TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
Transkrypt
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO
TEORIA WYBORU PUBLICZNEGO Ćwiczenia 4 Systemy wyborcze dr Katarzyna Metelska-Szaniawska 14/03/2007 PLAN ZAJĘĆ I Systemy wyborcze a systemy głosowania II Popularne systemy wyborcze na świecie III Problematyka systemów wyborczych w TWP IV Omówienie przykładowych systemów wyborczych - referaty I Systemy wyborcze a systemy głosowania System głosowania – środek dokonywania wyboru pomiędzy dostępnymi alternatywami w oparciu o preferencje głosujących System głosowania składa się z reguł dotyczących: sposobu, w jaki głosujący wyrażają swoje preferencje sposobu, w jaki preferencje są agregowane by wyłonić ostateczny wynik głosowania System wyborczy – zastosowanie systemu głosowania do wyboru kandydatów politycznych do sprawowania funkcji publicznych I Systemy wyborcze a systemy głosowania Przykłady systemów głosowania: głosowanie większościowe (większością zwykłą) większość pierwszeństwa (ang. plurality rule) większość pierwszeństwa z dogrywką (ang. plurality runoff) metoda sekwencyjnej eliminacji (ang. sequential runoff) metoda Bordy głosowanie aprobujące metoda Copelanda II { { Popularne systemy wyborcze na świecie Ordynacja większościowa jednomandatowe okręgi wyborcze, np. Australia (izba niższa), Wielka Brytania (Izba Gmin), Francja, USA, Kanada wielomandatowe okręgi wyborcze, np. Polska (Senat), Tajlandia jednoturowe, np. Wielka Brytania, USA, Kanada, Indie dwu- lub wieloturowe, np. Polska (Prezydent), Francja, Ukraina, Kuba alternatywnego głosu (ang. alternative vote), np. Australia Ogólnie: w 43 państwach ONZ w wyborach krajowych lub lokalnych II { Popularne systemy wyborcze na świecie Ordynacja proporcjonalna jednookręgowe – nieliczne małe kraje np. Holandia, Izrael wielookręgowe – większość krajów np. Polska (Sejm) głosowanie na listy wyborcze – większość krajów, np. Polska (Sejm) Przeliczanie głosów na mandaty najczęściej metodą d’Hondta lub Sainte-Lague’a. pojedynczy głos przechodni (ang. Single Transferable Vote), metoda proporcjonalna Hare’a-Clarka, np. Irlandia, Malta mieszany system proporcjonalny (ang. Mixed Member Proportional System), np. Niemcy, Węgry, Włochy, Nowa Zelandia 1 głos na kandydata w jednomandatowym okręgu + 1 głos na listę partyjną III Problematyka systemów wyborczych w TWP PRZYKŁADY PROBLEMÓW: rodzaj ordynacji (większościowa vs. proporcjonalna) (Wilkin, 2005; część 6.2.3) + wpływ na strukturę wydatków rządowych manipulacja przy wyznaczaniu granic okręgów wyborczych – ang. gerrymandering (Wilkin, 2005; część 6.2.3) liczba mandatów przypadająca na okręgi wyborcze a alokacja wydatków w kampanii i struktura programów wyborczych metoda głosowania (na pojedyncze osoby, na listy, itd.) a motywacja polityków IV Omówienie przykładowych systemów wyborczych REFERATY: System wyborczy w wyborach ogólnokrajowych w Polsce System wyborczy w wyborach lokalnych w Polsce System wyborczy w USA CIEKAWE ZASOBY INTERNETOWE ACE Electoral Knowledge Network: http://aceproject.org Rozbudowana tabela systemów wyborczych w poszczególnych krajach: http://en.wikipedia.org/wiki/Table_of_voting_systems_by_nation Ciekawe porównanie efektów różnych systemów głosowania: http://en.wikipedia.org/wiki/Effects_of_different_voting_systems_under_ similar_circumstances