program wychowania przedszkolnego
Transkrypt
program wychowania przedszkolnego
EWA KLUSKA Ekspresja poetycko – malarska w wychowaniu przedszkolaka program wychowania przedszkolnego Rzeszów,2009 r. Program „Ekspresja poetycko - malarska w wychowaniu przedszkolaka” ma za zadanie wzmocnić i wesprzeć rozwój kreatywności dziecka, sprawić, że będzie ono szczęśliwsze, bardziej pewne siebie - a w konsekwencji lepiej radzące sobie w życiu Istotnym założeniem programu jest dostarczenie dziecku wielu różnorodnych przeżyć emocjonalnych,, rozwój jego umiejętności literackich i malarskich, a zarazem wniesienie do codziennego życia dziecka radości i satysfakcji z rezultatów zaangażowania w twórczą działalność. program wychowania przedszkolnego 2 W procesie twórczym dziecko korzysta z własnego doświadczenia, które reorganizuje w wyobraźni, oraz działaniu. W oparciu o elementy tego doświadczenia tworzy i odkrywa dla siebie nową jakość - rezultat twórczego myślenia lub działania. Praca nauczyciela – opiekuna twórczego rozwoju dziecka polega głownie na inspirowaniu i zachęcaniu do odkrywania jego własnego potencjału twórczego poprzez dostarczenie różnorodnych bodźców budzących jego motywację a także stwarzaniu mu odpowiednich warunków do twórczego działania, program wychowania przedszkolnego 3 CELE GŁÓWNE programu: • uwrażliwianie dziecka na piękno i siłę działa artysty - poezji, obrazu i muzyki • rozwijanie wyobraźni artystycznej dziecka w kontakcie z dziełem artysty oraz spontanicznym działaniu • rozwijanie zainteresowania sztuką i twórczym działaniem • odczucie satysfakcji z zaangażowania oraz rezultatu twórczego działania program wychowania przedszkolnego 4 ZADANIA przedszkola: • stwarzenie dziecku optymalnych warunków do rozwoju jego artystycznych zainteresowań – atelier artystyczne - malarskie i literacko-teatralne • zachęcania do spontanicznego wyrażania emocji i satysfakcji twórczej • stwarzanie okazji do eksperymentowania z wykorzystaniem różnorodnego materiału oraz treści artystycznych • stwarzania okazji do odkrywanie różnorodnych narzędzi i materiału do kreacji program wychowania przedszkolnego 5 Ponadto: • rozwijanie ekspresji werbalnej i pozawerbalnej przedszkolaka • stwarzania okazji do ekspresji plastycznej w trakcie i po wysłuchaniu utworu poetyckiego program wychowania przedszkolnego 6 METODYKA programu Proponuję oparcie realizacji programu na formach nazwanych w programie ,,Dziecko i muzyka - wychowanie do kreatywności’’ (Pascal Kaas, 2008) treningiem kreatywności. Zachęcam do proponowania dzieciom: - zadań dramowych np W gabinecie śmiechu, Wróbelek rozśmieszacz Wróbelek poeta rozśmieszacz Wrona i słoń na spacerze z wykorzystaniem gestów oraz słów program wychowania przedszkolnego 7 - kalamburów i innych zagadek np. Ma to malarz, co ściany maluje, ma też to malarz - artysta… Siedmiobarwna na niebie… z wykorzystaniem gestów -metafor oraz kreatywnych opowiadań np. Chmurki – jak lody malinowe… wzorując się na wierszu „Dyzio Marzyciel” - niedokończonych zdań np. Kiedy jest mi smutno… z wykorzystaniem słów oraz rymów - dzikich pytań np. O czym pomyśli okno kiedy wiatr powieje?... z wykorzystaniem słów, rymów i dźwięków program wychowania przedszkolnego 8 METODYKA programu oraz formie projektu badawczego – w szczególności takiego, który zaprosi do szukania odpowiedzi na pytania o kreację poetycko – malarską. Zachęcam do proponowania dzieciom: tematów - z zakresu wychowania kulturotwórczego, obejmujących działania przygotowujące dziecko do kreatywnego uczestnictwa w kulturze, kreowania ważnych kulturalnych wydarzeń np. „Planujemy Święto Wierszyka” program wychowania przedszkolnego 9 a także - z zakresu wychowanie do samorozwoju , który obejmuje działania przygotowujące do autokreacji np. „I ja mogę zostać artystą – poetą, aktorem, malarzem” program wychowania przedszkolnego 10 DZIAŁANIA ROZWIJAJĄCE OSOBOWOŚĆ POETYCKOMALARSKĄ DZIECKA program wychowania przedszkolnego DZIECKO- JAKO ODBIORCA UTWORACH POETYCKICH I OBRAZÓW 1.Odkrywanie kolorów w obrazach i obrazkach, ilustracjach, fotografii i wierszyku… Opiekun zadba o optymalne warunki do wnikliwego patrzenia i uważnego słuchania, - takie, w których dziecko odkryje i zachwyci się kolorami, - z wykorzystaniem środków, które zachęcą dziecko do zastanowienia się i zadziwienia… program wychowania przedszkolnego 12 2.Odkrywanie śmiesznych sformułowań i udziwnień, elementów komizmu i żąrtów w utworach poetyckich, obrazie, ilustracji i fotografii Opiekun zachęci do słuchania i obserwacji, skieruje uwagę dziecka na język oraz treść utworu Pomoże zauważyć elementy komiczne i niesamowite, tworzące nastrój obrazu udziwnienia, nierzeczywiste opisy i sytuacje… - tak żeby radość i atmosfera dzieła stała się własnością przedszkolaka odkrywcy. program wychowania przedszkolnego 13 3.Odkrywanie rymów i ozdobników literackich - porównań, uosobienia i metafory w utworach poetyckich, rymowankach i opisach Opiekun skieruje uwagę dziecka na specyficzne środki wyrazu wykorzystane przez poetę na obecność rymów i rytmikę wiersza, rymowanki, opowiadania… Dostarczy środków oraz przykładów na metaforę, porównanie i uosobienie - aby dziecięca obserwacja świata stawała się czymś więcej niż słuchaniem i patrzeniem. - tak aby „pani Róża z przedszkola stała się dlań najpiękniejszą z wszystkich róż , co zakwitły w ogrodzie”. program wychowania przedszkolnego 14 4.Odkrywanie onomatopej i dźwięków łączących świat poezji i muzyki, przyrody i mowy w utworach poetyckich, Opiekun zaprosi do słuchania i zabawy, zachęci do odkrywania aktywności i stanów, które zastąpiła w wierszu i piosence onomatopeja. Zaprosi do aktywniejszego przeżywania utworów - tak, aby wierszyk, opowiadanie i piosenka służyły artystycznej kontemplacji i ożywały w twórczej zabawie. „Kapu kap - kropelki skrypu skrzyp – szczebelki (…)” program wychowania przedszkolnego 15 DZIECKO – JAKO TWÓRCA- POETA I MALARZ 1.Kreowanie koloru jako środka wyrazu wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci dziecko do twórczości. Zaproponuje, aby kolor opowiadał i zaczarowywał, aby zmieniał opisywaną rzeczywistość - tak jak opisuje i ubarwia ją poeta… Czy „Zielone smoki’’ z wiersza Alicji (A.UngeheuerGołąb) tylko w zielonym czują się bezpiecznie? Czy każdy smok jest zielony? Niekoniecznie, choć w zielonym smoki Czują się całkiem bezpiecznie… program wychowania przedszkolnego 16 2.Kreowanie komizmu poetyckiego, żartu i udziwnienia jako środków ekspresji wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun ośmieli dziecko do naśladowania Poety, który rozśmiesza „cudami i dziwami”, żartami i udziwnieniem… Spadł kiedyś w lipcu śnieżek niebieski, fruwały krówki, tańczyły pieski (…) Zaproponuje kreowanie komicznego opisu „dżungli”, która dźwięczy w piosence „Dżungla, dżungla Taka wielka dżungla. (…), program wychowania przedszkolnego 17 3.Kreowanie rymów, porównań, uosobienia i metafor jako środka wyrazu wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci do rymowania, podpowie przykłady poetyckich porównań, metafory i uosobienia -tak żeby świat dziecka rozkołysał się rytmicznie Jak w wierszyku o „Owocowie” (Pascal Kaas)) „W Jabłuszkowie - jabłka, W Gruszkowie - gruszeczki W Brzoskwiniowie - … W Śliwkowie - … (…)” Skieruje uwagę dziecka na kreację baśniowego poetyckiego świata jak w wierszyku „Kapelusze” (Pascal Kaas) program wychowania przedszkolnego 18 4.Kreowanie onomatopej i dźwięków łączących świat poezji i muzyki, przyrody i mowy jako środków ekspresji wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci do tworzenie i nazywania dźwięków – do zabawy, w której skacząca -pac, pac, pac -piłka -i tupiące -tup, tup, tup -nogi zamieniają się w bohaterów wiersza… Piłka skacze - pac, pac, pac.. A pajacyk - tup, tup, tup… program wychowania przedszkolnego 19 program wychowania przedszkolnego LITERATURA Alicja Baluch, Ceremonie literackie, a więc obrazy, zabawy i wzorce w utworach dla dzieci,, Kraków 1996 Edward Nęcka, Trening twórczości,, Kraków 1998 M.S.Szymański, Wokół metody projektów Karla Freya, [w:],,Kwartalnik pedagogiczny’’1983, nr 3-4 Alicja Ungeheuer-Gołąb, O zrozumiałych dla dziecka cechach artystycznych tekstu poetyckiego (wiersze i ekspresja)) [w] Edukacja humanistyczna, aksjologiczna i estetyczna.... pod redakcją I.Kidy, Rzeszów 1999 Alicja Ungeheuer-Gołąb, Poezja dzieciństwa czyli droga ku wrażliwości , Rzeszów 1999 Kapitan Muzyczka nr 49, 40 Janina Uszyńska-Jamroc, Warunki i sposoby stymulowania aktywności twórczej dziecka w systemie edukacjizintegrowanej, [w] Psychopedagogika działań twórczych red.K.J.Szmidta i M. Modrzejewskiej-Świegulskiej, Kraków 2005 Julian Tuwim, Najpiękniejsze wiersze dla dzieci, Kraków 2003 20 program wychowania przedszkolnego RECENCJA PROGRAMU Program „Ekspresja poetycko-malarska w wychowaniu Przedszkolaka” autorstwa Ewy Kluski zawiera wskazówki do pracy z dziećmi wrażliwymi na poezję i muzykę, pobudza wyobraźnię literacką dziecka. Program wspiera kreatywność dziecka, a co za tym idzie, wzmacnia jego rozwój, dostarcza dziecku satysfakcji i radości z tworzenia własnego dzieła. Uzupełnia zestaw celów wyczerpujących podstawę programową. Polecam program wszystkim nauczycielom poszukującym ciekawych i nowatorskich rozwiązań pedagogicznych. Bożena Bara nauczyciel dyplomowany 21