Konfrontatywne badania składni słowiańskiej

Viara Maldjieva
Konfrontatywne badania składni słowiańskiej
Poza rozprawą habilitacyjną Non-inflected Parts of Speech in Slavonic Languages są
to badania głównie składni czasowników słowiańskich. Należałoby tu przede wszystkim
wymienić koncepcję, kierownictwo naukowe i autorstwo części haseł bułgarskich i rosyjskich
oraz wszystkich haseł polskich oczekującej na wydanie w Bułgarii pracy zespołowej
Синтактичен речник на глаголите в български, руски, полски и чешки език. Jest to
dotychczas jedyny wielojęzyczny słownik czasowników słowiańskich tego typu.
Wyjściowym dla koncepcji założeniem jest niezależność opisu formy i treści. Analizę
materiału językowego przeprowadza się przy zastosowaniu jednolitej procedury, w wyniku
której dla każdego badanego czasownika ustala się w następującej kolejności:
1) obligatoryjne i nieobligatoryjne elementy zdania ukonstytuowanego przez dany czasownik;
2) relację dystrybycyjną między elementami: koniunkcyjna, słabo dyzjunkcyjna, ściśle
dyzjunkcyjna, alternatywna;
3) różne znaczenia czasownika w zależności od struktury zdaniowej i charakterystyki
semantycznej pozycji dla członów przyczasownikowych.
Na zawartość artykułu hasłowego składa się opis struktur formalno-syntaktycznych
zdań ukonstytuowanych przez czasownik hasłowy bułgarski, charakterystyka semantyczna
pozycji dla członów przyczasownikowych i przykłady ilustracyjne. Bułgarskim czasownikom
przyporządkowane są ekwiwalenty słowiańskie według konstytuowanych przezeń struktur
zdaniowych i semantycznych typów pozycji przyczasownikowych. Kolejnym owocem
zainteresowania składnią słowiańską, lecz także obserwacji nad przyswajaniem języka
polskiego i bułgarskiego przez Bułgarów i Polaków, jest praca Od zdania złożonego do
zdania pojedynczego (Nominalizacja argumentu propozycjonalnego w języku polskim i
bułgarskim). Monografia jest próbą zastosowania – w przekonaniu autorek kompletnego –
modelu analizy i opisu nominalizacji na przykładzie zjawisk związanych z przekształceniami
wykładników argumentu predykatywnego w języku polskim i bułgarskim, od struktury
semantycznej począwszy, przez strukturę formalną aż po funkcję w poszczególnych typach
tekstów.
1