Pobierz opis

Wojciech Dworzański - kontakt: [email protected]
Nazwa uczelni/instytutu naukowego: Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka
Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Tytuł rozprawy doktorskiej: Rozwój postnatalny szczurów narażonych na działanie kofeiny
w okresie ciąży i laktacji.
Kofeina należy do najpowszechniej stosowanych substancji psychoaktywnych.
Występuje m.in. w kawie, herbacie, kakao, napojach energetyzujących oraz orzeszkach koli.
Dzienne, średnie spożycie kofeiny szacuje się na 200 mg/osobę. Oprócz kofeiny skład
chemiczny kawy stanowią: węglowodany (30-40%), tłuszcze (10-17%), związki białkowe
i wolne aminokwasy (8%) oraz związki polifenolowe t.j. (kwas chlorogenowy, chinolowi
i kawowy (8%)). Polifenole mają właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu mają korzystny
wpływ na organizm. Natomiast wchodzące w skład tłuszczu kawowego diterpeny mogą
wpływać na zwiększenie poziomu cholesterolu.
Kofeina blokuje receptory adenozynowe A1 i A2 znajdujące się między innymi w sercu
i centralnym układzie nerwowym (CUN), może również hamować aktywność fosfodiesterazy,
zwiększać stężenie wapnia śródkomórkowego, a także uwrażliwiać receptory dopaminowe.
Ponadto wraz ze swoimi
metabolitami – teofiliną i teobrominą, kofeina wywiera silny
pobudzający wpływ na korę mózgu, ułatwia procesy myślowe, polepsza nastrój, zmniejsza
zmęczenie. Udowodniono także jej działanie rozszerzające na oskrzela i naczynia
krwionośne, zwłaszcza serca, mózgu i mięśni szkieletowych, usprawniając ich pracę oraz
zwiększając podatność na wysiłek fizyczny. Poprzez przyspieszenie czynności serca,
zwiększenie siły jego skurczu oraz wzmożenie napięcia mięśnia sercowego kofeina powoduje
jednocześnie zmniejszenie objętości minutowej. Pobudza również zwoje autonomiczne
i ułatwia przewodnictwo w układzie bodźcoprzewodzącym serca.
Ze względu na swoje wielokierunkowe działanie kofeina nie pozostaje obojętna wobec
organizmu ciężarnej, a także potomstwa, ze szczególnym uwzględnieniem krążenia
matczynego i płodowego.
Celem pracy była ocena wpływu kofeiny na rozwój organizmu szczura w okresie
postnatalnym. Badania prowadzono w oparciu o szczegółową analizę rozwoju fizycznego
(masa ciała, długość ciała i ogona, obecność mieszku i włosów, wyrzynanie zębów, otwarcie
szpar powiekowych i pochwy, zstępowanie jąder do moszny) i zachowania (test brzegu
płaszczyzny, reakcja na dotyk, rotacja z położenia na grzbiecie, odruch chwytny, tzw. małpi,
sprawność pływania, test otwartego pola) potomstwa samic szczurów poddawanych działaniu
kofeiny.
Ponadto
w
celu
oceny
neurotoksyczności
metyloksantyn
posłużono
się specyficznymi przeciwciałami, oznaczono immunoekspresję konstytutywnej (COX-1)
i indukowanej (COX-2) izoformy cyklooksyegenzy, receptorów prostaglandynowych (EP1,
EP2, EP3, EP4) w obrębie poszczególnych struktur ośrodkowego układu nerwowego,
wykonano także badania histologiczne i histochemiczne mózgów osesków. Ocenie poddano
także wpływ kofeiny na rozwój kośćca u potomstwa. Oznaczono gęstość kości metodą
hydrostatyczną, analizowano siłę łamiącą, odkształcenie do punktu złamania, siłę na granicy
sprężystości, odkształcenie do granicy sprężystości, energię złamania, moduł sprężystości,
sztywność oraz energię w zakresie odkształceń sprężystych. Opracowanie otrzymanych
wyników badań i testów pozwoliły na opracowanie szczegółowej analizy wpływu kofeiny
na organizm potomstwa, a także samicy w okresie postnatalnym.