Komunikat ( TEP(FILESIZE) MB )

Warszawa, 7 października 2016 r.
Dyrektor finansowy, czyli człowiek renesansu
Jaki jest dzisiejszy CFO? Zdaniem uczestników Kongresu Dyrektorów Finansowych
2016 roku, CFO to nie tylko osoba sprawnie działająca w trudnej sytuacji gospodarczej
i politycznej. To także wizjoner, który coraz częściej odpowiedzialny jest za CSR i
zapewnia firmie odpowiednie finansowanie, znając przy tym nowe technologie oraz
nawyki płatnicze klientów.
Kondycja gospodarcza jest gorsza niż się spodziewaliśmy – tymi słowami zaczął premierowe
wystąpienie na kongresie Leszek Kąska, Główny Ekonomista z biura Banku Światowego
w Warszawie. Jego diagnoza była gorsza nie tylko od tej z początku roku, lecz także z
czerwca zeszłego roku, który uważany jest przecież za najgorszy okres po kryzysie
finansowym. W jego ocenie gospodarki rozwinięte, np. Stany Zjednoczone czy Japonia, nie
będą w najbliższym czasie motorem wzrostu światowej gospodarki. Z kolei kraje
eksportujące surowce (m.in. Brazylia lub Rosja) znalazły się pod dużą presją. Znacznie
lepsza jest sytuacja krajów importujących surowce, w tym Polski (ropa), które są mniej
uzależnione od rozwoju gospodarczego Chin. Leszek Kęska nie ma złudzeń odnośnie
największych czynników ryzyka. - Erozja wiarygodności, czyli (ograniczenie) polityki
stabilizacyjnej, zawirowania na rynkach finansowych oraz wzrost protekcjonizmu – wymienia
ekonomista.
Cechą wspólną wszystkich gospodarek jest stagnacja inwestycji. - Wydawać by się mogło,
że z uwagi na niskie stopy procentowe oraz rosnące potrzeby inwestycyjne, skala inwestycji
będzie większa, a tymczasem jesteśmy świadkami stagnacji. W najbliższym czasie
spodziewany jest wzrost w sektorze raczej mniejszych inwestycji.
Osłabienie inwestycyjne dotarło też do Polski, gdzie w całym roku spadło ono o około 3 proc.
Na szczęście inwestycje powinny przyśpieszyć w kolejnych latach. Stymulatorem gospodarki
jest bez wątpienia program 500+. Na tle gospodarki UE prezentujemy się całkiem dobrze.
Według Leszka Kęski pespektywy dla Polski są niezłe, zaś spadek dynamiki przejściowy.
Mimo wszystko jednak trzeba gospodarkę wzmocnić strukturalnie i zreformować po stronie
sprzedażowej.
CFO jako wizjoner, łączący kilka kompetencji
A jak w obecnej rzeczywistości gospodarczej radzą sobie dyrektorzy finansowi? Na to
pytanie próbowali znaleźć odpowiedź uczestnicy pierwszej debaty, prowadzonej przez
Bogusława Chrabotę, Redaktora Naczelnego dziennika Rzeczpospolita. – Żyjemy
w trudnych czasach. Od współczesnego CFO wymaga się wiedzy nie tylko na temat tego, co
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
było, ale co również będzie. Taka umiejętność pozwoli podnieść wynik i marże
przedsiębiorstwa na koniec roku, uzdrowić biznes oraz poprawić jego konkurencyjność –
przekonywała Joanna Seklecka, Wiceprezes Zarządu firmy Service. Wtórował jej Tomasz
Matras, Zarządzający Funduszami Akcyjnymi, Union Investment TFI, który uważa, że
dzisiejszy dyrektor finansowy musi być wizjonerem, odpowiadać za rozwój i przyszłość firmy.
- Taka postawa jest pożądana i świadczy o jego wysokich kompetencjach. Większość
przedsiębiorstw działa w trudnym środowisku, gdzie nie zawsze da się przewidzieć co będzie
za miesiąc czy nawet trzy miesiące. Rolą CFO jest się zabezpieczyć i przewidzieć co się
wydarzy, a przy tym mówić wprost o możliwych zagrożeniach oraz wyzwaniach – twierdził
Matras.
W podobnym tonie wypowiadał się Przemysław Milczarek, Wiceprezes Zarządu, CFO
w Zamet Industry, który do listy pożądanych kompetencji dorzucił jeszcze umiejętności
z nowych dziedzin. – Przydatna jest wiedza z zakresu marketingu oraz nowych technologii,
jak również zarządzania ryzykiem. Minęły czasy dyrektora postrzeganego wyłącznie jako
strażnika compliance oraz kasy firmowej. Z kolei Tomasz Dankowiakowski, Dyrektor
Finansowy w Geberit Polska zwracał uwagę na umiejętność odpowiedniego reagowania
na płynące z zewnątrz informacje. – Trzeba je odpowiednio selekcjonować do tych, które
wymagają dalszego zgłębiania, dzięki czemu będziemy w stanie „suchą nogą” przejść przez
ciężkie czasy, albo przynajmniej spróbować podjąć takie wyzwanie, gdyż nie ma narzędzia
pozwalającego przewidywać przyszłość. Zgadzała się z nim Joanna Seklecka, która
dostrzegała zagrożenie, wynikające z otrzymywanych informacji. - Ich liczba jest
gigantyczna, trzeba wiedzieć jak je zinterpretować, przetworzyć i odpowiednio wykorzystać.
Na koniec prelegenci zostali zapytani o główne postulaty, które zgłosiliby władzom
państwowym. Wśród odpowiedzi pojawiały się: mniejsza ingerencja w gospodarkę, stabilne i
transparentne warunki do rozwijania biznesu, możliwość handlu w niedzielę oraz
niewprowadzanie waluty euro - choć akurat ten postulat, jak stwierdziła Seklecka, może
mieć wielu przeciwników.
Spadek optymizmu wśród polskich dyrektorów finansowych
Stałym punktem kongresu jest prezentacja badań, przeprowadzonych na grupie dyrektorów
finansowych. W tym roku w badaniu wzięła udział rekordowa liczba 160 CFO z różnych
branż i segmentów rynku. – W poprzednich edycjach mieliśmy do czynienia ze wzrostem
odsetka optymistów, ale w ostatniej nastąpiło przełamanie trendu, odsetek optymistów spadł
i to znacząco. Co cieszy to fakt, że liczba optymistów jest wciąż wyższa niż pesymistów –
tłumaczył Tomasz Wróblewski, Partner Zarządzający, Grant Thornton. Większość
dyrektorów finansowych przewiduje utrzymanie dotychczasowych przychodów. - Co prawda
nie będą one rosnąć, na szczęście niewielu prognozuje ich spadek. Takie podejście wynika
z czynników rynkowych, między innymi zmian zachodzących w gospodarce oraz nowej
perspektywie politycznej – deklarował Waldemar Wojtkowiak, Członek Zarządu i Dyrektor
Finansowy Towarzystwa Ubezpieczeń Euler Hermes.
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
Z jednej strony mamy do czynienia z przychodami, a z drugiej z kosztami pracy, a te są
zależne od ostatnich zmian w otoczeniu prawnym (między innymi wprowadzenia programu
500+ i wzrostu płacy minimalnej o 100 zł). Jeśli do tego dołożymy wzrost gospodarczy oraz
najniższe bezrobocie w historii, to konkluzja jest taka, że trudno o dobrego o pracownika i
więcej trzeba mu zapłacić.
Z badań wynika, że opinia polskiego CFO jest zbieżna z opinią instytucji – Czeka nas
spowolnienie gospodarcze, którego już doświadczamy. Tempo inwestycji spadło, a polscy
dyrektorzy wpisują się w te oczekiwania. Spada chęć inwestowania wśród CFO w
porównaniu z poprzednim rokiem – twierdził Wróblewski. W tej sytuacji kluczowe będzie
skupić się na projektach optymalizacyjnych i innowacyjnych. - Jesteśmy na końcu stawki jeśli
chodzi o wydajność, gdyż niedomaga organizacja pracy. Trzeba innowacyjnie podejść do
procesu. Zwłaszcza, że mamy możliwość pozyskania na to środków unijnych – konkludował
Wróblewski.
Z badania wyłania się obraz pożądanego dyrektora finansowego. - Strażnik kosztów i ryzyk,
mimo presji na koszty, utrzymujący tempo inwestycji, stale optymalizujący, m.in. koszty backoffice’owe oraz procesy podatkowe, księgowe, IT czy płacowo-kadrowe – wylicza
Wojtkowiak.
Dyrektorzy spokojni o finansowanie
Dziś trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie i rozwój firmy bez stałego finansowania
działalności. O tym, jak wygląda finansowanie w różnych segmentach i branżach rozmawiali
uczestnicy panelu: „Czy istnieje zależność pomiędzy fazą rozwoju firmy i sposobem
finansowania działalności?”. Zdaniem Marcina Szewczykowskiego, CFO w firmie Orbis,
ostatnie dwa lata finansowania w segmencie hotelarstwa były rekordowe, choć jak pokazuje
przykład Turcji, Paryża czy Monachium, sytuacja geopolityczna ma duży wpływ na ten rynek.
– Na nasze szczęście posiadamy własne aktywa, dlatego możemy zbudować portfel ryzyka.
Z naszego punktu widzenia perspektywy rynkowe w hotelarstwie są dobre. Mamy do
czynienia z widocznym wzrostem gospodarczym oraz poprawą infrastruktury w kraju (m.in.
Pendolino), a także wzrostem zasobności portfeli.
Spokojny o swoją firmę jest również Konrad Marchlewski, Wiceprezes Zarządu ds.
Finansowych w Atlas, co wynika z przyjętej przez firmę strategii dywersyfikacji Wychodzimy poza sektor chemii budowlanej, inwestujemy w inne rodzaje surowców,
prowadzimy też ekspansje w Europie Środkowej. To wszystko sprawia, że uniezależniamy
się od koniunktury i mamy dużą dostępność pieniędzy na finansowanie inwestycji.
Problemów z dostępem do finansowania nie ma też Polska Grupa Energetyczna. - Jako
spółka z ratingiem mamy dostęp do wszelkiego rodzaju finansowania. Musimy sobie ułożyć
ścieżki na podstawie przewidywanych cash-flowów. Możemy zgromadzić pokaźniejszą
kwotę pieniędzy bez większych problemów, mimo że Europa nie patrzy dobrze na aktywa
węglowe. Niektórzy inwestorzy mają wręcz zakaz w nie inwestycji. – przekonuje Marek
Chomka, Dyrektor Departamentu Skarbu i Relacji Inwestorskich w PGE Polska Grupa
Energetyczna
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
Uczestnicy kongresu mieli też szanse poznać opinię drugiej strony procesu finansowania,
czyli Marcina Mrowca, Dyrektora Operacyjnego w Biurze Analiz Makroekonomicznych
Banku Pekao SA. - Naszym zadaniem jest wyważyć dwa elementy – dać kredyty i mieć
pewność, że te pieniądze kiedyś do nas wrócą. W naszym odczuciu perspektywy dla firm są
dobre. Obecny dołek funduszy unijnych oraz firm kontrolowanych przez państwo minie. W
Polsce mamy do czynienia z najwyższym stopniem zużycia parku maszynowego, trzeba go
będzie wymieniać, a dobry kurs walutowy, przy mniejszej niepewności gospodarczej,
wesprze dalszy rozwój w inwestycje. W jego opinii większość firm będzie pozyskiwać
finansowanie na rozwój innowacyjności, głównie z Unii Europejskiej. Niechęć do kredytów
bankowych wynika w dużej mierze ze wzrostu kosztów pieniądza i lepszej sytuacji
finansowej firm.
CSR domeną dyrektorów finansowych?
Od 2017 roku część większych spółek (powyżej 500 osób) będzie miała obowiązek – w
dwojaki sposób - raportowania pozafinansowego: albo w oddzielnym raporcie bądź w części
sprawozdania z działalności. Zdaniem Ewy Sowińskiej, Zastępcy Prezesa Krajowej Izby
Biegłych Rewidentów, najbardziej odpowiedni do takiej formy raportowania są właśnie
CFO. W jej opinii działania CSR nie powinny być wyłącznie traktowane jako odgórnie
narzucana konieczność, gdyż mają one – w jej odczuciu - realny wpływ na finanse w firmach.
– Kiedyś CSR był próbą opowiedzenia historii firmy, która dzieli się zyskiem z tymi, co mają
gorzej. Dziś jest inaczej: opowiada nie to, jak dzieli zysk, ale jak go wypracowuje i wytwarza.
W odróżnieniu od raportowania finansowego, które jest nakierowane na krótszy czas, CSR
jest projektem długoterminowym i nastawionym mocno na interesariuszy – inwestorów,
pracowników, otoczenie i lokalną społeczność. Z przytoczonych podczas kongresu badań
wynika, że przedsiębiorstwa praktykujące CSR są bardziej zyskowne i cieszą się lepszym
wizerunkiem. Jest to szczególnie ważne w czasach, gdy coraz trudniej znaleźć właściwe
osoby do pracy. Zazwyczaj tacy ludzie zwracają uwagę na społeczną odpowiedzialność
firmy. Przez to są mniej wypaleni, co wpływa na mniejszą rotację w przedsiębiorstwie, a
pośrednio przekłada się na jego kondycję finansową.
Kapitał ludzki, nowoczesne technologie i wiedza na temat klientów elementami
budowania przewagi
Większość prelegentów zwracała uwagę w swojej pracy na niesprzyjające warunki
gospodarcze oraz geopolityczne, a także wskazywała na mocno konkurencyjne otoczenie
rynkowe. Jak w takiej sytuacji zbudować swoją przewagę i wartość firmy? Odpowiedzi na to
pytanie starała się dostarczyć debata moderowana przez Michała Niewiadomskiego,
Zastępcę Szefa Działu Krajowego w dzienniku Rzeczpospolita. – Budowanie przewagi to
inwestowanie w kapitał ludzki. Wynagrodzenie to jednak nie wszystko. Jeśli chcemy
przyciągnąć i zachować pracownika, musi być coś więcej – między innymi odpowiednia
kultura organizacji firmy. Jesteśmy zawsze otwarci na pracownika oraz jego pomysły.
Ponadto stawiamy na innowacyjność. Tylko 5 proc. firm wpisuje ją w swoją strategię, my tak
czynimy od dłuższego czasu – twierdzi Katarzyna Buczyńska, Członek Zarządu oraz
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
Dyrektor Finansowy Landis+Gyr. W podobnym tonie wypowiadał się Kamil Lubiejewski,
Senior Asset Manager Immofinanz. Dodatkowo wskazywał na umiejętność ograniczenia
ryzyka. - Ryzyko w firmie rozumiem jako zarządzanie stratą, by zbudować jak najmniejszą
część kosztów. Trzeba nim zarządzać – w przeciwnym razie podejmujemy ryzyko wynikające
z braku podjęcia ryzyka.
Adam Łącki, Prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji
Gospodarczej, zwracał uwagę na konieczność pozyskania wiedzy o kliencie i jego praktyce
płatniczej jako elemencie przewagi konkurencyjnej. - Jak wynika z badań, 72 proc. firm ma
problem z otrzymaniem zapłaty na czas, bo nie sprawdza z kim mają do czynienia. My
dostarczmy tę wiedzę – nie tylko negatywną, lecz także i pozytywną o płaconych na czas
zobowiązaniach. Łącki uważa, że w przypadku zarządzania wierzytelnościami i fakturą
wskazane jest skorzystanie ze specjalistów zewnętrznych, co wpływa na wzrost przychodów
firmy. Mimo to wielu przedsiębiorców zajmuje się tym osobiście, gdyż nie mają zaufania do
zewnętrznych usługobiorców.
Z kolei zdaniem Krzysztofa Rzepki, Wiceprezesa Zarządu Euler Hermes Collections,
kluczowym elementem rozwoju firmy jest transformacja w stronę nowoczesnych rozwiązań
i technologii. - Staramy się je wdrażać w firmie, między innymi umożliwiając klientom dostęp
do produktów on-line. Stała transformacja jest szczególnie istotna dzisiaj, w trudnym
otoczeniu – gdy trzeci miesiąc z kolei liczba upadłości przewyższyła liczbę upadłości z
analogicznego okresu roku ubiegłego, a w planach jest projekt nowelizacji ustawy o VAT.
Przyszłość CFO – jaka jest?
Nad przyszłością zawodu CFO zastanawiał się podczas swojego wystąpienia Przemysław
Pohrybieniuk, Dyrektor Zarządzający ACCA Polska i Kraje Bałtyckie. Jego zdaniem
trwające zmiany gospodarcze i polityczne stawiają wiele wyzwań przed dyrektorami
finansowymi, jak nowe standardy rachunkowości, umiejętność obsługiwania technologii
cyfrowych czy konieczność wyjścia poza liczby i arkusze. Ważnym aspektem jest również
globalizacja – konieczność pracy w zespołach, których nie widzimy czy chociażby
dostępność przez całą dobę. – To wszystko wymusza na CFO konieczność przyswojenia
kompetencji technicznych i etycznych, posiadania inteligencji emocjonalnej, znajomości i
umiejętności zastosowania rozwiązań cyfrowych oraz zarządzania doświadczeniem,
rozumianym jako wykorzystanie wiedzy w nowych sytuacjach biznesowych i społecznych.
Kapitał ludzki, czyli jak mówić o finansach
W poprzednich dyskusjach często przewijał się kapitał ludzki. Uczestnicy ostatniej debaty,
pod przewodnictwem Przemysława Pohrybieniuka, próbowali dociec jak go uwolnić.
Zdaniem Beaty Kapcewicz, Trener Biznesu oraz Prezes Momentum Trainers Group,
kluczowa jest umiejętność mówienia w firmach językiem finansowym. Większość finansistów
nie potrafi rozmawiać o finansach. - Przestaliśmy być kontrolerami, dzisiaj finansista musi
być liderem, by być partnerem dla prezesa zarządu. Z drugiej strony przewodzi ludźmi w
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
osobistym zespole i w innych zespołach, dlatego umiejętność rozmowy o kwestiach
finansowych jest tak ważna.
Katarzyna Ostap-Tomann, FCCA, Członek Zarządu Telewizji Polsat oraz Zastępca CFO
w Grupie Cyfrowy Polsat wskazuje na jeszcze inny ważny aspekt – dywersyfikację
kompetencji. - Złożone zespoły mogą więcej osiągnąć, posiadając wiedzę w obszarze IT,
znając się na interface oraz mając kompetencje miękkie. W końcu muszą te umiejętności
jeszcze sprzedać. Prof. Bolesław Rok, Dyrektor Centrum Etyki Biznesu, Akademia
Leona Koźmińskiego, do długiej listy kompetencji dorzuca również te etyczne – To bardzo
prosta zależność - trzeba budować infrastrukturę etyczną w przedsiębiorstwach, gdyż ta
przekłada się na większe zaangażowanie pracowników, a to wpływa na budowanie wartości
firmy i lepsze wyniki finansowe.
Ostatnia z prelegentek, Dorota Szczepan-Jakubowska, Psycholog Biznesu, Mediator,
Prezes Grupy TROP, zwróciła uwagę na często pomijany wątek braku poczucia sensu. –
Większość CFO siedzi wewnątrz firmy i nie ma kontaktu z klientami. Jedyną możliwością
budowania zaangażowania z firmą jest bliska relacja z innym pracownikami. Muszą zatem
czerpać energię od innych pracowników.
*********
Kongres Dyrektorów Finansowych w Warszawie kończył tegoroczną edycję 5 spotkań
w kluczowych miastach kraju (Sopocie, Poznaniu, Rzeszowie, Katowicach oraz Warszawie).
Nadrzędnym założeniem największego w kraju projektu dla dyrektorów finansowych jest
tworzenie platformy wymiany doświadczeń oraz dyskusji merytorycznych.
Ogólnopolski cykl Kongresów Dyrektorów Finansowych to przedsięwzięcie niekomercyjne,
organizowane od ośmiu lat z inicjatywy: Euler Hermes – firmy ubezpieczającej transakcje,
dostarczającej raporty handlowe i odzyskującej należności oraz ACCA (the Association of
Chartered Certified Accountants) i dziennika „Rzeczpospolita”.
Partnerem strategicznym tegorocznej edycji projektu był Bank Pekao SA.
Partnerami projektu zostali: Allianz, Edenred, Grant Thornton, Krajowy Rejestr Długów
BIG, Union Investment TFI.
Konkurs oraz cykl Kongresów wspierali: Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw,
Izba Przemysłowo-Handlowa w Rzeszowie, Klub Dyrektorów Finansowych „Dialog”,
Krajowa Izba Biegłych Rewidentów, Krajowa Izba Gospodarcza, Stowarzyszenie
Polskich Skarbników Korporacyjnych PCTA, Podkarpacki Klub Biznesu, Pracodawcy
Rzeczpospolitej Polskiej, Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza, Regionalna Izba
Gospodarcza w Katowicach, Stowarzyszenie Interim Managers, Wielkopolska Izba
Przemysłowo-Handlowa.
Patronami medialnymi zostali: Bloomberg Businessweek Polska, Controling i
Zarządzanie, Gazeta Giełdy Parkiet, ISBnews, Nowy Przemysł, Polish Market, rp.pl,
Sukces oraz wnp.pl.
www.DyrektorFinansowyRoku.pl
Szczegółowe informacje o Konkursie oraz Kongresach dostępne są na oficjalnej stronie
projektu www.dyrektorfinansowyroku.pl
***
Kontakt dla mediów:
Maciej Sitarski
Artur Niewrzędowski
Agencja Komunikacji Medialnej multiAN
Agencja Komunikacji Medialnej multiAN
kom.: 511-414-178
e-mail: [email protected]
kom 509-433-874
e-mail: [email protected]
www.DyrektorFinansowyRoku.pl