trzonów - miejska pracownia urbanistyczna w poznaniu
Transkrypt
trzonów - miejska pracownia urbanistyczna w poznaniu
trzonów PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DOTYCZĄCA PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO „ZIELINIEC” w POZNANIU Autorzy opracowania: Anna Dobroń Andrzej Dobroń Leszno, 2008 r. 2 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI......................................................................................................................3 WSTĘP ...............................................................................................................................4 I. STAN ORAZ FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO .....................5 1. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO..................................................5 1.1. PołoŜenie, rzeźba terenu, geologia, gleby...........................................................................5 1.2. Środowisko wodne...............................................................................................................5 1.2.1. Wody powierzchniowe............................................................................................................... 5 1.2.2. Wody podziemne....................................................................................................................... 6 1.2.3. Jakość wód powierzchniowych i podziemnych.......................................................................... 7 1.3. Klimat ...................................................................................................................................8 1.4. Środowisko biotyczne ..........................................................................................................9 1.5. System powiązań przyrodniczych......................................................................................10 1.5.1. Dolina Cybiny .......................................................................................................................... 10 1.5.2. Dolina Warty ............................................................................................................................ 10 1.6. Obszary chronione w granicach planu...............................................................................11 2. PODSUMOWANIE...................................................................................................................12 II. IDENTYFIKACJA I OCENA ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH.......................... 13 1. Opis ustaleń planu, powiązania z innymi dokumentami ..........................................................13 2. Skutki dla środowiska wynikające z planowanego zagospodarowania ..................................14 2.1. Analiza potencjalnych zagroŜeń ........................................................................................15 2.1.1. Wytwarzanie ścieków .............................................................................................................. 15 2.1.2. Powstawanie odpadów............................................................................................................ 16 2.1.3. Emisja zanieczyszczeń do powietrza ...................................................................................... 17 2.1.4. Klimat akustyczny.................................................................................................................... 18 2.2. Wpływ realizacji ustaleń planu na komponenty środowiska ..............................................19 2.3. Ocena ustaleń planu w określonych warunkach zagospodarowania terenu.....................22 2.3.1. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego ............................................................................... 22 2.3.2. Ochrona środowiska wodnego ................................................................................................ 23 2.3.3. Gleby ....................................................................................................................................... 24 2.3.4. Krajobraz ................................................................................................................................. 24 2.3.5. Klimat, powietrze atmosferyczne ............................................................................................. 25 2.3.6. Wpływ na warunki Ŝycia i zdrowie ludzi ................................................................................... 27 2.3.7. Alternatywne rozwiązania........................................................................................................ 29 2.3.8. Zmiany aktualnego stanu środowiska w przypadku braku mpzp............................................ 29 2.3.9. Awarie i transgraniczne oddziaływanie na środowisko ............................................................ 29 3. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU...30 4. METODA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ...............................................................................30 STRESZCZENIE ............................................................................................................... 31 MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE................................................................................................ 34 PODSTAWOWE PRZEPISY PRAWNE ............................................................................ 35 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE ............................................................................................... 36 3 WSTĘP Opracowywanie planów miejscowych, ze względu na fakt, Ŝe jest to proces tworzenia prawa lokalnego, odbywa się zgodnie z określoną procedurą. Jednym z elementów tej procedury jest przeprowadzenie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. W przypadku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sporządza się prognozę oddziaływania planowanego zagospodarowania przestrzennego na środowisko. Prognoza zapewnia: • stworzenie moŜliwości kompleksowego kojarzenia polityki ochrony środowiska prowadzonej przez gminy z innymi politykami rozwoju lokalnego, • zwiększenie moŜliwości całościowego przewidywania procesów przekształceń środowiska, • kontrolowanie przez samorządy przekształceń środowiska, • weryfikowanie planowanego zagospodarowania z punktu widzenia wymagań ochrony środowiska oraz kształtowania poŜądanych warunków Ŝycia mieszkańców, • zapewnienie udziału społeczności lokalnych w podejmowaniu decyzji wpływających na warunki Ŝycia. Niniejszą prognozę opracowano w oparciu o: • umowę nr 04/439/08 z dnia 21 kwietnia 2008 r. zawartą z Miejska Pracownią Urbanistyczną w Poznaniu, • art. 41 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150), Prognoza składa się z dwóch etapów: I etap, to ocena ekofizjograficzna rejonu objętego planem oraz szerszego tła przyrodniczego w granicach powiązań funkcjonalnych wykonana w oparciu o opracowanie ekofizjograficzne dla terenów Antoninek-Zieliniec wykonane dla potrzeb miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz o aktualne informacje dotyczące stanu środowiska w analizowanym rejonie miasta; II etap, to ocena przewidywanych skutków oddziaływań na środowisko w granicach potencjalnych wpływów oraz sposoby łagodzące potencjalne, negatywne oddziaływania. 4 I. STAN ORAZ FUNKCJONOWANIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO W rozdziale tym zawarto informacje w zakresie charakterystyki poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego, tj. rzeźby terenu, budowy geologicznej i warunków glebowych, środowiska wodnego, szaty roślinnej oraz warunków klimatycznych. Scharakteryzowano równieŜ obszary i obiekty prawnie chronione. Biorąc pod uwagę szersze tło przyrodnicze wskazano powiązania obszaru opracowania z otoczeniem, a w szczególności: połoŜenie na tle przyrodniczych obszarów chronionych, w układzie zlewni hydrograficznych oraz struktur hydrogeologicznych. Scharakteryzowano równieŜ występujące zagroŜenia wynikające z zainwestowania terenu. 1. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 1.1. PołoŜenie, rzeźba terenu, geologia, gleby Obszar objęty opracowaniem znajduje się we wschodniej części Poznania, przy granicy miasta Poznania z gminą Swarzędz. Granicę południową stanowi ulica Warszawska, dalej granica biegnie na północ ulicą Świętowidzką, ulicą Krośniewidzką skręca na zachód, skrajem lasu biegnie do ulicy Leśnej, tam obejmując cmentarz skręca na wschód, dalej ulicą Rugijską na północ, Ranowską do torów kolejowych Poznań Krzesiny – Kobylnica, dalej okalając dolinę Zielonki dochodzi do granicy miasta. Według podziału fizyczno-geograficznego Polski obszar opracowania leŜy w makroregionie Pojezierze Wielkopolskie, mezoregionie Równiny Wrzesińskiej (Kondracki 1978). PrzewaŜająca część terenu objętego planem to równia sandrowa. Teren obniŜa się w kierunku południowo-wschodnim do jeziora Swarzędzkiego i doliny Cybiny oraz w kierunku północno-wschodnim do doliny Zielonki. Powierzchnie sandrową budują piaski zalegające na głębszym podłoŜu gliniastym. Bezpośrednio na powierzchni terenu lub pod cienką pokrywą piasku gliny morenowe występują w rejonie Zielińca. Obszary dolinne w rejonie opracowania wypełniają utwory holoceńskie głównie pylasto – piaszczyste oraz namuły rzeczne. Wysokości bezwzględne wahają się od ponad 73 m n.p.m. w dolinach do 87 m n.p.m. w rejonie Zielińca. Zachodnia, zalesiona część to teren płaski. Maksymalne róŜnice wysokości dochodzą do 2 m. Na terenie objętym planem na piaskach luźnych i piaskach słabogliniastych wytworzyły się gleby klasy V i VI mało przydatne dla wykorzystania rolniczego. 1.2. Środowisko wodne 1.2.1. Wody powierzchniowe Omawiany obszar leŜy w zlewni Cybiny, prawobrzeŜnego dopływu Warty. Rzeka przepływa przez liczne zbiorniki wodne: stawy rybne w Iwnie, jeziora: Góra, Uzarzewskie, 5 Swarzędzkie. W granicach Poznania przepływa przez cztery stawy: Antoninek, Młyński, Browarny, Olszak oraz przez Zbiornik Maltański w odcinku ujściowym. Zlewnia Cybiny w górnym i dolnym odcinku zbudowana jest z piasków i Ŝwirów sandrowych, natomiast w odcinku środkowym przewaŜają gliny. Zlewnia – poza Poznaniem i górnym odcinkiem - to tereny typowo rolnicze (77 % pola uprawne). Zlewnia Cybiny stanowi część zlewni bilansowej nr X – POZNAŃSKIE DORZECZE WARTY. Stan ilościowy Poznańskiego Dorzecza Warty w pięciostopniowej skali oceniono jako słaby (IV), natomiast stan ilościowy wód podziemnych równieŜ w pięciostopniowej skali oceniono jako średni (III). W zaleŜności od sposobu uŜytkowania rzek WIOŚ Poznań prowadzi badania w oparciu o 4 programy pomiarowe, z których 2 niŜej wymienione dotyczą zlewni Cybiny: • monitoring diagnostyczny wraz z monitoringiem substancji niebezpiecznych; • monitoring wód ze względu na wymagania, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych. Jakość wód zaliczana jest do jednej z pięciu klas czystości: wody o bardzo dobrej (I), dobrej (II), zadowalającej (III), niezadowalającej (IV) i złej jakości (V). Wody Cybiny w 2006 r badano9 w trzech punktach pomiarowych: Promno (27 km), powyŜej jeziora Swarzędzkiego (14 km) oraz na odcinku ujściowym (0,1 km). Na dwóch stanowiskach pomiarowych (Promno i powyŜej jeziora Swarzędzkiego) wody zaliczono do V klasy (jakość zła), natomiast przy ujściu do klasy IV (jakość niezadawalająca). Na niską jakość wód jakości wód znaczący wpływ miały podwyŜszone stęŜenia substancji biogennych i organicznych oraz stan sanitarny. Sporadycznie stwierdzano przekroczenie norm dla metali, w tym cięŜkich oraz niektórych wskaźników zanieczyszczeń przemysłowych. W kaŜdym regionie wodnym zgodnie z ustawą Prawo wodne zostały sporządzone wykazy wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wody Cybiny zostały wytypowane do bytowania ryb karpiowatych. Na podstawie badań prowadzonych w latach 2004 – 2006 stwierdzono, Ŝe jakość wód Cybiny nie spełnia określonych wymogów. Głównymi wskaźnikami degradującymi przydatność wód były azotyny i fosfor ogólny, BZT5, azot amonowy, tlen rozpuszczony. Głównymi wskaźnikami degradującymi przydatność wód były azotyny i fosfor ogólny. 1.2.2. Wody podziemne Na terenie objętym planem wody podziemne tworzą dwa piętra wodonośne: trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Czwartorzęd reprezentowany jest dwa poziomy: gruntowy i wgłębny, natomiast trzeciorzęd to wody w utworach mioceńskich i mioceńsko-oligoceńskich. Głębokość zalegania poziomu wód podziemnych nawiązuje do ukształtowania powierzchni terenu. Płytkie zaleganie wód gruntowych (do 2 m p.p.t.) cechuje dolinę Cybiny i Zielonki. Na równinie sandrowej stanowiącej większość terenu objętego planem wody 6 gruntowe zalegają poniŜej 4 m p.p.t. W części krawędziowej dolin oraz w lokalnych obniŜeniach w obrębie równiny sandrowej głębokość zalegania lustra wody wynosi od 2 do 4 m p.p.t. Wschodnia część obszaru opracowania znajduje się w granicach Wielkopolskiej Doliny Kopalnej zaliczanej do GZWP w Polsce – wymagającej szczególnej ochrony. Jest to poziom podglinowy. Jego zasilanie odbywa się z w drodze przesączania z poziomu gruntowego na obszarach wysoczyznowych, a drenaŜ ma miejsce w dolinie Cybiny, jeziora Swarzędzkiego oraz w rejonie ujęć wody (najbliŜsze w Gruszczynie – źródło zaopatrzenia w wodę Poznania i Swarzędza). 1.2.3. Jakość wód powierzchniowych i podziemnych Zlewnia Cybiny stanowi część zlewni bilansowej nr X – POZNAŃSKIE DORZECZE WARTY. Stan ilościowy Poznańskiego Dorzecza Warty w pięciostopniowej skali oceniono jako słaby (IV), natomiast stan ilościowy wód podziemnych równieŜ w pięciostopniowej skali oceniono jako średni (III). W zaleŜności od sposobu uŜytkowania rzek WIOŚ Poznań prowadzi badania w oparciu o 4 programy pomiarowe, z których 2 niŜej wymienione dotyczą zlewni Cybiny: • monitoring diagnostyczny wraz z monitoringiem substancji niebezpiecznych; • monitoring wód ze względu na wymagania, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych. Jakość wód zaliczana jest do jednej z pięciu klas czystości: wody o bardzo dobrej (I), dobrej (II), zadowalającej (III), niezadowalającej (IV) i złej jakości (V). Wody Cybiny w 2006 r badano9 w trzech punktach pomiarowych: Promno (27 km), powyŜej jeziora Swarzędzkiego (14 km) oraz na odcinku ujściowym (0,1 km). Na dwóch stanowiskach pomiarowych (Promno i powyŜej jeziora Swarzędzkiego) wody zaliczono do V klasy (jakość zła), natomiast przy ujściu do klasy IV (jakość niezadawalająca). Na niską jakość wód jakości wód znaczący wpływ miały podwyŜszone stęŜenia substancji biogennych i organicznych oraz stan sanitarny. Sporadycznie stwierdzano przekroczenie norm dla metali, w tym cięŜkich oraz niektórych wskaźników zanieczyszczeń przemysłowych. W kaŜdym regionie wodnym zgodnie z ustawą Prawo wodne zostały sporządzone wykazy wód powierzchniowych przeznaczonych do bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wody Cybiny zostały wytypowane do bytowania ryb karpiowatych. Na podstawie badań prowadzonych w latach 2004 – 2006 stwierdzono, Ŝe jakość wód Cybiny nie spełnia określonych wymogów. Głównymi wskaźnikami degradującymi przydatność wód były azotyny i fosfor ogólny, BZT5, azot amonowy, tlen rozpuszczony. Głównymi wskaźnikami degradującymi przydatność wód były azotyny i fosfor ogólny. Jeśli chodzi o wody podziemne to wszelkie analizy prowadzone są w granicach jednostek zwanych Jednolitymi Częściami Wód Podziemnych. Obszar opracowania leŜy w 7 obrębie JCWPd nr 62 (kod:PL_GB_6500-062). Jakość wód zaliczana jest do jednej z pięciu klas czystości: wody o bardzo dobrej (I), dobrej (II), zadowalającej (III), niezadowalającej (IV) i złej jakości (V). Punkt badawczy monitoringu regionalnego w obrębie tej jednostki zlokalizowany jest w Gruszczynie. Warstwę wodonośną izoluje nadkład o miąŜszości 41 m. Wody w 2004 r. i 2006 r. zaliczono do klasy IV (jakość zadawalająca), a w roku 2005 do III klasy (jakość zadawalająca). O gorszej jakości wody w latach 2004 i 2005 zadecydowała ponadnormatywna zawartość Fe. Na jakość wód powierzchniowych i podziemnych składają się wszystkie źródła zanieczyszczeń w obrębie zlewni czy teŜ podziemnych struktur wodonośnych. Dla rejonu opracowania w 2006 r. zostało wykonane opracowanie pn. „Stan środowiska wodnego w rejonie Zielińca i Antoninka w Poznaniu”, będące częścią składową opracowania ekofizjograficznego. Wg cytowanego opracowania wody gruntowe w rejonie Zielińca w zaleŜności od głębokości zalegania naleŜą do silnie i średnio podatnych na zanieczyszczenia. Poziom Wielkopolskiej Doliny Kopalnej jest słabo podatny na zanieczyszczenia z powierzchni terenu. MoŜe jednak dojść do migracji zanieczyszczeń z poziomu gruntowego wskutek nieciągłości nadkładu izolacyjnego a takŜe w strefach drenaŜu. [15]. Do głównych źródeł zanieczyszczeń środowiska wodnego w granicach planu zaliczono: • brak kanalizacji w rejonie ulic: Krośniewickiej, Sośnickiej (konieczne podłączenie do zbiorczych systemów kanalizacyjnych); • korzystanie z własnych ujęć wody moŜe prowadzić do zanieczyszczenia warstwy wodonośnej, a ponadto w przypadku wód zanieczyszczonych, moŜe to stanowić zagroŜenia dla zdrowia. Poza obszarem planu, lecz w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się dwa obszary zanieczyszczonych wód gruntowych: • rekultywowane składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Swarzędz moŜe wywierać wpływ na lewobrzeŜną część Cybiny; • teren naleŜący do Zakładu nr 1 Volkswagen Poznań, przy ul. Smołdzinowskiej, gdzie stwierdzono zanieczyszczenie wód gruntowych chromem – rejon dawnej galwanizerni (bez wpływu na obszar objęty planem). 1.3. Klimat Według regionalizacji klimatycznej W. Okołowicza Poznań leŜy w obrębie regionu śląsko-wielkopolskiego, reprezentującego obszar przewagi wpływów oceanicznych. Amplitudy temperatur są mniejsze niŜ średnie w Polsce, wiosna wczesna i ciepła, długie lato, zima łagodna i krótka z nietrwałą pokrywą śnieŜną (ca 58 dni). Średnia miesięczna temperatura powietrza wynosi około 8,0 do 8,2oC, średnia najcieplejszego miesiąca (lipca) od 17oC do 18,1oC, a średnia temperatura stycznia od (-3) do (-2,8) Co. Wilgotność względna powietrza kształtuje się podobnie jak na obszarze całego kraju; wartości najwyŜsze notuje się w okresie od października do stycznia (84-88%), minimum 8 przypada na czerwiec i lipiec (72-74%). Jeśli chodzi o zachmurzenie, to najwyŜsze wartości notuje się równieŜ w okresie jesienno – zimowym a najniŜsze we wrześniu i czerwcu. Opady kształtują się nieco poniŜej średniej krajowej. Maksimum przypada w maju i sierpniu, a najniŜsze sumy przypadają na miesiące zimowe (styczeń). Roczna suma opadów wynosi około 550 mm. Podobnie jak na terenie całego kraju przewaŜają wiatry zachodnie. Udział wiatru z sektora zachodniego (NW-SW) wynosi około 50 %. Najrzadziej występują wiatry północne i północno – wschodnie (poniŜej 15%). Prędkości wiatrów są zróŜnicowane, największe charakteryzują wiatry zachodnie, najmniejsze wiatry południowo – wschodnie i wschodnie. Rejon opracowania leŜy w otoczeniu dolin Cybiny i Zielonki oraz lasu. Są to elementy decydujące o klimacie lokalnym tego miejsca. Doliny są miejscem gromadzenia i przemieszczania się mas chłodnego powietrza. Charakteryzują się większą wilgotnością powietrza, niŜszymi temperaturami minimalnymi, skłonnością do mgieł i inwersji temperatur. Lasy charakteryzują się dobrymi warunkami termicznymi i wilgotnościowymi o zmniejszonych dobowych wahaniach, nieco gorszymi warunkami solarnymi z uwagi na zacienienie. Są to jednak tereny o powietrzu wzbogaconym w tlen, ozon, olejki eteryczne podnoszące komfort bioklimatyczny. 1.4. Środowisko biotyczne Szatę roślinną w obszarze planu stanowią ekosystemy leśne, łąkowe, oraz zieleń związana z zabudową mieszkaniową. Lasy po zachodniej stronie torów to lasy ochronne (masowego wypoczynku). Są to głównie lasy na siedliskach świeŜych (BMśw, LMśw, Lśw) ze znacznym udziałem brzozy w wieku powyŜej 40 lat. W części wschodniej obszaru, w dolinie Zielonki znajduje się kompleks olsu o statucie lasu wodochronnego. Pomiędzy ulicą Strzałkowską a jeziorem Swarzędzkim znajduje się kompleks lasu świeŜego oraz niewielki fragment lasu wilgotnego. Wiek drzewostanu jest zróŜnicowany od 29 do 64 lata. ObniŜeniom dolinnym towarzyszą ekosystemy łąkowe i łąkowo – leśne, a po zachodniej stronie torów występuje enklawa bagna leśnego. Odrębną grupę stanowi zieleń towarzysząca zabudowie mieszkaniowej i usługowej. Jest to roślinność bardzo zróŜnicowana. Występują zarówno gatunki ozdobne jak i drzewa owocowe. Występowanie zieleni sprzyja bytowaniu zwierząt. Są to płazy, gady, ssaki, ptaki. Zieleń na omawianym terenie pełni kilka funkcji: • środowiskotwórczą: klimatyczną, retencyjną (dotyczy wszystkich ekosystemów) – wskazane utrzymanie zieleni, przebudowa zgodnie z siedliskiem, tworzenie łagodnego przejścia pomiędzy drzewostanami wysokimi a innymi terenami otwartymi; • krajobrazową (wskazane utrzymanie róŜnorodności siedlisk), • rekreacyjną (spacery po urządzonych duktach leśnych, z pominięciem drzewostanów poniŜej 40 lat oraz lasów na siedliskach wilgotnych i bagiennych, wzdłuŜ jeziora 9 Swarzędzkiego fragment trasy rowerowej „Śladami najpiękniejszych drewnianych kościołów”. 1.5. System powiązań przyrodniczych Główną strukturą systemu zieleni miasta jest historycznie ukształtowany system klinowo-pierścieniowy, w obrębie którego sposób zagospodarowania podporządkowany jest ochronie wartości i zasobów przyrodniczych. Obszar opracowania jest częścią składową wschodniego klina zieleni. Strukturę powiązań przyrodniczych w skali regionalnej pokazano na tle zlewni Cybiny, w nawiązaniu do doliny Warty. 1.5.1. Dolina Cybiny W zlewni Cybiny znaczną część terenów uznano za cenne pod względem przyrodniczym. Część z nich objęto ochroną prawną (Park Krajobrazowy Promno, obszary Chronionego Krajobrazu: Dolina Cybiny oraz Dolina Cybiny w Nekielce. Ponadto proponuje się włączyć do sieci obszarów Natura 2000 jako specjalne obszary siedlisk dwa tereny: Ostoja koło Promna i Dolina Cybiny (propozycje organizacji pozarząowych). Na podstawie wyników inwentaryzacji przyrodniczej przeprowadzonej w latach 2006 i 2007 organizacje pozarządowe, wojewódzkie zespoły specjalistyczne we współpracy z Ministerstwem Środowiska, dokonały wyboru miejsc występowania siedlisk przyrodniczych i ostoi gatunków, które mogą być potencjalnie włączone do sieci Natura 2000 jako specjalne obszary ochrony siedlisk. Zidentyfikowane obszary wymagają dopracowania zarówno pod względem zasięgu jak i opisu wartości przyrodniczych wykazywanych w standardowych formularzach danych (SDF). Przygotowanie ostatecznych projektów obszarów siedliskowych - map i SDF zostało powierzone wojewódzkim zespołom specjalistycznych, działającym przy wojewódzkich konserwatorach przyrody. Prace te mają się zakończyć w 2008 r., a przekazanie listy obszarów do Komisji Europejskiej nastąpi w pierwszym kwartale 2009 r. Wyznaczenie tych obszarów powinno zakończyć proces budowania sieci Natura 2000 w Polsce. 1.5.2. Dolina Warty Dolina Warty w Krajowej Sieci Ekologicznej pełni rolę korytarza ekologicznego rangi krajowej. PowyŜej ujścia Cybiny Warta przepływa przez cenne obszary, a mianowicie: obszar specjalnej ochrony ptaków „Ostoja Rogalińska”, która w części północnej zajmuje powierzchnię Wielkopolskiego Parku Narodowego, część południowa obszaru leŜy w granicach Rogalińskiego Parku Krajobrazowego. Te same tereny planuje się równieŜ objąć ochroną jako specjalne obszary ochrony siedlisk pn. Ostoja Wielkopolska i Rogalińska Dolina Warty (zgłoszone do KE). Nieco na północ mamy Park Krajobrazowy Puszcza Zielonka stanowiący fragment obszaru węzłowego rangi krajowej pn. Pojezierze Grzeźnieńskie (6K). W dolinie Warty znajduje się równieŜ Obszar Chronionego Krajobrazu Biedrusko, który planuje 10 się włączyć do sieci obszarów Natura 2000 jako specjalny obszar ochrony siedlisk (zgłoszony do KE). Wzajemne relacje pomiędzy obszarem opracowania a doliną Warty będą dotyczyły głównie stanu czystości wód, warunków retencyjnych oraz klimatycznych. Przy zachowaniu pełnej łączności bez barier ekologicznych jest równieŜ moŜliwe przemieszczanie się gatunków. Przyczyną zakłócenia procesów infiltracyjnych jest wzrost powierzchni zabudowanych kosztem powierzchni przepuszczalnych. Wody opadowe spływają z powierzchni nieprzepuszczalnych do kanalizacji deszczowej i dalej do wód powierzchniowych. Taki stan rzeczy powoduje duŜe zmiany w zasilaniu rzek i ich reakcji na opad. Odpływ wód opadowych powoduje systematycznie obniŜanie się poziomu wód gruntowych. Zmiany stosunków wodnych mają z kolei wpływ na zmiany siedlisk, będących często przedmiotem ochrony. Zmiana siedlisk powoduje zmianę warunków bytowania organizmów i w taki właśnie sposób dochodzi do zakłócenia funkcjonowania systemu przyrodniczego. Jak z powyŜszego wynika wzajemne relacje pomiędzy róŜnymi komponentami środowiska przyrodniczego mogą być bardzo róŜnorodne i czasem mogą dotyczyć nawet odległych obszarów ale funkcjonalnie powiązanych. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu przyrodniczego naleŜy: • zapobiegać defragmentacji środowiska (unikanie barier ekologicznych, uzupełnianie zieleni w celu zapewnienia ciągłości); • utrzymać istniejące tereny zieleni, wzbogacanie ich oraz tworzenie lokalnych łączników oraz sięgaczy; • zadbać o stan czystości środowiska wodnego oraz poprawę warunków retencyjnych; • cenniejsze fragmenty objąć ochroną oprawną. 1.6. Obszary chronione w granicach planu Na terenie objętym planem występuje fragment powołanego rozporządzeniem Nr 22/8 z dnia 4 września 2008 r. Wojewody Wielkopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Cybiny w Poznaniu”. Obszary chronionego krajobrazu powołuje się w celu ochrony terenów ze względu na wyróŜniający się krajobraz o zróŜnicowanych ekosystemach, wartościowych ze względu na moŜliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełniących funkcję korytarzy ekologicznych. Na terenie obszaru chronionego krajobrazu obowiązują zakazy i zasady gospodarowania przestrzenią, które zapobiegają degradacji środowiska przyrodniczego oraz sprzyjają zachowaniu i odbudowie jego cennych walorów. Na omawianym terenie nie występują obiekty objęte ochroną prawną na podstawie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Natomiast w dolinie Cybiny i nad jeziorem Swarzędzkim stwierdzono występowanie stanowisk archeologicznych. Ponadto przy ulicy Sarniej znajduje się młyn z cegły o ciekawej formie architektonicznej, wskazany do objęcia ochroną prawną 11 2. PODSUMOWANIE Celem pierwszego etapu niniejszego opracowania była synteza oceny ekofizjograficznej terenu objętego planem oraz otoczenia w zasięgu powiązań funkcjonalnych. Zawarte w podsumowaniu uwagi zostaną uwzględnione podczas prognozowania oddziaływania realizacji postanowień planu za na środowisko. • teren objęty planem to fragment waŜnego dla miasta Poznania korytarza ekologicznego z obszarem chronionego krajobrazu, co obliguje do szczególnej ochrony środowiska przyrodniczego; • najcenniejsze fragmenty zostały objęte ochrona prawną w formie Obszaru Chronionego Krajobrazu pn. Dolina Cybiny; • proponuje się objąć ochroną prawną młyn przy ulicy Sarniej, a takŜe objąć strefą ochronną rejon występowania stanowisk archeologicznych; • naleŜy doprowadzić do pełnego wyposaŜenia w infrastrukturę techniczną (wodociągi i kanalizacja) i likwidacji szamb; • dąŜyć do poprawy warunków retencyjnych poprzez zachowanie jak największych powierzchni biologicznie czynnych, wprowadzanie zieleni oraz odprowadzanie wód opadowych na terenie działek; • część istniejącej zabudowy leŜy w strefie uciąŜliwości linii kolejowej Poznań Krzesiny – Kobylnica, w związku z tym naleŜy mieszkańcom zapewnić ochronę akustyczną. 12 II. IDENTYFIKACJA I OCENA ODDZIAŁYWAŃ ŚRODOWISKOWYCH W niniejszym rozdziale, biorąc pod uwagę planowany sposób zagospodarowania terenu, scharakteryzowano potencjalne oddziaływania środowiskowe, scharakteryzowano poszczególne komponenty środowiska, które mogą zostań naraŜone na to oddziaływanie, a takŜe wskazano ustalenia planu zapobiegające negatywnym oddziaływaniom. 1. Opis ustaleń planu, powiązania z innymi dokumentami Obszar objęty opracowaniem znajduje się we wschodniej części Poznania. Powierzchnia terenu objętego planem wynosi około 130 ha. W granicach planu znajduje się osiedle zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Zieliniec w otoczeniu lasów i łąk towarzyszących dolinom: Cybiny i Zielonki. Ustalenia projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczącego Zielińca zostały zawarte w uchwale i załączniku graficznym. Zapisy planu dotyczą przeznaczenia terenów na cele związane z róŜnymi formami uŜytkowania: • MN - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej stanowiące zdecydowaną większość; • MN/U - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej lub usługowej w rejonie ulicy Sośnickiej i Strzeleckiej; • U - tereny usług przy ul. Sośnickiej, Sarniej, Starachowickiej, Kamieńskiej oraz usług sakralnych – naroŜnik ul. Warpińskiej i Arkońskiej; • U/MW - zabudowy usługowej lub mieszkaniowej wielorodzinnej (teren młyna); • tereny komunikacji KD, KDW; • tereny infrastruktury technicznej: C-ciepłownictwa, E-elektroenergetyki, G-gazownictwa, K-kanalizacji, W-wodociągów; • ZC - teren cmentarza przy ul. Leśnej; • ZO/ZL - teren zieleni otwartej z dopuszczeniem zalesień; • ZL - tereny lasów; • ZO - tereny zieleni otwartej w dolinie Cybiny, fragmenty strefy brzegowej jeziora Swarzędzkiego oraz teren u źródeł Zielonki oraz tereny przy ul. Sarniej, Świętowidzkiej, Uznamskiej, Zieleńskiej; • WS – teren wód (Cybina); • tereny wymagające ochrony (WDK, stary młyn wraz z otoczeniem, strefa występowania stanowisk archeologicznych); Ustalenia planu są zgodne z ustaleniami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” przyjętym Uchwałą Nr XXXI/299/V/2008 13 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r. Prace nad Studium zostały poprzedzone wykonaniem opracowania ekofizjograficznego. Studium... w granicach planu Zieliniec część terenów wyklucza z zabudowy. Są to tereny otwarte: lasy, doliny cieków Cybiny i Zielonki – z moŜliwością zalesienia, współtworzące pierścieniowy system zieleni. W Studium określa się zasady ochrony środowiska zakładając, Ŝe podstawowa ochrona zasobów przyrody opierać się będzie na wzbogacaniu, podtrzymywaniu i kształtowaniu walorów estetycznych i krajobrazowych, wykorzystaniu zasobów środowiska zgodnie z zasadami i wymogami ich ochrony, eliminowaniu źródeł zagroŜeń. Szczególną ochroną naleŜy objąć Wielkopolską Dolinę Kopalną między innymi poprzez równoległą realizację sieci sanitarnej z zabudową (likwidacja szamb). Wskazany do ochrony jest zespół poprzemysłowy – młyn przy ulicy Sarniej. W celu ochrony powietrza zakłada się ograniczenie emisji zanieczyszczeń poprzez zastosowanie proekologicznych mediów grzewczych, zwiększanie powierzchni terenów zieleni towarzyszącej zabudowie oraz tworzenie pasów zieleni w ciągach komunikacyjnych. W celu ochrony przed nadmiernym hałasem naleŜy zachować bezpieczną odległość linii zabudowy od źródeł hałasu, niezbędną dla zapewnienia wymaganych standardów akustycznych w środowisku, a jeśli to nie jest moŜliwe zastosować przegrody przeciwhałasowe. WzdłuŜ ulicy Warszawskiej oraz terenów kolejowych (Poznań Krzesiny -Kobylnica) tworzenie pasów zieleni izolacyjnej. Poprawa estetyki miasta polegać powinna między innymi na określeniu ładu przestrzennego wzdłuŜ torów kolejowych oraz głównego wlotu komunikacyjnego (ul. Warszawska), lokalizowanie nowej infrastruktury technicznej pod ziemią, stopniowa likwidacja naziemnych i napowietrznych elementów infrastruktury, ograniczenia w umieszczaniu reklam. Plan w pełni uwzględnia wnioski i zalecenia zawarte w opracowaniu ekofizjograficznym, które stanowiło materiał wejściowy do planu. 2. Skutki dla środowiska wynikające z planowanego zagospodarowania KaŜdy sposób zagospodarowania przestrzeni prowadzi do zmian w środowisku i krajobrazie. Przeznaczenie terenu wg projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczy: • adaptacji istniejącego zagospodarowania i uŜytkowani terenu - tereny częściowo zainwestowane (zabudowa mieszkaniowa, usługowa, ciągi komunikacyjne); • obszarów realizacji nowych elementów uŜytkowania i zagospodarowania (tereny mieszkaniowe, usługowe, komunikacji, infrastruktury technicznej) stanowiące w znacznej mierze uzupełnienie istniejącego zainwestowania. 14 Niekorzystne oddziaływania na środowisko ze strony istniejącego zagospodarowania terenu to: • ponadnormatywny hałas generowany przez linię kolejową Poznań Krzesiny – Kobylnica; • brak na części terenu kanalizacji i gromadzenie ścieków w szambach; • emisja niska pochodząca ze spalania paliw stałych. Planowany sposób zagospodarowania terenów spowoduje zmiany w środowisku wynikające z: • zmniejszenia powierzchni biologicznie czynnej w związku z przeznaczeniem gruntów pod zabudowę (zakłócenie procesów infiltracyjnych); • zwiększenie wielkości i powiększenie obszarów emisji wprowadzanych do powietrza zanieczyszczeń (związane z ogrzewaniem obiektów); • zwiększenie ilości wytwarzanych ścieków i odpadów stałych w związku z nową zabudową mieszkaniową i działalnością usługową. 2.1. Analiza potencjalnych zagroŜeń Potencjalne zagroŜenia ze strony istniejącego i planowanego zagospodarowania terenu to wytwarzanie ścieków, produkcja odpadów, emisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego, hałas. 2.1.1. Wytwarzanie ścieków Z funkcją mieszkaniową i usługową związane jest wytwarzanie ścieków bytowych, powstają równieŜ ścieki opadowe i roztopowe. Część mieszkańców nie jest podłączona do kanalizacji sanitarnej, ścieki gromadzone są w szambach, często o nieznanym stanie technicznym. Normy jakościowe ścieków wprowadzanych do środowiska reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr 137, poz. 984). Ścieki wprowadzane do wód nie powinny wywoływać w wodach takich zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych, które uniemoŜliwiłyby normalne funkcjonowanie ekosystemów wodnych i spełnienie przez wody określonych dla nich wymagań jakościowych związanych z ich uŜytkowaniem wynikającym z warunków korzystania z wód regionu wodnego. Jeśli chodzi o ścieki opadowe i roztopowe, to preferuje się odprowadzanie ich w obrębie działek, z uwagi na ich retencję w miejscu powstawania. Wody opadowe i roztopowe ujęte w szczelne, otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne ze szczelnych powierzchni, zgodnie z cytowanym rozporządzeniem, przed wprowadzeniem do wód lub ziemi powinny być oczyszczone. Oczyszczenia nie wymagają wody opadowe o roztopowe pochodzące z dachów. Na omawianym terenie naleŜy 15 wykazać szczególną dbałość o środowisko gruntowo – wodne, gdyŜ grunty naleŜą do przepuszczalnych, a wschodnia część obszaru, gdzie koncentruje się zabudowa leŜy w granicach Wielkopolskiej Doliny Kopalnej zaliczanej do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych na terenie Polski, wymagającej ochrony. W związku z realizacją postanowień planu zwiększy się liczba mieszkańców osiedla a tym samym zwiększy się ilość wytwarzanych ścieków. 2.1.2. Powstawanie odpadów Na terenie objętym planem będą powstawały głównie odpady komunalne, a w związku z działalnością usługową mogą powstawać równieŜ odpady niebezpieczne (w zaleŜności od charakteru podjętej działalności). Gospodarowanie wszystkimi rodzajami odpadów wymaga postępowania określonego w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.) w sposób zapewniający ochronę Ŝycia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. Odpady komunalne z terenu nieruchomości powinny być gromadzone i usuwane zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie utrzymania czystości i porządku w mieście oraz w planie gospodarki odpadami, zapewniając równieŜ ich selektywną zbiórkę. Odpady powstające w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej muszą być przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania podmiotom posiadającym stosowne zezwolenia/pozwolenia wynikające z cyt. ustawy, a czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych odbywać się musi z zachowaniem warunków zabezpieczających środowisko przed zanieczyszczeniem. Transport odpadów niebezpiecznych z miejsc ich powstawania/czasowego magazynowania do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania odpadów musi odbywać się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie materiałów niebezpiecznych. Wytwórca odpadów jest obowiązany do: uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, jeŜeli będzie wytwarzał powyŜej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyŜej 5 tysięcy Mg rocznie odpadów innych niŜ niebezpieczne (art. 17 ust. 2 ustawy o odpadach), uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeŜeli będzie wytwarzał powyŜej 0,1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie (art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o odpadach), przedłoŜenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeŜeli będzie wytwarzać powyŜej 5 Mg rocznie odpadów innych niŜ niebezpieczne lub odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie (art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach). Niewłaściwy sposób postępowania z odpadami moŜe prowadzić do zanieczyszczenia gruntu oraz wód. 16 2.1.3. Emisja zanieczyszczeń do powietrza Zanieczyszczeniem powietrza jest wprowadzenie do atmosfery substancji stałych, ciekłych lub gazowych w ilościach, które mogą ujemnie wpłynąć na zdrowie człowieka, klimat, przyrodę Ŝywą, glebę, wodę lub spowodować inne szkody w środowisku. Sprawy te reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 47, poz. 281). Obszar objęty planem leŜy poza miejscami koncentracji zanieczyszczeń w mieście O stanie czystości powietrza na tym terenie decyduje głównie tzw. tło ogólnomiejskie, w tym napływ zanieczyszczeń pochodzących z tzw. „niskiej emisji” z terenów połoŜonych na zachód od obszaru opracowania, w części takŜe z eksploatowanych wewnątrz obszaru kotłowni budynków jednorodzinnych. Ocenę stanu zanieczyszczenia powietrza na analizowanym obszarze dokonano w oparciu o materiały WIOŚ w Poznaniu zawarte w corocznych raportach (2 punkty pomiarowe sieci stałego monitoringu powietrza – WIOŚ, 2 punkty pomiarowe stęŜeń pyłu - PM10 sieci Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej). W otoczeniu omawianego obszaru brak jest punktów monitoringu zanieczyszczeń powietrza. NajbliŜszą stacją pomiarową dla tego rejonu jest stacja monitoringu WIOŚ zlokalizowana przy ulicy Polanki (około 6 km na zachód od osiedla Zieliniec). Badania jakości powietrza na terenie miasta prowadzone są pod kątem ochrony zdrowia ludzi i obejmują następujące zanieczyszczenia: dwutlenek azotu (NO2), dwutlenek siarki (SO2), benzen (C6H6), ołów (Pb), pył (PM10), ozon (O3) oraz tlenek węgla (CO). StęŜenia wszystkich badanych substancji (lata 2003-2006), za wyjątkiem pyłu zawieszonego (przekroczenia normy w latach 2005 i 2006) nie powodują przekroczenia dopuszczalnych norm, pozwalając na zakwalifikowanie obszaru całego miasta do kategorii A – jednak ze względu na pył ogólna klasa C. Przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 dotyczą stęŜeń 24-godzinnych. Stosunkowo wysokie stęŜenia pyłu i zdarzające się przekroczenia dopuszczalnej normy dotyczą miesięcy zimowych, a więc sezonu grzewczego i związane są przede wszystkim ze spalaniem paliw stałych w małych źródłach ciepła (najczęściej w kotłowniach budynków jednorodzinnych). MoŜna sądzić, Ŝe na terenie objętym planem, zwaŜywszy na dotychczasowy sposób zagospodarowania i uŜytkowania terenu - poziom dopuszczalnych średniodobowych stęŜeń pyłu nie jest przekraczany. Wskazują na to analizy rozkłau stęŜeń PM10 wykonane na potrzeby „Programu ochrony powietrza dla m. Poznania”. Oddziaływanie emisji zanieczyszczeń ze źródeł mobilnych dotyczy niewielkiej części obszaru połoŜonego wzdłuŜ ul. Warszawskiej (drogi krajowej nr 92). Jednak kierunek przebiegu drogi w tym miejscu (WNW - ESE), tj. na kierunku przewaŜających wiatrów z sektora zachodniego, dolina rz. Cybiny i brak barier w postaci zwartej zabudowy - sprzyjają 17 skutecznemu przewietrzaniu tego odcinka drogi i terenów bezpośrednio otaczających, zapobiegając koncentracji zanieczyszczeń. Oddziaływanie Zakładu Volkswagen Polska Sp. z o.o. zlokalizowanego na południowyzachód od obszaru planu, mieści się w warunkach ustalonych w pozwoleniach emisyjnych wydawanych przez organy administracji. Zakład stosuje nowoczesne technologie produkcji oraz wysokosprawne urządzenia redukujące, szczególnie emisję lotnych związków organicznych. Jak wynika z opracowania ekofizjograficznego zakład nie stanowi uciąŜliwości dla terenów objętych planem. 2.1.4. Klimat akustyczny Wymagane standardy dotyczące klimatu akustycznego określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. Nr 120, poz. 826). Rozporządzenie podaje dopuszczalny poziom hałasu dla poszczególnych rodzajów źródeł (dróg i linii kolejowych, linii elektroenergetycznych, startów, przelotów i lądowań statków powietrznych oraz pozostałych obiektów i grup źródeł hałasu) w stosunku do klas terenu wyróŜnionych ze względu na sposób zagospodarowania i pełnione funkcje. Dopuszczalne poziomy hałasu wyraŜone w decybelach (dB) zawierają następujące kategorie wskaźników: LAeq D i LAeq N – równowaŜne poziomy dźwięku A odniesione do jednej doby (odpowiednio do 16 godzin w ciągu dnia i 8 godz. w ciągu nocy), mające zastosowanie do ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska; oraz LDWN i LN - długookresowe średnie poziomy dźwięku A wyznaczone w ciągu wszystkich dób w roku (dla LDWN z uwzględnieniem pory dnia, wieczoru i nocy, dla LN z uwzględnieniem pory nocy), mające zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem. Klimat akustyczny środowiska na terenie objętym planem kształtuje głównie hałas kolejowy. Przez teren osiedla Zieliniec przechodzi linia kolejowa (dwutorowa, zelektryfikowana) relacji Poznań Krzesiny - Kobylnica o przewadze ruchu towarowego, stanowiąca uciąŜliwość dla zabudowy mieszkaniowej połoŜonej wzdłuŜ torowisk. Ruch pociągów jest źródłem ponadnormatywnego hałasu odczuwalnego szczególnie dokuczliwie w porze nocnej. Według opracowania ekofizjograficznego [15] oraz studium uwarunkowań... [31] zasięg strefy ponadnormatywnego oddziaływania hałasu wyznaczony izlolinią 50 dB równowaŜnego poziomu dźwięku w porze nocnej wynosi po 140 m w obydwie strony od osi torowiska. Zasięg tej izolinii na ogół odpowiada przebiegowi izolinii 60 dB w ciągu dnia. Jest oczywiste, Ŝe im bliŜej torów dokuczliwość hałasu w czasie przejazdu pociągu jest coraz większa. Teren objęty planem w świetle przepisów cyt. rozporządzenia, zwaŜywszy na istniejący sposób zagospodarowania i pełnione funkcje, zakwalifikowany został jako teren zabudowy 18 mieszkaniowej jednorodzinnej, dla którego dopuszczalny poziom hałasu komunikacyjnego (od dróg i linii kolejowych) wynosi: LAeq D = 55 dB i LAeq N = 50 dB (w porze dnia i nocy). Szacuje się, Ŝe w strefie ponadnormatywnego oddziaływania hałasu (na podstawie liczby istniejących budynków mieszkalnych) znajduje się około 200 mieszkańców. Południowa część terenu objętego planem znajduje się równieŜ w zasięgu oddziaływania hałasu drogowego pochodzącego od ul. Warszawskiej (drogi krajowej nr 92, dwujezdniowej o dwóch pasach ruchu kaŜda). W tej części obszaru znajduje się kilka budynków mieszkalnych zlokalizowanych w rejonie wiaduktu kolejowego, najbliŜsze połoŜone około 20 m od skrajni jezdni północnej. RównowaŜny poziom hałasu w ciągu dnia na tym odcinku drogi kształtuje się w przedziale od 76 do 80 dB, co oznacza przekroczenie na linii zabudowy o ponad 20 dB. W ciągu nocy równowaŜny poziom hałasu drogowego jest niŜszy tylko o około 5 do 8 dB, tj. mniej niŜ wymagają tego normy. Kolejnym źródłem hałasu dla tej części obszaru (istniejącej zabudowy mieszkaniowej) jest „warszawska” magistrala kolejowa ruchu osobowego i towarowego (graniczy z południową jezdnią drogi nr 92). Źródłem hałasu przemysłowego w rejonie opracowania jest zakład naleŜący do Volkswagen Polska Sp. z o.o., który graniczy od strony północnej z kompleksem leśnym znajdującym się w granicach planu. Prowadzone pomiary hałasu w rejonie zakładu [6], w miejscach określonych w pozwoleniu zintegrowanym wydanym przez Wojewodę Wielkopolskiego (dec. nr SR.II.2.6600-3/04 dotycząca lakierni) wykazały, Ŝe w punkcie zlokalizowanym przy ul. Rugijskiej (teren objęty planem) równowaŜny poziom hałasu w ciągu dnia wyniósł 46,8 dB, a w ciągu pory nocnej 37,8 dB przy tle akustycznym wynoszącym odpowiednio: 44,5 i 37,5 dB (dopuszczalna norma wynosi 50 i 40 dB (dzień/noc). Obowiązkiem uŜytkownika instalacji lub obiektu budowlanego stanowiącego źródło hałasu jest zachowanie dopuszczalnego poziomu hałasu na granicy z terenami wymagającymi ochrony akustycznej, o których mowa w art. 113 ust. 2 ustawy POŚ. 2.2. Wpływ realizacji ustaleń planu na komponenty środowiska W rozdziale tym opisano te komponenty środowiska, które mogą być naraŜone na negatywne oddziaływanie w związku z realizacją ustaleń planu. Wskazano równieŜ przyjęte w planie działania łagodzące skutki oddziaływania na środowisko. Wpływ zagospodarowania terenu na poszczególne elementy środowiska przedstawiono w sposób syntetyczny w poniŜszej tabeli, natomiast szerszy komentarz zawierają następne rozdziały. 19 Komponenty środowiska oraz potencjalne oddziaływania na środowisko Ustalenia planu łagodzące skutki oddziaływania na środowisko • • 1. • • • • Środowisko biotyczne (róŜnorodność biologiczna, fauna, flora): • zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej wskutek zabudowy; • tworzenie barier ekologicznych (zabudowa, • ogrodzenia, ekrany akustyczne); wzrost ilości wytwarzanych ścieków i odpadów; • • • wyłączenie z zabudowy terenów współtworzących wschodni klin zieleni (ZL, ZO, ZO/ZL, ZC – dopuszcza się budowę obiektów związanych z funkcjonowaniem cmentarza, 1ZO – tymczasowe obiekty związane z imprezami sportowymi, 6, 7 ZL – zachowanie istniejącej zabudowy bez moŜliwości budowy i przebudowy, ZO/ZL dop. stacja bazowa telefonii komórkowej); ochrona walorów przyrodniczych obszaru chronionego krajobrazu „Dolina Cybiny w Poznaniu”; zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni nieutwardzonych; ochrona istniejących drzew, a w przypadku ich usunięcia wprowadzenie nowych nasadzeń (teren: 26 MN); uregulowanie gospodarki ściekowej i odpadowej; utrzymanie rzeki Cybiny w naturalnym korycie (na terenie 2WS dopuszczenie realizacji przepustu dla przeprowadzenia drogi); poprawa warunków retencyjnych poprzez zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych na terenie działek; określenie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej zakaz tworzenia barier w postaci pełnych ogrodzeń, z wyjątkiem terenów MN przy linii kolejowej oraz terenów 34KD-D, 1KD-GP, 2KD-GP, 12KD-L - warunkowe stosowanie ogrodzeń (lasy), zakaz lokalizacji ogrodzeń (ZO) za wyjątkiem 1ZO; • zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, • poprawa warunków infiltracyjnych: utrzymanie rzeki Cybiny w naturalnym korycie (na terenie 2WS dopuszczenie realizacji przepustu dla przeprowadzenia drogi); zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w granicach działki (poprawa retencji); wyłączenie z zabudowy terenów współtworzących wschodni klin zieleni (z wyjątkami wymienionymi w pkt.1); zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni nieutwardzonych; 2. Wody powierzchniowe i podziemne • zmniejszenie powierzchni retencyjnej wskutek zabudowy; • wytwarzanie ścieków, produkcja odpadów (moŜliwość zanieczyszczenia wód); określenie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej (80% - ZO, 30% -70% na terenach MN, 25% MNU, U i U/MW); • wprowadzenie zieleni urządzonej; ochrona wód przed zanieczyszczeniem: odprowadzenie wód opadowych z terenów komunikacji wyłącznie do kanalizacji deszczowej, z wyjątkiem tych, gdzie warunki naturalne pozwalają na odprowadzanie do gruntu lub powierzchniowo; odprowadzenie ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej; zakaz lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków i zbiorników bezodpływowych; gromadzenie i usuwanie odpadów zgodnie z planem gospodarki odpadania dla miasta Poznania; zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, 20 • 3. Gleby • częściowa degradacja; • zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej; • • • • • 4. Krajobraz • powstanie nowych obiektów kubaturowych oraz obiektów infrastruktury technicznej; • ekrany akustyczne • degradacja roślinności podczas budowy; • • • • • • • 5. Klimat, powietrze atmosferyczne • zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej wskutek zabudowy; • tworzenie barier utrudniających przepływ powietrza (zabudowa, ogrodzenia, ekrany akustyczne); • zwiększenie emisji zanieczyszczeń związane ze spalaniem paliw dla celów grzewczych; • • • • wykorzystanie nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w obrębie danego terenu lub usuwanie ich, zgodnie z przepisami odrębnymi; wprowadzanie terenów zieleni urządzonej, zachowanie zieleni istniejącej; określenie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej; określenie charakteru zabudowy, gabarytów, geometrii dachów; zakaz stosowania betonowych ogrodzeń; zakaz lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej – wszędzie z wyjątkiem terenów: U/MW, ZO/ZL, 2U; ograniczenia w umieszczaniu reklam; zakaz lokalizacji nadziemnych sieci infrastruktury technicznej oraz przebudowa linii napowietrznych na kablowe; zakaz lokalizacji tymczasowych obiektów budowlanych, wolnostojących urządzeń reklamowych, ogrodzeń betonowych, ogrodzeń pełnych - z wyjątkiem terenów MN przy linii kolejowej; rewitalizacja zabudowań dawnego młyna, dostosowanie nowej zabudowy do istniejącego obiektu (U/MW); wprowadzanie terenów zieleni otwartej; utrzymanie istniejącej zieleni oraz wprowadzanie nowej na wszystkich wolnych od utwardzenia terenach; obowiązek zachowania minimalnej powierzchni biologicznie czynnej; utrzymanie istniejącej zieleni oraz wprowadzanie nowej na wszystkich wolnych od utwardzenia terenach; zakaz tworzenia barier w postaci pełnych ogrodzeń z wyjątkiem terenów MN przy linii kolejowej, lub całkowity zakaz stosowania ogrodzeń; zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; stosowanie systemów grzewczych przystosowanych do spalania paliw płynnych, gazowych, odnawialnych z biomasy; • dopuszczenie lokalizacji ekranów akustycznych na styku z terenami kolejowymi oraz wzdłuŜ ul. Warszawskiej (tereny: 5-8MN, 12-14MN, 20MN, 29-31MN; 7,8,10ZO; 2ZL; północna strona ul. Warszawskiej i dopuszczenie po stronie południowej - 1KD-GP i 2KD-GP, oraz wzdłuŜ 12KD-L i 34KD-D); • 6. Warunki Ŝycia ludzi • hałas od linii kolejowej Poznań Krzesiny – Kobylnica i od ulicy Warszawskiej; dopuszczenie budowy pełnych ogrodzeń w przypadku działek zlokalizowanych przy torowiskach; • (na warunki Ŝycia ma wpływ jakość wszystkich komponentów środowiska przyrodniczego i kulturowego). • wymóg stosowania zasad akustyki architektonicznej i budowlanej na terenach zabudowy mieszkaniowej w przypadku przekroczenia standardów akustycznych; ograniczenie emisji hałasu związanego z działalnością usługową do poziomów dopuszczalnych w zabudowie: mieszkaniowej jednorodzinnej - (tereny 1,2,3 MN/U), wielorodzinnej – (teren U/MW); • obowiązkiem uŜytkownika instalacji lub obiektu budowlanego stanowiącego źródło hałasu jest zachowanie dopuszczalnego poziomu hałasu na granicy z terenami wymagającymi ochrony akustycznej; • wszystkie pozostałe ww. działania. 21 2.3. Ocena ustaleń planu w określonych warunkach zagospodarowania terenu W rozdziale tym skomentowano potencjalne zmiany, które mogą wystąpić wskutek realizacji zagospodarowania przewidzianego w planie oraz wskazano ustalenia planu mające na celu zapobieganie, zmniejszenie lub kompensowanie szkodliwych oddziaływań na środowisko naturalne i kulturowe. 2.3.1. Funkcjonowanie systemu przyrodniczego Stan środowiska biotycznego zaleŜy od prawidłowych warunków funkcjonowania systemów przyrodniczych w mieście. Do elementów systemu przyrodniczego zalicza się lasy, parki, ogrody, ciągi zadrzewień wzdłuŜ ulic, tereny uŜytkowane rolniczo oraz wody. Na system przyrodniczy miasta składają się trzy podsystemy. • Podsystem klimatyczny, na który składa się charakter powierzchni czynnej (stosunek ilościowy i rozkład przestrzenny powierzchni sztucznych do pokrytych roślinnością), wpływ na wilgotność powietrza, zasilanie powietrza w tlen, ruch poziomy powietrza uzaleŜniony w duŜej mierze o przewaŜających kierunków wiatrów oraz pionowych barier. Dla prawidłowego funkcjonowania tego systemu korzystna jest mozaikowość uŜytkowania ułatwiająca pionowe ruch powietrza w przypadku istnienia barier po stronie nawietrznej, łączność z dolinami rzecznymi, które ułatwiają poziomy przepływ powietrza. • Podsystem hydrologiczny, tj. zdolność do retencjonowania wody, stan czystości wód. DuŜą rolę naleŜy przypisać terenom otwartym a szczególnie roślinności. • Podsystem biologiczny, dla którego waŜne jest bogactwo gatunkowe, w tym udział zwłaszcza gatunków rodzimych i bardziej odpornych na zanieczyszczenia. Obszar opracowania leŜy w bezpośrednim sąsiedztwie doliny Cybiny i Jeziora Swarzędzkiego. Jest to waŜny dla miasta – łącznik pomiędzy wschodnim klinem zieleni a doliną Warty - krajowym korytarzem ekologicznym. Działania określone w planie wpływające na zmiany w zakresie funkcjonowania systemu przyrodniczego: 1. Wyłączenie z zabudowy terenów współtworzących wschodni klin zieleni (lasy, ekosystemy łąkowe towarzyszące dolinom, ochrona istniejących drzew, zagospodarowanie zielenią wszystkich powierzchni nieutwardzonych, tworzenie nowych terenów zieleni, utrzymanie rzeki Cybiny w naturalnym korycie, zagospodarowanie wód opadowych na terenie działek, określenie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej dla wszystkich terenów, ochrona walorów przyrodniczych doliny Cybiny – objęcie ochroną prawną (krajobraz chroniony). Wymienione działania zrekompensują ubytek powierzchni biologicznie czynnej wskutek zajęcia terenów pod zabudowę, w związku z czym nie będzie miało miejsca 22 zakłócenie procesów infiltracyjnych. Jeśli nie zmienią się warunki wodne, zostaną zachowane siedliska w niezmienionej lub lepszej kondycji, co będzie sprzyjało bytowaniu organizmów, w związku z czym moŜna oczekiwać, Ŝe teren ten będzie nadal zróŜnicowanym pod względem przyrodniczym fragmentem wschodniego klina zieleni. 2. Zakaz tworzenia barier ekologicznych w postaci pełnych ogrodzeń, ograniczenie powierzchni zabudowy w stosunku do powierzchni działki oraz wysokości budynków. Zagospodarowanie zielenią przewidziane w planie oraz ogródki przydomowe stworzą korzystne warunki dla bytowania organizmów, a brak ww. barier pozwoli na swobodne ich przemieszczanie się w najbliŜszym otoczeniu. Działania te wpłyną na korzystną wymianę powietrza między terenem zabudowanym a otaczającymi lasami i dolinami na kierunku N-S. Barierę dla przemieszczania się organizmów stanowią torowiska oraz ulica Warszawska. MoŜna przyjąć, Ŝe linia kolejowa częściowo umoŜliwia przemieszczanie się gatunków, natomiast ulica Warszawska stanowi całkowitą barierę dla przemieszczania się fauny. Planowane ekrany akustyczne będą stanowiły barierę stałą równieŜ przy torowiskach na odcinku około 1,5 km. Dotyczy to zwłaszcza gatunków przemieszczających się po powierzchni ziemi. 3. Działania chroniące środowisko w związku ze zwiększeniem produkcji ścieków i odpadów to: odprowadzenie ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej (likwidacja szamb), zakaz lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków, obowiązek odprowadzania wód opadowych wyłącznie do kanalizacji deszczowej w przypadku ulic, które mogą być zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi, gromadzenie i usuwanie odpadów zgodnie z planem gospodarki odpadami dla miasta Poznania, zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, ochrona istniejącej i wprowadzanie nowej zieleni. Wymienione działania mają na celu wykluczenie przedostawania się zanieczyszczeń do wód. 2.3.2. Ochrona środowiska wodnego Obszar objęty planem jest w części zainwestowany. MoŜna zatem wyróŜnić dwa systemy obiegu wody: • wewnętrzny (antropogenny) związany z poborem wód za pomocą wodociągów oraz odprowadzaniem ścieków za pośrednictwem kanalizacji; • zewnętrzny, który dzieli się na podsystem powierzchni nieprzepuszczalnych związanych z obiektami budowlanymi o znacznie przekształconym naturalnym obiegu wody (ograniczona retencja podziemna), oraz podsystem powierzchni przepuszczalnych właściwy dla powierzchni biologicznie czynnych. 23 Aby nie doszło do zmian warunków wodnych muszą być zachowane właściwe proporcje pomiędzy powierzchniami nieprzepuszczalnymi i biologicznie czynnymi. Główne niekorzystne czynniki to; zakłócenie procesów infiltracji oraz zanieczyszczenie wód. Działania określone w planie zapobiegające niekorzystnym zmianom w środowisku wodnym: 1. Działania zmierzające do poprawy warunków infiltracyjnych: zagospodarowanie wód opadowych i roztopowych w granicach działek, utrzymanie rzeki Cybiny w naturalnym korycie, utrzymanie istniejącej i wprowadzanie nowej zieleni, określenie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej. Wymienione działania pozwolą uniknąć powierzchniowego odpływu wód opadowych oraz odpływu poprzez kanalizację, w związku z czym nastąpi poprawa zasilania wód gruntowych, a w pośrednio równieŜ wód poziomów głębszych. 2. Ustalenia planu mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem to: obowiązek odprowadzenia ścieków bytowych do sieci kanalizacji sanitarnej, zakaz lokalizacji przydomowych oczyszczalni ścieków i zbiorników bezodpływowych; obowiązek odprowadzania wód opadowych wyłącznie do kanalizacji deszczowej w przypadku ulic, które mogą być zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi, gromadzenie i usuwanie odpadów zgodnie z planem gospodarki odpadami dla miasta Poznania, zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Wymienione działania mają na celu wykluczenie przedostawania się zanieczyszczeń do środowiska wodnego. 2.3.3. Gleby Głównym przyjętym w Studium... kierunkiem jest stopniowa minimalizacja terenów produkcji rolniczej w mieście. Istniejącą funkcję rolniczą na terenach przewidzianych na cele inwestycyjne naleŜy traktować jako tymczasową. Określone w planie działania zapobiegające niekorzystnym skutkom zmiany przeznaczenia gruntów rolniczych na cele nierolnicze: 1. Wykorzystanie nadmiaru mas ziemnych pozyskanych podczas prac budowlanych w obrębie danego terenu lub ich usunięcie (wykorzystanie na cele poprawy wartości uŜytkowej gruntów próchnicznej warstwy gleby). 2. Wprowadzenie obowiązku utrzymania minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, na której zostanie zachowana pokrywa glebowa (zieleń, ogródki przydomowe). 3. Utworzenie terenów zieleni urządzonej (skwery parki) oraz wprowadzanie zieleni na wszystkich powierzchniach nieutwardzonych. 2.3.4. Krajobraz Kształtowanie krajobrazu jest ciągłym procesem zachodzącym na danym obszarze. Spośród elementów kształtujących krajobraz naleŜy wymienić naturalne elementy takie jak: 24 ukształtowanie powierzchni, naturalne cieki i zbiorniki wodne, szata roślinna. Wśród elementów kulturowych są to: charakter układów osadniczych, zabytkowe układy, elementy i obiekty, dominanty w krajobrazie oraz udział zieleni w terenach zabudowanych. Krajobraz jest efektem działania w przestrzeni róŜnych podmiotów kierujących się swoimi celami i systemami wartości. Realizacja zamierzeń inwestycyjnych w kaŜdej sytuacji wpływa na zmiany w krajobrazie. Rozpatrując krajobraz kompleksowo, jako przyrodnicze zaleŜności zachodzące między elementami abiotycznymi, biotycznymi i technicznymi oraz jako wizualne zaleŜności między przyrodniczymi i technicznymi elementami dostrzeganymi na pewnym obszarze naleŜy przyjąć, Ŝe elementy antropogeniczne zawsze wchodzą w skład krajobrazu, a umieszczanie ich w przestrzeni wynika z potrzeby korzystania ze środowiska. Nie ma takiej moŜliwości, aby stworzyć pełną izolację między elementami antropogenicznymi i środowiskiem przyrodniczym, a praktyka ochrony krajobrazu powinna polegać na harmonijnym włączaniu elementów antropogenicznych w przestrzeń. Ustalenia planu wpływające na zmiany w krajobrazie: 1. W zakresie kształtowania zabudowy: określenie charakteru zabudowy, gabarytów, geometrii dachów, zakaz lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej – wszędzie z wyjątkiem U/MW, ZO/ZL, 2U; zakaz lokalizacji nadziemnych sieci infrastruktury technicznej, zakaz lokalizacji tymczasowych obiektów budowlanych, wolnostojących urządzeń reklamowych, ogrodzeń pełnych oraz betonowych, ekrany akustyczne. 2. W zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego; rewitalizacja zabudowań dawnego młyna, dostosowanie nowej zabudowy do istniejącego obiektu. 3. W zakresie ochrony komponentów przyrodniczych: zachowanie w dotychczasowym uŜytkowaniu lasów, łąk, rzeki Cybiny, pojedynczych drzew, wprowadzanie terenów zieleni urządzonej; wprowadzanie zieleni na wszystkich powierzchniach nieutwardzonych. Negatywny wpływ na krajobraz będą miały ekrany akustyczne. Plan zakłada wprowadzanie zieleni na wszystkich powierzchniach nieutwardzonych. MoŜna zakładać, Ŝe na działkach przy torowiskach uŜytkownicy ze względów estetycznych wprowadzą zieleń maskującą. 2.3.5. Klimat, powietrze atmosferyczne Na warunki klimatyczne mają wpływ rozległe obszary generacji i regeneracji powietrza (źródła zasilania) oraz obszary umoŜliwiające w miarę swobodny napływ świeŜego powietrza. W przypadku Poznania jest to klinowo – pierścieniowy układ zieleni z podstawowym korytarzem ekologicznym jakim jest Warta. Jednym z łączników pomiędzy Wartą a wschodnim klinem zieleni jest dolina Cybiny. Rejon opracowania współtworzy klin wschodni zieleni. Otoczenie obszaru opracowania od północy i południa zwartymi kompleksami leśnymi sprzyja napływowi mas czystego powietrza, wpływając korzystnie na warunki aerosanitarne. 25 Ustalenia planu wpływające na kształtowanie warunków klimatycznych to: 1. Obowiązek zachowania minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, utrzymanie istniejącej i wprowadzanie nowej roślinności – korzystne oddziaływanie na warunki termiczno-wilgotnościowe. 2. Zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz stosowanie systemów grzewczych przystosowanych do spalania paliw płynnych, gazowych, odnawialnych z biomasy. 3. Zakaz tworzenia barier w postaci betonowych ogrodzeń, lub całkowity zakaz stosowania ogrodzeń – korzystny wpływ na przepływ powietrza. 4. Ekrany akustyczne wzdłuŜ torowisk i fragmentu ulicy Warszawskiej będą miały niekorzystny wpływ na przemieszczanie się mas powietrza. Modyfikacje przepływu powietrza na terenie zurbanizowanym są spowodowane róŜnicami ciśnienia atmosferycznego w wyniku zmian gęstości i cięŜaru powietrza na granicy miasta i obszaru podmiejskiego. Utrzymująca się wyŜsza temperatura w centrum powoduje cyrkulację z systemem wiatrów skierowanych do wnętrza miasta. Schemat tej cyrkulacji dotyczy warstwy powietrza o duŜej miąŜszości liczonej w setkach metrów. Na cyrkulację skierowaną do centrum nakłada się ruch powietrza w górnych warstwach skierowany do obszarów podmiejskich. Cyrkulacja taka zwana „bryzową” nasila się w okresach bezwietrznych. Planowane bariery przeciwhałasowe nie będą miały większego wpływu na cyrkulację powietrza w skali ogólnomiejskiej. Kierunki wiatru na terenie miejskim są zaleŜne od usytuowania ciągów komunikacyjnych, charakteru i układu zabudowy. Planowane ekrany akustyczne przy torowiskach będą stanowiły barierę dla przepływu mas powietrza na kierunku W -E. Po stronie nawietrznej na wysokości ¾ ekranu będzie tworzyła się strefa stagnacji. Od tego miejsca strumień powietrza dzieli się; część przepływa górą, a część po osiągnięciu gruntu opływa przeszkodę. Spowoduje to zwiększoną prędkość wiatru przy ekranie. Planowane ekrany będą stanowiły efekt kurtynowy dla budynków zlokalizowanych po stronie zawietrznej, co będzie powodowało tworzenie się strefy podciśnienia i pulsacji powietrza. Opisane zjawisko dotyczy sytuacji, gdzie przegroda ma bezpośredni kontakt z wiatrem. W przypadku osiedla Zieliniec ulegnie ono modyfikacji ze względu na istniejącą zabudowę oraz tereny leśne wyŜsze od ekranów, a takŜe istnienie przestrzeni wolnej pomiędzy płaszczyznami ekranów. Ustalenia planu zp., o których mowa w pkt. 1 – 3 są zgodne z kierunkami niezbędnych działań koniecznych do podjęcia w celu przywrócenia standardów jakości powietrza w rozporządzeniu Wojewody Wielkopolskiego Nr 39/07 w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy - aglomeracja Poznań. 26 Reasumując moŜna stwierdzić, Ŝe planowany sposób zagospodarowania terenu nie wpłynie na ogólne warunki klimatyczne miasta, natomiast będzie miało niewielki wpływ na mikroklimat osiedla. 2.3.6. Wpływ na warunki Ŝycia i zdrowie ludzi Wpływ realizacji postanowień planu na zdrowie i Ŝycie ludzi jest wypadkową stanu poszczególnych komponentów środowiska, które zostały omówione w poprzednich rozdziałach. Plan zakłada takie rozwiązania, które nie spowodują degradacji poszczególnych elementów środowiska. Teren objęty planem jest przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, zabudowę mieszkaniowo-usługową i usługową, a więc nie będzie związany z prowadzeniem działalności gospodarczej mogącej znacząco oddziaływać na środowisko. Jedynym problemem wymagającym rozwiązania jest ponadnormatywny poziom hałasu po obu stronach torowiska Poznań Krzesiny – Kobylnica. W zakresie poprawy klimatu akustycznego terenu, plan zakłada dotrzymanie standardów akustycznych zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Ustalenia planu przewidują równieŜ rozwiązanie problemu dotyczącego przywrócenia komfortu akustycznego dla istniejącej zabudowy mieszkaniowej (hałas kolejowy) zgodnie z zaleceniami opracowania ekofizjograficznego [16]. W związku z tym plan stanowi, Ŝe na terenach zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo-usługowej, ze względu na sąsiedztwo terenów kolejowych wymagane jest stosowanie: • zasad akustyki architektonicznej i budowlanej w obiektach budowlanych, • rozwiązań ograniczających równowaŜny poziom dźwięku na granicy z zabudową mieszkaniową do poziomu określonego w cyt. rozporządzeniu. Jak wcześniej wspomniano, teren strefy zagroŜenia (przylegającej do linii kolejowej) jest w większości zagospodarowany (dotyczy to szczególnie jednostek 4 do 8 MN, 14, 15, 20, 30 i 31 MN) - ustalenia projektu planu przeznaczające te tereny pod budownictwo jednorodzinne są więc konsekwencją istniejącego zagospodarowania. Formalna zmiana funkcji terenu poprzez stosowny zapis w planie (z mieszkaniowej na mieszkaniowo-usługową lub tylko usługową, czy nawet wprowadzenie zakazu lokalizacji nowych budynków mieszkalnych) nie zmieni automatycznie sytuacji mieszkańców istniejących budynków znajdujących się w strefie ponadnormatywnego oddziaływania hałasu kolejowego. W tej sytuacji niezbędne są działania (moŜliwe do realizacji), zmierzające z jednej strony do ograniczenia uciąŜliwości źródła hałasu, z drugiej zaś działania ochronne minimalizujące skutki uciąŜliwości. Zmniejszenie uciąŜliwości źródła moŜliwe jest do osiągnięcia przede wszystkim poprzez modernizację linii kolejowych i taboru. Po modernizacji torowiska (np. odpowiednia 27 podbudowa, bezstykowe szyny) w rejonie linii kolejowej obserwuje się zmniejszenie poziomów hałasu średnio o 4-6 dB. Ograniczaniu emisji hałasu sprzyja równieŜ zmniejszenie prędkości ruchu pociągów, ograniczenie ruchu w porze nocnej, wymiana taboru kolejowego, utrzymywanie torowisk we właściwym stanie, w tym zwłaszcza szlifowanie szyn Podjęcie działań minimalizujących skutki uciąŜliwości (w odniesieniu do istniejącej i planowanej zabudowy mieszkaniowej) oznacza stosowanie zasad akustyki architektonicznej i budowlanej w chronionych obiektach budowlanych polegających na: • właściwym kształtowaniu zabudowy i lokalizowanie pomieszczeń wymagających zapewnienia komfortu akustycznego poza zasięgiem uciąŜliwości; • zastosowanie materiałów budowlanych o podwyŜszonej izolacyjności akustycznej, w tym przegród zewnętrznych i okien, mających na celu zmniejszenie poziomu hałasu w pomieszczeniach mieszkalnych (okna o izolacyjności akustycznej min. 35 dB – szczególnie te na elewacjach od strony źródła hałasu). Jako działanie poŜądane ze względu na pozytywne (psychoakustyczne) oddziaływanie zieleni na ludzi istotne jest wprowadzanie zieleni izolacyjnej, wszędzie tam gdzie jest to moŜliwe, projektując i urządzając zieleń jako zwartą, gęstą o zróŜnicowanej wysokości, rodzaju i składzie gatunkowym moŜliwie najskuteczniej pochłaniającym hałas. Tłumienie dźwięku spowodowane jest przede wszystkim przez roślinność znajdującą się blisko źródła dźwięku i blisko punktu odbioru. Plan dopuszcza wprowadzenie sztucznych ekranów akustycznych na terenach wskazanych w pkt. 2.2. (gdy osiągnięcie wymaganych standardów akustycznych tylko w wyniku ww. działań nie będzie moŜliwe). Celowość czy konieczność stosowania tego środka ochrony powinna zostać poprzedzona szczegółowymi analizami akustycznymi, w tym dokumentacją akustyczno-budowlaną określającą m.in. lokalizację ekranów, ich parametry techniczne, rodzaj materiałów, elementy kompozycyjne. Ekrany akustyczne są tym bardziej skuteczne, im bliŜej usytuowane są od źródła hałasu. Ekrany spełniają swoje funkcje gdy są obiektami ciągłymi, stąd teŜ częste są opinie, Ŝe ekranowanie sztuczne naleŜy stosować ostroŜnie, tak by nie stały się obcym elementem w środowisku, by nie przeszkadzały mieszkańcom (tworzenie dodatkowych barier przestrzennych, estetyka, wkomponowanie w krajobraz). Najchętniej przyjmowane przez mieszkańców są ekrany obsadzane zielenią. W przypadku Zielińca barierą funkcjonalną jest juŜ właśnie linia kolejowa i obudowanie jej ekranem (co prawdopodobnie okaŜe się konieczne) utrwali podział osiedla na dwie części. Jeśli okaŜe się, Ŝe mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska na terenach zabudowy mieszkaniowej, naleŜy uruchomić procedurę utworzenia obszaru ograniczonego uŜytkowania na podstawie przepisów ustawy POŚ. Reasumując, zaproponowane w projekcie planu rozwiązania w zakresie ochrony przed hałasem są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa, a wskazane działania wynikające 28 bezpośrednio lub pośrednio z tych ustaleń umoŜliwiają ograniczenie istniejących i potencjalnych uciąŜliwości. Realizacja ustaleń planu w zgodzie z określonymi wyŜej zasadami nie spowoduje negatywnego oddziaływania na zdrowie i Ŝycie ludzi. 2.3.7. Alternatywne rozwiązania Niniejsza prognoza nie przewiduje dodatkowej analizy alternatywnych rozwiązań minimalizujących lub eliminujących zagroŜenia środowiska przyrodniczego przewidywanych planem sposobów zagospodarowania, poniewaŜ zastosowane rozwiązania planistyczne czynią zadość zasadom ochrony środowiska, są zgodne z przepisami prawa, a opis działań ograniczających występujące i potencjalne uciąŜliwości jest rozwinięciem zasad ochrony środowiska ustalonych planem. 2.3.8. Zmiany aktualnego stanu środowiska w przypadku braku mpzp Brak planu miejscowego pozwala na zagospodarowanie terenu w drodze decyzji administracyjnych: ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz warunków zabudowy. Jednak taka droga zagospodarowania terenu nie zawsze prowadzi do harmonijnego, kompleksowego zagospodarowania uwzględniającego zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, zasady ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego, a takŜe zasady realizacji infrastruktury technicznej i transportowej. Zainteresowanie inwestowaniem na tym terenie oznacza konieczność stworzenia podstaw do programowego i konsekwentnego gospodarowania przestrzenią prowadzącego do zabezpieczenia interesów róŜnych uŜytkowników przestrzeni z zachowaniem określonych przepisami prawa standardów przestrzennych, architektoniczno-budowlanych, infrastrukturalnych i środowiskowych. Brak planu mógłby doprowadzić do chaotycznego rozwoju tego terenu, a w konsekwencji do powstawania wielu konfliktów przestrzennych oraz zagroŜeń środowiska przejawiających się ograniczeniem moŜliwości ochrony terenów istotnych z punktu widzenia funkcjonowania systemu powiązań przyrodniczych, związanych z pierścieniowo-klinowym układem zieleni, a zwłaszcza terenów podlegających szczególnej ochronie jakim jest Główny Zbiornik Wód Podziemnych – Wielkopolska Dolina Kopalna. Staranne zaplanowanie przestrzeni w tym miejscu istotne jest takŜe ze względów kompozycyjnych i estetycznych jako jednej z „bram miasta” – wjazdu z kierunku wschodniego. 2.3.9. Awarie i transgraniczne oddziaływanie na środowisko Ustalenia planu nie przewidują lokalizacji obiektów produkcyjnych, a dopuszczona działalność gospodarcza w obrębie zabudowy mieszkaniowej i usługowej nie moŜe stanowić uciąŜliwości dla środowiska. Plan ponadto zakazuje lokalizowania przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, stąd ryzyko wystąpienia awarii jest nikłe. Jeśli chodzi o awarie związane z ruchem drogowym i kolejowym to moŜe mieć miejsce wyciek transportowanych substancji niebezpiecznych i paliw płynnych podczas wypadków drogowych i katastrof kolejowych (fragment drogi krajowej nr 92, dwie linie kolejowe). W 29 zaleŜności od skali wycieku, rodzaju substancji i czasu trwania skaŜenie dotyczyć moŜe powietrza, gleby, i wód. Istnieje równieŜ moŜliwość zagroŜenia poŜarowego nie tylko związanego z substancjami łatwopalnymi, lecz z poŜarami wielkoprzestrzennymi wynikającymi z sąsiedztwa duŜych kompleksów leśnych. Jednostkami organizacyjnymi powołanymi do zwalczania skutków tego rodzaju przypadków są jednostki ratownictwa technicznego Państwowej StraŜy PoŜarnej. Ryzyko wystąpienia awarii mogącej oddziaływać na teren objęty planem związane jest z funkcjonowaniem Zakładu Volkswagen Polska, na terenie którego magazynowane są substancje niebezpieczne i łatwopalne, chociaŜ jak wynika z opracowania ekofizjograficznego [16] zakład ten nie został zaliczany do grupy podwyŜszonego ryzyka (klasyfikacja rzeczoznawcza z 2004 r.). Ryzyko awarii ograniczone jest stosowaniem nowoczesnych technologii i rygorystycznych procedur związanych z ochroną środowiska – w zakładzie stosowany jest system zarządzania środowiskowego w zakresie rozwoju i produkcji samochodów).Transgranicznego oddziaływania na środowisko ze strony planowanego zagospodarowania terenu nie przewiduje się. 3. METODY ANALIZY REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Przepisy art. 32 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zobowiązują prezydenta miasta do analiz zmian w zagospodarowaniu przestrzennym (skutków realizacji ustaleń planu) w celu oceny aktualności planów miejscowych i przedstawienia ich wyników radzie miasta, po wcześniejszym zaopiniowaniu przez właściwą komisję urbanistyczno-architektoniczną - co najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada podejmując uchwałę bierze pod uwagę w szczególności zgodność planu z art. 15 cyt. ustawy, obejmującym obowiązkowo m.in. zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego. 4. METODA SPORZĄDZENIA PROGNOZY Podstawowym celem prognozy jest wykazanie w jaki sposób realizacja postanowień planu przekształci środowisko i w jakim stopniu naruszy on zasady prawidłowej gospodarki zasobami. Ze względu na duŜą złoŜoność zjawisk przyrodniczych ocena potencjalnych przekształceń środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenu, ma charakter hipotetyczny. Metodę sporządzenia prognozy oparto na następujących załoŜeniach: • jako niekorzystne oddziaływanie na środowisko przyjęto odstępstwa od prawidłowej na danym terenie gospodarki jego zasobami i zasadami ochrony z uwzględnieniem przepisów, norm, specyfiki środowiska oraz powiązań z obszarami otaczającymi, funkcji terenów oraz potrzeb i aspiracji mieszkańców; 30 • mimo, Ŝe wszystkie zachodzące w środowisku procesy są ze sobą powiązane, ze względów metodycznych zostały rozpatrzone osobno, a oddziaływanie na warunki Ŝycia potraktowano jako syntezę oddziaływań na poszczególne elementy środowiska; • zakres przedmiotowy prognozy wyznaczyły wszystkie pojawiające się na danym terenie typy oddziaływań, które mogą przekształcić środowisko, pogorszyć warunki Ŝycia, a takŜe ograniczyć moŜliwości prowadzenia działalności gospodarczych. Prognoza nie jest dokumentem rozstrzygającym o słuszności realizacji zamierzeń inwestycyjnych przewidzianych nowymi ustaleniami planu, a jedynie przedstawia prawdopodobne skutki jakie niesie za sobą realizacja ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska w ich wzajemnym powiązaniu. STRESZCZENIE Realizacja postanowień planu, jak kaŜda inna ingerencja w określone ekosystemy oznacza w mniejszym lub większym stopniu zmianę ich struktury i zachodzących w nich procesów. KaŜde działanie na określonym obszarze moŜe być optymalizowane z punktu widzenia róŜnych celów społecznych. Optymalizacja ta powinna polegać na uwzględnieniu praw przyrodniczych rządzących ekosystemami i przestrzenią jako całością. Praktyka ochrony środowiska powinna polegać na harmonijnym włączaniu elementów antropogenicznych w przestrzeń, minimalizując szkodliwe oddziaływanie na otoczenie. Analizując ustalenia planu pod kątem ich wpływu na poszczególne elementy środowiska naturalnego moŜna stwierdzić, Ŝe przyjęte w nim ustalenia mające na celu praktyczne potrzeby społeczne, wprowadzają rozwiązania, które minimalizują negatywny wpływ realizacji postanowień planu na środowisko przyrodnicze oraz na otoczenie. 1. Obszar objęty opracowaniem znajduje się we wschodniej części Poznania, przy granicy miasta Poznania z gminą Swarzędz. Jest to obszar cenny pod względem przyrodniczym stanowiący fragment korytarza ekologicznego wchodzącego w skład klinowo – pierścieniowego układu zieleni miasta Poznania. Najcenniejszy fragment objęto ochrona prawną (Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Cybiny w Poznaniu”. 2. Planowane przeznaczenie terenu to: tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, usługowej, wielorodzinnej (adaptacja starego młyna); tereny komunikacji: drogi publiczne, wewnętrzne, lasy, zieleń otwarta, zieleń urządzona, wody. 3. Ustalenia planu są zgodne z ustaleniami „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania” przyjętym Uchwałą Nr XXXI/299/V/2008 Rady Miasta Poznania z dnia 18 stycznia 2008 r. 31 4. Plan zawiera ustalenia w zakresie kształtowania ładu przestrzennego, zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego, a takŜe zasady realizacji infrastruktury technicznej. 5. Plan w swych ustaleniach zakłada ochronę środowiska przyrodniczego poprzez: • ochronę powierzchni ziemi i gleb (zagospodarowanie urodzajnej warstwy glebowej zabezpieczonej w trakcie budowy, pozostawienie powierzchni wolnych od zabudowy, tworzenie terenów zieleni urządzonej); • ochronę wód poprzez: - rozwiązanie gospodarki ściekowej (podłączenie do miejskiej sieci kanalizacyjnej), - zorganizowany system gromadzenia i usuwania odpadów – zgodnie z planem gospodarki odpadami dla miasta Poznania, - ochronę terenów zieleni i wód, wprowadzanie nowej zieleni, - obowiązek utrzymania określonej w planie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej, - poprawę warunków retencyjnych, - ochronę Wielkopolskiej Doliny Kopalnej, - rozwiązanie problemu dotyczącego przywrócenia komfortu akustycznego dla mieszkańców osiedla Zieliniec. - zakaz lokalizowania przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. • ochronę powietrza atmosferycznego i klimatu (zachowanie istniejącej i wprowadzanie nowej zieleni, zakaz tworzenia barier w postaci pełnych ogrodzeń, zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko); na kształtowanie lokalnych warunków klimatycznych będą miały wpływ planowane ekrany akustyczne, natomiast nie przewiduje się zmian w skali ogólnomiejskiej; • ochronę krajobrazu (określenie charakteru zabudowy, gabarytów, geometrii dachów, zakaz lokalizacji nadziemnych sieci infrastruktury technicznej, zakaz lokalizacji tymczasowych obiektów budowlanych, wolnostojących urządzeń reklamowych, ogrodzeń pełnych oraz betonowych, obcym elementem w krajobrazie będą planowane ekrany akustyczne; negatywny efekt zminimalizowany zostanie poprzez zagospodarowanie zielenią maskującą bezpośrednio ekranów jak i fragmentów działek sąsiadujących z linią kolejową; • ochronę przed nadmiernym hałasem poprzez: - lokalizację ekranów akustycznych wzdłuŜ torowisk w granicach planu oraz wzdłuŜ fragmentu ulicy Warszawskiej, dopuszczając równieŜ ich lokalizację po stronie południowej ulicy; 32 - dopuszczenie realizacji pełnych ogrodzeń na terenach zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej przy torach; - przegrody będą miały niekorzystny wpływ na funkcjonowanie systemu przyrodniczego, krajobraz, lokalne warunki klimatyczne, natomiast nie wpłyną na zakłócenie systemu przewietrzania miasta w skali regionalnej. Zachowanie odpowiedniego stanu środowiska przyrodniczego będzie miało wpływ na jego prawidłowe funkcjonowanie, a tym samym na zdrowie i Ŝycie ludzi. WaŜnym problemem do rozwiązania jest zapewnienie komfortu akustycznego w pobliŜu linii kolejowej Poznań Krzesiny – Kobylnica, mimo niekorzystnego wpływu na niektóre elementy środowiska przyrodniczego. Plan poprzez swoje ustalenia porządkuje przestrzeń, wprowadza funkcje, które są kontynuacją dotychczasowego zagospodarowania terenu. . 33 MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE 1. Behnke M., Kistowski M., Tyszecki A. System ocen oddziaływania na środowisko w granicach obszarów europejskiej sieci ekologicznej natura 2000 w wybranych krajach Unii Europejskiej oraz w Polsce. Gdańsk 2004 r. 2. Charakterystyka Regionu Wodnego Warty i identyfikacja istotnych problemów gospodarki wodnej. RZGW Poznań 2007. 3. Klimat akustyczny miasta Poznania (1997-1999), A. Kołaska, Biblioteka Monitoringu Środowiska – Poznań 1999 r. 4. Koncepcja Krajowej Sieci Ekologicznej ECONET – Polska. IUCN. Warszawa 1995. 5. Kształtowanie systemu przyrodniczego miasta. IGPiK Warszawa 1996. 6. Mapa akustyczna m. Poznania. Centrum Badań Akustycznych Fundacja Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2007 r. 7. Mapa glebowo – rolnicza w skali 1 : 100000. IUNG Puławy 1982. 8. Mapa hydrograficzna w skali 1 : 50000; OPGK w Poznaniu - oprac. 1990 r. 9. Mapa obszarów Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony. A.S. Kleczkowski. AGH Kraków 1990. 10. Mapa sozologiczna w skali 1 : 50000, GUGiK 2004 r. 11. Mapa topograficzna obszaru opracowania w skali 1 : 10000 (PUWG 1992). 12. Mapa topograficzna w skali 1 : 50000 (ukł. 1942). 13. Mapy zasadnicze obszaru opracowania w skali 1 : 500 (układ lokalny Poznania). 14. Ocena planów i przedsięwzięć znacząco oddziałujących na obszary Natura 2000 - Wytyczne metodyczne dotyczące przepisów Artykułu 6(3) i (4) Dyrektywy Siedliskowej 92/43/EWG. 2001. Polski przekład: © WWF Polska, 2005. 15. Opracowanie ekofizjograficzne dla potrzeb Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Poznania. A. Czaban, K. Berezowska-Apolinarska i zespół. MPU Poznań 2004 r. 16. Opracowanie ekofizjograficzne dla terenów Antoninek-Zieliniec w Poznaniu. Proeko-plan. Poznań 2006. 17. Plan gospodarki odpadami dla miasta Poznania, Poznań 2004 r. 18. Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „Rejon ulicy Samotnej” w Poznaniu, Miejska Pracownia Urbanistyczna w Poznaniu, Poznań 2008 r. 19. Pawlaczyk P., Kepel A., Jaros R., Dzięciołowski R., Wylegała P., Szubert A., Sidło O. P. Propozycja optymalnej sieci obszarów Natura 2000 w Polsce – „Shadow List”. Warszawa 2004 r. 20. Pazdro Z. Hydrogeologia ogólna. Wydawnictwo Geologiczne. Warszawa 1983. 21. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego. Poznań 2001. 22. Poradnik. Gospodarka przestrzenna gmin. Kraków 1996. 23. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny (praca zbiorowa). Warszawa 2004. 24. Prognozowanie skutków przyrodniczych planów zagospodarowania przestrzennego – poradnik metodyczny. IGPiK. Kraków 1998. 25. Program ochrony środowiska dla m. Poznania, Poznań 2004 r. 26. Pyłka-Gutowska E. Ekologia z ochroną środowiska. Warszawa 2004 r. 27. Raporty o stanie środowiska w Województwie Wielkopolskim (za lata 2002-2006) WIOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska – Poznań. 28. Rejestr zabytków miasta Poznania, MKZ w Poznaniu. 29. Sidło P.O., Błaszkowska B. & Chylarecki P. (red.) 2004. Ostoje ptaków o randze europejskiej w Polsce. OTOP: Warszawa 2004 r. 30. Sołowiej Daniela. Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka. Wydawnictwo Naukowe UAM. Poznań 1992. 34 31. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Poznania (zmiana), Miejska Pracownia Urbanistyczna w Poznaniu, Poznań 2008 r. 32. Szponar A. Fizjografia urbanistyczna. PWN, Warszawa 2003. 33. Wylegała P., Janyszek S., Kepel A., Dzięciołowski R. Ostoje przyrody o znaczeniu europejskim w Wielkopolsce. Poznań 2006 r. PODSTAWOWE PRZEPISY PRAWNE 1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. Nr 229, poz. 2313). 2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. (Dz.U. Nr 120, poz. 826). 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 1 z 2003 r., poz. 12). 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2005 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, których wprowadzanie w ściekach przemysłowych do urządzeń kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego (Dz.U. Nr 233, poz. 1988). 5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 września 2007 zmieniające rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. Nr 179, poz. 1275). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 47, poz. 281). 7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie opracowań ekofizjograficznych (Dz.U. Nr 155, poz. 1298). 8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz.U. Nr 165 poz. 1359). 9. Rozporządzenie Rady Ministrów z 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. Nr 257, poz. 2573, z późn. zm.). 10. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.). 11. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. (tj. Dz.U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.). 12. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568). 13. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz.U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.). 14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn.zm.). 15. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw. (Dz.U. Nr.100, poz.1085, z późn. zm.). 16. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.). 17. Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (tj. Dz.U. z 2004 nr 121, poz. 1266, z późn. zm.). 35 ZAŁĄCZNIKI GRAFICZNE 1. ZLEWNIA WARTY – POWIĄZANIA FUNKCJONALNE 2. POWIĄZANIA FUNKCJONALNE POZNAŃ - ZIELINIEC 3. PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 36