TISCHNER – śYCIE W OPOWIEŚCIACH Artura - TKK

Pierwsza projekcja w ramach cyklu „Czwarty ekstra Film” w Nowym Roku, na którą
chciałbym Państwa zaprosić 15 stycznia, zapowiada się wyjątkowo z kilku powodów.
Zapraszam Państwa o godz. 17.30 do kina „Marzenie” na jednorazową projekcję filmu
„Tischner – Ŝycie w opowieściach” w Tarnowie prezentowanego premierowo, któremu
towarzyszyć będzie szczególna oprawa. Film przedstawią sami twórcy, Artur Więcek
„Baron” i Witold Bereś, z którymi będzie moŜna spotkać się po projekcji, przy
dźwiękach oryginalnej góralskiej muzyki w wykonaniu Kapeli z Łopusznej przy
góralskim poczęstunku z oscypkami na stołach.
Nie bez przyczyny projekcja ta będzie wyjątkowa bo i postać o której film opowiada takŜe
taką była. Film „Tischner – Ŝycie w opowieściach”, w którym o księdzu opowiadają jego
przyjaciele jest pierwszym filmem, który wszedł na ekrany polskich kin. Premierze
8 grudnia towarzyszyła rekomendacja w postaci Patronatów których udzieli: ks. kardynał
Stanisław Dziwisz, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski
i Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall.
To pierwszy biograficzny film o ks. Tischnerze, w pełni przedstawiający jego osobowość
i osiągnięcia. Składa się z materiałów archiwalnych, jak i opowieści wielu znamienitych
postaci, które go poznały w róŜnych chwilach jego Ŝycia – od dzieciństwa, poprzez młodość,
naukę w seminarium, czas kapłaństwa, aŜ po ostatnie lata Ŝycia, gdy cięŜko chorował.
Ks. Tischnera wspominają m.in. kardynał Stanisław Dziwisz, ks. Adam Boniecki,
abp Kazimierz Nycz, bp Tadeusz Pieronek, ks. Marian Jakubiec, ks. Mieczysław Turek,
ks. Mieczysław Zoń, Lech Wałęsa, Józefa Hennelowa i Krzysztof Kozłowski z „Tygodnika
Powszechnego”, prof. Władysław StróŜowski, prof. Tadeusz Gadacz, a takŜe rodzina
Tischnerów: bracia księdza Kazimierz i Marian, bratowe Janina i Barbara, bratankowie
Łukasz, Wojciech i Marek.
W filmie „Tischner – Ŝycie w opowieściach”, znalazły się takŜe wspomnienia o relacjach
księdza z Adamem Michnikiem, oraz o serdecznej przyjaźni z papieŜem Janem Pawłem II.
Muzycznie film zilustrował Jan Kanty Pawluśkiewicz.
Dla Artura Więcka „Barona” nie jest to pierwszy film o Tischnerze. ReŜyser w 2006 roku
zrealizował m.in. dokument „Jegomość Tischner i jego filozofia po góralsku”.
Wprowadzeniu filmu na ekrany towarzyszyło równieŜ pojawienie się ksiąŜki o tym samym
tytule, napisanej przez twórców. Zarówno film jak i ksiąŜka, co podkreślają twórcy, jest ich
subiektywnym spojrzeniem na osobę księdza.
Sądząc Ŝe projekcja i spotkanie w naszym czwartkowym cyklu pozwoli Państwu pogłębić
swą wiedzę lub zapoznać się z tą wyjątkową postacią jaką był ks. Józef Tischner, zapraszam
do kina „Marzenie” w czwartek 15.01.’09 o godz. 17,30 na projekcję przy dźwiękach
góralskiej muzyki i refleksje osób które zarejestrowały tę wyjątkową opowieść o człowieku, o
Ŝyciu i o tej szczególnej filozofii którą prezentował, zawsze z radością i otwartością, zawsze
niebanalnie i taka mam nadzieję będzie ta projekcja.
Bilety w cenie 12 zł ( 6 zł dla członków Akademii) do nabycia w kasie kina „Marzenie”.
Anna Grygiel
Załącznik:
TISCHNER – śYCIE W OPOWIEŚCIACH
film dokumentalny i ksiąŜka
Artura Więcka „Barona” Witolda Beresia
PAKIET PODSTAWOWYCH INFORMACJI
patronat honorowy
ks. kardynał Stanisław Dziwisz
Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Minister Edukacji Narodowej
Bogdan Zdrojewski
Katarzyna Hall
Pokazy kinowe odbywają się dzięki wsparciu
Marszałka Województwa Małopolskiego
długość filmu: 90 minut – wersja kinowa (wersja telewizyjna: 3 odc. x 55 minut)
scenariusz: Witold Bereś, Artur Więcek „Baron” (współpraca: Wojciech Bonowicz)
operator obrazu: Piotr Trela
operator dźwięku: Bartłomiej Bogacki, Marian Bogacki
montaŜ: Marek Klimaszewski („Alternative Studio”)
muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz
kierownik produkcji: Piotr Uss Wąsowicz
producent: Witold Bereś
reŜyser: Artur Więcek “Baron”
koproducenci: TVN i „Baron & Bereś Media Productions”;
Współfinansowanie: Instytut Sztuki Filmowej
W filmie opowiadają o ks. Tischnerze:
Rodzina Tischnerów: bracia Kazimierz i Marian; bratowe – Janina i Barbara; bratankowie: Łukasz, Wojtek i
Marek
oraz: Jan Antoł, Zofia Bachul, Romana Bobrowska, ks. Adam Boniecki, Wanda Czubernatowa, ks. Jan
Dukała, ks. Kardynał Stanisław Dziwisz, Tomasz Fiałkowski, Ludmiła Figiel, Marianna Fudalewicz, prof.
Tadeusz Gadacz, Jarosław Gowin, prof. Stanisław Grygiel, Stefania Gryglak, Józefa Hennelowa, ks. Marian
Jakubiec, ks. Tadeusz Juchas, Józef Klamerus, Krzysztof Kozłowski, Marianna Kuchta, Wawrzek Kuchta,
Ludwik Maciasz, Maria Marek, Tadeusz Mazowiecki, prof. Krzysztof Michalski, Katarzyna Morstin, Lucyna
Mikulińska, ks. abp Kazimierz Nycz, ks. bp Tadeusz Pieronek, Jan Smarduch, prof. Władysław StróŜewski,
Wanda Szado-Kudasik, ks. Mieczysław Turek, Lech Wałęsa, Adam Workowski, ks. Władysław Zązel, ks.
Mieczysław Zoń, Jacek śakowski.
O FILMIE
„Tischner – Ŝycie w opowieściach”, kolejny film twórców „Anioła w Krakowie”, to film
porównywany z najlepszymi filmami opowiadającymi o Janie Pawle II. Tym razem to
półtoragodzinny dokument biograficzny – historia Ŝycia księdza profesora Józefa Tischnera
(1931-2000) niezwykłego kapłana i filozofa, przyjaciela Jana Pawła II, opiekuna Solidarności
i inteligencji. A przy tym historia zmagań z przeciwnikami oraz z własną chorobą. To
pierwszy film tak obszernie przedstawiający jego osobowość i osiągnięcia, zawierający
równieŜ wiele nieznanych materiałów archiwalnych, a wpisany w ramy opowieści rodziny
Tischnerów…
Łopuszna. Mała, malownicza wioska u podnóŜa Tatr. Dojrzała wiosna. Słoneczny dzień. W
wiosce pusto, nie widać Ŝadnych ludzi, ale wszędzie słychać głosy przyrody budzącej się do
Ŝycia. Drewniany, piękny dom Tischnerów stoi na wzniesieniu i jakby góruje nad wioską.
Rodzina zasiada w ciepłym salonie – są tu i bracia ks. Tischnera, Marian i Kazimierz, ich
Ŝony – Barbara i Janina, dzieci – Maria i Wojtek, Marek i Łukasz, a wokół biegają wnuki.
Pojawiają się stare, rodzinne zdjęcia, pamiątki, wszyscy zaczynają wspominać księdza, Józka,
jak mówią. KaŜdy ma swoją opowieść.
Opowieść zaczynają bracia…
Rama wspomnień rodzinnych pozwala dotrzeć do róŜnych okresów w Ŝyciu ks. Tischnera – w
ten sposób widz przenosi się w miejsca waŜne dla niego (Podhale, Kraków, Castel Gandolfo,
Wiedeń, Gdańsk). To jest teŜ miejsce na wypowiedzi ludzi, którzy go znali prywatnie lub
oficjalnie, tu teŜ są pokazywane mało znane materiały archiwalne (filmowe i fotograficzne).
Całość Ŝycia ks. Tischnera zamyka się w trzech punktach: „Korzenie” (od urodzenia po
święcenia, w tle najtrudniejsze czasy: okupacja i stalinizm), „Kościół i Europa” (1955 – 1980
od święceń kapłańskich do powstania Solidarności, czas, w którym Tischner wchodzi w
Kościół, poszerza swą wiedzę, a inspiracją dla niego jest kontakt z katolicką filozofią
Zachodu i z samym Zachodem; a w tle widać apogeum PRL) i wreszcie „Wolny dom”, czyli
okres od powstania Solidarności, poprzez stan wojenny, odzyskanie niepodległości, aŜ po
śmierć – z pontyfikatem Jana Pawła II w tle i problemami współczesnej Polski.
Wśród rozmówców są (poza rodziną) m.in.: kardynał Stanisław Dziwisz, Jarosław Gowin,
Stanisław Grygiel, Józefa Hennelowa, ks. Marian Jakubiec, o. Leon Knabit, Krzysztof
Kozłowski, prof. Krzysztof Michalski, prof. Władysław StróŜewski, ks. Mieczysław Turek,
Lech Wałęsa, ks. Mieczysław Zoń, Jacek śakowski.
*
A w połączeniu z ksiąŜką oraz spotkaniem z góralszczyzną i ludźmi związanymi z
Tischnerem, to całość, która pozwala zrozumieć lepiej nie tylko „Księdza Jegomościa”, ale i
współczesną Polskę. Dlatego twórcy starają się przede wszystkim o to, aby film ten – tak
bardzo dobrze przyjęty przez krytykę i recenzentów – dotarł do młodzieŜy. Stąd starania, aby
wydarzenie owo jak najlepiej rozpropagować.
OD AUTORÓW
Wielość obowiązków, które podejmował ks. Tischner zrazu moŜe wprawiać w zdumienie, ale kiedy
przyjrzymy się jego drodze Ŝyciowej, a zwłaszcza jego filozofii, jego aktywność przestaje dziwić. Jej
sensem jest bowiem spotkanie z drugim człowiekiem. Nie dziwią setki wywiadów, programów
telewizyjnych, publikacji naukowych, działalność rekolekcyjna, aktywne uczestnictwo w strukturach
opozycji antykomunistycznej, działalność pedagogiczna, społeczna wreszcie. Nie dziwią góralskie msze
na Turbaczu, działalność w Związku Podhalan, którego był kapelanem, udział w naukowych
konferencjach organizowanych u PapieŜa w Castel Gandolfo, a które on – z właściwym sobie
poczuciem humoru – nazywał zanudzaniem Ojca Świętego.
Jednak chyba Ŝadna wypowiedź nie miała takiego echa, jak pierwsze wystąpienie telewizyjne
Tischnera – w dniu zamachu na Jana Pawła II. „I cóŜ ja czuję? Ja czuję, Ŝe… mam nadzieję, Ŝe PapieŜ
wróci, i Ŝe wróci taki sam, ale wróci do świata, który juŜ nie będzie taki sam. Będzie wiedział, Ŝe pewne
prawdy są oczywiste. Bardziej oczywiste niŜ były kiedyś” – mówił Tischner.
Tę chwilę, oraz dziesiątki innych chcemy przypomnieć.
Nie dziwi teŜ to, Ŝe ksiądz miał zawsze otwarte drzwi dla innych ludzi. Swego czasu otworzyły się
takŜe dla nas…
Film jest z jednej strony jak najpełniejszą, rzeczową biografią. Ale z drugiej strony to obraz bardzo
osobisty, autorski, przedstawiający nasz subiektywny punkt widzenia…
PIERWSZE RECENZJE:
„Sławne zdanie Tischnera, Ŝe mianowicie nie zna przypadku, by ktoś
utracił wiarę pod wpływem lektury dzieł Marksa – zna natomiast
liczne przypadki utraty wiary wynikłe z niefortunnego wpływu księŜy
proboszczów – przyniosło autorowi sławę wielowymiarową i zaczęło Ŝyć
własnym, na ogół jednowymiarowym. W znakomitym filmie Witolda
Beresia i Artura Więcka „Tischner – Ŝycie w opowieściach” losy,
interpretacje i konsekwencje tego zdania zajmują miejsce kluczowe.
Jak najsłuszniej: w dziejach tej frazy dobrze widać dzieje księdza
Tischnera”. (Jerzy Pilch, „Dziennik”)
„Najbardziej wzruszające są w filmie o Tischnerze fragmenty
‘góralskie’, wypowiadane z głębi serca, w prostych słowach, z
których kaŜde ma swoją wagę. (…) To właśnie górom – jak słyszymy w
jednej z jego archiwalnych wypowiedzi – zawdzięcza nieosłabłą nigdy
dziecięcą ciekawość świata i poczucie wolności, owej góralskiej
Ślebody”. (Anita Piotrowska, „Tygodnik Powszechny”)
„Historię Ŝycia ks. Tischnera widzimy oczami jego przyjaciół. A
mówią zaskakująco szczerze: takŜe o pretensjach, Ŝalach, jakie do
niego miewali. Powstał z tego portret intrygujący, niejednoznaczny”.
(Katarzyna Wiśniewska, „Gazeta Telewizyjna”)
„(…) ks. prof. Józef Tischner jakoś w ostatnich latach szczęścia do
mediów nie ma. Mało się o Nim wspomina, rzadko przywołuje Jego
postać i jego dzieła. A szkoda. Przez cały czas słychać wołanie o
autorytety, słychać biadolenie nad brakiem takowych.(…) Nawet wśród
chrześcijan, w samym łonie Kościoła, ksiądz prof. Tischner nie ma
naleŜnego mu miejsca. (…) Warto, a wręcz trzeba, wracać o przemyśleń
tego mądrego duchownego. Warto tę szlachetną postać przypominać i
upowszechniać w mediach. Bacząc przy tym, by przesłania księdza
profesora trafiały przede wszystkim do ludzi młodych. Dlatego z taką
radością i wdzięcznością obejrzeliśmy TVN-owską produkcję”.
(Sobczak i Szpak, „Angora”)
AUTORZY
Artur Więcek „Baron”, reŜyser i współtwórca kinowych filmów
„Anioł w Krakowie” (2002), „Zakochany Anioł” (2005), „Jegomość
Tischner i jego filozofia po góralsku” (2006), a takŜe wielu
programów telewizyjnych (m.in. „Rozmów na koniec wieku” –
1996/97) i filmów dokumentalnych (m.in. „Goralenvolk” - 2005),
laureat wielu nagród i wyróŜnień w festiwalach na całym świecie, w
tym nagrody „Za najlepszy debiut – Festiwal Polskich Filmów
Fabularnych Gdynia 2002” oraz nagrody publiczności na festiwalu w
Chicago w 2003 roku. Ostatnio (2008) ukończył dwa duŜe filmy
dokumentalne: „Dowódca Edelman” oraz „Tischner – Ŝycie w
opowieściach”.
Witold Bereś. W latach 1982 – 89 redagował podziemne pismo
„Promieniści”, w wolnej Polsce pracował w „Tygodniku
Powszechnym”, potem w „Gazecie Wyborczej”. Jest autorem bądź
współautorem kilkunastu ksiąŜek począwszy od „Tylko nie o polityce.
Rozmów Promienistych” wydanych w paryskiej Kulturze w roku
1988, poprzez historię III RP („IV władza”) po wydane w „Świecie
KsiąŜki” sylwetki ks. Musiała („Duchowny niepokorny”) i Ryszarda
Kapuścińskiego („Kapuściński: Nie ogarniam świata”) oraz biografię
„Marek Edelman. śycie. Po prostu”. Nadto jest producentem
filmowym, współautorem takich kinowych filmów jak „Anioł w
Krakowie” czy „Jegomość Tischner i jego filozofia po góralsku”.
O FIRMIE PRODUCENCKIEJ
Nasza firma jest spółką dwóch przyjaciół, którzy współpracują ze sobą od roku 1995 na róŜnych polach
aktywności artystycznej: od pisania scenariuszy po robienie filmów oraz kampanii promocyjnych.
Naszym największym sukcesem jak dotychczas są dwa filmu kinowe: “Anioł w Krakowie” i „Zakochany
Anioł”. Ale poza pracą, bardzo lubimy teŜ piłkę noŜną, gęś nadziewaną sercami drobiowymi i zmroŜoną
wódeczkę. W ostatnich latach współpracowaliśmy m.in. z ks. Bonieckim, Januszem Gajosem i Jerzym Trelą,
Czesławem Miłoszem czy Grzegorzem Turnauem.
Witold Bereś. Producent filmowo – telewizyjny i dziennikarz. Od czasu stanu wojennego w Polsce w 1981
pisywał tylko w prasie podziemnej, w roku 1989, w wolnej Polsce, zaczął pracować najpierw w „Tygodniku
Powszechnym”, piśmie silnie związanym z Janem Pawłem II, a następnie w „Gazecie Wyborczej”. Jest teŜ
autorem kilkunastu ksiąŜek m.in. „Tylko nie o polityce” (wydawca: Instytut Literacki, ParyŜ), „Czwarta władza.
NajwaŜniejsze wydarzenia medialne 1989 – 1999”, „Kapuściński: nie ogarniam świata”, 2007 i ostatnio
„Marek Edelman. śycie. Po prostu”.
Artur Więcek “Baron”. ReŜyser i scenarzysta. Jeden z twórców sławnego cyklu „Rozmowy na koniec wieku”,
reŜyser – m.in. - „Historii filozofii po góralsku wg ks. Tischnera” (nagroda KRRiTV), dokumentalnego cyklu
„Archiwum wydarzeń kulturalnych”. Jego pierwszy film fabularny, „Anioł w Krakowie” otrzymał wiele nagród
na festiwalach (np. nagroda za najlepszy debiut – Festiwal Fabuły w Gdyni) i stał się jednym z najbardziej
popularnych filmów w Polsce.
Spółka jako pierwsza w Polsce wyprodukowała pełnometraŜowy film kinowy bez wsparcia instytucji
kinematograficznych, co zostało docenione przez środowisko, które nominowało film w prestiŜowej kategorii
„Polskie Orły” – Najlepszy Film. A szczególnym wyróŜnieniem jest fakt, iŜ Jan Paweł II wraz biskupem
Dziwiszem osobiście oglądnął „Anioła” i „Historię filozofii”, obdarzając je wielką sympatią. Film
pełnometraŜowy „Jegomość Tischner i jego filozofia po góralsku” ( na podstawie serialu) trafił w maju 2007 do
sieci kin „Multikino”.
Ostatnim naszym osiągnięciem są dwa znaczące filmy dokumentalne: „Tischner: Ŝycie w opowieściach” oraz
„Dowódca Edelman” tworzone wspólnie z TVN i Polskim Instytutem Sztuki Filmowej.