Żyto ozime
Transkrypt
Żyto ozime
Żyto ozime Żyto to zboże o niskich wymaganiach glebowych, nadające się na przysłowiowe piaski, o ile będzie miało odpowiednią ilość wilgoci i właściwe nawożenie. W naszym kraju uprawa żyta ma na ogół ekstensywny charakter, czyli cechują ją dość niskie nakłady środków produkcji na jednostkę powierzchni. Żyto dobrze wykorzystuje zapasy wody pozimowej, wyróżnia się najwyższą mrozoodpornością, jak również posiada najniższe wymagania w odniesieniu do gleby i przedplonu oraz dość dobrze znosi zakwaszenie gleb. Powyższe cechy powodują, że żyto zajmuje nadal znaczny areał uprawy, pomimo zaznaczającej się od kilku lat tendencji spadkowej. W krajowym rejestrze znajduje się czterdzieści odmian żyta ozimego, z których dziewiętnaście to odmiany populacyjne, dwie syntetyczne i osiemnaście to mieszańcowe i jedna uprawiana na zielonkę. Odmiany mieszańcowe przewyższają plennością odmiany populacyjne, jednak są od nich bardziej podatne na choroby, głównie rdze i w większym stopniu ulegają porażeniu sporyszem. Odmiany populacyjne, które choć niżej plonują, to i tak ze względu na większą odporność na wyleganie, większą masę tysiąca nasion i wyższą zawartość białka cieszą się dużym uznaniem u producentów. Ich przewagą nad odmianami mieszańcowymi jest również lepsze wypełnienie kłosów w warunkach większej wilgotności w czasie kwitnienia, a także niższe nakłady na ochronę fungicydową. Dokonując wyboru odmiany do uprawy warto zwrócić uwagę nie tylko na cechy ilościowe, czyli plon ziarna, ale również na jego jakość. Ziarno żyta wykorzystywane jest wielokierunkowo. Tabela 18. Żyto ozime – odmiany badane w 2014 roku. Lp. Odmiana Rok wpisania do: KRO LOZ 1 Dańkowskie Diament 2005 2008 2 Stanko 2007 2010 3 Herakles 2007 4 Domir 2008 2010 5 Gonello F1 2009 2012 6 Palazzo F1 2009 2012 Hodowca (lub polski przedstawiciel dla odmian zagranicznych) DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan Dr Stanisław Ramenda 64-100 Leszno, Antoniny 3/6 Monsanto Pl sp. z o.o 02-672 Warszawa, ul. Domaniewska 49 Dr Stanisław Ramenda 64-100 Leszno, Antoniny 3/6 KWS Lochow Pl. sp. z o.o. Kondratowice, 57-150 Prusy, ul. Słowiańska 5 KWS Lochow Pl. sp. z o.o. Kondratowice, 57-150 Prusy, ul. Słowiańska 5 7 Brasetto F1 2009 8 Dańkowskie Amber 2010 9 Armand 2011 10 Horyzo 2011 11 SU Allawi F1 2012 12 SU Stakkato F1 2012 13 Antonińskie 2013 14 SU Satelit F1 2013 15 SU Spektrum F1 2013 16 Tur F1 2013 17 Dańkowskie Rubin 2013 2013 KWS Lochow Pl. sp. z o.o. Kondratowice, 57-150 Prusy, ul. Słowiańska 5 DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan Dr Stanisław Ramenda 64-100 Leszno, Antoniny 3/6 HR Smolice sp. z o.o. 63-740 Kobylin, Smolice 146 Saaten Union Pl. sp. z o.o. 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Saaten Union Pl. sp. z o.o. 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Poznańska Hodowla Roślin 63-004 Tulce, ul. Kasztanowa 5 Saaten Union Pl. sp. z o.o. 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70 Saaten Union Pl. sp. z o.o. 62-100 Wągrowiec, ul. Straszewska 70 HR Smolice sp. z o.o. 63-740 Kobylin, Smolice 146 DANKO HR sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan Tabela 19. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2014 r. Wyszczególnienie Kompleks glebowy Klasa bonitacyjna gleby pH gleby Zasobność gleby mg/100 g P205 K2 0 Mg Przedplon Data siewu Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a1 kg/ha N na poziomie a2 kg/ha P205 kg/ha K20 kg/ha Krzyżewo Marianowo Janów Rzepiski 2 III b 6,7 5 VI b 5,2 5 IV b 4,9 4 IV b 7,1 27,0 17,9 7,1 Groch pastewny 01.10 30.07 17,3 5,5 1,9 Żyto 26.09 04.08 11,0 13,9 3,4 Gorczyca + poplon 30.09 22.08 16,9 12,5 9,4 Pszenica jara 08.10 29.07 60 100 50 75 Herbicydy dawka ADOB Mn 2,5 l. ADOB Cu 1,5 l. Bi 58 EC – 0,5 l. Komplet 560 S.C. – 0,5 l. Tomigan 250 EC – 0,8 l. Fungicydy dawka Topsin 500 M SC – 1,4 l. Artea 0 EC – 0,5 l. Nawożenie dolistne l/ha Insektycydy Antywylegacz poziom a2 Moddus 250 EC 0,3 l. 92 132 40 60 Basfoliar 36 – 2 x 6 l. Komplet 560 SC – 0,5 l. Reveller 280 SC – 1l. Falcon 460 EC – 0,6 l. Stabilan 750 SL – 1,5 l. 80 120 60 90 70 110 60 90 Basfoliar 36 – 3 x12 l. . Komplet 560 SC – 0,5 l. Huzar Activ 387 OD – 1 l. Basfoliar 36 – 2 x 6,0 l. Komplet 560 SC – 0,5 l. Input 460 EC – 1 l. Falcon 460 EC – 0,5 l. Prosaro 250 EC – 0,8 l. Cerone 480 SL – 1 l. Marianowo Janów Rzepiski Średnia % wzorca (dt) A2 – A1 (dt) Wzorzec dt z ha 87,9 69,2 65,8 56,3 69,8 x x 22,3 1 Dańkowskie Diament 80,7 60,6 60,3 49,2 62,7 - 7,1 90 20,3 2 Antonińskie 79,0 59,1 61,9 49,6 62,4 - 7,4 89 20,6 3 Brasetto F1 92,7 75,2 77,0 65,7 77,7 7,9 111 22,7 4 SU Stakkato F1 99,4 82,0 63,9 60,7 76,5 6,7 110 25,5 5 Herakles S 79,2 64,8 61,5 48,2 63,4 - 6,4 91 24,2 6 Stanko 79,5 62,5 66,3 64,9 - 4,9 93 15,5 7 Domir 81,8 60,1 66,3 64,9 - 4,9 93 13,8 8 Gonello F1 92,1 78,0 67,1 77,7 7,9 111 16,5 9 Palazzo F1 94,2 73,3 58,7 74,1 4,2 106 23,1 10 Dańkowskie Amber 83,1 62,5 71,9 68,0 - 1,8 97 12,0 11 Armand 78,8 59,6 71,0 65,3 - 4,5 94 12,0 12 Horyzo 81,7 61,2 69,1 66,1 - 3,7 95 17,9 13 SU Allawi F1 97,9 77,4 78,9 9,1 113 19,2 14 Dańkowskie Rubin 81,3 58,1 48,5 62,1 - 7,7 89 17,9 15 SU Satellit 90,0 77,6 60,7 74,8 5,0 107 23,2 16 SU Spektrum F1 92,3 79,1 63,0 76,8 7,0 110 17,8 17 Tur F1 92,7 74,4 58,0 73,7 3,9 106 23,6 Lp. Odmiana F1 – Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką. 60,4 Odchylenie od wzorca (dt) Krzyżewo Tabela 20. Plon ziarna odmian żyta ozimego w 2014 r. (dt z ha) na poziomie a1. Rzepiski Średnia % wzorca Janów Wzorzec dt z ha Marianowo Odmiana Krzyżewo Lp. Odchylenie od wzorca (dt) Tabela 21. Plon ziarna odmian żyta ozimego w 2014 r. (dt z ha) na poziomie a2. 108,4 86,4 96,0 77,4 92,1 x x 1 Dańkowskie Diament 100,2 78,6 85,2 67,9 83,0 - 9,1 90 2 Antonińskie 101,6 75,8 88,3 66,2 83,0 - 9,1 90 3 Brasetto F1 113,3 94,3 105,4 88,5 100,4 8,3 109 4 SU Stakkato F1 118,6 96,9 105,3 87,2 102,0 9,9 111 5 Herakles S 105,6 80,3 91,9 72,5 87,6 - 4,5 95 6 Stanko 91,3 77,7 86,8 80,4 - 11,7 87 7 Domir 91,4 77,4 81,9 78,7 - 13,4 86 8 Gonello F1 106,7 94,5 77,6 94,3 2,2 102 9 Palazzo F1 109,8 92,5 85,2 97,2 5,1 106 10 Dańkowskie Amber 96,9 71,8 86,0 80,0 - 12,0 87 11 Armand 89,1 72,9 84,7 77,3 - 14,7 84 12 Horyzo 96,0 78,4 92,2 84,0 - 8,1 91 112,8 94,0 98,0 6,0 107 95,6 71,8 68,9 80,0 - 12,1 87 111,4 94,3 84,3 98,0 5,9 106 16 SU Spektrum F1 111,8 87,2 80,7 94,6 2,5 103 17 Tur F1 116,5 86,3 85,1 97,3 5,2 106 13 SU Allawi F1 14 Dańkowskie Rubin 15 SU Satellit F1 – Odmiany wzorcowe zaznaczono pogrubioną czcionką. 83,6 Tabela 22. Średnie wyniki plonowania odmian żyta ozimego w latach ( % wzorca). Poziom a1 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 2012 Rok 2013 2014 69,9 61,6 69,8 67,1 93 95 111 110 108 93 98 94 112 99 101 100 104 121 90 89 111 110 91 93 93 111 106 97 94 95 113 89 107 110 106 93 x 111 73 x 96 94 112 108 98 96 98 x x x x x Odmiana Wzorzec dt z ha Dańkowskie Diament Antonińskie Brasetto F1 SU Stakkato F1 Herakles S Stanko Domir Gonello F1 Palazzo F1 Dańkowskie Amber Armand Horyzo SU Allawi F1 Dańkowskie Rubin SU Satellit F1 SU Spektrum F1 Tur F1 Liczba doświadczeń Poziom a2 98 96 113 119 96 93 95 4 4 4 Lata 2012 – 14 2013 – 14 2012 Rok 2013 2014 65,7 77,6 70,3 92,1 80,0 81,2 93 x 111 109 92 96 94 112 103 99 97 100 117 x x x x 93 94 112 109 111 94 94 97 115 107 108 94 101 118 90 90 109 111 95 87 86 102 106 87 84 91 107 87 106 103 106 92 x 110 x x 90 93 109 109 97 91 95 x x x x x 92 x 109 111 95 91 92 109 107 98 89 96 113 x x x x 90 96 109 115 96 95 92 4 4 4 Lata 2012 – 14 2013 – 14 Tabela 23. Ważniejsze cechy rolnicze odmian i porażenie przez choroby w 2014 r. Poziom a1 Skala 90 147 6,2 35,2 x 7,0 6,5 5,9 139 7,7 37,4 8,0 7,9 7,6 151 160 140 139 147 147 146 139 150 150 150 148 142 148 142 139 150 4 6,8 5,7 6,5 5,7 5,5 7,2 7,5 7,3 7,3 7,0 6,8 7,2 7,8 6,0 7,8 7,8 7,8 4 35,2 36,6 34,1 34,6 33,4 33,7 36,3 33,8 34,2 34,4 34,8 37,0 38,8 35,1 33,9 31,9 35,4 4 193 193 194 193 193 193 193 194 193 193 193 193 192 192 193 193 193 7,5 7,5 6,0 7,0 7,0 7,5 8,0 7,0 7,0 7,0 7,0 7,0 7,5 6,5 7,0 7,5 8,0 4 6,5 7,0 6,0 6,7 5,2 6,8 6,0 5,0 5,5 7,2 6,3 6,7 5,5 7,2 6,0 6,0 7,0 4 5,5 5,8 6,3 6,0 5,5 6,3 5,5 6,5 7,0 5,3 6,0 6,3 7,5 5,5 7,0 7,0 6,5 4 138 147 135 138 142 137 136 132 143 137 139 144 138 139 134 129 132 4 7,7 8,2 7,5 7,3 7,2 8,0 9,0 7,8 8,3 8,0 8,5 8,3 8,0 8,3 8,5 8,5 8,5 4 37,7 38,4 36,3 37,3 35,6 35,8 36,9 37,3 37,8 35,8 36,3 37,3 41,4 35,9 36,1 34,2 35,6 4 8,0 8,5 7,0 8,5 8,0 8,0 8,5 8,0 8,0 7,5 8,0 7,5 8,0 8,0 8,0 8,5 8,5 4 8,2 8,2 7,0 8,2 6,8 8,2 8,0 6,5 6,8 8,2 8,0 7,3 7,0 8,3 7,3 7,3 8,3 4 7,0 7,5 8,0 8,0 7,5 7,5 7,5 7,0 8,0 6,8 7,0 7,5 8,0 7,0 8,0 8,0 7,5 4 g Septorioza liści cm Rdza brunatna Wyleganie przed zbiorem dni Mączniak Wysokość roślin g Masa tysiąca nasion Septorioza liści Skala 90 Rdza brunatna cm Mączniak Dojrzałość woskowa*) 1 Dańkowskie Diament 2 Antonińskie 3 Brasetto F1 4 SU Stakkato F1 5 Herakles S 6 Stanko 7 Domir 8 Gonello F1 9 Palazzo F1 10 Dańkowskie Amber 11 Armand 12 Horyzo 13 SU Allawi F1 14 Dańkowskie Rubin 15 SU Satellit F1 16 SU Spektrum F1 17 Tur F1 Ilość doświadczeń Masa tysiąca nasion Wzorzec Skala 90 Skala 90 Skala 90 Choroby Wyleganie przed zbiorem Odmiana Choroby Wysokość roślin Lp. Poziom a2 Skala 90 Skala 90 Skala 90 Charakterystyka odmian (na podstawie listy opisowej odmian) ANTONIŃSKIE (2013). Odmiana populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na pleśń śniegową, rdzę brunatną i źdźbłową – dość duża, na mączniaka prawdziwego i septoriozę liści – średnia, na rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania średnia, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. DAŃKOWSKIE RUBIN (2013). Odmiana populacyjna, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność na poziomie najlepiej plonujących odmian populacyjnych. Odporność na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową – dość duża, na pleśń śniegową, rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na choroby podstawy źdźbła – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie dość słabe, gęstość w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie ziarna w kłosie średnia, liczba opadania dość mała, zawartość białka dość duża. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego mała, końcowa temperatura kleikowania niska do bardzo niskiej. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. SU SATELLIT (2013). Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową – dość duża, na septoriozę liści, rynchosporiozę i choroby podstawy źdźbła – średnia, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną i źdźbłową – dość mała. Rośliny dość niskie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie i gęstość ziarna w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania dość duża, zawartość białka mała do bardzo małej. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość duża, końcowa temperatura kleikowania dość wysoka. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. SU SPEKTRUM (2013). Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i septoriozę liści – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i źdźbłową – średnia. Rośliny niskie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren mała, wyrównanie dość słabe, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie ziarna w kłosie i liczba opadania średnie, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego średnia, końcowa temperatura kleikowania dość niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. TUR (2013). Odmiana mieszańcowa trójkomponentowa, przeznaczona do uprawy na ziarno. Plenność bardzo dobra. Odporność na pleśń śniegową i septoriozę liści – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę, choroby podstawy źdźbła, rdzę brunatną i źdźbłową – średnia. Rośliny średniej wysokości, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie, gęstość w stanie zsypnym średnie. Odporność na porastanie ziarna w kłosie dość mała, liczba opadania średnia, zawartość białka mała. Lepkość maksymalna kleiku skrobiowego dość mała, końcowa temperatura kleikowania niska. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.