Strategie walki z biofilmami.

Strategie walki z biofilmami.
dr Bernhard Meyer
Menadżer Wsparcia Mikrobiologicznego w Düsseldorfie.
Biofilmy różnią się w zależności od warunków środowiskowych. Ogólnie biofilmy
można uznać za „naturalny” sposób wzrostu bakterii. Są one złożonymi biotopami,
w których różne gatunki drobnoustrojów współdziałają, komunikując się ze sobą
poprzez wymianę substancji będących chemicznymi sygnałami, przez co tworzą
sobie stabilne środowisko.
Najbardziej relewante klinicznie bakterie, włączając prątki, przyczepiają się do
powierzchni i rosną w postaci biofilmu w warunkach wilgoci, jeżeli tylko odpowiednia
powierzchnia jest dostępna. Jak tylko powstanie biofilm, może on przyciągać inne
gatunki, które typowo tworzą biofilm, np. Bacillus spp.
Na tworzenie się biofilmu wpływa genetyczny „zestaw narzędzi”, jakie posiada
bakteria, ekspresja odpowiednich genów, takich jak aparat przyczepiający ściany
komórki lub zewnętrznej membrany. Warunki wzrostu, takie jak dostępność
substancji odżywczych oraz koncentracja czynników wzrostu, również odgrywają
ważną rolę. W końcu materiał, struktura oraz hydrofobiczność powierzchni, jak
również zagruntowanie pewnymi substancjami mają wpływ na powstający biofilm.
Pewne substancje aktywne środków dezynfekcyjnych (np. aldehydy) prowadzące do
koagulacji
szczątkowego
materiału
organicznego
mogą
się
przyczynić
do
zagruntowania powierzchni i sprzyjać powstaniu biofilmu.
Bakterie rozwijające się w biofilmie mają obniżoną podatność na większość środków
dezynfekujących. Jest tak nie tylko dlatego, że dostęp biocydu do komórek jest
ograniczony przez warstwy pozakomórkowych substancji polimerycznych (EPS), ale
również dlatego, że bakterie po przyczepieniu się do powierzchni wyrażają pewien
fenotyp, który ma obniżoną podatność.
Różne rankingi biocydów skierowanych przeciw biofilmowi zostały przygotowane
przez różnych autorów, prawdopodobnie na podstawie różnych modeli biofilmów.
Czynności mechaniczne (ścieranie, wycieranie, lecz również sama siła cieczy
przepływającej w rurkach) znacznie zwiększa skuteczność walki z biofilmem.
Ogólnie jednak priorytetem powinno być, tak dalece jak to tylko możliwe,
zapobieganie tworzenia się biofilmu oraz walka z istniejącym biofilmem przy pomocy
utleniających środków dezynfekcyjnych oraz czynności mechanicznych.