Kościół wobec świata

ul. Sapieżyńska 10a
00-215 Warszawa
tel. |48 22| 5360200
fax |48 22| 5360220
[email protected]
www.batory.org.pl
Kościół wobec świata
Sformułowanie „Kościół liberalny” czy też „liberalizacja Kościoła” są niefortunne, gdyż
sugerują, że istnieje jakieś formy specyficznego nauczania Kościoła, które mogłoby być
bliższe, lub dalsze od liberalizmu. Otóż Kościół i teoria liberalna z natury swojego
przekazu muszą pozostać w najlepszym razie od siebie dalekie, w najgorszym –
wrogie. Dlatego, kiedy szukamy zmian w Kościele i w naszym postrzeganiu religii,
lepsze jest sformułowanie „Kościół otwarty”, jako przeciwne Kościołowi zamkniętemu
na świat.
Co najmniej do Soboru Watykańskiego II Kościół był zamknięty na świat. Wiedza na ten
temat jest niedostateczna, zarówno w samym Kościele, jak i w szerszych gronach
komentatorów.
„Zamknięty”
–
chodzi
tu
o
nieuwzględnianie
postulatów
formułowanych spoza Kościoła, lecz o to, że nie interesował się on przemianami
nowożytności, a jeżeli próbował w nie ingerować, to tylko krytycznie.
Te lata – co najmniej od czasów Grzegorza XVI, czyli 1832 roku – były w znacznej
mierze stracone dla Kościoła, jeżeli za jego zadania uznamy nie tylko wykładnię
dogmatów, ale także wywieranie dobrego wpływu na rzeczywistość społeczną i na
przemiany obyczajowe. Zamykając się na świat, Kościół stracił wiele szans. Ponownie
nie chodzi o samą pozycję Kościoła, która też na tym ucierpiała, ale przede wszystkim o
los europejskich społeczeństw.
Omawiając historię wysiłków Kościoła w dziedzinie nauki społecznej od 1832 roku do
dzisiaj myślimy naturalnie o współczesności, o tym, czy – tak jak myślał Jerzy Turowicz Kościół „nie jest łodzią podwodną” i może wynurzyć się na świat. Tym problemem
chcemy się zająć. A wnioski nie są tu nazbyt optymistyczne.
Marcin Król
Noty
Dominika Kozłowska (ur. 1978) – filozofka, dr. Redaktor naczelna miesięcznika
„Znak”. Współpracowniczka Instytutu Myśli Józefa Tischnera. Była redaktor
naczelna pisma „Thinking in Values”.
Marcin Król (ur. 1944) – historyk idei, prof. dr hab. Wykładowca Instytutu
Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Przewodniczący
Rady Fundacji im. Stefana Batorego. Założyciel i wieloletni redaktor naczelny
pisma „Res Publica”, a następnie „Res Publica Nowa”. Represjonowany po 1968
roku. Sygnatariusz „Listu 59” przeciwko zmianom w Konstytucji PRL. Wykładowca
Towarzystwa Kursów Naukowych. Uczestnik obrad okrągłego stołu. Wydał m.in.:
Style politycznego myślenia (1978), Podróż romantyczna (1987), Słownik demokracji
(1989), Romantyzm – piekło czy niebo Polaków (1998), Patriotyzm przyszłości
(2004), Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny (2005),
Filozofia polityczna (2008), Nieco z boku. Autobiografia niepolityczna (2008), Czego
nas uczy Leszek Kołakowski (2010).
ks. Andrzej Szostek MIC (ur. 1945) – filozof, etyk. Wykładowca w Instytucie
Filozofii Teoretycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Kierownik Katedry Etyki. W latach 1998-2004 rektor KUL. Redaktor czasopisma
„Ethos”. Członek Papieskiej Akademii „Pro vita”. Członek Polskiej Akademii
Umiejętności. Wydał m.in. Normy i wyjątki. Filozoficzne aspekty dyskusji wokół
norm ogólnie ważnych we współczesnej teologii (1980), Natura - rozum – wolność.
Filozoficzna analiza koncepcji twórczego rozumu we współczesnej teologii moralnej
(1989), Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne (1995) .