10. podatki - Ośrodek Informacji i Dokumentacji Europejskiej

POLSKA – ADDENDUM DO INFORMACJI DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI
EUROPEJSKIEJ’2002
__________________________________________________________________________________________
10. PODATKI
Negocjacje tymczasowo zamknięte 21 marca 2002 roku
Instytucja wiodąca: Ministerstwo Finansów
Instytucje współpracujące: Ministerstwo Gospodarki oraz inne resorty (w szczególności w zakresie
analizy wybranych zagadnień ekonomicznych niezbędnych działań dostosowawczych w procesie
harmonizacji prawa podatkowego z prawem wspólnotowym dotyczących ich wpływu na pozycję
konkurencyjną podmiotów gospodarczych)
POSTĘP DOSTOSOWAWCZY W OKRESIE CZERWIEC – 13 WRZEŚNIA 2002
1. Zmiany legislacyjne
1.1 Wdrożenie prawa
-
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez niektóre osoby fizyczne – oczekuje na
podpis Prezydenta.
•
Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: zmiany wprowadzają instytucję tzw.
kredytu podatkowego dla podatników będących małymi przedsiębiorcami i zatrudniających nie
mniej niż 5 pracowników, rozpoczynającymi po raz pierwszy działalność gospodarczą po dniu
wejścia w życie zapisów ustawy. Projekt ustawy jest zgodny z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr
70/2001 z 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 TWE do pomocy publicznej dla
małych i średnich przedsiębiorstw (OJ L 10 z 13.01.2001 r.)
-
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku
akcyzowym –oczekuje na podpis Prezydenta.
•
Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: wprowadzone zmiany są częściowo
zgodne z Szóstą Dyrektywą Rady 77/388/EWG (z późn. zm.) z 17 maja 1977 r. w sprawie
harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych – wspólny
system podatku od wartości dodanej – ujednolicona podstawa wymiaru podatku.
-
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych –
wejdzie w życie 1 stycznia 2003 r. (Dz. U. Nr 141, poz. 1179)
•
Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: ustawa jest zgodna z Dyrektywą Rady
90/434/EWG z 23 lipca 1990 r. w sprawie wspólnego systemu podatkowego stosowanego do
fuzji, podziału, wnoszenia aktywów i wymianie akcji spółek (OJ L 225/90) a także Dyrektywą
Rady 90/435/EWG w sprawie spółek dominujących i spółek zależnych. Ostateczna harmonizacja
polskiego prawa podatkowego w tym zakresie jest przewidziana na rok 2003.
-
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 sierpnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie podatku akcyzowego (Dz.U. z 2002 r., Nr 125 poz. 1065) – weszło w życie 21 sierpnia
2002 r (oprócz par. 1 pkt. 1, 2 i 6 odnoczącego się do stawek podatku akcyzowego , który wejdzie
w życie 1 października 2002 r.)
•
Zgodność z wymogami wspólnotowych aktów prawnych: zmiany w rozporządzeniu dotyczą m.in.:
obniżenia stawki podatku akcyzowego od wyrobów spirytusowych pochodzenia krajowego, jak i z
importu (zgodnie z Dyrektywą Rady 92/84/EWG z 19 października 1992 r. w sprawie w sprawie
ujednolicenia stawek podatku akcyzowego od alkoholu i napojów alkoholowych).
2. Zmiany instytucjonalne
2.1. Wzmocnienie instytucjonalne wynikające z Planu Działania
W I połowie 2002 r. zostały przygotowane i zatwierdzone przez Komitet Sterujący ds. narodowej
1
PODATKI – 10
POLSKA – ADDENDUM DO INFORMACJI DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI
EUROPEJSKIEJ’2002
__________________________________________________________________________________________
aplikacji VIES oraz utworzenia biura CLO następujące dokumenty niezbędne do utworzenia biura
CLO oraz tworzenia narodowej aplikacji VIES: Wymagania użytkownika systemu VIES, Definicja
projektu narodowej aplikacji VIES, Struktura i organizacja CLO (zadania i etaty dla CLO).
Przewidywana jest stopniowa rekrutacja personelu dla CLO począwszy od 1 stycznia 2003 r. aż do
osiągnięcia operacyjnej gotowości na dzień 1 stycznia 2004 r.
Trwają prace nad przygotowaniem kolejnych dokumentów, które zostaną przedłożone Komitetowi
Sterującemu w IV kwartale 2002 r. Należą do nich: Strategia informowania podatników w zakresie
stosowania VAT w handlu wewnątrzwspólnotowym (początek kampanii planowany jest na początek
2003 r., o ile dniem akcesji będzie 1 stycznia 2004 r.); Plan szkoleń dla pracowników administracji
podatkowej w zakresie stosowania VAT w handlu wewnątrzwspólnotowym (przewiduje się
przeszkolić pracowników CLO, a także ok. 700 osób z komórek VAT urzędów skarbowych i ok. 360
osób z komórek NIP urzędów skarbowych); Plan wykorzystania danych z systemu VIES dla kontroli
podatkowych.
Rozpoczęto także prace nad przygotowaniem procedur operacyjnych dla biura CLO oraz dla urzędów
podatkowych (np. procedury przetwarzania deklaracji VIES oraz korekt).
W październiku 2001 r. rozpoczęto realizację projektu Phare’2000, którego jednym z komponentów
jest doradzanie w tworzeniu biura CLO oraz narodowej aplikacji VIES. Zakończenie projektu
określono na styczeń 2003 r. ale planowane jest przedłużenie projektu do połowy 2003 r (druk
materiałów informacyjnych dla podatników).
Sfinalizowano prace związane z połączeniem służb podatkowo-celnych. W ich wyniku we wrześniu
2002 r. zostanie utworzony Departament ds. Akcyzy, który będzie odpowiedzialny za koordynowanie
całości działań związanych z wdrażaniem systemu Wymiany Danych Dotyczących Akcyzy - SEED
(System Exchange of Excise Data) oraz innych systemów, a także z utworzeniem Biura Wymiany
Informacji o Akcyzie - ELO (Excise Liaison Office). Część działań zostanie sfinalizowana w 2003
roku.
Część zadań przewidzianych w Business Change Management Plan związanych z modernizacją
polskiej administracji podatkowej planuje się zrealizować w ramach programów Phare’2001 i
Phare’2002:
- Phare’2001 (planowane rozpoczęcie projektu wrzesień 2002 r.):
− opracowanie strategii relacji z podatnikiem,
− opracowanie strategii obsługi podatnika,
− opracowanie zasad wykorzystywania analizy ryzyka w działalności administracji
podatkowej,
− opracowanie strategii komunikacji wewnętrznej.
- Phare’2002 (umowa twinningowa jest w trakcie opracowywania – planowane rozpoczęcie
projektu – styczeń 2003 r.):
− przygotowanie listy wyznaczników i wskaźników w zakresie zarządzania w oparciu o
osiągane wyniki,
− przygotowanie i wdrożenie systemu informatycznego umożliwiającego stosowanie
przepisów prawa podatkowego w jednolity sposób,
- opracowanie strategii poprawy efektywności poboru podatków w wybranych państwach
UE.
Tworzona jest strategia obsługi podatników oraz wzmocnienia systemu kontroli podatkowej.
Działania w zakresie wzmocnienia systemu kontroli podatkowej w ramach programu Phare’2001,
przewidują m.in. przygotowanie średnio i długookresowej strategii kontroli podatkowych, modelu
analizy ryzyka w typowaniu podmiotów do kontroli, systemu efektywności pracy kontrolerów
podatkowych. Zgodnie z harmonogramem, realizacja projektu rozpocznie się w październiku 2002 r.
W ramach Phare’2002 planowane jest stworzenie Informatycznego systemu wspomagania kontroli
podatkowych. System oparty na rozwiązaniach stosowanych w krajach UE oraz wyposażony w
dostępne w polskiej administracji podatkowej bazy danych pozwoli na: poprawę efektywności
kontroli podatkowych, wprowadzenie ujednoliconej metodyki kontroli oraz analizowanie
2
PODATKI – 10
POLSKA – ADDENDUM DO INFORMACJI DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI
EUROPEJSKIEJ’2002
__________________________________________________________________________________________
efektywności działań kontrolnych. Obecnie rozpoczęto przygotowania do opracowania dokumentacji
przetargowej dla ww. systemu.
2.2. Pozostałe działania prowadzące do wzmocnienia instytucjonalnego
Trwają intensywne prace nad połączeniem nadzoru nad administracją celną i administracją skarbową.
Zgodnie z ustawą z dnia 7 czerwca 2002 r. o zniesieniu Generalnego Inspektora Celnego, o zmianie
ustawy o kontroli skarbowej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2002 r., Nr 89, poz.
804) 1 lipca 2002 r. kompetencje znoszonego GIC przejęły organy kontroli skarbowej.
6 sierpnia 2002 r. Rada Ministrów przyjęła dokument „Strategia Modernizacji Administracji
Podatkowej do roku 2004”.
Finalizowane są prace nad wstępnym projektem przedakcesyjnego programu (bilateralnego) Rządu
holenderskiego skierowanego do kraju kandydujących (PSO) mającego na celu przygotowanie służb
celnych do przejęcia zadań dotyczących podatku akcyzowego. Uruchomienie program nastąpi z
początkiem 2003 r.
Polska jako kraj stowarzyszony mogła uczestniczyć od stycznia 2001 r. w seminariach
organizowanych w ramach programu Fiscalis. W I połowie 2002 r odbyły się 4 seminaria na temat:
wspólnotowe, informatyczne systemy akcyzowe, współpraca administracyjna w zakresie egzekucji,
analiza ryzyka w kontrolach celnych i podatkowych, kontrola handlu elektronicznego.
Polska zgłosiła gotowość uczestnictwa w Programie Fiscalis, w związku z czym 5 lipca 2002 r.
Zespół Przygotowawczy KIE przyjął projekt Decyzji ws. warunków i sposobów uczestnictwa Polski
w Programie Fiscalis 1998-2002. Ponieważ w 2002 r. zostanie przyjęta decyzja o ustanowieniu nowej
edycji Programu Fiscalis na lata 2003-2007, Komisja Europejska zasugerowała Polsce uczestnictwo
raczej w nowej edycji Programu. Uzgodnienia w tym zakresie będą kontynuowane.
INNE ZREALIZOWANE DZIAŁANIA
Polska rozpoczęła procedurę ratyfikacji w Parlamencie umów w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania oraz zapobieganiu oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania
z Belgią, Danią i Holandią.
W związku z realizacją strategii rządowej Przedsiębiorczość – Rozwój- Praca w ramach pakietu
działań Przede wszystkim przedsiębiorczość, przyjętego przez Radę Ministrów 29 stycznia 2002 r.,
zostały przyjęte ustawy zawierające rozwiązania podatkowe ułatwiające podejmowanie i prowadzenie
działalności gospodarczej poprzez stworzenie bardziej przyjaznych przepisów i procedur
podatkowych. Dotyczy to zwłaszcza uproszczeń rozliczeń podatkowych, ograniczenie uciążliwości
postępowania kontrolnego, zmianę zakresu uprawnień organów kontroli skarbowej, rozszerzenie listy
podmiotów uprawnionych do rozliczania w formie karty podatkowej, czy podwyższenie kwoty
przychodów uprawniających do opodatkowania w formie zryczałtowanej.(również na ten temat w
rozdz. 16. „Małe i średnie przedsiębiorstwa” oraz 13. „Polityka społeczna i zatrudnienie”).
OGÓLNE PODSUMOWANIE
Do najważniejszych działań w okresie czerwiec-wrzesień 2002 r. należy zaliczyć przyjęcie w sierpniu
2002 r. przez Radę Ministrów Strategii Modernizacji Administracji Podatkowej do roku 2004.
Realizacja Strategii ma zapewnić polskiej administracji podatkowej wystarczający poziom zdolności
operacyjnej do stosowania i egzekwowania acquis communautaire w związku z akcesją Polski do Unii
Europejskiej. W ramach programu Phare planuje się także opracowanie dalszych szczegółowych
strategii administracji podatkowej, np. strategii obsługi podatnika.
W okresie sprawozdawczym sfinalizowano również prace związane z włączeniem administracji celnej
do Ministerstwa Finansów, m.in. kompetencje znoszonego GIC przejęły organy kontroli skarbowej.
Reorganizacja ta miała na celu: zwiększenie wpływów budżetowych z tytułu podatków i ceł poprzez
usprawnienie systemu skarbowego (podatkowego i celnego) oraz optymalizację struktur i podziału
zadań administracji podatkowej i celnej.
3
PODATKI – 10
POLSKA – ADDENDUM DO INFORMACJI DO RAPORTU OKRESOWEGO KOMISJI
EUROPEJSKIEJ’2002
__________________________________________________________________________________________
Kontynuowane były prace nad harmonizacją polskiego prawa podatkowego do wymogów acquis
communautaire w obszarze podatków pośrednich (m.in. ograniczano zakres stosowania zredukowanej
7% stawki VAT, obniżono stawkę akcyzy od wyrobów spirytusowych). W obszarze podatków
bezpośrednich rozpoczęto procedurę ratyfikacji umów w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania oraz zapobieganiu oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania z
kilkoma państwami członkowski UE.
Polskie prawo podatkowe jest w znacznym w stopniu zharmonizowane z acquis communautaire.
Wypełnienie pozostałych zobowiązań podjętych w stanowisku negocjacyjnym planowane jest do dnia
akcesji Polski do UE. Jednocześnie procesem dostosowawczym będą objęte zmiany dokonujące się
obecnie we wspólnotowym prawie podatkowym. Czynione są również w dalszym ciągu starania w
kierunku wzmocnienia polskiej administracji podatkowej w celu przygotowania jej do spełniania
wymagań stawianych administracjom państw członkowskich UE.
4
PODATKI – 10