Skarby bocheńskiej architektury
Transkrypt
Skarby bocheńskiej architektury
Skarby bocheńskiej architektury Trasa spacerowa po Bochni Zapraszamy na wycieczkę szlakiem bocheńskich willi i rezydencji, będących świadectwem świetności miasta. Naszą podróŜ rozpoczynamy od ulicy Regis 3, gdzie w czasach średniowiecznych znajdował się Zamek Żupny. Zamek, ufundowany przez księcia Bolesława Wstydliwego w połowie XIII wieku, pełnił rolę centrum administracyjnego kopalni. Wielokrotnie przebudowywany, zmieniał swe architektoniczne oblicze: był kolejno budowlą o charakterze gotyckim i renesansowym. Zniszczony w czasie potopu szwedzkiego, został w części przeznaczony do rozbiórki. Do dzisiaj zachowało się jedynie skrzydło północne, które po przebudowie w XIX wieku nie daje wyobraŜenia o jego dawnej świetności i przeznaczeniu. Idąc od Zamku Żupnego ulicą Regis, kierujemy się na wzgórze ulicą Konstytucji 3 Maja. Tam natkniemy się na perełkę bocheńskiej architektury przełomu XIX i XX wieku – „koci zamek” zaprojektowany przez Teodora Talowskiego. Nazwa budynku pochodzi od lwiej głowy, będącej elementem dekoracji rzeźbiarskiej frontu. Bocheńska willa – wzniesiona na zamówienie doktora Mieczysława Dembowskiego – dziś jest siedzibą Państwowego Archiwum w Bochni. Budowle Talowskiego, uwaŜanego za jednego z najwybitniejszych polskich architektów, charakteryzuje baśniowa wyobraźnia i łączenie elementów architektonicznych z róŜnych epok i stylów. Do jego najwybitniejszych dzieł zalicza się domy „Pod pająkiem” (ul. Karmelicka 35) i „Pod śpiewającą śabą” (ul. Retoryka 1-2) w Krakowie. Wracając ze wzgórza, spacer kontynuujemy, idąc ulicą Oracką, której malownicze połoŜenie i ciekawa zabudowa willowa pozwala nam poczuć klimat dawnej Bochni. Znajdują się tutaj liczne przykłady XIX-wiecznych rezydencji bochnian. Pod numerami 1 i 27 moŜemy obejrzeć klasycystyczne dworki, których cechą charakterystyczną jest kolumnowy portyk1. Dom nr 7, nazywany willą „Pod orłem”, został zbudowany w 1889 roku na miejscu dawnego dworku pisarzy Ŝupnych i podobnie jak dom nr 9 z około 1890 roku, naleŜy do nurtu architektury neorenesansowej. Idziemy na wzgórze ulicą Czackiego, następnie, przechodząc przez park ulicą Studencką, docieramy do ulicy Matejki. Tutaj pod numerami 12 i 14 mieszczą się budynki z 1903 roku, projektu Gabriela Niewiadomskiego, oba utrzymane w stylistyce historyzująco-secesyjnej. Skarby bocheńskiej architektury Materiał przygotowany w ramach projektu Pierścień św. Kingi – edycja 2008 1 Kierujemy się teraz w stronę centrum miasta. Na ulicy Kazimierza Wielkiego nr 31/33 moŜemy podziwiać zbudowany w 1893 roku eklektyczny gmach Rady Powiatowej – obecnie znajduje się tutaj siedziba Starostwa Bocheńskiego. Jest to dzieło znanego krakowskiego architekta Władysława Ekielskiego, który współpracował z takimi sławami, jak Stanisław Wyspiański czy Tadeusz Stryjeński. Przechodząc ulicą Kazimierza Wielkiego, nie sposób nie zwrócić uwagi na gmach Urzędu Miejskiego, który został wzniesiony w 1887 roku w stylu historyzmu2. Zwróć uwagę na zegar – jego mechanizm pochodzi z 2. połowy XIX wieku! Nasz spacer zakończymy na Rynku, gdzie na szczególną uwagę zasługują trzy późnobarokowe kamienice: pod numerami 1, 2 i 3. Najcenniejszym wśród nich zabytkiem jest zbudowana w 2. połowie XVIII wieku siedziba załoŜonego w 1936 roku Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej (nr 2). Koniecznie naleŜy odwiedzić Muzeum im. Stanisława Fischera (Rynek 20), którego siedzibą jest dawny klasztor dominikanów. Najstarsze fragmenty budynku pochodzą z XVI wieku. W muzeum zgromadzono 16 tysięcy obiektów z róŜnych dziedzin Ŝycia, sztuki i nauki. [Muzeum czynne: wtorek–piątek w godz. 10.00–16.00, sobota–niedziela w godz. 10.00–14.00] Czas spaceru: 75 min. Opracowanie trasy: Marta Skowrońska Bibliografia: Flasza J., Bochnia. Przewodnik po mieście, Bochnia 1998. www.bochnia.pl tutaj: otwarty ganek nurt w XIX-wiecznej architekturze światowej polegający na naśladownictwie stylistyki minionych epok, np. neorenesans, neobarok. 1 2 Skarby bocheńskiej architektury Materiał przygotowany w ramach projektu Pierścień św. Kingi – edycja 2008 2