2 godz. tygodniowo

1. Rozk³ad materia³u nauczania historii i spo³eczeñstwa
dla klasy VI szko³y podstawowej (2 godz. tygodniowo)
Nr lekcji
1.
Temat
Zajêcia organizacyjne. Zapoznanie z kryteriami oceniania.
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
2.
3.
4.
5.
Wielkie podró¿e i odkrycia geograficzne.
Wp³yw odkryæ geograficznych na przemiany cywilizacyjne.
Humanizm – nowy styl patrzenia na œwiat i cz³owieka.
Twórcy sztuki renesansowej i ich dzie³a.
6.
Roz³am w Koœciele katolickim – powstanie wyznañ protestanckich.
7.
8.
Konflikty religijne XVI-wiecznej Europy, a wspó³czesny ruch ekumeniczny.
Architektura i sztuka w Polsce z³otego wieku.
9.
Wybitni przedstawiciele polskiego renesansu i ich wp³yw na rozwój
kultury narodowej.
10.
11.
Zwiedzamy zabytki architektury renesansowej – wycieczka.
Spo³eczeñstwo polskie w XVI w.
12.
13.
14.
W czasach z³otej wolnoœci szlacheckiej.
Lekcja powtórzeniowa – Epoka renesansu – nowy obraz œwiata i cz³owieka.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
II. BAROK PE£EN KONTRASTÓW
15.
16.
Filozofia, nauka i sztuka w epoce baroku.
Konflikty zbrojne z Rosj¹ w czasach Stefana Batorego.
17.
18.
Wojny Rzeczypospolitej ze Szwecj¹ i Turcj¹ w XVII stuleciu.
Sarmatyzm – ideologia i styl ¿ycia szlachty polskiej epoki baroku.
III. MYŒLICIELE PROPONUJ¥ ZMIANY
19.
Przemiany w kulturze i ¿yciu codziennym epoki oœwiecenia.
20.
Osi¹gniêcia nauki i filozofii XVIII w.
21.
22.
Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Rzeczpospolita w czasach ostatniego króla.
23.
24./25.
Próby naprawy pañstwa w XVIII w.
Rzeczpospolita w okresie rozbiorów.
26.
Lekcja powtórzeniowa – Wybitni myœliciele XVII-XVIII w. i ich wp³yw na
kszta³towanie siê nowego wizerunku spo³eczeñstwa.
27.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
65
Nr lekcji
Temat
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
28.
Przemiany gospodarcze i ich wp³yw na tworzenie siê nowej struktury
spo³eczeñstwa.
29.
Rewolucja naukowo-techniczna.
30.
Kultura XIX stulecia.
31./32.
¯ycie codzienne Polaków pod zaborami.
33.
Polacy walcz¹ o wolnoœæ u boku Napoleona.
34.
Walka narodowowyzwoleñcza Polaków na przyk³adzie wybranych
epizodów.
35.
36.
Walka Polaków o utrzymanie jêzyka i ziemi ojczystej.
Kultura polska XIX w. na stra¿y obrony jêzyka i tradycji narodowych.
37.
38.
Lekcja powtórzeniowa: Dwie drogi do niepodleg³oœci.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
39.
Przyczyny wybuchu i dzia³ania zbrojne w I wojnie œwiatowej.
40.
Nowy kszta³t Europy – zmiany terytorialne i polityczne po I wojnie œwiatowej.
41.
Dzia³ania Polaków zmierzaj¹ce do odzyskania niepodleg³oœci w latach
I wojny œwiatowej.
42.
Kszta³towanie siê granic pañstwa polskiego.
43.
Rz¹dy komunistyczne w Zwi¹zku Radzieckim w okresie miêdzywojennym.
44.
W³ochy i Niemcy pod rz¹dami dyktatorów.
45.
Wybuch II wojny œwiatowej.
46.
47.
48.
49.
Spo³eczeñstwo polskie w latach II wojny œwiatowej.
Europa i œwiat w okresie zimnej wojny.
¯ycie codzienne w krajach demokracji ludowej po II wojnie œwiatowej.
Upadek komunizmu w Europie w 1989 r.
50.
Lekcja powtórzeniowa: Demokratyczne i totalitarne formy rz¹dów w XX w.
51.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
66
52.
Osi¹gniêcia naukowo-techniczne i kulturalne okresu miêdzywojennego.
53.
Sukcesy II Rzeczypospolitej na polu gospodarki, nauki i oœwiaty.
54.
Kultura polska okresu miêdzywojennego.
55.
Cz³owiek wobec wielkich przemian cywilizacyjnych drugiej po³owy XX w.
56.
Odbudowa kraju po zniszczeniach II wojny œwiatowej.
57.
Lekcja powtórzeniowa: ¯ycie codzienne w Polsce Ludowej.
58.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
Nr lekcji
Temat
VII. W STRONÊ DEMOKRACJI I DOBROBYTU
59.
Po³o¿enie, obszar, ludnoœæ, symbole Rzeczypospolitej Polskiej.
60.
Prawa i obowi¹zki obywateli w œwietle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
Struktura w³adz w naszym pañstwie.
Gmina podstawow¹ jednostk¹ samorz¹du terytorialnego.
Czas wielkich przemian gospodarczych.
Zagro¿enia wynikaj¹ce z rozwoju gospodarki.
Polska droga do Unii Europejskiej i NATO.
67.
68.
69.
70.
Unia Europejska – g³ówna organizacja jednocz¹cej siê Europy.
Godnoœæ i prawa cz³owieka we wspó³czesnym œwiecie.
Przejawy ³amania praw cz³owieka we wspó³czesnym œwiecie.
Kim jestem? Dok¹d zmierzam?
Lekcja powtórzeniowa: Europa podzielona czy zjednoczona?
Do dyspozycji nauczyciela pozostawiono 3 godziny, w tym 1 godzinê na zajêcia organizacyjne.
67
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
1.
Zajêcia organizacyjne. Zapoznanie z kryteriami oceniania.
2.
Wielkie podró¿e
i odkrycia
geograficzne.
– przyczyny
odkryæ
geograficznych,
– wybrane
elementy
cywilizacji
Indian Ameryki
Œrodkowej
i Po³udniowej
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
68
Dzia³
3.
Wp³yw odkryæ
geograficznych
na przemiany
cywilizacyjne.
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: karawela, astrolabium, busola,
– daty: 12 X 1492 r., 1519-1522,
– postaci: Krzysztof Kolumb, Vasco da Gama,
Ferdynand Magellan, Amerigo Vespucci;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny podejmowania przez
Europejczyków dalekich podró¿y,
– znaczenie wp³ywu nowoœci nawigacyjnych dla rozwoju ¿eglarstwa;
potrafi:
– wskazaæ na mapie: trasy podró¿y:
Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda
Magellana, pañstwa, które podejmowa³y najwiêcej wypraw (Hiszpaniê,
Portugaliê, Angliê, Francjê),
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty
wypraw: Krzysztofa Kolumba,
Ferdynanda Magellana,
– analizowaæ Ÿród³a historyczne i na ich
podstawie opowiedzieæ o warunkach
podró¿y dalekomorskich.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Wielkie odkrycia
geograficzne”, atlasy, album
z serii Tak ¿yli ludzie.
W okresie wielkich odkryæ,
taœma czasu, wydawnictwo
multimedialne Optimus Pascal
Historia œwiata prezentuj¹ce
cywilizacje Indian Ameryki
Œrodkowej i Po³udniowej,
– rozmowa nauczaj¹ca,
æwiczenia z taœm¹ czasu, praca
z map¹, podrêcznikiem,
materia³em ilustracyjnym
i tekstami Ÿród³owymi
prezentuj¹cymi wielkich
odkrywców i ich podró¿e,
praca w grupach – napisanie
fragmentu dziennika
pok³adowego, wykreœlenie
trasy ¿eglugi jednego ze
znanych podró¿ników, pokaz,
wykonanie zadañ w zeszycie
æwiczeñ
karawela,
astrolabium,
kompas
12 X 1492 r.,
1519-1522,
Krzysztof
Kolumb,
Ferdynand
Magellan,
Amerigo
Vespucci,
Vasco da Gama
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcie: plantacja,
– datê: 1492 r.,
– ¿e rok 1492 uznawany jest przez
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Wielkie odkrycia
geograficzne”, mapa
polityczna wspó³czesnego
œwiata, atlasy, album z serii Tak
plantacja,
1492 r.
1
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
4.
69
– wybrane
elementy
cywilizacji
Indian Ameryki
Œrodkowej
i Po³udniowej,
– zmiany w ¿yciu
codziennym
bêd¹ce
skutkiem
odkryæ
geograficznych
niektórych historyków za umowny
koniec œredniowiecza i pocz¹tek
czasów nowo¿ytnych;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– wp³yw odkryæ na zmiany gospodarcze
w Europie;
potrafi:
– wskazaæ na mapie: pañstwa, które
uzyska³y najwiêcej zdobyczy
terytorialnych (Hiszpaniê, Portugaliê,
Angliê, Francjê), gdzie znajdowa³y siê
pañstwa Inków, Azteków, Majów,
– opowiedzieæ o wybranych
osi¹gniêciach cywilizacyjnych Indian,
– oceniæ postêpowanie kolonizatorów
wzglêdem ludnoœci podbitej,
– klasyfikowaæ konsekwencje odkryæ
geograficznych na pozytywne
i negatywne,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
przyjmowan¹ umownie za koniec
œredniowiecza i pocz¹tek czasów
nowo¿ytnych.
¿yli ludzie. W okresie
wielkich odkryæ, taœma czasu,
wydawnictwo multimedialne
Optimus Pascal Historia
œwiata prezentuj¹ce
cywilizacje Indian Ameryki
Œrodkowej i Po³udniowej,
– rozmowa nauczaj¹ca, burza
mózgów – „Najwa¿niejsze
skutki odkryæ geograficznych”,
æwiczenia z taœm¹ czasu, praca
z map¹, pokaz, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia,
drama – inscenizacja „Na
plantacji”
Humanizm –
nowy styl
patrzenia na
œwiat
i cz³owieka.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: humanizm,
– jakie pogl¹dy g³osili humaniœci;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– na czym polega³a ró¿nica w pogl¹dach
humanistów i filozofów
œredniowiecza;
– podrêcznik, zeszyt ucznia;
atlasy, przeŸrocza, filmy,
albumy, ilustracje, zdjêcia
pocztówki przedstawiaj¹ce
sceny z ¿ycia epoki renesansu,
taœma czasu,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, pokaz
– has³a g³oszone
przez
humanistów,
humanizm,
1
Nr
lekcji
5.
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
70
Dzia³
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
– zmiany w ¿yciu
codziennym
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie: W³ochy,
– opowiedzieæ o zmianach w ¿yciu
codziennym, jakie wyst¹pi³y w XIX w.
Twórcy sztuki
renesansowej
i ich dzie³a.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: renesans, odrodzenie,
– postaci: Leonardo da Vinci, Micha³
Anio³ Buonarotti, Rafael Santi,
– g³ówne dzie³a twórców renesansu;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ¿e sztuka renesansu nawi¹zywa³a do
antyku;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie miasta w³oskie,
stanowi¹ce centra kultury
renesansu,
– podaæ przyk³ady dzie³ wybitnych
twórców renesansu,
– zaznaczyæ na taœmie czasu epokê
renesansu,
– wskazaæ charakterystyczne elementy
architektury renesansu.
– sztuka
renesansu,
– twórcy
renesansu
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
mody z XVI w., drama –
dialog „Rozmowa dwóch
humanistów”
– podrêcznik, zeszyt ucznia;
atlasy, przeŸrocza, filmy,
albumy, ilustracje, zdjêcia
pocztówki przedstawiaj¹ce
zabytki, sztuki i architektury
renesansu, taœma czasu,
– rozmowa nauczaj¹ca,
æwiczenia z taœm¹ czasu, praca
z map¹, pokaz, krzy¿ówka
obrazkowa, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia
humanizm,
renesans,
odrodzenie,
Leonardo
da Vinci,
Micha³ Anio³
Buonarroti,
Rafael Santi
1
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
6.
Roz³am
w Koœciele
katolickim –
powstanie
wyznañ
protestanckich.
– roz³am
w Koœciele
katolickim –
powstanie
wyznañ
protestanckich,
– podobieñstwa
i ró¿nice
miêdzy
katolicyzmem
a protestantyzmem
7.
Konflikty
religijne XVI–
wiecznej Europy
a wspó³czesny
ruch
ekumeniczny.
71
– konflikt
miêdzy
chrzeœcijanami
w Europie
w XVI w.,
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: reformacja, protestantyzm,
– daty: 1517 r.,
– postaci: Marcin Luter, Jan Kalwin,
Henryk VIII,
– nazwy wyznañ powsta³ych w wyniku
reformacji: kalwinizm, anglikanizm,
luteranizm;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego Marcin Luter wyst¹pi³
przeciwko Koœcio³owi katolickiemu;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie pañstwa, w których
rozwinê³a siê reformacja,
– wskazaæ podobieñstwa i ró¿nice
miêdzy katolicyzmem
a protestantyzmem.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
tekst Ÿród³owy, taœma czasu,
– rozmowa nauczaj¹ca,
æwiczenia z taœm¹ czasu, praca
z map¹, tekstem Ÿród³owym,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, drama – „Og³oszenie
tez przez Marcina Lutra”
protestantyzm,
reformacja,
1517 r.,
Marcin Luter,
Jan Kalwin,
Henryk VIII
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: ekumenizm,
– czym by³ Indeks ksi¹g zakazanych;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie: pañstwa, w których
mia³y miejsce wojny religijne, religijny
podzia³ Europy, jaki wyst¹pi³ w XVI w.,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
tekst Ÿród³owy,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, tekstem Ÿród³owym,
wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, debata
„za i przeciw” – „Czy
chrzeœcijanie maj¹ szansê na
zjednoczenie?”
ekumenizm,
Indeks ksi¹g
zakazanych
1
Nr
lekcji
8.
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
72
Dzia³
Temat, g³ówne
zagadnienia
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
– ekumenizm –
pojednanie
i porozumienie
miêdzy
chrzeœcijanami
– oceniæ skutki reformacji,
– wyjaœniæ ideê ekumenizmu.
Architektura
i sztuka w Polsce
z³otego wieku.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: Wawel, arras, tolerancja,
– postaci: Bona, Zygmunt I Stary,
Zygmunt II August;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– istotê wk³adu ostatnich w³adców
z dynastii Jagiellonów w rozwój
kultury;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie Polski miejsca,
gdzie znajduj¹ siê zabytki architektury
renesansu,
– wyjaœniæ, na czym polega³a zasada
tolerancji religijnej.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, filmy, albumy,
ilustracje, zdjêcia, pocztówki
przedstawiaj¹ce zabytki sztuki
i architektury renesansu
w Polsce, tekst Ÿród³owy,
s³owniki, encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja filmu, pokaz,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, praca w grupach –
przygotowanie planszy, albumów,
prezentuj¹cych zabytki sztuki
i architektury renesansu
w Polsce oraz regionie, opracowanie mapek przedstawiaj¹cych
lokalizacjê zabytków architektury renesansu w Polsce
Wawel, arras,
tolerancja,
Bona,
Zygmunt I Stary,
Zygmunt II
August
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– postaci: Jan Kochanowski, Miko³aj Rej,
Miko³aj Kopernik;
rozumie:
– istotê wk³adu wymienionych postaci
w rozwój kultury i nauki polskiej,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, praca
w grupach – przygotowanie
Jan Kochanowski,
Miko³aj Rej,
Miko³aj
Kopernik
1
– najs³ynniejsze
zabytki
polskiego
renesansu,
– tolerancja
religijna
w Polsce
9.
Cele lekcji
Wybitni przedstawiciele polskiego
renesansu i ich
wp³yw na rozwój
kultury narodowej.
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
– zas³ugi dla
kultury
polskiej
Jana Kochanowskiego,
Miko³aja Reja,
Miko³aja
Kopernika
10.
Zwiedzamy
zabytki
architektury
renesansu –
wycieczka.
11.
Spo³eczeñstwo
polskie w XVI w.
– granice
Rzeczypospolitej
Obojga
Narodów,
– po³o¿enie
mieszczan
i ch³opów,
– rola szlachty
i magnatów
– na czym polega³o prze³omowe
znaczenie odkrycia Kopernika;
potrafi:
– wskazaæ na mapie Polski miejsca
zwi¹zane z Miko³ajem Kopernikiem –
Frombork, Toruñ,
– dostrzec wp³yw twórczoœci Miko³aja
Reja na rozwój jêzyka polskiego.
planszy, prezentuj¹cych
sylwetki wybitnych
przedstawicieli polskiego
renesansu
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: szlachta, magnat, go³ota, stan,
– datê: 1569 r.,
– z jakich stanów sk³ada³o siê
spo³eczeñstwo polskie;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ró¿nice w po³o¿eniu ekonomicznym
i prawnym poszczególnych stanów;
potrafi:
– wskazaæ na mapie granice
Rzeczypospolitej w XVI w. i jej
s¹siadów,
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– scharakteryzowaæ podstawowe ró¿nice
miêdzy stanami, dotycz¹ce zajêæ, trybu
¿ycia, strojów.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita w XVI w.”,
tablica genealogiczna
Jagiellonów, tekst Ÿród³owy
opisuj¹cy np. mieszczañstwo,
ilustracje prezentuj¹ce stroje
szlachty, mieszczan i ch³opów,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem,
tekstem Ÿród³owym,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, æwiczenia dramowe –
„Rozmowa miêdzy panem,
ch³opem i mieszczaninem”
szlachta, magnat,
go³ota, stan,
1569 r.
1
73
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
12.
W czasach z³otej
wolnoœci
szlacheckiej.
– szlachta – jej
przywileje,
udzia³
w rz¹dach
I. U PROGU CZASÓW NOWO¯YTNYCH
74
Dzia³
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: przywilej, sejm walny, wolna
elekcja,
– z jakich stanów sejmuj¹cych sk³ada³
siê sejm walny;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– proces kszta³towania siê sejmu
walnego,
– wp³yw przywilejów na umocnienie siê
pozycji szlachty;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– na podstawie tablicy genealogicznej
odczytaæ imiona ostatnich w³adców
z dynastii Jagiellonów,
– wyjaœniæ, na czym polega³y rz¹dy
szlachty.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita
w XVI w.”, tablica
genealogiczna Jagiellonów,
tekst Ÿród³owy opisuj¹cy
obrady sejmu walnego,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z podrêcznikiem, tekstem
Ÿród³owym, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, drama –
stop klatka – „Sejm walny”,
inscenizacja – „Pierwsza
wolna elekcja”
Daty, pojêcia,
postaci
sejm walny,
wolna elekcja,
przywilej
Czas
1
13.
Lekcja powtórzeniowa: Epoka renesansu – nowy obraz œwiata i cz³owieka.
1
14.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
1
15.
Filozofia, nauka
i sztuka w epoce
baroku.
– odmienne
postawy
¿yciowe –
religijnoϾ
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: barok, opera, misteria,
– przedstawicieli filozofii XVII w.:
Galileusz, Isaac Newton, Kartezjusz,
– wybitnych kompozytorów:
Jan Sebastian Bach, Claudio
Monteverdi, Georg Friedrich Haendel,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, filmy, albumy,
ilustracje, zdjêcia pocztówki
przedstawiaj¹ce zabytki,
sztuki i architektury
barokowej w Polsce, nagrania
z fragmentami utworów
barokowych, albumy
barok, opera,
misteria,
Galileusz,
Isaac Newton,
Kartezjusz,
Jan Sebastian
Bach, Claudio
Monteverdi,
1
II. BAROK PE£EN KONTRASTÓW
16.
75
i asceza obok
korzystania
z uciech ¿ycia,
– sztuka
barokowa,
– kontrasty ¿ycia
codziennego,
– myœliciele
XVII w.
– twórców architektury i malarstwa:
Giovanni Bernini, Peter Paul Rubens,
Jan Vermeer van Delft,
– podstawowe cechy sztuki
i architektury baroku;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– na czym polega³y kontrasty w ¿yciu
codziennym w dobie baroku,
– g³ówne za³o¿enie sztuki barokowej –
oddzia³ywanie na uczucia religijne;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– analizowaæ Ÿród³a ikonograficzne,
na ich podstawie wskazaæ zabytki
architektury baroku i omówiæ
podstawowe cechy,
– wskazaæ i zaprezentowaæ zabytek
architektury barokowej w swoim
regionie.
z reprodukcjami malarstwa
XVII w., s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja filmu,
pokaz, sporz¹dzenie karty
zabytku architektury baroku
znajduj¹cego siê w regionie,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
Georg Friedrich
Haendel,
Giovanni
Bernini,
Peter Paul
Rubens,
Jan Vermeer
van Delft
Konflikty
zbrojne z Rosj¹
w czasach
Stefana
Batorego.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: husaria, piechota wybraniecka,
– daty: 1582 r.,
– postaci: Stefan Batory;
rozumie:
– dlaczego o Rzeczypospolitej w XVII w.
mówimy, ¿e by³a pañstwem
wielonarodowoœciowym;
– przyczyny wojen Rzeczypospolitej
z Rosj¹,
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita
w XVII w.”, atlasy, reprodukcja
obrazu J. Matejki Batory pod
Pskowem, ilustracje przedstawiaj¹ce uzbrojenie husarii,
piechoty wybranieckiej,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia,
wykreœlenie mapki konturowej
przedstawiaj¹cej kszta³t
husaria,
piechota
wybraniecka,
1582 r.,
Stefan Batory
– s¹siedzi
Rzeczypospolitej
i zagro¿enia
z ich strony,
– Stefan Batory –
wojny z Moskw¹
1
II. BAROK PE£EN KONTRASTÓW
76
Dzia³
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
rozejmu, koñcz¹cego wojnê z Rosj¹
o Inflanty,
– wskazaæ na mapie: pañstwo
moskiewskie, Inflanty, zmiany
terytorialne, jakie nast¹pi³y w wyniku
wojen z Rosj¹,
– na podstawie podrêcznika, ilustracji
opowiedzieæ o uzbrojeniu husarii,
piechoty wybranieckiej.
17.
Konflikty
Rzeczypospolitej
ze Szwecj¹
i Turcj¹ w XVII
stuleciu.
– potop
szwedzki,
– Jan III
Sobieski –
pogromca
Turków
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– daty: 1655 r., 1672 r., 1683 r.,
– postaci: Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski;
rozumie:
– przyczyny wojen z s¹siadami,
– znaczenie zwyciêstwa Jana III
Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem,
– wp³yw wojen na sytuacjê polityczn¹
i gospodarcz¹ Rzeczypospolitej;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty
najwa¿niejszych bitew, stoczonych
przez Rzeczpospolit¹ w XVII w.,
– wskazaæ na mapie: pañstwa,
z którymi Rzeczpospolita w XVII w.
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
terytorialny Rzeczypospolitej
po wojnach z Rosj¹
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, fragmenty filmów
Potop, Pan Wo³odyjowski,
albumy przedstawiaj¹ce
reprodukcje obrazów
batalistycznych, s³owniki,
encyklopedie.
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja fragmentów
filmów, wykonanie zadañ
w zeszycie æwiczeñ, drama –
wywiad z Janem III Sobieskim
po bitwie pod Wiedniem,
przygotowanie makiety bitwy
pod Wiedniem
husaria, piechota
wybraniecka,
1655 r., 1672 r.,
1683 r.,
Stefan
Czarniecki,
Jan III Sobieski,
1
prowadzi³a wojny, zmiany
terytorialne, jakie nast¹pi³y w wyniku
wojen.
18.
Sarmatyzm –
ideologia i styl
¿ycia szlachty
polskiej epoki
baroku.
II. BAROK PE£EN KONTRASTÓW
РobyczajowoϾ
i strój
szlachecki,
– wybrane
przyk³ady
polskiej
kultury
barokowej
19.
77
Przemiany
w kulturze i ¿yciu
codziennym
epoki
oœwiecenia.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: sarmata, sarmatyzm, kalwaria,
– jakie cechy przypisywali sobie
sarmaci,
– przyk³ady literatury barokowej, np.
¯ywoty œwiêtych Piotra Skargi,
Pamiêtniki Jana Chryzostoma Paska;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– w jaki sposób szlachta podkreœla³a
swoj¹ wy¿szoœæ i odrêbnoœæ
w pañstwie,
– wp³yw sztuki barokowej na o¿ywienie
uczuæ religijnych;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ zabytki architektury baroku
w swoim regionie,
– na podstawie ilustracji opisaæ typowy
dwór szlachecki z XVII w.,
– rozpoznaæ i opisaæ strój szlachcica
z XVII w., wykorzystuj¹c pojêcia
¿upan, kontusz.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, albumy, ilustracje,
zdjêcia, pocztówki
przedstawiaj¹ce zabytki sztuki
i architektury baroku w Polsce,
s³owniki, encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, pokaz,
sporz¹dzenie karty zabytku
architektury baroku
znajduj¹cego siê w regionie,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, wystawa prezentuj¹ca
stroje szlacheckie (miniatury
dla lalek), konkurs – „Kartka
z pamiêtnika Sarmaty”
sarmata,
sarmatyzm,
kalwaria
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: oœwiecenie, klasycyzm,
– przedstawicieli filozofii: Jan Jakub
Rousseau, Monteskiusz, Wolter,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa w XVIII w.”,
przeŸrocza, filmy, albumy,
ilustracje, zdjêcia pocztówki
przedstawiaj¹ce zabytki,
oœwiecenie,
klasycyzm,
Jan Jakub
Rousseau,
Monteskiusz,
1
Nr
lekcji
II. BAROK PE£EN KONTRASTÓW
78
Dzia³
20.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Daty, pojêcia,
postaci
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– nowy idea³
cz³owieka,
– osi¹gniêcia
nauki doby
oœwiecenia
i ich
zastosowanie
w praktyce,
– sztuka
klasycystyczna,
– zmiany w ¿yciu
codziennym
w XVIII w.
– przedstawicieli nauki: Karol Linneusz,
Benjamin Franklin, James Watt,
– wybitnych kompozytorów:
Wolfgang Amadeusz Mozart,
Ludwig van Beethoven,
Joseph Haydn,
– g³ówne za³o¿enia filozofii oœwiecenia;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– wp³yw odkryæ i wynalazków na
poszerzenie wiedzy cz³owieka
o œwiecie i przemiany w ¿yciu
codziennym;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ na mapie pañstwa, w których
w XVIII w. rozwinê³a siê oœwiata,
– opisaæ budowlê reprezentuj¹c¹ styl
klasycystyczny i wskazaæ elementy
nawi¹zuj¹ce do antyku,
– opisaæ stroje noszone w Europie
w XVIII w.,
– na podstawie s³owników, encyklopedii
uzupe³niæ informacje o wybitnych
przedstawicielach epoki oœwiecenia.
sztuki i architektury
klasycystycznej, nagrania
z fragmentami utworów
wybitnych kompozytorów
XVIII w., s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja filmu,
pokaz, sporz¹dzenie projektu
zwiedzania zabytku
klasycystycznego, konkurs –
„M³ody meloman”, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia,
wystawa prezentuj¹ca stroje
z XVIII w., (miniatury dla
lalek), gra dydaktyczna
(poker kryterialny) –
„Wybitni przedstawiciele
epoki oœwiecenia”
Wolter, Karol
Linneusz,
Benjamin
Franklin,
James Watt,
Wolfgang
Amadeusz
Mozart,
Ludwig van
Beethoven,
Joseph Haydn
Osi¹gniêcia
nauki i filozofii
XVIII w.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: liberalizm, absolutyzm,
rewolucja,
– postaæ: Monteskiusz,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa œwiata w XVIII w., atlasy,
taœma czasu, tekst Ÿród³owy,
np. Monteskiusz o w³adzy,
kaseta z nagraniem Marsylianki,
14 VII 1789 r.,
liberalizm,
absolutyzm,
rewolucja,
Monteskiusz
Czas
1
III. MYŒLICIELE PROPONUJ¥ ZMIANY
21.
– krytyka
absolutyzmu
przez filozofów,
– nowa
koncepcja
w³adzy
zaproponowana
przez
Monteskiusza,
– realizacja zasad
równoœci
w rewolucyjnej
Francji
– daty: 14 VII 1789 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– na czym opiera³ siê trójpodzia³ w³adzy
wprowadzony przez Monteskiusza,
– znaczenie Deklaracji praw cz³owieka
i obywatela dla wprowadzenia
poszanowania podstawowych praw
cz³owieka;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
rewolucji francuskiej,
– oceniæ wp³yw idei oœwiecenia na ustrój
wspó³czesnych pañstw
demokratycznych,
– przedstawiæ najwa¿niejsze
konsekwencje rewolucji francuskiej.
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, taœm¹ czasu, tekstem
Ÿród³owym, wykreœlenie
schematu obrazuj¹cego
koncepcjê w³adzy
zaproponowan¹ przez
Monteskiusza, praca
w grupach – wykonanie
plakatu prezentuj¹cego has³a
rewolucji francuskiej,
æwiczenie dramowe –
„Wehiku³ czasu” – uczestnik
wydarzeñ z 1789 r. sporz¹dza
raport na temat wp³ywu idei
rewolucji francuskiej na
ustroje wspó³czesnych pañstw
demokratycznych, wykonanie
zadañ w zeszycie æwiczeñ
Powstanie
Stanów
Zjednoczonych
Ameryki.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: kolonia, konstytucja,
kadencja,
– daty: 4 VII 1776 r.,
– postaæ: Jerzy Waszyngton,
– nazwiska Polaków walcz¹cych
o wolnoœæ Stanów Zjednoczonych –
T. Koœciuszki i K. Pu³askiego,
– g³ówne has³a zawarte w Deklaracji
niepodleg³oœci Stanów Zjednoczonych;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny buntu kolonii,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa Ameryki w XVIII w.,
atlasy, taœma czasu, tekst
Ÿród³owy Deklaracja
niepodleg³oœci Stanów
Zjednoczonych, portrety
Jerzego Waszyngtona,
Tadeusza Koœciuszki
i Kazimierza Pu³askiego,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, taœm¹ czasu, tekstem
Ÿród³owym, pokaz, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia
– Stany
Zjednoczone
Ameryki –
pierwsze
pañstwo
w œwiecie
posiadaj¹ce
konstytucjê,
kolonia,
konstytucja,
kadencja,
4 VII 1776 r.,
Jerzy
Waszyngton
1
79
III. MYŒLICIELE PROPONUJ¥ ZMIANY
80
Dzia³
Nr
lekcji
22.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
– idea³y
wolnoœci,
równoœci praw
cz³owieka we
wspó³czesnym
œwiecie
– wp³yw myœli oœwiecenia na
wspó³czesne systemy polityczne;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
uchwalenia Deklaracji niepodleg³oœci
Stanów Zjednoczonych,
– analizowaæ Ÿród³a,
– podaæ przyk³ady ³amania praw
cz³owieka we wspó³czesnym œwiecie.
Rzeczpospolita
w czasach
ostatniego króla.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: liberum veto, mecenat, obiady
czwartkowe,
– daty: 1764 r., 1773 r.,
– postaci: Stanis³aw August Poniatowski,
Stanis³aw Staszic, Hugo Ko³³¹taj,
Ignacy Krasicki, Stanis³aw Konarski;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– rolê króla w rozwoju oœwiaty i kultury
w Polsce w XVIII w.,
– znaczenie dzia³alnoœci Komisji
Edukacji Narodowej;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– rozpoznaæ zabytki w stylu
klasycystycznym,
– sporz¹dziæ kartê zabytku w stylu
– najwa¿niejsze
przejawy
rozk³adu
wewnêtrznego
Rzeczypospolitej,
РkoniecznoϾ
przeprowadzenia
reform,
– reforma
szkolnictwa,
– sztuka czasów
Stanis³awa
Augusta
Poniatowskiego
Metody. Œrodki dydaktyczne
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
przeŸrocza, filmy np.
Wideoteka MEN. Historia
cz. 3. Architektura
klasycystyczna w Polsce,
albumy, ilustracje, zdjêcia
pocztówki przedstawiaj¹ce
zabytki architektury i sztuki
klasycystycznej, s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, pokaz, drama –
inscenizacja „Obiady
czwartkowe”, opracowanie
plansz prezentuj¹cych
dorobek kulturalny epoki
Stanis³awa Augusta
Poniatowskiego, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia
Daty, pojêcia,
postaci
liberum veto,
mecenat,
obiady
czwartkowe,
1764 r., 1773 r.,
Stanis³aw August
Poniatowski,
Stanis³aw Staszic,
Hugo Ko³³¹taj,
Ignacy Krasicki,
Stanis³aw
Konarski
Czas
1
klasycystycznym, znajduj¹cego siê
w regionie,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
elekcji Stanis³awa Augusta
Poniatowskiego, powo³ania Komisji
Edukacji Narodowej,
– analizowaæ Ÿród³a historyczne.
III. MYŒLICIELE PROPONUJ¥ ZMIANY
23.
Próby naprawy
pañstwa
w XVIII w.
– próby reform –
Konstytucja
3 maja,
– dzieñ 3 maja
œwiêtem
pañstwowym
we wspó³czesnej Polsce
81
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: liberum veto, sejm
skonfederowany, konstytucja,
– daty: 1772 r., 1788-1792, 3 V 1791 r.,
– postaci: Stanis³aw Ma³achowski, Tadeusz Rejtan, Stanis³aw August Poniatowski,
– ¿e Konstytucja 3 maja by³a pierwsz¹
w Europie, a drug¹ na œwiecie;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ¿e Konstytucja by³a donios³ym aktem
zmierzaj¹cym do naprawy pañstwa;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
I rozbioru Polski, Sejmu Wielkiego,
uchwalenia Konstytucji 3 maja,
– analizowaæ Ÿród³o aktowe –
Konstytucja 3 maja i na jego podstawie
wymieniæ najwa¿niejsze postanowienia
dokumentu,
– opowiedzieæ, w jaki sposób
wspó³czeœnie œwiêtujemy rocznicê
uchwalenia Konstytucji 3 maja.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita
w okresie rozbiorów”, atlasy,
reprodukcje obrazów Jana
Matejki, np. Konstytucja
3 maja, Rejtan, s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, pokaz, drama –
„Og³oszenie Konstytucji
3 maja”, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia
sejm
skonfederowany,
1772 r.,
1788-1792,
3 V 1791 r.,
Stanis³aw August
Poniatowski,
Tadeusz Rejtan,
Stanis³aw
Ma³achowski
1
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
24/25 Rzeczpospolita
w okresie
rozbiorów.
– I rozbiór
Rzeczypospolitej,
– walka zbrojna –
insurekcja
koœciuszkowska,
– III rozbiór
Polski
III. MYŒLICIELE PROPONUJ¥ ZMIANY
82
Dzia³
Cele lekcji
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: insurekcja,
– daty: 1793 r., 24 III 1794 r., 1795 r.,
– postaci: Tadeusz Koœciuszko,
gen. Jan Henryk D¹browski,
Wojciech Bartos, Jan Kiliñski;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny wybuchu powstania
koœciuszkowskiego;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
II i III rozbioru Rzeczypospolitej,
powstania koœciuszkowskiego,
– uzasadniæ, ¿e upadek
Rzeczypospolitej by³ procesem
d³ugofalowym, na który mia³y wp³yw
zarówno zewnêtrzne, jak i wewnêtrzne
czynniki,
– analizowaæ Ÿród³a, np. Akt powstania,
– wskazaæ na mapie ziemie utracone
przez Rzeczpospolit¹ w II i III rozbiorze.
Metody. Œrodki dydaktyczne
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita
w okresie rozbiorów”, atlasy,
reprodukcje obrazów Jana
Matejki, np. Bitwa pod
Rac³awicami, s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, pokaz, drama –
„Przysiêga Koœciuszki na
Rynku w Krakowie”,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, metaplan „Czy
musia³o dojœæ do upadku
Rzeczypospolitej?”
Daty, pojêcia,
postaci
insurekcja,
1793 r.,
24 III 1794 r.,
1795 r.,
Tadeusz
Koœciuszko
Wojciech Bartos,
Jan Kiliñski
Czas
2
26.
Lekcja powtórzeniowa: Wybitni myœliciele XVII–XVIII w. i ich wp³yw na kszta³towanie siê
nowego wizerunku spo³eczeñstwa.
1
27.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
1
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
28.
Przemiany
gospodarcze i ich
wp³yw na
tworzenie siê
nowej struktury
spo³eczeñstwa.
Mechanizacja
produkcji,
rozwój
przemys³u,
– postêp
w rolnictwie,
– rozwój miast,
– przemiany
spo³eczne –
zwiêkszenie
zakresu
swobód demokratycznych,
– walka
o polepszenie
warunków
bytowych,
– ruch
równouprawnienia kobiet
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: fabryka, przewrót
przemys³owy, p³odozmian, bur¿uazja,
proletariat, urbanizacja, uw³aszczenie,
powszechne prawo wyborcze,
– daty: 1848-1849 r.,
– postaæ: James Watt;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– na czym polega³a rewolucja
przemys³owa,
– g³ówne przyczyny Wiosny Ludów,
– jakich praw i dlaczego domaga³o siê
spo³eczeñstwo,
– zwi¹zek miêdzy rozwojem przemys³u
a procesem urbanizacyjnym;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
Wiosny Ludów,
– wskazaæ na mapie pañstwa, w których:
• dosz³o do wybuchu Wiosny Ludów,
• najszybciej rozwinê³a siê rewolucja
przemys³owa,
– na podstawie Ÿróde³ historycznych
(teksty, ilustracje) opowiedzieæ o:
• wygl¹dzie miasta XIX-wiecznego,
• pracy w fabryce,
– przedstawiæ zmiany, jakie wyst¹pi³y na
wsi w XIX w.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa œwiata w XIX w., atlasy,
przeŸrocza, fragmenty filmów
np. Ch³opi, Ziemia Obiecana,
ilustracje, zdjêcia, pocztówki
przedstawiaj¹ce wieœ i miasto
w XIX w., przedmioty
codziennego u¿ytku
wykorzystywane w XIX w.,
s³owniki, encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja fragmentów
filmów, pokaz, kartka
z pamiêtnika – „Jeden dzieñ
z ¿ycia robotnika”, praca
w grupach – przygotowanie
reporta¿u „Œlady z przesz³oœci
– moja miejscowoœæ w XIX w.”,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
fabryka,
przewrót
przemys³owy,
p³odozmian,
bur¿uazja,
proletariat,
urbanizacja,
uw³aszczenie,
powszechne
prawo wyborcze,
1848-1849 r.,
James Watt
1
83
Nr
lekcji
29.
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
84
Dzia³
Temat, g³ówne
zagadnienia
Rewolucja
naukowo –
techniczna.
– cywilizacja
naukowotechniczna,
– wp³yw
wynalazków
i odkryæ na
polepszenie
warunków
¿ycia
codziennego
30.
Kultura XIX
stulecia.
– ró¿nice
w poziomie
¿ycia poszczególnych warstw
spo³eczeñstwa
XIX w.,
– kultura XIX w.
Daty, pojêcia,
postaci
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: cywilizacja naukowo-techniczna,
– wybitnych twórców nauki:
Tomasz Edison, Aleksander Graham
Bell, Wilhelm Roentgen, Ludwik
Pasteur Maria Sk³odowska-Curie i ich
osi¹gniêcia;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– wp³yw osi¹gniêæ naukowo-technicznych na warunki ¿ycia ludzi;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– wskazaæ i uzasadniæ, na które
dziedziny ¿ycia rewolucja naukowo-techniczna mia³a najwiêkszy wp³yw.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
s³owniki, encyklopedie,
przedmioty prezentuj¹ce
osi¹gniêcia nauki i techniki
XIX w. ilustracje strojów
z epoki,
– rozmowa nauczaj¹ca,
projekcja filmu, pokaz,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia; realizacja jednego
projektu:
• „Œwiatowa wystawa nauki
i techniki” – prezentacja
dorobku i wybitnych
przedstawicieli XIX stulecia,
• „Maria Sk³odowska-Curie” –
reporta¿ o wielkiej kobiecie
w szkolnej gazecie
cywilizacja
naukowo-techniczna,
Tomasz Edison,
Aleksander
Graham Bell,
Wilhelm
Roentgen,
Ludwik Pasteur
Maria Sk³odowska-Curie
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcie: impresjonizm, realizm,
– wybitnych twórców kultury XIX w.;
rozumie:
– z czego wynika³y ró¿nice w poziomie
¿ycia poszczególnych warstw
spo³eczeñstwa XIX w.;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
s³owniki, encyklopedie,
ilustracje strojów z epoki,
albumy z reprodukcjami
malarstwa impresjonistycznego
i realistycznego,
– rozmowa nauczaj¹ca, pokaz,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, realizacja projektu
„W XIX-wiecznym salonie” –
prezentacja mody, obyczajów,
kuchni
impresjonizm,
realizm
1
Czas
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
– rozpoznaæ wybitne dzie³a malarstwa
okresu realizmu i impresjonizmu,
– wykazaæ na wybranych przyk³adach,
¿e sztuka XIX w. nawi¹zywa³a do
dawnych epok.
31./32. ¯ycie codzienne
Polaków pod
zaborami.
– podzia³ ziem
polskich miêdzy
zaborców,
– ¿ycie
codzienne pod
zaborami,
– blaski
i cienie Galicji
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: p³odozmian, uw³aszczenie;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego gospodarka Galicji sta³a na
bardzo niskim poziomie,
– z czego wynika³y ró¿nice
w zagospodarowaniu i organizacji
ziem w trzech zaborach;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– uzasadniæ, ¿e Kraków w XIX w. by³
centrum ¿ycia kulturalnego,
– wskazaæ na mapie i nazwaæ ziemie
polskie, le¿¹ce w zaborze austriackim,
rosyjskim i pruskim,
– opowiedzieæ o warunkach ¿ycia
w trzech zaborach,
– wskazaæ, które ze wspó³czesnych
du¿ych oœrodków przemys³owych
maj¹ swój pocz¹tek w XIX w.,
– okreœliæ, pod jakim zaborem
znajdowa³a siê miejscowoœæ, w której
mieszka.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Ziemie polskie
w XIX w.”, atlasy, przeŸrocza,
fragmenty filmów np. Ch³opi,
Ziemia Obiecana, Nad
Niemnem, ilustracje, zdjêcia,
pocztówki przedstawiaj¹ce
wieœ i miasto w XIX w.,
przedmioty codziennego
u¿ytku wykorzystywane
w XIX w., s³owniki,
encyklopedie,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, projekcja fragmentów
filmów, pokaz, wywiad np.
z galicyjskim ch³opem,
³ódzkim robotnikiem,
wycieczka: „Przez ulice i place
naszego XIX-wiecznego
miasteczka”, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia
uw³aszczenie,
p³odozmian
1
1
85
Nr
lekcji
33.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Polacy walcz¹
o wolnoϾ
u boku
Napoleona.
– Legiony
Polskie we
W³oszech,
– powstanie
Mazurka
D¹browskiego
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
86
Dzia³
34.
Walka narodowowyzwoleñcza
Polaków na przyk³adzie wybranych epizodów.
Daty, pojêcia,
postaci
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: emigrant, koalicja, Legiony
Polskie,
– daty: 1797 r., 1807 r., 1815 r.,
– postaci: gen. Jan Henryk D¹browski,
Napoleon Bonaparte, Józef Wybicki,
ksi¹¿ê Józef Poniatowski,
– w jakich okolicznoœciach powsta³
hymn narodowy;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– starania Polaków o odbudowê pañstwa
i potrafi o nich opowiedzieæ,
– dlaczego Polacy wi¹zali nadzieje na
odzyskanie niepodleg³oœci
z Napoleonem;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
utworzenia Legionów Polskich,
powstania i likwidacji Ksiêstwa
Warszawskiego,
– wskazaæ na mapie Ksiêstwo
Warszawskie.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Ziemie polskie
w XIX w.”, atlasy, mapki
konturowe, kaseta z nagraniem
Mazurka D¹browskiego,
s³owniki, encyklopedie,
portrety: Napoleona
Bonapartego, Józefa
Wybickiego, ksiêcia Józefa
Poniatowskiego, gen. Jana
Henryka D¹browskiego,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia
emigrant,
koalicja,
Legiony Polskie,
1797 r., 1807 r.,
1815 r.,
Napoleon
Bonaparte,
Józef Wybicki,
ksi¹¿ê Józef
Poniatowski,
gen. Jan Henryk
D¹browski
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: wojna partyzancka,
– daty: 29/30 XI 1830 r., 1846 r., 1848 r.,
1863 r.,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Ziemie polskie w XIX w.”,
atlasy, mapki konturowe,
kaseta z nagraniem
Warszawianki, s³owniki,
wojna
partyzancka,
29/30 XI 1830 r.,
1846 r., 1848 r.,
1863 r.,
1
Czas
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
35.
– wybrane
epizody
i postaci
powstañ
narodowych,
– Polacy w walce
o wolnoϾ
innych
narodów
– postaci: gen. Józef Bem, gen. Józef
Sowiñski,
– miejsca bitew stoczonych w powstaniu
listopadowym;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego Polacy podejmowali w XIX w.
walkê zbrojn¹,
– wp³yw niew³aœciwych decyzji na
efekty walki,
– znaczenie has³a „Za Wasz¹ i nasz¹
wolnoœæ”;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty
powstañ narodowych,
– zanalizowaæ przyczyny klêski powstañ
narodowych,
– wskazaæ na mapie obszary objête
walkami powstañczymi.
encyklopedie, portret: gen.
Józefa Bema, reprodukcje
obrazów prezentuj¹ce sceny
z powstañ narodowych,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, debata „za i przeciw” –
„Walczyæ czy pogodziæ siê
z niewol¹”, pokaz,
zaznaczenie na mapie
konturowej obszarów objêtych
przez powstania narodowe,
– drama – wywiad z gen.
Józefem Bemem w „Gazecie
Wêgierskiej”: „Za Wasz¹
i nasz¹ wolnoœæ”,
– wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, metaplan: „Dlaczego
przegraliœmy powstania
narodowe?”
gen. Józef Bem,
gen. Józef
Sowiñski
Walka Polaków
o utrzymanie
jêzyka i ziemi
ojczystej.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: rugi pruskie, germanizacja,
praca organiczna,
– datê: 1901 r.,
– postaæ: Micha³ Drzyma³a;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– w jaki sposób zaborcy realizowali
politykê wynarodowienia
Polaków,
– cele polityki germanizacyjnej,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Ziemie polskie
w XIX w.”, atlasy, teksty
Ÿród³owe mówi¹ce o strajku
we Wrzeœni,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, list opisuj¹cy sytuacjê
w wybranym zaborze,
elementy dramy – wejœcie
w rolê: „Zgadnij, gdzie
mieszkamy”, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia
rugi pruskie,
germanizacja,
praca
organiczna,
1901 r.,
Micha³ Drzyma³a
– walka o ziemiê
i polski stan
posiadania,
– strajk dzieci
wrzesiñskich
1
87
IV. WIELKIE ZMIANY CYWILIZACYJNE XIX W.
88
Dzia³
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
– dlaczego Polacy podejmowali próby
ratowania to¿samoœci i bytu narodowego,
– dlaczego dosz³o do strajku szkolnego
we Wrzeœni;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– dokonaæ oceny dzia³alnoœci Polaków,
zmierzaj¹cej do utrzymania tradycji,
jêzyka i kultury narodowej,
– przedstawiæ przyk³ady pracy organicznej,
– analizowaæ Ÿród³a historyczne i na ich
podstawie omówiæ przyk³ady walki
o polskoϾ,
– wskazaæ na mapie ziemie polskie,
bêd¹ce pod zaborem Prus, Rosji i Austrii.
36.
Kultura polska
XIX w. na stra¿y
obrony jêzyka
i tradycji
narodowych.
– wybitni artyœci
polscy
w XIX w.
i ich rola
w utrzymaniu
polskoœci
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– twórców literatury: Adam Mickiewicz,
Juliusz S³owacki, Maria Konopnicka,
Eliza Orzeszkowa, Boles³aw Prus,
Henryk Sienkiewicz, Stanis³aw Wyspiañski i tytu³y ich najwybitniejszych dzie³,
– twórców malarstwa i muzyki:
Stanis³aw Wyspiañski, Jan Matejko,
Artur Grottger, Józef Che³moñski,
Stanis³aw Moniuszko, Feliks
Nowowiejski;
rozumie:
– dlaczego Polacy podejmowali próby
ratowania to¿samoœci i bytu narodowego,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Ziemie polskie
w XIX w.”, atlasy, kaseta
z nagraniem Roty,
– rozmowa nauczaj¹ca, poker
kryterialny „Którzy twórcy
mieli najwiêkszy wp³yw na
utrzymanie polskoœci?”,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
Adam Mickiewicz,
Juliusz S³owacki,
Maria
Konopnicka,
Eliza Orzeszkowa,
Boles³aw Prus,
Henryk
Sienkiewicz,
Stanis³aw
Wyspiañski,
Jan Matejko,
Artur Grottger,
Józef Che³moñski,
Stanis³aw
Moniuszko,
1
Feliks
Nowowiejski
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
– rolê literatury i sztuki w „krzepieniu serc”;
potrafi:
– oceniæ dzia³alnoœci Polaków
zmierzaj¹cej do utrzymania tradycji,
jêzyka i kultury narodowej.
37.
Lekcja powtórzeniowa: Dwie drogi do niepodleg³oœci.
1
38.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
1
39.
Przyczyny
wybuchu
i dzia³ania
zbrojne
w I wojnie
œwiatowej.
– I wojna
œwiatowa,
– rewolucja
w Rosji
89
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: pañstwa centralne, ententa,
komunizm, bolszewizm,
– daty: 1914 r., 1917 r.,
– postaci: Miko³aj II, Lenin;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny wybuchu I wojny œwiatowej,
– przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji,
– na jakich zasadach opiera³ siê ustrój
wprowadzony w Rosji w 1917 r.?
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
wybuchu wojny, rewolucji w Rosji,
– wskazaæ na mapie: pañstwa, które
odgrywa³y dominuj¹c¹ rolê na
pocz¹tku XX w., g³ówne pañstwa
bior¹ce udzia³ w wojnie, obszary, na
których toczy³y siê walki,
– na podstawie filmów i materia³ów
ilustracyjnych opowiedzieæ o postêpie
techniki wojskowej.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapy: „Europa w 2. po³owie
XIX w.”, „Pierwsza wojna
œwiatowa”, „Europa
1918-1939”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu, film
dokumentalny prezentuj¹cy
walki na frontach I wojny
œwiatowej,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, projekcja filmu,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, praca w grupach –
przygotowanie wywiadu,
relacji, korespondencji, gazety,
reporta¿u z pola bitwy
pañstwa
centralne,
ententa,
komunizm,
bolszewizm,
1914 r., 1917 r.,
Miko³aj II,
Lenin
1
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
90
Dzia³
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
40.
Nowy kszta³t
Europy – zmiany
terytorialne
i polityczne po
I wojnie
œwiatowej.
– fina³ wojny –
nowa mapa
Europy
41.
Dzia³ania
Polaków
zmierzaj¹ce do
odzyskania
niepodleg³oœci
w latach I wojny
œwiatowej.
Daty, pojêcia,
postaci
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: rozejm, proklamacja,
– daty: 11 XI 1918 r., 1919 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– zmiany, jakie zasz³y w Europie po
1919 r.;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
zakoñczenia wojny, podpisania pokoju
w Wersalu,
– wskazaæ na mapie: g³ówne pañstwa
bior¹ce udzia³ w konferencji w Wersalu,
pañstwa, które odrodzi³y siê i powsta³y
po I wojnie œwiatowej,
– opowiedzieæ o zmianach, jakie nast¹pi³y
w Europie po I wojnie œwiatowej.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapy: „Europa w 2. po³owie
XIX w.”, „Europa 1918-1939”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, film dokumentalny
prezentuj¹cy walki na frontach
I wojny œwiatowej,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, projekcja filmu,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, dyskusja punktowana
– „Bilans I wojny œwiatowej”
rozejm,
proklamacja,
1914 r., 1917 r.,
11 XI 1918 r.,
1919 r.,
Miko³aj II,
Lenin
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– daty: 11 XI 1918 r.,
– postaci: Józef Pi³sudski, Roman
Dmowski, Ignacy Jan Paderewski;
rozumie:
– znaczenie dzia³alnoœci i walki
Polaków w latach I wojny
œwiatowej dla odzyskania
niepodleg³oœci,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Odbudowa pañstwa
polskiego”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu, film
dokumentalny przedstawiaj¹cy
wydarzenia zwi¹zane z odzyskaniem przez Polskê niepodleg³oœci np. ... i zdrada cz. 1,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
11 XI 1918 r.,
Józef Pi³sudski,
Roman
Dmowski,
Ignacy Jan
Paderewski
1
Czas
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
42.
91
– walka Polaków
o wolnoϾ
w czasie I
wojny
œwiatowej
– dzieñ 11
listopada
1918 r.
– dlaczego dzieñ: 11 listopada obchodzony jest jako œwiêto pañstwowe;
potrafi:
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
odzyskania przez Polskê
niepodleg³oœci,
– opowiedzieæ o wydarzeniach, jakie
mia³y miejsce w dniach 10-11
listopada 1918 r.
Kszta³towanie siê
granic pañstwa
polskiego.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: plebiscyt,
– daty: 27 XII 1918 r., 1919 r., 1920 r.,
15 VIII 1920 r., 1921r.,
– postaæ: Józef Pi³sudski;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– znaczenie dzia³alnoœci i walki Polaków
dla kszta³tu terytorialnego pañstwa,
– przyczyny wybuchu powstañ:
wielkopolskiego i œl¹skich,
– przyczyny wojny polsko-rosyjskiej,
– znaczenie „cudu nad Wis³¹”,
– dlaczego dzieñ 15 sierpnia obchodzony
jest jako Œwiêto Wojska Polskiego;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
wybuchu powstania wielkopolskiego,
powstañ œl¹skich, bitwy warszawskiej,
– opowiedzieæ na podstawie mapy, jak
ukszta³towa³y siê granice Polski.
– walka o granice –
powstanie
wielkopolskie,
powstania
œl¹skie, wojna
polsko-rosyjska
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
filmu, praca w grupach –
wykonanie albumów prezentuj¹cych sylwetki Polaków
zwi¹zanych z odzyskaniem
niepodleg³oœci, przygotowanie
akademii zwi¹zanej
z obchodami dnia 11 listopada
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapy „Odbudowa pañstwa
polskiego”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu, film
dokumentalny przedstawiaj¹cy
wydarzenia zwi¹zane z odzyskaniem przez Polskê niepodleg³oœci np. ... i zdrada cz. 1,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
filmu, praca w grupach –
wykonanie albumów
prezentuj¹cych sylwetki
Polaków zwi¹zanych
z odzyskaniem niepodleg³oœci,
zaznaczenie na mapie
konturowej: obszarów
objêtych przez powstania,
wojnê polsko-rosyjsk¹, granic
II Rzeczypospolitej, drama –
wywiad z powstañcem œl¹skim
plebiscyt,
27 XII 1918 r.,
1919 r., 1920 r.,
15 VIII 1920 r.,
1921 r.,
Józef Pi³sudski
1
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
43.
Rz¹dy
komunistyczne
w Zwi¹zku
Radzieckim
w okresie
miêdzywojennym.
– przywódca
ZSRR – Józef
Stalin,
– ¿ycie
spo³eczeñstwa
ZSRR
w warunkach
dyktatury,
– zagro¿enia ze
strony ZSRR:
• dla pokoju
œwiatowego,
• dla Polski
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
92
Dzia³
44.
W³ochy i Niemcy
pod rz¹dami
dyktatorów.
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: dyktator, komunizm, policja
polityczna,
– datê: 1922 r.,
– postaæ: Józef Stalin;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ró¿nice miêdzy pañstwem
demokratycznym a rz¹dzonym przez
dyktatora,
– zasady, na których opiera³ siê
komunizm,
– zagro¿enia bezpieczeñstwa Polski
wynikaj¹ce z agresywnej polityki
ZSRR;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
utworzenia ZSRR,
– przedstawiæ dzia³ania Stalina
zmierzaj¹ce do ograniczenia wolnoœci
jednostki,
– wskazaæ na mapie ZSRR.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa 1918-1939”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, filmy dokumentalne
przedstawiaj¹ce wydarzenia
zwi¹zane z rz¹dami
dyktatorów, np. Droga ku
wojnie. Czêœæ – ZSRR; Stalin
– demon zbrodni i z³a,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
fragmentów filmów
dyktator,
komunizm,
policja
polityczna,
1922 r.,
Józef Stalin
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ:
Pamiêta:
– pojêcia: dyktator, faszyzm, nazizm,
kanclerz, swastyka, policja polityczna,
obóz koncentracyjny,
– daty: 1922 r., 1933 r., 1938 r.,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa 1918-1939”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, filmy dokumentalne
przedstawiaj¹ce wydarzenia
zwi¹zane z rz¹dami
dyktator,
faszyzm,
nazizm,
kanclerz,
swastyka, policja
polityczna,
1
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
45.
93
– przywódca
Niemiec –
Hitler,
– ¿ycie
spo³eczeñstwa
Niemiec
warunkach
dyktatury,
– zagro¿enia ze
strony Niemiec:
• dla pokoju
œwiatowego,
• dla Polski
– postaci: Adolf Hitler, Benito Mussolini;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ró¿nice miêdzy pañstwem demokratycznym a rz¹dzonym przez dyktatora,
– zagro¿enia bezpieczeñstwa Polski
wynikaj¹ce z agresywnej polityki
Niemiec;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
objêcia funkcji kanclerza przez Adolfa
Hitlera, zajêcia Austrii przez Adolfa
Hitlera,
– przedstawiæ dzia³ania dyktatorów
zmierzaj¹ce do ograniczenia wolnoœci
jednostki,
– wskazaæ na mapie: Niemcy, W³ochy,
obszary zajête przez Hitlera w latach
1938-1939.
dyktatorów np. Droga ku
wojnie. Czêœæ – Niemcy,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
fragmentów filmów
obóz
koncentracyjny,
1922 r., 1933 r.,
1938 r.,
Józef Stalin,
Adolf Hitler,
Benito
Mussolini
Wybuch II wojny
œwiatowej.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: koalicja antyhitlerowska,
wojna totalna,
– daty: 1 IX 1939 r., 1941 r., 1945 r.,
6 VIII 1945 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny wybuchu II wojny œwiatowej;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Œwiat podczas II wojny
œwiatowej”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu, filmy
dokumentalne przedstawiaj¹ce wydarzenia zwi¹zane
z dzia³aniami zbrojnymi na
frontach II wojny œwiatowej,
prezentuj¹ce jej totalny
charakter,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
koalicja
antyhitlerowska,
wojna totalna,
1 IX 1939 r.,
1941 r., 1945 r.,
6 VIII 1945 r.,
– najwiêksza
wojna
w dziejach
ludzkoœci –
totalny
charakter
wojny i jej
globalny
zasiêg
1
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
94
Dzia³
Nr
lekcji
46.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Spo³eczeñstwo
polskie w latach
II wojny
œwiatowej.
– Polska pod
rz¹dami
okupantów,
– zag³ada ¯ydów,
– ¿o³nierze
polscy na
frontach
II wojny
œwiatowej
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– przedstawiæ najwa¿niejsze wydarzenia
II wojny œwiatowej,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
wybuchu II wojny œwiatowej, agresji
Niemiec na ZSRR, zakoñczenia wojny
w Europie, zrzucenia bomby atomowej,
– wskazaæ na mapie: kontynenty, na
których trwa³y dzia³ania zbrojne,
pañstwa bêd¹ce g³ównymi
uczestnikami wojny.
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
fragmentów filmów
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: okupant, ³agier,
– daty: 1 IX 1939 r., 17 IX 1939 r.,
1 VIII 1944 r.,
– postaæ: W³adys³aw Sikorski;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– przyczyny wybuchu powstania
warszawskiego,
– cele dzia³alnoœci rz¹du
emigracyjnego;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– omówiæ formy terroru stosowane
wobec ludnoœci polskiej i ¿ydowskiej,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty: ataku
Niemiec na Polskê, agresji ZSRR na
Polskê, wybuchu powstania
warszawskiego,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapy: „Europa w latach
II wojny œwiatowej”, „Polska
w latach II wojny œwiatowej”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, fragmenty filmów
dokumentalnych i fabularnych
przedstawiaj¹cych wydarzenia
zwi¹zane z okupacj¹ ziem
polskich w latach II wojny
œwiatowej, encyklopedie,
s³owniki,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
fragmentów filmów,
przygotowanie kroniki
powstania warszawskiego –
praca w grupach, wykonanie
tabeli – „Dwie okupacje”,
Daty, pojêcia,
postaci
okupant,
³agier,
1 IX 1939 r.,
17 IX 1939 r.,
1 VIII 1944 r.,
W³adys³aw
Sikorski
Czas
2
– lokalizowaæ na mapie: miejsca bitew,
w których wziêli udzia³ ¿o³nierze
polscy, ziemie polskie bêd¹ce pod
okupacj¹ niemieck¹ i sowieck¹.
47.
Europa i œwiat
w okresie zimnej
wojny.
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
– podzia³
powojennej
Europy na dwa
bloki
wojskowo –
polityczne,
– wyœcig zbrojeñ
48.
¯ycie codzienne
w krajach
demokracji
ludowej po II
wojnie
œwiatowej.
drama – wywiad z gen.
W³adys³awem Sikorskim
95
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: ¿elazna kurtyna, NATO,
– daty: 1949 r., 1955 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego nast¹pi³ podzia³ Europy,
– zagro¿enia wynikaj¹ce z wyœcigu
zbrojeñ;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– podaæ przyk³ady wrogoœci miêdzy
ZSRR a Stanami Zjednoczonymi,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty
powstania NATO i Uk³adu
Warszawskiego,
– wskazaæ na mapie: ZSRR, Stany
Zjednoczone, liniê podzia³u Europy,
pañstwa nale¿¹ce do bloków NATO
i Uk³ad Warszawski.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa po II wojnie
œwiatowej”, „Œwiat po II
wojnie œwiatowej” atlasy,
teksty Ÿród³owe, taœma czasu,
filmy dokumentalne, ilustracje
przedstawiaj¹ce nowoczesne
uzbrojenie i zagro¿enia
wynikaj¹ce z jego u¿ycia,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcje
fragmentów filmów
NATO,
¿elazna kurtyna,
1949 r., 1955 r.
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– daty: 1956 r., 1978 r., 13 XII 1981 r.,
– postaci: Jan Pawe³ II, Lech Wa³êsa;
rozumie:
– dlaczego w Polsce wielokrotnie
dochodzi³o do wyst¹pieñ spo³eczeñstwa polskiego przeciwko w³adzy,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa: „Europa po II wojnie
œwiatowej”, „Polska po II
wojnie œwiatowej”, atlasy,
teksty Ÿród³owe, taœma czasu,
fragmenty filmów dokumentalnych, zdjêcia prezentuj¹ce
wydarzenia z walk z systemem
1956 r., 1978 r.,
13 XII 1981 r.,
1989 r.,
Jan Pawe³ II,
Lech Wa³êsa,
1
V. MIÊDZY DEMOKRACJ¥ A DYKTATUR¥
96
Dzia³
Nr
lekcji
49.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– pod rz¹dami
komunistów –
spo³eczeñstwo
zniewolone,
– nieudane próby
przywrócenia
demokracji na
Wêgrzech,
w Czechos³owacji
i Polsce
– dlaczego Jan Pawe³ II uznawany jest za
autorytet;
potrafi:
– przedstawiæ wybrane przyk³ady z ¿ycia
codziennego w pañstwach
komunistycznych,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
wyst¹pieñ spo³eczeñstwa polskiego
przeciwko w³adzy, wyboru Karola
Wojty³y na papie¿a, wprowadzenia
stanu wojennego,
– wskazaæ na mapie: Poznañ, Gdañsk,
Radom, Czechos³owacjê, Wêgry,
– opowiedzieæ o próbach obalenia
komunizmu.
komunistycznym, fotografie
postaci: Jan Pawe³ II, Lech
Wa³êsa,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, materia³em
Ÿród³owym, podrêcznikiem,
taœm¹ czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, spotkanie
z uczestnikiem wydarzeñ np.
grudnia 1970 r., projekcja
fragmentów filmów
Upadek
komunizmu
w Europie
w 1989 r.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– datê: 1989 r.,
– postaci: Lech Wa³êsa, Michai³
Gorbaczow, Tadeusz Mazowiecki;
rozumie:
– okolicznoœci zwo³ania Okr¹g³ego Sto³u
i znaczenie jego obrad,
– na czym polega³o prze³omowe
znaczenie wydarzeñ 1989 r.,
– symbolikê zburzenia muru berliñskiego;
potrafi:
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
upadku rz¹dów komunistycznych
w pañstwach europejskich,
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapy: „Europa po II wojnie
œwiatowej”, „Polska po
II wojnie œwiatowej”, atlasy,
teksty Ÿród³owe, fotografie
postaci: Lech Wa³êsa, Michai³
Gorbaczow, Tadeusz
Mazowiecki,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, materia³em
Ÿród³owym, podrêcznikiem,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, wycieczka pod pomnik
upamiêtniaj¹cy wydarzenia
z walk z systemem
– upadek
komunizmu
w 1989 r.
Daty, pojêcia,
postaci
1989 r.,
Lech Wa³êsa,
Michai³
Gorbaczow,
Tadeusz
Mazowiecki
Czas
1
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
– scharakteryzowaæ zmiany wprowadzone
przez rz¹d Tadeusza Mazowieckiego,
– wskazaæ na mapie pañstwa, w których
obalony zosta³ komunizm.
komunistycznym, praca
w grupach – przygotowanie
reporta¿u – „Lech Wa³êsa laureatem Pokojowej Nagrody Nobla”
50.
Lekcja powtórzeniowa: Demokratyczne i totalitarne formy rz¹dów w XX w.
1
51.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
1
52.
Osi¹gniêcia naukowo-techniczne
i kulturalne
okresu
miêdzywojennego.
53.
97
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa 1918-1939”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, przedmioty
codziennego u¿ytku
pochodz¹ce z omawianego
okresu, nagrania prezentuj¹ce
muzykê lat miêdzywojennych,
filmy, ilustracje, zdjêcia
obrazuj¹ce postêp naukowotechniczny w latach 1918-1939
i jego wp³yw na ¿ycie
codzienne,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, pokaz, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia,
projekt – „Lata dwudzieste,
lata trzydzieste” – prezentacja
mody, muzyki, tañca,
obyczajów lat miêdzywojennych
emancypacja,
penicylina,
1918-1939 r.,
Aleksander
Fleming
1
– postêp naukowo-techniczny w latach 1918-1939
i jego wp³yw na
¿ycie codzienne,
– wybrane przemiany spo³eczne,
– przemiany
w kulturze –
rozwój kultury
masowej, radia,
filmu, wzrost
popularnoœci
kultury
amerykañskiej
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: emancypacja, penicylina
– daty: 1918-1939 r.,
– postaci: Aleksander Fleming,
– najwa¿niejsze osi¹gniêcia nauki
i techniki okresu miêdzywojennego;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– wp³yw wynalazków i odkryæ naukowo-technicznych na zmiany w ¿yciu
codziennym ludzi okresu
miêdzywojennego i ich znaczenie we
wspó³czesnym œwiecie;
potrafi:
– omówiæ najwa¿niejsze zjawiska
w kulturze okresu miêdzywojennego,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê okresu
miêdzywojennego,
– wskazaæ na mapie Stany
Zjednoczone.
Sukcesy II
Rzeczypospolitej
na polu
gospodarki,
nauki i oœwiaty.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: mniejszoœæ narodowa,
analfabetyzm,
– datê: 1918 r.,
– podrêcznik, zeszyt ucznia, mapa „II Rzeczpospolita 1918-1939”, atlasy, teksty Ÿród³owe,
Ÿród³a statystyczne dotycz¹ce
gospodarki i mniejszoœci
mniejszoϾ
narodowa,
czesne,
analfabetyzm,
1918 r.
1
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
98
Dzia³
Nr
lekcji
54.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– II Rzeczpospolita –
pañstwo
i ludzie,
– najwa¿niejsze
osi¹gniêcia
gospodarcze II
Rzeczypospolitej
– instytucje w³adzy II Rzeczypospolitej,
narodowych,
– jakie mniejszoœci narodowe
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
zamieszkiwa³y II Rzeczypospolit¹;
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
rozumie:
czasu, materia³em Ÿród³owym,
– wy¿ej wymienione pojêcia,
wykonanie zadañ w zeszycie
– znaczenie reform dla umocnienia
ucznia
odrodzonego pañstwa;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê odzyskania przez Polskê niepodleg³oœci
– wskazaæ na mapie: granice II Rzeczypospolitej, s¹siadów II Rzeczypospolitej,
Gdyniê, najwiêksze miasta II RP: Warszawê, Poznañ, Kraków, £ódŸ, Wilno, Lwów,
Centralny Okrêg Przemys³owy, obszary
zamieszkane przez mniejszoœci narodowe.
Kultura polska
okresu miêdzywojennego.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– przedstawicieli literatury:
W³adys³aw Reymont, Maria
D¹browska, Jaros³aw Iwaszkiewicz,
Kornel Makuszyñski, Julian Tuwim;
rozumie:
– wp³yw wprowadzenia powszechnego
nauczania na obni¿enie siê poziomu
analfabetyzmu;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– problemy ¿ycia
codziennego,
– osi¹gniêcia
w dziedzinie
oœwiaty, nauki,
kultury, sportu
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „II Rzeczpospolita 1918-1939”, atlasy, teksty Ÿród³owe,
filmy dokumentalne
prezentuj¹ce sceny z ¿ycia
okresu miêdzywojennego,
fragmenty literatury,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z podrêcznikiem, materia³em
Ÿród³owym, projekcja
fragmentów filmów,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
Daty, pojêcia,
postaci
W³adys³aw
Reymont, Maria
D¹browska,
Jaros³aw
Iwaszkiewicz,
Kornel
Makuszyñski,
Julian Tuwim
Czas
1
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
– opowiedzieæ o zmianach, jakie
wyst¹pi³y w ¿yciu codziennym
99
55.
Cz³owiek wobec
wielkich
przemian
cywilizacyjnych
drugiej po³owy
XX w.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: broñ masowej zag³ady,
internet, kultura masowa,
– data: 1969 r.,
– najwiêksze osi¹gniêcia drugiej po³owy
XX w.;
– postêp naukowo- rozumie:
-techniczny –
– wy¿ej wymienione pojêcia,
korzyœci
– ¿e postêp mo¿e zarówno s³u¿yæ, jak
i zagro¿enia dla
i szkodziæ cz³owiekowi,
ludzkoœci,
– wp³yw postêpu naukowo– nowe zjawiska
-technicznego na zmiany w ¿yciu
w kulturze np.
ludzi;
rozwój œrodków potrafi:
masowego
– prawid³owo operowaæ pojêciami
przekazu,
poznanymi w trakcie lekcji,
kultura
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
m³odzie¿owa
pierwszego l¹dowania na Ksiê¿ycu,
– wskazaæ na mapie: pañstwa wysoko
rozwiniête, obszary, gdzie panuje
bieda – kraje Trzeciego Œwiata.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Œwiat po 1945 r.”,
atlasy, teksty Ÿród³owe, taœma
czasu, fragmenty filmów
dokumentalnych i popularnonaukowych, pokazuj¹cych
najwiêksze osi¹gniêcia 2.
po³owy XX w. i wynikaj¹ce
z nich zagro¿enia oraz zmiany
w ¿yciu ludzi,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, projekcja
fragmentów filmów, dyskusja
broñ masowej
zag³ady, internet,
kultura masowa,
1969 r.
1
56.
Odbudowa kraju
po zniszczeniach
II wojny
œwiatowej.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Polska po II wojnie
œwiatowej”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu,
fragmenty filmów, np. Dom,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem,
taœm¹ czasu, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia,
cenzura,
Tadeusz
Ró¿ewicz,
Zbigniew Herbert,
Czes³aw Mi³osz,
Wis³awa
Szymborska,
Andrzej Wajda,
Jerzy Hoffman,
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcie: cenzura,
– wybitnych twórców literatury
i kultury: Tadeusz Ró¿ewicz,
Zbigniew Herbert, Czes³aw Mi³osz,
Wis³awa Szymborska, Andrzej
Wajda, Jerzy Hoffman, Krzysztof
Penderecki,
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
100
Dzia³
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
– odbudowa
kraju po
zniszczeniach
wojennych,
– ¿ycie
codzienne
w mieœcie i na
wsi,
– kultura Polski
powojennej
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– jak¹ nazwê nosi³o pañstwo polskie
w latach 1952-1989,
– osi¹gniêcia polskiej gospodarki
w okresie powojennym;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– ¿e Polacy w³o¿yli wielki wysi³ek
w odbudowê swojego kraju,
– jakie trudnoœci dnia codziennego
musieli pokonywaæ mieszkañcy Polski
Ludowej;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– opowiedzieæ o zmianach w ¿yciu
codziennym, jakie wyst¹pi³y po II
wojnie œwiatowej,
– przedstawiæ sposoby spêdzania wolnego
czasu przez mieszkañców PRL,
– wskazaæ na mapie granice Polski
Ludowej.
projekcja fragmentów filmów
Daty, pojêcia,
postaci
Czas
Krzysztof
Penderecki
57.
Lekcja powtórzeniowa: ¯ycie codzienne w Polsce Ludowej.
1
58.
Pisemny sprawdzian wiadomoœci.
1
59.
Po³o¿enie,
obszar, ludnoϾ,
symbole
Rzeczpospolitej
Polskiej.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: mniejszoœæ narodowa,
województwo, powiat, gmina,
– jakie mniejszoœci narodowe
zamieszkuj¹ w granicach naszego
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Rzeczpospolita Polska
– podzia³ administracyjny”,
atlasy, kalendarz z zaznaczonymi œwiêtami pañstwowymi,
kaseta z nagraniem Mazurka
mniejszoϾ
narodowa,
województwo,
powiat,
gmina,
1
VI. DOBRODZIEJSTWA I PRZEKLEÑSTWA CYWILIZACJI XX W.
60.
pañstwa i jakie prawa im przys³uguj¹,
– kiedy obchodzimy œwiêta narodowe;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego nale¿y okazywaæ szacunek
dla symboli narodowych;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– opisaæ polskie symbole narodowe,
– wskazaæ na mapie: s¹siadów Polski,
miejscowoœæ, w której mieszka
i okreœliæ, w jakim le¿y województwie.
D¹browskiego, ilustracje
przedstawiaj¹ce polskie
symbole narodowe,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
Prawa
i obowi¹zki
obywateli
w œwietle
Konstytucji
Rzeczypospolitej
Polskiej.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: obywatel, konstytucja,
– datê: 1997 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego wa¿ne jest okreœlenie praw
i obowi¹zków obywateli;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– na podstawie tekstu konstytucji
okreœliæ prawa i obowi¹zki obywateli,
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
uchwalenia Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
tekst Ÿród³owy – Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej,
taœma czasu,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z podrêcznikiem, taœm¹ czasu,
tekstem Ÿród³owym,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, gra symulacyjna –
„Tworzymy konstytucjê na
miarê marzeñ dziecka”
obywatel,
konstytucja,
1997 r.
1
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: sejm, senat, prezydent, rz¹d,
premier
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
tekst Ÿród³owy –
Konstytucja Rzeczypospolitej
Polskiej,
sejm, senat,
prezydent, rz¹d,
premier, Rada
Ministrów
1
– konstytucja –
prawa
i obowi¹zki
obywateli
61.
101
– po³o¿enie,
obszar,
ludnoϾ,
podzia³
administracyjny,
– symbole
Rzeczypospolitej
Polskiej –
god³o, flaga,
hymn, œwiêta
pañstwowe
Struktura w³adz
w naszym
pañstwie.
VII. W STRONÊ DEMOKRACJI I DOBROBYTU
102
Dzia³
Nr
lekcji
62.
Temat, g³ówne
zagadnienia
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
– organizacja
pañstwa –
struktura w³adz
– g³ówne instytucje w³adzy w naszym
pañstwie;
rozumie:
– na czym polega podzia³ w³adzy w Polsce,
– na czym polegaj¹ zadania g³ównych
instytucji w³adzy;
potrafi:
– wykreœliæ schemat prezentuj¹cy
strukturê w³adz w Polsce,
– nazwaæ organy reprezentuj¹ce rodzaje
w³adzy w Polsce.
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, tekstem Ÿród³owym,
praca w grupach – wykreœlenie
schematu, prezentuj¹cego
strukturê w³adz w Polsce,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, gra symulacyjna –
„Wybieramy prezydenta”
Gmina
podstawow¹
jednostk¹
samorz¹du
terytorialnego.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: samorz¹d terytorialny, radny,
wójt,burmistrz, sesja, urz¹d miejski
(gminny),
– jakie sprawy mo¿na za³atwiæ w urzêdzie;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– jakie zadania wykonuj¹ samorz¹dowe
w³adze gminne, powiatowe,
wojewódzkie;
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– okreœliæ, gdzie znajduje siê w³aœciwy
jego miejscu zamieszkania urz¹d
gminny (miejski),
– okreœliæ administracyjne po³o¿enie
swojej miejscowoœci,
– opisaæ herb swojego miasta.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa administracyjna Polski,
wycinki z prasy lokalnej, herb
miasta,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, taœm¹
czasu, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, wycieczka
do urzêdu gminy lub
spotkanie z radnym, gra
symulacyjna – „Jak za³atwiæ
sprawê w urzêdzie” –
uczniowie organizuj¹
osiedlowe boisko do gry
w pi³kê
– samorz¹d
terytorialny,
– gmina –
podstawowa
jednostka
samorz¹du
terytorialnego,
– g³ówne zadania
samorz¹dowych
w³adz
powiatowych
i wojewódzkich
Daty, pojêcia,
postaci
samorz¹d
terytorialny,
radny,
wójt,
burmistrz,
sesja,
urz¹d miejski
(gminny),
starosta,
wojewoda
Czas
1
VII. W STRONÊ DEMOKRACJI I DOBROBYTU
63.
Czas wielkich
przemian
gospodarczych.
– praca podstaw¹
rozwoju
spo³eczeñstwa,
– znaczenie
pracy w ¿yciu
cz³owieka,
– dwa oblicza
przemian
gospodarczych,
– dzia³alnoœæ
gospodarcza
a œrodowisko
naturalne
cz³owieka
64.
Zagro¿enia
wynikaj¹ce
z rozwoju
gospodarki.
65.
Polska droga do
Unii
Europejskiej
i NATO.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcia: prywatyzacja, gospodarka
rynkowa,
– g³ówne zajêcia ludnoœci Polski;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– dlaczego cz³owiek prowadzi
dzia³alnoœæ gospodarcz¹,
– ¿e praca stanowi podstawê rozwoju
spo³eczeñstwa,
– istotê zmian w gospodarce polskiej po
1989 r.,
– wp³yw dzia³alnoœci gospodarczej na
œrodowisko i potrzebê jego ochrony;
potrafi:
– wskazaæ najistotniejsze problemy
zwi¹zane z dzia³alnoœci¹ gospodarcz¹
i zaproponowaæ ich rozwi¹zanie,
– wskazaæ najwiêksze zak³ady
w œrodowisku lokalnym.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
roczniki statystyczne, wycinki
z prasy np. na temat
bezrobocia, zanieczyszczenia
œrodowiska,
– rozmowa nauczaj¹ca, burza
mózgów, praca z podrêcznikiem, wykonanie zadañ
w zeszycie ucznia, wycieczka
do Urzêdu Pracy
prywatyzacja,
gospodarka
rynkowa
1
1
103
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– pojêcie: euro,
– daty: 1993 r., 1999 r.;
rozumie:
– wy¿ej wymienione pojêcia,
– g³ówne cele dzia³alnoœci i zadania Unii
Europejskiej;
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa po II wojnie
œwiatowej”, atlasy, teksty
Ÿród³owe, taœma czasu,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, podrêcznikiem, drzewo
decyzyjne – „Czy Polska
powinna przyst¹piæ do Unii?”,
euro, 1992 r.,
1999 r.
1
Nr
lekcji
Temat, g³ówne
zagadnienia
– powstanie
i zadania Unii
Europejskiej,
– Polska droga
do Unii,
– Polska cz³onkiem NATO
VII. W STRONÊ DEMOKRACJI I DOBROBYTU
104
Dzia³
66.
Unia Europejska –
g³ówna organizacja jednocz¹cej
siê Europy.
67.
GodnoϾ i prawa
cz³owieka we
wspó³czesnym
œwiecie.
– godnoœæ cz³owieka i jego prawa,
– dzia³alnoœæ na
rzecz przestrzegania praw
cz³owieka we
wspó³czesnym
œwiecie
68.
Przejawy
³amania praw
cz³owieka we
wspó³czesnym
œwiecie.
Cele lekcji
Metody. Œrodki dydaktyczne
potrafi:
– prawid³owo operowaæ pojêciami
poznanymi w trakcie lekcji,
– okreœliæ korzyœci wynikaj¹ce
z przyst¹pienia Polski do Unii,
– zaznaczyæ na taœmie czasu daty:
powo³ania Unii Europejskiej, przyjêcia
Polski do NATO,
– wskazaæ na mapie: siedzibê Unii
Europejskiej, pañstwa nale¿¹ce do
Unii Europejskiej, pañstwa nale¿¹ce
do NATO.
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia, analiza SWOT
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
pamiêta:
– daty: 1945 r.,
– podstawowe prawa przys³uguj¹ce
cz³owiekowi,
– nazwy organizacji stoj¹cych na stra¿y
obrony praw cz³owieka;
rozumie:
– dlaczego dzia³aj¹ organizacje
i wybitne jednostki w obronie praw
cz³owieka;
potrafi:
– zaznaczyæ na taœmie czasu datê
utworzenia ONZ,
– wskazaæ na mapie pañstwa, w których
³amane s¹ prawa cz³owieka.
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
mapa „Europa po II wojnie
œwiatowej”, atlasy, teksty
Ÿród³owe – Powszechna
deklaracja praw cz³owieka,
Konwencja praw dziecka,
wycinki z prasy mówi¹ce
o przejawach ³amania praw
cz³owieka we wspó³czesnym
œwiecie, fragmenty filmów
dokumentalnych, reporta¿e
poruszaj¹ce tê tematykê,
– rozmowa nauczaj¹ca, praca
z map¹, tekstem Ÿród³owym,
podrêcznikiem, dyskusja,
wykonanie zadañ w zeszycie
ucznia
Daty, pojêcia,
postaci
1945 r., ONZ
Czas
1
1
69.
Kim jestem?
Dok¹d zmierzam?
– moja
to¿samoœæ,
– ja a inni – moje
prawa
i obowi¹zki
70.
Po zakoñczonych zajêciach uczeñ
rozumie:
– co to znaczy byæ cz³onkiem lokalnej
spo³ecznoœci, regionu,
– ró¿norodnoœæ zwi¹zków ³¹cz¹cych
go z poszczególnymi
spo³ecznoœciami;
potrafi:
– okreœliæ swoje prawa i obowi¹zki
w domu, szkole,
– okreœliæ w³asne upodobania,
predyspozycje, zalety, wady.
Lekcja powtórzeniowa: Europa podzielona czy zjednoczona?
– podrêcznik, zeszyt ucznia,
zbiory hobbystyczne, zdjêcia
rodzinne,
– gor¹ce krzes³o, rozmowa
nauczaj¹ca, pokaz, wykonanie
zadañ w zeszycie ucznia
1
1
105