notatka RAB_13.12.13

NOTATKA Z POSIEDZENIA
RADY ARBITRA BANKOWEGO
W DNIU 13 GRUDNIA 2013 ROKU
W dniu 13 grudnia 2013 r. odbyło się w Klubie Bankowca w Warszawie
kolejne posiedzenie Rady Arbitra Bankowego. Obradom przewodniczyła Pani
Katarzyna Marczyńska – Arbiter Bankowy. W obradach uczestniczył Pan Krzysztof
Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.
W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele
banków, reprezentanci Komisji
Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego oraz Urzędu Ochrony
Konsumentów, Europejskiego Centrum Konsumenckiego, Biura Rzecznika Praw
Obywatelskich,
Związku
Banków
Polskich,
jak
również
Miejski
Rzecznik
Konsumentów w Warszawie.
W
pierwszej
części
spotkania
Pani
Arbiter
przedstawiła
informacje
statystyczne dotyczące działalności Arbitra Bankowego w 2013 r. według stanu na 12
grudnia 2013 roku:
do 12 grudnia 2013 r. wpłynęło do BAK łącznie 1212 wniosków, przy czym
1048 spraw zostało zakończonych wydaniem odpowiedniego orzeczenia;
największa
liczba
skarg
dotyczyła
kredytów
konsumenckich
oraz
hipotecznych (odnosiły się one do umów zawartych przed wejściem w życie
nowej ustawy). W przypadku kredytów hipotecznych, spory związane były
głownie
z
ubezpieczeniem
kredytu
(np.
niezwrócone
składki
za
niewykorzystany okres ochrony) czy z klauzulami niedozwolonymi (np. w
zakresie zmiennego oprocentowania). W tym zakresie często dochodzi do
ugody pomiędzy bankiem a klientem;
liczba skarg dotyczących lokat/rachunków bankowych wyniosła 355, czyli
wzrosła w porównaniu do roku 2012 (zarejestrowano głównie spory
dotyczące spadków, zasad dziedziczenia, kosztów pogrzebu). Mniej skarg
zidentyfikowano w 2013 r. w zakresie tzw. polisolokat oraz produktów
związanych
z
ubezpieczeniowym
funduszem
kapitałowym.
Wnioski
dotyczące rachunków bankowych to najszybciej rosnąca grupa skarg w
2013 roku.
1
Następnie
Pani
Iwona
Torzewska
(Urząd
Komisji
Nadzoru
Finansowego)
poinformowała zebranych, iż do końca listopada 2013 r. do UKNF wpłynęło 10%
więcej wniosków i skarg niż w całym roku 2012. Liczba skarg dotyczących sektora
bankowego wyniosła 4800 i wykazuje tendencję rosnącą. Najwięcej wniosków
dotyczyło kredytów, głównie w zakresie sprzedaży produktów bankowych w latach
2009-2011. W zakresie rachunków bankowych, zgłaszane problemy dotyczą przede
wszystkim kwestii dokonywania zajęć egzekucyjnych. KNF zamierza przeprowadzić
odrębną analizę uwarunkowań prawnych tego zagadnienia oraz wypracować
wspólnie ze środowiskiem jednolite interpretacje obowiązujących przepisów.
Pan Alfred Janc (Narodowy Bank Polski) poinformował, że do NBP wpłynęło do
końca listopada 2013 roku ok. 4000 skarg. W jego ocenie, wzrost liczby skarg wynika
w dużej mierze z faktu, że banki z coraz większą aktywnością działają w obszarze
sprzedaży produktów ubezpieczeniowych.
W nawiązaniu do skarg, jakie wpływają do Pani Małgorzata Rothert, Miejskiego
Rzecznika Konsumentów w Warszawie, to ich liczba do końca listopada 2013 roku
wyniosła 3700 (stale rośnie w porównaniu z rokiem 2011 czy 2012). Zwróciła ona
uwagę, iż obecnie jest prowadzonych 5 spraw sądowych przeciwko bankom oraz
jeden pozew zbiorowy. Przedmiot skarg dotyczy głównie procesu zawierania umowy
czy sposobu rozpatrywania reklamacji. Wskazała ona także na działalność doradców
bankowych, m.in. niedopasowanie produktu do potrzeb konsumenta czy nierzetelne
informowanie
o
produkcie.
W
bankach
niezbędne
jest
przeprowadzanie
staranniejszej weryfikacji osób, którym udostępniane są wzorce umów kredytowych
w celu pośredniczenia w ich zawarciu.
Pani Małgorzata Orzeł- Kołodziejczyk (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów)
podkreśliła, ze zakres tematyczny skarg wpływających do UOKiK jest co do zasady
podobny, aczkolwiek występują także wnioski dotyczące przetwarzania danych
osobowych w celach marketingowych bez wymaganej zgody klienta oraz
niewłaściwego traktowania reklamacji (np. nieterminowe udzielanie odpowiedzi).
W dalszej części spotkania Pan Paweł Zagaj (UOKiK) poinformował
zebranych o inicjatywie Komisji Europejskiej, której celem jest stworzenie na terenie
UE kompletnego i jednolitego systemu podmiotów prowadzących pozasądowe
postępowanie rozjemcze (alternative dispute resolution – ADR) oraz internetowego
systemu rozstrzygania sporów konsumenckich (online dispute resolution – ODR),
które obsługiwać mają wszystkie branże świadczące usługi detaliczne lub też
2
prowadzące sprzedaż detaliczną. Nową dyrektywę ADR państwa członkowskie UE
są zobowiązane wdrożyć najpóźniej do dnia 9 lipca 2015 r. Następnie, w terminie do
9 stycznia 2016 r. państwa członkowskie muszą zaimplementować do krajowych
porządków prawnych również rozporządzenie ODR.
Przedstawiciel UOKiK zapowiedział także przeprowadzenie szerokich konsultacji
społecznych w tym zakresie i poinformował o powołaniu w ramach Urzędu grupy
roboczej poświęconej temu zagadnieniu, do udziału w której zaproszeni zostaną
interesariusze, w
tym także instytucje reprezentowane w pracach Rady Arbitra
Bankowego. Intencją Urzędu jest przygotowanie do końca II kwartału 2014 roku
projektu założeń do ustawy, który pozwoli stworzyć podmioty odpowiadające
potrzebom konsumentów i przedsiębiorców. Jednocześnie poinformował zebranych,
iż
obecnie
rozważane
jest
wprowadzenie
zachęt
dla
przedsiębiorców
do
uczestnictwa w nowym systemie rozstrzygania sporów, jak np. inicjatywa
specjalnego znaku/logotypu wskazującego na poddania się podmiotu decyzjom
ADR-u, który mógłby być używany przez firmy w celach reklamowych. W ten sposób
konsumenci posiadaliby odpowiednią wiedzą przed dokonaniem zakupu i mogliby
wybierać bardziej przyjazne im przedsiębiorstwa. Poza tym analizowana jest także
propozycja
stworzenia
publicznie
dostępnego
wykazu
przedsiębiorców
przystępujących do systemów ADR. Natomiast stworzenie narzędzi wspierających
skuteczność
postępowań
ADR,
np.
cykliczne
publikowanie
„czarnej
listy”
przedsiębiorców, którzy pomimo przeprowadzonego postępowania ADR i wydania
wiążącego rozstrzygnięcia nie wykonali tego rozstrzygnięcia, lub mimo dobrowolnego
przystąpienia do ADR, nie wyrazili zgody na konkretne postępowanie lub w nim nie
uczestniczyli, w odczuciu UOKIK może się okazać mało efektywne i w praktyce nie
przynieść oczekiwanych rezultatów. Planowane jest także uruchomienie w naszym
kraju
punktu
rozstrzygania
informacyjnego
sporów.
Będzie
ułatwiającego
on
korzystanie
prowadzony
Konsumenckie.
sporządziła: Olga Naszkiewicz
3
przez
z
nowych
Europejskie
metod
Centrum