To pierwsza publikacja obejmująca całościowo i

Współpraca i spory międzynarodowe na morzach. Wybrane zagadnienia prawa, polityki morskiej i
ochrony środowiska.
Leonard Łukaszuk
To pierwsza publikacja obejmująca całościowo i wieloaspektowo, z perspektywy zarówno
globalnej, jak i regionalnej, najnowsze zagadnienia: aksjologii, prawa i polityki morskiej
współczesnych państw. Nowatorskie ujęcie aktualnych problemów wyraża się w ukazaniu
węzłowych tematów i płaszczyzn współpracy regionalnej oraz subregionalnej państw i
organizacji międzynarodowych na morzach.
Przedstawiono kolizje interesów różnych podmiotów wyrażające się w sporach o obszary i
zasoby oraz o pozycję i dominację geopolityczną. Nowe podejście metodologiczne, z
zastosowaniem spójnej i klarownej kompozycji merytorycznych treści, będzie użyteczne w
wykorzystaniu tej publikacji do celów dydaktyki akademickiej, oraz jest zachętą do
studiowania i inspiracją do kontynuowania dalszych badań na studiach magisterskich oraz
doktoranckich. Celom tym służy zwłaszcza ukazana w książce specyfka interpretowania i
stosowania nowego prawa morza w różnych uwarunkowaniach geopolitycznych, społecznych
i kulturowych.
Spis treści:
Od autora
Rozdział 1. Konwencja NZ o prawie morza z 1982 roku a załatwianie sporów
międzynarodowych
1.1. Główne zasady załatwiania sporów morskich – ogólna charakterystyka
1.2. Niektóre kwestie prawne związane z załatwianiem sporów
1.3. System zasad i procedur załatwiania sporów według Konwencji Narodów Zjednoczonych
o prawie morza z 1982 roku
1.4. Udział organizacji międzynarodowych we współpracy dwustronnej i wielostronnej oraz
w załatwianiu sporów
Rozdział 2. Kwestie sporne dotyczące delimitacji obszarów morskich korzystania
z zasobów naturalnych mórz i oceanów oraz ochrony środowiska morskiego
2.1. Delimitacja obszarów morskich – aktualne problemy i kwestie sporne
2.2. Ochrona prawna gatunków migrujących i racjonalnej gospodarki zasobami żywymi mórz
2.3. Spory o połowy
2.3.1. Spór o połowy na Morzu Ochockim
2.3.2. Spór Australii i Japonii o połowy wielorybów na morzach Antarktyki (retrospektywa)
2.3.3. Spór Hiszpanii i Kanady o połowy ryb na Atlantyku
2.3.4. Wybrane spory dotyczące rybołówstwa morskiego rozpatrywane przez ITLOS
2.4. Problemy ochrony prawnej środowiska morskiego
2.4.1. Podstawowe zasady zachowania, ochrony i użytkowania środowiska morskiego
określone w Konwencji NZ o prawie morza z 1982 r.
2.4.2. Obszary szczególnie chronione w Azji Południowo-Wschodniej, Australii i Nowej
Zelandii
2.4.3. Spory dotyczące ochrony środowiska morskiego rozpatrzone przez ITLOS
2.5. Spory dotyczące korzystania z kopalin podmorskich jako dóbr wspólnie dzielonych oraz
uwarunkowania prawne eksploatacji złóż mineralnych na dnie mórz i oceanów
Rozdział 3. Dziedziny współpracy oraz spory o obszary morskie w subregionie Bałtyku i
w części Subarktyki
3.1. Ramy prawne i dziedziny współpracy regionalnej państw i społeczności bałtyckich
3.2. Problemy związane z delimitacją granic morskich na Morzu Bałtyckim
3.3. Spór Litwy i Łotwy o szelf kontynentalny i wyłączną strefę ekonomiczną
3.4. Spór delimitacyjny między Polską a Danią
3.5. Spór Norwegii i Rosji o szelf kontynentalny na Morzu Barentsa i Oceanie Arktycznym
Rozdział 4. Współpraca i spory międzynarodowe w subregionach Morza Czarnego
i Morza Kaspijskiego
4.1. Główne problemy współpracy państw subregionu czarnomorskiego oraz spory
4.1.1. Spór Rumunii z Ukrainą
4.1.2. Spór Ukrainy z Rosją
4.2. Subregion Morza Kaspijskiego oraz spory o delimitację obszarów tego morza
Rozdział 5. Problemy współpracy państw i spory na Morzu Śródziemnym
5.1. Uwarunkowania i problemy współpracy morskiej państw regionu Morza Śródziemnego
5.2. Spór Grecji i Turcji o wyspy na Morzu Egejskim
5.3. Spór Hiszpanii i Wielkiej Brytanii o Gibraltar oraz o przyległe akweny morskie
5.4. Spór Słowenii i Chorwacji o zatokę Piran
Rozdział 6. Państwa Afryki wobec problemów delimitacji i użytkowania obszarów
morskich
6.1. Państwa Afryki a nowe prawo morza
6.2. Spór między Kamerunem i Nigerią
6.3. Spór między Erytreą i Republiką Jemenu
6.4. Spór między Katarem i Bahrainem
Rozdział 7. Polityka morska oraz spory i konflikty z udziałem państw Ameryki
i Europy
7.1. Państwa Ameryki Łacińskiej a nowe prawo morza
7.2. Spory i konflikty na Atlantyku oraz w Subarktyce
7.2.1. Spór Kanady i Francji o wyspy Saint Pierre i Miquelon
7.2.2. Spór Kanada – Dania o Hans Island w Cieśninie Nares
7.2.3. Spór Kanada – USA o tzw. Przejście Północno-Zachodnie
7.2.4. Dążenie do rozwiązania sporu o Falklandy/Malwiny
7.2.4.1. Aspekty prawnomiędzynarodowe konfliktu
7.2.4.2. Proces normalizacji stosunków brytyjsko-argentyńskich
7.2.5. Problemy statusu i delimitacji archipelagu Wysp Kanaryjskich
Rozdział 8. Spory i konflikty na morzach Azji
8.1. Polityka morska państw Azji i Pacyfiku – wysuwane roszczenia i inne problemy
8.1.1. Polityka morska Japonii
8.2. Bliższa charakterystyka wybranych sporów i konfliktów na morzach Azji
8.2.1. Spory i konflikty na Morzu Południowochińskim i próby ich rozwiązywania
8.2.1.1. Spór o wyspy Spratly
8.2.2. Niektóre spory i konflikty między państwami Azji Północno-Wschodniej i Japonią
Rozdział 9. Kwestie prawne związane z obecnością wojskową na morzach
Uwagi końcowe
Bibliografia (wybór)
Contents