docradca.pl nr 4(8) - Okręgowa Izba Radców Prawnych w Katowicach
download 
Reklamacja Transkrypt
radca.pl nr 4(8) - Okręgowa Izba Radców Prawnych w Katowicach
radca.pl KWARTALNIK OKRęgOWej Izby RAdcóW PRAWNych W KATOWIcAch NR 4(8)/2015 O W T S I R C Ś E T O S I W I N L I D M E I W A SPR – wywiad z Ministrem Sprawiedliwości Borysem Budką s. 8 -Mediacja w sprawach gospodarczych... s. 18 - Chińczycy trzymają się mocno s. 59 K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 1 Dziekan i Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach Koleżankom i Kolegom życzą Wesołych, Spokojnych Świąt i wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2016 2 radca.pl KWARTALNIK OKRęgOWej Izby RAdcóW PRAWNych W KATOWIcAch NR 2(6)/2015 Wydawca: Okręgowa Izba Radców Prawnych w Katowicach 40-600 Katowice, ul. Kościuszki 223c tel. 32 354 00 42 e-mail: [email protected] Redakcja: Redaktor Naczelny Marek Wojewoda Sekretarz Redakcji Alicja Brocka Materiałów niezamówionych Redakcja nie zwraca. Zdjęcia na okładce: © - Fotolia Dtp i druk: Centrum Usług Drukarskich Henryk Miler www.cuddruk.pl DyŻURy DZIeKANA I CZłONKÓW PReZyDIUM RADy OIRP W KATOWICACH Dziekan r. pr. Ryszard Ostrowski poniedziałek (po uprzednim telefonicznym uzgodnieniu terminu i godziny spotkania) Wicedziekan ds. aplikacji r.pr. Katarzyna Jabłońska poniedziałek 16 00 – 17 00 Wicedziekan ds. wykonywania zawodu r.pr. Grzegorz Łaszczyca poniedziałek 15 30 – 16 30 Wicedziekan ds. promocji zawodu r.pr. Marek Wojewoda poniedziałek 15 00 – 16 00 r.pr. Piotr Ligus (w siedzibie Delegatury w Bielsku-Białej) poniedziałek 15 30 – 16 30 Skarbnik r.pr. Zbigniew Głodny środa 14 30 – 15 30 Sekretarz r.pr. Katarzyna Palka Bartoszek poniedziałek 16 00 – 17 00 Członek Prezydium ds. szkoleń i mediacji r.pr. Janusz Wiltos poniedziałek 15 00 – 16 00 Wicedziekan do spraw Delegatury OIRP w Bielsku-Białej K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 3 SPIS TREŚCI Do nas, O nas ..����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 5 Wywiad numeru – z Ministrem Sprawiedliwości Borysem Budką ������������������������������������������������� 8 Wiadomości z Izby �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 11 A w Krajowej Radzie... ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 15 dr hab. prof. UŚ Andrzej Torbus – Mediacja w sprawach gospodarczych – szansa na sukces ? ����������������������������������������������������������������� 17 To nas dotyczy - Rubryka stała Zenona Klatki ������������������������������������������������������������������������������������������ 21 dr hab. Tomasz Kubalica – Z filozoficznego punktu widzenia������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 30 dr Aleksander Chmiel – O potrzebie znajomości łaciny ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 35 Informator dla radców prawnych ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 37 dr Robert Hawranek – Jak nie przegrać procesu o odszkodowanie z tytułu uszczerbku... ��������������������������������������������������� 39 Z samorządowej wokandy����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 46 Ugór Sądu i Rzecznika Dyscyplinarnego ��������������������������������������������������������������������������������������������������� 49 Ciekawe...����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 51 Kultura ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 54 Marek Wojewoda KLUB PODRÓŻNIKA – Opisanie świata Marco Wojewody ���������������������������������������������������������������������� 59 Klub seniora������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 72 Wydarzenia ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 75 Sport������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 76 4 DO NAS, O NAS... Koleżanki i Koledzy! Piszę te słowa poruszony wieściami napływającymi z Paryża. Ponad sto osób zabitych, setki rannych; ośmiu zamachowców wstrząsnęło posadami Europy. Jak niewielu trzeba, by nasz wygodny i bezpieczny światek, raptem okazał się zupełnie innym, niż wydawał się być w naszym cywilizacyjnym błogostanie. I co z tym zrobimy? Nic nie zrobimy. Gromkie słowa okażą się tylko słowami, polityczna poprawność zamknie wszystkim usta. Odbędą się tłumne marsze protestu przeciw przemocy, będziemy oglądać w telewizji tablice z napisem Nous sommes tous Français, cały świat łączyć się będzie w smutku i bólu, wyrażać swój sprzeciw i oburzenie, a potem wzbudzony i wzruszony własną głębią współczucia powróci do swoich zacisznych sadyb, do zacisznej kuchni, gdzie bulgoce garnek z zupą na gazie. Nasza chata z kraja. Tak kończy się świat, nasz świat. Czytam „Uległość” Michela Houellebecqa. To nie do końca jest political fiction. W niedalekiej przyszłości wybory parlamentarne we Francji wygrywa partia muzułmańska, władza przechodzi w nowe ręce w następstwie demokratycznych wyborów. Niby nic się nie dzieje, ale już następnego dnia na ulicach widać kobiety w spodniach, długich prochowcach, te akurat były pod ręką w szafie, nic to, że lipcowy żar leje się z nieba. Znikają minispódniczki. Nie, nikt nie zabronił ich nosić, zwycięska partia jest przecież cywilizowana, ale przebojem jesiennego pokazu Armaniego stały się chusty owijane wokół głowy, pozostawiające jedynie odkryte czoło i oczy. Wygodne są, szczególnie gdy wieje wiatr. Nikt nie kazał ich nosić, ale już większość kobiet w tarhach niespostrzeżenie idzie pół kroku za mężczyzną, zresztą powoli z ulic zaczynają znikać samotne kobiety; nie, nikt im na ulice nie zabrania wychodzić, ale jeżeli już, to przecież niqab jest bardzo wygodny: nie trzeba dbać o cerę, wystarczy tylko podmalować oczy. Panowie masowo wiążą kolorowe kefije, do twarzy im, taka moda. Zwycięska partia nie zmienia prawa w sposób, który naraz, nagle, zmieniałby wszystko, nie – gdzieniegdzie uzupełnia je tylko, troszeczkę, w zasadzie zmiany są uzasadnione, jak na przykład nakaz badania moczu sędziów przed rozprawami. Słusznie, przecież sędziowie powinni być przytomni, a nie po narkotykach. Ludzie w lot łapią, jak się zachować i wiedzą, że bez sensu się szarpać, wszak to drobiazgi, dopóki w garnku bulgoce zupa. Owszem, jest kilku niezadowolonych, protestują, piszą, mają prawo, przecież ich gazet nikt nie zamyka, same się zamykają, z braku reklamodawców nie mają na druk. Reklamodawcy zlecenia składają w innych gazetach; nie, nikt im nie kazał. Oni sami tak... Przecież konstytucja nadal obowiązuje, będziemy zmieniać, a czemu nie? Nowa K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 5 DO NAS, O NAS... partia wszak inaczej rozkłada akcenty, a że tyle tam prawniczego bełkotu, kto by się tam akcentami przejmował. Że prezydent nie podpisuje nominacji wybranych sędziów Trybunału Konstytucyjnego, choć powinien? Kogo to obchodzi? W jedną noc uchwali się nową ustawę, to podpisze. Przejmować się nie będę, przecież nie jestem trybunałem. W dramacie Maksa Frischa Biedermann i podpalacze tytułowi podpalacze wynajmują pokój u Biedermanna, są początkowo mili, spokojni, nie wadzą nikomu, a przez to, że gromadzą beczki z benzyną są najwyżej dziwaczni trochę, fakt, gburowaci z lekka, trudno, za to my jesteśmy w porządku, w garnku bulgoce zupa. Zresztą, są to nasi właśni podpalacze, nam krzywdy nie zrobią, znajomi polecili, dużo znajomych, można powiedzieć większość. Owszem, z czasem stają się coraz bardziej nieprzyjemni, tak to nazwijmy, ale jeżeli nie protestowaliśmy na wstępie, to teraz tak głupio jakoś, nie będziemy się wtrącać. Może następnym razem. Wtedy to na pewno. Ale czy to „wtedy” to naprawdę taka zbrodnia, spalili chałupę sąsiada, przecież nie nasza chałupa, zresztą stara już była, wybuduje się coś nowego. Poczekajmy jeszcze, zobaczymy. I w tym czekaniu, na koniec podpalili dom Biedermanna (otrzymanymi od niego zapałkami) i spalił się biedny Biedermann razem z całą rodziną... I już nic nie było – powiedział klasyk. Przydługie być może dla niektórych czytelników odwołania do literatury wskazują na to, że nasz świat, który akceptujemy, który ułożyliśmy w myśl najszczytniejszych i nieprzekraczalnych praw człowieka i obywatela, to bardzo cienka powłoczka maskująca rzeczywistość, w której drzemią demony. Wydarzenia ostatnie wskazują na to, że wypuszczono Dżinna. Wykonujemy zawód, który każe się nam uważnie rozglądać wokół, reagować na gromadzenie beczek z benzyną, nie pożyczać zapałek, pilnować praw, podnieść głos, gdy ktokolwiek im zagraża. Wykonujemy zawód, którego niezależność jest niezbędna dla ludzi (choć ci często tego nie rozumieją), dla państwa, dla porządku demokratycznego; wykonujemy zawód wpisany w strukturę ustrojową państwa, ale ten zawód ma sens tylko wówczas, gdy państwo, jego instytucje strzegą prawa i procedur jego stanowienia. Nie dajmy Polsce i sobie tego odebrać. Nie można powiedzieć, koleżeństwo masowo rzuciło się bronić praw człowieka i obywatela, tych obrońców zgłosiło się prawie tysiąc (jak na Izbę liczącą niespełna trzy tysiące radców jest to liczba imponująca). Gdyby nie to, że starostwa wypłacać będą 50 zł (brutto) za godzinę świadczenia tak zwanej nieodpłatnej pomocy prawnej, pomyśleć by można, że samorząd nasz z samych judykacyjnych Judymów się składa, a chciałoby się powiedzieć Robin Hoodów nawet. Niestety, odczytuję to inaczej, to działa ekonomiczne prawo popytu i podaży. Politycy (Boże, uchowaj), trochę inaczej niż Stanisław Wyspiański, tłum radców i adwokatów ujrzeli ogromny i tak oto nadmierna podaż usiłuje docisnąć się do popytu. 6 DO NAS, O NAS... Ponieważ popyt (liczba punktów obsługi) jest ściśle limitowany, Krajowa Rada Radców Prawnych sięgnęła po środek regulacyjny genialny w swojej prostocie, a mianowicie po ślepy los. Użyte zostało słowo „sprawiedliwość”. Sam byłem sierotką, to wiem. Nie jest wykluczone, że oto stoimy u progu rewolucyjnych przemian w zasadach wykonywania zawodu. Nie jest bowiem sprawiedliwe, by jeden radca miał kilku, a nawet kilkunastu klientów, a drugi ani jednego. Nie jest sprawiedliwe, aby warszawska profesorska kancelaria brała 500 euro za godzinę pracy aplikanta (bo przecież nie profesor obsługuje zlecenia), a kolega Judym z Wodzisławia nie miał na składki. Nie jest sprawiedliwe wreszcie to, że skargę kasacyjną musi napisać adwokat/radca prawny, a nie może tego zrobić ambitny absolwent ze stażem w młodzieżówce jedynej słusznej partii. Przecież sąd po uprzednim zbadaniu na wariografie bez względu na treść skargi tak czy inaczej wyda wyrok zgodny z myślą przewodniej siły narodu. Aby sprawiedliwości stało się zadość, nic nie stoi na przeszkodzie, by przeprowadzać publiczne (jak w totolotku) losowanie klientów; myślicie, że oszalałem? Otóż nie. W tym świecie szaleństwa nie ma, jest tylko metoda. Nie chciałbym być gońcem przynoszącym złe wieści; przekonamy się o tym na własnej skórze niebawem. Tymczasem powolutku, powolutku korytarze sądów, gdzie odbywają się sprawy karne zapełniają się ludźmi w togach z niebieskimi żabotami. Sędziowie pytani o pierwsze wrażenia odpowiadają, że zachowują się tak trochę „po cywilnemu”, czasem mylą oskarżonego z pozwanym, czasem wydaje im się, że prawo na tej sali jest najważniejsze, a przecież tutaj stany faktyczne, Panie Kochanku, stany faktyczne, trudne dzieciństwo, szkoła pod górkę, lament pokrzywdzonych. Tutaj istotne jest, czy uderzał obuchem siekiery, czy na płask. I jak często. A w ogóle to jego eventualis był taki, że sięgał po łapkę na muchy, ale mu się siekiera sięgnęła. Przecież on by nawet muchy... W zasadzie jest łatwiej, bo strona przeciwna (prokurator) najczęściej albo nie wie o czym mówi, a co inteligentniejszy nic nie mówi. Cała sala śpiewa z nami. W numerze ekskluzywny wywiad z Ministrem Sprawiedliwości Borysem Budką, dla którego – jak sam zaznaczył – jest to ostatnia wypowiedź, jako ministra. Dla naszego właśnie pisma! Polecam również rubryki naszych stałych autorów (kolega Zenon Klatka wrócił z urlopu), gdzie dr hab. Tomasz Kubalica przekonuje, że sobą jesteśmy tylko wobec innych ludzi, zwracam również uwagę na felieton dr. Aleksandra Chmiela o zapomnianej łacinie, która kiedyś, za moich czasów (jak to brzmi!) czyniła humanistę z człowieka. Ale dzisiaj już niepotrzebna. Dzisiaj nie poszukujemy człowieka, ale wyznawcy i konsumenta. Więc na koniec moja ulubiona łacińska paremia: Nemo saltat sobrius nisi insanit forte (nikt nie tańczy na trzeźwo, chyba że oszalał). K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach Redaktor Naczelny - Marek Wojewoda 7 WYWIAD NUMERU Dzisiaj rozmawiamy z naszym kolegą, Borysem Budką. Jak sam zaznaczył, jest to jego ostatnia wypowiedź, jako Ministra Sprawiedliwości. Panie Ministrze! Ścieżki losu są kręte i nie do przewidzenia. Proszę powiedzieć naszym Czytelnikom na co powinien być przygotowany radca prawny, gdy już zostanie Ministrem Sprawiedliwości? Przede wszystkim na inny charakter pracy. Minister jest niestety, przede wszystkim urzędnikiem, tak więc sporo jest zadań administracyjnych. Pamiętając o tym, jaki zawód wykonywałem do chwili nominacji, musiałem bacznie zwracać uwagę, by nigdy nie być posądzonym o sprzyjanie tylko jednemu samorządowi. Z drugiej strony miałem niepowtarzalną okazję, by swoje doświadczenie profesjonalnego pełnomocnika wykorzystać w pracy ministerialnej. Wiemy o tym, że Minister Sprawiedliwości ma mały wpływ na to, że nasz pozew zostanie rozpoznany dopiero po sześciu, na przykład, miesiącach, ale w pewnych obszarach moc sprawcza Ministra jest znacząca. Myślę o opłatach za czynno8 ści radców prawnych (i adwokatów) oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Z jakichś bliżej nieokreślonych powodów sędziowie uznali, że przewidziana w rozporządzeniu stawka minimalna dla spraw z urzędu (!), jest właściwym wynagrodzeniem także dla pełnomocnika z wyboru. Tak naprawdę koszty zastępstwa w tych przypadkach zasądzane są bez podstawy prawnej. Dostrzegam ten problem. Dlatego zdecydowałem się na wydanie nowych rozporządzeń regulujących powyższe kwestie. I rozdzielenie tzw. urzędówek od stawek „umownych”. Jestem przekonany, że to dobre rozwiązanie. Nie chciałbym, by wywiad ten został odczytany jak rozmowa dwóch radców prawnych, którzy sobie ponarzekali... ale czy naprawdę konieczne jest utrzymywanie przepisu nakazującego niszczyć lasy drukowaniem wypisu z KRS do WYWIAD NUMERU każdego pełnomocnictwa, podczas gdy sędzia jest w stanie sprawdzić dane w rejestrze? Czy tak trudno wprowadzić internetowy pełny wypis z rejestru przedsiębiorców? Czy też chodzi o to, by pełnomocnik pomaszerował do sądu i zapłacił 60 zł? Takich pytań jest wiele. Może są to drobiazgi, ale to wszystko, i wiele innych, składa się na komfort wykonywania zawodu. Konsekwentnie wprowadzamy nowe rozwiązania w procedurze cywilnej, mające usprawnić postępowanie i usunąć zbędne formalności. Już w przyszłym roku funkcjonować będą w każdym sądzie elektroniczne biura podawcze, by strony mogły wybrać, czy chcą kontaktować się z sądem w tradycyjnej, papierowej formie, czy też wolą drogę elektroniczną. W tej samej nowelizacji zmieniliśmy art. 89 KPC przyjmując, że złożenie dokumentu wykazującego umocowanie lub jego uwierzytelnionego odpisu nie jest wymagane, jeżeli stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną. Jak widać nie tylko dostrzegam drobiazgi, o których była mowa powyżej, ale również staram się odpowiednimi poprawkami eliminować nadmierną biurokrację. Wkraczamy na grunt regulacji ustawowych. Pamięta Pan czasy, gdy na roku było – myślę o Katowicach – około czterdziestu aplikan- tów, a droga do zawodu wiodła tylko przez aplikację. Dzisiaj absolwent prawa, pracownik Sanepidu stosujący prawo poprzez wystawianie mandatów za brudny zlew na zapleczu Kebab-Baru, który w wolnej chwili obroni pracę doktorską o sądach polowych podczas powstania styczniowego – żąda wpisania na listę radców prawnych bądź adwokatów. Czy to ma być mój profesjonalny kolega? Czy w tym szaleństwie jest metoda!? To pytanie do mojego następcy. To w czasie gdy on stał na czele resortu sprawiedliwości dokonano takiej liberalizacji dostępu do zawodu radcy prawnego i adwokata, że pojawiają się wątpliwości o jakość kształcenia oraz profesjonalizm takich pełnomocników. Z pewnością głos samorządów zawodowych powinien być wzięty pod uwagę przy ocenie skutków tamtej reformy. Kolejne roczniki aplikantów nie mieszczą się na jednej sali wykładowej, poziom egzaminu daleko odbiega od egzaminu radcowskiego, jaki Pan Minister zapewne pamięta... Absolwenci przestają się mieścić na rynku usług prawnych. Testowane jest prawo przemiany ilości w jakość. Czyżby Sejm został opanowany przez wyznawców marksizmu i leninizmu? Cóż, w nowej kadencji z pewnością potrzebna jest dyskusja o tym, czy liberalizacja, o której rozmawiamy nie spowodowała obniżenia jakości świad- K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 9 WYWIAD NUMERU czonych usług. Ale raz jeszcze przypominam, że otwarcie drogi do zawodów radcy prawnego i adwokata nastąpiło w latach 2006-2007. Udało się wreszcie, wreszcie, bo mówiło się o tym od kilkunastu lat, wprowadzić ustawę o nieodpłatnej pomocy prawnej. Na pewno istotny jest w niej wątek edukacyjny. Mnie jednak zdumiewa treść załącznika nr 4 do ustawy, w którym beneficjent oświadcza, że akceptuje fakt, że wyłączona jest jakakolwiek odpowiedzialność odszkodowawcza niektórych osób udzielających pomocy prawnej oraz że nie są one zobowiązane do zachowania tajemnicy. Taki żart? Ustawa ta jest swego rodzaju kompromisem pomiędzy postulatami płynącymi ze środowiska adwokatów i radców prawnych, a uwagami zgłaszanymi przez organizacje pozarządowe od lat świadczące pomoc prawną. Mój resort przygotował określone rozwiązania, które w toku uzgodnień międzyresortowych uległy modyfikacjom. W efekcie tego przyjęty przez radę ministrów projekt nie do końca zadowalał środowiska prawnicze. Cieszę się jednak, że w toku prac parlamentarnych udało się uwzględnić większość 10 słusznych postulatów. Wspomniany załącznik pozostał, choć rzeczywiście może budzić wątpliwości natury prawnej. Wiele wskazuje na to, że ostateczny głos w tym zakresie będzie należał do Trybunału Konstytucyjnego i sądów powszechnych. I na koniec... Panie Ministrze, kiedyś wróci Pan na uczelnię i do wykonywania zawodu radcy prawnego. Jakie jest Pańskie marzenie o tym, jak powinno wyglądać funkcjonowanie szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości, tak byśmy my także, radcowie prawni, adwokaci, czuli się pełnoprawnymi jego uczestnikami? Mam to szczęście, że z uczelnią nie musiałem się żegnać. Do zawodu radcy prawnego z pewnością też niebawem wrócę. Chciałbym, żeby wymiar sprawiedliwości korzystał na co dzień z nowych technologii, by procedury sądowe były upraszczane, a tam gdzie tylko to możliwe, kontakt z sądem odbywał się elektronicznie. To wszystko sprawi, że czas oczekiwania na orzeczenie będzie krótszy. Z pewnością to najważniejsze oczekiwanie każdego, kto styka się z sądem. Dziękuję bardzo za rozmowę. WIADOMOŚCI Z IZBY Ostatni kwartał to nie tylko przedwyborcza gorączka, nie tylko powyborcze komentarze, to nie tylko nieodpłatna pomoc prawna, nie tylko Niebieski Parasol. Dla tych, dla których równie ważne są emocje sportowe, od września atrakcji było co niemiara. Oczywiście najważniejszą imprezą była XXVI Letnia Spartakiada Prawników, która odbyła się w Warszawie i w której województwo śląskie pokazało się z najlepszej strony zajmując znakomite drugie miejsce w klasyfikacji generalnej z 58 medalami, w tym 19 złotymi. Byliśmy również drudzy pod względem liczby zgłoszonych zawodników (67), a radcy prawni byli najliczniej reprezentowaną grupą zawodową na Spartakiadzie (176 radców prawnych i 36 aplikantów radcowskich). Na naszym lokalnym podwórku również atrakcji nie brakowało. Koleżanki i koledzy biegacze oraz chodziarze mogli realizować swoją pasję podczas Perły Paprocan – różnodystansowych zawodów biegowych i nordic walking w Tychach, gdzie można było przebiec lub przejść dystans od 7 km do 42 km, czyli pełnego maratonu. W zawodach po raz pierwszy wyodrębnio- na została kategoria radców prawnych i prawników. Zwycięzców w poszczególnych kategoriach wiekowych przyjął Dziekan Ryszard Ostrowski. Z kolei amatorzy squasha rywalizowali w październiku w ramach II Squashowych Mistrzostw Śląska w Katowicach. To nie koniec atrakcji sportowych w tym roku – 21 listopada planowany jest w Katowicach ogólnopolski turniej koszykówki z udziałem najlepszych drużyn prawniczych z kraju, a już na początku przyszłego roku zapraszamy na zawody narciarskie SKIM&L CUP oraz III Tenisowe Mistrzostwa Śląska Prawników! To tylko niektóre z atrakcji, które planujemy na rok 2016, dlatego też serdecznie zapraszamy do uważnego śledzenia informacji na naszej stronie internetowej oraz facebooku. Za nami kolejna odsłona największej akcji charytatywnej organizowanej przez samorząd radców prawnych. Niebieski Parasol 2015 był ważnym wydarzeniem również w katowickiej K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 11 WIADOMOŚCI Z IZBY OIRP, o czym niezbicie świadczy fakt, iż w tym roku zdecydowanie wzrosła liczba radczyń i radców prawnych gotowych do udzielania nieodpłatnie porad prawnych w tym wyjątkowym tygodniu. Do akcji zgłosiło się aż 94 kancelarie, ale porady udzielane były również w siedzibie Okręgowej Izby Radców Prawnych w Katowicach. Podkreślenia wymaga, że od zeszłego roku na terenie naszej Izby funkcjonuje świetnie sprawdzający się pomysł, aby zdecentralizować udzielanie porad i umożliwić radcom prawnym świadczenie pomocy bezpośrednio w swoich kancelariach. Dzięki temu na terenie działania OIRP Katowice nieodpłatną pomoc prawną można było uzyskać praktycznie w każdym większym mieście, co jest niezwykle istotne z punktu widzenia osób, dla których często odległość i konieczność podróżowania praktycznie eliminuje szansę uzyskania takiej porady poza miejscem zamieszkania. W chwili obecnej trwa podsumowywanie wyników Niebieskiego Parasola – z danych uzyskanych z 44 kancelarii wynika, że nieodpłatnych porad udzielono 294 osobom – założyć można zatem, że liczba ta ulegnie co najmniej podwojeniu. Dominującymi tematami porad było prawo cywilne, rodzinne i opiekuńcze oraz prawo spadkowe, dalej prawo pracy i ubezpieczenia społeczne. Odrobinę zaskakuje niewielka ilość porad udzielona z zakresu przepisów dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. Pełna informacja o za12 kresie akcji Niebieski Parasol zostanie opracowana po uzyskaniu danych ze wszystkich kancelarii. Kolejna odsłona Niebieskiego Parasola była szeroko rozpropagowana i nagłośniona w mediach – zarówno ogólnopolskich jak i lokalnych. Informacje o akcji odbiły się szerokim echem w prasie tradycyjnej oraz wydaniach elektronicznych. O działaniach radców prawnych można było usłyszeć w serwisach informacyjnych największych polskich stacji radiowych i telewizyjnych. Ze strony OIRP Katowice szczególne podziękowania należą się TV Silesia, która objęła naszą akcję patronatem medialnym, a także TVP Katowice oraz TV Sfera z Rudy Śląskiej, które także obszernie informowały o szczegółach organizacyjnych przedsięwzięcia. W tym roku informację o Niebieskim Parasolu można było znaleźć również na portalach społecznościowych, takich jak facebook i twitter, które z powodzeniem wspierają akcje informacyjne. Niebieski Parasol to najgłośniejsza i najlepiej rozpoznawana inicjatywa samorządu radców prawnych. Pomimo pojawiających się gdzieniegdzie głosów krytycznych co do tej inicjatywy nie można nie dostrzec ogromnego pozytywnego odzewu z jakim spotyka się on nie tylko ze strony osób, które bezpośrednio korzystają z dobrodziejstwa nieodpłatnych porad prawnych, ale również środowiska lokalnych władz, mediów i samych radców prawnych. Niebieski Parasol od zawsze pozwalał zwrócić uwagę na WIADOMOŚCI Z IZBY konieczność zmiany rozwiązań systemowych co do kwestii konieczności rozszerzenia możliwości świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej poza udziałem pełnomocników z urzędu w procesie i można zaryzykować stwierdzenie, że również i dzięki tej akcji doczekaliśmy się nowych rozwiązań prawnych w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej. Z pewnością nie oznacza to jednak, że formuła Niebieskiego Parasola tym samym się wyczerpała – Niebieski Parasol nie może być bowiem utożsamiany jedynie z udzielaniem jednostkowych porad prawnych – to akcja, której potencjał i ładunek edukacyjny jest również nie do przecenienia. Ile mamy bowiem okazji, by tak szeroko informować i de facto uczyć, jak ważna w dzisiejszych czasach jest profilaktyka prawna i wsparcie profesjonalnego radcy prawnego w zderzeniu z otaczającą prawną rzeczywistością? Możemy zatem ze stu procentową pewnością założyć, że za rok we wrześniu spotkamy się znowu pod Niebieskim Parasolem. Od 5 sierpnia 2015 r. środowiska prawnicze, w tym i oczywiście radców prawnych elektryzował fakt uchwalenia ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawniczej, która wprowadza możliwość uzyskania nieodpłatnej pomocy prawnej przez uprawniony krąg osób poza postępowaniem sądowym. Wreszcie zatem ustawodawca odpowiedział na wieloletnie postulaty środowiska prawniczego, które wskazywało na konieczność wprowadzenia podobnych rozwiązań również i w Polsce, podczas gdy funkcjonują one już z powodzeniem w innych krajach europejskich. Wraz z uchwaleniem nowej ustawy pojawiły się nowe obowiązki dla izb, które wiązały się również z podjęciem tytanicznych prac organizacyjnych. W związku z koniecznością nawiązania współpracy przez Okręgową Izbę Radców Prawnych w Katowicach z starostwami powiatowymi w liczbie ponad czterdziestu, w związku z koniecznością przyjęcia dziesiątek zgłoszeń oraz przeprowadzenia losowania spośród rzeki chętnych radców prawnych do wzięcia udziału w tym nowym projekcie, dzielny personel OIRP Katowice dokonywał cudów organizacyjnych, aby wszystkie niezbędne czynności zakończyły się w ustalonych terminach i aby nieodpłatna pomoc mogła wystartować na czas. Drogie Panie, naprawdę czapki z głów, dokonałyście rzeczy wielkich, serdeczne podziękowania za trud i wasze zaangażowanie. Wszystkie prace toczyły się oczywiście pod nadzorem Prezydium Rady, która starała się wypełnić wszystkie pojawiające się luki i wątpliwości, koordynując cały czas działania i konsultując je zarówno z innymi ośrodkami jak i KRRP. Najbliższe miesiące pokażą jak nowy projekt sprawdzi się w codziennym funkcjonowaniu. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach r.pr. Maciej Czajkowski 13 WIADOMOŚCI Z IZBY III BAL DZIECI RADCÓW PRAWNYCH Miejsce: Teatr Ateneum w Katowicach ul. Św. Jana 10 Termin: 19 grudnia 2014 godzina 10:00 – 13:00 20 grudnia 2014 godzina 10:00 – 13:00 14 A W KRAJOWEJ RADZIE... Nie można powiedzieć, że Krajowa Rada Radców Prawnych w ostatnich miesiącach dokonała bohaterskich czynów bądź porywała się na wiekopomne rozstrzygnięcia w rodzaju uchwały o fladze, co z wypiekami na policzkach WK relacjonował w poprzednim numerze. Posiedzenie Rady w dniach 11/12 września br. naznaczone jeszcze było kończącą się kanikułą i zasiadając na sali, po przejrzeniu porządku obrad WK powziął ogromy podziw dla Szanownego Prezydium, które wypichciło zupę z gwoździa, czyli urządziło zaplanowane posiedzenie KRRP niejako z niczego. No, nie do końca z niczego, bo jednak konieczne było uregulowanie zasad wyznaczania radców prawnych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej i dokumentowania tej pomocy – sprawa była paląca, bo ustawa narzucała terminy działań. Skrywany uśmieszek przemknął po ustach, gdy uchwalano procedurę losowania radców, którzy dostąpią zaszczytu udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej w warunkach nadmiaru chętnych, bowiem pojawiały się opinie, że przy powalającej na kolana odpłatności 50 złotych za godzinę brutto radców prawnych do objęcia publicznych prawie zadań poszukiwać się będzie w łapance, skazywać wyrokami sądów dyscyplinarnych i dociskać kolanem. WK nie docenił potęgi niewidzialnej ręki rynku, a o tym jak działa owa ręka pisze nasz Redaktor Naczelny w dziale „Do nas, o nas...” Po czym: znowelizowana została uchwała w sprawie zasad działania rzeczników dyscyplinarnych, uchwała w sprawie regulaminu funkcjonowania sądów dyscyplinarnych, coś tam skrobnięto w sprawie list prawników zagranicznych (dla czytelnika tubylca to rzecz bez znaczenia) oraz skorygowano budżet KRRP w pozycjach działalności zagranicznej na bieżący rok. Niejakie poruszenie wywołał projekt uchwały wniesionej przez członka Marka Wojewodę, jak zaznaczono to w porządku obrad, w sprawie powołania zespołu do opracowania zasad powoływania, znoszenia, podziału i łączenia okręgowych Izb Radców Prawnych. Przedstawiciele z Warszawy z miejsca uznali projekt za krecią robotę zmierzającą do wyekspediowania Izby warszawskiej na księżyc, ponieważ wnioskodawca jest Ślązakiem mającym negatywny stosunek do stolicy eo ipso, a poza tym jest osobnikiem podejrzanej konduity, ponieważ nie goli się i pali papierosy. Argumentacja ta nie przekonała pozostałych członków (Krajowej Rady) i uchwała została przyjęta znaczącą większością głosów. W drugim tygodniu października w Zamościu odbyło się spotkanie konsultacyjne członków Krajowej Rady Radców Prawnych oraz dziekanów rad okręgowych izb radców prawnych. Mnóstwo czasu poświęcono funkcjonowaniu systemu teleinformatycznego Krajowej Rady (tzw. Confido); WK przeżył swoiste déjà vu, ponieważ funkcjonowaniu systemu teleinformatycznego poświęcono już wiele posiedzeń i i gdyby K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 15 A W KRAJOWEJ RADZIE... jakość tegoż systemu odpowiadała ilości poświęconemu mu czasu, Microsoft ze swoim systemem operacyjnym odszedłby do lamusa. Tym razem jednak to nie przelewki, ponieważ system musi wykazać swoją zdolność informatyczną stosownie do wymagań ustawy z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (patrz: Dz.U. 2015 r. poz. 1311). Uroczyście w bębny bijąc wieczorem podsumowano tegoroczną akcję „Niebieski Parasol”, czyli dyplomowano stosownymi laurkami czyny społeczne, czyli pracę z założenia i na całym świecie odpłatną, a pod Niebieskim Parasolem wykonywaną za darmo w imię czegoś tam... Laurki nie otrzymała Izba warszawska, ponieważ w AKCJI z całą premedytacją nie wzięła udziału. I chwała jej za to, za głos rozsądku w naszych domach (i kto tu mówi, że Ślązak nienaprawialny jest w niechęci do Warszawy, hę?). Wasz Korespondent Uchwała Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych z dnia 20 listopada 2015 r. Komisja Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych z dużym zaniepokojeniem przyjęła tryb i sposób uchwalenia ustawy zmieniającej ustawę o Trybunale Konstytucyjnym nacechowany niczym nieuzasadnionym pośpiechem i z bezprecedensowym pominięciem konsultacji społecznych oraz opinii prawnych. Działania podejmowane w sprawie wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego rodzą obawy dążenia do podporządkowania najwyższej instytucji stojącej na straży Konstytucji RP władzy ustawodawczej, co godzi w fundamentalną w demokracji konstytucyjną zasadę trójpodziału władzy, a tym samym w niezależność i niezawisłość sędziowską, bez których konstytucyjne prawo do sądu dla każdego obywatela jest tylko iluzją. Komisja wyraża nadzieję, że Prezydent RP czuwając nad przestrzeganiem Konstytucji skorzysta z prerogatyw przysługujących Głowie Państwa dla ochrony demokratycznego państwa prawa. Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka Magdalena Witkowska 16 PRAWO Mediacja w sprawach gospodarczych – szansa na sukces ? dr hab. prof. UŚ Andrzej Torbus Idea zakończenia sporu poza postępowaniem sądowym jest nośna publicystycznie, a ostatnio intensywnie wspierana przez Ministerstwo Sprawiedliwości i Ministerstwo Gospodarki. Na poziomie ogólników nie sposób zakwestionować mott „lepiej godzić, niż sądzić”, „w biznesie spokój jest bezcenny” czy też w „mediacji nie ma przegranych, a tylko zwycięzcy”. Niestety, jak dotąd mediacja nie cieszy się w Polsce nadmierną popularnością. Jako przykład wzorcowy wskazuje się USA, gdzie do różnych rodzajów mediacji trafia ok. 70 proc. sporów. Sięganie do doświadczeń z kręgu prawa i kultury anglosaskiej jest jednak zawodne. W jednej z publikacji w niemieckiej prasie stwierdzono, że realizacja amerykańskiego snu o mediacji wynika z prozaicznych przyczyn. W USA postępowanie sądowe jest kosztowne, skomplikowane, długotrwałe, a stawki za usługi prawnicze horrendalne. Odwrotnie w Niemczech, gdzie niezawodny system sądowniczy, popularność ubezpieczeń w razie niepowodzenia transak- cji, skuteczność zwolnień od kosztów procesowych nie zachęca do mediacji. Jak widać wszędzie dobrze, gdzie nas nie ma. Wśród przyczyn obecnie nikłej popularności mediacji w polskich realiach wskazuje się na przyczyny natury psychologicznej – rzekoma „gniewność” Polaków wykluczająca atrakcyjność dobrowolnego zakończenia sporu. Za resztę ponoszą winę oczywiście głównie prawnicy. Wymienia się niechęć sędziów do kierowania spraw do mediacji, która tylko powoduje przewlekłość postępowania. Wreszcie, sami radcowie prawni i adwokaci podobno stronią od mediacji, gdyż tylko proces sądowy zapewnia godziwe wynagrodzenie. Niestety, rzadko wspomina się o słabym poziomie oferty mediacyjnej, która budzi obawy przedsiębiorców i rezerwę wśród sędziów. Wprowadzenie w 2005 r. do kodeksu postępowania cywilnego przepisów regulujących mediację w sprawach cywilnych samo przez się nie mogło przyczynić się do sukcesu. Założono, że początkowo będą dominować K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 17 PRAWO mediacje wszczęte wskutek skierowania przez sąd stron do mediacji w toku procesu. Przyjęto przy tym nieco błędne założenie, że „mediować każdy może”, jak się okazało „często trochę gorzej”. Motorem napędowym mediacji miały być stałe ośrodki mediacji, które zgłaszały do sądu własnych mediatorów w celu ich wpisu na listę stałych mediatorów. Te ośrodki miały się rozwijać, mediatorzy podnosić swój poziom, a przedsiębiorcy zabiegać o mediację. Nie wprowadzono przy tym żadnych normatywnych wymogów co do kwalifikacji mediatorów (wyjątek sprawy rodzinne). Jaki jest efekt tego założenia? Mnożą się „instytucje mediacyjne” o fantazyjnych nazwach, unie i konwenty tychże. Mediatorami są niejednokrotnie osoby bez rudymentarnej wiedzy prawniczej, które upatrują w mediacji dodatkowego i przypadkowego źródła dochodów. Funkcjonuje relatywnie niewielka liczba ośrodków mediacyjnych o długoletnim stażu, afiliowana przy podmiotach zaufania publicznego, dbających o poziom swoich mediatorów. Nie może zatem dziwić pewna rezerwa wśród sędziów i przedsiębiorców do skuteczności mediacji. Powyższe niedomagania mediacji mają zostać wyeliminowane nowelizacją k.p.c. ustawą z dnia 10.09.2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1595), która wchodzi w życie 1.01.2016 r. Proponowane zmiany są racjonalne i mogą zachęcić m.in. radców prawnych do prowa18 dzenia mediacji. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 187 § 1 pkt 3 k.p.c. w pozwie należy podać informację czy strony podjęły próbę przeprowadzenia mediacji. Proponuje się kilka zachęt ekonomicznych, w tym na przykład w myśl nowego art. 109 § 2 k.p.c. wysokość zasądzonych kosztów procesu będzie zależała od podjęcia przedprocesowych czynności podjętych w celu polubownego zakończenia sporu. Ważką zmianą jest jednoznaczne upoważnienie mediatora za zgodą uczestników mediacji do wspierania ich w formułowaniu treści ugody mediacyjnej (art. 1833a k.p.c.). Wprowadzono racjonalne zmiany dotyczące stałych mediatorów przy sądach okręgowych, do których to mediatorów sądy kierują strony procesu. Po pierwsze, stałym mediatorem wpisanym na listę mediatorów prowadzoną przez sąd okręgowy będzie mogła zostać osoba, która posiada odpowiednie kwalifikacje (art. 157a pkt 2 k.p.c.). Po drugie, stały mediator we wniosku o wpis powinien określić specjalizacje, które zapewnią efektywność prowadzonej przez niego mediacji. Po trzecie, w przeciwieństwie do stanu dotychczasowego, mediator osobiście, a nie stały ośrodek mediacji wnosi o wpis na listę stałych mediatorów. Od dawna „czynniki rządowe” anonsują istotną podwyżkę wynagrodzenia mediatora określoną w rozporządzeniu MS w razie skierowania stron do mediacji przez sąd. W środowisku zawodowych prawników mediacja jest postrze- PRAWO gana jako kolejna wyspecjalizowana usługa prawnicza, włączenie której w ofertę kancelarii ma sens wtedy, jeżeli okaże się dochodowa. Pogarszająca się kondycja ekonomiczna radców prawnych z jednej strony zniechęca do inwestowania w nowości, z drugiej wymusza szukanie nowych specjalizacji. Czy mediacja stanie się wśród radców prawnych popularną usługą uzupełniającą tradycyjny zakres usług? Odpowiedź na pytanie może być pozytywna, o ile mediacja nie będzie traktowana jako ornament w codziennej działalności prawniczej. Niewątpliwie przydatne jest doświadczenie w negocjowaniu umów, zawierania ugód cywilnoprawnych czy sądowych. Właśnie radcowie prawni, świadczący szeroko rozumianą pomoc prawną przede wszystkim przedsiębiorcom, mają wielkie szanse na zbudowanie wysokiej rangi mediacji. Zapewnienie wysokiego poziomu mediacji jest najlepszą reklamą mediacji i sposobem na finansowy sukces, ale który wymaga odpowiedniego przygotowania. Ów sukces zależy zarówno od nakłonienia klientów do mediacji umownej, jak i przekonania sądów, że skierowanie stron do mediacji prowadzonej przez radcę prawnego jest szansą na zakończenie sporu. Niezbędne wydaje się jednak podjęcie trudu szkolenia co do technik mediacyjnych, zaangażowanie się w kształtowanie środowiska mediatorów niezależnie od przejściowych partykularnych interesów. Wspomniana nowelizacja k.p.c. stwarza niebezpieczeństwo powstawania surogatów ośrodków mediacyjnych prowadzonych przez poszczególnych adwokatów i radców prawnych. Bardziej rozsądne jest tworzenie administracyjnie wydolnych ośrodków mediacyjnych lub przyłączanie się do już istniejących. Zaleta takiego konsolidacyjnego podejścia jest łatwo dostrzegalna. Dobrze zorganizowany ośrodek mediacji zachęci potencjalnych klientów do mediacji tylko wtedy, jeżeli skupieni w nim mediatorzy będą oferowali szeroki wachlarz specjalizacji prawniczych. W sprawach skomplikowanych wręcz zaleca się tzw. supermediację, w której uczestniczy kilku mediatorów – znawców w swojej dziedzinie. Nie jestem przy tym pewien, czy ośrodki mediacyjne tworzone przez samorządy prawnicze są skazane na powodzenie. Mediacja jest postrzegana jako neutralny instrument, to z kolei stwarza czasem pewien dysonans, jeżeli prawnik nakłania do mediacji prowadzonej w ośrodku afiliowanym przy jego własnej kancelarii czy właściwym samorządzie. Wreszcie nie bez znaczenia jest przekonanie klientów do przeprowadzenia mediacji umownej. Teoretycznie istnieją zachęcające okoliczności, mimo że same w sobie nie budzą entuzjazmu. Sądy zwłaszcza w dużych ośrodkach miejskich nie są w stanie zapewnić szybkiego i sprawnego postępowania. W 2013 r. ogółem K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 19 PRAWO wszczęto 1,2 mln spraw gospodarczych i jak sądzę będzie ich przybywać. W ciągu ostatnich siedmiu lat liczba spraw cywilnych wzrosła o 5 mln. Do przeszłości odchodzą umowy, w których klient z góry sowicie zaliczkuje długoletni spór lub uiszcza regularne wynagrodzenie w trakcie procesu. Popularność success fee powoduje, że spór sądowy wymaga wysiłku finansowego pełnomocnika, który niejako kredytuje klienta do czasu zakończenia sprawy i tylko w razie wygrania sporu może liczyć na odpowiednie wynagrodzenie. Nieodzowny jest dobrze rozumiany solidaryzm korporacyjny i rozpowszechnienie opinii, że zawarcie ugody w mediacji jest godne takiego samego wynagrodzenia, jak wygranie procesu. Dane statystyczne wskazują, że większość Polaków nie jest przychylna w swych ocenach wymiaru sprawiedliwości. Na ile ta ocena jest krzywdząca to problem socjologii prawa, ale tu i teraz mediacja może stanowić pewne remedium na bolączki sądowego wymiaru sprawiedliwości. Chciałbym wskazać na nieuchronne zmiany, które czekają nas w przyszłości. Doświadczenia w innych krajach wskazują, że prężne ośrodki mediacji skupiają zarówno prawników, jak i ekspertów z określonych 20 dziedzin. Przykładem może być Anglia, gdzie początkowo mediatorami byli wyłącznie prawnicy, a obecnie stanowią połowę społeczności mediatorów obok specjalistów z różnych dziedzin. Przedsiębiorca jest zainteresowany fachową usługą, nawet jeżeli jest ona związana z koniecznością poniesienia odpowiednich kosztów. W sprawach z zakresu inwestycji budowlanych mediacja prowadzona przez wyspecjalizowanego prawnika oraz wysokiej klasy eksperta stanowi szansę na zawarcie przemyślanej ugody po zbadaniu kwestii technicznych i prawnych. Tym samym sukces mediacji nie jest wyłącznie zasługą prawników, ale następstwem współpracy z osobami spoza korporacji prawniczych. Jasne jest również, że możliwości natury promocyjno-reklamowej dużych ośrodków mediacyjnych jest nieporównywalnie większa niż wybitnych, ale niewielkich kancelarii. Andrzej Torbus Od redakcji: dr hab. prof. UŚ Andrzej Torbus jest Kierownikiem Katedry Postępowania Cywilnego WPiA UŚ, radcą prawnym w kancelarii BSJP Brockhuis Jurczak Prusak Sp. k. w Katowicach, mediatorem w Ośrodku Mediacji przy Fundacji WPiA UŚ „Facultas Iuridica”. TO NAS DOTYCZY Regulamin wykonywania zawodu radcy prawnego 1. Wykonując nowo przyznaną kompetencję (art. 60 pkt. 8 lit. f) naszej ustawy) KRRP uchwałą nr 94/IX/2015 z dnia 13.06.2015 r. przyjęła Regulamin wykonywania zawodu radcy prawnego. Obowiązuje on od 1.07.2015 r. Uchwałą z tej samej daty uchylono uchwałę z 7.12.2012 r. w sprawie tablic informacyjnych inkorporując jej przedmiot do ww. Regulaminu. Regulamin (z niewiadomych przyczyn opuszczono w tytule „szczegółowych zasad” – przecież nie ustalono tutaj wszystkich zasad wykonywania zawodu. OBSiL wskazał, że pojęcie „obowiązków zawodowych” ma szerszy, nadrzędny charakter aniżeli pojęcie „szczegółowych zasad wykonywania zawodu”) obejmuje następujące działy: postanowienia wstępne, zasady wspólne wykonywania zawodu, zasady dotyczące poszczególnych form wykonywania zawodu (w stosunku pracy, wykonywania zawodu w spółce prawniczej i kancelarii radcy prawnego”, wykonywania obowiązków pełnomocnika i obrońcy z urzędu, wykonywania obowiązków zastępcy radcy prawnego). 2. Należy zwrócić uwagę na następujące nowe uregulowania (wiele z nich to przeniesienie postanowień proponowanych w projekcie Kodeksu Etyki z 2013): ••o obowiązku informowania klienta, o możliwości pozasądowego rozwiązania sporu (arbitraż, mediacja, próba ugodowa); naprawiono w ten sposób niezrozumiałe pominięcia w Kodeksie Etyki 2014, ••o wymogach dotyczących lokalu kancelarii i jego oznaczaniu, ••o obowiązku uzyskania od osób współpracujących niezwiązanych tajemnicą radcowską pisemnego zobowiązania do dochowania tajemnicy (jest wzór oświadczenia), ••o obowiązkach związanych z przechowywaniem i dysponowaniem środkami klienta, również związanymi z opłatami i wydatkami, ••o postępowaniu z dokumentami klienta po zakończeniu zlecenia, ••o szczegółowych obowiązkach koordynatora, ••o obowiązku zastrzegania w umowie spółki prawniczej możliwości wyjścia z niej w razie naruszenia przez innych wspólników przepisów o zawodzie lub etyce zawodowej, ••o rozwiązywaniu konfliktów i sprzeczności w spółce prawniczej, ••o tzw. praktykach specjalizujących w spółce prawniczej (dyskusyjne wydaje się tu postanowienie o „wcześniejszej konsultacji treści porady prawnej” z kierownikiem praktyki. Dochodzimy do granicy niezależności zawodowej, a zamieszczenie takiego obowiązku w Regulaminie staje się prawem samorządowym, a nie tylko częścią organizowania i koordynowania pracy), K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 21 TO NAS DOTYCZY ••o szczegółowym trybie wykonywania obowiązków przy świadczeniu pomocy prawnej z urzędu, ••o postępowaniu radcy prawnego ustanowionego z urzędu w postępowaniu innym niż cywilne (w ten sposób podjęto próbę niepełnego, niestety, usunięcia luki w Kodeksie Etyki z 2014 r. – z którego usunięto regulację dotyczącą postępowania w przypadku różnicy stanowisk pomiędzy radcą prawnym a klientem), ••o postępowaniu wyznaczonego przez dziekana zastępcy radcy prawnego (jednocześnie uchylono postanowienia z tego zakresu zawarte w uchwale z dnia 15.10.2010 r. w sprawie wyznaczania do prowadzenia spraw w urzędu). 3. OBSiL w toku prac nad regulaminem przedstawił w dniu 17.02.2015 r. stanowisko uznające, iż: uchwalenie Regulaminu jest nową kompetencją KRRP o charakterze obligatoryjnym, naruszenie postanowień Regulaminu dotyczącego szczegółowych zasad wykonywania zawodu – o ile zostały one wydane w ramach delegacji ustawowej – stanowi podstawę odpowiedzialności dyscyplinarnej. Oczywiście nie można wykluczyć, że w Regulaminie pojawią się pojedyncze normy, które z uwagi na swoją konstrukcję będą stanowić swoiste lex imperfecta (przypominające dobre praktyki lub luźne wytyczne), a więc których nie zastosowanie w trakcie wykonywania zawodu nie będzie rodziło odpowiedzialności dyscyplinarnej. W Regulaminie należałoby też poruszyć następujące kwestie (wymieniam tu kwestie pominięte): - obowiązki związane z ubezpieczeniem OC, - obowiązek oddzielenia czynności z zakresu prowadzenia spraw spółki prawniczej oraz jej reprezentacji od czynności zawodowych – dla zapewnienia niezależności, dochowania tajemnicy zawodowej i unikania konfliktu interesów, - obowiązek poinformowania klienta o użyciu środków przekazu niezapewniających poufności, - obowiązki informacyjne radcy będącego przedsiębiorcą, - świadczenie pomocy prawnej w ramach współpracy z tzw. kancelariami odszkodowawczymi, - sposób przeprowadzania czynności związanych z uzyskaniem informacji o dowodach w postępowaniu karnym, - zasady kontaktu ze świadkami przed przesłuchaniem na rozprawie, - odpłatne pośrednictwo, - konflikt interesów w kancelarii wieloosobowej, - ujawnienie tajemnicy zawodowej ubezpieczycielowi i organom samorządu zawodowego. Jak więc widać Regulamin można uznać tylko za pierwszy krok i należy go poddawać dalszym korektom i uzupełnieniom. 22 TO NAS DOTYCZY Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej (NPP) i edukacji prawnej Ustawa z dnia 28.08.2015. (Dz.U. poz. 1255) wchodzi w życie z dniem 1.01.2016. (wcześniej – przepisy organizujące jej realizację). Jak to wskazano w Biuletynie nr 5 przewiduje ona udzielanie takiej pomocy prawnej również na etapie przedprocesowym. Uprawnionymi do otrzymania takiej pomocy są osoby fizyczne spełniające kryteria wskazane w Ustawie. Pomoc prawna ma objąć: informowanie o stanie prawnym, uprawnieniach i obowiązkach; wskazanie sposobu rozwiązania problemu prawnego, ale i pomoc w sporządzeniu projektu pisma w powyższym zakresie (z wyłączeniem pism procesowych w już toczących się postępowaniach przygotowawczych, sądowych, sądowo-administracyjnych); sporządzenie projektu pisma w sprawie zwolnienia od kosztów sądowych lub ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Wyłączone z tej pomocy są jednak sprawy podatkowe związane z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz celne, dewizowe, z prawa handlowego, a także z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej z wyjątkiem przygotowania do jej rozpoczęcia. Radca prawny będzie udzielał takiej pomocy osobiście (w szczególnie uzasadnionych przypadkach może upoważnić aplikanta) w tzw. punktach NPP prowadzonych przez powiaty albo organizacje pozarządowe – na podstawie umów zawieranych z powiatem lub organizacją. Umowy będą określać miejsce i czas świadczenia, wynagrodzenie, sposób korzystania z takiego punktu i urządzeń, ale i zasady zastępstwa oraz sposób rozwiązania umowy. Radca będzie zobowiązany dokumentować udzielaną pomoc. Corocznie rady izb i powiaty będą zawierać porozumienia określające równomiernie liczbę radców prawych i adwokatów uczestniczących w nieodpłatnej pomocy prawnej, a dziekani będą imiennie wskazywać radców prawnych wyznaczonych oraz ich zastępców. Takiej pomocy w punktach NPP także doradcy podatkowi oraz osoby, które uzyskały tytuł magistra prawa i mają 3-letnie doświadczenie w zakresie czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej. Wówczas jednak osoba korzystająca z takiej pomocy składa pisemne oświadczenie, iż wie, że pomocy nie udziela radca prawny, adwokat lub doradca podatkowy oraz, że magister prawa udzielający pomocy nie jest zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej i nie ponosi odpowiedzialność odszkodowawczej z tytułu dokonanych czynności (chyba, że miała miejsce wina umyślna). Takie niezwykłe w zakresie pomocy prawnej rozwiązanie legislacyjne było konsekwentnie, acz nieskutecznie, kontestowane przez oba samorządy w toku całych prac legislacyjnych. Uchwalony na podstawie nowego upoważnienia zawartego w Ustawie Regulamin wyznaczania do udzielania pomocy i jej dokumentowania (załącznik do uchwały KRRP nr 97/IX/2015 z dnia 11 września 2015 r.) przewiduje coroczne składanie przez radców prawnych ubiegających się o wyznaczenie deklaracji „gotowości” oraz uchwalanie przez radę izby list osób wyznaczonych. Dokumentowanie podjętych czynności ma być składane również dziekanowi. W związku z treścią tego Regulaminu należy wskazać na stanowisko OBSiL-u interpretujące charakter prawny uchwały rady izby przyjmującej zaproponowaną przez dziekana K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 23 TO NAS DOTYCZY listę wyznaczonych radców i ich zastępców. W stanowisku wskazano, że uchwała rady izby nie ma charakteru decyzji administracyjnej i osobą zainteresowanym nie przysługuje możliwość jej zaskarżenia. Rada izby nie działa tu bowiem w sferze przekazanego samorządowi imperium państwa, a jej treść jest aktem prawa wewnętrznego. Osoby zainteresowane należy natomiast poinformować o treści uchwały. Minister Sprawiedliwości przedstawił projekt rozporządzenia o wyznaczaniu radców prawnych do udzielania NPP (w tym o wymogach dotyczących lokalu i wzorze karty NPP). KRRP wniosła do niego zastrzeżenia odnoszące się do zakresu obowiązkowego wyposażenia przez powiat lokalu oraz niedoprecyzowania „właściwych warunków” jakie musi on spełniać, a także zbyt szerokiego zakresu gromadzonych danych statystycznych (proponuję by je usunąć we wzorze karty). KRRP wystąpiła do Ministra Sprawiedliwości z pytaniem, czy usługi świadczone w ramach NPP są objęte VAT-em. Opłaty za czynności radców prawnych Z dniem 1.01.2016. wejdzie w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015. (Dz. U. poz.1804) określające stawki minimalne opłat za czynności radców pranych oraz wysokość opłat za takie czynności przed organami wymiaru sprawiedliwości. Przestanie więc obowiązywać coraz bardziej nas niesatysfakcjonujące rozporządzenie z 2002 r., ale do spraw wszczętych i niezakończonych przed 1.01.2016. stosuje się dotychczasowe przepisy do czasu zakończenia postępowania w danej instancji. Ustalone stawki minimalne w sprawach karnych i o wykroczenia obejmują również pełnomocników: powoda cywilnego, pokrzywdzonego, oskarżyciela posiłkowego lub oskarżyciela prywatnego. Opłaty stanowiące podstawę zasądzania kosztów zastępstwa prawnego ustala się w wysokości nie większej niż sześciokrotność stawki minimalnej przy wzięciu pod uwagę kryteriów wskazanych w paragrafie 15, ale w sprawach bez rozprawy w wysokości równej stawce minimalnej. W sprawach karnych i o wykroczenia stawka minimalna ulega podwyższeniu o 20 proc. za każdy dodatkowy dzień rozprawy. Przy obronie lub reprezentowaniu kilku osób (w tych sprawach) w tym samym postępowaniu przysługuje opłata od każdej z tych osób. Wniosek o zasądzanie kosztów zastępstwa prawnego może zawierać oświadczenie o wysokości kosztów obciążających stronę z tytułu wynagrodzenia radcy prawnego. Przy jego braku przyznaje się w zasadzie stawkę minimalną. Radca prawny może zrezygnować z opłaty lub ustalić opłatę niższą niż stawka minimalna (wtedy Sąd zasądza tą ustaloną wysokość). Obrońca z urzędu Minister Sprawiedliwości rozporządzaniem z dnia 27.05.2015 (Dz. U. poz. 816) określił sposób zapewnienia oskarżonemu korzystania z pomocy obrońcy z urzędu. Istotna zmiana rozporządzenia nastąpiła w dniu 4.11.2015. (Dz. U. poz. 1787). Rozporządzanie obowiązuje 1.07.2016., tj. od daty zmiany KPK. Jak wska24 TO NAS DOTYCZY zaliśmy w Biuletynie nr 6 rada oirp i okręgowa rada adwokacka przedstawiają prezesom sądów odrębne wykazy radców prawnych uprawnionych do obrony oraz pozostałych, bądź adwokatów – odrębnie wskazując osoby deklarujące gotowość do udzielania obron z urzędu oraz osoby pozostałe. Prezes sądu na ich podstawie ustala jedną wspólną listę ułożoną według nazwisk w porządku alfabetycznym, ale ze wskazaniem tytułu zawodowego. W jej części A znajdą się radcowie prawni i adwokaci, którzy zadeklarowali dziekanowi gotowość udzielania oskarżonym (podejrzanym) pomocy prawnej z urzędu, zaś w części B – pozostali. Wyznaczanie nastąpi według kolejności wniosków (chyba że sprawa wymaga natychmiastowej obrony) oraz potrzeb wynikających z innych okoliczności, ale z uwzględnieniem miejsca zamieszkania radcy prawnego i ewentualnych sprzeczności interesów. Oskarżony może wskazać, że żąda wyznaczenia adwokata lub radcę prawnego jako obrońcę – co jednak nie jest wiążące dla wyznaczającego. Te listy, aktualizowane, rada izby przekazuje prezesom sądów rejonowych, okręgowych i apelacyjnych z obszaru swojego działania. W razie „braku możliwości” wyznaczania obrońcy z części A listy, będą wyznaczani obrońcy z części B. Radca prawny musi podać radzie izby, numer telefaksu lub adres poczty elektronicznej. Prezes sądu (referendarz sądowy) po wyznaczeniu obrońcy przekazuje wyznaczonemu informację o sprawie, a oskarżonemu informację umożliwiające mu kontakt z obrońcą. Ww. zmiana rozporządzenia wydana została po uwzględnieniu wniosku KRRP w sprawie usunięcia ujawniania adresu zamieszkania, a także zobowiązania rady izby, a nie prezesa sądu do zapewniania odpowiedniej liczby obrońców z urzędu, jeśli lista w części A wg oceny prezesa będzie niewystarczająca. Zmiana w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie przeprowadzania egzaminu radcowskiego opublikowana w Dz. U. 2015 poz. 1721 sprowadza się do ustalenia innych stawek wynagrodzeń dla egzaminatorów oraz przerwy na karmienie dla matki zdającej egzamin. W art. 22 ww. o NPP dokonano uzupełnienia kompetencji KRRP określonych w art. 60 pkt. 8 naszej ustawy. Dodano literę h) przewidującą uprawnienie do wydawania Regulaminu dotyczącego dopełnienia obowiązku zawodowego radców prawnych w zakresie doskonalenia zawodowego i uprawnień organów samorządu służących zapewnieniu przestrzegania tego obowiązku. Świadczenie pomocy prawnej jako wyłączny przedmiot działalności spółek radcowskich wskazanych w art. 8 naszej ustawy W postępowaniu o zamówienie publiczne, którego przedmiotem było świadczenie przez wykonawcę „usług doradztwa prawnego, technicznego i finansowo-ekonomicznego w przygotowaniu i realizacji procesu wyboru partnera prywatnego dla projektu…” ofertę złożyła spółka komandytowa adwokatów i radców prawnych. Krajowa Izba Odwoławcza przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych rozpatrując odwołanie ustosunkowała się do zarzutu, iż taka oferta podlegała odrzuceniu jako niezgodna z ustawą, ponieważ ww. spółka zobowiązała się do świadczenia usług, których K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 25 TO NAS DOTYCZY w świetle art. 8 naszej ustawy świadczyć nie ma prawa. W wyroku z dnia 19.02.2014 r. KIO 184/14 Izba zajęła następujące stanowisko: „prawidłowe wykonanie usługi pomocy prawnej na rzecz klienta wymaga niejednokrotnie zaangażowania ekspertów z innych dziedzin, np. biegłych lekarzy… księgowych… finansistów.. itd. W szczególności radcowie prawni (jak i adwokaci) mogą zawierać z przedstawicielami innych specjalności umowy cywilno-prawne typu konsorcjalnego (gdzie nierzadko klient domaga się wprowadzenia zasady odpowiedzialności solidarnej uczestników konsorcjum, bądź też wymóg solidarności wynika z regulacji prawnej), mogą być podwykonawcami tych innych specjalistów, bądź też ci inni specjaliści mogą być podwykonawcami radców prawych… Kancelaria prawnicza działająca w formie spółki osobowej może być stroną umowy, która przewiduje obok świadczenia pomocy prawnej, także świadczenie usług niestanowiących pomocy prawnej, jeżeli te inne usługi zostaną powierzone podwykonawcom kancelarii reprezentującym inne specjalności. Takie działanie nie narusza przepisu art. 8 ust. 2 Ustawy o radcach prawnych” Ochrona prawna radcy prawnego a immunitet Radca prawny – kierowca został ukarany grzywną za nadmierną prędkość. Zaskarżył to orzeczenie twierdząc, iż na podstawie art. 12 ust. 1 naszej Ustawy przysługuje mu immunitet materialny w zakresie wykroczeń (skoro przysługuje mu w związku z wykonywaniem czynności zawodowej taka ochrona prawna jak sędziemu i prokuratorowi). Sąd Okręgowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia 18.06.2015 r. sygnatura akt IV Ka 457/15 podtrzymał karę wskazując, że jedyny rodzaj immunitetu radcy prawnego zawarty jest w art. 11 ust. 2 Ustawy i dotyczy wyłączenia odpowiedzialności karnej za określone tam nadużycie wolności słowa i pisma. Natomiast „ochrona prawna”, o której mowa w art. 12 ust. 1 odnosi się do szczególnej ochrony radcy prawnego jako pokrzywdzonego i oczywiście nie może oznaczać prawa do unikania odpowiedzialności. Obrońca z wyboru i jego substytut a wola oskarżonego W procesie karnym na etapie głosów stron oskarżonego reprezentował substytut obrońcy ustanowionego z wyboru, występujący zresztą w tej samej sprawie w charakterze obrońcy współoskarżonego. Oskarżony oświadczył, że nie chce aby w tej fazie procesu bronił go substytut, ponieważ powinien go bronić ustanowiony przez niego obrońca. Po tym oświadczeniu obrońca z substytucji oświadczył, że w tej sytuacji powstrzymuje się od aktywnej obrony i wniósł jedynie o uniewinnienie oskarżonego. Sąd nie podjął działań dyscyplinujących substytuta i wydał wyrok. Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 3.06.2015 r. sygnatura akt II Aka 64/15 przekazał sprawę oskarżonego do podobnego rozpoznania i stwierdził, że oskarżony w istocie rzeczy cofnął upoważnienie do obrony, które zostało udzielone substytutowi przez obrońcę ustanowionego z wyboru. Takiego wyboru nie można było zaakceptować, a zachowanie substytuta odmawiającego aktywnej obrony stanowiło rażące naruszenie obowiązków procesowych. Sąd powinien więc był 26 TO NAS DOTYCZY poinformować substytuta, że oskarżony nie jest władny do cofnięcia substytucji i do niegodzenia się na obronę przez substytuta, a to dlatego, że to nie oskarżony udzielał substytucji, lecz udzielał jej obrońca ustanowiony przez oskarżonego. Oskarżony mógł więc w takiej sytuacji cofnąć pełnomocnictwo obrońcy ustanowionemu przez siebie, co prowadziłoby do wygaśnięcia upoważnienia udzielonego substytutowi. Sąd Apelacyjny wskazał więc też, że Sąd I instancji powinien powiadomić radę adwokacką o rażącym naruszeniu przez substytuta obowiązków procesowych. Nieuzasadnione przywrócenie terminu do złożenia przez fachowego pełnomocnika wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Wniosek wskazany w tytule został dostarczony sądowi z opóźnieniem i następnie odrzucony. Sąd uwzględnił wniosek o przywrócenie terminu do jego złożenia uznając, że pomyłka sekretarki w kancelarii uzasadnia takie działanie (wniosek skierowała pod adresem niewłaściwego sądu). W następstwie wniesionej apelacji od wyroku Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem z dnia 3.04.2015r. sygnatura akt I ACa 135/15 odrzucił apelację jako wniesioną po upływie terminu. Sąd wskazał, że: sąd II instancji władny jest zbadać zasadność przywrócenia terminu, przepis art. 168. par. 1 KPC jako podstawa od przywrócenia terminu nie może być interpretowany rozszerzająco. W stosunku do fachowego pełnomocnika wymagania staranności i ostrożności muszą być dużo większe, a nie zachowanie terminu musi być traktowane jako zaniechanie samej strony, to pełnomocnik sporządził i osobiście podpisał wniosek, a więc wysłanie go do niewłaściwego sądu nie było pomyłką pracownika kancelarii, ale wskazuje na niedochowanie należytej staranności przez pełnomocnika, którego obciążają zresztą zaniedbania osób, którymi się posługuje przy świadczeniu pomocy prawnej. Krótko Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej została przez adwokaturę skierowana do Komisji Europejskiej z uwagi na to, iż prawnikom zagranicznym wpisanym na listy w izbach radcowskiej lub adwokackiej, a nie będącym członkami tych samorządów, nie umożliwia dostępu do tych usług. W ostatnim czasie wiele adwokackich wypowiedzi przeciwko ewentualnemu połączniu zawodów wskazywało jako przeszkodę zezwolenie na wykonywanie zawodu radcy prawnego na podstawie stosunku pracy, co miałoby ograniczać, a nawet likwidować naszą niezależność zawodową. Z tego też powodu adwokatura była skutecznie przeciwna przyznaniu prawa do obrony radcom w stosunku pracy. Jednocześnie jednak znacząca większość ankietowanych adwokatów chciałaby mieć ten „przywilej,” tj. możliwość wykonywania zawodu w stosunku pracy. Jak to jest więc z tą niezależnością? Uwaga: o niezależności radców w stosunku pracy zob. artykuł A. Berezy w „Rzeczpospolitej” z dn. 6.11.2015., a także artykuł Z. Klatki i J. Łozińskiego w „Monitorze Pracy” nr 3 z 2015. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 27 TO NAS DOTYCZY Pojawiają się też głosy, że po przyznaniu nam prawa do obrony z wyłączeniem radców w stosunku pracy może w przyszłości nastąpić inne ukształtowanie rynku usług prawniczych i obu zawodów (adwokaci i radcowie – obrońcy oraz radcowie bez uprawnień do obron). Takie propozycje już przerabialiśmy w latach 90. Skłonność do podziału radców prawnych jest więc wiecznie żywa. Adwokatura przemawia jednak różnymi głosami. I tak prominentny jej członek A. Tomaszek w świetnym, dotyczącym prawniczej kultury słowa artykule pt. Scripta manent, czyli o sztuce profesjonalnej wypowiedzi (Palestra nr 5-6/15) zauważa, iż z uwagi na lawinowy wzrost liczby zawodowych pełnomocników – deliktów dyscyplinarnych dotyczących ich wzajemnych relacji będzie więcej. Może więc warto rozważyć podjęcie współpracy pomiędzy sądami dyscyplinarnymi II instancji i rzecznikami dyscyplinarnymi adwokatów oraz radców prawnych – w celu wymiany dorobku orzeczniczego. Sąd Najwyższy uchylił trzy uchwały organów adwokatury (prezydium NRA, Rada Izby Opolskiej, Zgromadzenie Izby Warszawskiej) odnoszące się do różnych form protestu (nieprzekazywanie sądom list obrońców i niewyznaczanie pełnomocników z urzędu) wobec braku porozumienia z Ministrem Sprawiedliwości co do stawek opłat. Sąd Najwyższy uznał, że adwokaci mogli podejmować uchwały dezaprobujące postępowanie Ministra, ale nie do zaakceptowania jest nieprzekazywanie list do sądów, bo to naruszało prawo. Jak podaje „Rzeczpospolita” w oparciu o ankiety uczestników rankingu wysokość ubezpieczenia od OC w niektórych kancelariach znacznie wzrosła i sięga kilkudziesięciu, a nawet stu milionów złotych. Trzeba przypomnieć, że w projekcie Kodeks Etyki 2013 proponowano postanowienie wskazujące na konieczność brania przez radcę prawnego pod uwagę zakresu i rodzaju świadczonej pomocy, wartości sprawy, jej skomplikowania, a więc i przewidywalnego ryzyka radcy prawnego. Na te bowiem okoliczności zwrócił uwagę Sąd Najwyższy wskazując na niedochowanie profesjonalnej należytej staranności. W programie wyborczym PIS znalazła się propozycja by organem orzekającym w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów był organ działający przy Prezydencie RP składający się z osób przez niego powoływanych. Przypominają się projekty sprzed kilku lat, by dla wszystkich zawodów zaufania publicznego utworzyć jeden sąd dyscyplinarny działający poza strukturami ich samorządów. Czyżby znowu wszystko było przed nami? Na zamówienie Ministerstwa Sprawiedliwości opracowano podręcznik dla uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych „Przychodzi uczeń do prawnika”. Wobec jego treści zaprotestowała Naczelna Rada Adwokacka a jej Prezes w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” zwrócił się o jego wycofanie i powiedział, że jest to „stronnicza promocja zawodu radcy prawnego… nie można napisać, że adwokat podobnie jak 28 TO NAS DOTYCZY radca prawny jest profesjonalnym pełnomocnikiem…ta publikacja to szczyt arogancji i niewiedzy”, a podręcznik jest „zły, trywialny, wprowadzający w błąd… deprecjonuje zawód adwokata” i służy „jątrzeniu”. Minister Sprawiedliwości w wywiadzie dla tej gazety poinformował, iż redaktorem merytorycznym w pracach nad podręcznikiem był adwokat. Podręcznik ma formę komiksu. A czym jest reakcja na niego? W 2014 r. weszły w życie, wg „Rzeczpospolitej” 25 634 strony nowego prawa. –– Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 5.11.2015. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu Rozporządzenie opublikowane w Dz. U. poz. 1805 wejdzie w życie również z dniem 1.01.2016. Zawiera ono przepisy ogólne oraz rozdziały o kwotach opłat maksymalnych w poszczególnych kategoriach spraw. Koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez radcę prawnego obejmują te opłaty oraz niezbędne i udokumentowane wydatki radcy prawnego (w rozporządzeniu nie ustala się żadnych szczególnych zasad dotyczących tych wydatków). Rozporządzenie wprowadza zasadę, iż należna radcy prawnemu opłata nie może być niższa niż połowa wskazanej w nim opłaty maksymalnej. Przyznanie kwoty wyższej (do 6-krotności) następuje z uwzględnieniem kilku wymienionych w jego paragrafie 4 ust. 2 przesłanek (w rozporządzeniu użyto określenia „następuje”, co jest dodatkowym argumentem dla twierdzenia, iż sąd obowiązany jest nie poprzestawać na opłacie najniższej lecz powinien w każdym przypadku te okoliczności brać pod uwagę i dostosować do nich wysokość ustalanej opłaty). Po raz pierwszy katalog tych okoliczności można uznać za w miarę w pełni odzwierciedlający rodzaje zaangażowania w daną sprawę. O taką zmianę przepisów „zmuszających” sąd do różnicowania opłat KRRP występowała do Ministra już wiele lat temu i od tego czasu wielokrotnie. Opłatę podwyższa się o VAT. Wniosek o przyznanie kosztów wymaga oświadczenia radcy prawnego, że opłata nie została zapłacona, bądź też, że jej egzekucja od zobowiązanego przeciwnika procesowego okazała się bezskuteczna. Pozostałe zasady są identyczne jak w wyżej wymienionym rozporządzeniu o stawkach minimalnych. Uwaga: ocena wysokości zawartych w obu rozporządzeniach stawek minimalnych i opłat maksymalnych należy do każdego z nas. Warto jednak wziąć pod uwagę, że wprowadzono, w następstwie intensywnych starań i negocjacji prowadzonych przed KRRP, nowy system – tj. odrębne rozporządzenia dla adwokatów i dla radców prawnych, oraz odrębne rozporządzenia o stawkach minimalnych i opłatach zasądzanych przez sąd, a także o opłatach przy „urzędówkach”. Porównanie tego systemu z dotychczasowymi przepisami pozwala przyjąć, że uczyniono pierwszy krok ku normalności. Nowy system istotnie zmniejsza bowiem dotychczasową arbitralność rozstrzygnięć sądowych. Zenon Klatka K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 29 Z FILOZOFICZNEGO PUNKTU WIDZENIA CHCEMY BYĆ SOBĄ? dr hab. Tomasz Kubalica Istotna dla nas jest własna tożsamość. Wszyscy pragniemy pozostać sobą. Ale co oznacza ta autentyczność? Jak właściwie mamy być sobą? Otóż do naszej autentyczności potrzebujemy tożsamości, ale również – choć brzmi to jak paradoks – innych ludzi. Niezależnie od tego, jaką funkcję pełnimy w społeczeństwie, oczekuje się od nas, że będziemy autentyczni, a przynajmniej – na takich właśnie pozować. Żyjemy pod olbrzymią presją autentyczności, która obowiązuje jako czarodziejskie zaklęcie prowadzące do skutecznego zarządzania, szczęśliwych relacji międzyludzkich czy wreszcie udanego życia w ogóle. Autentyczność doradzają całe rzesze psychologów i niezliczone poradniki psychologiczne. A nawet reklama, choć jest sztuką pozoru i mamienia mirażami, odkrywa przed nami drogę do szczęścia wiodącą przez rzekomą autentyczność i brak skrępowania. Słowo autentyczność oznacza szczerość, prawdziwość i wiarygodność. Wywodzi się z greckiego określenia authentes, które z biegiem stuleci ewoluowało do współcześnie znanego nam pojęcia. Obecnie autentyczny może być podpis 30 lub dzieło sztuki w przeciwieństwie do fałszerstwa lub kopii. Najczęściej jako autentycznych uznajemy takich ludzi, którzy są szczerzy i niezależni. Autentyczna osoba postępuje w zgodności z własnymi przekonaniami, wartościami i odczuciami. To nie oznacza jednak, że autentyczność stanowi jakąś obiektywną cechę taką jak na przykład ciężar szafy. Nie powiemy bowiem, iż ktoś jest autentyczny, tak jakbyśmy mówili, że jest brodaty lub wysoki. Jeśli przypisujemy komuś cechę bycia autentycznym, to rozumiemy przez to pewną zmysłowo nieuchwytną cechę osobowościową, która polega na tym, że dana osoba żyje w zgodzie z sobą. Zatem autentyczność ma coś wspólnego z prawdą. Nie da się jednak stwierdzić autentyczności na podstawie sposobu zewnętrznego zachowania, lecz musimy sięgnąć do wnętrza danej osoby. W każdym razie autentyczność wymaga istnienia swoistego kontrapunktu w postaci nieszczerości, pozoru czy konformizmu. Autentyczna osoba zwraca naszą uwagę dopiero na tle innych. Gdybyśmy wszyscy byli autentyczni, nie moglibyśmy wcale pojąć, co to znaczy autentyczność. Autentyczność stanowi pożądaną przez nas cechę, którą poszukujemy, a to oznacza, że jest wartością czy wręcz swoistym ideałem. Taki wniosek prowadzi nas jednak do trudności, albowiem również kryminalista może być na swój sposób autentyczny. Ponadto Z FILOZOFICZNEGO PUNKTU WIDZENIA autentyczność wcale nie musi oznaczać szczęśliwego czy chociażby spełnionego życia. Poszukiwanie szczęścia w życiu autentycznym jest zatem wątpliwe i nie jest żadną tajemnicą, że może oznaczać moralną katastrofę człowieka. A zatem musimy postawić pytanie, co takiego pożądanego jest w byciu autentycznym. Już maksyma pochodząca od siedmiu mędrców starożytnej Grecji, wyryta na frontonie świątyni Apollina w Delfach, spopularyzowana przez Sokratesa, wzywała do podjęcia ambitnego wyzwania poznania samego siebie. Lecz musimy mieć świadomość, że reprezentowane przez ludzi żyjących w starożytności wyobrażenie siebie było inne niż współcześnie, to znaczy mniej indywidualistyczne, lecz bardziej holistyczne. Ludzi ujmowali siebie jako części większej całości, w której lepiej lub gorzej funkcjonowali. Dobre życie oznaczało dla nich wypełnianie własnych powinności bez ich kwestionowania tak jak to się dzieje obecnie. Nasze rozumienie autentyczności różni się zatem od antycznego czy nawet średniowiecznego. Nasz nowożytny obraz cechuje przede wszystkim indywidualizm, który nakazuje nam realizować w życiu własne a nie cudze wyobrażenia. Nasze wyobrażenie o głębokiej i subiektywnej autentyczności ma raczej swe korzenie w romantyzmie, który kierował się – jak wiemy – nie mędrca szkiełkiem i okiem, lecz – żywymi uczuciami. Romantycy nie w rozumie, lecz w sercu dostrzegali niezafałszowaną naturę i niezmienną oryginalność osoby. Niewielu jednak poszło dalej w kierunku autentyczności niż francuski filozof Jean-Jacques Rousseau, który wyniki swych obserwacji samego siebie przedstawił w opublikowanych dopiero po śmierci Wyznaniach. Na kartach tej autobiografii Rousseau z niezwykłą szczerością opowiada o swoich odniesieniach do innych ludzi, a nawet ukazuje wady własnego charakteru i ujawnia wstydliwe szczegóły swojego życia. Przedstawia czytelnikowi niczym nieupiększony obraz siebie samego i swojego wnętrza. Niewątpliwie podejmuje wyzwanie całkowitej autentyczności. Ostatecznie jednak uznaje swą porażkę, gdy przyznaje, że niejeden fakt ze swego życia upiększył i wygładził, a tym samym – przekłamał. Doświadczenie Rousseau pokazuje również, że dążenie do bycia sobą prowadzi do coraz większej izolacji. Czuje się on niezrozumiany przez otoczenie i popada w teorie spiskowe. Dzieje się tak, ponieważ uznał się on w swej autentyczności za uosobienie prawdy, wobec której błędy mogły zostać popełnione jedynie przez jego krytyków, którzy go nie zrozumieli czy wręcz nie chcieli zrozumieć. Jednak Rousseau wcale nie narzeka na brak szczerości, lecz żyje w głębokim przekonaniu, że postępując konsekwentnie na drodze autentyczności może odkryć prawdziwego siebie. Mimo to jednak – mimo najlepszych intencji – nasze uczucia mogą nas mylić i możemy sami się okłamywać. Najszczersze badanie samego siebie nie musi być wolne od myślenia życzeniowego oraz samozłudy. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 31 Z FILOZOFICZNEGO PUNKTU WIDZENIA Ponadto chociaż autentyczność wymaga od nas szczerości, to jednak szczerym może być także ktoś zmienny w mowie i w czynie. Takiej osoby nie nazwiemy autentyczną, choć może być całkowicie szczera i bez skrępowania wyrażać swoje uczucia. W takim przypadku pomyślimy raczej, że jest ona pozbawiona własnej tożsamości, gdyż od autentycznego człowieka oczekiwać będziemy pewnej przewidywalności. I dlatego okazuje się, że w naszym życiu konieczne są inne osoby, które mogą polegać na nas i na których my możemy polegać. Ta wymiana opiera się na wzajemnym dialogu, który pozwala nam zdiagnozować nasze myślenie życzeniowe i nasze samooszukiwanie. Paradoksalnie okazuje się, że aby być sobą, potrzebujemy innych. Żeby przekonać się, czy potrafimy tańczyć, musimy zaprezentować próbkę naszych możliwości innym, którzy oce- nią nasze zdolności w tym kierunku. Kto zatem uważa, że w izolacji od innych może »autentycznie« orzekać coś o sobie, ten właśnie nie jest autentyczny, lecz jest zapatrzonym w swoje własne odbicie narcyzem. Wprawdzie każdy ma określone wyobrażenie o sobie samym, na którym może a nawet powinien się opierać. Lecz nie można samemu tego obrazu rozwijać tylko własnymi siłami w zaciszu własnego domu. Tutaj racje miał Hegel, który mocno podkreślał, że samoświadomość nie rodzi się przez introspekcję, lecz w społecznym obcowaniu z innymi, kiedy nasze wyzwania ścierają się z oczekiwaniami otoczenia społecznego. Jesteśmy zależni od tego, czy nasz obraz nas samych zostanie potwierdzony czy zaprzeczony przez innych. Tomasz Kubalica Byłem młody i nie mogłem dopuścić do głosu innych prawd niż moje własne ani przyznać przeciwnikowi prawa do jego prawd, do chełpienia się nimi lub ich narzucania. To, że partie mogą się zmagać i siebie nie unicestwiać przekraczało moje pojęcie. W ustroju parlamentarnym dopatrywałem się hańby Gatunku, symbolu ludzkości wykrwawionej, bez namiętności i przekonań, niesięgającej absolutu, pozbawionej przyszłości, ograniczonej w każdym punkcie, niezdolnej do wspięcia się ku wyższej mądrości, która pouczała mnie, że celem sporu jest zniszczenie oponenta. Emil Cioran 32 Z FILOZOFICZNEGO PUNKTU WIDZENIA SERDECZNIE ZAPRASZAMY NA BAL RADCÓW PRAWNYCH Termin: 30 stycznia 2016 r. Godzina 20:00 Miejsce: Patio Zajazd w Katowicach przy ul. Kościuszki 352 K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 33 ????????????????? 34 RECENZJA dr Aleksander Chmiel radca prawny O potrzebie znajomości łaciny „Disce puer latine, ego faciam te mościpanie”1 Niektórzy młodzi prawnicy – na szczęście nie wszyscy – uważają, że łacina, jako martwy język jest swoistym zombie i straszy ich zza grobu. Trudno im się dziwić skoro nie ma obecnie na studiach prawniczych obowiązkowego lektoratu z języka łacińskiego, a prawo można ukończyć bez potrzeby zdawania prawa rzymskiego. Z drugiej strony przebywając w towarzystwie starszych kolegów/koleżanek „po fachu” trzeba czasem odnieść się do wypowiedzi zawierających wyrazy czy sentencje łacińskie. Próby odpłaty „pięknym za nadobne” przez „wrzucanie” w rozmowie wyrazów i zwrotów we „współczesnej łacinie”, tj. w języku angielskim w tym kontekście wypadają blado i mało ambitnie. Pamiętać też należy, iż łacina jest językiem urzędowym państwa Watykańskiego, nazwy łacińskie są po1 „Ucz się, chłopcze, łaciny, a ja zrobię cię panem” – tzw. łacina makaroniczna; słowa przypisywane królowi Stefanowi Batoremu, który miał je powiedzieć uczniowi w szkole w Zamościu wszechnie stosowane w naukach przyrodniczych i medycznych, pieśń Gaudeamus igitur2 śpiewana jest na uroczystościach akademickich i nieoficjalnych imprezach studenckich, ślubowanie doktorskie na szacownych uczelniach jest w języku łacińskim, a gdyby ktoś studiował w uniwersytecie w Oxfordzie, to warto wiedzieć, iż codzienna modlitwa dziękczynna (prowadzona przez studenta) odmawiana jest także w języku łacińskim (jest dużo chętnych, bowiem podobno otrzymuje się za to tytułem honorarium butelkę wina). Jeszcze w drugiej połowie XIX wieku (praktycznie do I wojny światowej), wielcy naukowcy, myśliciele, filozofowie (np. Artur Schopenhauer), gdy cytowali starożytnych Greków, tłumaczyli cytaty na język łaciński, uważali bowiem, że nie ma potrzeby tłumaczenia ich na język rodzimy, który może nie w pełni oddać ich sens. Trzeba też przyznać, iż likwidacja nauki greki w gimnazjach wzbudziła wiele polemik i ubolewań nad kondy2 „Radujmy się więc” K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 35 RECENZJA cją intelektualną przyszłych pokoleń. Pamiętać jednak należy, iż łacina (lub tylko elementy tego języka) wykorzystywana jest do dzisiaj przez prawników, lekarzy, przyrodników a także przedstawicieli innych dziedzin nauki. Jeśli znajdziemy się poza granicami naszego kraju i chcemy uczestniczyć we mszy świętej, to warto wybrać mszę w rycie Vetus Ordo Missae tzw. trydenckim, która odprawiana jest w języku łacińskim. W ostatnich latach obserwuje się renesans łaciny w Niemczech naucza się jej w około 40 proc. szkół, we Francji w około 50 proc. szkół a we Włoszech (co chyba oczywiste) w ponad 70 proc. szkół. Jeśli jednak by to kogoś nie przekonało, warto zwrócić uwagę, iż język łaciński wykorzystywany jest także w grach komputerowych np. Final Fantasy VIII. Na co dzień, łacina wykorzystywana jest między innymi w nazewnictwie czasopism czy firm: Ad vocem, Ad rem (do rzeczy), Ab ovo (od początku, dosłownie: od jajka), Veritas, Orbis (świat), Excelsior (w górę; wyżej) itp. – niekiedy można odnieść wrażenie, iż nazwy te zostały dlate- go wybrane, bo „dobrze się słyszą”. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jednolity: Dz.U. Nr 133 z 2015 r. z późniejszymi zmianami) w art.5 § 1 stanowi „Językiem urzędowym przed sądami jest język polski”. Można więc się zastanawiać czy prawidłowo postępują sędziowie, prokuratorzy, adwokaci czy radcowie prawni, którzy w uzasadnieniach aktów czy pism procesowych używają wyrazów lub paremii łacińskich. Odpowiedź będzie chyba oczywista – tak, mogą to robić, o ile w tekście znajdzie się także stosowne tłumaczenie. Czasem jednak trudno jest ustalić czy dane słowo łacińskie nie stało się już elementem języka polskiego (np. abstynencja, komedia, profesor, rektor), szczególnie jeśli chodzi o język prawniczy (np. administracja, akcesja, konsensus, kontrakt, lustracja, repertorium). Jak więc widać z przedstawionych wyżej przykładów nawet szczątkowa znajomość łaciny może wzbogacić nasze słownictwo i doskonalić język, zwiększając precyzję wypowiedzi. Aleksander Chmiel Filius, stultus populus si putas, falleris Sunt etiam stultius quam putas – rzekł Ojciec do Redaktora Naczelnego, gdy ten chodził do piątej klasy szkoły podstawowej i ku własnemu zdumieniu naonczas dowiedział się o koncepcji wolnych wyborów 36 RECENZJA KOMPLEKSOWA OCHRONA ZAWODU RADCY PRAWNEGO Przewodnik po ubezpieczeniach dostępnych dla członków Krajowej Izby Radców Prawnych w ramach Umowy Generalnej KIRP – PZU SA, TUiR Warta SA i AXA TUiR SA K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 37 RECENZJA Umowa Generalna w sprawie programu ubezpieczeniowego dla radców prawnych Program ubezpieczeń radców prawnych zrzeszonych w KIRP, określony w Umowie Generalnej z PZU SA, TUiR Warta SA i AXA TUiR SA z dnia 17.10.2013, daje cały szereg możliwości wszechstronnej i skutecznej ochrony działalności radców prawnych. Umowę Generalną od 2006 roku obsługuje iExpert.pl, za którego pośrednictwem można zawrzeć ubezpieczenie i uzyskać wsparcie w obszarze doboru ubezpieczenia do formy i skali prowadzonej działalności. Przeszło dziesięcioletnia współpraca Krajowej Izby Radców Prawnych i iExpert.pl zaowocowała stworzeniem programu ubezpieczeniowego gwarantującego radcom prawnym kompleksową ochronę wykonywanych czynności. Ubezpieczenia przewidziane Umową Generalną dzięki temu, że obejmują kilkadziesiąt tysięcy członków KIRP, mają atrakcyjną składkę i szeroki zakres ochrony. współpracy z KIRP iExpert.pl obsługujący Umowę Generalną kładzie duży nacisk na redukcję formalności i minimalizację czasu zawarcia polisy, wszystkie ubezpieczenia można kupić online, składając wniosek w systemie elektronicznym. Instrumenty ubezpieczeniowe dostępne dla członków KIRP: • obowiązkowe OC radcy prawnego, • nadwyżkowe OC radcy prawnego, zespołów radcowskich, spółek lub kancelarii prawnych, • dobrowolne OC aplikanta, • dobrowolne OC syndyka, nadzorcy, zarządcy, likwidatora, kuratora sądowego, • ubezpieczenie majątku kancelarii, • ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). 38 Obowiązkowe OC radcy prawnego Ubezpieczenie obowiązkowe odpowiedzialności cywilnej radcy prawnego zawarte jest w składce członkowskiej przekazywanej do właściwej OIRP (OC Podstawowe i OC Dodatkowe). Radca prawny w ramach członkostwa w Krajowej Izbie Radców Prawnych objęty jest ochroną w ramach: OC podstawowego i OC dodatkowego – pierwsze ubezpieczenie ma charakter indywidualny, drugie – grupowy. 1 507 730 zł wysokość ochrony radcy prawnego w ramach ubezpieczenia obowiązkowego § Do ubezpieczenia podstawowego i dodatkowego zastosowanie mają przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2003 roku w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej radców prawnych (Dz. U. z 2003 Nr 217, poz. 2135). Ubezpieczenie rozbudowane jest o ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW) na sumę 25 tys. zł. Dodatkowo każdy członek KIRP otrzymuje Kartę PZU uprawniającą do 10% zniżki na ubezpieczenia majątkowe i komunikacyjne. Kogo obejmuje ochrona z obowiązkowego OC • radców prawnych, • aplikantów, • praktykantów, • pracowników radcy prawnego, Obowiązkowe ubezpieczenie OC radcy prawnego obejmuje wszystkich wymienionych pracowników – niezależnie od formy zatrudnienia - w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 39 ????????????????? Nadwyżkowe OC radcy prawnego, zespołów radcowskich, spółek lub kancelarii prawnych ? Kto powinien się ubezpieczyć Radcowie prawni i kancelarie, którzy: • potrzebują ubezpieczenia na większa sumę gwarancyjną niż przewidziana w obowiązkowym ubezpieczeniu OC • szukają szerszej ochrony niż zakres OC obowiązkowego (np. zniszczenie dokumentów) • prowadzą działalność w formie spółki, ponieważ te podmioty nie posiadają ochrony w ramach OC obowiązkowego • obsługują duże podmioty gospodarcze lub sprawy, których wartość przedmiotu sporu jest wyższa niż suma gwarancyjna obowiązkowego ubezpieczenia • starają się o kontrakty i chcą spełnić wymagania zdefiniowane w przetargach na obsługę prawną • potrzebują zabezpieczenia wymaganego przez klienta • szukają ochrony dla czynności wykonywanych w przeszłości • zatrudniają w kancelariach lub spółkach radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych JAKO JEDYNA FIRMA NA RYNKU UBEZPIECZAMY TAKŻE SPÓŁKI CYWILNE. Schemat funkcjonowania dwóch wariantów ubezpieczenia nadwyżkowego 40 ????????????????? Zalety ubezpieczenia: • Szeroki zakres sum gwarancyjnych od 250 tys. zł do 20 mln zł. • Ubezpieczenie podwykonawców Dodatkowo można objąć ochroną szkody wyrządzone przez podwykonawców współpracujących z kancelarią. • Ubezpieczenie aplikantów Dodatkowo ochroną mogą być objęte szkody wyrządzone przez aplikantów Ubezpieczonego. • Ubezpieczenie dokumentów Dodatkowo można objąć ochroną zniszczenie, uszkodzenie lub zaginięcie dokumentów. • Dwa wariany: Claims Made i Act Committed Wariant Act Commited • Szeroki zakres sum gwarancyjnych Od 250 tys. złdo 4 mln zł. • Wydłużony okres ochrony Szkoda może być zgłoszona także po wygaśnięciu ubezpieczenia pod warunkiem, że zdarzenie powodujące szkodę zaszło w okresie trwania ubezpieczenia – jedynym ograniczeniem są terminy przedawnień roszczeń wynikających z k.c. Wariant Claims Made • Szeroki zakres sum gwarancyjnych Od 1 mln zł do 20 mln zł. • Wydłużony czas ochrony Szkoda musi zostać zgłoszona w okresie trwania ubezpieczenia oraz warunkowo 36 miesięcy po jego wygaśnięciu. Ochrona obejmuje czynności wykonywane nawet w 2005r. Szczegóły ubezpieczenia K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach Szczegóły ubezpieczenia 41 ????????????????? Ubezpieczenie OC radcy prawnego w ramach pełnionych funkcji zleconych - syndyka, nadzorcy sądowego, zarządcy, kuratora i likwidatora ? Kto powinien się ubezpieczyć Dla radców powołanych na stanowisko: • syndyka, nadzorcy sądowego, zarządcy zgodnie z prawem upadłościowym i naprawczym, • kuratora według przepisów Kodeksu Postępowania Cywilnego, • likwidatora według przepisów Kodeksu Spółek Handlowych. Zalety ubezpieczenia: • Składka roczna już od 500 zł • Możliwość wyboru sumy gwarancyjnej: 100 tys. zł lub 200 tys. zł. • Zapewnia pełną ochronę w zakresie wykonywanych czynności. • Minimalizacja ryzyka zawodowego - ochrona wszystkich czynności w ramach funkcji zleconych. Szczegóły ubezpieczenia Ubezpieczenie OC aplikanta ? Kto powinien się ubezpieczyć • aplikant radcowski wpisany na listę aplikantów, • kancelaria, w której zatrudnieni są aplikanci. Ubezpieczyciel udziela ochrony ubezpieczeniowej, gdy wskutek wykonywania przez ubezpieczonego w imieniu i na rzecz swojego patrona albo innego radcy prawnego czynności określone w Ustawie, ubezpieczony zobowiązany jest do naprawienia szkody wobec tego patrona albo tego radcy prawnego. Zalety ubezpieczenia: • Składka roczna już od 302 zł • Możliwość wyboru sumy gwarancyjnej: 50 tys. - 100 tys. - 200 tys. euro • Zapewnia pełną ochronę w zakresie czynności wykonywanych przez aplikanta. • Minimalizacja ryzyka zawodowego - ochrona czynności wykonywanych w imieniu lub na rzecz patrona. Szczegóły ubezpieczenia 42 ????????????????? Ubezpieczenie majątku kancelarii radcy prawnego ? Kto powinien się ubezpieczyć Radcowie prawni lub kancelarie, którzy prowadzą działalność we własnym lub wynajmowanym lokalu. Ubezpieczenie gwarantuje wszechstronną ochroną na wypadek strat majątkowych przy niskim poziomie składek. Zalety ubezpieczenia: • Dopasowana do potrzeb • Szeroki wybór sum ubezpieczenia: 80 tys. – 120 tys. – 160 tys. zł. • Pełna ochrona mienia kancelarii prawniczej • wyposażenie, nakłady adaptacyjne • sprzęt elektroniczny – stacjonarny, przenośny, telefony komórkowe, dane • wartości pieniężne, niskocenne składniki majątku • mienie osobiste pracowników • szyby i inne elementy szklane, • tablice informacyjne, • ubezpieczenie przepięć, • dewastacji, • odtworzenia dokumentacji. Przedmiot ubezpieczenia mogą stanowić ewidencjonowane i określone w umowie ubezpieczenia następujące kategorie mienia: wyposażenie, nakłady adaptacyjne, mienie osobiste pracowników, wartości pieniężne, niskocenne składniki majątku. Szczegóły ubezpieczenia K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 43 ????????????????? Ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków Ubezpieczenie NNW Radcy Prawnego to produkt uzupełniający portfel ubezpieczeń dla radców prawnych. Zapewnia wszechstronną ochronę od następstw nieszczęśliwych wypadków w życiu zawodowym i prywatnym. ? Kto powinien się ubezpieczyć • radca prawny • aplikant radcowski Zalety ubezpieczenia: • Składka roczna już od 72 zł. • Możliwość wyboru sumy gwarancyjnej: 25 tys. – 50 tys. – 100 tys. zł. • Zapewnia pełną ochronę – przez 24 godziny na dobę • Szeroki zakres ochrony Obejmuje świadczenia z tytułu uszczerbku na zdrowiu i śmierci. Włączenie do ochrony m.in. zawału serca i krwotoków śródczaszkowych (tzw. wylew). • Zawiera assistance na terytorium Polski Polega na zorganizowaniu i pokryciu kosztów usług do 2 tys. zł, w tym: • wizyty lekarskiej, • wizyty w placówce medycznej, • wizyty pielęgniarki, • transportu ubezpieczonego (do placówki medycznej i szpitala, między placówkami, jeśli konieczna jest bardziej specjalistyczna pomoc oraz po udzieleniu pomocy do domu ubezpieczonego). Więcej o ubezpieczeniu 44 ????????????????? Szczegółowe informacje o programach ubezpieczeniowych na stronach KIRP, okręgowych izb oraz iExpert.pl Lidia Rumianek Kierownik ds. Kluczowych Klientów tel. 882 024 303 [email protected] iExpert.pl w liczbach Oferujemy ubezpieczenia dla 12 grup zawodowych Sprzedajemy produkty 10 ubezpieczycieli Każdego roku ubezpieczamy Bezpośrednio współpracujemy z 60 tys. specjalistów 6 izbami zawodowymi Oferujemy 11 rodzajów polis ubezpieczeniowych Jesteśmy jednym z najlepiej ubezpieczonych pośredników Zgłaszanie szkód Centrum Operacyjne Likwidacji Szkód i Świadczeń PZU SA - Zespół Likwidacji Szkód z Ubezpieczeń OC Zawodowych - na sumę 5 mln zł ul.Postępu 18A, 02-676 Warszawa e-mail: [email protected] tel. 22 566 55 55 iExpert.pl Al. Jerozolimskie 99/32, 02-001 Warszawa e-mail: [email protected] tel. 22 646 42 42 K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 45 SAMORZĄD Z SAMORZĄDOWEJ WOKANDY W dzisiejszym artykule pragnę przedstawić kilka orzeczeń Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego naszej Izby wydanych przeciwko radcom prawnym uprzednio skazanym przez sądy powszechne za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Generalnie są to sprawy stosunkowo nowe, pojawiły się w ostatnich kilku latach i niestety ich ilość wykazuje tendencję wzrostową. Sprawy te trafiają do Sądu Dyscyplinarnego zarówno z bezpośredniej inicjatywy Rzecznika Dyscyplinarnego ale także wskutek działania Ministra Sprawiedliwości, który zgodnie z naszą ustawą ustrojową dysponuje uprawnieniem polecenia wszczęcia dochodzenia przeciwko radcy prawnemu lub aplikantowi radcowskiemu. W takiej sytuacji polecenie wszczęcia dochodzenia przeciwko określonemu radcy prawnemu lub aplikantowi kierowane jest przez Ministra Sprawiedliwości do Rzecznika Dyscyplinarnego, który wszczyna dochodzenie i po zbadaniu sprawy, bądź to kieruje wniosek o ukaranie do Sądu Dyscyplinarnego, bądź wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Jednocześnie Ministrowi Sprawiedliwości w takich postępowaniach przysługują prawa strony, przez co w przypadku umorzenia postępowania przez Rzecznika Dyscyplinarnego, 46 Minister jest uprawniony do wniesienia odwołania do Sądu Dyscyplinarnego celem zbadania postanowienia wydanego przez Rzecznika. Natomiast w omawianych przypadkach kwestia sprawstwa oraz winy radców prawnych nie budziła wątpliwości, gdyż okoliczności te były już uprzednio przedmiotem badania w toku powszechnego postępowania karnego. Należy także zwrócić uwagę, że prezentowane poniżej orzeczenia zapadły w poprzednim stanie prawnym – zarówno jeżeli chodzi o brzmienie ustawy o radcach prawnych jak i Kodeks Etyki Radcy Prawnego. Podstawę rozstrzygnięcia stanowiła regulacja art. 64 ust. 1 pkt 2 ustawy, zgodnie z którą radca prawy i aplikant radcowski podlegali odpowiedzialności dyscyplinarnej za czyny sprzeczne ze ślubowaniem radcowskim lub z zasadami etyki radcy prawnego. W obecnym brzmieniu art. 64 ustawy nie jest podzielony na punkty i ma jednolite, następujące brzmienie: „Radcowie prawni i aplikanci radcowscy podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowanie sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godnością zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych.” Jednocześnie na płaszczyźnie deontologicznej podstawę rozstrzygnięcia w tych sprawach stanowił art. 6 ust 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, stanowiąc że radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu przy wykonywaniu czynności zawodowych, a także w dzia- SAMORZĄD łalności publicznej i w życiu prywatnym. Podobną regulację znajdujemy w art. 11 obowiązującego obecnie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego, zgodnie z którą radca prawny obowiązany jest dbać o godność zawodu nie tylko przy wykonywaniu czynności zawodowych, ale również w działalności publicznej i życiu prywatnym (art. 11 ust 1 Kodeksu), a naruszeniem godności zawodu radcy prawnego jest w szczególności takie postępowanie radcy prawnego, które mogłoby zdyskredytować go w opinii publicznej lub podważyć zaufanie do zawodu radcy prawnego (art. 11 ust 2 Kodeksu). W pierwszej ze spraw radca prawny został uznany przez sąd karny winnym tego, że znajdując się w stanie nietrzeźwości prowadził pojazd mechaniczny, przez co został skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres lat pięciu. Jako podsądny w postępowaniu dyscyplinarnym radca ten przyznał się do zarzucanego przewinienia, nie kwestionował swojej winy i wniósł o dobrowolne poddanie się karze nagany z ostrzeżeniem. Okręgowy Sąd Dyscyplinarny uwzględniając całokształt okoliczności sprawy, postawę radcy prawnego w toku postępowania oraz fakt, że radca ten nie był dotychczas karany dyscyplinarnie uznał radcę prawnego winnym zarzucanego mu czynu i działając na podstawie art. 64 ust 1 pkt 2 ustawy o radcach prawnych w związku z art. 6 ust 2 Kodeksu Etyki Radcy Prawnego wymierzył mu karę nagany z ostrzeżeniem. Podobnie w drugiej z prezentowanych spraw radca prawny znajdujący się w stanie nietrzeźwości (0,56 mg alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przy pierwszym badaniu i odpowiednio: 0,31 mg i 0,27 mg w badaniu drugim i trzecim) został skazany przez sąd karny na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres lat dwóch oraz karę dodatkową grzywny i zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku. W tej sprawie Okręgowy Sąd Dyscyplinarny, po zapoznaniu się ze wszystkimi okolicznościami, także przystał na wniosek o dobrowolne poddanie się karze i wymierzył karę dyscyplinarną nagany wraz z ostrzeżeniem. Natomiast w trzeciej ze spraw zainicjowanej przez Rzecznika Dyscyplinarnego na polecenie Ministra Sprawiedliwości obwiniony radca prawny został uprzednio skazany przez sąd powszechny na karę łączną jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonywania na okres lat pięciu oraz orzeczono wobec niego zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres pięciu lat. Jak ustalił Okręgowy Sąd Dyscyplinarny obwiniony radca prawny został ukarany karą łączną, bowiem dopuścił się prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości aż trzykrotnie, a stężenie alkoholu w wydychanym powietrzu wynosiło odpowiednio 1,37 mg/dm3 przy pierwszym z czynów oraz odpowiednio 0,34 mg/dm3 i 0,5 mg/dm3 przy drugim i trzecim zdarzeniu. W tej sprawie Okręgowy Sąd Dyscyplinarny nie przystał na proponowaną przez obwinionego w uzgodnieniu z Rzecznikiem Dyscyplinarnym karę pie- K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 47 SAMORZĄD niężną w wysokości 5.000 złotych. Sąd Dyscyplinarny uwzględniając stawiane wobec kary wymagania prewencji ogólnej jak i szczególnej uznał, że kara winna być dla obwinionego dostatecznie dotkliwa i mając na uwadze oczywistą naganność popełnionego przewinienia ukarał obwinionego karą pieniężną w wysokości 15.000 złotych, dodatkowo orzekając wobec tego radcy prawnego zakaz wykonywania patronatu na okres lat pięciu. Wraz ze wskazanym we wstępie artykułu wzrostem ilości spraw tego rodzaju dostrzegalna jest także bardziej restrykcyjna polityka orzecznicza Okręgowe- go Sądu Dyscyplinarnego – zwłaszcza wobec sprawców, którzy kilkakrotnie dopuszczają się tego typu czynów zabronionych. W minionym roku w tego typu sprawach zapadły bowiem także orzeczenia wymierzające karę zawieszenia wykonywania zawodu, przy czym są to sprawy będące obecnie na etapie rozpoznawania przez Wyższy Sąd Dyscyplinarny, wskutek złożonych środków zaskarżenia. Tomasz Michalski Przewodniczący Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego A więc demokrację już mamy, teraz jeszcze jakichś demokratów. Tomáš Garrigue Masaryk Demokracja przetrwa do czasu, kiedy jakaś partia odkryje, że można przekupić społeczeństwo za publiczne pieniądze. Parafraza z Alexisa de Tocqueville Demokracja zastępuje mianowanie zepsutej mniejszości wyborem dokonanym przez niekompetentną większość. George Bernard Shaw Oczywiście, można mieć demokrację bez kultury, nawet na wyspie kanibali. Tamtejsi obywatele demokratycznie uchwalą, że kanibalizm jest oficjalnie obowiązującym ustrojem, a po wyborach strona rządząca zje opozycję. Ten przykład pokazuje, że kultura polityczna to nie dodatek do demokracji, lecz jej istota. Norman Davies W czasach niespokojnych rządzą nami psychopaci, w spokojnych my ich sądzimy. Ernst Kretschmer 48 UGÓR SĄDU I RZECZNIKA DYSCYPLINARNEGO Jak niewątpliwie wszyscy PT Czytelnicy wiedzą iż od dnia 1.07.2015 obowiązuje nowy Kodeks Etyki Radcy Prawnego, a wcześniej tj. w dniu 25.12.2014 weszła w życie zmiana przepisów ustawy o radcach prawnych, w tym zmienione zostały przepisy dotyczące postępowań dyscyplinarnych. Te dwie zmiany mogą mieć i mają wpływ na przebieg postępowań dyscyplinarnych. W tym krótkim artykule pragnę zwrócić uwagę na skutki tych zmian, szczególnie w zakresie zagadnień intertemporalnych. Uchwała nr 3/2014 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dnia 22.11.2014 w sprawie Kodeksu Etyki Radcy Prawnego w § 3 stwierdza iż do zdarzeń mających miejsce przed wejściem w życie niniejszej uchwały zastosowanie mają przepisy dotychczasowe. Na pierwszy rzut oka sprawa wydaje się być prosta – jeżeli jakiś delikt dyscyplinarny popełniony został przed dniem 1.07.2015, to czyn ten ocenia się wg przepisów uprzednio obowiązującego Kodeksu Etyki Radcy Prawnego. Jeśli jakiś przepis „starego” KERP nie róźni się od brzmienia „nowego przepisu” to problemu nie ma. Jak należy jednak postępować jeżeli przepisy różnią się choćby nieznacznie. Art. 28 ust. 4 „starego” KERP stwierdzał, że radca prawny powinien uzyskiwać zgodę klienta w razie możliwości, pisemną na zaniechanie wniesienia środka odwoławczego. Obecnie obowiązujący przepis art. 44 ust. 3 KERP stwierdza radca prawny powinien przedstawić klientowi informację o bezzasadności lub niecelowości wnoszenia środka odwoławczego od orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji. Nastąpiła więc dość znaczna różnica w przepisach KERP dotyczących tej samej problematyki – wniesienia środka odwoławczego. Do dnia 30.06.2015 „radca prawny miał obowiązek uzyskać zgodę w razie możliwości pisemną na zaniechanie wniesienia środka odwoławczego”. a od dnia 1.07.2015 zgody tej nie musi uzyskiwać powinien tylko przedstawić klientowi informację o bezzasadności lub niecelowości wnoszenia – środka odwoławczego„. Przenieśmy teraz te teoretyczne rozważania na grunt praktyki. Rzecznik Dyscyplinarny w skierowanym w dniu 15.06.2015r. do Okręgowego Sądu Dyscyplinarnego wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego zarzucił radcy prawnemu, iż ten nie uzyskał zgody swego klienta na wniesienie apelacji. OSD rozpoznaje sprawę w sierpniu 2015r. Powstaje więc pytanie który przepis winien być uwzględniony przy ocenie zarzuconego czynu – przepis art. 28 ust. 4 „ starego” KERP czy przepis art. 44 ust. 4 „ nowego KERP. W świetle treści § 3 ww. Uchwały nr 3/2014 Nadzwyczajnego Zjazdu Radców Prawnych wydaje się że wątpliwości nie ma. Stosujemy art. 28 ust. 4 „ starego” KERP. Jednak problem jest. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 49 UGÓR SĄDU I RZECZNIKA DYSCYPLINARNEGO Otóż zmiana ustawy o radcach prawnych wprowadziła m.in. przepis, iż do postępowania dyscyplinarnego stosuje się odpowiednio przepisy rozdział I – III kodeksu karnego. Art.4 § 1 kk. stwierdza, iż jeżeli w czasie orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie popełnienia przestępstwa stosuje się ustawę nową jednak należy stosować ustawę poprzednio obowiązującą jeżeli jest względniejsza. Niewątpliwie wg tego przepisu stosować winien OSD przepis art. 44 ust. 4 „ nowego KERP, tym bardziej, że wprowadzenie obowiązującego przepisu art. 28 ust. 4 nie jest względniejszy. Uzyskanie zgody na zaniechanie wniesienia apelacji jest moim zdaniem dalej idącym obowiązkiem, niż poinformowanie o bezcelowości wnoszenia apelacji. Powstaje więc pytanie – co mamy stosować czy przepis § 3 Uchwały Krajowego Zjazdu, czy przepis art. 4 kodeksu karnego? Nie jest to pytanie z serii pytań o wyższości – Świąt Bożego Narodzenia nad Świętem Wielkanocnym. Wydaje mi się, że jednak przepis art. 4 kk jako przepis zawarty w ustawie jako aktem prawnym nadrzędnym nad treścią Uchwały Krajowego Zjazdu Radców Prawnych. Praktyka – a przede wszystkim orzeczenia Sądów Dyscyplinarnych problem ten niewątpliwie rozważą. Na marginesie tych rozważań pragnę Czytelnikom zwrócić uwagę na problem związany z ewentualnymi zarzutami naszych klientów typu – mój radca prawny w ogóle nie uzyskał zgody na zaniechanie wnoszenia apelacji, w ogóle ze mną na ten temat nie rozmawiał. Wydaje mi się, że z praktycznego punktu widzenia nie należy poprzestać tylko na ustnej informacji jak sugeruje to przepis art. 44 ust. 4 KERP lecz albo tę informację przedstawić na piśmie, albo uzyskać pisemną akceptację klienta na niecelowe wnoszenie środka odwoławczego. Niewątpliwie zachowanie tych sugerowanych form ułatwi nam w przyszłości odpieranie zarzutów naszych klientów, a wierzcie mi Szanowni Czytelnicy, iż klienci nasi w formułowaniu są bardzo pomysłowi i często bardzo roszczeniowi. Wojciech Kubisa Rzecznik Dyscyplinarny OIRP Katowice Od Redakcji: Szanowny Rzecznik Dyscyplinarny, wbrew wskazaniom dr Aleksandra Chmiela, nie raczył wyjaśnić zwrotu PT, jakim zwraca się do czytelników naszego pisma... Otóż Redakcja śpieszy wyjaśnić, że za zwrotem tym, nie kryją się żadne wulgarne i pornograficzne treści, które mogłyby zaniepokoić PT wicepremiera i ministra Piotra Tadeusza Glińskiego; jest to skrót od słów pleno titulo, dającego się przetłumaczyć „z zachowaniem należnych tytułów” 50 ciekawe... Od Redakcji: wielu z nas prowadzi procesy o odszkodowanie z tytułu wypadków, urazów, utraty zdrowia. Być może ten tekst dr. Roberta Hawranka i jego propozycja okażą się interesujące... Zagadnienia: Odszkodowania z tytułu wypadków komunikacyjnych, wypadków i urazów w pracy w świetle współczesnych realiów. Czy ubezpieczyciele żyją z niewiedzy ubezpieczonych? Procentowy uszczerbek na zdrowiuinterdyscyplinarny problem medycznoprawny. Ocena ryzyka procesowego w odszkodowaniach z ubezpieczeń NW, NNW, zdrowotnych- szacowanie wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu w postępowaniach przedprocesowych i procesowych. Współpraca prawników i lekarzy w celu osiągnięcia wspólnych korzyści – metody obiektywizacji, standaryzacji jakości odszkodowań, pomocy i leczenia osób poszkodowanych w wypadkach. W obecnych czasach uzyskanie odszkodowania z tytułu następstw urazów komunikacyjnych, zawodo- wych, sportowych, przysparza ubezpieczonym i poszkodowanym coraz więcej problemów. Fakt ten otwiera coraz szersze możliwości dla kancelarii adwokackich i radcowskich, albowiem przeciętny obywatel nie jest już w stanie sam stawić czoła coraz agresywniej działającym firmom ubezpieczeniowym i ich pełnomocnikom, którzy za punkt honoru stawiają sobie wypłatę odszkodowania w jak najniższej wysokości, lub niewypłacenia go w ogóle. Coraz częściej obserwuje się próby transferu kosztów leczenia pourazowego (często drogiego, długotrwałego i skomplikowanego) z polis NW i NNW na ogół ubezpieczonych w naszym kraju, (a więc na Nas Wszystkich płacących składki zdrowotne) w ramach refundacji z NFZ. Takie podejście pozwala potencjalnym świadczeniodawcom zaoszczędzić ogromne sumy, a świadczeniobiorców naraża na kontakt z masową służbą zdrowia, konieczność wielomiesięcznego oczekiwania w kolejkach do przychodni, szpitali, specjalistów. Skazuje na niepomierne wydłużenie procesu leczenia, uniemożliwia szybki powrót do zdrowia, naraża na dodatkowy stres związany z samym oczekiwaniem na kwalifikowaną pomoc medyczną, nie mówiąc już o jej jakości… A to wszystko odbywa się naszym kosztem, powiększając zapaść państwowej służby zdrowia. Co ciekawe, sądy w większości postępowań odszkodowawczych akceptują takie praktyki. Jako firma z ponad 20-letnim do- K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 51 ciekawe... świadczeniem medycznym i orzeczniczym, często bierzemy udział w tych zmaganiach, obserwując z niepokojem, coraz większą agresję stron przy coraz mniejszym poziomie merytorycznym sporu. Liczba klientów zadowolonych z poziomu obsługi prawniczej i medycznej, osób starających się o odzyskanie zdrowia, uzyskanie odszkodowania i zwrot kosztów leczenia po urazach maleje. Przyczyny niedostatku pomocy prawnej można poszukiwać na wielu poziomach i w wielu miejscach. Jedną z nich jest z pewnością rosnąca konkurencja związana z wysypem nowych, mniej doświadczonych kancelarii, otwieranych przez świeżo upieczonych absolwentów prawa, oraz tzw. fundacji i firm odszkodowawczych, konkurencja na rynku odszkodowań rośnie w postępie geometrycznym. W konsekwencji nowi udziałowcy tego kurczącego się rynku walczą o każdego klienta w nadziei, że uzyskają dla niego odszkodowanie oraz honorarium dla siebie. Tną koszty, obiecują złote góry, kierując się jakże błędną maksymą: „był uraz – należy się odszkodowanie, wywalczymy je bez problemu...” Zgodnie z tą maksymą rozpoczynane są procesy odszkodowawcze, które często już zanim się zaczną, skazane są na fiasko, albowiem zanika zupełnie nawyk szacowania ryzyka procesowego. W tym miejscu pojawia się wspólny cel, rozpoczyna się nasza rola- lekarzy orzeczników. Ponieważ do oceny ryzyka procesowego w określeniu 52 wysokości trwałego, lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a więc uzyskaniu odszkodowania z tego tytułu, niezbędna jest specjalistyczna wiedza medyczna z zakresu traumatologii, proponujemy państwu, którzy zajmujecie się taką tematyką, współpracę z nami. Nasza specjalistyczna wiedza medyczna z zakresu traumatologii, połączona z ponad 20-letnim doświadczeniem orzeczniczym, jest dla państwa narzędziem niezbędnym w celu realnego oszacowania ryzyka procesowego - w określaniu wysokości trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, a więc uzyskania odszkodowania z tego tytułu. Oto zupełnie nowa formuła takiej współpracy: Interaktywny Wirtualny Orzecznik (IWO) Dzięki tej formule: możliwa jest ocena szans powodzenia na uzyskanie odszkodowania z tytułu procentowego uszczerbku na zdrowiu, a więc realna ocena ryzyka procesowego. możliwa jest szacunkowa ocena przedziału, w jakim mieści się ten uszczerbek na zdrowiu, możliwa jest dokładna ocena wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu, oraz uzyskanie pisemnej opinii specjalistycznej, również opinii sygnowanej przez lekarza, w skomplikowanych przypadkach możliwe jest wydanie opinii na podstawie kontaktu ubezpie- ciekawe... czonego z lekarzem orzecznikiem i przeprowadzonego badania oceny bezpośredniej. A wszystko to bez zbędnego oczekiwania, dużych nakładów finansowych, przesyłania stert dokumentów. Wypełnienie formularza, będącego podstawą do wydania opinii, zajmuje w zależności od rodzaju oczekiwanej opinii i stopnia złożoności zagadnienia, od kilku do kilkunastu minut. Wyniki takiej oceny dostępne są od ręki w przypadku szacowania ryzyka procesowego i przedziału wysokości procentowego uszczerbku na zdrowiu, w ciągu 24-72 godzin w przypadkach bardziej skomplikowanych, a do 7 dni i dłużej w przypadku konieczności badania bezpośredniego, w zależności od liczby specjalistów potrzebnych do wydania takiej opinii. Zachęcamy do zapoznania się z możliwościami systemu IWO, który dostępny będzie nieodpłatnie dla wszystkich zainteresowanych do końca listopada 2015. Po tym czasie będzie możliwość podpisania umowy abonamentowej na zasadach przedpłaty. System działać będzie równieżniezależnie i w mniejszej skali- w trybie odpłatności jednorazowych, dla osób prywatnych, którym, jeśli wyrażą taką wolę, umożliwimy kontakt ze współpracującymi z nami kancelariami adwokackimi i radcowskimi. Nasi lekarze (zatrudniamy ponad 30 ekspertów, w tym kadrę profesorską) specjalizują się również w leczeniu urazów i ich następstw, zwłaszcza rehabilitacji pourazowej, ukierunkowywaniu diagnostyki i dalszego leczenia, deklarujemy pełną pomoc w tym zakresie. Wszelkie informacje na ten temat, jak również lista naszych specjalności medycznych, znajdują się na naszej stronie internetowej pod adresem: www.procentowyuszczerbeknazdrowiu.pl i www.punz.pl Bezpłatne logowanie do systemu IWO, pod ww. adresami, dla czytelników niniejszego kwartalnika login: POIRP (Pismo Okręgowej Izby Radców Prawnych), hasło: radca.pl Robert Hawranek Cnota pośrodku – rzekł Diabeł i usiadł między prawnikami. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 53 KULTURA Kultura, czyli muzyka, którą kocham i… nie tylko… Muzyka budzi w sercu pragnienie dobrych czynów Pitagoras Maria Nogaj nością. Serial ten, przez niektórych nazywany jest operą mydlaną. Pewnie w tym pogardliwym określeniu kryje się sporo racji, gdyby patrzeć na niego od strony romansowo-intryganckiej fabuły Będzie gene- a także dość prymitywnego sposobu ralnie o wydarze- realizacji. Ale ja, podobnie jak zapewne niach muzycznych duża część oglądających, dość prymiw Katowicach i tywną fabułę traktuję tak, jak libretto nie tylko, ale wcześniej o wydarzeniu większości oper. Trochę z przymrużekulturalnym, które w miesiącach wa- niem oka. Kieruję się natomiast w życiu kacyjnych, czyli od czerwca do końca zasadą: im więcej wiesz, tym więcej wrześnią b.r. miało miejsce w pobliskim zobaczysz (czy też usłyszysz np. w Krakowie. A ściślej w Muzeum Narodo- odniesieniu do muzyki). Dlatego z wym przy Alei 3 Wieszczów. A wcześ- serialu tego, którego akcja toczy się na niej w Brukseli, gdzie został pobity przełomie XIV i XV wieku na półwyspie rekord frekwencyjny wśród zwiedzają- Anatolijskim/obecna Turcja (czerpię nie cych. W Polsce w Krakowie wystawa, o tylko ogromną wiedzę o faktach histoktórej chcę napisać parę słów, była zor- rycznych, którą oczywiście na bieżąco ganizowana pod patronatem Prezyden- muszę pogłębiać, ale głównie wiedzę ta Rzeczypospolitej oraz Ich Wysokości o zwyczajach panujących w „państwie Króla i Królowej Belgii. Wystawa, której środka tamtych czasów” takich jak kuratorem był Michał Dziewulski, nosiła np.: obrzezanie, zaręczyny, zaślubiny i tytuł: OTTOMANIA czyli Osmański pogrzeby, a także o metodach radzeOrient w sztuce renesansu. Inspi- nia sobie z różnymi epidemiami, które racją do wystawy był zapewne turecki nawiedzały świat w tamtych czasach. serial pt. „Wspaniałe Stulecie”, który Jako prawnika szczególne moje zanie tylko w Polsce, ale również w całej interesowanie budzi sposób tworzenia Europie cieszy się ogromną popular- i stosowania w praktyce prawa, także 54 KULTURA szariatu oraz obowiązujące naówczas przepisy celne, służące nie tylko ochronie rodzimego handlu ale jednocześnie pozwalające na dorabianie się „obcym”, głównie kupcom weneckim, na handlu towarami poszukiwanymi przez ludność miejscową, także dwór sułtana. Najbardziej jednak zachwyca mnie sztuka epistolarna, która w tamtym okresie, w dużym stopniu na tamtym terenie, osiągnęła wyżyny, o których w czasach współczesnych możemy tylko pomarzyć. I ten mecenat, którym otaczano artystów, ten powszechny szacunek, którym ich obdarzano. Już widzę zazdrość w oczach rozmywających się na drobne, aby utrzymać rodzinę, artystów nam współczesnych. Nic więc dziwnego, że ówczesnych władców świata, np. Sulejmana Wspaniałego, postać historyczną a jednocześnie jednego z głównych bohaterów ze „Wspaniałego stulecia” jak również ich przodków i następców a także faworyty, jak np. słynna Ukrainka Roksolana, malowali najwięksi malarze renesansu, jak chociażby Tycjan czy Bellini. Przy czym portrety Roksolany (w pewnym stopniu zapewne dzięki której, korespondującej np. z Zygmuntem Augustem, Polska była przez Sulejmana traktowana jako kraj przyjacielski), zdobią wiele słynnych galerii, w tym Galerię Uffizi we Florencji. Dla potrzeb opisywanej przeze mnie wystawy również obrazy takich mistrzów jak Gentila, Bellini, Hans Memling, Jacopo Tintoretto, Paul Veronese czy Albrecht Durer, które na co dzień zdobią takie muzea jak np. National Gallery w Londynie czy tez Kunst Histo- risches Museum w Wiedniu, na tę wystawę, via Bruksela, przyjechały do naszego Krakowa. Tematem wiodącym wystawy była konfrontacja dwóch przeżywających rozkwit światów: muzułmańskiego Wschodu i chrześcijańskiej Europy, widziana oczami mistrzów renesansu, w których ponadczasowych dziełach można znaleźć odbicie tego fascynującego spotkania dwóch odmiennych, ale przenikających się kultur (jakże obecnie aktualne). Dla mnie wystawa ta była prawdziwą ucztą duchową, na której ze mną biesiadowało sporo wspaniałych koneserów sztuki, z którymi z radością dzieliliśmy się naszymi uwagami i spostrzeżeniami. Po raz pierwszy na wystawie czułam się jak w jednej rodzinie duchowej, z którą żal się było rozstawać, bo żegnaliśmy się po paru godzinach jak dobrzy znajomi, którzy potrafią się nawzajem ubogacać swoją wiedzą i przeżyciami. A punktem wyjścia do tej pogłębionej wiedzy był, być może, pozornie banalny serial. Jednocześnie jakże miło było na tej wystawie, w dniu, w którym i ja tam gościłam, spotkać bliskich memu sercu radców prawnych, seniorów z naszego OIRP. I to bez uprzedniego umawiania się. A teraz obiecana Muzyka. Koncerty NOSPR są, jak zwykle oblegane przez publiczność. Podobno przy wielogodzinnych czuwaniach w celu zakupu abonamentu dochodziło do przepychanek i wulgaryzmów, którym delikatnie mówiąc, do kultury bardzo daleko. Wszechobecny snobizm czy autentyczna miłość do muzyki? K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 55 KULTURA Zapewne trochę jednego i drugiego. Chociaż z powodu tego snobizmu, połączonego z brakiem znajomości obyczajów koncertowych, dorobiliśmy się, my katowiczanie a właściwie to Ślązacy, trochę niechlubnej sławy a nawet ”niesławy”. Problem dotyczy opisywanego przeze mnie kilkakrotnie we wcześniejszych felietonach klaskania przez publiczność w czasie krótkich przerw między częściami utworów koncertowych. Tego się nie robi, bo to po prostu rozprasza wykonawców. „Nowa” katowicka publiczność odwiedzająca tłumnie NOSPR tego obyczaju nie znała i ochoczo, z ogromnym entuzjazmem, w czasie tych przerw biła brawo. Być może tak chciała wyrazić swój zachwyt .Efekt był przewidywalny; wściekłość (Zimmerman) a w najlepszym wypadku ironiczny uśmieszek (Piotr Anderszewski i London Symphony Orchestra.) Ale do pracy zabrała się niezwykle skuteczna pani Dyrektor NOSPR i w sposób bardzo kulturalny swoją, teraz już wierną publiczność, wychowała. Ale, niestety, zła sława poszła w Polskę i świat, czego byłam świadkiem na inauguracyjnym koncercie pn. „Premiera”, który otwierał III Międzynarodowy Festiwal im. Krzysztofa Pendereckiego w Zabrzu. Koncert w wykonaniu Sinfonietty Cracovii był dość ciekawy, zwłaszcza że wykonano na nim premierowy koncert na trąbkę i orkiestrę Krzysztofa Pendereckiego, z cyklu światowych prawykonań. Na trąbce grał bardzo pięknie Węgier Gabor Boldoczki. Licznie zgromadzona publiczność nie klaskała między częściami. Ale młody dyrygent, 56 którego nazwiska przez delikatność nie wymienię, pozwalał sobie na prymitywne żarty z publiczności mówiąc głośno, kiedy mogą klaskać a kiedy nie, jakby z góry zakładał jakoby na Śląsku inaczej się nie dało. Miało być dowcipnie, wyszło jak wyszło. Przykro!!! Repertuar koncertowy NOSPR, orkiestry, która w tym roku obchodzi jubileusz osiemdziesięciolecia działalności, jak zwykle rewelacyjny. Wprawdzie, tym razem, bez obiecanego na inaugurację sezonu Krystiana Zimermana, ale za to 2 października, na nadzwyczajnym koncercie usłyszeliśmy (i zobaczyli) rewelacyjną Marthę Argerich, która zagrała, jak zwykle w zawrotnym tempie, młodzieńczy I koncert fortepianowy C-dur op.15 Ludwiga van Beethovena. Słynna pianistka odwiedziła Katowice przy okazji XVII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im.Fryderyka Chopina w Warszawie, w którym uczestniczyła jako członek Jury. Myślę, że to w dużym stopniu dzięki Niej tak wysoko w tym konkursie zostali ocenieni, wg mnie dość kontrowersyjni pianiści tacy jak Chorwat Aljosa Jurinic, Rosjanin Dmitry Shishkin czy też ulubieniec młodej publiczności Georgus Osokins z Łotwy, chociaż ten ostatni z kontrowersyjnej trójki podobał mi się najbardziej. Ale generalnie za bardzo kocham Chopina żebym gustowała w „szybkich wariacjach na Jego temat”. Dlatego też od początku zakochałam się w „misiowatym” Charlesie Richardzie-Hamelinie (Kanada, zdobywca 2 nagrody) oraz perfekcyjnym Koreańczyku Seong-Jin Cho (1 nagroda), który z KULTURA kolei przypomina mi młodego Krystiana Zimermana, który zresztą ufundował Mu swoją prywatną nagrodę za najlepsze wykonanie sonaty. Obaj (Zimerman i Cho) perfekcyjni aż do bólu. Zdobywca 1 nagrody oczarował nas w Katowicach wykonując w siedzibie NOSPR koncert e-moll op.11, oczywiście Fryderyka Chopina. Moim zdaniem zagrał go lepiej aniżeli na konkursie w Warszawie, naprawdę idealnie, ale może dlatego, że bez tego strasznego brzemienia odpowiedzialności i było z nim tylko to, co już będzie mu zawsze towarzyszyć w przyszłości; Muzyka (pewnie i oby często Chopin) oraz my – Jego publiczność. Z kolei koncert f-moll op.21, podobno bardziej introwertyczny, 13 listopada również w NOSPR wykona mój ulubiony, misiowaty Kanadyjczyk. Wcześniej (7.XI) w siedzibie NOSPR oraz podobno w grudniu w Filharmonii, zagości delikatna i ulotna, której muzyka jest pełna poezji, amerykanka singapurskiego pochodzenia Kate Liu, ulubienica prawie wszystkich, zarówno krytyków jak i publiczności. Z kolei Katowicka Filharmonia, która bez wspaniałej zarówno do słuchania ale również do oglądania orkiestry, Sali koncertowej, pod nową Dyrekcją, tak repertuarowo jak i frekwencyjnie dzielnie dotrzymuje kroku NOSPR-owi. I mam wrażenie, ze tutaj ludzie przychodzą tylko dla muzyki a nie dla splendoru. A repertuar zadziwia pomysłowością i różnorodnością, jak chociażby wykonane 16 października oratorium G.F.Haendla „Juda Machabeusz”. Oratoria Haendla/ poza jednym/ w Polsce grywa się bardzo rzadko.” Judę Machabeusza „w „naszej” Filharmonii poprowadził jeden z czołowych kontratenorów świata Paul Esswood. Oratorium to, z roku 1747, wykorzystuje chór czterogłosowy, tekst poetycki oparty na Biblii oraz wątki mitologiczne. Jako ciekawostkę podaję, że ten biblijny bohater i jego równie bohaterski brat Szymon ostatnio są „na topie” i seriale o nich kręci jednoczenie, niezależnie od siebie, 2 reżyserów, w tym słynny Mel Gibson. Zarówno NOSPR jak i Filharmonia prowadza dość bogatą działalność „okołokoncertową”, głównie o charakterze edukacyjnym. Moje szczególne uznanie zdobyły organizowane w Filharmonii, edukacyjno-relaksacyjne comiesięczne piątki dla seniorów, połączone z możliwością przysłuchiwania się próbom koncertów oraz bogaty i bardzo ciekawy program edukacyjno terapeutyczny dla dzieci. Brawo!!! Na koniec MET, czyli bezpośrednie transmisje oraz retransmisje z Metropolitan Opery. W miesiącach letnich królowały retransmisje repertuaru lżejszego, ale zawsze na najwyższym poziomie, jak np. „Wesoła wdówka” Lehara ze znakomitą Renee Fleming w roli tytułowej czy „rozjodlowana” „Córka pułku” Donizettiego. Wreszcie Donizetti dowcipny, chociaż ciągle bellcantowy, bez licznych trupów, nie licząc tych, które musiały być gdzieś tam w dalekim tle, jak to na wojnie. Nowy sezon MET w katowickim „Kosmosie” rozpoczął podwójny Verdi / Trubadur z Anną Nertrebko – znakomi- K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 57 KULTURA ta!! oraz Otello. W październikowym repertuarze „Lulu”, jedna z ostatnich oper, właściwie niedokończona, przedwcześnie zmarłego Albana Berga. Na operę tę jednak nie pójdę, bo nie lubię muzyki II szkoły wiedeńskiej, do której należeli również Arnold Schonberg i Anton Webern. Krótko o Bergu, który stosując eksperymentalną technikę dźwiękową / dodekafonia/ łączył ją z głębokim emocjonalizmem swej muzyki. Ja za taką muzyką nie przepadam, za to wybiorę się w grudniu na „Zaczarowany flet” Mozarta a w styczniu na „Poławiaczy pereł” Bizeta oraz po raz kolejny na „Turandot” Pucciniego ze słynną arią „Nessun dorma” czyli: niechaj nikt nie śpi. Dla mnie jedna z najpiękniejszych. A już naprawdę na koniec parę słów o wieczorze piosenki francuskiej jaki nasz „Klub Seniora” zorga- 58 nizował dla uczczenia Dnia Seniora oraz 100-lecia urodzin Edith Piaf, w Klubie „Pod Gwiazdami” Katowickiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wieczór, uświetnili artyści z paryskiego Montmartru, Sophie Toriel z Mężem Samuelem. Akompaniował im multiinstrumentalista, również z Francji, Christof Tofil. Jak mówią seniorzy (i nie tylko) było pięknie, na początku prawdziwie francusko, a potem to już wspólnie z publicznością, międzynarodowo. Jednak muzyka łączy jak żadna inna dziedzina sztuki. Wprawdzie dla zaproszonych wstęp był wolny ale zakończę moją ulubioną maksymą: pieniądze szczęście dają tylko wtedy, gdy kupimy sobie za nie przeżycia, nie przedmioty. 6 listopad 2015 Maria Nogaj KLUB PODRÓŻNIKA Opisanie świata Marco Wojewody Pośrodku zaś owych murów stoi pałac Wielkiego Chana zbudowany, jak wam opiszę. Większego pałacu nigdy nie widziano. Od północy dotyka wyżej wspomnianych murów, lecz od południa znajduje się plac, na który dostęp mają dostojnicy i żołnierze. Pałac nie posiada piętra, lecz poziom jego jest o dziesięć piędzi wyższy, zaś wokoło platformy biegnie mur marmurowy na dwa kroki szeroki, a pośrodku zbudowany jest pałac... Z czterech stron pałacu wielkie schody marmurowe wiodą na ów mur z marmuru otaczający pałac i przez te schody można wejść do pałacu. [Marco Polo – Opisanie świata – www.zrodla.historyczne.prv.pl] Tego pałacu już nie ma, tak jak już nikt nie podąża drogą z Wenecji, przez Akkę, Armenię, Afganistan, przełęcze Pamiru, Jedwabnym Szlakiem przez pustynię Takla Makan przez cztery lata do Chin. Marko Polo przybył do Pekinu w 1275 roku (choć są badacze kwestionujący prawdziwość jego opowieści, a przede wszystkim jego pobyt w Chinach), jednak nie na dwór chińskiego cesarza, lecz do Dadu (Chanbałyk) na dwór Kubilaj-chana, władcy imperium Mongołów, wnuka Czyngis-chana, który opanował tereny po rzekę Perłową, parł dalej na południe i wschód (to jego flotę inwazyjną na Japonię rozbił Kamikaze – Boski Wiatr) i zabierał się właśnie do zakładania dynastii Yuan. Dzisiaj Emirates trasę z Warszawy z przesiadką w Dubaju pokonują w 13 godzin. Wychodzisz człowieku w świat stali, betonu i szkła; jedziesz czteropasmową autostradą z lotniska wśród niekończących się blokowisk i jeżeli szukasz Chin Marco Polo, to tych Chin już nie ma. Wytrawny turysta podąża śladami historii, im głębiej w otchłań tysiącleci tym lepiej, nie spotka ludzi, którzy odeszli, ale chce zobaczyć, dotknąć dzieła ich rąk. I z tym w Chinach jest kłopot. W centrum Pekinu otoczone wianuszkiem nowoczesnego budownictwa, tak naprawdę trzydziesto- i więcej piętrowych bloków mieszkalnych (gdzieś trzeba ulokować 20 milionów ludzi) rozciąga się Zakazane Miasto, pałac cesarski zbudowany już w czasach kolejnej po Kubilaju dynastii Ming. Losy pałacu oddaje prowadząca do niego Brama Niebiańskiego Spokoju (ozdobiona ogromnym portretem Mao Zedonga): powstała w 1417 roku, spalona w 1465 roku, odbudowana w... – spalona w … – odbudowana..., zdążyła się jeszcze zapisać w historii, bo to z jej szczytu Mao Zedong ogłosił powstanie Chińskiej Republiki Ludowej, aż wreszcie rozpadła się ze starości w latach 60. XX w. I została ponownie w całości odbudowana. Taki to zabytek, jak zamek królewski w Warszawie. Pawilony Zakazanego Miasta K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 59 KLUB PODRÓŻNIKA Pawilon Najwyższej Harmonii płonęły często, intensywnie, jak to bywa w czasach niespokojnych, lecz przede wszystkim, jak to bywa z budowlami z drewna. Jeżeli coś przetrwało do dzisiejszych czasów, to już z okresu dynastii Qing, czyli praktycznie z wieku XIX. Marmurowy statek cesarzowej Cixi 60 Bardziej to zatem staroć, jeszcze nie zabytek. Trzeba jednak przyznać, że Chińczycy zgliszcza cierpliwie odbudowywali, odbudowywali i robili to akuratnie i pieczołowicie. I jest pięknie i kolorowo. Tak jak lubi turysta. Nie tak sobie w Europie wyobrażamy sobie cesarski pałac. Wersal, Schönbrunn, Pałac Buckingham, narzuciły nam jednostronny sposób postrzegania siedziby władcy, jako ogromnego monolitu z kamienia, tymczasem Gù Gōng, w tłumaczeniu „Starożytny Pałac”, to kompleks placów i pawilonów, drewnianych, nigdy piętrowych. Przemierzenie jednego KLUB PODRÓŻNIKA prowadzi do następnego placu z centralnym pawilonem albo otoczonego pawilonami. Noszą wymyślne nazwy: jak wspomniana już Brama Niebiańskiego Spokoju, Pawilon Najwyższej Harmonii, Pałac Niebiańskiej Czystości, Pałac Ziemskiego Spokoju, czy nawet Pałac Spokojnej Długowieczności. Wszystkie pokryte są charakterystyczną żółtoczerwoną dachówką, z glinianymi siedmioma zwierzątkami na narożach dachu, które miały chronić budynek przed rażeniem pioruna. Nie do końca chyba były skutecznym odgromnikiem, jeżeli wokół pawilonów stoją ogromne kadzie na wodę, w zimie stale podgrzewane i gotowe do użycia w czasie pożaru. A pożary, jak wspominałem już, zdarzały się często. Zarówno Starożytny Pałac, jak i letnia siedziba cesarzy Yiheyuan, zdumiewają lekkością, kolorami, przestrzenią – chciałoby się rzec: radością życia. Choć letnia siedziba swoją historią sięga czasów mongolskiej dynastii Yuan, to tak naprawdę kompletnie zniszczona przez wojska angielsko-francuskie podczas II wojny opiumowej, została od nowa wybudowana z końcem XIX wieku. Taki to zabytek. Cesarzowa Cixi zdefraudowała na ten cel fundusze mające służyć budowie floty i jakby szydząc wybudowała statek, dla siebie, z marmuru. Inna sprawa, że dziką hordą barbarzyńskich Hunów okazały się wojska rzekomo cywilizowanych Francji i Anglii, Wielki Mur które dosłownie zniosły z powierzchni cesarskie pałace, grabiąc i paląc, zeskrobując nawet z przeciwpożarowych kadzi pokrywające je warstewki złoceń. I można powiedzieć: i znów nic nie było. Niestety, nie zobaczymy w pałacach wspaniałego dziedzictwa kultury materialnej Chin; turystów straszą puste wnętrza odbudowanych pawilonów: co udało się ukraść, choć też i uratować przed pożogą, dzisiaj jest do obejrzenia w British Museum i w Luwrze, resztę wywiozła armia Czang Kaj-szeka uchodząc na Tajwan przed wojskami Mao Zedonga. Najcenniejsze zabytki Chin są do obejrzenia w Londynie i Tajpej. Legendarny Wielki Mur pozostał, ale ogólnie nie wygląda najlepiej. Legendarny, bo obrósł mitami, z których wiele nie odpowiada prawdzie: po pierwsze: wcale nie jest widoczny gołym okiem z kosmosu, po drugie: mur jako taki, czyli w postaci ciągłej kamiennej konstrukcji – nigdy nie istniał. To układ naturalnych przeszkód, ziemnych wałów, gdzieniegdzie wież, konstrukcji rozczłonkowanych, bywa że znacząco K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 61 KLUB PODRÓŻNIKA Mur, mający chronić Chiny przed atakami „ludów północy” nie spełnił swojego zadania; w połowie XVII wieku mandżurowie pokonali mur (często przekupstwem), obalili Mingów, opanowali Chiny i panowali, aż do obalenia w wyniku wojen domowych (1912), jako dynasta Qing. Z przyczyn niepojętych zachował się pochodzący z XI w. Mistrz Sieci Ogród Mistrza Sieci, cesarskieoddalonych od siebie. Budowa zaczę- go ministra Shi Zhengzhi. Nie był on ła się (podobno) w III w p.n.e., ale jego Ministrem OdSieci, ale na niewielkiej ostateczny kształt zawdzięczamy robo- powierzchni w mieście Suzhou (granitom wykonywanym w okresie dynastii czącym nieomal z Shanghajem) stwoMing. Podawane są różne długości rzył arcydzieło chińskiej sztuki, nie tylko muru: od 6 do prawie tysięcy kilome- ogrodniczej, bo jest to zespół składatrów metrów w sumie, a tak napraw- jących się z wzajemnie splecionych dę można mówić o 2.400 km od gór stawków, tajemniczych ścieżek, przeNan Shan do zatoki Liaodong. Jak wiel- dziwnych ornamentów i malowideł, alki przedstawia obraz nędzy i rozpa- tanek, wiszących mostków, ułożonych czy świadczyć może to, że organizuje w sposób stanowiących kwintesencję się nawet wycieczki trakkingowe po chińskiej sztuki ogrodów: w której wymurze dla chętnych z wyposażeniem dawałoby się czasem, nie roślinność osobistym zbliżonym do alpejskiego. jest najważniejsza, ale wizja przestrzeni To co widzimy na pocztówkach i selfie ukształtowanej ręką człowieka tak, by cioci Marysi to jeden z kilku odbudo- tworzyła wrażenie tworu natury, natury wanych parokilometrowych kawałków. gdzie „Księżyc Wschodzi z Podmuchem Prezentują się świetnie, tak bardzo, że Wiatru”. To nazwa jednej z altan, ulubionawet fugi między kamieniami są jesz- nej (podobno) przez Pana Shi. Co ciekacze świeże. Prawdziwa, autentyczna we, w chińskich ogrodach z rzadka poi jak najbardziej oryginalna jest słynna jawiają się kwiaty albo nie ma ich wcale. terakotowa armia w grobowcu cesarza Cywilizacja licząca sobie niemal cztery Qin Shi w pobliżu dawnej stolicy Xian. tysiące lat pozostawiła po sobie spuściznę Zabytek z III wieku p.n.e. przetrwał tyl- techniczną i materialną godną najwyższeko dlatego, że odkryty został dopiero go podziwu. Wszyscy wiedzą o porcelaw 1974 r., w związku z czym Anglicy nie nie i jedwabiu, ale to Chińczycy wynaleźli zdołali go ukraść. kompas, proch strzelniczy, papier i papie62 KLUB PODRÓŻNIKA rowy pieniądz, druk, zegar mechaniczny niczkach, co utwierdziło ich w przekoz wychwytem (napęd wodny), destylację naniu własnej bezprzykładnej wyższości alkoholu, torpedę, rakiety, w tym wielo- cywilizacyjnej. Więc zamknęli się przed stopniowe... długo wymieniać. Lata burz- światem, który przestał im być potrzebliwej historii, licznych wojen domowych, ny. Kiedy więc w 1535 r. pierwsi portugalniszczycielskich powstań chłopskich, gra- scy kupcy przybyli do Makau otrzymali bieżczych wypraw angielskich, francu- prawo wyłącznie do kotwiczenia statskich, portugalskich – obracały pomniki ków w zatoce, bez prawa schodzenia na tej kultury w proch. Choć nie można po- ląd. Ale krok za krokiem, po dwudziestu wiedzieć, że nic się nie ostało; problem latach przekupstwem powstały pierwsze w tym, że jest to ogromny kraj, a autentyki magazyny „w celu wysuszenia towarów pojawiają się tu i tam, z rzadka, jak rodzyn- zalanych wodą morską”, potem kamienki w cieście, dzielą je setki, tysiące kilome- ne domy, wreszcie murowana twierdza. trów. To na przykład Wielki Budda z Les- Ale Chińczycy nadal nie chcieli nic od han, największy posąg Buddy na świecie Europejczyków kupować (bo pojawili się (71 metrów wysokości), to 1000-letnia Pa- zaraz i Anglicy i Francuzi), a ci za chińskie goda Liaodi w mieście Dingzhou, to zato- towary musieli płacić srebrem. W końcu pione starożytne miasto Shi Cheng albo srebra zaczęło brakować i wtedy Angliliczący 1.400 lat używany bez napraw (!) cy przywieźli z Indii opium. Opium bardo dziś Most Anji. Rzecz w tym, że dotrzeć dzo się Chińczykom spodobało, nałóg tam, od jednego zabytku do drugiego, ogarniał coraz szersze kręgi i w ten spotrzeba czasem kilki dni; życia nie starczy. sób Europejczycy uzyskali nową walutę. Jak upadało to potężne imperium? Władzom nie mogło się to podobać. Na Skądś to znamy. Zniszczyła je ksenofo- polecenie cesarza Daoguang w Kantonie bia, przekonanie o własnej wyjątkowości, zniszczono cały ładunek opium, na co odwrócenie się od świata, niechęć do Anglicy odpowiedzieli w najlepszy znazmian i skupienie na sobie. Tak też umie- ny sobie sposób: wysłali kanonierki. Tak rała I Rzeczpospolita. wybuchła pierwsza wojna opiumowa Na północ od Pekinu leży nekropolia cesarzy z dynastii Ming. W głównym pawilonie wielki posąg cesarza Yongle; to na jego rozkaz admirał Zheng He odbył w latach 1405-1433 dziesiątki podróży do brzegów Sumatry, Jawy, Cejlonu, Indii, Persji, Zatoki Perskiej, Arabii, Morza Czerwonego aż do Egiptu i Mozambiku. Wszędzie zastawali lepianki tubylców w mniej Cesarz Yongle lub bardziej bananowych spódK WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 63 KLUB PODRÓŻNIKA (1839-1842), potem dwie jeszcze następne. Wspaniała, we własnym przekonaniu cesarska armia, jak pamiętamy odizolowana od świata, uzbrojona jak w czasach cesarza Yongle nie sprostała nowoczesnemu brytyjskiemu uzbrojeniu. Potem dopłynęli Francuzi i Amerykanie, każdy chciał wyszarpać dla siebie kawałek tortu, do tego dołączyło się powstanie tajpingów... Chiny zostały spustoszone, obciążone kontrybucjami. Głód, choroby, nędza stały się codziennością w wielkim niegdyś imperium; w Szanghaju, Kantonie, Makau rządzili się obcy po swojemu w eksterytorialnych „koncesjach”. Sic transit gloria mundi. A potem Sun Jat-sen założył Kuomintang, a potem Mao Zedong, a potem rewolucja kulturalna, a potem... potem już wiemy co się stało. Religia Mieszkańcy są bałwochwalcami, są tam jednak też wyznawcy Mahometa. Żyją tam prócz nich również i chrześcijanie... Bałwochwalcy mają tam liczne klasztory i opactwa według swego obrządku. Są w nich wielkie ilości bożków. I to wam powiem, że są wśród nich wysokie na dzie- Nefrytowy Budda 64 sięć kroków, jeden z drzewa, inne z gliny, inne z kamienia lub z brązu, całe są pokryte złotem i bardzo pięknie wykonane. [Marco Polo – Opisanie świata] Marco Polo wskazując na istnienie nielicznych chrześcijan i muzułmanów skupia się na najliczniejszych bałwochwalcach i interpretatorzy są zgodni, że bałwanami owymi Marco Polo były posągi Buddy. Buddyzm nie jest religią, konfucjanizm również nie jest religią, choć często tak się uważa. Religię definiuje się jako wiarę w stwórcę, panującego nad światem boga (bogów), którym należy oddawać cześć. W tym sensie buddyzm nie jest religią, bo wiara w tym sensie tu nie występuje. Żyjący na przełomie VI/V wieku Siddhārtha Gautama, zwany Buddą (Przebudzonym) stworzył swoisty system filozoficzny zbudowany na Czterech Szlachetnych Prawdach o Cierpieniu i Szlachetnych Ścieżkach; to przekaz o tym, o co zapytał pewien paprykarz spod Sandomierza premiera Donalda Tuska: jak żyć? I premier wówczas zamiast zaćukać się powinien był odesłać paprykarza do nauk Buddy; wielce możliwe, że nie wystąpiłby nawet o odszkodowanie, wszak celem człowieka jest Nirwana, stan szczęścia, w którym ustają wszelkie pragnienia. W naszej cywilizacji szczęście definiowane jest dokładnie na odwrót i dlatego nie dostąpimy sansary, niekończącej się wędrówki w kolejnych wcieleniach. Wizerunki i po- KLUB PODRÓŻNIKA sągi Buddy, to te bałwany Marco Polo, nad codziennym życiem Chińczyka, spewystępują w setkach, tysiącach wersji; cjalne funeralne sklepy oferują wszystduże, małe, wykonane ze złoconego ko, co zmarłemu może być konieczne drewna poczynając, po najcenniejsze „do życia”. Skóra, fura i komóra – można z nefrytu. Budda uśmiechnięty, Budda powiedzieć: przodkom kupuje się najśpiący, zadumany, nauczający, umarły nowszy model iphona, cadillaca, domek Budda też jest. Wspaniały nefrytowy w górach nad rwącą rzeką albo telewiposąg Buddy znajduje się w świątyni zor LCD. Wszystko to bardzo realistyczne, w Szanghaju. oczywiście z papieru, zostaje spalone Konfucjusz, w zasadzie równolatek w uroczystym ceremoniale i przodek już Siddhārtha Gautamy, również nie stwo- ma. Często zresztą nie trzeba chodzić rzył religii. To nauka o codziennym ży- daleko, bo Chińczyk pochowa ojca na ciu (paprykarz!), relacjach społecznych, miedzy własnego pola (oczywiście wypodstawowych cnotach: humanitary- kluczone to jest w miastach, gdzie dziazmie, praworządności, poprawności, łają krematoria). mądrości i lojalności. Nie jest to na pewKuchnia no nauka dla naszych polityków. ...jedzą też szczurki faraona, żyjące Jest jeszcze taoizm, również system tam w wielkiej ilości na równinach i góbardziej filozoficzny, niż religijny, opisu- rach wszędzie. Jedzą chętnie mięso koni jący życie człowieka, jako Dao, drogę, i psów, krów, wołów, wielbłądów i wszelwedług jednych promujący bierną po- kiego rodzaju mięso, byle tłuste, i piją stawę wobec świata według innych, mleko kobyle i wielbłądzie, które tak dojako dążenie do spokoju i porzucenie brze umieją przyrządzić, że posiada właśnieistotnych trosk. ciwości dobrego białego wina. [Marco Dawna religia kultu najwyższego bó- Polo – Opisanie świata] stwa Shangdi, inaczej bóstwa niebios, Idę z kolegą ulicą Zhuhai. Nagle choć przewija się aż do upadku dynastii widzimy w oknie wystawowym reQing nie jest widoczna w codziennym stauracji najzwyklejszy elektryczny życiu Chińczyka, zastępuje ją powszechny i silny bardzo kult przodków. Włoski misjonarz Mateo Ricci zabiegał o zgodę papieża na wprowadzenie do nauk kościelnych kultu przodków, zapowiadając rychłą chrystianizację Chin po tym małym zabiegu; papież nie zgodził się i dlatego po dziś dzień chrześcijan w Chinach jest bardzo mało. A kult przodków dominuje Uliczny stragan K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 65 KLUB PODRÓŻNIKA opiekacz, a w nim na rożnie kręcące się GOLONKI i kurczaki. Pędzimy, wygłodzeni po dwóch tygodniach (dlaczego wygłodzeni, o tym za chwilę), jest też piwo, Tsingtao tylko niestety, ale trudno. Zamawiamy. Uprzejmy kelner przynosi malutkie spodeczki i pałeczki. Patrzymy na siebie skonsternowani. Wyciągam co prawda z kieszeni składany widelec, ale jak jeść golonkę bez noża?! Chińczyk rozwiązał za nas ten problem: wniósł jedną wielką michę na dwóch, a w niej jakieś zielska różne zanurzone w glutowatym sosie bez smaku, ale za to o zapaszku wątpliwym... I gdy się pomyszkowało cierpliwie w onych glutach (pałeczkami), można było trafić z rzadka na pocięte cieniutko kawałki golonki. I zapić wodnistym piwem, napojem u nas uzyskiwanym wskutek przepłukania kufla. Zdrowa to kuchnia, jak głoszą uczeni w medycynie mężowie, opierająca się na ryżu, zielsku wszelakiego rodzaju i herbacie w różnych postaciach pitej bez cukru. Herbaty nie pijam, dlatego nie będę opisywał ceremoniału jej parzenia, bo i tak na koniec wychodzi z tego mniej Jelenie prącia 66 lub bardziej zabarwiona gorzkawa woda. Mięso, jak wspomniałem, występuje symbolicznie i to raczej w małych skrawkach. Szczurki, jak za czasów Marko Polo, i owszem, nadal jadają, i koniki morskie, i robale najprzeróżniejsze, i ośmiorniczki i owoce morza, i pierożki z nadzieniem różnym i szaszłyczki drobiowe, wieprzowe i psie. Na ulicach stoją stragany, świeżutkie wszystko, kolorowe, nanizane na patyczki. Pod blatem butla gazowa podgrzewająca michę (woka) z jakąś substancją oleistą. Czegokolwiek nie zamówisz, Chińczyk wsadzi to na parę minut do tej michy i gotowe. Możesz jeść. Chleba nie ma. Co za płyn jest w tej misce nie dojdziesz, choć może onego czasu był to jakiś olej, ale kiedy ty człowieku otrzymujesz swojego szaszłyczka, to w tej misce nurzane już było wszystko co na stole, dzisiaj nurzane, wczoraj, przedwczoraj, za dynastii Ming. Dlatego Chiny śmierdzą. Niestety, całe Chiny (może z wyjątkiem Hongkongu) śmierdzą zjełczałym, rozgrzanym tłuszczem, pamiętającym tysiąc dań i tysiącletnie jaja. W Shanghaju trafiłem na lokal z własną piwiarnią i napiłem się naprawdę dobrego piwa; na beczce było napisane, że w procesie produkcyjnym uzyskuje się produkt o mocy 5,6%, ale jest on „too strong”, dlatego przed rozlaniem do butelek zostaje porządne jednak (!) piwo rozcieńczone do 3,3% – i wtedy jest dobre. Wódka chińska również występuje w sklepach, najbardziej nadaje się do mycia podłóg, koniecznie w masce przeciwga- KLUB PODRÓŻNIKA zowej, bo woń zwala z nóg, bardziej niż zawartość alkoholu (są nawet 50 i 60 procent). Jak już przy używkach jesteśmy, to wspomnieć warto – a pamiętamy, że Chiny to kraj smoka – że smoki w Chinach zostały skutecznie wytępione, o czym Chińczycy radośnie informują na każdym kroku; wysiadam z samochodu na Niczego nie wolno parkingu pod Wielkim Murem i pierwszy napis, jaki widzę, to Kultura NO SMOKING. Nie, nie ujrzysz wypiMają liczne bożki w swoich świątyniach, sanych sentencji Konfucjusza, Buddy, męskie i żeńskie, a tym bożkom poświęcane wielkiego poety Li Bai – zobaczysz na są młode dziewczęta w następujący spokażdym kroku, gdzie wzrok sięga, in- sób: Matka i ojciec poświęcają je bożkom formację, że smoków nie ma (mnie się tym, którzy im są najbardziej potrzebni. Raz kojarzyło z napisami: min niet) i – żeby ofiarowane, na każde żądanie zakonników ci się nie zdawało – to nie wolno jesz- klasztoru bożków muszą się owe dziewczęcze wielu innych rzeczy, o czym infor- ta udawać do klasztoru, aby uprzyjemniać muje zamieszczona powyżej tablica. czas bożkom, i natychmiast tam śpieszą W Kantonie (Guǎngzhōu) jest kilka uli- i śpiewają, i tańczą, i wielką radość odpraczek na starym mieście, gdzie na małej wują. [Marco Polo – Opisanie świata] przestrzeni prezentowana jest cała kuchJuż sam chiński alfabet jest dziełem nia chińska w postaci, że tak to określę: sztuki. Jest to najstarsza i największa hurtowej. To tu zaopatrują się restaura- kultura świata istniejąca nieprzerwanie torzy, ale i gospodarstwa domowe we wszystko co jadalne, w przyprawy i medykamenty. Lekarstwem, i pożywieniem zarazem jest bowiem nie tylko korzeń żeń-szenia, ale i koniki morskie, prącia jeleni, żywe skorpiony i inne ruszające się robactwo reprezentowane we wszystkich kolorach i odcieniach. Nie należy wizyty w restauracji poprzedzać wycieczką Opera w Pekinie po starej części Guǎngzhōu. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 67 KLUB PODRÓŻNIKA od sześciu tysięcy lat. Chińska poezja ną według kanonów mody z czasów opisała wszystko. My w Europie jeste- dynastii Ming; były to monodramy, jakśmy tylko smętnymi jej epigonami; byśmy w Polsce powiedzieli, i nie znając choćbyśmy powtórzeń dokonywali nie języka byłem w stanie zrozumieć cały znając oryginału, to przecież niczego przekaz, odczytując go tylko z ruchów, nie zmienia. Chińskie malarstwo, najbar- mimiki i modulowanych kocich pojękidziej charakterystyczna i nam bardziej wań. Tak to brzmi w uchu Europejczyka, znana będzie jego graficzna odmiana bo w Chinach zasada jest taka: im wyżprzedstawiająca świat marzeń, subtelnej szy głos prezentuje aktorka tym lepsza kreski, onirycznych wzgórz otulonych jest... W Operze Pekińskiej obowiązuje mgłami przetaczanych nad wodą, jak ta sama zasada. Tutaj jednak przybysz senna mara. Woda musi być płynąca, z Europy uczestniczy w akcji, bowiem wynika to z zasad Feng shui. Ten świat po obu stronach sceny wiszą ogromne taki może być, jak na przykład mogo- monitory plazmowe, na których po anty nad rzeką Li. Spływ rzeką z Gullin do gielsku wyświetlany jest tekst dialogów Yangshuo jest podróżą przez malarstwo z didaskaliami. Bowiem opera chińska Chin; rzeka wije się między wapienny- to spektakl akcji; arie – jakbyśmy powiemi ostańcami (mogoty), wyglądającymi dzieli – a bardziej pieśni wypiszczane jak wielkie głowy cukru dochodzące do z ogromną ekspresją nie ciążą nad dia200 metrów wysokości, stojącymi je- logami i podkreślają dynamikę zdarzeń. den za drugim tak, że kolejny wydaje się Początki dla widza są trudne, mogą to cieniem poprzedniego. Miałem pecha: ułatwić trunki (także pochodzenia eupadał deszcz, opar unosił się nad mogo- ropejskiego) sprzedawane na sali przed tami, ale towarzyszący mi Chińczycy byli spektaklem; można również zamówić zachwyceni: było tak, jak na obrazach ich stolik na podsceniu z serwisem obiaukochanych mistrzów. Malarsko polecić dowym i wtedy artyści na scenie śpietakże mogę Tianzi Mountain w prowincji wają jakby do kotleta. Jednak po trudHunan; te wzgórza wyglądają z kolei, jak nym początku zaczynamy uczestniczyć żywcem wyjęte z filmu Avatar. Rozpisałem się o przyrodzie, ale przez to, że nikt chyba poza Chińczykami nie potrafił przekazać jej cudów w tak oszczędny, a zarazem poetycki sposób. Poezji Li Bai nie poczytamy w oryginale, ale teatr i muzykę poznać możemy i warto. Godzinami potrafiłem wpatrywać się w spektakl z jedną aktorką (co wieczór w TV) ucharakteryzowaRzeka Li 68 KLUB PODRÓŻNIKA Hongkong -City, szczególnie gdy wracało się samolotem z Szanghaju właśnie, gdzie na lotnisko przejeżdża się (przefruwa, lewituje?) pociągiem magnetycznym Maglev z prędkością 430 km/godz. Och, PKP!... Imponujące wrażenie robi Szanghaj z zabudową dzielnicy Bund, gdzie wieżowce sięgają 632 m (Shanghai Tower) bądź słynny „Otwieracz”, czyli Shanghai World Financial Center, 492 metry wysokości. Niezapomniane wrażenie robi nocna przejażdżka statkiem po rzece Huangpu. Orgia świateł powala i świadczy o tym, że Chiny nie borykają się ze stopniami zasilania, a przybysz z Europy dowiaduje się, że wcale nie przybył do Chin z pępka świata. Jak mu się wydawało. Szanghaj to nie tylko największe miasto (23 mln mieszkańców), ale i największy ośrodek (tu rywalizuje z Hongkongiem) przemysłowy i finansowy. Na ulicy Nankińskiej sklepy wszystkich najlepszych marek świata (Rolls-Royce od ręki, tanio!), wokół fabryki produkujące towary tychże marek na pierwszej, drugiej i trzeciej zmia- w spektaklu naprawdę, to wciąga, jeden tylko element jest nie do zniesienia: muzyka w żaden sposób nie przypomina naszych uwertur. Jest to ciągły nie ustający łomot emitowany przez czterech orkiestrantów zaopatrzonych w bębny, talarze i jakieś kije, które obijane o siebie narastającym hałaśliwym rytmem podkreślają grozę akcji. Tutaj też gest i mimika, mają ogromne znaczenie. Współczesne Chiny Tutaj nie będzie cytatu z Marco Polo, Chin XXI wieku włoski podróżnik nie znał, opisać zatem nie był w stanie. A współczesne Chiny to potężne inwestycje, technologie, nowoczesność, a lepiej byłoby powiedzieć: przepych nowoczesności na każdym kroku. Przejechałem pociągiem z Pekinu do Shanghaju w niespełna 5 godzin, a jest to odległość 1.318 kilometrów! Na wyświetlaczu w wagonie prędkość 305 km/ godz. po kilkunastu minutach już nie robi wrażenia. Wrażenie robi za to powrót do Polski i podróż pociągiem Inter- Szanghaj nocą K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 69 KLUB PODRÓŻNIKA Za to w Makau szczęka mi opadła. To takie Chiny nie-Chiny. Była portugalska enklawa, gdy po rewolucji goździków rząd Portugalii chciał najzupełniej za darmo zwrócić kolonię, władze w Pekinie wpadły w popłoch. Dlatego, że Makau to największe kasyno świata, co za tym idzie wielkie pieniądze, których Chiny nie zarobiłyby, Kanton w deszczu bo tam hazard jest zakazany. nie. Najbardziej interesująca jest „trzecia Dogadali się w końcu i stanęło na tym, zmiana”. Jak wieść niesie pracowici Chiń- że Makau do 2049 roku będzie „krajem” czycy najzupełniej dobrowolnie i nie żą- o dużej autonomii ze swoim systemem dając nadgodzin pozostają w pracy i dalej prawnym, administracyjnym, gospodarprodukują z tych samych surowców te czym i własną monetą (pataka). Tak same towary, tyle że trafiają one potem naprawdę jednak w powszechnym do rozległego podziemnego targowiska obiegu jest dolar hongkoński. Poza pod ziemią (tuż przy rzece), gdzie moż- starym miastem, faktycznie w kolona kupić Rolexa, czy Breitlinga za 70/75 nialnym portugalskim stylu, wokół dolarów USA bądź torebkę Prady za 460 królują kasyna. Kasyna... to mało pozłotych (w przeliczeniu). Czyli po cenie ich wiedziane. Gigantyczne obiekty, realnej wartości. a złoto aż kapie, z zewnątrz, wewnątrz, Wydaje się, że między największymi skrzy się, błyska, onieśmiela. W kasyośrodkami trwa nieustająca urbanistyczna nie Venetian, z zewnątrz wzorowanerywalizacja; to nie jest bezładne budownictwo realizowane zasadą „byle wyżej”. Do projektów zapraszani są najwyższej klasy światowi architekci tworzący swoiste perły architektury, jak choćby wspomniany Otwieracz w Szanghaju, czy gmach Opery lub Biblioteki w Kantonie. Przyznam, że na mnie Hongkong zrobił najmniejsze wrażenie. Pod tym Kasyno Venetian względem. 70 KLUB PODRÓŻNIKA go na Pałac Dożów, są uliczki starej Wenecji, most Rialto, błękitne niebo i kanały, po których pływają gondole z grającymi na gitarach gondolierami. Samo kasyno to wielkie hale z tysiącami chyba stołów do Black Jacka, ruletki, pokera i czegoś tam jeszcze, a wielka świetlna tablica pokazuje bieżące obroty idące w dziesiątki milionów dolarów. Chińska wieś A kasyn tych jest ponad 150! Chińczycy z kontynentu przekraczają dowa popada w ruinę i nikt się tym nie tłumnie lądową granicę (normalna kon- przejmuje, obok za to wyrastają nowe trola paszportowa, prześwietlania baga- domy: biedniejszy rolnik stawia betonożu – jak na lotnisku), przypływają pro- we pudełko w stylu gierkowskim, bomami, wypełniają lotnisko, a darmowe gatszy okazałe wille w stylu Gargamela. autobusy rozwożą gości z gotówką do No cóż, o gustach się nie dyskutuje, choć kasyn. Wracają jakby lżejsi, potwierdzając czasem zbiera się na płacz. I wtedy, nagsłuszną i dalekowzroczną politykę Komu- le, jak spod ziemi wyrasta stara Chinka nistycznej Partii Chin. w najprawdziwszym chińskim kapeluszu, Pobyt na wsi też nie przynosi ukoje- pędzi najprawdziwsze bawoły i warczy nia. Nowoczesność wkrada się wszędzie, na nas, którzy koniecznie chcielibyśmy motorami, skuterkami o przedziwnych ją sfotografować. Mija nas, pomrukując konstrukcjach, z daszkiem nad kierowcą coś gniewnie pod nosem i kiedy bawoły na przykład, pojazdami, gdzie człowiek przetoczą się już w ślad za nią, wyciąga nie wie: motocykl to jeszcze, czy już sa- z kieszeni najnowszy model smartfona, mochód. Niebo nad plantacjami her- wielce z siebie zadowolona robi nam baty, ryżu, trzciny cukrowej pokrywają zdjęcie, układając środkowy palec drupajęczyny drutów elektrycznych, tak że giej ręki w znak rozpoznawany na całym próba wykonania sielskiej fotografii za- świecie i nie wymagający tłumaczenia. Marek Wojewoda wsze kończy się z jakimś słupem energetycznym w tle. Może przez to ptaki nie PS Marco Polo ani razu nie używa latają pod chińskim niebem, powiadają, że zjedzono je podczas rewolucji kultu- nazwy „Chiny”, była mu nieznana. Poralnej i wielkiego głodu; faktem jednak jawia się w Europie dopiero w XVII w. jest, że jedynego ptaka zobaczyłem i pochodzi od Ts’in, nazwy jednego przed jaskinią Ludi Yan (Trzcinowego z północnych księstw Chińskich i dynafletu): ćwierkał, latał, dopóki mu się bate- stii zjednoczonego państwa w okresie ryjka nie wyczerpała. Stara wiejska zabu- IV – II w. p.n.e. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 71 KLUB SENIORA Wycieczka do Wiednia W człowieku, który uważa, że wszystko już było i nic nie może go zdziwić, umarło to, co najpiękniejsze – uroda życia. Ryszard Kapuściński – Podróże z Herodotem spacer wśród stawów porośniętych liliami wodnymi z malowniczymi mostkami i jedziemy do naszego miejsca noclegowego na obiadokolację w hotelu w Znojmie. Następnego dnia, po śniadaniu, wyWrzesień to dobra pora na wyciecz- jeżdżamy do Wiednia. Nasze zwiedzaki. 18 września wyjechaliśmy na trzy- nie z przewodniczką rozpoczynamy dniową wycieczkę do Wiednia, zorga- od zimowego zamku cesarzy austrianizowaną przez Klub Seniora przy OIRP ckich w Hofburgu. To w nim odbywał w Katowicach. Swoją podróż niektórzy się Kongres Wiedeński nazwany Tańz nas rozpoczęli w Katowicach. Po dro- czącym Kongresem. Zamek jest potężdze do Bielska-Białej dosiadła się reszta ny i nie sposób go zwiedzić z uwagi towarzystwa. Od samego początku na program wycieczki. Ale oglądamy pogoda dopisywała, chociaż z prognoz m.in. trzymane tutaj piękne konie liwynikało, że miał padać deszcz. picany. Rodzą się czarne, a swoją siwą Droga wiedzie przez Czechy. Wczes- maść przybierają dopiero po dziewięnym popołudniem zatrzymujemy się ciu miesiącach. Przechodzimy jeszcze niedaleko granicy austriackiej w miej- do kościoła Augustianów i do katedry scowości Lednice na Morawach, aby św. Szczepana. Po wyjściu z katedry pozwiedzić położony tam kompleks pała- dziwiamy znajdującą się w pobliżu bacowo-parkowy. Zamek Lednice należał rokową Kolumnę zarazy. Ufundował ją od XIII wieku do znanego rodu Lichten- cesarz Leopold I na pamiątkę ocalenia steinów. Został przebudowany w poło- go od zarazy, kiedy to w 1679 r. szalała wie XIX w. w stylu angielskiego gotyku. we Wiedniu epidemia dżumy. Przykuwają uwagę piękny, rzeźbiony Nadeszła pora na atrakcję: tort Sachew drewnie, hol, wrzecionowe schody ra nieopodal Opery. Ma smak dobrze w bibliotece i marmurowe kominki. Wi- nasączonego Murzynka. Jest przełożodzimy znajdujące się w pobliżu palmiar- ny dżemem morelowym i polany czenię i minaret. Kierujemy się do wspania- koladową polewą. Oryginalny przepis łego angielskiego parku z francuskimi na ten tort jest zastrzeżony. Z kawiarni ogrodami. Zajmuje obszar około 200 udajemy się na spacer. Po drodze kupuhektarów. Z łodzi, którymi płyniemy po jemy słynne czekoladki Mozart. Niektózbiorniku wodnym, zachwycamy się rzy idą zobaczyć olbrzymi gmach Opebujną roślinnością i rzadkimi gatunka- ry. Do jego wnętrza można wejść mając mi drzew. Jeszcze w drodze powrotnej wcześniej kupione bilety. Cesarz Franci- 72 KLUB SENIORA szek Józef na widok budowli miał powiedzieć, że przypomina mu budynek dworca kolejowego. Teraz jedziemy na Kahlenberg. Miejsce, które jest symbolem zwycięstwa Austrii, Niemiec i Polski nad potężną armią Imperium Osmańskiego. W XVII w. Turcy zajęli znaczną część Europy. Podeszli pod Wiedeń. Wielki wezyr i dowódca wojsk tureckich Kara Mustafa napisał w liście skierowanym do cesarza Leopolda I, że kto się nie podda i nie przyjmie islamu, poniesie śmierć, a kraj ulegnie całkowitemu zniszczeniu. Zdobycie Wiednia otworzyłoby armii otomańskiej drogę na Rzym. W dniu 12 września 1683r., po mszy św. odprawionej o godzinie 4.00 rano, do której służył król Polski Jan III Sobieski, doszło do decydującej bitwy. Przeważająca armia turecka została ostatecznie pokonana. List do papieża Innocentego XI, król Polski, który był również głównym dowódcą wojsk sprzymierzonych, rozpoczął słowami: Venimus, vidimus et Deus vicit. Dzisiaj kościół św. Józefa na Kahlenbergu należy do polskich księży Zmartwychwstańców, a wzgórze odwiedzane jest w celu widokowym i posilenia się w pobliskiej restauracji. Z Kahlenbergu przejeżdżamy na Prater do Wesołego Miasteczka. Idę długą główną aleją. Oglądam restauracje, karuzele i różne atrakcyjne miejsca zabaw. Imponujące widoki. Duży rozmach. W pewnym momencie dostrzegam karuzelę, wokół której biegają kucyki zaprzęgnięte do małych powozów. Słychać ogłuszającą muzykę. Robi mi K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 73 KLUB SENIORA się smutno. Ogromnie mi jest żal tych zwierząt. Chęć do dalszego zwiedzania gdzieś ulatuje. Wizyta na Praterze to ostatni punkt zwiedzania tego dnia. Jest już wieczór, kiedy wracamy do naszego hotelu w Znojmie. Następnego dnia, w niedzielę rano, jedziemy jeszcze raz do Wiednia. Zwiedzanie rozpoczynamy od Domu Hunderwassera. Uwidacznia on silny indywidualizm architekta. Na tle typowej architektury miasta, budynek wyróżnia się zastosowaniem nieregularnej, płynnej linii oraz odważnym zestawianiem kolorów. Przez wykorzystanie organicznych form w architekturze Hundewassera, wywołuje nieco bajkowy efekt. I na koniec jedziemy do pałacu cesarzy w Schonbrunn. Każdy zwiedzający otrzymuje automatycznego przewodnika po czterdziestu, bogato urządzonych komnatach, pałacu. Dzięki niemu mogę uważnie zapoznawać się z historią zamku oraz z życiem i koleja- mi losu jego mieszkańców. Najbardziej zapamiętuję cesarzowe Marię Teresę i Elżbietę zwaną popularnie Sissi, która w zasadzie tam nie mieszkała. Bardzo dużo podróżowała, aby uciec od uciążliwej dworskiej etykiety. Kochała niezależność. Uderzyły mnie też tragedie, które dotknęły cesarza Franciszka Józefa. Stracił dwoje dzieci – Zofię w wieku 2 i pół roku i Rudolfa w Mayerling. Jego brat cesarz Maksymilian został rozstrzelany w Meksyku, a z ręki zamachowca zginęła w Genewie ukochana żona cesarza Sissi. Jeszcze spacer po francuskich ogrodach pałacu i około godziny 13.00 wracamy do kraju. Zobaczyliśmy Wiedeń w pigułce. Ale było warto. Podróże kształcą mówi stara mądrość. Poznawanie krajów, ludzi i ich obyczajów wzbogaca. Żeby jednak tak było trzeba tylko uczyć się dostrzegać, ponieważ człowiek może poznać tylko to, do czego jest wewnętrznie przygotowany. r. pr. Grażyna Proskurnicka Gdyby pierwszy człowiek na świecie był adwokatem, sprawa o eksmisję z raju trwałaby kilka milionów lat. Kornel Makuszyński Kartoteki policyjne są często naszą jedyną przepustką do nieśmiertelności. Milan Kundera Charakter państwa poznaje się po tym, jacy ludzie siedzą w więzieniach. Valeriu Butulescu 74 WYDARZENIA Zbigniew Głodny Skarbnik OIRP w Katowicach Joanna Żurek-Krupka Skarbnik Rady OIRP w Krakowie CYKLICZNE SPOTKANIA SKARBNIKÓW W dniach 1-3 października br. w Krakowie odbyła się kolejna edycja szkoleń Skarbników Rad i Głównych Księgowych Okręgowych Izb Radców Prawnych. Tym razem przedstawiciele OIRP z całej Polski spotkali się w Krakowie. Frekwencja dopisała i w szkoleniu uczestniczyli przedstawiciele aż 18 OIRP. Uczestników szkolenia przywitała dziekan OIRP Danuta Koszyk-Ciałowicz i skarbnik Joanna Żurek-Krupka. Okręgową Izbę Radców Prawnych w Katowicach reprezentowali skarbnik Zbigniew Głodny oraz Główna Księgowa Edyta Dela. Wykład przeprowadziła Pani Urszula Pietrzak – biegły rewident. Wybór tej osoby był trafny ze względu na to, że znana jej jest problematyka funkcjonowania Okręgowych Izb Radców Prawnych m. in. w związku z badaniem bilansu izby krakowskiej. Przedmiotem wykładu była: „Działalność gospodarcza stowarzyszenia a możliwości zastosowania uproszczeń przewidzianych w ustawie o rachunkowości dla jednostek mikro oraz zasady opodatkowania działalności okręgowych izb radców prawnych podatkiem dochodowym od osób prawnych”. Poza wykładem miała miejsce żywa dyskusja związana z problematyką podatkową i składkami ZUS-owskimi. Odbyły się również panele dyskusyjne Skarbników i Głównych Księgowych. Wymieniono na nich doświadczenia po- szczególnych Izb w zakresie m. in. prowadzonej działalności i związanych z nią rozliczeniach z fiskusem oraz zasadami rozliczeń z ZUS-em. Wymiana doświadczeń poszczególnych OIRP pozwoli na ujednolicenie i usprawnienie rozwiązań w zakresie systemów rozliczeń. Podsumowując, szkolenie uznano za niezmiernie konstruktywne. Stwierdzono, że wymiana wzajemnych doświadczeń spowoduje usprawnienie działań w omawianych zakresach w poszczególnych Izbach. W związku z ogólnie zdefiniowaną działalnością finansową Izb Radców Prawnych postanowiono zwrócić się do OBSiL-u celem wypracowania stanowiska dotyczącego obecnego statusu, w zakresie przedmiotu działalności, okręgowych izb radców prawnych i znalezienia możliwości bardziej precyzyjnego zdefiniowania tego przedmiotu. Oprócz części szkoleniowej gospodarze spotkania zaprosili uczestników szkolenia na spacer po Krakowie, tj. Kazimierzu, Wawelu i Rynku. OIRP w Krakowie pochwaliła się również swoją siedzibą, która trzeba przyznać, robi duże wrażenie. Gratulowano tak szybkiego i efektywnego przedsięwzięcia, jakim była adaptacja nabytej nieruchomości. Kolejne szkolenie Skarbników i Głównych Księgowych będzie organizowane w 2016r. przez OIRP w Lublinie. K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 75 SPORT r.pr. Piotr Zarzecki XXVI Letnia Spartakiada Prawników – Warszawa 2015 W bieżącym roku emocji sportowych w prawniczym środowisku z pewnością nie brakowało, inicjatywy lokalne i ogólnopolskie wyrastały jak grzyby po deszczu, więc nawet najbardziej wytrwali i zapaleni „wyczynowcy” nie byli w stanie odznaczyć swojej sportowej obecności na wszystkich z nich. Tym samym jak co roku to właśnie arena zmagań spartakiadowych stała się swoistym barometrem formy nie tylko indywidualnych zawodników, ale wręcz całych województw. I w tym miejscu możemy zacząć odrobinę się chwalić. Jako województwo śląskie wystawiliśmy drugą najliczniejszą reprezentację – 67 zawodniczek i zawodników reprezentowało nasze barwy, zdobywając łącznie 58 medali, a w tym 19 złotych, 14 srebrnych i 24 brązowe. Ten niesamowity wynik pozwo76 r.pr. Maciej Czajkowski lił nam na zajęcie drugiego miejsca w łącznej klasyfikacji województw, w którym Śląskie ustąpiło jedynie gospodarzom Spartakiady, którzy zdobyli łącznie 68 medali, a w tym 22 złote. Warto jednak dodać, że Mazowieckie sukces swój wywalczyło siłą 147 zawodników, co pokazuje, że śląska ekipa była najskuteczniejszym medalowym teamem. Dodatkowego i dumnego podkreślenia wymaga fakt, że z 58 medali dla województwa śląskiego aż 32 wywalczyły trzy Panie – multimedalistki: sędzia Anna Petri (14 medali), radca prawny Joanna Olszówka-Zarzecka (8 medali) i aplikantka adwokacka Anna Iskierka (10 medali). W grach zespołowych standardowo na wysokim poziomie zaprezentowali się nasi siatkarze, którzy w odwiecznym finale – swoistym spartakiadowym Grand Derbi – ulegli po dramatycznym meczu 2:3 eki- SPORT pie z Olsztyna. Srebro po takim finale błyszczało wyjątkowo dumnie na piersiach naszych zawodników… …choć nie tak dumnie, jak na naszych Złotych Chłopcach od haratania w gałę. Piłkarze nie sprawili całkowitej niespodzianki tylko dlatego, że przez licznych fachowców od początku turnieju spartakiadowego byli typowani na jednego z murowanych faworytów do podium. Cóż, wygrywając Halowe Mistrzostwa Polski jako OIRP Katowice i wzmacniając dodatkowo skład zaprzyjaźnionymi adwokacko-sędziowskimi gwiazdami stadionów nie można umknąć uwadze specjalistów. Tym bardziej jednak cieszy fakt, że panowie piłkarze wytrzymali ciążącą na nich presję i sprawili nam wielką radość wygrywając złoto! Oby tak dalej! Optymizmem powiało też na koszykarskich parkietach. Przebudowana i wzmocniona (zwłaszcza na tablicach) reprezentacja Śląska wystawiła dwie drużyny do streetballu, w którym Śląsk II dotarł aż do półfinału (w meczu o III miejsce nie wystąpił z uwagi na zdumiewające błędy sędziów nie znających regulaminu zawodów – mecz pierwotnie miał się po prostu nie odbyć). W koszykówce tradycyjnej nasza ekipa pięknie walczyła w grupie, w której przegrała tylko z późniejszym tryumfatorem turnieju – Tarnowem. Niestety, pomimo dobrego bilansu zwycięstw awans do półfinałów przegraliśmy z Wrocławiem na małe punkty (Wrocław zresztą zajął w turnieju II miejsce). Nie martwcie się jednak panowie koszykarze – czas na rewanż już wkrótce – w listopadzie w Katowicach czołówka spartakiadowych składów zmierzy się w jesiennym turnieju o puchar Dziekana OIRP. Gratulacje dla wszystkich zawodniczek i zawodników za udział oraz stworzenie fantastycznej, sportowej atmosfery, wolnej od trudnych spraw zawodowych, samorządowych, podziałów, animozji i innych problemów, które całkowicie blakną wobec tak przyjacielskich relacji wynikających z najszlachetniejszego współzawodnictwa. Już teraz zapraszamy wszystkich pozytywnie i sportowo zakręconych w przyszłym roku do Szczecina. Przy okazji gorące podziękowania dla organizatorów i sponsorów za wspaniałą pracę jaką wykonali – jesteście wielcy! Wesołe galerie zdjęciowe ze spartakiady można oglądać na stronie internetowej spartakiady lub poprzez stronę naszej Izby na facebooku. Perła Paprocan czyli Biegli w prawie i po sprawie Biegać każdy może.... – można by zaśpiewać parafrazując klasyka, ale tym razem wcale nie chodziło o to, kto dalej, kto szybciej, kto lepiej, kto gorzej. Liczyło się tylko uczestnictwo, dobra zabawa, radosna atmosfera wspólnego zmagania się z własnymi słabościami. Perła Paprocan to impreza biegowa z wieloletnią tradycją, która łączy zawody z treningiem biegowym na niemal dowolnym dy- K WARTALNIK Okręgowej Izby R adców Prawnych w K atowicach 77 SPORT stansie pod warunkiem, że będzie to wielokrotność siedmiokilometrowej pętli. Co więcej, nie ma obowiązku biegania, albowiem impreza ta łączy biegaczy i amatorów nordic walking. Dla tych, którzy przebiegną co najmniej półmaraton (trzy pełne okrążenia), organizatorzy przygotowali pamiątkowe medale. W tym roku dzięki owocnej współpracy z Tyskim Towarzystwem Sportowym po raz pierwszy w biegu wyróżniono kategorie: radcy prawni i prawnicy. W ramach tej kategorii przedstawiciele naszego samorządu oraz pozostali prawnicy mogli rywalizować nie tylko w klasyfikacji generalnej, ale również sprawdzić kondycję pozostałych zawodów prawniczych. Zgodnie z założonymi zasadami prawniczego regulaminu dyplomy, medale i puchary otrzymali ci, którzy włożyli najwięcej wysiłku w bieg na najdłuższym dystansie lub w szybkość na wybranej przez siebie ilości pętli. Pełna klasyfikacja medalowa do sprawdzenia na stronie facebook OIRP Katowice. Dla tych, którzy jeszcze nie zdecydowali się, czy wystąpić w kolejnej edycji, warto zaznaczyć, że nie ilość okrążeń i nie ich prędkość, ale satysfakcja ze zdrowo wybieganej niedzieli w tej imprezie jest najważniejsza. Serdecznie zatem zapraszamy, kolejna odsłona Perły Paprocan już na wiosnę, kiedy to w piknikowej atmosferze będziemy mogli znów pobie- 78 gać po przepięknym terenie puszczy pszczyńskiej – bo biegać każdy ma prawo, a dla zwycięzców: brawo, brawo, brawo! II SQASHOWe MISTRZOSTWA śLĄSKA PRAWNIKÓW Perła Paprocan to nie jedyna atrakcja tego październikowego weekendu, albowiem w sobotę na pięknym obiekcie Bażantowo Sport rywalizowali najlepsi zawodnicy squasha. To już druga edycja turnieju i ponownie poziomu zawodów nie powstydziliby się nawet profesjonalni gracze. Po zmaganiach w grupach zwycięzcy zostali wyłonieni w meczach rozgrywanych systemem pucharowym, a po zagraniach finalistów ręce same układały się do klaskania. Za udaną imprezę dziękujemy jak zwykle sponsorom, a przede wszystkim Milenium Sport sp. o.o., która ufundowała nagrody i udostępniła obiekt, a także Dziekanowi oraz Prezydium OIRP Katowice za okazane wsparcie. Squashowe Mistrzostwa Śląska wygrali: KAT. KOBIET: 1. Iwona Bargenda, 2. Beata Woszczyk 3. Joanna Olszówka-Zarzecka KAT. OPEN: 1. Szymon Horzela, 2. Michał Mucha 3. Maciej Gliwiak A LĄSK PRAW Ś N A W uc ha rD ow oP ic a TENISIE ch W ÓW IK III MISTRZOS T SPORT zie k ana OIR P a wK t 12-14 lutego 2016 r. ul. Jasna 31 GLIWICE rozpoczęcie gier: piątek, 15.00 Losowanie gier: 11.02.2016 KATEGORIE •gra pojedyncza kobiet: open, 35+ •gra pojedyncza mężczyzn: open, 45+, 55+ •gra podwójna •gra mieszana Imprezy towarzyszące dla uczestników i ich rodzin: •TURNIEJ BADMINTONA •nielimitowane wejście do sfery wellness, siłowni i na basen •możliwość oglądania transmisji meczy na żywo w restauracji •Player’s Party we włoskiej restauracji LUMINOSO RISTORANTE Zgłoszenie i wpłata wpisowego: 10.02.2016 r. Wpisowe: •190 zł – turniej tenisa (cena obejmuje turniej badmintona) •120 zł – wyłącznie turniej badmintona Wyżej wymienione wpisowe obejmują udział w zawodach oraz wejście osób towarzyszących Informacje o turnieju: www.oirp.katowice.pl (zakładka Po godzinach – Sport), www.jasna31.pl Pytania proszę kierować na adres mailowy: [email protected]; [email protected] partner: K WARTALNIK OKRęgOWej Izby R AdcóW PR AWNych W K ATOWIcAch 79 SPORT 80
