docgminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, i ochrona
download 
Reklamacja Transkrypt
gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie, i ochrona
Załącznik nr do Uchwały XLIX/83/10 Rady Gminy Wicko z dnia 27 sierpnia 2010 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE, I OCHRONA OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE Wicko 2010 Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 1 I. Podstawa prawna 1. Ustawa z dnia 29.07.2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493). 2. Ustawa z dnia 26.10.1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473- tekst jednolity) 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593 z późn.zm.) II. Informacje ogólne (przemoc w stosunku do partnera) Rodzina, ognisko domowe, postrzegana jest, jako środowisko miłości, opieki, bezpieczne miejsce przed całym złem zewnętrznego świata. W rzeczywistości dla wielu osób jest to miejsce zagroŜenia i cierpienia. Na II Ogólnopolskiej Konferencji na temat Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie przyjęto Polską Deklarację w Sprawie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, która brzmi: POLSKA DEKLARACJA W SPRAWIE PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE Przemoc w rodzinie jest szczególnie drastycznym problemem w naszym kraju. Sprzyja jej bierność obywateli i bezsilność słuŜb publicznych. Dlatego wzywamy parlament, administracją rządową i samorządową, sądownictwo, prokuraturę masmedia oraz wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej do przeciwdziałania przemocy i postępowania zgodnie z następującymi zasadami etycznymi: 1. KAśDY CZŁOWIEK ma prawo do Ŝycia w środowisku rodzinnym, wolnym od przemocy, która jest naruszeniem praw i dóbr osobistych 2. CZŁOWIEK doświadczający przemocy nie moŜe być za nią obwiniany 3. DZIECI I MŁODZIEś mają prawo do wzrastania w bezpiecznym Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 2 środowisku wolnym od przemocy, a obowiązkiem dorosłych jest im to zapewnić 4. KAśDY CZŁOWIEK doświadczający przemocy ma prawo do pomocy prawnej, socjalnej psychologicznej i medycznej, bez naruszania jego godności osobistej 5. KAśDY CZŁOWIEK ma prawo do wiedzy potrzebnej do radzenia sobie z przemocą 6. KAśDY CZŁOWIEK ma prawo do przeciwdziałania przemocy w rodzinie 7. KAśDY CZŁOWIEK ma obowiązek udzielania pomocy ofiarom przemocy w rodzinie 8. CZŁOWIEK doświadczający przemocy nie moŜe być za nią obwiniany 9. CZŁOWIEK doświadczający przemocy nie moŜe być za nią obwiniany Definicja przemocy: Przemoc – wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia. Przemoc fizyczna – wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia przy uŜyciu siły fizycznej. Przemoc psychiczna to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia przy uŜyciu środka środków komunikacji interpersonalnej. Typowymi środkami przemocy psychicznej są groźba i molestowanie psychiczne. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 3 Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wspólnie zamieszkujących w szczególności naraŜające te osoby na niebezpieczeństwo utraty Ŝycia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowi fizycznym lub psychicznym, a takŜe wywołujące cierpienie i krzywdy moralne. W relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy. Zgodnie z art. 270 § 1 Kodeksu Karnego – przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Według artykułu 270 § 1 Kodeksu Karnego, – „kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliŜszą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zaleŜności od sprawcy, albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Rodzaje przemocy domowej Przemoc gorąca to furia, agresywne zachowanie, wybuch skumulowanych uczuć złości i wściekłości. Furii towarzyszy pragnienie wywołania cierpienia i spowodowania jakichś szkód u ofiary. Elementami przemocy gorącej mogą być następujące zjawiska: - groŜenie pobiciem, uderzeniem - uderzenie, szarpanie, kopanie, poparzenie, duszenie - zamykanie w pomieszczeniu - rzucanie przedmiotami w ofiarę - zmuszanie do stosunku seksualnego - pchnięcie noŜem, groŜenie jego uŜyciem Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 4 Gorąca przemoc moŜe być spowodowana negatywnymi i intensywnymi przeŜyciami związanymi z frustracją, z niespełnieniem jakichś pragnień czy oczekiwań. Przemoc chłodna moŜe wydawać się wszystkim, jako spokojniejsza, ale bardzo często jest to pozorny spokój skrywający silne emocje. Przemoc chłodna polega na realizowaniu przez sprawcę odpowiedniego scenariusza, który jest zapisany w jego umyśle. Zjawiska charakteryzujące przemoc chłodną to: - powiedzenie czegoś Ŝeby urazić - ostentacyjne opuszczenie pomieszczenia - uŜycie obraźliwych słów lub gestów - przerwanie snu, posiłku - zabronienie wyjścia z domu - zabronienie spotykania się z kimś - groŜenie opuszczeniem - groŜenie nie dania pieniędzy - słowne zmuszanie do stosunku seksualnego - rozbijanie przedmiotów, kopanie ich, rzucanie nimi Sprawcy przemocy chłodnej na ogół pozostają nieświadomi szkodliwości swego zachowania, poniewaŜ znajdują oni uzasadnienie nawet dla okrucieństwa. Źródła przemocy domowej W związku z tym, Ŝe przemocy jest tak duŜo to i źródeł jej powstawania musi być wiele. Źródła biologiczne to cechy charakteru, odpowiedni temperament oraz mikrouszkodzenia układu nerwowego. Źródła psychologiczne to, jakość kontroli nad własnymi emocjami, frustracje, pozbawienie potrzeb, odpowiednie postawy i wizje świata. Źródła środowiskowe to załatwianie róŜnych spraw za pomocą przemocy. Niekiedy całe społeczności w niektórych środowiskach są ogarnięte przemocą. Inne źródła przemocy to substancje chemiczne (alkohol, narkotyki) powodujące osłabienie zdolności do samokontroli lub pobudzenie agresywne. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 5 Cykle (fazy) przemocy Podczas badań zjawiska przemocy w rodzinie dostrzeŜono specyficzny cykl przemocy składający się z trzech występujących po sobie faz: Faza pierwsza to narastanie napięcia i agresywności sprawcy. DraŜni go wszystko nawet róŜne drobiazgi. Szuka zaczepki, zaczyna prowokować kłótnie, więcej pić alkoholu. Ofiara stara się tą sytuację opanować. Pojawiają się u niej róŜne dolegliwości (bóle głowy, Ŝołądka, bezsenność). Wpada czasem w stan odrętwienia lub stan silnego niepokoju. Czasami sprowokuje spięcie, aby wreszcie mieć całą tą sytuację za sobą. Faza druga to faza gwałtownej przemocy. Dochodzi w niej do wyładowania złości, sprawcę ogarnia furia. Kobieta doznaje róŜnych zranień zarówno fizycznych jak i psychicznych. Stara się go uspokoić z jednej strony i chronić siebie z drugiej strony. Ogarnia ją złość, lęk, przeraŜenie, wstyd, bezsilność. W tej fazie najczęściej dochodzi do interwencji np. policji. Faza trzecia nazywana fazą miodowego miesiąca to faza, w której wszystko się zmienia. Partner staje się opanowany szuka jakiegoś wytłumaczenia, usprawiedliwienia. Okazuje skruchę, przeprasza, obiecuje poprawę staje się znowu podobny do tego męŜczyzny, jakiego kobieta pokochała. Partnerka zaczyna wierzyć, Ŝe to, co się stało było jakimś incydentem, który się więcej nie powtórzy. Faza ta jednak przemija i przemoc rozpoczyna się na nowo i jest ona gwałtowniejsza i dłuŜsza. Z czasem mamy do czynienia z miodowymi tygodniami, a później tylko z miodowymi dniami. Cykle te pozwalają na utrwalanie się przemocy w rodzinie, poniewaŜ gdyby przemoc trwała ciągle to kobieta najprawdopodobniej nie wytrzymała by tego i szybko szukała skutecznej interwencji. Radzenie sobie z przemocą Ofiary przemocy na wiele sposobów starają się sobie radzić z przemocą ze strony partnera. Próbują z nim rozmawiać o tym, co robi, jak one się czują, wzbudzać Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 6 poczucie winy. Próbują wydobywać obietnice, Ŝeby tego nie robił. Odwołują się do miłości, moralności do tego, „co sobie o nich pomyślą sąsiedzi". Próbują straszyć sprawców np. policją, opuszczeniem domu, poskarŜeniem się rodzicom, rozwodem, skargą w zakładzie pracy. Groźby te rzadko są spełniane. Dlatego jednym ze sposobów zwiększania skuteczności tej strategii jest spełnienie choćby jednej z nich. Kolejnym sposobem radzenia sobie z przemocą jest ukrywanie się. Próbują zamykać się w róŜnych pomieszczeniach, uciekać z domu. Metoda ta jest skuteczna tylko wtedy, jeŜeli faktycznie, a nie chwilowo, oddziela ofiarę od sprawcy. Często kobiety stosują obronę pasywną, która pozwala im zmniejszyć róŜnego rodzaju razy, uszkodzenia ciała itp. Zdarza się im równieŜ stosować obronę aktywną poprzez odpychanie, uderzanie, drapanie, kopanie. Metoda bardzo niebezpieczna powodująca nasilenie przemocy. Sprawca ma dodatkowy powód do karania za nieposłuszeństwo. Mity i stereotypy dotyczące przemocy w rodzinie Bicie, podobnie jak inne przestępstwa kryminalne wobec kobiet okrywa wiele mitów. Wszystkie te mity ciągle słuŜą błędnym przekonaniom, Ŝe ofiara jest jakoś predysponowana do tej roli lub sama w nią wchodzi. Bita kobieta przedstawiana zwykle jest przez wiele osób, jako mała, wątła, wynędzniała, strapiona osoba. Posiada zwykle kilkoro dzieci, małe zdolności i moŜliwości zawodowe, a ekonomicznie jest zaleŜna od swojego męŜa. Najczęściej jest biedna i pochodzi z grup mniejszościowych. Jest przyzwyczajona do Ŝycia w przemocy, a wśród cech psychicznych na pierwszy plan wysuwa się zwykle jej lękliwość i pasywność. I chociaŜ niektóre kobiety prezentują podobne cechy do tego opisu to jednak generalnie badania potwierdzają fałszywość tego stereotypu. Wiele kobiet pochodzi z klasy średnio i dobrze zarabiających, gdzie zamoŜność jest często (acz nie zawsze) w rękach męŜa. Nie wszystkie posiadają dzieci. Mają często odpowiedni status, są wykształcone, są profesjonalistkami z własnymi osiągnięciami. Są to lekarki, prawniczki, dyrektorki, pielęgniarki, nauczycielki, sekretarki, urzędniczki, gospodynie domowe. Bite kobiety moŜna znaleźć we wszystkich grupach wiekowych, religijnych, na kaŜdym poziomie socjoekonomicznym i wykształcenia. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 7 1. „Przemoc w rodzinie nie jest zjawiskiem częstym”. Prawie jedna trzecia kobiet w pewnym okresie swojego Ŝycia staje się ofiarą przemocy w rodzinie. Dane te dotyczą zarówno przemocy fizycznej, psychicznej, seksualnej. 2. „Przemoc w rodzinie to sprawa prywatna. Nikt nie powinien się wtrącać do tego, w jaki sposób małŜonkowie rozwiązują swoje problemy”. Przemoc w rodzinie, czyli bicie, wykorzystywanie, zmuszanie do określonego zachowania, osób bliskich jest przestępstwem i istotnym problemem społecznym w naszym kraju. 3. „Sprawcy przemocy w rodzinie działają pod wpływem alkoholu”. Wielu męŜczyzn stosujących przemoc robi to na trzeźwo, inni piją po to, aby bić. UzaleŜnienie od alkoholu nie zwalnia od odpowiedzialności. 4. „Przemoc w rodzinie występuje wyłącznie w rodzinach z marginesu społecznego”. Przemoc w rodzinie występuje we wszystkich klasach społecznych moŜe dotknąć kaŜdego z nas. Badania wykazują, Ŝe męŜczyźni stosujący przemoc pochodzą z róŜnych grup zarówno robotniczych jak i inteligenckich. 5. „Bite kobiety akceptują przemoc”. Zachowania, które są skutkiem przetrwania sytuacji przemocy niejednokrotnie kwalifikują je do błędnych diagnoz: osób, zaburzonych, szalonych, wariatek, bardzo roszczeniowych, takich, które nie wiedzą, czego właściwie chcą. Czasami ich niezwykłe zachowania, które pomagają im przeŜyć w relacjach przemocy są interpretowane na ich niekorzyść. 6. „Prawdopodobieństwo uŜycia przemocy ze strony obcego męŜczyzny jest większe niŜ ze strony własnego męŜa / partnera”. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 8 Przemoc w rodzinie jest zjawiskiem częstszym niŜ ta, na jaką jesteśmy naraŜeni na np.: ulicy. Przemoc wobec kobiet w rodzinie stanowi jedną czwartą wszystkich zgłoszonych organom ścigania aktów przemocy. 7. „Wierzenia religijne mogą powstrzymać przemoc”. Badania potwierdziły, Ŝe wiele badanych kobiet było róŜnego wyznania i relacjonowały one, Ŝe przekonania religijne nie ochroniły je skutecznie przed przemocą ze strony męŜa. Wiara pomagała im jedynie w cierpieniu i była pocieszeniem. Czasami uczestnictwo w naboŜeństwie było ich jedynym bezpiecznym kontaktem ze światem zewnętrznym. Kontakt z kapłanem czasami ich wtórnie ranił, jeŜeli słyszały słowa, Ŝe to one mają stać się lepsze dla swojego męŜa i pomóc mu duchowo w poszukiwaniu Boga. 8. „MęŜczyźni, którzy biją swoje Ŝony są chyba psychopatami”. Nie ma bezpośredniego związku pomiędzy przemocą w rodzinie, a chorobą psychiczną. U podłoŜa przemocy wobec kobiet leŜy dąŜenie do przejęcia nad nimi kontroli i utrzymania władzy. Wielu sprawców posiada podwójną osobowość. Potrafią być czasami bardzo ujmujący, czarujący, co zresztą nierzadko wykorzystują do manipulowania innymi. 9. „To był jednorazowy incydent, który się więcej nie powtórzy”. Przemoc domowa rzadko jest jednorazowym incydentem. Zazwyczaj jest tylko pierwszym ogniwem w łańcuchu nasilającej się przemocy. Policja zwykle jest wzywana w sytuacjach ekstremalnych, gdy przemoc ma juŜ długą historię. 10. „Przemoc w rodzinie jest wynikiem chwilowej utraty samokontroli”. Większość sprawców planuje swoje działania. Kiedy biją starają się to robić tak, aby nie zostawiać śladów. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 9 11. „Kobieta musiała chyba zasłuŜyć sobie na przemoc”. Nikt nie „zasługuje” na bicie i zniewaŜanie. Wielu sprawców przemocy stawia swoim partnerkom absurdalne wymagania i oczekuje od nich rzeczy niewykonalnych. KaŜdy pretekst jest dobry. 12. „MęŜczyzna był pod wpływem alkoholu / narkotyków / w depresji / w stresie / nie był sobą”. MęŜczyźni uŜywają róŜnych argumentów, aby usprawiedliwić popełnione przez siebie przestępstwo. Nic nie usprawiedliwia gwałtu czy przemocy. 13. „Bite kobiety przecieŜ mogą zawsze opuścić dom”. W społeczeństwie, w którym kobieta od wczesnej młodości jest indoktrynowana społecznymi normami zawierającymi takie przepisy jak np. wiara w to, iŜ miłość i małŜeństwo są najwaŜniejszymi sprawami dla jej samorealizacji, jest niemoŜliwym oczekiwanie, Ŝe kobieta opuści swój dom w chwili, gdy przemoc osiągnie zbyt wielkie rozmiary. 14. „Policja moŜe ochronić kobietę przed bijącym ją męŜem”. Bardzo niewielki odsetek kobiet dzwoni na policję, a te, które dzwonią często nie uzyskują odpowiedniej interwencji. Po wyjściu policjantów, przy których sprawca często zachowuje się odpowiednio, agresja narasta. 15. „Tylko męŜczyźni są sprawcami przemocy”. Jest to zjawisko najczęstsze, jednak nie wyłączne. Kobiety równieŜ bywają sprawcami przemocy domowej zarówno w stosunku do męŜa/partnera jak i w stosunku do dzieci. U kobiet moŜna rozpoznać zjawisko wyuczonej bezradności (proces stawania się ofiarą) polegające na tym, Ŝe kobieta w stosunku, do której stosowana jest systematycznie przemoc fizyczna i psychiczna staje się uległa, przestaje szukać pomocy, staje się bezradna wobec tego, co robi z nią partner. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 10 Ofiary przemocy, które doświadczają zespołu zaburzeń stresu pourazowego i są poddawane przemocy psychicznej wchodzą równieŜ, w tzw. proces wiktymizacji. U takich osób zmienia się poczucie toŜsamości. Traci ona podstawowe poczucie bezpieczeństwa i uporządkowania Ŝycia, traci zaufanie do siebie i źle o sobie myśli. Bardzo często czuje się jak dziecko i powoli wycofuje z normalnego Ŝycia. Niektóre z ofiar doznają wtórnych zranień, jeŜeli od róŜnych osób, które powinny jej pomóc słyszą:, „po co wychodziłaś za takiego drania", "naucz się z nim jakoś Ŝyć”, „i tak wiem, Ŝe się pani wycofa to, po co zakładać sprawę", "kaŜdy niesie swój krzyŜ córko", "w sprawy rodzinne się nie wtrącamy", "ja tam nic nie wiem, nic nie słyszałem", "jakoś to będzie nie martw się", "to jest świetny temat piszemy artykuł". Największy problem w tym, co zrobić, Ŝeby ci wszyscy ludzie przestali tak reagować, a starali się jakoś pomóc. Pod wpływem takich reakcji otoczenia, powtarzania się przemocy w domu, małej skuteczności radzenia sobie z tym problemem, kobieta przystosowuje się do roli ofiary i przestaje się bronić. Obwinia się i odmawia sobie podstawowych praw ludzkich. JeŜeli ofiary osiągną ten etap wiktymizacji to najczęściej przestają szukać pomocy. Pomoc z zewnątrz jest nieodzowna, ofiara sama nie jest w stanie poradzić sobie ze swoim problemem. W Polsce niedawno pomoc ta była jeszcze minimalna, ale jest duŜa szansa Ŝeby coś z tym problemem robić. Od października 1998 roku funkcjonuje odpowiednia procedura interwencji policyjnej "Niebieskie Karty", która ma rozpoznać szerzej to zjawisko, skuteczniej przeciwdziałać jemu i zwalczać je. Do pomocy ofiarom przemocy domowej są potrzebne działania, prawne, psychologiczne, socjalne i medyczne. Odpowiednia współpraca takich ludzi jak policjant, pracownik socjalny, pedagog, psycholog, lekarz domowy, kurator moŜe niewątpliwie przyczyniać się do szybkiej poprawy tego problemu. Ale ci ludzie muszą chcieć ze sobą współpracować na rzecz ofiar i sprawców przemocy. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 11 III. Informacje ogólne (przemoc w stosunku do dzieci) Świadomość faktu, Ŝe nie zawsze postępowanie rodziców wobec dziecka jest poŜądanym działaniem wychowawczym i moŜe wyrządzać mu krzywdę, wciąŜ z trudem toruje sobie drogę w ludzkich umysłach. I o ile kwestia stosowania kar fizycznych - ze względu na swoją drastyczność - jest przedmiotem wielu dyskusji, to problematyka przemocy emocjonalnej pozostaje na dalszym planie. Tymczasem, jak dowodzą badania, krzywdzenie emocjonalne w dzieciństwie moŜe powodować wiele trudności emocjonalnych, poznawczych i behawioralnych, które trwają w późniejszych latach Ŝycia człowieka. Fakt stosowania wobec dziecka przemocy emocjonalnej okazuje się być lepszym predyktorem zaburzeń w rozwoju, niŜ częstość i natęŜenie przemocy fizycznej. Wiele zachowań krzywdzących dziecko emocjonalnie zalicza się do zwykłych form relacji wewnątrz rodziny. MoŜna wręcz zaryzykować tezę, Ŝe dorośli pamiętają głównie o tych formach przemocy emocjonalnej, które trudniej jest ukryć przed światem zewnętrznym. Zaniedbania higieny, podkradanie kolegom kanapek z głodu, czy teŜ głośna awantura potencjalnie łatwiej przyciągają uwagę otoczenia. Nikt nie neguje potrzeby opieki rodzica nad dzieckiem, która wynika z róŜnicy w doświadczeniu i znajomości świata. Zdarza się natomiast, Ŝe mechanizm ten jest wykorzystywany w sposób nieadekwatny do sytuacji i ma postać nadzoru nad tymi obszarami Ŝycia dziecka, w których mogłoby się ono poruszać samodzielnie. Niepokój i bojaźliwość rodziców owocuje niepokojem i bojaźliwością dziecka, które nie ma moŜliwości sprawdzenia swoich kompetencji. MoŜe się zdarzyć, Ŝe rodzice, dla których kontrola dziecka jest istotą wzajemnej relacji, będą celowo podsycać nieporadność dziecka, aby zachować swoją pozycję. JeŜeli dziecko zdoła wyzwolić się z tej zaleŜności i usamodzielnić, wówczas rodzice odbierają ten krok, jako zdradę i opuszczenie. Taka postawa rodziców moŜe wynikać z silnej więzi emocjonalnej z dzieckiem skaŜonej lękiem, Ŝe bez niego będą bezuŜyteczni. Kontrola moŜe opierać się na róŜnych instrumentach; począwszy od jawnego narzucania woli rodziców, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 12 szantaŜ finansowy, negowanie osiągnięć dziecka, narzucanie swojej pomocy, czy manipulowanie relacjami dziecka z rodzeństwem. Rodzaje napaści werbalnych. ,,Gdybym musiał wybierać między zniewagą fizyczną a słowną, zawsze wybrałbym bicie. Pozostają po nim ślady, a więc przynajmniej ludzie uŜalają się nad sobą. Jeśli chodzi o słowa, to po prostu doprowadzają cię do szału. Rany po nich są niewidoczne. Nikt się tobą nie przejmuje. Blizny fizyczne znikają znacznie szybciej, niŜ te zadane przez obelgi”. Agresja werbalna moŜe mieć róŜny stopień wyrafinowania. Część rodziców poprzestaje na obrzuceniu swojego dziecka obelgami. Trudno porównać szkodliwość jawnych poniŜeń i przemocy podstępnej, wpisanej w ogólny schemat kultury osobistej, często niedostrzegalnej w pierwszej chwili. Zniewagi, obraźliwe tyrady, oskarŜenia i wyzwiska pozostawiają blizny w psychice dziecka, które bolą takŜe w dorosłości. Dziecko moŜna zaatakować takŜe uszczypliwościami, sarkazmem, ironicznymi przezwiskami i subtelnym upokorzeniem. Taka przemoc moŜe być zamaskowaną formą niewinnych Ŝarcików. Problem w tym, Ŝe dziecko nie potrafi odróŜnić prawdy od Ŝartu, groźby od uszczypliwości. Tak, jak humor pozytywny wzmacnia więź rodzinną, tak humor poniŜający ma działanie niszczące. śartowanie z dziecka mieści się w konwencji akceptowanego postępowania w świecie dorosłych i rzadko, kiedy budzi sprzeciw otoczenia. Wręcz przeciwnie, normy kulturowe promują Ŝarty złośliwe i inteligentne, zakładając domyślnie, Ŝe są one składnikiem nieszkodliwej potyczki na słowa. W odniesieniu do dzieci ich działanie jest jednak inne, poniewaŜ dziecko nie potrafi wychwycić absurdalnego kontekstu wypowiedzi rodzica. Inną formą manipulacji jest wysyłanie do dziecka sprzecznych komunikatów, w których na zmianę potwierdza się jego kompetencje i im zaprzecza. Rodzice tacy potrafią zachęcać dzieci do wysiłku i dąŜenia do sukcesu, aby następnie stwierdzić, Ŝe dziecko do niczego nie dojdzie. Efektem takiego postępowania jest wykształcenie w dziecku syndromu wyuczonej bezradności. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 13 SzantaŜ emocjonalny. Dorośli mogą stosować wobec swoich dzieci szantaŜ emocjonalny. SłuŜy on wymuszeniu podległości pod groźbą konsekwencji uderzających w podstawy wzajemnej relacji. Osoby stosujące szantaŜ emocjonalny moŜna podzielić na cztery grupy: "Prokurator" - nie kryje się z tym, co robi. Jego zdecydowanie i brutalne postawienie sprawy ma skruszyć opór. Z uderzeniem czeka do momentu, gdy słabość ofiary gwarantuje skuteczne zastraszenie. Bywają sytuacje, w których szantaŜyści nie muszą zabierać głosu, a ich formą nacisku jest wymowne milczenie. Im więcej zaleŜności łączy ofiarę ze sprawcą, tym większe ma on moŜliwości oddziaływania. Za nieakceptowane zachowanie w jednej dziedzinie moŜe on grozić karą w innej. "Prokuratorzy" demonstrują pełne skupienie na własnych, wyolbrzymionych potrzebach, są wobec siebie bezkrytyczni, natomiast nie zauwaŜają potrzeb swoich ofiar. "Biczownik" - stosuje odmienny schemat postępowania. śeruje on na empatii swojej ofiary i dlatego jego groźby dotyczą tego, co stanie się z nim samym, jeŜeli jego Ŝądanie nie zostanie spełnione, np. "Nie kłóć się ze mną, bo się rozchoruję". W relacji rodzic-dziecko korzystanie ze schematu "biczownika" powoduje dodatkowe zamieszanie związane z faktem, Ŝe sprawca sam wchodzi w rolę dziecka, zaś swoją ofiarę przedstawia, jako omnipotentnego (wszechmocnego) dorosłego, od którego decyzji zaleŜy los innych. "Cierpiętnik"- odgrywa rolę dotkniętej wszelkimi plagami osoby,,nieposiadającej własnej wolności”, której los zaleŜy od zainteresowania, jakie okaŜe mu jego ofiara. Cierpiętnik wyolbrzymia wszystkie swoje nieszczęścia i stara się wmówić ofierze, Ŝe tylko ona jest w stanie zmienić sytuację. JeŜeli ofiara próbuje o niego zadbać, wówczas piętrzy trudności. DąŜy do tego, aby ofiara zrezygnowała z prób pomocy, zyskując pretekst do kolejnych wyrzutów. "Kusiciel" - proponuje ofierze nagrodę w zamian za podporządkowanie. Nagrodą moŜe być miłość, pieniądze, czy pomoc w karierze. Kusiciel zazwyczaj nie Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 14 dotrzymuje obietnicy i w ostatniej chwili odsuwa nagrodę poza zasięg swojej ofiary. Czyni to jednak na tyle umiejętnie, aby moŜliwie długo zachować wiarygodność i móc powtórzyć manipulację przy innej okazji. O skuteczności działania szantaŜysty decyduje to, czy zdoła przekonać swą ofiarę o jej osobistych korzyściach z poddania się szantaŜowi. Dlatego sprawca angaŜuje się w działania, które tworzą sprzyjający klimat dla jego poczynań. Przykładem takich technik jest przedstawianie oporu ofiary, jako przejawu jej bezradności i zagubienia, podczas gdy sobie szantaŜysta przypisuje mądrość i dobre intencje. W relacji rodzicdziecko taka asymetria jest prawdziwa, co zmniejsza szansę dziecka na opór wobec szantaŜu. NiezaleŜnie od tego sprawca moŜe powiększać asymetrię poprzez wmawianie dziecku, jak wielka jest między nimi dysproporcja, np. słowami "Tyle dla ciebie robię, a ty znowu mnie zawiodłeś". Inną techniką jest patologizacja ofiary, czyli sugerowanie, Ŝe jej opór wynika z choroby, lub zaburzeń emocjonalnych. Na poparcie tej opinii rodzic moŜe przytoczyć przeŜyte wspólnie nieszczęśliwe wydarzenia, podając rzekome problemy emocjonalne dziecka, jako ich przyczynę. Innym rodzajem patologizacji jest czynienie wyrzutów, Ŝe dziecko nie odpłaca się miłością w takim stopniu, w jakim oczekiwałby rodzic. W domyśle ma to wynikać z zaburzeń emocjonalnych dziecka, poniewaŜ rodzic nie ma sobie nic do zarzucenia. MoŜe się teŜ zdarzyć, Ŝe sprawca w swoich działaniach wykorzystuje osoby trzecie, które mają uwiarygodniać jego intencje. MoŜe być to lubiany przez dziecko członek rodziny, lub znajomy. JeŜeli dziecko widzi go, jako współuczestnika szantaŜu, wówczas duŜo trudniej jest mu odmówić. Narzędziem, które ma osłabić opór dziecka, a jednocześnie odizolować je od otoczenia i uzaleŜnić od rodzica jest stosowanie negatywnych porównań. Słowa typu "Twoja siostra nigdy by nie pozostawiła takiego bałaganu w pokoju" zmuszają dziecko do porównywania się z innymi osobami, których kompetencje są sztucznie zawyŜane. JeŜeli dziecko czuje się zagroŜone tą fikcyjną rywalizacją, będzie bardziej skłonne do zaakceptowania Ŝądań rodzica-szantaŜysty i "odzyskania" w ten sposób jego pozytywnej opinii o sobie. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 15 "Moje dziecko - mój rywal" Krzywdzące postępowanie rodziców wobec własnych dzieci moŜe być efektem rywalizacji z nimi. W zdrowej rodzinie dziecko jest traktowane, jako pewnego rodzaju reinkarnacja rodzica i siła dziecka jest emanacją jego siły. Zdobywanie przez dziecko kompetencji i jego sukcesy są dla rodzica nagrodą i powodem do szczęścia. W rodzinie zaburzonej rodzic w kontakcie z dzieckiem nie potrafi zapomnieć o własnych deficytach i na obecną relację przenosi problemy z dzieciństwa. W efekcie moŜe się zdarzyć, Ŝe rywalizacja sprzed lat z własnymi rodzicami, czy rodzeństwem, jest kontynuowana w nierównym starciu z potomstwem. Źródłem problemów moŜe być takŜe niska samoocena rodzica, któremu dorastające dziecko przypomina o słabościach i przemijaniu. Kobiety patrząc na swoje córki czują, Ŝe zaczynają się starzeć, zaś ich uroda więdnie. Pojawia się wtedy skłonność do poniŜania córek przed męŜami. TakŜe dla męŜczyzn rozwój męskości własnych synów moŜe budzić poczucie zagroŜenia. Rodzice rywalizujący z własnymi dziećmi dokładają starań, aby udowodnić im swoją wyŜszość. Dziecko uczy się, Ŝe w draŜliwych obszarach ma być z definicji gorsze od rodzica. JeŜeli wbrew temu załoŜeniu zacznie jednak odnosić sukcesy, wówczas doświadcza poczucia winy. Aby zyskać spokój umysłu dziecko powinno potwierdzić dominację rodzica i swój brak osiągnięć. "Musisz być najlepszy" Rodzice-perfekcjoniści mogą łatwo skrzywdzić swoje dziecko rzekomo w imię jego własnego dobra. Wielu z nich odnosi sukcesy w Ŝyciu zawodowym i przenosi do domu relację szef-podwładny. Od dzieci wymagają oni spełnienia oczekiwań i rozliczają je z tego. Jakość rodziny jest wyznaczana w oparciu o wskaźniki określające "realizację planu". W ten sposób odpowiedzialność za funkcjonowanie rodziny jest przeniesiona na dziecko, zaś rodzic rezerwuje dla siebie pozycję arbitra. Taki układ odbiera dziecku prawo do błędów, oraz zamienia dom w sklep, gdzie płaci się sukcesami za uczucia rodziców. Zaburzona relacja z rodzicami-perfekcjonistami moŜe bardzo utrudniać ich dzieciom Ŝycie po uzyskaniu dorosłości. śycie zawodowe zostaje pomieszane z Ŝyciem rodzinnym, frustracje dotyczące rodziców mogą zostać Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 16 przeniesione na zwierzchników. Problemem jest takŜe powtarzanie schematu podejścia do zadań ponad siły, z jakimi dorosły miał często do czynienia w dzieciństwie. Osoba taka próbuje wykonać zadanie na nierealistycznie wysokim poziomie, tak jak wymagał rodzic-perfekcjonista. PoniewaŜ jest to niemoŜliwe, zadanie zostaje odroczone, bez próby realizacji na poziomie niŜszym. Kiedy zbliŜa się termin rozliczenia z pracy, dziecko rodzica-perfekcjonisty zostaje sparaliŜowane przez przeraŜenie i niemoŜność działania. WyraŜany przez dzieci sprzeciw i ich chęć do zaspakajania własnych pragnień są jak najbardziej naturalne i nie wykluczają szansy dojścia poprzez negocjacje do rozwiązania korzystnego dla wszystkich. Problemem rodziców stosujących przemoc emocjonalną jest niezdolność do zaakceptowania frustracji, która towarzyszy odmowie ze strony dziecka. WiąŜe się ona z głębokimi, Ŝywymi lękami przed stratą - aby jej uniknąć są oni gotowi na dowolnie brutalne zachowania. Słowo "nie" w ustach dziecka jest sygnałem jego usamodzielnienia i budzi w nich intensywne emocje. Rodzice tacy mają zazwyczaj własną historię niepokoju i braku poczucia bezpieczeństwa. Doświadczenia z przeszłości nauczyły ich, Ŝe nie moŜna nikomu ufać, więc nie ufają nawet własnym dzieciom. Boją się samotnej i nieszczęśliwej starości, próbują, zatem przywiązać do siebie dzieci nie zwaŜając na koszty. Sprawcy przemocy emocjonalnej tworzą na uŜytek otoczenia - w tym rodziny - swój nowy obraz, aby poradzić sobie z własną przeszłością i własnymi słabościami. Jest w nim to, czego w rzeczywistości brakuje, czyli siła i kontrola. DąŜąc do utrzymania kontroli rodzice tacy przyznają sobie nadzwyczajne prawa do zaprowadzania porządku i rozdzielania kar. Karanie oznacza przejście do ofensywy, oznacza siłę i odporność, a jednocześnie wycisza lęk przed stratą. Na nieszczęście dla dzieci, w tym zachowaniu nie ma miejsca na introspekcję (analiza własnych stanów psychologicznych, myśli, przemyśleń) i uporanie się z rzeczywistymi problemami. Rodzice stosujący przemoc emocjonalną wobec swoich dzieci na ogół kochają je nie mniej niŜ inni. Przekonani są jednak, Ŝe wychowanie surowe i rygorystyczne przynosi najlepsze efekty. Ciągłe intensywne bodźce z ich strony skutecznie uniemoŜliwiają Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 17 proces odkrywania samego siebie. Dzieci męczone psychicznie przez swoich rodziców sądzą, Ŝe są niekochane, gorsze od innych, przestają wierzyć w siebie, zniechęcają się do narzuconej im działalności, mają problemy w samookreśleniu się, czują brak bezpieczeństwa. W domu maskują swoja agresję, natomiast stają się agresywne i złośliwe wobec rówieśników. Dziecko wie jak ma się zachować, nie rozumie jednak, dlaczego. Wszelkie reguły narzucone przez rodziców traktuje sztywno. Dzieci takie są równieŜ nieszczere wobec własnych rodziców, nie chcą się zwierzać, bo boją się reakcji, są nieśmiałe, często oszukują. Niejednokrotnie izolują się od otocznia, bawią się raczej same, są ,,naburmuszone”. Miewają koszmary nocne a co się z tym wiąŜe kłopoty ze wstawaniem, nie mają apetytu, boją się samotności. Są ciche, bardzo często płaczą, pragną aby było inaczej. PrzewaŜnie w późniejszym okresie Ŝycia są negatywnie nastawieni do świata. W okresie dojrzewania ich ciągłe poczucie winy i niemoŜność sprostania oczekiwaniom rodziców, moŜe prowadzić do ucieczek z domu a nawet do prób samobójczych. Ludzie tacy są jednak bardzo zdyscyplinowani, a swoje problemy wolą rozwiązywać sami. IV. Cele programu Głównym celem programu jest zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wzmocnienie trwałości rodziny i przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom dezorganizacji rodziny. Cele szczegółowe: 1. Utworzenie zespołu ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 2. Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji przedstawicieli róŜnych grup zawodowych stykających się z problematyką przemocy w rodzinie, 3. Profesjonalna pomoc doradcza dla ofiar dotkniętych przemocą, 4. Podejmowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 18 5. Ochrona ofiar przemocy. 6. Zmniejszenie skali zjawiska, 7. Zwiększenie dostępności pomocy oraz zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych. 8. Podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z tym problemem. 9. Wspieranie rodziny w procesie wychowania i socjalizacji oraz podniesienie świadomości rodziców w wypełnianiu funkcji opiekuńczo –wychowawczej 10. Integracja rodziny ze środowiskiem rodzinnym, 11. Działania profilaktyczne zapobiegające dysfunkcji Ŝycia rodzinnego. IV. Podstawowe zadania do realizacji 1. Powołanie zespołu interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 2. Przyjmowanie wniosków dotyczących przemocy domowej i uruchomienie procedur mających na celu powstrzymanie przemocy, 3. Rozeznanie sytuacji ofiar przemocy, 4. Prowadzenie rozmów z ofiarami i sprawcami przemocy w rodzinie, 5. Zapewnienie profesjonalnej pomocy doradczej i terapeutycznej dla ofiar dotkniętych przemocą, 6. Występowanie z wnioskiem do Prokuratury o wszczęcie postępowania przygotowawczego w sprawie znęcania się nad rodziną, 7. Występowanie do Komisariatu Policji z wnioskiem o podjęcie działań interwencyjnych przez dzielnicowego lub podjęcie innych działań prewencyjnych, w sprawach, gdzie ujawniono zagroŜenia przemocą w rodzinie, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 19 8. Udzielanie informacji gdzie ofiara przemocy moŜe szukać schronienia i pomocy, jakie przysługują jej prawa i co sama moŜe zrobić, aby skutecznie przeciwdziałać przemocy, 9. Udzielanie informacji na temat moŜliwości uzyskania pomocy w innych instytucjach, 10. Podnoszenie wiedzy i kwalifikacji przedstawicieli róŜnych grup zawodowych stykających się z problematyką przemocy w rodzinie /członkowie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, słuŜba zdrowi, pedagodzy szkolni, policjanci, kuratorzy sądowi, pracownicy socjalni itp./, 11. Motywowanie i kierowanie sprawców przemocy do wzięcia udziału w kompleksowym programie korekcyjnym dla sprawców przemocy domowej, 12. Przygotowanie odpowiednich materiałów informacyjno- edukacyjnych nt. istniejącej infrastruktury placówek zapewniających profesjonalną pomoc doradczą i terapeutyczną oraz schronienie dla ofiar, 13. Zastosowanie procedury „Niebieskiej Karty”, 14. Podnoszenie świadomości społecznej w zakresie zjawiska przemocy i sposobów radzenia sobie z tym problemem, 15. Poszerzanie wiedzy dotyczącej zjawiska przemocy wśród dzieci, młodzieŜy i dorosłych, 16. Akcje uświadamiające w środowisku lokalnym poprzez pogadanki, ulotki, zajęcia warsztatowe, 17. Ograniczenie występowania zachowań agresywnych wśród uczniów (ze szczególnym uwzględnieniem agresji słownej), 18. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy w Rodzinie w Lęborku – w zakresie terapii dla ofiar przemocy. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 20 Realizatorzy programu: Zespół interdyscyplinarny do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Urząd Gminy, Ośrodek Pomocy Społecznej, Gminny Ośrodek Kultury, Zespół Szkół w Wicku, Szkoła Podstawowa w Szczenurze, Szkoła Podstawowa w Maszewku. V. Podmioty funkcjonujące na terenie Gminy Wicko świadczące pomoc w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 1. Urząd Gminy w Wicku 2. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku, 3. Gminny Ośrodek Kultury w Wicku, 4. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 5. Wszystkie szkoły działające na terenie gminy, VI. Współpraca 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Lęborku, 2. Komisariatu Policji w Łebie, 3. StraŜ Gminna 4. Kuratorzy zawodowi, 5. Lekarze i pielęgniarki, VII. Kierunki działań w zakresie wsparcia rodziny w latach 2010 -2020 Działania społeczne muszą być ukierunkowane na wspieranie rodziny, poniewaŜ jej prawidłowe funkcjonowanie, oparte na właściwych relacjach gwarantują zdrowe społeczeństwo. WaŜne jest, aby działania te były zintegrowane, oparte na współpracy wszystkich instytucji i organizacji, działających na rzecz rodziny oraz zróŜnicowane w zaleŜności od natęŜenia i rodzaju problemów. MONITORING I EWALUACJA Program profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną został opracowany na lata 2010 do 2020. Podstawowymi obszarami monitorowania i ewaluacji tego programu są Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 21 wyznaczone zadania do realizacji. Program ten zakłada moŜliwość zmian, stosownie do rozpoznanych potrzeb w społeczności lokalnej. Obowiązek monitorowania realizacji wytyczonych zadań spoczywa na Ośrodku Pomocy Społecznej i Zespole Interdyscyplinarnym. Wójt powoła zespół, składający się z przedstawicieli instytucji koordynujących poszczególne zadania programu. Zespół ten będzie przygotowywał roczne sprawozdania z przebiegu realizacji zadań i przedkładał Radzie Gminy. W celu oceny aktualności programu organizowane będą narady. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Zidentyfikowane cele i działania w zakresie programu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną wymagają odpowiednich źródeł finansowania, które będą stanowić: 1. Środki finansowe pochodzące z budŜetu gminy w zakresie zadań własnych gminy oraz innych obszarach priorytetowych ujętych w strategii. 2. Fundusze pochodzące z budŜetu państwa przeznaczone na finansowanie zadań zleconych gminie przez administrację rządową. 3. Środki finansowe pochodzące ze źródeł organizacji pozarządowych. 4. Fundusze uzyskane z Unii Europejskiej. 5. Środki pozyskane od inwestorów prywatnych /sponsorów/. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 22 Projekt 1 Tytuł projektu: Grupa edukacyjno samopomocowa dla matek Cel projektu: Pogłębienie wiedzy dotyczącej Ŝycia rodzinnego, nauka kontroli własnych zachowań oraz poprawa relacji w rodzinie. Uzasadnienie projektu: Grupa edukacyjno samopomocowa prowadzona w formie spotkań, które mają na celu poprawę społecznego funkcjonowania młodych matek poprzez ich psychiczne wsparcie, a takŜe szeroko rozumianą edukację związaną z rolą matki. Grupa prowadzona w formie spotkań stwarza warunki do dojrzałego wsparcia, opartego na empatycznym słuchaniu i bliskich kontaktach, które umoŜliwiają wzajemne dzielenie się przeŜyciami. Celem szczegółowym projektu jest: 1. Podniesienie poziomu wiedzy z zakresu wychowania i opieki nad dzieckiem, organizacji wypoczynku w rodzinie poprzez: edukację z zakresu higieny i opieki nad dzieckiem, planowanie czasu wolnego w rodzinie. 2. Budowanie właściwych kontaktów z dziećmi i właściwego okazywania uczuć poprzez: pracę nad emocjami, uwraŜliwienie na potrzeby dziecka, zwrócenie uwagi na rolę więzi, jako czynnika mającego wpływ na prawidłowy rozwój dziecka, rola ojca, rola matki w rodzinie. 3. PrzezwycięŜenie poczucia bezradności (wynikającego np.: z samotnego rodzicielstwa) poprzez: wzmocnienie wiary we własne siły i moŜliwości, rozbudzanie poczucia bezpieczeństwa (nie jestem sama, nie jestem inna..), identyfikację swoich silnych i słabych stron, motywację do pracy nad swoimi problemami, udzielanie wsparcia emocjonalnego. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 23 4. Praca nad rozbudzeniem ambicji, budowanie pozytywnego obrazu samego siebie i własnej rodziny poprzez: określenie toŜsamości kobiety, określenie systemu wartości i jego znaczenia w Ŝyciu rodziny, określenie własnego stylu i celu Ŝycia, pracę nad wzmocnieniem własnych moŜliwości, przywrócenie kontroli nad własnym Ŝyciem. 5. Nabywanie umiejętności rozwiązywania konfliktów poprzez: asertywność, trening umiejętności prowadzenia rozmowy. 6. Trening umiejętności społecznych: trening ekonomiczny właściwe gospodarowanie zasobami finansowymi. Sposób realizacji Spotkania odbywać się będą 1 raz w tygodniu po dwie godziny przez okres trzech miesięcy. Grupa będzie organizowana w zaleŜności od zgłoszonych przez pracowników socjalnych potrzeb i obejmować będzie następujące metody pracy: dyskusję: burza mózgów, uzgadnianie stanowisk, poszukiwanie kompromisów, mini wykłady edukacja z zakresu zdrowia, higieny, Ŝywienia, treningi umiejętności społecznych, Realizatorzy projektu: Ośrodek Pomocy Społecznej, pedagodzy szkolni Kalkulacja kosztów Zakup: artykułów papierniczych materiałów do przygotowania kącika dla dzieci Źródła finansowania BudŜet Ośrodka Pomocy Społecznej. Termin realizacji Ustalany w zaleŜności od potrzeb. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 24 Projekt 2 Tytuł projektu: Powołanie Szkolnych Grup Konsultacyjnych Cel projektu: Koordynacja działań na rzecz dziecka i jego rodziny, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Uzasadnienie projektu: Praca w zespołach interdyscyplinarnych: daje moŜliwość uzyskania większej ilości informacji na temat rodziny, stwarza moŜliwość przedyskutowania problemów dziecka i rodziny, oszacowania ich ilości i jakości, wybrania najwaŜniejszych z nich, daje moŜliwość wspólnego ustalenia planu pomocy, podzielenia zadań pomiędzy poszczególne słuŜby i weryfikacji planu pomocy, pozwala na oszczędność czasu poświęconego na indywidualne szukanie kontaktów z innymi słuŜbami pomocowymi, zapobiega powielaniu działań przez poszczególne słuŜby i umoŜliwia znalezienie sposobów uzupełniania luk w systemie pomocy, umoŜliwia przedyskutowanie problemów rodziny i wypracowanie wspólnego planu pomocowego, co m. in. chroni słuŜby przed powielaniem działań, stwarza moŜliwość utworzenia sieci formalnych powiązań między słuŜbami w środowisku lokalnym, umoŜliwia poprawę samopoczucia uczestników pracy interdyscyplinarnej; ze względu na zmniejszenie poczucia osamotnienia przeciwdziała wypaleniu zawodowemu. Sposób realizacji W kaŜdej szkole zostanie powołana Szkolna Grupa Konsultacyjna zadaniem, której jest: kooperacja wielu podmiotów w zaspakajaniu potrzeb społecznych dziecka i rodziny, współpraca instytucji w rozwiązywaniu problemów lokalnych, współpraca w budowaniu działań profilaktycznych w społeczności lokalnej, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 25 wzmocnienie wszelkich form rzecznictwa interesów dziecka i rodziny w ochronie ich praw i uzyskanie wsparcia umoŜliwiającego podjęcie przez zainteresowanych decyzji najlepszej z moŜliwych, rozwijanie zróŜnicowanych i zindywidualizowanych form wsparcia społecznego, wspieranie rozwoju i przeciwdziałanie stanom groŜącym degradacją społeczną, utratą bezpieczeństwa socjalnego poprzez działania profilaktyczne, prewencję i pracę socjalną, pomoc w opanowaniu bieŜącej sytuacji kryzysowej oraz rozwiązywanie przewlekłych problemów Ŝyciowych w obszarach: ekonomicznym, społecznym, psychologicznym, medycznym, prawnym poprzez prowadzenie zespołów interdyscyplinarnych koordynowanych przez pracowników socjalnych. Realizatorzy projektu Szkoły, OPS, Kościół Katolicki, Sąd, Policja, słuŜba zdrowia Kalkulacja kosztów Projekt nie wymaga dodatkowych kosztów. Źródła finansowania W ramach środków będących w dyspozycji poszczególnych realizatorów projektu. Termin realizacji Na bieŜąco Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 26 Projekt 3 Tytuł projektu: Telefon zaufania Cel projektu: Udostępnienie telefonu dla osób w kryzysie Uzasadnienie projektu: Funkcjonowanie telefonu ma ogromnie znaczenie dla osób mających problemy, gdyŜ jest on najlepszym i czasem jedynym środkiem pomocy dla osoby znajdującej się w sytuacji kryzysowej. Rozmowy telefoniczne mogą mieć charakter interwencji lub wstępu do osobistego kontaktu. Rozmowa telefoniczna moŜe mieć równieŜ charakter mediacji lub w sytuacji ostrego kryzysu zmierzać do przekonania rozmówcy o konieczności przyjścia do ośrodka lub przyjęcia pracownika ośrodka u siebie, przyjęcia pogotowia ratunkowego lub powiadomienia rodziny bądź bliskich o trudnej sytuacji psychologicznej lub zdrowotnej, w jakiej osoba aktualnie się znajduje. Sposób realizacji: Interwencja telefoniczna prowadzona jest przez pracowników Zespołu Interdyscyplinarnego oraz pracowników socjalnych. Prowadzenie rozmowy polega na: aktywnym słuchaniu, udzieleniu wsparcia, udzieleniu porady w zakresie wyjścia z trudnej sytuacji, okazywaniu zrozumienia i pełnym skupieniu uwagi na tym, co i jak mówi rozmówca, udzielaniu informacji o moŜliwościach uzyskania profesjonalnej pomocy. Realizatorzy projektu Ośrodek Pomocy Społecznej Kalkulacja kosztów Opłaty związanie z utrzymaniem telefonu. Źródła finansowania W ramach budŜetu Ośrodka. Termin realizacji Zadanie stałe. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 27 Projekt 4 Tytuł projektu: Pomoc psychopedagogiczna dziecku i rodzinie “Szkoła dla rodziców” CEL: Pomoc rodzinom napotykających na problemy w rozumieniu i realizowaniu potrzeb dziecka, zwłaszcza poprzez trudności w relacjach rodzice dziecko. UZASADNIENIE Struktura i funkcjonowanie rodzin w ciągu ostatnich lat uległa zmianom polegającym na istnieniu głównie rodzin 2 -pokoleniowych, pracy zarobkowej obojga rodziców, lub pozostawania bez pracy obojga rodziców, zmian w trybie Ŝycia rodzinnego i sposobu spędzania czasu wolnego poszczególnych członków rodzin, które prowadzą w sumie do osłabienia więzi rodzinnych i zaburzeń w komunikacji. ZADANIA 1. Przeszkolenie pracowników świadczących pomoc psychopedagogiczna rodzinom według koncepcji „Szkoły dla Rodziców" pedagogów, psychologa, pracowników OPS oraz zainteresowanych wychowawców w tym świetlic. 2. Stworzenie na terenie placówek oświatowych grup wsparcia dla rodziców tzw. „Szkoły dla Rodziców". 3. Propagowanie w środowisku róŜnych form pomocy rodzinom w zakresie poradnictwa wychowawczego informowanie rodziców o formach pomocy realizowanej w szkołach, punktach konsultacyjnych działających na zlecenie Urzędu Gminy, przy kościołach, OPS. FORMY REALIZACJI 1. Zorganizowanie kursu dla pedagogów, wychowawców przeszkolenie kadry specjalistów, trenerów. 2. Działalność „Szkół dla Rodziców" przy GOK w Wicku, przy szkołach, świetlicach. CEL Pomoc rodzinom napotykających na problemy w rozumieniu i realizowaniu potrzeb dziecka, zwłaszcza poprzez trudności w relacjach rodzice dziecko. UZASADNIENIE Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 28 Struktura i funkcjonowanie rodzin w ciągu ostatnich lat uległa zmianom polegającym na istnieniu głównie rodzin 2-pokoleniowych, pracy zarobkowej obojga rodziców, zmian w trybie Ŝycia rodzinnego i sposobu spędzania czasu wolnego poszczególnych członków rodzin, które prowadzą w sumie do osłabienia więzi rodzinnych i zaburzeń w komunikacji. RównieŜ pozostawanie bez pracy (bezrobocie) obojga rodziców, oddziałuje na nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodziny. ZADANIA 1. Przeszkolenie pracowników świadczących pomoc psychopedagogiczna rodzinom według koncepcji „Szkoły dla Rodziców" pedagogów, psychologa oraz zainteresowanych wychowawców w tym świetlic. 2. Stworzenie na terenie placówek oświatowych grup wsparcia dla rodziców, jako tzw. „Szkoły dla Rodziców". 3. Propagowanie w środowisku róŜnych form pomocy rodzinom w zakresie poradnictwa wychowawczego informowanie rodziców o formach pomocy realizowanej w szkołach, przy kościołach, OPS. REALIZATORZY Gminna Komisja do spraw Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Urząd Gminy, GOK, OPS FINANSOWANIE Urząd Gminy –pokrycie kosztów szkolenia Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 29 Projekt 5 Tytuł projektu: Przeciwdziałanie i przezwycięŜanie trudności wychowawczych CEL: Kształtowanie umiejętności prospołecznych u dzieci i młodzieŜy UZASADNIENIE: MłodzieŜ sprawiająca trudności wychowawcze charakteryzuje się słabymi umiejętnościami prospołecznymi w relacjach rówieśniczych. Często są agresywni i wykazują zachowania prowokacyjne, stanowiące wyzwania lub niosące ze sobą jakiś problem. Jedną z form odpowiedzi na potrzeby młodzieŜy jest Trening Zastępowania Agresji. CELE SZCZEGÓŁOWE PROJEKTU 1. Zorientowanie się w problemach młodzieŜy z terenu szkół gminy Wicko. 2. Doskonalenie umiejętności skutecznego komunikowania się z rówieśnikami i dorosłymi, umiejętność słuchania, rozpoczynania rozmowy, zadawania pytań, prowadzenia dialogu, przedstawiania się. 3. Stworzenie moŜliwości odreagowania emocji i napięć wzmocnienie poczucia własnej wartości, budowanie poczucia zaufania dla swoich mocnych stron. 4. Rozpoznawanie reakcji agresywnych, uległych, asertywnych i uczenia się właściwego reagowanie na te zachowania. 5. Nabywanie umiejętności konstruowania indywidualnego sposobu radzenia sobie w sytuacjach trudnych. 6. Poprawa funkcjonowania uczniów w szkole tak by mogli wykorzystać w praktyce nabyte umiejętności prospołeczne. 7. Rozwój kreatywności młodzieŜy i umiejętności współpracy w grupie. SPOSÓB REALIZACJI Współpraca z dyrektorami i pedagogami szkolnymi w poszczególnych szkołach. Program odbywać się będzie w formie warsztatowej. KOMPONENTY TRENINGU PROGRAMU I. Trening umiejętności prospołecznych. II. Trening kontroli złości. III. Trening wnioskowania moralnego. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 30 PROCEDURA KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI MODELOWANIE (demonstrowanie umiejętności przez trenerów) + ODGRYWANIE SCENEK RODZAJOWYCH (ćwiczenie umiejętności przez młodzieŜ) + INFORMACJA ZWROTNA, (Co było zrobione dobrze? Co ty zrobiłeś inaczej?) (ze strony trenerów i wszystkich uczestników grupy) + TRENING UOGÓLNIAJĄCY (zwiększający zarówno przekazywanie, jak i utrzymywanie wyuczonych umiejętności; wzmocnienie transferu i utrwalenie nabytych umiejętności) REALIZACJA Psycholog OPS, Specjalista do pracy z rodziną w OPS we współpracy z pedagogami szkolnymi. KOSZTY Bez dodatkowych nakładów Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 31 Projekt 6 Tytuł projektu: Przeciwdziałanie trudnościom szkolnym – praca z dzieckiem w wieku przedszkolnym CEL: Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci przedszkolnych UZASADNIENIE: Z uwagi na uboŜenie społeczeństwa, bezrobocie, głównie matek, coraz mniej dzieci jest objęte opieką przedszkolną. Równocześnie obserwuje się, Ŝe wzrosła liczba dzieci wymagających objęcia ich opieką specjalistyczną. Celem działania poradni jest m.in.: Udzielanie dzieciom pomocy psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej, Pomoc psychopedagogiczna dla rodziców i nauczycieli przedszkoli związana z wychowaniem i edukacją dzieci. ZADANIA Diagnoza wieloaspektowa dziecka w wieku 3-6 lat, Terapia psychologiczna, pedagogiczna, logopedyczna, Stymulacja rozwoju psychoruchowego, Prowadzenie terapii dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi, dzieci moczących się, dzieci z zaburzeniami zachowania, Wspieranie rodziców w wychowawczej funkcji rodziny, Pomoc rodzicom i nauczycielom w diagnozowaniu potencjalnych moŜliwości ucznia. SPOSÓB REALIZACJI 1. Indywidualne konsultacje w przedszkolach, obserwacja dzieci. 3. Konsultacje z lekarzami pediatrami. 6. Poradnictwo dla rodziców w formie spotkań z rodzicami w przedszkolach. 7. Poradnictwo przy okazji indywidualnych spotkań z rodzicami i opiekunami 8. Prowadzenie punktu konsultacyjnego dla rodziców adopcyjnych oraz rodzin zastępczych porady w sprawach dzieci. 9. Poradnictwo dla wychowawców przedszkoli, ustalanie kierunków pracy z dziećmi. 10. Tworzenie programów pracy indywidualnej. REALIZACJA 1. OPS w Wicku 2. Nauczyciele przedszkoli z terenu Gminy Wicko Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 32 3. Lekarze pediatrzy oraz inni specjaliści. KOSZTY Zatrudnienie psychologa, logopedę Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 33 Projekt 7 Tytuł projektu: Przeciwdziałanie i przezwycięŜanie trudności szkolnych uczniów na etapie kształcenia podstawowego -Poradnia CEL Wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów ze specyficznymi i niespecyficznymi trudnościami edukacyjnymi. UZASADNIENIE W ciągu ostatnich lat obserwuje się narastanie problemów edukacyjnych uczniów szkół podstawowych uwarunkowanych róŜnymi czynnikami, tj.: zwiększeniem liczby uczniów z grupy ryzyka dysleksji, z trudnościami dydaktycznymi uwarunkowanymi środowiskowo, z zaburzeniami rozwojowymi. W związku z powyŜszym szkoły, zgłaszają stałą potrzebę diagnozy psychopedagogicznej i udzielania pomocy postdiagnostycznej ukierunkowanej na rodzinę ucznia. ZADANIA Organizowanie pomocy psychopedagogicznej poprzez: 1. Diagnozowanie środowiska ucznia. 2. Rozpoznawanie potencjalnych moŜliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia oraz moŜliwości ich zaspokajania. 3. Rozpoznawanie przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych. 4. Wspieranie uczniów zdolnych. 5. Wspieranie nauczycieli i pedagogów szkolnych w zakresie podejmowanych przez nich działań dydaktycznych, wychowawczych i profilaktycznych. 6. Udzielanie nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych uczniów. 7. Psychoedukacja rodziców. FORMY REALIZACJI 1. Diagnoza wieloaspektowa psychopedagogiczna, logopedyczna w oparciu o diagnozę medyczną. 2. Badania przesiewowe na terenie szkół: a) badania wg programu WIDZĘ, SŁYSZĘ Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 34 b) pedagogiczne badania przesiewowe pod kątem wyłonienia trudności w czytaniu i pisaniu. 3. Zajęcia specjalistyczne realizowane na terenie poradni: a) ćwiczenia logopedyczne, b) zajęcia korekcyjno -kompensacyjne, c) zajęcia terapeutyczne (zaburzeń emocjonalnych, moczących się, ADHD i wg potrzeb), d) zajęcia dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce (dyslektycznymi). 4. Psychoedukacja rodziców: a) indywidualne poradnictwo, b) prelekcje w szkołach. 5. Współpraca ze szkołami w sprawach uczniów z nauczycielami, wychowawcami, pedagogami szkolnymi. 6. Współpraca z innymi placówkami działającymi na rzecz ucznia, dziecka. REALIZACJA Psycholog, pedagog, specjalista do pracy z rodziną TERMIN REALIZACJI Systematycznie zgodnie z potrzebami. KOSZTY Bez dodatkowych nakładów, przy załoŜeniu, Ŝe projekt nr 5 i 6 zostanie zrealizowany . Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 35 Projekt nr 8 Tytuł projektu: Warsztaty terapii zajęciowej Cel projektu: rehabilitacja społeczna i zawodowa zmierzająca do ogólnego rozwoju i poprawy sprawności, niezbędnych do prowadzenia przez osobę niepełnosprawną niezaleŜnego, samodzielnego i aktywnego Ŝycia - na miarę jej indywidualnych moŜliwości. Przygotowanie osób niepełnosprawnych ze schorzeniami psychicznymi, do samodzielnej egzystencji Uzasadnienie projektu: doskonalenie umiejętności uczestników, rozwijanie ich psychofizycznych sprawności niezbędnych w pracy oraz kształcenia podstawowych zdolności zawodowych, których znajomość moŜe w przyszłości pomóc uczestnikowi w znalezieniu zatrudnienia. Głównym zadaniem Warsztatu ma być rehabilitacja zawodowa i społeczna tychŜe osób, pod fachowym okiem terapeutów, która umoŜliwi im zdobycie odpowiednich wiadomości i umiejętności potrzebnych do samodzielnego funkcjonowania w przyszłości w społeczeństwie. Sposób realizacji: Spotkania odbywać się będą codziennie od poniedziałku do piątku, od godziny 8°° do 12°°. Grupa nie większa niŜ 10 osób. Pracownia plastyczna - Zajęcia w pracowni plastycznej mają na celu rehabilitację zawodową poprzez rozwijanie sprawności manualnej, zapoznanie uczestników z podstawowymi technikami plastycznymi, poznawanie świata barw oraz rozwijanie własnej kreatywności przy wykorzystaniu róŜnorodnych materiałów. Celem zajęć w pracowni plastycznej jest pobudzanie wśród młodzieŜy wyobraźni i fantazji twórczej, kształtowanie potrzeb estetycznych, a takŜe dokładności, cierpliwości i wraŜliwości. Pracownia gospodarstwa domowego - W pracowni gospodarstwa domowego wszelkie poczynania terapeutyczne są dostosowane do indywidualnych moŜliwości kaŜdego z uczestników. Dla jednych terapia nastawiona jest na naukę nowych umiejętności, dla innych główny nacisk kładzie się na utrwalenie juŜ posiadanych. Staramy się Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 36 uwraŜliwić naszych uczestników na to, by dbali o czystość i porządek na terenie warsztatów, a szczególności na stanowisku pracy. Uczestnicy doskonalą umiejętności przysposabiające do pracy w zakresie: Obsługiwania sprzętu AGD: • kuchenki gazowej, • piekarnika, • mikrofalówki, • zmywarki do naczyń, • pralki, • i innych sprzętów Przygotowania posiłków Dbania o estetykę i czystość: • nakrywanie do stołu, • sprzątanie po posiłku, • pranie • prasowanie Sporządzania listy zakupów: • dokonywania zakupów na potrzeby zajęć warsztatowych i własne w ramach prowadzonego treningu ekonomicznego, • kulturalne spoŜywanie posiłków, • doskonalenie umiejętności pracy w zespole. Pracownia higieny Ŝycia i profilaktyki zdrowia - Kształtowanie postaw prozdrowotnych, nauka higieny osobistej oraz rozwijanie ogólnej sprawności ruchowej. Przestrzeganie zasad dobrego zachowania i kultury Ŝycia codziennego, wdraŜanie do aktywnego działania na rzecz zdrowia własnego i publicznego. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za swoje słowa i czyny. Propagowanie Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 37 zdrowego stylu Ŝycia. Rozwijanie umiejętności dbania o bezpieczeństwo własne i kolegów oraz kształtowanie umiejętności zachowania się w miejscach niebezpiecznych. Realizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury, Stowarzyszenie osób Niepełnosprawnych, Źródła finansowania: Urząd Marszałkowski, Urząd Gminy, Unia Europejska, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 38 PROJEKT NR 9 Tytuł projektu Dom Dziennego Pobytu Miejsce realizacji Ośrodek Pomocy Społecznej Istota projektu Dom Dziennego Pobytu jest ofertą dla osób starych, samotnych i niepełnosprawnych, którym pobyt w D.Dz.P. pozwoli zapomnieć o samotności i pokonać trudności związane z Ŝyciem codziennym. Ponadto rodziny tych osób będą skuteczniej mogły poszukiwać pracy, czy pracować, mając świadomość ich bezpieczeństwa. W D.Dz.P. powinna znajdować się świetlica, jadalnia, łazienka, kuchnia, pokój wypoczynkowo –telewizyjny. Powinien być równieŜ zabezpieczony dowóz osób, którym przydzielono decyzją taką pomoc. Uzasadnienie projektu Starość jest stanem faktycznym, jest teŜ wspólną przyszłością, bo w Ŝyciu kaŜdego przychodzi taki dzień, gdy ręce zaczynają się trząść, pamięć zawodzi, intelekt słabnie. „Starość zaczyna się wtedy, gdy w miejsce marzeń wchodzą ubolewania” Starość jest okresem Ŝycia, charakteryzującym się duŜą niestabilnością biologiczną, psychiczną i socjalną. Ludzie starzy, jako grupa społeczna wymagają, więc szczególnej osłony, zapewniającej im moŜliwość realizacji tego okresu Ŝycia w jak najlepszej kondycji i w jak najkorzystniejszych warunkach. Ludzie starzy, bardziej niŜ młodsze pokolenie, są naraŜeni na znalezienie się w kręgu osób dotkniętych takimi kwestiami społecznymi, jak dyskryminacja, z powodu wieku, sytuacji materialnej, kondycji zdrowotnej itd. Ludzie starzy bardziej niŜ młodsze pokolenie, są naraŜeni na znalezienie się w kręgu osób dotkniętych takimi kwestiami społecznymi, jak: przestępczość, bezdomność i ubóstwo Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 39 (rozumiane nie tylko, jako niedostatek materialny, ale przede wszystkim, jako ograniczenie w dostępie do takich wartości niematerialnych, jak kultura, społeczne uczestnictwo, poczucie przynaleŜności do mikrośrodowisk). Osoby niepełnosprawne, które przebywają w domach rodzinnych, są naraŜone na niebezpieczeństwo, podczas nieobecności rodziców, rodzin. Efekty Zapewnienie opieki dla ludzi starych, niepełnosprawnych wyzwoli rodziny od stałej całodobowej opieki nad nimi, co w efekcie pozwoli im znaleźć zatrudnienie i poprawić sytuację ekonomiczną rodziny. W większości przypadków, zwłaszcza w okresie letnim, kiedy występują prace w polu, zbieranie grzybów, jagód w celach zarobkowych osoby te pozostawiane są bez opieki. Przebywanie w D.Dz.P. nie tylko spowoduje poczucie bezpieczeństwa, ale poprzez terapię zajęciową (robótki ręczne, wykonywanie ozdób itp.) da im poczucie wartości. Sposób realizacji: Dom powinien być czynny w dni powszednie w godzinach od 8ºº do 16ºº i powinien zapewniać swoim podopiecznym: - terapię zajęciową, - gorący posiłek, - zaspokojenie potrzeb kulturalno –oświatowych, - opiekę lekarską, - pomoc w załatwianiu spraw socjalno –bytowych Odpłatność za świadczenia Domu (wyŜywienie) uzaleŜniona od: - dochodu własnego (emerytury, renty) - stawki Ŝywieniowej Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na współpracę podopiecznych Domu z pokoleniem młodszym, a więc naleŜy nawiązać kontakty z dziećmi i młodzieŜą ze szkół z terenu gminy. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 40 Zadaniem ludzi młodych, ludzi w tzw. wieku produkcyjnym jest umoŜliwienie ludziom starym godziwej egzystencji, a osobom niepełnosprawnym pozwoli na integrację z rówieśnikami. Realizatorzy projektu Gminny Ośrodek Kultury, Urząd Gminy Wicko, OPS, Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Źródła finansowania Urząd Gminy, fundusze strukturalne UE; Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 41 PROJEKT NR 10 Tytuł projektu: Rekonstrukcja zdezintegrowanych zachowań sprawcy Miejsce realizacji: Ośrodek Pomocy Społecznej Istota projektu: Zapewnienie fachowej pomocy osobie –sprawcy przemocy Uzasadnienie projektu Coraz powszechniejszym staje się zjawisko alkoholizmu czy bezrobocia, utrwalają się negatywne wzorce zachowań, pogłębia się dysfunkcyjność rodzin, społeczeństwo nie potrafi odnaleźć własnej toŜsamości w mocno stresogennych warunkach Ŝycia – wzrasta agresja słowna i fizyczna, wzrasta i nasila się przemoc –fizyczna, psychiczna, seksualna. Sposób realizacji: Ze względu na brak sprawdzonych wzorców postępowania w pracy ze sprawcami, najbardziej sensowne i bezpieczne wydaje się indywidualne podejście do kaŜdego ze zgłoszonych problemów. W terapii indywidualnej celem będzie doprowadzenie do: - Wzięcie przez sprawcę całkowitej odpowiedzialności za czyny związane z naduŜyciem i do zaprzestania uŜywania przemocy; - Nauczenia sprawcę nowych sposobów postępowania w relacjach z innymi; Proces terapeutyczny będzie rozpoczynany z klientem, który deklaruje chęć współpracy długoterminowej po zakończeniu postępowania karnego. Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 42 Realizatorzy projektu: Ośrodek Pomocy Społecznej Źródła finansowania Urząd Gminy, Urząd Wojewódzki, Starostwo Powiatowe, Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 43 PROJEKT NR 11 Tytuł projektu: Punkt konsultacyjny dla ofiar przemocy; Miejsce realizacji: Ośrodek Pomocy Społecznej Istota projektu: Budowanie systemu pomocy psychologicznej, socjalnej i prawnej dla ofiar przemocy Uzasadnienie projektu: Przemoc w domu stanowi powaŜny problem. Negatywne skutki przemocy dotyczą wszystkich członków rodziny. Najczęściej sprawcami przemocy są męŜczyźni, a ofiarami –kobiety i dzieci. Projekt skierowany jest do ofiar przemocy i ma na celu: - przeciwdziałanie przemocy; - pomoc w rozwiązywaniu problemów wynikających z sytuacji stosowania przemocy w rodzinie; - współpracę z instytucjami zajmującymi się pomocą rodzinie; Zakłada się, Ŝe realizacja projektu doprowadzi do: - lepszego zrozumienia dynamiki zjawiska przemocy w rodzinie; - zapobiegania i reagowania na wszelkie formy przemocy w rodzinie; - stworzenie systemu pomocy ofiarom przemocy; - powstanie społecznego ruchu samopomocowego na rzecz przeciwdziałania przemocy; - współpracy róŜnych systemów wsparcia (psychologicznego, socjalnego, prawnego); Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 44 Sposób realizacji: Organizowanie indywidualnej pomocy rodzinie, w której występuje zjawisko przemocy; 1. Pomoc psychologiczna: - Indywidualny kontakt z psychologiem mający na celu wspieranie w działaniu, edukację (poszerzenie wiedzy o zjawisku przemocy), terapię; 2. Pomoc prawna: - Poradnictwo prawne mające na celu informowanie o moŜliwościach prawnego rozwiązania problemu, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych; 3. Pomoc socjalna organizowana przez pracowników socjalnych; - Informacja o moŜliwościach uzyskania wszechstronnej pomocy; - Występowanie o pomoc materialną; - Zabezpieczenie miejsca noclegowego Grupowe formy pomocy w systemie wsparcia. 1. Zorganizowanie grupy wsparcia dla kobiet –ofiar przemocy: - Celem spotkań grupowych jest praca nad motywacją do zmiany sytuacji, wspieranie w działaniu, zmniejszenie poczucia osamotnienia, udzielanie informacji z zakresu prawa i pomocy społecznej, zwiększenie wiedzy o zjawisku przemocy 2. Terapia grupowa ofiar przemocy: - Cel terapeutyczny (zwiększenie samoświadomości i poczucia własnej wartości, zwiększających rozwijanie niezaleŜność, umiejętności praca nad Ŝyciowych traumatycznymi doświadczeniami; 3. Zorganizowanie grupy wsparcia dla dzieci i młodzieŜy dotkniętych przemocą i będących świadkami przemocy: Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 45 - Celem jest udzielanie informacji na temat zjawiska przemocy w rodzinie, uczenie wyraŜania emocji, rozładowywania agresji, napięcia 4. Tworzenie warunków do powstania grup samopomocowych kobiet dotkniętych przemocą: - Celem, której są działania w środowisku lokalnym na rzecz ofiar przemocy, rozwiązywanie problemów emocjonalnych, społeczno –bytowych w oparciu o wspólne doświadczenia Realizatorzy projektu: Ośrodek Pomocy Społecznej Źródło finansowania: Urząd Gminy, Urząd Wojewódzki, Starostwo Powiatowe; Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 46 PROJEKT Nr 12 Tytuł projektu Świetlice środowiskowe Miejsce realizacji Świetlice Środowiskowe Istota projektu Świetlice środowiskowe są ofertą dla dzieci, które znajdują się w trudnej sytuacji emocjonalnej, społecznej, biologicznej i ekonomicznej. Ich rodziny są najczęściej, dysfunkcyjne, co oznacza, Ŝe rodzice nie stwarzają dzieciom z róŜnych powodów warunków korzystnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Doświadczenia dzieci wynikają z trudności Ŝyciowych ich rodziców, którzy nie radzą sobie z wymaganiami Ŝycia rodzinnego. Częstym problemem tych rodzin jest bezrobocie, alkoholizm, złe warunki mieszkaniowe, niedostatki ekonomiczne. Dziecko Ŝyjące w takich warunkach naraŜone jest na przeŜywanie urazowych doświadczeń, które powodują zaburzenia jego rozwoju emocjonalnego. WyraŜają się one pod postacią objawów nerwicowych. Lęk, napięcie, niepewność utrudniają koncentrację i wiarę w siebie, co najczęściej ujawnia się trudnościami w nauce i w zespole rówieśników. Zachowania tych dzieci często naruszają standardy zachowań akceptowanych społecznie. Uzasadnienie projektu Cele (zgodne ze standardem wychowania i opieki w placówkach opiekuńczowychowawczych): - wyrównanie deficytów rozwojowych dzieci; - stworzenie dzieciom warunków fizycznego, psychicznego i poznawczego rozwoju; - zapewnienie poczucia bezpieczeństwa; Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 47 - poszanowanie podmiotowości dziecka, wysłuchiwanie jego zdania i w miarę moŜliwości uwzględniania jego wniosków we wszystkich dotyczących go sprawach oraz informowanie dziecka o podejmowanych wobec niego działaniach; - uzgadnianie istotnych decyzji dotyczących dziecka z jego rodzicami lub opiekunami; - dbałość o poszanowanie i podtrzymywanie związków emocjonalnych dziecka z rodzicami, rodzeństwem i z innymi osobami zarówno spoza placówki jak i przebywającymi lub zatrudnionymi w placówce; - uczenie nawiązywania więzi uczuciowych oraz związków interpersonalnych; - uczenie organizowania czasu wolnego stosownie do wieku dziecka, w tym uczestnictwa w zajęciach kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych; - kształtowanie u dzieci nawyków i zachowań pro zdrowotnych; - przygotowywanie dzieci do podejmowania odpowiedzialności za własne postępowanie oraz uczenie odpowiedzialności w Ŝyciu; - dostarczenie rodzicom właściwych umiejętności i wiedzy, która pozwoli prawidłowo funkcjonować w ramach wypełniania ról rodzicielskich Efekty: - wyposaŜenie dzieci w niezbędną wiedzą, umiejętności i doświadczenia umoŜliwiające prawidłowe ich funkcjonowanie w środowisku; - uniknięcie rozdzielenia dzieci od rodziców przez przerwanie dalszej dysfunkcyjności rodziny Sposób realizacji: Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 48 Utworzenie świetlic dla dzieci, które będą działały w godzinach popołudniowych poza miejscem nauki, aby nie były kojarzone ze szkołą, najlepiej jak najbliŜej miejsca zamieszkania. Realizatorzy projektu: Gminny Ośrodek Kultury, Urząd Gminy w Wicku, OPS, Stowarzyszenie „Iskierka Nadziei” Źródła finansowania: Urząd Gminy; fundusze strukturalne UE; Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 49 PROJEKT Nr 13 Tytuł projektu Terapia rodzinna Miejsce realizacji Ośrodek Pomocy Społecznej. Istota projektu Terapia rodzinna to cały szereg działań psychologicznych, pedagogicznych i socjalnych mający na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełnienia jej zadań. Skierowana jest ona do następujących typów rodzin: - rodziny, w których zdarzają się przypadki stosowania przemocy wobec dziecka lub współmałŜonka, - rodziny, w których dzieci są zaniedbywane, w których naduŜywa się alkoholu lub narkotyków, - rodziny, w których występują konflikty pomiędzy rodzicami a dziećmi, zaburzenia zachowania dzieci na tle takich konfliktów, - rodziny, w których rodzice (opiekunowie) są umysłowo, emocjonalnie lub fizycznie niesprawni, - rodziny przeŜywające trudności w rodzaju groŜącej eksmisji, odcięcia energii, gazu, zagroŜone bezdomnością, nieposiadające środków na zakup Ŝywności, - rodziny, w których matka lub ojciec zostali osadzenie w więzieniu lub areszcie, - rodziny zastępcze i adopcyjne, które przeŜywają problemy związane z wychowywaniem powierzonych im dzieci, - rodziny, w których rodzice są nieletni. Uzasadnienie projektu Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 50 Cele: - wyposaŜenie członków rodziny w wiedzę i umiejętności, które odpowiednio uodpornią rodzinę na oddziaływanie zewnętrznych problemów i pozwolą uniknąć głębszego kryzysu, - pomoc rodzinom w radzeniu sobie z trudnościami, stresami i problemami, które mogą mieć wpływ na jej prawidłowe funkcjonowanie, - pomoc w jak najlepszym wykorzystaniu dostępnych źródeł wsparcia zewnętrznego, - dokonanie wszelkich moŜliwych starań w celu uniknięcia separacji rodziców i dziecka lub praca z rodzicami ukierunkowana na jak najszybszy powrót dziecka do domu Efekty: - prawidłowe pełnienie roli rodzica i członka rodziny, - likwidacja przyczyny kryzysu w rodzinie, - osiągnięcie przez rodzinę takiego potencjału, który uniemoŜliwi powtórzenie się kryzysu, - osiągnięcie przez rodzinę samowystarczalności w pokonywaniu wszelkich problemów jak i prawidłowe funkcjonowanie rodziny we wszystkich aspektach jej Ŝycia, ze szczególnym uwzględnieniem statusu dziecka w rodzinie. Sposób realizacji Prowadzenie terapii rodzinnej. Realizatorzy projektu OPS Źródło finansowania BudŜet OPS, Fundusze strukturalne Ośrodek Pomocy Społecznej w Wicku Strona 51
