138 Przemysław Kledzik, Postępowanie administracyjne w spra

 RECENZJE  RECENZJE  RECENZJE  RECENZJE
Przemysław Kledzik, Postępowanie administracyjne w sprawie skarg i wniosków, PRESSCOM, Wrocław 2012, ss. 215
+ płyta CD.
W piśmiennictwie poświęconym procedurom administracyjnym, uregulowanym w ustawie z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego (K.p.a.), najczęściej uwagę przykuwają zagadnienia związane z najpowszechniejszą formą działania organów administracji publicznej, określających prawa i obowiązki adresatów swych działań – decyzją administracyjną. Bogata jest literatura związana z tzw. jurysdykcyjnym postępowaniem
administracyjnym najszerzej uregulowanym w kodeksie. Rzadziej
nauka prawa kieruje swe zainteresowanie ku innym, na pozór
tylko mniej „atrakcyjnym”, obszarom K.p.a. Praca dra Przemysława Kledzika poświęcona jest problematyce uregulowanej przepisami Działu VIII, tj. administracyjnemu postępowaniu w sprawach
skarg i wniosków, z tych względów, jak i z uwagi na samą jej treść,
wymaga dostrzeżenia. Dział ten obejmuje stosunkowo dużą część
przepisów kodeksu, bo aż blisko 40 artykułów (art. 221–260
K.p.a.).
Autor traktuje opisywaną przez siebie konstrukcję jako „szczególny rodzaj instytucjonalnej kontroli społecznej nad podmiotami
władzy publicznej”, ewoluujący wobec podejmowanych przez
prawodawcę nowelizacji przepisów, wyrażając przy tym pogląd,
że skargi i wnioski są popularnym w społeczeństwie środkiem
prawnym, nakierowanym na weryfikację działalności organów
państwowych oraz podległych im pracowników i jednostek, która,
co do zasady, nie podlega zaskarżeniu w ramach odrębnych procedur określonych prawem. Z założenia, praca kierowana jest
przede wszystkim do praktyków, pracowników terenowych organów administracji rządowej oraz jednostek samorządu terytorial138
Recenzje
nego. Lektura książki przekonuje jednak, że krąg jej odbiorców
może być znacznie szerszy. W szczególności może stanowić źródło
wiedzy dla studentów studiów prawniczych i administracyjnych,
chcących w przystępny sposób przyswoić sobie zasadnicze reguły
postępowania w sprawach skarg i wniosków.
Pracę podzielono na 7 rozdziałów: „Podstawy regulacji oraz
charakterystyka postępowania w sprawie skarg i wniosków”, „Definicja i przedmiot skargi”, „Tryb wszczęcia i tok postępowania
skargowego”, „Treść zawiadomienia o sposobie załatwienia skargi”, „Postępowanie skargowe a ogólne postępowanie administracyjne i postępowania odrębne”, „Tryb załatwiania wniosków”,
„Pozostałe instytucje procesowe związane z instytucją skarg
i wniosków”. W opracowaniu znalazło się także krótkie podsumowanie, 14 wzorów pism, wykaz cytowanych aktów prawnych
oraz wykorzystanego dorobku judykatury, przy czym odrębnie
w załącznikach przytoczono także fragmenty kilkunastu wybranych orzeczeń sądowoadministracyjnych. Pracę uzupełnia bibliografia oraz wyciąg przepisów z K.p.a. oraz rozporządzenia Rady
Ministrów z 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, dołączono doń także płytę
CD z wzorami pism. Systematyka pracy zapewnia o komunikatywności jej treści.
Konstrukcja pracy odpowiada założeniom wyjściowym, koresponduje z kręgiem adresatów, do których w pierwszym rzędzie
praca jest adresowana. Pierwszy rozdział ma charakter ogólny
i wprowadzający, pozwala czytelnikowi osadzić konstrukcję skarg,
wniosków, a także petycji w systemie prawa. Punktem wyjścia jest
regulacja zawarta w art. 63 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
dającemu każdemu prawo do składania skarg, wniosków i petycji
w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do
organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Autor poddaje analizie
pojęcia „każdego”, „władzy publicznej”, „petycji”, przystępnie
oświetlając systematykę Kodeksu i pozycjonując na tym tle prze139
Recenzje
pisy Działu VIII „Skargi i wnioski”. Ciekawie sygnalizuje kwestię
petycji, pod pojęciem której rozumie wniosek obejmujący podjęcie przez organ władzy publicznej pożądanego działania, którego
podmiot składający petycję miałby być beneficjentem.
Rozwijając w kolejnych rozdziałach poszczególne kwestie
P. Kledzik szczegółowo roztrząsa zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania skargowego, koncentrując uwagą na samym
pojęciu skargi. W tym miejscu wykorzystując dorobek nauki procesu administracyjnego oraz judykatury przywołuje zaczerpnięte
z nich przykłady rozumienia istoty skargi. Obszerniej potraktowano zagadnienia związane z uruchomieniem postępowania
skargowego, ustaleniem organu właściwego do załatwienia skargi,
formą przekazania skargi wedle właściwości. Zauważono prima
facie drobną korektę art. 229 pkt 2 K.p.a. w zakresie wskazania
organu właściwego do załatwienia skargi, gdy jej przedmiotem
jest działalność „organów wykonawczych jednostek samorządu
terytorialnego oraz kierowników powiatowych służb, inspekcji,
straży i innych jednostek organizacyjnych w sprawach należących
do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej”. Obecnie
K.p.a. wskazuje w tym aspekcie właściwość wojewody lub „organu
wyższego stopnia”. O ile zgodzić trzeba się z P. Kledzikiem, że organami uprawnionymi do rozpatrywania skarg w tym aspekcie
podmiotowym nie są samorządowe kolegia odwoławcze, to trudno z kolei aprobować wywód, wedle którego „właściwym do rozpoznania skargi byłby zarówno wojewoda, jak i organ wyższego
stopnia” (s. 48). Sądzę, że właściwość wojewody do rozpatrzenia
skargi będzie wyłączona w tych przypadkach, gdy z uwagi na jej
treść i przepisy prawa materialnego, uprawnionym do rozpatrzenia skargi będzie właśnie „ów” organ wyższego stopnia. Dla przykładu, gdy przedmiotem skargi będzie działalność np. powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, właściwym do rozpoznania
skargi będzie nie wojewoda, a wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, skoro według art. 83 ust. 2 ustawy z 7.07.1994 r. –
Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243 z 2010 r., poz. 1623 ze zm.) jest
on organem wyższego stopnia w stosunku do powiatowego in140
Recenzje
spektora nadzoru budowlanego. Autor wyraża przy tym pogląd, że
postępowanie skargowe nie jest objęte obowiązkiem prowadzenia
tzw. metryki sprawy, wynikającej z treści art. 66a K.p.a., choć nie
wyklucza, aby w praktyce stosowano takie rozwiązanie. Wyczerpująco oświetlono zagadnienie terminu na załatwienie skargi, jak
i samej treści zawiadomienia o sposobie jej załatwienia. Ważne
miejsce w pracy P. Kledzika zajęła kwestia zbiegu postępowania
skargowego z ogólnym postępowaniem administracyjnym czy
sądowoadministracyjnym, wyjaśniono tu sposób zachowania się
organów rozpatrujących skargę w sytuacji, gdy np. skarga powinna zostać potraktowana jako określone przepisami podanie, mające wyraźną konotację w przepisach Działu I lub II K.p.a. Postępowanie wnioskowe zostało scharakteryzowane całościowo w rozdziale 6 pracy, ostatni rozdział pracy poświęcono zaś szczególnym
regułom, gdy chodzi o przyjmowanie i rozpatrywanie skarg
i wniosków przekazywanych przez media i organizacje społeczne.
Tam też przybliżono zagadnienie nadzoru i kontroli nad przyjmowaniem skarg i wniosków, a także kwestie stosowania określonych przepisów K.p.a. w zakresie postępowania skargowego
i wnioskowego. Zwrócono uwagę na drobną korektę w treści art.
259 § 2 K.p.a., w wyniku nowelizacji kodeksu ustawą z 3.12.2010 r.
sprecyzowano, że okresowa ocena przyjmowania i załatwiania
skarg i wniosków będzie przeprowadzana nie rzadziej niż 2 lata.
Całość wywodów wieńczy podsumowanie, w 16 punktach
zwięźle Autor podsumowuje swoje rozważania, co sprawia, że
zachowana zostaje niezbędna przejrzystość i komunikatywność,
gdy pamiętać o tym, dla jakich odbiorców w pierwszej kolejności
jest przeznaczona recenzowana książka. Pracę śmiało polecać
można osobom, które zajmują się w różnych organach administrujących, organizacjach społecznych i innych podmiotach przyjmowaniem i załatwianiem skarg i wniosków. Jej zaletą jest właśnie
dobry język pracy, poprawne wyważenie gdy chodzi o ilustrację
rozważań orzeczeniami sądowymi i poglądami doktrynalnymi.
Autor trafnie unika nadmiernego przeintelektualizowania, tam
jednak gdzie trzeba czytelnik znajdzie odniesienia do wyjaśnień
141
Recenzje
nowych konstrukcji procesowych (np. gdy idzie o formę przekazania podania i skargi, posłużenie się podpisem elektronicznym
w kontakcie z administracja publiczną).
Z obowiązku recenzorskiego dostrzec należy drobne potknięcia („przerobienie” nazwiska Duniewska na „Łuniewska”, pominięcie wśród podstaw wznowieniowych dyspozycji art. 145b
K.p.a. czy niezbyt fortunne posłużenie się terminem „zarząd samorządu województwa”), które w żadnym razie nie osłabiają, ogólnie
pozytywnej oceny pracy P. Kledzika.
dr hab. Robert Sawuła
142