przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Transkrypt

WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
DLA STUDENTÓW II ROKU
I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Rok akademicki 2010 / 2011
Opracowanie edytorskie i druk:
Oficyna Wydawnicza Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Zam. 344 / 2010
nakład 420 egz.
tel. (022) 5720 327
e-mail: [email protected]
www.oficynawydawnicza.wum.edu.pl
Spis treści
.
WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO..........3
.
Podział roku akademickiego 2010 / 2011........................................4
3.
Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM
w kadencji 2010-2012.................................................................................5
4.
Plan studiów na rok akademicki 2010/2011.................................6
5.
BIOCHEMIA.....................................................................................................7
6.
BIOFIZYKA......................................................................................................11
7.
BIOLOGIA MEDYCZNA.................................................................................13
8.
HISTOLOGIA Z CYTOFIZJOLOGIĄ, EMBRIOLOGIA...............................15
9.
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA............................................................................19
0. IMMUNOLOGIA..............................................................................................24
. JĘZYK OBCY...................................................................................................26
. WYCHOWANIE FIZYCZNE...........................................................................28
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK DLA STUDENTÓW II ROKU
WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Po II roku studiów studenta obowiązuje 4 tygodniowa praktyka / 20 dni roboczych – 140 godzin /
w zakresie lecznictwa otwartego, w gabinetach lekarskich lekarza rodzinnego – 2 tygodnie, oraz
pomocy doraźnej w izbie przyjęć lub pogotowiu ratunkowym – 2 tygodnie.
Kierownicy / dyrektorzy przychodni i stacji pogotowia ratunkowego / ustalają szczegółowy zakres i harmonogram praktyki oraz sprawuje kontrolę nad pracą studenta.
Opiekunem praktyki studenckiej winien być lekarz o odpowiednim przygotowaniu zawodowym
i ogólnym.
Nieobecność studenta w pracy może być usprawiedliwiona formalnym zwolnieniem lekarskim.
Choroba dłuższa niż 1 tydzień powoduje konieczność przedłużenia praktyki o odpowiedni okres
czasu.
W miarę możliwości student pod nadzorem opiekuna winien wykonywać wszystkie czynności
pielęgnacyjne w Przychodni.
Odbycie praktyki potwierdza opiekun, a praktykę zalicza Kierownik / Dyrektor przychodni i stacji pogotowia ratunkowego.
Celem praktyki w gabinecie lekarza rodzinnego jest:
1 / Zapoznanie się z tokiem rejestrowania chorych, rodzajami dokumentacji i systemem prowadzenia kartotek w przychodni.
2 / Zaznajomienie się z zasadami wydawania zwolnień lekarskich, zaświadczeń, skierowań do badań specjalistycznych oraz sposobami ich wypełnienia.
3 / Opanowanie sposobu przygotowania materiałów opatrunkowych i narzędzi do sterylizacji.
4 / Zapoznanie się z pracą w gabinetach zabiegowych, w tym samodzielne wykonywanie wstrzyknięć podskórnych, śródskórnych i domięśniowych.
5 / Zapoznanie się z techniką desmurgii i gipsowania.
6 / Zapoznanie się teoretyczne i w miarę możliwości praktyczne z zasadami udzielania pierwszej
pomocy w nagłych wypadkach.
7 / Pomoc przy wykonywaniu przez lekarza drobnych zabiegów.
8 / Asysta lekarzowi przyjmującemu pacjentów w przychodni.
Celem praktyki w izbie przyjęć lub pogotowiu ratunkowym jest:
1 / Zapoznanie z zakresem czynności działu pomocy doraźnej.
2 / Asystowanie przy udzielaniu pierwszej pomocy chorym oraz przy badaniu chorych.
3 / Udział w charakterze sanitariusza w wyjazdach karetki ogólnej, reanimacyjnej, wypadkowej,
pediatrycznej i ginekologiczno-położniczej.
4 / Zdobycie umiejętności w stanach zagrożenia życia.
WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
REKTOR – prof. dr hab. MAREK KRAWCZYK
PROREKTOR ds. DYDAKTYCZNO–WYCHOWAWCZYCH
– prof. dr hab. MAREK KULUS
PROREKTOR ds. NAUKI I WSPÓŁPRACY Z ZAGRANICĄ
– prof. dr hab. SŁAWOMIR MAJEWSKI
PROREKTOR ds. KLINICZNYCH, INWESTYCJI i współpracy z regionem
– dr hab. SŁAWOMIR NAZAREWSKI
PROREKTOR ds. KADR
– prof. dr hab. ANNA KAMIŃSKA
DZIEKAN I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
– prof. dr hab. MIROSŁAW WIELGOŚ
Prodziekan ds. I / II r.
– prof. dr hab. BARBARA GÓRNICKA
Prodziekan ds. III / IV r. – prof. dr hab. KAZIMIERZ NIEMCZYK
Prodziekan ds. V / VI r. – prof. dr hab. KRZYSZTOF ZIENIEWICZ
Prodziekan ds. przewodów doktorskich – prof. dr hab. CEZARY KOWALEWSKI
Prodziekan ds. studiów doktoranckich – prof. dr hab. PIOTR PRUSZCZYK
Prodziekan ds. Oddziału Stomatologicznego – prof. dr hab. RENATA GÓRSKA
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Elektroradiologii
– dr hab. ANDRZEJ CIESZANOWSKI
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Audiofonologii – dr hab. Krzysztof Morawski
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Higieny Stomatologicznej
– dr hab. SYLWIA SŁOTWIŃSKA
Pełnomocnik Dziekana ds. nauczania Technik Dentystycznych
– prof. dr hab. LEOPOLD WAGNER
Przewodniczący Rady Pedagogicznej II r. – dr Tomasz Stokłosa
Kierownik dziekanatu – mgr Joanna Kwiatkowska, tel. (022) 57 20 208,
fax (022) 57 20 266, pok. 208.
SEKRETARIAT I WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Sprawy studenckie II r. studiów p. Danuta Bogucka, pok. 213 d, przyjmuje w poniedziałek,
wtorek, czwartek, piątek w godz. 1030–1500, tel. (022) 57 20 210, fax (022) 57 20 266.
SEKCJA SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW tel. (022) 57 20 814, 57 20 815.
WŁADZE UCZELNI urzędują na ul. Żwirki i Wigury 61.
Przychodnia dla studentów WUM: Niepubliczny ZOZ Centrum Medyczne WUM ul. Banacha 1 a, tel. (022) 599 18 01, 02-03.
Podział roku akademickiego 2010 / 2011
SEMESTR ZIMOWY
od dnia
do dnia
27.09.2010
19.12.2010
zajęcia dydaktyczne
20.12.2010
02.01.2011
wakacje zimowe
03.01.2011
23.01.2011
24.01.2011
30.01.2011
sesja egzaminacyjna zimowa
31.01.2011
06.02.2011
przerwa semestralna
07.02.2011
13.02.2011
sesja poprawkowa
12 tygodni
3 tygodnie
SEMESTR LETNI
od dnia
do dnia
14.02.2011
23.04.2011
24.04.2011
01.05.2011
wakacje wiosenne
02.05.2011
05.06.2011
06.06.2011
30.06.2011
sesja egzaminacyjna letnia
29.08.2011
04.09.2011
sesja poprawkowa
10 tygodni
5 tygodni
Warszawski Uniwersytet Medyczny
SAMORZĄD STUDENTÓW
Skład Zarządu Samorządu Studentów WUM
w kadencji 2010-2012
ul. Oczki 5, pok. 307
02-007 Warszawa
tel./faks: +48 22 62 88 306
Przewodniczący
Łukasz Marczak,
III rok, I WL kierunek lekarsko-dentystyczny,
Tel. Kom.: 509-030-298
E-mail: [email protected]
Wiceprzewodniczący
Przewodniczący Komisji Kultury
Marcin Sanocki,
IV rok, I WL kierunek lekarski,
Tel. Kom.: 503-090-746
Dominik Gałecki,
III rok, II WL kierunek lekarski,
Tel. Kom.: 606-666-799
Przewodnicząca Komisji Sportu i Turystyki
Wiceprzewodniczący, Przewodniczący Komisji Dydaktyki
Natalia Szyller,
IV rok, WF kierunek farmacja,
Tel. Kom.: 606-107-833
Filip Dąbrowski,
V rok, I WL kierunek lekarski,
Tel. Kom.: 605-288-485
Przewodniczący Komisji Informacji i Promocji
Sekretarz
Wojciech Figura,
III rok, II WL kierunek lekarski,
Tel. Kom.: 609-344-009
Honorata Stachelek,
IV rok, I WL kierunek lekarski,
Tel. Kom.: 663-320-120
5
4
1
4
Immunologia
Język franc., niem., ros., ang.,
(1 język do wyboru)
Wychowanie fizyczne
Praktyki zawodowe
Rok studiów: II
2
c
c
2
2
1
c
1
c
zaliczenie
zaliczenie
egzamin
egzamin
zaliczenie
egzamin
egzamin
zaliczenie
egzamin
209,0 147,0 477,0
140,0
140,0
833,0
30,0
30,0
23,0
15,0
31,0
90,0
36,0
75,0
ćwicz.
60,0
19,0
42,0
15,0
10,0
45,0
4,0
50,0
sem.
60,0
10,0
40,0
75,0
210,0
10,0
20,0
60,0
51,0
75,0
wyk.
200,0
w tym:
S3
S1
1 M19
1 M14
20
10
10
Studium Wychowania Fizycznego
i Sportu
20
20
20
10
10
10
ćwicz.
20
c. kurs
c. kurs
c. kurs
20
20
20
sem.
Studium Języków Obcych
Zakład Immunologii
Zakład Biologii Ogólnej i Parazytologii
Zakład Transplantologii i Centralny
Bank Tkanek (20%)
1 M17
c. kurs
Katedra i Zakład Histologii
i Embriologii (80%)
c. kurs
Katedra i Zakład Fizjologii
Doświadczalnej i Klinicznej
c. kurs
wyk.
Minimalna liczba
studentów w grupie na
zajęciach
Zakład Biofizyki i Fizjologii Człowieka
Katedra i Zakład Biochemii
Jednostka dydaktyczna prowadząca
zajęcia
1 M15
1 MA
NZME
1WK
Kod
jednostki
Liczba grup dziekańskich: 16
Semestr
Wymiar godzin
(1 zimowy,
Forma
obowiązujących
2 letni,
zaliczenia
studenta
c oznacza
(maksymalny)
1 i 2)
R a z e m (maksymalnie) przedmioty:
3
Biologia medyczna
17
Fizjologia
5
4
Biofizyka
Histologia z cytogizjologią,
embriologia
17
Biochemia
Nazwa przedmiotu
Plan studiów na rok akademicki 2010/2011
I Wydział Lekarski, kierunek lekarski – studia 6 letnie stacjonarne i niestacjonarne (d. wieczorowe)
ECTS
BIOCHEMIA
KATEDRA I ZAKŁAD BIOCHEMII
02-097 Warszawa, ul.Banacha 1, tel. 5720 693, 5720 639, tel./ fax 5720 679,
www.amwaw.edu.pl\biochemia
Kierownik Katedry: prof. dr hab. Anna Barańczyk-Kuźma
Odpowiedzialni za dydaktykę:
dr Maria Szumiło – organizacja ogólna
dr hab. Iwonna Rahden -Staroń – seminaria
lek.Wojciech Graboń – ćwiczenia laboratoryjne
mgr Małgorzata Chołojczyk – ćwiczenia laboratoryjne
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: piątki 1200 – 1300 oraz pół godziny przed rozpoczęciem
zajęć seminaryjnych i ćwiczeń laboratoryjnych.
Zajęcia odbywają się w III i IV semestrze i obejmują łącznie 200 godz. wykładów, seminariów
i ćwiczeń laboratoryjnych.
Wykłady: 2 x w tygodniu po 2 godz. (razem 75 godz.) – Aula w Centrum Dydaktyczno-Konferencyjnym (Żwirki i Wigury 61).
Seminaria: 1 x w tygodniu po 2, 5 godz. (razem 50 godz.) – sale seminaryjne w Centrum Dydaktyczno-Konferencyjnym (ul. Żwirki i Wigury 61) i sale seminaryjne Wydziału Farmacji (ul. Banacha 1).
Ćwiczenia laboratoryjne: 1 x w tygodniu po 5 godz. (razem 75 godz.) – sala ćwiczeń Katedry
i Zakładu Biochemii (ul. Banacha 1).
PROGRAM NAUCZANIA
Celem zajęć z biochemii jest poznanie budowy chemicznej organizmów żywych, procesów chemicznych i energetycznych zachodzących w tych organizmach oraz ich współdziałania i regulacji na
poziomie molekularnym.
Wiedza zdobyta przez studentów powinna im ułatwić zrozumienie mechanizmów funkcjonowania organizmu człowieka w warunkach fizjologicznych i patologicznych.
Tematy wykładów:
1. Białka.
2. Białka.
3. Enzymy.
4. Enzymy.
5. Utlenianie tkankowe.
6. Utlenianie tkankowe.
7. Budowa genomu. Replikacja.
8. Transkrypcja. Biosynteza białka.
9. Wirusy. Interferon.
10. Trawienie i wchłanianie.
11. Węglowodany jako źródło energii.
12. Metabolizm węglowodanów.
15. Lipidy jako źródło energii.
16. Metabolizm lipidów.
19. Przemiany aminokwasów.
22. Krew – składniki, funkcje.
23. Krew – transport gazów.
24. Biochemia krwinki czerwonej.
25. Funkcje biochemiczne nerki.
26. Odrębność metaboliczna wątroby.
27. Nukleotydy purynowe i pirymidynowe.
28. Witaminy.
29. Hormonalna regulacja procesów metabolicznych.
30. Metabolizm ksenobiotyków.
31. Kancerogeneza.
32. Ksenobiotyki a kancerogeneza.
33. Metabolizm komórki nowotworowej.
34. Wolne rodniki tlenowe w patogenezie chorób.
35. Patobiochemia układu nerwowego.
36. Funkcje biologiczne selenu.
37. Wpływ narkotyków na organizm człowieka.
38. Metabolizm i działanie etanolu.
Tematy seminariów i ćwiczeń laboratoryjnych:
1. Białka. Podział białek i ich właściwości. Struktura I, II, III i IV- rzędowa białek. Typy struktury
II-rzędowej (α-helisa, struktura pofałdowanej kartki) na przykładzie wybranych białek: kolagenu, elastyny, keratyny, mioglobiny, lizozymu. Struktura IV-rzędowa białek (pojęcie podjednostek, rola jonów metali). Hemoglobina – budowa, rola, hemoglobiny patologiczne. Kolageny.
Insulina. Metody izolowania białek z materiału biologicznego. Denaturacja białek.
2. Enzymy. Budowa enzymu, mechanizm działania enzymów, kinetyka reakcji enzymatycznej,
zjawisko allosterii. Klasyfikacja enzymów, koenzymy.
Regulacja aktywności enzymatycznej. Enzymy diagnostyczne. Izoenzymy i ich znaczenie diagnostyczne.
3. Utleniania biologiczne. Związki wysokoenergetyczne, łańcuch oddechowy, cykl Krebsa. Pojęcie wiązania bogatego w energię. Związki wysokoenergetyczne i ich rola w metabolizmie komórki (np. ATP, ADP, fosfoenolopirogronian, fosfokreatyna, 1,3-bisfosfoglicerynian). Łańcuch
oddechowy, fosforylacja oksydacyjna i fosforylacja substratowa. Inhibitory łańcucha oddechowego: inhibitory transportu elektronów, inhibitory fosforylacji oksydacyjnej, związki rozprzęgające łańcuch oddechowy. Oksydacyjna dekarboksylacja α-ketokwasów. Cykl Krebsa – reakcje,
enzymy, koenzymy, znaczenie.
4. Budowa genomu. Procesy replikacji i transkrypcji. Struktura chromatyny. Białka histonowe
i niehistonowe. Substraty i enzymy procesu replikacji (polimerazy DNA, primaza, ligazy, endonukleazy, topoizomerazy, telomeraza). Substraty i enzymy procesu transkrypcji. Modyfikacje
potranskrypyjne.
5. Biosynteza białka. Regulacja ekspresji genetycznej. Wirusy. Aktywacja aminokwasów. Budowa rybosomów. Etapy syntezy białka. Synteza białek sekrecyjnych i błonowych. Modyfikacje
potranslacyjne. Sortowanie białek w komórce. Regulacja ekspresji genetycznej w organizmach
pro- i eukariotycznych. Wirusy DNA i RNA. Interferon – mechanizm działania i wykorzystanie
w terapii (działanie przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, stwardnienie rozsiane).
6. Węglowodany – trawienie, przemiany. Trawienie i wchłanianie węglowodanów w przewodzie
pokarmowym. Glikoliza, glukoneogeneza, szlak pentozofosforanowy, fermentacja alkoholowa.
Centralna rola glukozo-6-fosforanu w przemianach węglowodanów. Biosynteza i rola „aktywnej
glukozy” (UDPG). Synteza i degradacja glikogenu (zaburzenia). Przemiany galaktozy i fruktozy
(zaburzenia). Regulacja poziomu cukru we krwi – działanie insuliny i glukagonu. Proteoglikany.
Glikozaminoglikany (kwas hialuronowy, heparyna, siarczany chondroityny, siarczan heparanu).
Glikoproteiny – budowa, synteza, funkcje.
7. Lipidy – trawienie, przemiany. Trawienie i wchłanianie lipidów w przewodzie pokarmowym.
Utlenianie kwasów tłuszczowych (proces β-oksydacji). Biosynteza kwasów tłuszczowych (lipogeneza). Przemiany wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Biosynteza i rola prostaglandyn, prostacyklin, tromboksanów i leukotrienów (procesy lipo- i cyklooksygenacji). Przemiany
triacylogliceroli w wątrobie i tkance tłuszczowej – regulacja hormonalna lipolizy. Biosynteza
i rozpad fosfolipidów glicerolowych i sfingolipidów. Centralna rola acetylo-CoA w metabolizmie
komórki. Powstawanie ciał ketonowych (ketogeneza) w wątrobie i tkankach pozawątrobowych.
Połączenia przemian lipidów i węglowodanów. Metabolizm cholesterolu. Kwasy żółciowe. Hormony steroidowe. Witamina D3. Metabolizm lipoprotein osocza (chylomikrony, VLDL, LDL,
HDL). Zaburzenia metabolizmu lipoprotein osocza i ich skutki (miażdżyca).
8. Białka – trawienie i wchłanianie. Ureogeneza. Trawienie i wchłanianie białek w przewodzie
pokarmowym. Aminokwasy egzo- i endogenne. Białka pełno- i niepełnowartościowe. Bilans
azotowy. Degradacja białek w komórce. Rola ubikwityny. Ogólne reakcje aminokwasów: mechanizm reakcji, enzymy, koenzymy: oksydacyjna deaminacja (dehydrogenaza glutaminianowa, oksydazy aminokwasowe, dehydratazy), transaminacja; dekarboksylacja (aminy biogenne).
Usuwanie azotu z organizmu – proces ureogenezy; synteza i rola glutaminy w ustroju (mózg,
wątroba, nerka).
9. Aminokwasy – przemiany. Katabolizm szkieletów węglowych aminokwasów: glicyna, alanina,
seryna, arginina, histydyna, fenyloalanina, tyrozyna, tryptofan, metionina, cysteina, kwas glutaminowy, kwas asparaginowy. Rola fragmentów jednowęglowych (kwas foliowy). Wykorzystanie szkieletu węglowego aminokwasów (aminokwasy gluko- i ketogenne). Wrodzone wady
metaboliczne w przemianach aminokwasów. Biologicznie czynne pochodne aminokwasów: hormony tarczycy, aminy katecholowe, aminy indolowe, poliaminy, kreatyna i kreatynina, cholina
i acetylocholina. Międzynarządowa wymiana aminokwasów (mięśnie, wątroba, mózg, nerka).
10.Krew. Składniki i funkcje krwi. Białka osocza i ich funkcje. Hemoglobina – rodzaje, budowa,
udział w transporcie gazów (tlenu, dwutlenku węgla). Bufory krwi. Synteza hemu – zaburzenia
(porfirie). Katabolizm hemu. Krążenie bilirubiny. Żółtaczki. Metabolizm erytrocytów. Rola glutationu. Enzymopatie krwinkowe.
11. Nerka. Powstawanie moczu. Rola nerki w utrzymaniu homeostazy organizmu (udział nerek
w utrzymaniu stałego pH krwi, regulacji gospodarki wodnej i elektrolitowej). Substancje progowe i bezprogowe. Selektywna reabsorpcja glukozy, aminokwasów (cykl γ-glutamylowy), jonów
(HCO3-, Na+, K+, HPO4-2). Regulacja gospodarki wodnej i elektrolitowej (aldosteron, wazopresyna) Klirens nerkowy. Udział nerek w utrzymaniu stałego pH krwi. Zaburzenia równowagi
kwasowo-zasadowej – kwasice i zasadowice (metaboliczne i oddechowe).
12.Nukleotydy purynowe i pirymidynowe. Budowa i znaczenie w metabolizmie nukleotydów purynowych i pirymidynowych – regulacja syntezy. Katabolizm nukleotydów purynowych i pirymidynowych. Rezerwowe („salvage”) reakcje syntezy nukleotydów purynowych i pirymidynowych.
Zaburzenia przemian nukleotydów purynowych (dna moczanowa, zespół Lesch-Nyhana).
13.Witaminy. Witaminy rozpuszczalne w wodzie: z grupy B (B1, B2, B3, B6, B12), kwas foliowy,
witamina H, witamina C – budowa, udział w przemianach, objawy niedoboru. Związki witaminopodobne: wielonienasycone kwasy tłuszczowe (wit. F), ubichinon, cholina, karnityna, kwas
p-aminobenzoesowy, bioflawonoidy. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: witaminy A, D3, K
i E – budowa i funkcje.
14.Współzależność szlaków metabolicznych. Działanie hormonów. Regulacja metabolizmu na
poziomie enzymu. Regulacja na poziomie komórki i organizmu. Współzależność torów metabolicznych. Kompartmentacja metaboliczna komórki. Wpływ hormonów na metabolizm komórkowy: hormony steroidowe, hormony białkowe, peptydowe i pochodne aminokwasów.
ZASADY I FORMY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
1. Student powinien być przygotowany do każdego zajęcia w oparciu o podaną literaturę
2. Wszystkie nieobecności należy usprawiedliwiać, a ustalenie ich odrabiania należy uzgodnić (w jak
najkrótszym terminie) z osobą odpowiedzialną za dydaktykę
3. Zaliczenie zajęć, udokumentowane podpisem w indeksie, odbywa się pod koniec semestru IV
(w maju).
4. Warunkiem zaliczenia i dopuszczenia do egzaminu jest:
– obecność na wszystkich ćwiczeniach i seminariach wszystkich ćwiczeniach i seminariach.
– uzyskanie oceny co najmniej dostatecznej ze wszystkich ćwiczeń i seminariów tematycznych
oraz trzech sprawdzianów.
5. Planowane są trzy sprawdziany: I – białka, enzymy, utlenianie tkankowe, kwasy nukleinowe
(listopad/grudzień) – test
II – cukry, lipidy – statyka, przemiany (styczeń) – ustny
III – aminokwasy, białka, krew, mocz, witaminy, ksenobiotyki, hormony (kwiecień) – ustny
Egzamin z biochemii jest egzaminem testowym, obejmuje 100 pytań opartych o technikę wyboru
Do wyników egzaminu doliczane są dodatkowe punkty za pracę całoroczną wg następującej zasady:
Ocena pracy rocznej
Dodatkowe punkty
5
10
4,5
7
4
4
3,5
2
3
0
LITERATURA
1. R.K. Murray, D.K. Granner, V.W. Rodwell. Biochemia Harpera. PZWL, 2008.
2. E. Bańkowski. Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Wydawnictwo Medyczne, Urban & Partner, Wrocław, 2009.
3.L. Stryer. Biochemia. PWN, 2005.
4. J. Koolman, K-H. Rohm. Biochemia. Ilustrowany przewodnik. PZWL, 2005.
5. Skrypty opracowane przez zespół dydaktyczny Katedry i Zakładu Biochemii.
KOŁO NAUKOWE
W Katedrze i Zakładzie Biochemii działają dwa Koła:
Koło Naukowe Studentów I Wydziału Lekarskiego – opiekun lek. Wojciech Graboń.
Biochemiczne Badawcze Koło Naukowe (międzywydziałowe) – opiekun prof. dr hab. Anna
Barańczyk-Kuźma.
Członkowie kół naukowych pogłębiają swoją wiedzę teoretyczną i praktyczną
z biochemii w formie spotkań referatowo – dyskusyjnych, prac badawczych w laboratorium oraz
uczestniczą w prowadzeniu zajęć dydaktycznych.
10
BIOFIZYKA
ZAKŁAD BIOFIZYKI
Ul. Chałubińskiego 5, IV p. tel./fax.: 628-78-46, 628-63-34
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. n. med. Jacek Przybylski
godziny przyjęć w sprawach studenckich: wt., czw. w godz. 11-12.
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Maria Sobol
godziny przyjęć zostaną podane po rozpoczęciu roku akademickiego.
Roczny wymiar godzin 60 (wykłady 20, ćwiczenia laboratoryjne 36, seminaria 4).
Zajęcia seminaryjne i ćwiczenia odbywają się w Zakładzie Biofizyki, wykłady wg. planu podanego
przez Dziekanat.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania przedmiotu jest przekazanie studentom pewnego zasobu wiedzy teoretycznej
i praktycznej pozwalającej na zrozumienie fizycznych podstaw procesów życiowych zachodzących
w organizmie oraz metod fizycznych stosowanych w medycynie.
W szczególności celem zajęć jest poznanie fizycznej struktury układów biologicznych,
fizyczna interpretacja ich funkcji, poznanie fizycznych podstaw metod diagnostycznych i terapeutycznych, a także zasad działania aparatury medycznej.
Zakres przedmiotu na II roku obejmuje: podstawy teoretyczne biofizyki, biofizykę układów biologicznych oraz wpływ czynników fizycznych na ustrój żywy.
TEMATY WYKŁADÓW
• Elementy termodynamiki. Transport przez błony.
• Podstawy fizyczne bioelektryczności.
• Układ krążenia krwi- podstawy fizyczne przepływów.
• Elektryczna i magnetyczna czynność serca.
• Wstęp do mechaniki oddychania.
• Fale mechaniczne, ultradźwięki. Biofizyka narządu słuchu.
• Podstawy optyki. Narząd wzroku.
• Promieniowanie elektromagnetyczne. UV, IR, lasery.
• Promieniowanie rentgenowskie.
• Promieniowanie jonizujące. Wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe.
TEMATY ĆWICZEŃ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Pomiary akustyczne. Audiometria subiektywna
Podstawy fizyczne transportu krystaloidów przez błony. Badanie dyfuzji mocznika.
Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od stężenia roztworu.
Wyznaczanie stężenia roztworu cukru za pomocą polarymetru
Transport jonów przez błony. Pomiary potencjałów dyfuzyjnych
Badanie przepływów metodą Dopplera. Charakterystyka przepływów krwi w zależności od
rodzaju naczynia
Badanie absorpcji promieniowania rentgenowskiego. Wyznaczanie współczynnika osłabienia.
Nieinwazyjne metody badań fizjologicznych u człowieka- ultrasonografia.
Rejestracja aktywności bioelektrycznej serca – EKG
Pomiary spirometryczne
Wyznaczanie energii promieniowania gamma metodą absorpcji
Soczewki i układy optyczne
11
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Wszyscy studenci są zobowiązani do wykonania i zaliczenia w ciągu semestru 9 ćwiczeń. Wykazy tematów ćwiczeń i wykładów oraz literatura wywieszone są w gablocie Zakładu.
Student powinien przygotować się do każdego ćwiczenia. Sprawdzenie stopnia opanowania materiału odbywa się w czasie każdych zajęć i jest warunkiem zaliczenia.
Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. W przypadkach losowych istnieje możliwość odrobienia ćwiczenia w przeciągu najbliższych dwóch tygodni od daty
nieobecności. Odrobienie ćwiczenia należy uzgodnić z osobą odpowiedzialną za dydaktykę.
Na ćwiczeniach studenci pracują w zespołach 3 lub 4-osobowych przy jednym stanowisku laboratoryjnym. Czas trwania ćwiczenia – 4x45 min, wykładu 2x45 min.
ZASADY I FORMY OCENIANIA WYNIKÓW
Studenci po wykonaniu i zaliczeniu 9 ćwiczeń, oraz opanowaniu materiału z 10 wykładów przystępują do testu sprawdzającego.
ZALECANE PODRĘCZNIKI
. Skrypt do ćwiczeń z biofizyki Praca zbiorowa.
. Biofizyka pod red. F. Jaroszyka.
3. Podstawy biofizyki pod red. A. Pilawskiego.
4. Wybrane zagadnienia z biofizyki pod red. S. Miękisza i A. Hendricha.
12
BIOLOGIA MEDYCZNA
ZAKŁAD BIOLOGII OGÓLNEJ I PARAZYTOLOGII
Warszawa, Chałubińskiego 5, tel. (022) 621-26-07 lub 628-10-41w. 44, 54, fax 628-53-50
www.wum.edu.pl / biologia e-mail: [email protected]
Kierownik Zakładu: prof. nadzw. dr hab. Barbara Grytner-Zięcina
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: wtorek godz. 1000 – 1200.
Zajęcia z Biologii Medycznej obejmują 40 godzin, realizowane są w 2 częściach: część I (Biologia
molekularna, biotechnologia i ekologia) na IV semestrze, część II (Parazytologia) na V semestrze.
Część I. BIOLOGIA MOLEKULARNA, BIOTECHNOLOGIA I EKOLOGIA
Zajęcia obejmują 5 dwugodzinnych wykładów oraz 30 godzin ćwiczeń i seminariów, które odbywać
się będą zgodnie z planem podanym przez Dziekanat dla poszczególnych grup.
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Julia Dąbrowska,
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania jest przekazanie wiedzy, która w powiązaniu z innymi przedmiotami podstawowymi, powinna umożliwić studentom medycyny szerokie spojrzenie na biologię człowieka w zakresie genetyki, ekologii i parazytologii, stanowiąc wstęp do wiedzy o chorobach człowieka przekazywanej na dalszych latach studiów. Biologia medyczna ma stworzyć szeroką podstawę wiedzy
o człowieku, gatunku podlegającym tym samym prawom, którym podlegają wszystkie inne żywe
organizmy.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Szczegółowe wykazy tematów ćwiczeń i seminariów, a także literatura przedstawione są w gablocie Zakładu w hallu na parterze gmachu Anatomicum, a także na stronie internetowej Zakładu.
FORMY KONTROLI I OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Każde ćwiczenie poprzedzone jest wprowadzeniem teoretycznym. W trakcie zajęć każdy student przygotowuje krótkie seminarium w formie prezentacji multimedialnej. Na ćwiczeniu nr 5 i 9
przeprowadzone będą dwa krótkie sprawdziany pisemne oraz po zakończeniu zajęć duże pisemne
kolokwium zaliczeniowe. Obecność na ćwiczeniach i seminariach jest obowiązkowa.
Tematy wykładów
1. Organizacja i struktura genomu u organizmów prokariotycznych i eukariotycznych.
2. Wpływ środowiska na strukturę i funkcję genów.
3. Wykorzystanie technik molekularnych w biologii medycznej.
4. Inżynieria genetyczna i biotechnologia.
5. Terapia genowa.
Tematy ćwiczeń i seminariów
1. Historia rozwoju genetyki. Dziedziczenie monogenowe autosomalnych cech prawidłowych i patologicznych.
2. Dziedziczenie wieloczynnikowe cech prawidłowych i patologicznych. Genom mitochodrialny.
3. Determinacja płci i genetyka rozwoju. Zaburzenia płci i dziedziczenie monogenowe cech sprzężonych z płcią prawidłowych i patologicznych.
4. Genetyka populacyjna.
13
5. Porównanie budowy chromosomów muszki owocowej i człowieka.
6. Mutageneza. Elementy farmakogenetyki. Organizmy modelowe.
7. Wybrane zagadnienia z inżynierii genetycznej.
8. Organizmy transgeniczne roślinne i zwierzęce.
9. Klonowanie zwierząt i człowieka.
10.Repetytorium.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
1. Drewa G. „Podstawy genetyki”, Urban & Partner 2003, wydanie II.
2. Bal J. „Biologia molekularna w medycynie – Elementy genetyki klinicznej”, Wydawnictwo
Naukowe PWN 2006, wydanie II zmienione.
LITERATURA ZALECANA
1. Epstein R. J. – tłumaczenie pod redakcją Lewińskiego A. i Liberskiego P. P. „Biologia molekularna człowieka”, Wydawnictwo Czelej 2005.
2. Jorde L. B., Carey J. C., Bamshad M. J., White R. L. – tłumaczenie Wojcierowski J. „Genetyka
medyczna”. Wydawnictwo Czelej 2000.
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
Studenckie Koło Naukowe Genetyki Molekularnej
Opiekun koła: dr n. med. Monika Turkowicz.
Członkowie Koła biorą udział w pracach doświadczalnych prowadzonych przez Zakład. Ponadto
studenci biorą aktywny udział w Sympozjach i Konferencjach naukowych oraz są współautorami
prac naukowych powstających w Zakładzie.
14
HISTOLOGIA Z CYTOFIZJOLOGIĄ, EMBRIOLOGIA
KATEDRA I ZAKŁAD HISTOLOGII I EMBRIOLOGII CENTRUM BIOSTRUKTURY,
02‑004 Warszawa, ul. Chałubińskiego 5 (Anatomicum), http://histologia.wum.edu.pl
Nauczanie histologii z cytofizjologią, embriologii prowadzi:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii (kierownik: prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk)
Zakład Transplantologii i Centralny Bank Tkanek (kierownik: dr hab. med. Artur Kamiński)
Pracą zespołu dydaktycznego kieruje prof. dr hab. n. med. Jacek Malejczyk.
Sekretariat Katedry i Zakładu Histologii załatwia sprawy studenckie w godz. 930 – 1400 i w razie potrzeby kontaktuje zainteresowanych z Kierownikiem Katedry (tel/fax 022 629-52-82).
WYMIAR ZAJĘĆ:
Nauka Histologii z cytofizjologią, embriologii trwa 3 semestry i kończy się egzaminem. W III semestrze program obejmuje 51 godz. dydaktycznych, w tym 10 godz. wykładów, 10 godz. seminariów
i 31 godz. ćwiczeń.
Ćwiczenia i seminaria odbywają się w salach mikroskopowych na I piętrze Anatomicum, ul. Chałubińskiego 5. Wykłady odbywają się w sali im. prof. Ludwika Paszkiewicza w gmachu Anatomicum,
ul. Chałubińskigo 5.
FORMY KONTROLI I OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Asystenci kontrolują na każdym ćwiczeniu znajomość obowiązującego materiału. Kolokwium
z histologii szczegółowej odbędzie się pod koniec III semestru. Dopuszczenie do sesji egzaminacyjnej uzależnione jest od zaliczenia wszystkich kolokwiów.
Egzamin z Histologii z cytofizjologią, embriologii odbywa się po III semestrze (sesja zimowa).
Egzamin składa się z części praktycznej i części teoretycznej. Na egzaminie praktycznym student
otrzymuje 10 zakodowanych preparatów i ma 10 minut na ich rozpoznanie i podanie wyniku na karcie egzaminacyjnej. Aby zdać egzamin należy rozpoznać, co najmniej 6 preparatów. Za bezbłędne
rozpoznanie 10 preparatów można otrzymać 4 dodatkowe punkty sumowane z punktacją za egzamin
teoretyczny.
Egzamin teoretyczny obejmuje 120 pytań testowych. Ocena ustalana jest na podstawie liczby
uzyskanych punktów. Aby otrzymać ocenę dostateczną należy udzielić prawidłowych odpowiedzi
na co najmniej 61 pytań.
CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU
Celem nauczania jest poznanie przez studentów budowy i funkcji komórek, organizacji
komórek w tkankach i budowy mikroskopowej narządów. Ponadto w programie przewidziane jest
omówienie funkcji poszczególnych struktur komórkowych widocznych w mikroskopie świetlnym
i mikroskopie elektronowym oraz powiązania budowy z funkcjami komórek i tkanek. Program
stanowi podstawę do późniejszego nauczania biochemii, fizjologii, patofizjologii i histopatologii.
W czasie zajęć z embriologii omawiane są wczesne stadia rozwojowe zarodka ludzkiego oraz proces
formowania się listków zarodkowych i powstawania pierwotnych tkanek i narządów.
Cel nauczania zostanie spełniony, jeśli studenci:
a) poznają budowę i czynności komórek i tkanek w zakresie podstawowych podręczników,
b) poznają rozwój wczesnych stadiów zarodka ludzkiego oraz budowę i czynność błon płodowych,
c) będą umieli rozpoznać pod mikroskopem podstawowe elementy strukturalne komórek oraz
tkanki i główne narządy organizmu.
15
PROGRAM NAUCZANIA
Semestr III: Histologia szczegółowa.
Wykłady:
1. Podstawy funkcjonowania układu odpornościowego.
2. Odbudowa i degradacja tkanek łącznych.
3. Angiogeneza – implikacje terapeutyczne.
4. Otyłość – choroba XXI wieku.
5. Cukrzyca jako choroba metaboliczna.
6. Wątroba. Funkcje i dysfunkcje.
7. Skóra i przydatki skórne.
8. Zaćma: etiopatologia i leczenie.
9. Medycyna regeneracyjna – nowe możliwości terapii.
10.Bankowanie komórek i tkanek.
Seminaria i ćwiczenia:
1. Układ limfatyczny.
2. Układ pokarmowy 1.
5. Układ oddechowy.
6. Układ moczowy.
7. Skóra i przydatki skórne.
8. Układ nerwowy i narządy zmysłów.
9. Regeneracja tkanek i narządów. Terapia komórkowa, inżynieria tkankowa.
10.Bankowanie tkanek i narządów.
11. Seminarium i przedkolokwialne, pokazy preparatów.
12.Kolokwium z histologii szczegółowej. I termin.
13.Kolokwium z histologii szczegółowej. II termin.
14.Seminarium i przedegzaminacyjny pokaz preparatów.
15.Przedegzaminacyjny pokaz preparatów.
METODY I ORGANIZACJA PRACY
1. W trakcie ćwiczeń studenci oglądają preparaty mikroskopowe, schematy i elektronogramy i omawiają z asystentem zagadnienia objęte tematem ćwiczenia. Obrazy tkanek i narządów oglądanych pod mikroskopem należy narysować w zeszycie gładkim. Przygotowując się do ćwiczenia
należy zapoznać się z całością materiału, a nie ograniczyć się tylko do struktur przedstawionych
na preparatach. Warunkiem zaliczenia ćwiczenia jest przede wszystkim wykazanie się wiedzą
z zakresu omawianego tematu oraz wykonanie rysunków preparatów i ich poprawne opisanie.
2. Mikroskopy są rozmieszczone na stołach, lub też wypożycza się je pod zastaw legitymacji studenckiej. Po zakończeniu oglądania preparatów należy zgasić światło i przykryć mikroskop pokrowcem. Wynoszenie z sal ćwiczeniowych mikroskopów lub ich części jest zakazane.
3. W okresie przedkolokwialnym lub przedegzaminacyjnym każda grupa studencka może wypożyczyć komplet preparatów demonstracyjnych. Przypominamy o odpowiedzialności finansowej za
zgubione i zniszczone preparaty.
REGULAMIN
1. Dopuszcza się możliwość nieobecności na trzech ćwiczeniach w semestrze. W tej liczbie zawierają się też nieobecności usprawiedliwione przyczynami losowymi i zdrowotnymi. Nieobecność
na kolejnym ćwiczeniu, powoduje niedopuszczenie do kolokwium i niezaliczenie semestru.
2. Warunkiem zaliczenia semestru jest zdanie wszystkich kolokwiów przewidzianych programem
zajęć. Studentom przysługują dwa terminy kolokwium. W przypadku niezaliczenia w obu terminach studentowi przysługuje prawo zdawania w trzecim terminie, przed komisją wyznaczoną
16
3.
4.
5.
6.
7.
przez Kierownika Katedry. W przypadku niezaliczenia kolokwium komisyjnego o dalszych losach studenta decyduje Dziekan.
Studentom, którzy ze wszystkich kolokwiów uzyskali co najmniej ocenę dobrą, a ich średnia wynosi ≥ 4, 5 i wszystkie zaliczenia, w tym również ich części praktyczne, były zaliczone w pierwszym terminie, mogą zwrócić się do Kierownika Katedry o egzamin w terminie zerowym.
W przypadku nieobecności na egzaminie lub kolokwium spowodowanej względami zdrowotnymi, Student obowiązany jest dostarczyć zwolnienie lekarskie w ciągu trzech dni roboczych od
dnia wyznaczonego egzaminu.
Egzamin z Histologii odbywa się po trzecim semestrze. Egzamin składa się z dwóch części:
praktycznej (rozpoznawanie preparatów) i teoretycznej (test pisemny). Ocena końcowa wystawiana jest na podstawie punktów uzyskanych z egzaminu praktycznego i testowego.
Drugi termin egzaminu odbywa się w sesji poprawkowej. W razie niezaliczenia tego egzaminu,
Student ma prawo zwrócić się do Dziekana o zgodę na wyznaczenie egzaminu komisyjnego.
Osoby ściągające na kolokwiach i egzaminach będą karane usunięciem z egzaminu z oceną niedostateczną.
Stanowisko Katedry w sprawie ściągania na egzaminach i kolokwiach
Ściąganie na egzaminach i kolokwiach jest naruszeniem zasad etyki oraz Regulaminu studiów
WUM.
Osoby aktywnie i biernie uczestniczące w tym procederze będą karane usunięciem z egzaminu,
co jest równoznaczne z oceną niedostateczną.
Osoby aktywnie ściągające to osoby, które odpisują wyniki od innych studentów, bądź korzystające w czasie egzaminu z niedozwolonych notatek lub urządzeń elektronicznych służących do
komunikowania się lub do przechowywania danych. Wnoszenie takich urządzeń na egzaminy jest
zabronione.
Poprzez bierny udział w ściąganiu rozumie się ułatwianie odpisywania własnych odpowiedzi
innym uczestnikom egzaminu. Student jest, zatem zobowiązany dochować należnej staranności, aby
uniemożliwić innym odpisywanie swoich odpowiedzi.
Kierownik Katedry obliguje Studentów i Egzaminatorów do ścisłego przestrzegania tych zasad.
OBOWIĄZUJĄCE PODRĘCZNIKI
1. Young B., Lowe J. S., Stevens A., Heath J. W. “WHEATER Histologia Podręcznik i atlas” pod
red. J. Malejczyka, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2010 (I wydanie polskie).
2. Sawicki W. „Histologia”, PZWL, ostatnie wydanie.
3. Sadler T. W. „Embriologia lekarska”, Med Tour Press International, 1993.
4. Alberts B. at all – tłumaczenie pod redakcją Kmita H., Wojtaszek P. „Podstawy biologii komórki”, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2005.
LITERATURA ZALECANA
1. Stevens A., Lowe J. „Histologia człowieka”, Slotwinki Verlag 1999, wydanie II polskie.
2. Junqueira L. C., Carneiro J., Kelley R. O.: “Basic Histology”, international edition, ostatnie
wydanie.
3. Sobotta/Hammersen: „Histologia”. Atlas cytologii i histologii Frithjofa Hammersena. Tłumaczenie i opracowanie Maciej Zabel. Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 1998, Wydanie III
polskie.
4. Kawiak J. i Zabel M. (pod redakcją) „Seminaria z cytofizjologii”, Wydawnictwo Medyczne
Urban & Partner, Wrocław 2002.
5. Ostrowski K.: „Histologia”, PZWL, Warszawa 1995, wydanie II
Opiekunowie koła: dr Izabela Młynarczuk-Biały i dr Ryszard Galus
Formy działania: członkowie Koła pod kierunkiem wybranych opiekunów i biorą udział w pracach doświadczalnych. Ponadto członkowie Koła pomagają prowadzić i są obowiązani regularnie
17
uczestniczyć w zebraniach naukowych Zakładu. Studenci, członkowie Koła Naukowego, biorą aktywny udział w Sympozjach i Konferencjach naukowych oraz są współautorami prac naukowych
powstających przy ich udziale.
WYPOŻYCZANIE PREPARATÓW HISTOLOGICZNYCH
W bibliotece Centrum Biostruktury i w czytelni biblioteki uczelnianej (ul. Oczki 5) znajdują się
mikroskopy przekazane przez Katedrę i Zakład Histologii do użytku studentów. W okresie między
zakończeniem ćwiczeń mikroskopowych i kolokwium lub egzaminem, studenci mogą wypożyczać
w Katedrze Histologii i Embriologii w godzinach między 800 a 1300, pewną liczbę kompletów preparatów do nauki w wyżej wymienionych bibliotekach.
18
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
Katedra i Zakład Fizjologii Doświadczalnej i Klinicznej
00-927 Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, tel.: 22 826 18 45, 22 826 07 78, 22 826 45 86
Strona internetowa: http://www.wum.edu.pl/fizjologia e-mail: [email protected]
Kierownik Katedry: Prof. dr hab. n. med. Ewa Szczepańska-Sadowska
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: pon., śr. w godz. 1030 – 1200
Odpowiedzialni za dydaktykę na I Wydziale Lekarskim: dr n.med. Marcin Ufnal
dr n.med. Michał Biały
Roczny wymiar wykładów i ćwiczeń – 210 godzin, w tym
wykłady
75 godzin
seminaria
45 godzin
ćwiczenia
90 godzin (w tym 25 godzin ćwiczeń z fizjologii klinicznej i stosowanej).
Wykłady odbywają się w sali wykładowej „A” Centrum Dydaktycznego. Wykłady rozpoczynają się
o godz. 800. W semestrze zimowym i letnim wykłady są prowadzone w poniedziałki, a w środy przez
pierwsze 6 tygodni w semestrze zimowym i 5 tygodni w semestrze letnim.
Ćwiczenia i seminaria dla I WL odbywają się w Katedrze i Zakładzie Fizjologii Doświadczalnej
i Klinicznej ul. Krakowskie Przedmieście 26/28.
PROGRAM NAUCZANIA
Celem nauczania fizjologii jest poznanie mechanizmów warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Szczególny nacisk położony jest na wytworzenie umiejętności traktowania poszczególnych narządów i układów jako elementów całego organizmu i poznanie mechanizmów umożliwiających integrację poszczególnych funkcji. Umiejętność logicznego rozpatrywania
poszczególnych funkcji organizmu w ich wzajemnych związkach jest nieodzowna dla zrozumienia mechanizmów chorób oraz dla prawidłowego postępowania profilaktycznego, terapeutycznego
i rehabilitacyjnego w klinice. Nauczanie fizjologii ma również na celu poznanie możliwości adaptacyjnych organizmu człowieka zdrowego i chorego do naturalnych obciążeń życia codziennego
(wysiłki fizyczne, praca umysłowa, stany emocjonalne, środowisko termiczne gazowe, zaburzenia
bilansu wodno-elektrolitowego i energetycznego). W całym programie dydaktycznym eksponowane
jest wytwarzanie świadomości, że zdrowie polega na prawidłowym przebiegu procesów fizjologicznych w poszczególnych narządach i w całym organizmie, a choroba jest wyrazem zaburzenia tych
procesów oraz że konieczność dostosowania trybu życia człowieka do indywidualnych możliwości
fizjologicznych jego organizmu jest warunkiem dla właściwych zachowań prozdrowotnych i profilaktycznych.
TEMATY WYKŁADÓW
1. Wprowadzenie do fizjologii. Zasady regulacji procesów fizjologicznych na poziomie komórek,
narządów i całego organizmu. Przykłady przekazywania i przetwarzania informacji. Podstawowe mechanizmy integracji procesów fizjologicznych.
Budowa i właściwości błony komórkowej. Mechanizm działania na komórkę substancji biologicznie czynnych.
2. Receptory błonowe i wewnątrzkomórkowe. Molekularne podstawy mechanizmu aktywacji receptorów. Regulacja receptorów. Układy przekaźników wewnątrzkomórkowych.
Zaburzenia funkcji receptorów i przekaźników wewnątrzkomórkowych. Zaburzenia funkcji receptorów i przekaźników wewnątrzkomórkowych w stanach patologicznych.
19
3. Klasyfikacja transportu jonów przez błonę komórkową. Regulacja czynnego i biernego transportu jonów. Genetyczne zaburzenia transportu jonów. Regulacja i genetyczne zaburzenia transportu
wody, glukozy i mocznika.
4. Fizjologia neuronu. Mechanizm powstawania potencjału spoczynkowego w neuronach. Potencjał czynnościowy. Klasyfikacja i funkcja potencjałozależnych kanałów jonowych Na+ i K.
Funkcja neuronu. II Powstawanie potencjałów czynnościowych i przewodzenie przez aksony.
Porównanie różnych typów potencjałów czynnościowych. Kanały jonowe Ca 2+ potencjałozależne. Regulacja poziomu Ca2+.
5. Fizjologia synaps I. Synapsy elektryczne i mechaniczne. Mechanizmy uwalniania neuroprzekaźników. Postsynaptyczny potencjał pobudzający i hamujący. LTP- mechanizmy molekularne
zmian plastycznych zachodzące w synapsach.
6. Neurotransmitery i neuromodulatory ośrodkowego układu nerwowego. Peptydy opioidowe i endogenne kannabinoidy.
7. Długoterminowe mechanizmy modulacyjne w ośrodkowym układzie nerwowym. Regulacja
i patogenna funkcja czynników wzrostu w układzie nerwowym. Mózg jako źródło i narząd docelowy działania hormonów. Mechanizmy uzależnień.
8. Fizjologia układu czuciowego. Procesy transdukcji. Adaptacja. Receptory czuciowe skóry. Receptory czuciowe stawowe. Drogi czuciowe sznurów tylnych. Potencjały wywołane w korze
czuciowej. Wzrok, słuch. Kodowanie informacji w układach czuciowych.
9. Fizjologia układu ruchowego. Ponadrdzeniowa regulacja napięcia i ruchu mięśni szkieletowych.
Rola móżdżku, jąder podkorowych i kory mózgowej w kontroli postawy ciała i lokomocji.
10.Rytmika funkcji mózgu. Sen i czuwanie. Fizjologia wyższych czynności psychicznych. I. Fizjologiczne korelaty świadomości. Lateralizacja funkcji półkul mózgowych.
11. Fizjologia wyższych czynności psychicznych II. Plastyczność mózgu. Procesy uczenia się i zapamiętywania. Neurobiologia mowy.
12.Ochrona stałości środowiska ośrodkowego układu nerwowego. Struktura i funkcja barier mózgowych. Krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego. Ciśnienie śródczaszkowe. Regulacja objętości
komórek układu nerwowego.
13.Rola układu nerwowego w regulacji funkcji hormonalnych. Neurohormony podwzgórza i ich
udział w regulacji wydzielania hormonów przedniego płata przysadki. Peptydy opioidowe.
14.Organizacja autonomicznego układu nerwowego. Przekaźnictwo synaptyczne w zwojach układu
autonomicznego. Transmitery, współtransmitery i neuromodulatory w układzie autonomicznym.
Swoiste blokery transmisji w układzie autonomicznym.
15.Wprowadzenie do fizjologii układu krążenia. Mechanizm powstawania i szerzenia pobudzenia
w mięśniu sercowym. Neurogenna i hormonalna regulacja rytmu serca.
16.Zaburzenia przewodzenia pobudzenia w sercu. Mechanizm powstawania arytmii. Mechanika
i hemodynamika serca. Regulacja siły skurczów serca. Praca serca.
17.Zasady przepływu krwi w układzie krążenia. Ciśnienie tętnicze. Opór naczyniowy. Autoregulacja przepływu krwi. Krążenie żylne. Regulacja powrotu krwi żylnej.
18.Nerwowa regulacja układu krążenia. Odruchowa regulacja krążenia krwi. Odruchy z baroreceptorów tętniczych i chemoreceptorów. Ośrodkowe mechanizmy regulacji ciśnienia tętniczego.
19.Regulacja wydzielania i mechanizm działania eikozanoidów i tlenku azotu oraz ich znaczenie
regulacyjne dla funkcji układu krążenia, układu nerwowego i wewnątrzwydzielniczego.
20.Rola układu renina-angiotensyna-aldosteron w regulacji ciśnienia tętniczego i bilansu wodnoelektrolitowego. Wpływ czynników wzrostu na przebudowę układu krążenia.
21.Rola wazopresyny w regulacji ciśnienia tętniczego i gospodarki wodno-elektrolitowej. Regulacja pragnienia i apetytu sodowego.
22.Nerwowa i hormonalna regulacja funkcji nerek. Udział peptydów natriuretyczych w regulacji
ciśnienia tętniczego i bilansu wodno-elektrolitowego.
23.Regulacja wydzielania i mechanizm działania innych hormonów regulujących gospodarkę wodno-elektrolitową i ciśnienie tętnicze krwi (endogenne inhibitory ATP-azy Na+ K +, adenomedulina, leptyna, insulina).
20
24.Hormonalna regulacja gospodarki wapniowej. Parahormon, kalcytonina, witamina D. Zaburzenia bilansu wapniowego.
25.Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Integracja ośrodkowej regulacji układu krążenia
i oddychania.
26.Adaptacja do wysiłku fizycznego w chorobach metabolicznych oraz chorobach układu krążenia
i oddychania.
27.Hormony trzustki. Regulacja wydzielania i mechanizm działania insuliny, glukagonu i innych
hormonów trzustki.
28.Hormony trzustki II. Zaburzenia syntezy i mechanizmu działania insuliny i glukagonu. Zaburzenia metabolizmu w cukrzycy i hiperinsulemii. Hipoglikemia.
29.Nowe związki regulacyjne.
30.Hormonalna regulacja wzrostu metabolizmu. Regulacja i mechanizm działania hormonu wzrostu. Zaburzenia syntezy i mechanizmu działania hormonu wzrostu.
31.Regulacja wydzielania i mechanizm działania kortykoliberyny, ATH i glikokortykosteridów. Zaburzenia wydzielania i działania w stanach klinicznych.
32.Regulacja wydzielania i mechanizm działania hormonów tarczycy. Regulacyjne funkcje hormonów tarczycy. Interakcja z innymi hormonami.
33.Ośrodkowa regulacja głodu i sytości. Tkanka tłuszczowa jako źródło i tkanka docelowa działania
hormonów. Regulacja bilansu energetycznego i ciśnienia tętniczego. Zaburzenia bilansu energetycznego. Otyłość i niedożywienie.
34.Hormonalna regulacja funkcji rozrodczych. Regulacja wydzielania i mechanizm działania hormonów płciowych u kobiet i mężczyzn. Neurobiologia zachowania seksualnego.
35.Cykl miesiączkowy. Ciąża Wydzielanie hormonów podczas ciąży, rozwój krążenia płodowego
i układu oddechowego główne wady rozwojowe.
36.Przewód pokarmowy. Hormonalna i neurogenna regulacja motoryki przewodu pokarmowego,
wydzielanie soków trawiennych i przepływ krwi. Funkcje wątroby.
37.Fizjologiczne kryteria oceny zdolności do wykonywania wysiłków ludzi zdrowych i chorych.
Przeciążenie pracą. Zmęczenie.
38.Ujemne skutki niedostatecznej aktywności ruchowej. Aktywność ruchowa w profilaktyce chorób
układu krążenia i zaburzeniach metabolizmu.
TEMATYKA ĆWICZEŃ I SEMINARIÓW
1. Elektrofizjologia nerwów obwodowych Potencjał spoczynkowy w nerwach obwodowych i jego
zależność od właściwości błony komórkowej i środowiska jonowego wewnątrz- i zewnątrzkomórkowego. Mechanizm powstawania i propagacji potencjałów czynnościowych w nerwach.
Zaburzenia podczas demielinizacji. Przewodzenie pobudzenia przez synapsy nerwowo-nerwowe
i nerwowo-mięśniowe.
2. Czucie bólu Charakterystyka właściwości i funkcjonowania receptorów. Potencjały wywołane
w drogach czuciowych. Fizjologia czucia bólu. Układ bólowy i przeciwbólowy. Zaburzenia czucia bólu.
3. Zmysł wzroku i słuchu. Organizacja i funkcja neuronów w drodze wzrokowej i słuchowej. Zaburzenia widzenia i słyszenia.
4. Kontrola napięcia mięśniowego, ruchów i postawy ciała. Odruchy rdzeniowe. Metody oceny odruchów rdzeniowych. Funkcjonalne znaczenie kory mózgu, móżdżku, układu przedsionkowego
i jąder podkorowych w regulacji funkcji ruchowych. Objawy zaburzenia funkcji tych układów.
5. Organizacja i funkcja układu siatkowatego mózgu. Sen i czuwanie. Rytmika funkcji biologicznych u człowieka. Zasady elektroencefalografii.
6. Układ limbiczny. Funkcje regulacyjne układu limbicznego. Fizjologia popędów i emocji. Fizjologia układu autonomicznego.
7. Funkcje poznawcze. Uczenie się i pamięć. Odruchy warunkowe. Metody oceny koncentracji
uwagi i zapamiętywania.
21
8. I SEMINARIUM SPRAWDZAJĄCE
9. Fizjologia krwi. Hemostaza i układ krzepnięcia krwi. Podstawy fizjologiczne zjawisk immunologicznych i odporności. Konflikty serologiczne. Układ krwinek czerwonych
10.Fizjologia komórek pobudliwych. Fizjologia mięśni poprzecznie prążkowanych i mięśni gładkich. Demonstracja krzywej zmęczenia u ludzi. Wpływ niedokrwienia mięśni na zmęczenie.
Charakterystyka skurczu izotonicznego. Skurcz pojedynczy, tężcowy niezupełny i tężcowy zupełny. Elektromiografia.
11. Fizjologia układu krążenia I. Cykl hemodynamiczny serca. Tony serca. Ciśnienie tętnicze. Opór
naczyniowy.
12.Fizjologia krążenia II. Szerzenie się pobudzenia w sercu. Elektrokardiografia. Mechanizm powstawania załamków EKG. Nieinwazyjne metody oceny czynności mechanicznej serca u człowieka.
13.Fizjologia układu krążenia III. Mikrokrążenie. Regulacja przepływu krwi w mikrokrążeniu.
Wpływ transmitterów układu autonomicznego, krążących hormonów i czynników wydzielanych lokalnie. Budowa i właściwości śródbłonka w różnych obszarach naczyniowych. Filtracja
i resorbcja w naczyniach włosowatych. Metody oceny mikrokrążenia. Mechanizm różnych postaci obrzęku. Funkcje układu limfatycznego.
14.Fizjologia układu krążenia IV. Regulacja nerwowa układu krążenia. Ocena sprawności odruchów sercowo-naczyniowych – próba ortostatyczna, reakcja na nurkowanie, próba Valsalvy, badania w komorze podciśnieniowej.
15.Fizjologia układu krążenia V. Regulacja krążenia krwi w wybranych obszarach naczyniowych
(krążenie wieńcowe, mózgowe, płucne, wątrobowe).
16.Fizjologia układu krążenia VI. Adaptacja układu krążenia do wysiłków statycznych i dynamicznych. Reakcja układu krążenia na obciążenie neuropsychiczne. Elektrokardiografia wysiłkowa.\
17. II SEMINARIUM SPRAWDZAJĄCE
18.Fizjologia układu oddechowego I. Biomechanika oddychania. Ocena sprawności wentylacyjnej
płuc. Spirografia. Badanie oporów dróg oddechowych. Badanie wymiany gazowej w spoczynku
i podczas wysiłku. Przydatność i zastosowanie prób wysiłkowych w badaniach klinicznych.
19.Fizjologia układu oddechowego II. Nerwowa i chemiczna regulacja oddychania. Chemoreceptory obwodowe. Chemowrażliwe strefy mózgu. Pojemność dyfuzyjna płuc. Zmiany wzorca oddychania podczas snu i wraz z wiekiem. Oddychanie mieszankami bogatotlenowymi i ubogotlenowymi.
20. Fizjologia nerek. Transport kanalikowy. Mechanizmy rozcieńczania i zagęszczania moczu. Rola
nerek w regulacji ciśnienia tętniczego. Udział nerek w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej.
21. Równowaga kwasowo-zasadowa i bilans wodno-elektrolitowy. Podstawowa i spoczynkowa przemiana materii. Źródła energii do pracy mięśniowej. Równowaga czynnościowa podczas pracy fizycznej. Deficyt i dług tlenowy. Bilans energetyczny organizmu. Żywienie i choroby cywilizacyjne.
22. III SEMINARIUM SPRAWDZAJĄCE
23.Mechanizmy regulacji temperatury ciała. Hipertermia i hipotermia. Aklimatyzacja do wysokich
i niskich temperatur otoczenia. Gorączka. Fizjologiczna ocena wydolności i tolerancji wysiłkowej u człowieka. Metody pomiaru wydolności i ich uzasadnienie fizjologiczne. Wskazania
i przeciwwskazania do wykonywania testów wysiłkowych.
24. Zasady treningu wysiłkowego i korzyści wynikające z jego zastosowania. Ujemne skutki przetrenowania. Aktywność ruchowa w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, wspomaganiu leczenia
i rehabilitacji chorych z chorobami metabolicznymi, chorobami układu krążenia i oddychania.
25.Hormonalna regulacja funkcji rozrodczych. Cykl miesiączkowy. Fizjologia ciąży, płodu i noworodka. Zmiany hormonalne w przebiegu ciąży. Funkcja serca i krążenia podczas ciąży. Krążenie
płodowe.
22
26. Fizjologia przewodu pokarmowego. Hormony przewodu pokarmowego. Regulacja trawienia
i wchłaniania. Regulacja wydzielania żołądkowego. Funkcja wątroby i trzustki.
27. IV SEMINARIUM SPRAWDZAJĄCE
1. Student powinien być przygotowany do każdego zajęcia w oparciu o podaną literaturę.
2. Wszystkie nieobecności należy usprawiedliwiać, a ustalenie ich odrabiania należy uzgodnić
w jak najkrótszym terminie z adiunktem odpowiedzialnym za dydaktykę.
3. Warunkiem zaliczenia pracowni i dopuszczenia do egzaminu jest:
a) obecność na wszystkich zajęciach, tzn. zarówno na ćwiczeniach jak i seminariach (w wyjątkowych przypadkach długotrwałej choroby dopuszcza się dwie usprawiedliwione nieobecności),
b) uzyskanie oceny co najmniej dostatecznej ze wszystkich ćwiczeń i seminariów tematycznych
łącznie oraz z każdego z seminariów sprawdzających.
1. Studenci, którzy nie uzyskują wymaganych do zaliczenia ocen mogą zostać dopuszczeni do
egzaminu po zdaniu dodatkowego kolokwium zaliczeniowego z całości materiału nauczanego
w ciągu roku.
2. Egzamin końcowy z fizjologii (I termin poprawkowy) przeprowadzony jest w formie testu zawierającego 100 pytań.
3. Czas trwania egzaminu 120 minut.
PIŚMIENNICTWO
OBOWIĄZKOWE
1. Traczyk W., Trzebski A.: Fizjologia Człowieka z Elementami Fizjologii Klinicznej, PZWL 2001.
2. Kozłowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do Fizjologii Klinicznej, PZWL.
3. Sadowski Bogdan,: Biologiczne mechanizmy zachowanie się ludzi i zwierząt PWN 2001.
4. Szczepańska-Sadowska E. – Skrypt do wykładów: Fizjologiczne podstawy Endokrynologii Wyd.
AM, 1999.
5. Szczepańska-Sadowska E., Koźniewska E.: Seminaria z Fizjologii., Wyd. AM, cz. I 2000, cz. II,
2001.
ZALECANE
1 Guyton A.C., Hall A.C.: Textbook of Medical Physiology.
2 Harrison T. Podstawy medycyny wewnętrznej.
3 Schmidt R.F., Thews G.: Handbook of Physiology
4 Berne M., Levy M.N., Koeppen B.M., Stanton B.A.: Physiology
Opiekun Koła: Dr n med. Agnieszka Cudnoch-Jędrzejewska
Warunkiem wstąpienia do Koła jest zaliczenie egzaminu z fizjologii z oceną dobrą lub powyżej
oraz zainteresowanie przedmiotem.
Forma pracy: Członkowie Koła biorą udział w pracy eksperymentalnej zespołów badawczych,
uczestniczą w posiedzeniach naukowych Zakładu, przygotowują referaty z zakresu najnowszych
osiągnięć fizjologii, pomagają prowadzić zajęcia dydaktyczne.
23
IMMUNOLOGIA
ZAKŁAD IMMUNOLOGII, CENTRUM BIOSTRUKTURY
ul. Banacha 1a, budynek F, Warszawa, tel.: 0-22-599-21-99,
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Jakub Gołąb
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę – jak wyżej
Roczny wymiar zajęć – 42 godziny. Zajęcia prowadzone są w IV semestrze i obejmują dziewiętnaście
45-minutowych wykładów i dwadzieścia trzy godziny seminariów (razem dziesięć seminariów).
Godziny przyjęć w sprawach studenckich: pon. 900 – 1200.
Miejsce odbywania się seminariów: Centrum Dydaktyczne, ul. Trojdena 2a,
wykładów: sala wykładowa Kliniki Ortopedii, ul. Lindleya 4.
Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin testowy
CEL NAUCZANIA
Celem nauczania immunologii jest zapoznanie studentów z funkcją układu odpornościowego,
mechanizmami odpowiedzi immunologicznej, udziałem procesów immunologicznych w patogenezie określonych chorób i z niektórymi metodami używanymi do oceny czynności układu odpornościowego.
TEMATY WYKŁADÓW:
1. Wstęp. Najważniejsze elementy układu odpornościowego.
2. Komponenty odpowiedzi immunologicznej nieswoistej.
3. Główny układ zgodności tkankowej i jego znaczenie. Populacje limfocytów.
4. Dojrzewanie limfocytów.
5. Krążenie limfocytów.
6.Limfocyty T cytotoksyczne, komórki K i komórki NK.
7. Tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi.
8. Cytokiny i regulacja odpowiedzi immunologicznej.
9. Immunologia transplantacyjna.
10.Relacje immunologiczne między matką a płodem.
11. Immunologia w nowoczesnej diagnostyce i badaniach naukowych.
12.Mechanizmy nadwrażliwości typu I.
13.Podstawy immunopatologii chorób alergicznych.
14.Immunoterapia nowotworów.
15.Przeciwciała monoklinalne – przełom w diagnostyce i terapii.
16.Odporność przeciwzakaźna.
17.Zespół nabytego niedoboru odporności AIDS.
18.Terapia genowa.
19.Psychoneuroimmunologia.
TEMATY SEMINARIÓW:
1. Definicje podstawowe. Rola układu odpornościowego. Budowa narządów limfatycznych. Dojrzewanie i krążenie limfocytów. Budowa przeciwciał i receptorów limfocytów T rozpoznających
antygen.
2. Źródła różnorodności przeciwciał i receptorów limfocytów T rozpoznających antygen. Funkcje
efektorowe przeciwciał. Zastosowanie przeciwciał monoklonalnych i ich pochodnych.
24
3. Główny układ zgodności tkankowej. Prezentacja antygenów i indukcja odpowiedzi immunologicznej. Mechanizmy cytotoksyczności limfocytów.
4. Populacje i subpopulacje limfocytów, komórki NK. Cytokiny i ich receptory. Rola cytokin w aktywacji, proliferacji i różnicowaniu limfocytów. Udział cytokin w regulacji odpowiedzi immunologicznej humoralnej i komórkowej. Zastosowanie cytokin w medycynie.
5. Odpowiedź nieswoista. Funkcja układu dopełniacza. Interferony. Funkcje makrofagów i granulocytów. Odporność przeciwzakaźna.
6. Immunologia transplantacyjna. Mechanizmy odrzucania przeszczepów allogenicznych. Charakterystyka przeszczepów różnych narządów. Hamowanie odrzucania przeszczepów.
7. Nadwrażliwość i choroby alergiczne. Typy nadwrażliwości ze szczególnym uwzględnieniem
nadwrażliwości typu I. Immunoterapia alergenem.
8. Zjawiska autoimmunizacyjne. Tolerancja immunologiczna i autotolerancja. Naturalne mechanizmy zabezpieczające przed autoagresją. Niektóre mechanizmy indukujące autoagresję.
9. Immunologia nowotworów. Ułatwnienie immunologiczne. Odpowiedź przeciwnowotworowa
układu odpornościowego. Immunoterapia nowotworów.
10.Pierwotne i wtórne niedobory odporności. Parametry immunologiczne w warunkach zdrowia.
Diagnostyka niedoborów odporności. Terapia genowa.
ORGANIZACJA ZAJĘĆ I ZASADY OCENY WYNIKÓW NAUCZANIA
Zajęcia seminaryjne odbywają się raz w tygodniu w dniach i godzinach określonych przez Dziekanat. Szczegółowy wykaz tematów, wykładów i seminariów przedstawiony jest w gablotach Zakładu w budynku F, ul. Banacha 1a oraz na stronie internetowej Zakładu: http://www.wum.edu.
pl/immunologia/. W czasie seminariów asystenci sprawdzają przygotowanie studentów do poszczególnych tematów. Kurs immunologii kończy się egzaminem testowym z całości materiału, po IV
semestrze (w sesji letniej). Do egzaminu nie będą dopuszczeni studenci, którzy mają więcej niż 2 nie
zaliczone seminaria (z powodu nieobecności lub nie przygotowania się do zajęć).
LITERATURA OBOWIĄZUJĄCA
1. Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T. (red.) “Immunologia”, PWN, 2007.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
1.Lasek W. Immunologia – podstawowe zagadnienia i aktualności, PWN, 2009
2. Male D., Brostoff J., Roth D.B., Roitt I. Immunology. wyd. VII, Mosby. London. 2006.
3. Kindt T.J., Goldsby R.A., Osborne B.A., Kuby Immunology. W.H. Freeman and Co. New York.
2007.
4. Male D., Brostoff J., Roth D.B., Roitt I. Immunologia. Urban & Partner. Tłumaczenie wyd. VII
z 2006.
Opiekun koła: dr Tomasz Stokłosa. Członkowie koła zostają przydzielani do poszczególnych
zespołów tematycznych i biorą udział w pracach doświadczalnych.
25
JĘZYK OBCY
(Język angielski, francuski, niemiecki lub rosyjski)
Studium Języków Obcych
02-109 Warszawa, ul. Księcia Trojdena 2A (Centrum Dydaktyczne)
Tel.: (+48 22) 5720 863, Fax: (+48 22) 5720 864
Kierownik SJO: mgr Joanna Ciecierska
Odpowiedzialna za dydaktykę: mgr Barbara Tryuk-Czapska
Godziny przyjęć w sprawach studenckich oraz dyżury lektorów podane są do wiadomości zainteresowanych na tablicy ogłoszeń.
PROGRAM NAUCZANIA
Lektorat języka obcego (angielskiego, francuskiego, niemieckiego lub rosyjskiego) stanowi kontynuację nauki rozpoczętej na I roku studiów. Prowadzony jest w III i IV semestrze (po 30 h
w semestrze) i kończy się egzaminem w sesji letniej II roku studiów.
Celem nauczania jest doskonalenie umiejętności językowych pozwalających na sprawne funkcjonowanie w środowisku akademickim i zawodowym:
• czytanie i referowanie tekstów o tematyce medycznej (artykuły z czasopism specjalistycznych, teksty z podręczników i monografii).
• rozumienie i referowanie wypowiedzi na tematy medyczne (nagrania audio i video).
• porozumiewanie się z pacjentami, lekarzami i personelem paramedycznym.
• własna wypowiedź na tematy związane z medycyną (przedstawianie plakatu naukowego
i prezentacji).
Absolwent zna język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia
Językowego Rady Europy oraz umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu medycyny.
Tematy zajęć:
1. Objawy przedmiotowe i podmiotowe, zaburzenia
Terminologia specjalistyczna dot. objawów przedmiotowych i podmiotowych zaburzeń i chorób
poszczególnych układów, opis dolegliwości przez pacjenta.
2. Wywiad lekarski.
Schemat prostego wywiadu (np. dot. dolegliwości bólowych).
3. Badanie fizykalne.
Opis poszczególnych części badania i jego wyników, polecenia dla pacjenta.
4. Badania diagnostyczne.
Typy badań, opisywanie wyników, powszechnie stosowane skróty.
5. Wyjaśnianie pacjentowi rozpoznania i sposobu leczenia.
6. Schemat historii choroby.
Struktura historii choroby, stosowane skróty, formularze.
7. Wybrane jednostki chorobowe.
Rozumienie opisu i prezentacja wg. schematu: etiologia i patogeneza, objawy przedmiotowe
i podmiotowe, rozpoznanie, leczenie.
8. Promowanie zdrowego trybu życia.
Zalecenia dotyczące odżywiania, aktywności fizycznej, badań przesiewowych.
9. Prasa, czasopisma specjalistyczne i telewizja.
Aktualne artykuły i programy video o tematyce medycznej.
10.Opracowanie i omówienie plakatu o tematyce medycznej.
11. Opracowanie i przedstawienie prezentacji o tematyce medycznej.
26
Podstawę zaliczenia każdego semestru stanowi systematyczny, aktywny udział w zajęciach, pozytywne oceny ze sprawdzianów cząstkowych i pisemnego sprawdzianu końcowego oraz przedstawienie plakatu lub prezentacji w oparciu o dodatkową samodzielną lekturę.
W sesji letniej studenci przystępują do końcowego egzaminu ustnego, który polega na przedstawieniu przygotowanej prezentacji, odpowiedzi na związane z nią pytania zadane przez egzaminatora
oraz odpowiedzi na pytanie wylosowane z zestawu tematów obejmujących dwa lata lektoratu.
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Język angielski:
1. J. Ciecierska, B. Jenike: English for Medicine. Podręcznik dla studentów medycyny,
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
Język francuski:
1. F. Mourlhon-Dallies, J. Tolas: Santé-médecine.com, CLE International, Paris 2004.
2. T. Fassier., S. Talavera-Goy: Le Français des médecins, PUG 2008.
Język niemiecki:
1. M. Ganczar, B. Rogowska: Medycyna. Ćwiczenia i słownictwo specjalistyczne
Hueber Warszawa 2007.
Język rosyjski:
1. R. Hajczuk: Język rosyjski w medycynie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2008.
27
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
02-109 Warszawa, ul. Księcia Trojdena 2, tel. (022) 5720 528, 529
Kierownik Studium: mgr Jerzy Chrzanowski
Przyjmuje: wtorek 1100 – 1230, środa 1030 – 1200.
Zastępca kierownika ds. dydaktycznych: mgr Bożena Glinkowska.
Sekretariat Studium czynny codziennie w godz. 900 – 1500 Godziny przyjęć studentów oraz dyżury nauczycieli wychowania fizycznego podane są do wiadomości na tablicy informacyjnej Studium
oraz na stronie www.swfis.wum.edu.pl
PROGRAM ZAJĘĆ
Zadaniem przedmiotu jest tworzenie warunków do doskonalenia sprawności fizycznej i umiejętności ruchowych studenta w nawiązaniu do jego możliwości fizycznych i zdrowotnych oraz wyposażenie w wiedzę z zakresu kultury fizycznej i wybranych zagadnień z fizjologii wysiłku sportowego i rehabilitacji ruchowej. Studenci mogą wybrać interesująca ich formę zajęć, aktualny plan,
wykaz obiektów oraz system zapisów jest dostępny na stronie: www.swfis.wum.edu.pl
1. Podstawowym kryterium oceny studenta jest frekwencja na zajęciach, zaliczenie sprawdzianu.
2. Studenci zwolnieni przez lekarza z prowadzonych zajęć ze względu na stan zdrowia są obowiązani zgodnie z kwalifikacją lekarską uczestniczyć w zajęciach rehabilitacji ruchowej określonego rodzaju schorzenia.
3. Student obowiązany jest do przestrzegania regulaminu obiektu w którym odbywają się ćwiczenia z wychowania fizycznego. Na salach sportowych studenci obowiązani są posiadać strój
sportowy.
28

przewodnik dydaktyczny - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Transkrypt

Podobne dokumenty

Instytut Psychologii Uniwersytet Wrocławski

40E Nstac - Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka - Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii

Fizjologia człowieka - Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii

Fizjologia

MARCY UB9000 - ŁAWKA DO ĆWICZEŃ

Opis modułu kształcenia / przedmiotu (sylabus)

fizjologia_zwierząt_3_d - Wydział Nauk o Zwierzętach

Fizjologia