Nr 6.indd - Pomorski Urząd Wojewódzki

Transkrypt

DZIENNIK URZĘDOWY
WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO
Nr 6
Gdańsk, dnia 19 stycznia 2009 r.
TREŚĆ:
Poz:
UCHWAŁY RADY GMINY TUCHOMIE :
169 —
170 —
Nr XV/142/2008 z dnia 27 października 2008 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Środowiska i Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy
Tuchomie ................................................................................................................
368
Nr XV/152/2008 z dnia 27 października 2008 r. w sprawie nadania nazw nowym
ulicom .....................................................................................................................
444
UCHWAŁA RADY MIEJSKIEJ W GNIEWIE
171 —
XXVII/241/08 z dnia 26 listopada 2008 r. w sprawie zwolnień z podatku od nieruchomości ................................................................................................................
446
169
UCHWAŁA Nr XV/142/2008
Rady Gminy Tuchomie
z dnia 27 października 2008 r.
w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Ochrony Środowiska i Gminnego Planu Gospodarki Odpadami
dla Gminy Tuchomie
Na podstawie art. 17 ust. 1, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2008 r.
Nr 25, poz. 150 ze zm.), art. 14 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2008 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze
zm.) oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 2007 r.
o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001, Nr 142, poz. 1591 ze
zm.), Rada Gminy Tuchomie uchwala, co następuje:
§1
Przyjmuje się „Gminny Program Ochrony Środowiska
na lata 2008 - 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2014 dla
Gminy Tuchomie” stanowiący załącznik nr 1 wraz z „Gminnym Planem Gospodarki Odpadami na lata 2008 – 2011 z
elementami programu likwidacji azbestu dla Gminy Tuchomie”
stanowiącym załącznik nr 2
§2
Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.
§3
Uchwała wchodzi w życie 14 dni po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego.
Przewodniczący
Rady Gminy
Wiesław Bezhubka
Załącznik Nr 1
do Uchwały Nr XV/142/2008
Rady Gminy Tuchomie
„Gminny Program Ochrony Środowiska na lata 2008-2011 z
perspektywą na lata 2012-2014 dla Gminy Tuchomie”.
1. WPROWADZENIE
2. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU I GŁÓWNE
UWARUNKOWANIA PROGRAMU
3. CHARAKTERYSTYKA GMINY TUCHOMIE
3.1. Warunki klimatyczne
3.2. Analiza zagospodarowania przestrzennego gminy
3.2.1. Struktura zagospodarowania przestrzennego
3.3. Demografia gminy
3.4. Dominujące sektory gospodarcze
4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
4.1. Uwarunkowania zewnętrzne opracowania programu ochrony
środowiska gminy Tuchomie
4.1.1. Zasady realizacji programu
4.1.1.1. Polityka Ekologiczna Państwa
4.1.1.2. Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego
na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014
5. REALIZACJA POLITYKI EKOLOGICZNEJ GMINY TUCHOMIE.
6. ZAŁOŻENIA OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY TUCHOMIE
NA LATA 2008-2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2014
6.1. Cele ekologiczne
Dziennik Urzędowy
Województwa Pomorskiego Nr 6
— 368 —
6.1.1. Kryteria o charakterze organizacyjnym
6.1.2. Kryteria o charakterze środowiskowym
6.1.3. Cele ekologiczne dla gminy Tuchomie.
7. ŚRODOWISKO DLA ZDROWIA – DALSZA POPRAWA
JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA
EKOLOGICZNEGO
7.1. Identyfikacja środowiskowych zagrożeń zdrowia,
zahamowanie ich narastania oraz minimalizacja
powodowanych przez nie skutków
7.1.1. Cel średniookresowy do 2014 r.
7.2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód
podziemnych i powierzchniowych
7.3. Zanieczyszczenie powietrza
7.3.1. Cel średniookresowy do 2014
7.4. Gospodarka odpadami
7.4.1. Pierwszy cel średniookresowy do 2014
7.4.2. Drugi cel średniookresowy do 2014
7.5. Oddziaływanie hałasu
7.6. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
7.7. Poważne awarie
8. WZMOCNIENIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM ORAZ PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI
EKOLOGICZNEJ SPOŁECZEŃSTWA
8.1. Zarządzanie środowiskowe
8.2. Odpowiedzialność za szkody w środowisku
8.3. Edukacja ekologiczna społeczeństwa
9. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY
9.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
9.2. Ochrona powierzchni ziemi
9.3. Ochrona zasobów kopalin
10. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW,
MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII
10.1. Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność
i odpadowość
10.2. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
10.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed
powodzią i skutkami suszy
11. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ NA
LATA 2008 – 2011
12. SPOSÓB KONTROLI ORAZ DOKUMENTOWANIA
REALIZACJI PROGRAMU
13. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
14. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU
16. LITERATURA
Spis tabel:
Tabela 1. Formy użytkowania terenów gminy Tuchomie.
Tabela 2. Demografia gminy.
Tabela 3. Dominujące sektory gospodarcze gminy
Tuchomie.
Tabela 4. Stan jakości wód rzeki Kamienicy w latach 1998
i 2003.
Tabela 5. Wartości stężeń podstawowych wskaźników
eutrofizacji wód wg badań przeprowadzonych w 2006 r.
Tabela 6. Przydatność do bytowania ryb łososiowatych
i karpiowatych w warunkach naturalnych.
Tabela 7. Zestawienie ocen jakości wody rzeki Wieprza w
2005 i 2006 r.
Tabela 8. Jeziora w gminie Tuchomie.
Tabela 9. Monitoring jezior w gminie Tuchomie.
Tabela 10. Skanalizowanie w gminie Tuchomie.
Tabela 11. Oczyszczalnie ścieków w gminie Tuchomie.
Tabela 12. Parametry oczyszczalni ścieków w gminie
Tuchomie.
Poz. 169
Tabela 13. Sieci wodociągowe i kanalizacyjne w gminie
Tuchomie.
Tabela 14. Instytucje/firmy odpowiedzialne za dostawę
wody.
Tabela 15. Wyniki pomiarów dwutlenku azotu:
Tabela 16. Klasyfikacja ze względu na poszczególne zanieczyszczenia pod kątem ochrony zdrowia - teren gminy
Tuchomie w latach 2005 – 2006 oraz strefa bytowsko
- chojnicka w 2007 r.
Tabela 17. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów
kryterialnych pod kątem ochrony roślin
Tabela 18. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów
kryterialnych określonych dla pyłu zawieszonego PM10
pod kątem ochrony zdrowia
Tabela 19. Pomniki przyrody na terenie gminy Tuchomie.
Tabela 20. Struktura klas bonitacji gruntów ornych w gminie
Tuchomie.
Tabela 21 Udokumentowane złoża kopalin w tys. ton wg
Państwowego Instytutu Geologicznego
Tabela 22. Cele średniookresowe. Harmonogram realizacji
dla gminy Tuchomie w latach 2008-2011
Tabela 23. Wskaźniki efektywności realizacji celów programu ochrony środowiska gminy Tuchomie.
Tabela 24. Najważniejsze działania w ramach zarządzania
środowiskiem
Tabela 25. Środki dostępne na ochronę środowiska w
ramach RPO WP na 2007 –2013
74
Tabela 26. Środki finansowe przeznaczone na ochronę środowiska w latach 2007 – 2013 (w mln euro)
Spis rysunków:
Rys. 1. Formy użytkowania terenów.
Rys. 2. Zlewnia Wieprzy, punkty pomiarowe, źródła zanieczyszczeń.
Rys. 3. Stan czystości jezior w województwie pomorskim
na podstawie badań wykonanych w latach 1996-2006
- ocena ogólna.
Rys. 4. Wycinek mapy geologicznej terenu gminy Tuchomie.
Rys. 5. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) w
województwie pomorskim.
Rys. 6. Emisja do powietrza w województwie pomorskim.
Rys. 7. Dobowe natężenie ruchu w województwie pomorskim.
Rys. 8. Główne kierunki transportu materiałów niebezpiecznych.
Rys. 9. Punktowe źródła potencjalnych poważnych awarii.
Rys. 10, 11. Elektrownia wodna na terenie gościńca „Żurawi
młyn”.
Rys. 12. Schemat zarządzania programem ochrony środowiska.
1. WPROWADZENIE
Rozwój cywilizacyjny i wielokierunkowa ekspansja człowieka spowodowały, szczególnie na terenach od wielu lat
objętych presją przemysłu oraz gospodarstw rolnych (byłych
PGR-ów), znaczną degradację środowiska naturalnego
– zanieczyszczenie jego poszczególnych komponentów,
wyczerpywanie się zasobów surowcowych, ginięcie gatunków zwierząt i roślin, a także pogorszenie stanu zdrowia
ludności na terenach przeobrażonych na niespotykaną
dotychczas skalę. Dlatego przyjmuje się, że jednym z najważniejszych praw człowieka jest prawo do życia w czystym
środowisku. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. stanowi, że Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę środowiska,
kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Zrównoważony rozwój, to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań
Dziennik Urzędowy
— 369 —
politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem
równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości
zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia,
jak i przyszłych pokoleń. Istota rozwoju zrównoważonego
polega więc na tym, aby zapewnić zaspokojenie obecnych
potrzeb bez ograniczania przyszłym generacjom możliwości
rozwoju.
Wskazane zostało również, że ochrona środowiska jest
obowiązkiem władz publicznych, które poprzez swoją politykę powinny zapewnić bezpieczeństwo ekologiczne. Gminy
należą do władz publicznych, zatem na nich również spoczywa obowiązek wykonywania zadań z zakresu ochrony
środowiska oraz odpowiedzialność za jakość życia mieszkańców. Dodatkowym wyzwaniem stało się członkostwo w
Unii Europejskiej oraz związane z nim wymogi. Trudnym
zadaniem, czekającym gminę jest wdrożenie tych przepisów i osiągnięcie standardów UE w zakresie m.in. ochrony
środowiska.
Efektywność działań w zakresie ochrony dziedzictwa
przyrodniczego zależy przede wszystkim od polityki i rozwiązań przyjętych na szczeblu lokalnym oraz pozyskania
zainteresowania i zrozumienia ze strony społeczności
lokalnych. Działania takie, aby były skuteczne, muszą być
prowadzone zgodnie z opracowanym uprzednio programem,
sporządzonym na podstawie wnikliwej analizy sytuacji w
danym rejonie. Zadanie takie ma spełniać wieloletni program
ochrony środowiska.
Program jest dokumentem planowania strategicznego,
wyrażającym cele i kierunki polityki ekologicznej gminy
Tuchomie i określającym wynikające z niej działania. Tak
ujęty program będzie wykorzystywany jako:
- główny instrument strategicznego zarządzania gminą w
zakresie ochrony środowiska,
- podstawa tworzenia programów operacyjnych i zawierania
kontraktów z innymi jednostkami administracyjnymi
i podmiotami gospodarczymi,
- przesłanka konstruowania budżetu gminy, płaszczyzna
koordynacji i układ odniesienia dla innych podmiotów
polityki ekologicznej, podstawa do ubiegania się o
fundusze celowe.
Cele i działania proponowane w programie ochrony środowiska posłużą do tworzenia warunków dla takich zachowań ogółu społeczeństwa gminy Tuchomie, które służyć
będą poprawie stanu środowiska przyrodniczego. Realizacja celów wytyczonych w programie powinna spowodować
polepszenie warunków życia mieszkańców przy zachowaniu
walorów środowiska naturalnego na terenie gminy.
Program ochrony środowiska przedstawia aktualny stan
środowiska, określa hierarchię niezbędnych działań zmierzających do poprawy tego stanu, umożliwia koordynację
decyzji administracyjnych oraz wybór decyzji inwestycyjnych
podejmowanych przez różne podmioty i instytucje. Sam
program nie jest dokumentem stanowiącym, ingerującym
w uprawnienia poszczególnych jednostek administracji
rządowej i samorządowej oraz podmiotów użytkujących
środowisko. Należy jednak oczekiwać, że poszczególne jego
wytyczne i postanowienia będą respektowane i uwzględniane w planach szczegółowych i działaniach inwestycyjnych
w zakresie ochrony środowiska.
Zakłada się, że kształtowanie polityki ekologicznej w
gminie Tuchomie będzie miało charakter procesu ciągłego,
z jednoczesnym zastosowaniem metody programowania
“kroczącego”, polegającej na cyklicznym weryfikowaniu
perspektywicznych celów w przekrojach etapowych i wydłużaniu horyzontu czasowego programu w jego kolejnych
edycjach.
Poz. 169
2. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU I GŁÓWNE
UWARUNKOWANIA PROGRAMU
Sposób opracowania programu został podporządkowany metodologii właściwej dla planowania strategicznego,
polegającej na:
- określeniu diagnozy stanu środowiska przyrodniczego
w gminie Tuchomie, zawierającej charakterystyki
poszczególnych komponentów środowiska wraz z oceną
stanu,
- określeniu kreatywnej części programu poprzez
konkretyzację (uszczegółowienie) celów głównych oraz
ich operacjonalizację w postaci sformułowania listy
działań,
- scharakteryzowaniu uwarunkowań realizacyjnych
programu w zakresie rozwiązań prawno-instytucjonalnych,
źródeł finansowania, ocen oddziaływania na środowisko
planowania przestrzennego,
- określeniu zasad monitorowania.
Źródłami informacji podczas opracowania programu były
materiały uzyskane z Urzędu Gminy Tuchomie, ze Starostwa
Powiatowego w Bytowie, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska a
także prace instytutów i placówek naukowo – badawczych
z zakresu ochrony środowiska oraz gospodarki odpadami,
jak również dostępna literatura fachowa.
Jako punkt odniesienia dla Programu Ochrony Środowiska przyjęto aktualny stan środowiska oraz stan infrastruktury ochrony środowiska na dzień 31.12.2007.
Program oparty jest na zapisach następujących dokumentów:
— Prawo ochrony środowiska z 27 kwietnia 2001 r. (DzU
z 2008 r. nr 25, poz. 150 – t.j.). Definiuje ono ogólne
wymagania w odniesieniu do programów ochrony
środowiska opracowywanych dla potrzeb województw,
powiatów i gmin.
— Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014”.
– Warszawa grudzień 2006 r. Zgodnie z zapisami tego
dokumentu program winien definiować:
- cele krótkookresowe do 2010 r.,
- zadania na lata 2010 – 2014,
- monitoring realizacji programu,
- nakłady finansowe na wdrożenie programu.
— Cele i zadania ujęte w kilku blokach tematycznych, a
mianowicie:
- cele i zadania o charakterze systemowym,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie surowców,
- jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne.
— Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego
na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 20112014
W dokumentach tych określono długoterminową politykę ochrony środowiska odpowiednio dla województwa
pomorskiego, Powiatu Bytowskiego i gminy Tuchomie,
przedstawiono cele krótkoterminowe i sposób ich realizacji, określono sposoby zarządzania środowiskiem i aspekty
finansowe realizacji programu.
— Wytyczne do sporządzania programów ochrony
środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym,
które podają sposób i zakres uwzględniania polityki
ekologicznej państwa w programach ochrony środowiska
oraz wskazówki, co do zawartości programów.
W gminnym programie powinny być uwzględnione:
- zadania własne gminy (pod zadaniami własnymi należy
rozumieć te przedsięwzięcia, które będą finansowane
w całości lub częściowo ze środków budżetowych
i pozabudżetowych będących w dyspozycji gminy),
Dziennik Urzędowy
— 370 —
- zadania koordynowane (pod zadaniami koordynowanymi należy rozumieć pozostałe zadania związane z
ochroną środowiska i racjonalnym wykorzystaniem
zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków zewnętrznych,
będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla
centralnego, bądź instytucji działających na terenie
gminy, ale podległych bezpośrednio organom centralnym),
Niniejszy dokument będzie uszczegóławiany, korygowany
i koordynowany z projektowanymi obecnie aktami
wykonawczymi do ustawy “Prawo ochrony środowiska”
i do kilkunastu ustaw komplementarnych, których treść
powinna być uwzględniana w programie.
3. CHARAKTERYSTYKA GMINY TUCHOMIE
Gmina Tuchomie położona jest w zachodniej części
województwa pomorskiego, w środkowej części powiatu
bytowskiego, ok. 100 km na zachód od Gdańska i 60 km na
południe od Słupska. Graniczy z pięcioma gminami: Borzytuchom, Kołczygłowy, Miastko, Lipnica i Bytów. Bogactwo
lasów, jezior oraz czystego powietrza nieskażonego obecnością przemysłu powoduje, że region ten jest jednym z
najpiękniejszym zakątków północnej Polski. Pod względem
powierzchni (106,65 km2) gmina jest najmniejszą gminą w
skali powiatu, zajmując około 4,8% jego powierzchni. Gmina
posiada 12 sołectw, 12 obrębów wiejskich, które obejmują
13 miejscowości. Teren gminy zamieszkuje ogółem 3994
osób (dane z 12.2007 r.).
Liczba mieszkańców gminy w ostatnich kilku latach
kształtowała się następująco:
3887 mieszkańców - wg danych z 2000 r.,
3931 mieszkańców – wg danych z 2003 r.,
3979 mieszkańców – wg danych z dn. 30.06.2007 r.
3994 mieszkańców – wg danych z 12.2007 r.
Średnia gęstość zaludnienia w gminie jest przeciętna,
wynosi ok. 37 osób/km2 i jest niewiele mniejsza od średniej
wielkości dla obszarów wiejskich województwa pomorskiego
(41 osób/km2) oraz niewiele większa od średniej wielkości
zaludnienia w gminach wiejskich powiatu bytowskiego (35
osób/km2).
W skład gminy wchodzi dwanaście sołectw:
– Ciemno,
– Kramarzyny,
– Masłowice Trzebiatkowskie,
– Masłowice Tuchomskie,
– Masłowiczki,
– Modrzejewo,
– Nowe Huty,
– Piaszno,
– Tągowie,
– Trzebiatkowa,
– Tuchomie,
– Tuchomko
Ziemia Tuchomska to teren tzw. pogranicza kulturowego, na którym przez wiele stuleci ścierały się elementy
kultury kaszubskiej, polskiej i niemieckiej. Najstarszymi
mieszkańcami tych terenów są Kaszubi, którzy przez setki
lat żyli wśród ludności niemieckiej, a po 1945 r. również
ukraińskiej.
Obszar gminy Tuchomie wchodzi w skład makroregionu
Pojezierza Zachodniopomorskiego, mezoregionu Pojezierza Bytowskiego. Gmina charakteryzuje się bardzo silnie
urozmaiconą rzeźbą terenu, która stanowi podstawę jej
walorów krajobrazowych. Różnice wysokości dochodzą
do 131metrów. Najwyższym punktem jest góra w okolicach
Piaszna: 237,6 m.n.p.m, najniższym punktem jest tafla
jeziora Chotkowskiego: 106 m.n.p.m. O wybitnej wartości
przyrodniczej obszaru decyduje fakt, że sąsiadują tu ze sobą
Poz. 169
skrajnie różne ekosystemy: morze, jeziora, rzeka, wydmy,
lasy, torfowiska, łąki.
3.1. Warunki klimatyczne
Gmina Tuchomie położona jest w obrębie Pomorskiej
Dzielnicy Klimatycznej, w której klimat kształtowany jest pod
wpływem Morza Bałtyckiego, co w dużym stopniu decyduje o
warunkach klimatycznych w gminie. W następstwie ścierania
się wpływów mas powietrza morskiego i kontynentalnego,
klimat charakteryzuje duża zmienność warunków pogodowych. Dominacja klimatu morskiego kształtuje pogodę
raczej łagodną, wilgotną, bez ostrych wahań temperatury.
Lata bywają chłodne, a zimy ciepłe. Klimat jest chłodniejszy
niż w Polsce centralnej, a ilość opadów wyższa.
Średnia temperatura roczna wynosi 6,5-7,2oC. Najchłodniejszym miesiącem jest luty (średnia temperatura -3,0oC),
najcieplejszym jest lipiec (średnia temperatura 16,8oC).
Okres wegetacyjny jest dość krótki i trwa przeciętnie poniżej 200dni. Długość okresu zimowego wynosi 70-100 dni,
średnia liczba dni z pokrywą śniegową waha się od 55 do
70. Opady atmosferyczne uzależnione są od napływających
mas zachodnich powietrza i ukształtowania terenu. Suma
opadów atmosferycznych wynosi 650 – 750 mm rocznie.
Największe opady notuje się w okresie od maja do lipca,
wynoszą 190-210 mm. Na obszarze gminy przeważają
wiatry z sektora zachodniego, ich udział przekracza 60%.
Odnotowuje się również duży udział cisz – 26% w skali roku.
Urozmaicona rzeźba terenu i zróżnicowanie zbiorowisk
roślinnych powodują występowanie lokalnych mikroklimatów. Największe różnice zauważa się między strefą wzniesień czołowo morenowych, a dnem rynien i w podmokłych,
zabagnionych obniżeniach terenu, gdzie panują najbardziej
niekorzystne warunki klimatyczno-zdrowotne.
3.2. Analiza zagospodarowania przestrzennego gminy
3.2.1. Struktura zagospodarowania przestrzennego
Na obszarze tym historycznie już rolnictwo pełni funkcję
dominującą przestrzennie i gospodarczo. Użytki rolne stanowią zdecydowaną większość ogólnej powierzchni gminy,
stąd główną gałęzią gospodarki jest rolnictwo, stanowiące
źródło utrzymania dla większości ludności w gminie.
Obszar gminy Tuchomie, jako rejon typowo rolniczy, z
dominującą wiejską zabudową, słabo uprzemysłowiony, o
niewielkiej gęstości zaludnienia, jest w niewielkim stopniu
poddany antropopresji. Poważniejsze zagrożenia dla środowiska naturalnego wiążą się z niedostatecznie rozwiniętą
gospodarką komunalną.
Jak podano powyżej, podstawową formą zagospodarowania terenu w gminie Tuchomie jest zagospodarowanie rolne,
głównie rolnictwo indywidualne. Konieczność dostosowania
się rolnictwa do warunków ekonomicznych od momentu
przystąpienia do Unii Europejskiej, napływ unijnych środków
finansowych oraz sytuacja demograficzna na wsi, powodują zmianę struktury agrarnej, zwiększanie się powierzchni
użytków rolnych i wypadanie gruntów słabszych z zagospodarowania rolniczego na rzecz zalesień, co w konsekwencji
prowadzi do poprawy warunków środowiskowych.
W skład gminy wchodzi 12 sołectw. W miejscowościach
wchodzących w skład poszczególnych sołectw wiodącą rolę
zajmuje budownictwo jednorodzinne i zagrodowe częściowo
rozproszone, osiedla mieszkaniowe po byłych gospodarstwach rolnych oraz zabudowa związana z działalnością
handlowo – usługową.
3.2.1.1. Formy użytkowania terenów
Największą powierzchnię zajmują użytki rolne (ponad
65% ogólnej powierzchni gminy). Struktura użytkowania
gruntów gminy Tuchomie przedstawia się następująco:
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 371 —
Tabela 1. Formy użytkowania terenów gminy Tuchomie.
Rodzaj
Powierzchnia
[ha]
1
Użytki rolne
6962
2
Lasy
2681
3
Nieużytki
459
4
Tereny komunikacyjne
289
5
Wody stojące
83
6
Wody płynące
78
7
Różne
43
8
Tereny mieszkalne
34
9
Inne tereny zabudowy
15
10
Tereny rekreacyjno – wypoczynkowe
9
11
Tereny przemysłowe
7
12
Użytki kopalne
3
13
Zurbanizowane tereny budowlane
2
Udział %
65,28
25,14
4,3
2,71
0,78
0,73
0,4
0,32
0,14
0,08
0,07
0,03
0,02
Rys. 1. Formy użytkowania terenów.
Użytki rolne
Udział procentowy [%]
Lasy
2,71
4,3
Nieużytki
Tereny komunikacyjne
Wody stojące
Wody płynące
25,14
Różne
Tereny mieszkalne
Inne tereny zabudowy
Tereny rekreacyjno –
65,28
wypoczynkowe
Tereny przemysłowe
Użytki kopalne
Zurbanizowane tereny budowlane
Źródło danych: Urząd Gminy Tuchomie
Dziennik Urzędowy
— 372 —
3.2.1.2. Transport
Transport na terenie Gminy Tuchomie jest głównie transportem drogowym, przez teren gminy nie przebiegają linie
kolejowe.
Przez teren gminy przebiegają następujące główne drogi:
- droga krajowa (w zarządzie Generalnej Dyrekcji Dróg
Poz. 169
Krajowych i Autostrad w Gdańsku):
- nr 20 - gr. woj. - gr. m. Niezabyszewo - Tuchomie Kramarzyny - Głodowo - gr. woj. – dł. ok. 14,5 km,
3.3. Demografia gminy
Cała gmina liczyła na koniec 2007 r. 3994 mieszkańców.
Ilość mieszkańców w poszczególnych sołectwach jest
zróżnicowana.
Tabela 2. Demografia gminy.
Sołectwo
Liczba mieszkańców
1
Ciemno
201
2
Kramarzyny
621
3
Masłowice Trzebiatkowskie
58
4
Masłowice Tuchomskie
132
5
Masłowiczki
83
6
Modrzejewo
422
7
Nowe Huty
81
8
Piaszno
164
9
Tągowie
206
10 Trzebiatkowa
459
11 Tuchomie
1345
12 Tuchomko
217
13 Sośnica
5
Do niekorzystnych aspektów niskiej gęstości zaludnienia należy niewątpliwie podniesienie kosztów dostępu do
infrastruktury technicznej wsi (ok. 37 osób/km2 w gminie
Tuchomie, przy 121 osobach/km2 w całym województwie
pomorskim).
Tuchomie jest jedną z 4 gmin powiatu bytowskiego
posiadających dodatnie saldo migracji, związane głównie
z rynkiem pracy.
Wg danych statystycznych od 5 lat liczba ludności
wzrasta (jest to widoczne również na przykładzie danych z
gminy Tuchomie), co wiąże się z ogólnokrajowa tendencją
spadku liczby ludności w miastach na rzecz społeczności
wiejskich. Wg prognoz GUS ta tendencja utrzyma się w
kolejnych latach.
3.4. Dominujące sektory gospodarcze
W 2006 r. na terenie gminy zarejestrowanych w rejestrze
REGON były 233 podmioty. Podział podmiotów według
branż przedstawia się następująco:
Tabela 3. Dominujące sektory gospodarcze gminy Tuchomie.
Rodzaj:
Liczba
Przetwórstwo przemysłowe
91
Rolnictwo, leśnictwo i łowiectwo
44
Handel, naprawy
37
Budownictwo
30
Obsługa firm - nieruchomości
13
Transport, łączność
11
Hotele, restauracje
4
Pośrednictwo finansowe
4
Ogółem:
233
Do największych przedsiębiorstw zlokalizowanych na
terenie gminy Tuchomie należą m.in.:
Tuchomie:
- WIRAX – ul. Łąkowa 2, 77-133 Tuchomie – producent
maszyn rolniczych, usługi ślusarskie (ok. 40
zatrudnionych),
- BAMA – ul. Lipowa 9, 77-133 Tuchomie – produkcja
przyczep, kontenerów, pojemników, wyrobów z metalu
(ok. 54 zatrudnionych),
- KONSMET – ul. Lipowa 4, 77-133 Tuchomie – produkcja
szafek metalowych
Trzebiatkowa:
- EXPRO - Tartak.
Dziennik Urzędowy
— 373 —
4. ZAŁOŻENIA WYJŚCIOWE PROGRAMU
Jako założenia wyjściowe do programu ochrony środowiska gminy Tuchomie przyjęto uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne, wynikające z obowiązujących aktów
prawnych, programów wyższego rzędu oraz dokumentów
planistycznych uwzględniających problematykę ochrony
środowiska. Niezbędne było również uwzględnienie zamierzeń rozwojowych gmin zarówno w zakresie gospodarczym
i przestrzennym, jak i społecznym.
Uwarunkowania te, w powiązaniu z aktualnym stanem
środowiska w powiecie były podstawą do zdefiniowania
priorytetów i celów w zakresie ochrony środowiska i racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych.
4.1. Uwarunkowania zewnętrzne opracowania programu
ochrony środowiska gminy Tuchomie
Zasady ochrony środowiska wymuszają zachowanie kompleksowego, a zarazem sektorowego podejścia. Gmina nie
jest układem zamkniętym, a poszczególne elementy środowiska zachowują ciągłość bez względu na granice terytorialne. Z tego względu, konieczne jest przyjęcie uwarunkowań
wynikających z programów, planów i strategii zewnętrznych
wyższego rzędu, umożliwiających szersze spojrzenie na
poszczególne dziedziny ochrony środowiska.
Główne uwarunkowania zewnętrzne dla gminy Tuchomie
w zakresie ochrony środowiska wynikają z następujących
dokumentów:
- strategii trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju,
województwa pomorskiego, powiatu bytowskiego, gminy
Tuchomie
- strategii rozwoju regionalnego kraju,
- koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju
i województwa pomorskiego,
- polityki ekologicznej państwa wraz z programem
wykonawczym,
- systemu prawa ochrony środowiska w Polsce, w tym
projektowanych aktów prawnych,
- międzynarodowych zobowiązań Polski w zakresie
ochrony środowiska,
- zobowiązań Polski przyjętych w zakresie ochrony
środowiska w ramach procesu akcesji do Unii
Europejskiej,
- programu ochrony środowiska dla województwa
pomorskiego,
- strategii i polityk sektorowych (zwłaszcza w zakresie
energetyki, energetyki odnawialnej, rolnictwa i obszarów
wiejskich, rozwoju regionalnego, edukacji ekologicznej,
transportu, leśnictwa).
4.1.1. Zasady realizacji programu
Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania
ujęte w „Polityce Ekologicznej Państwa na lata 2007 – 2010
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 - 2014”, „Programie Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na
lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014”
oraz w dostosowanej do wymagań ustawy Prawo ochrony
środowiska, zostały przyjęte jako podstawa niniejszego
programu.
Nadrzędną zasadą przedstawioną w Polityce Ekologicznej Państwa jest zasada zrównoważonego rozwoju. Rozwój
zrównoważony jest definiowany jako taki, który nie narusza
w sposób istotny i trwały środowiska życia człowieka i godzi
prawa przyrody, ekonomii oraz rozwoju społeczeństw wraz
ze zrównoważeniem szans dostępu do zasobów między
pokoleniem obecnym, a pokoleniami następnymi. W skrócie więc, jest to rozwój człowieka wynikający z działalności
człowieka odbywającego się w harmonii z przyrodą. Najważniejszymi czynnikami, które należy uwzględniać przy progra-
Poz. 169
mowaniu zrównoważonego rozwoju są: czynniki społeczne,
ekologiczne, przestrzenne i ekonomiczne.
Rozwój zrównoważony oznacza więc taką filozofię rozwoju globalnego, regionalnego i lokalnego, która przeciwstawia
się ekspansji opartej wyłącznie o wzrost gospodarczy.
4.1.1.1. Polityka Ekologiczna Państwa
Nadrzędnym, strategicznym celem polityki ekologicznej
państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego
kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i tworzenie podstaw do zrównoważonego
rozwoju społeczno - gospodarczego.
Realizacja tego celu osiągana będzie poprzez niezbędne działania organizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie
postanowień Traktatu Akcesyjnego), tworzenie regulacji
dotyczących zakresu korzystania ze środowiska i reglamentowania poziomu tego wykorzystania w najważniejszych
obszarach ochrony środowiska. Stąd celami realizacyjnymi
Polityki ekologicznej są:
- wzmacnianie
systemu
zarządzania
ochroną
środowiska,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne
wykorzystanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody
i energii,
- dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców
Polski,
- ochrona klimatu.
Wymienione cele (oprócz pierwszego) zgodne są z celami
VI Programu Działań na Rzecz Środowiska oraz Odnowioną
Strategią UE dotyczącą Trwałego Rozwoju. W ten sposób
realizacja krajowej polityki ekologicznej wpisywać się będzie
w osiąganie celów tej polityki na poziomie całej Wspólnoty.
Osiąganiu powyższych celów służyć będzie realizacja
następujących priorytetów i zadań:
1. Wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska
polegające na:
- przeglądzie prawa z punktu widzenia jego zgodności
z przepisami UE, jego zmianie i uproszczeniu oraz
koordynacji działań w tym zakresie,
- zapewnieniu integracji celów ochrony środowiska
i priorytetów polityki ekologicznej ze strategiami rozwoju różnych sektorów gospodarki,
- prowadzeniu edukacji ekologicznej dla zapewnienia
akceptacji społecznej dla podejmowanych programów
- zapewnieniu pełniejszego wykorzystania sił rynkowych
dla ochrony środowiska, likwidacji błędnych sygnałów
ekonomicznych - przykładowo antyekologicznych subsydiów oraz wzmocnienia proekologicznych zachowań,
- wspieraniu zmian w systemie podatkowym stymulującym działania pożądane z punktu widzenia ochrony
środowiska,
- promocji przyjaznych środowisku postaw konsumenckich,
- wspieraniu aktywności podmiotów gospodarczych
wdrażających systemy zarządzania środowiskowego,
- wzmocnieniu roli planowania przestrzennego jako
instrumentu ochrony środowiska,
- wspieraniu badań naukowych dotyczących ochrony
środowiska i racjonalnego wykorzystywania jego
zasobów,
- wprowadzeniu pełnej odpowiedzialności sprawcy za
szkody w środowisku jako elementu realizacji zasady
zanieczyszczający płaci,
Dziennik Urzędowy
— 374 —
- rozwój systemu oceny oddziaływań w cyklu życiowym
produktu oraz szacowania przepływów materiałowych
jako elementów Zintegrowanej Polityki Produktowej,
- zagwarantowaniu wystarczających środków finansowych na działania zapewniające realizację celów
polityki ekologicznej i rozwoju instrumentów wspierających te działania,
- zainicjowaniu prac dla szerszego uwzględniania w
kosztach produkcji kosztów zewnętrznych.
2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne
wykorzystanie zasobów przyrody polegająca na:
- wzmacnianiu krajowego systemu obszarów chronionych,
- weryfikacji i uporządkowaniu systemu obszarów chronionych w ramach sieci Natura 2000,
- stworzeniu skutecznych mechanizmów ochrony zasobów i walorów przyrodniczych oraz krajobrazowych
poza obszarami chronionymi,
- ochronie obszarów wodno - błotnych,
- odtworzeniu zniszczonych ekosystemów i siedlisk,
odbudowie zagrożonych gatunków roślin, zwierząt
i grzybów,
- wzmocnieniu ochrony różnorodności biologicznej
zarówno in situ jak i ex situ,
- kontynuacji prac zmierzających do wzrostu lesistości
kraju (docelowo do 30% pow. kraju),
- wspieraniu rozwoju wielofunkcyjnej gospodarki
leśnej,
- kontynuacji prac przy rekultywacji gruntów zdegradowanych,
- wspieraniu programów rolniczych zapewniających
zrównoważone korzystanie z gleb (rolnictwo ekologiczne i zrównoważone, programy rolno - środowiskowe),
- poszukiwaniu substytutów zasobów nieodnawialnych
i wspieraniu ich stosowania w gospodarce,
- wzroście racjonalności wykorzystania zasobów kopalin,
- wzmacnianiu bezpieczeństwa biologicznego w odniesieniu do genetycznie modyfikowanych organizmów
(GMO).
3. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
polegające na:
- wdrażaniu zasady decouplingu - rozdzielenia zależności presji środowiskowej od rozwoju gospodarczego (zapewnienie, że szybki rozwój gospodarczy nie
będzie powodował wzrostu wielkości ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do środowiska),
- zaoszczędzenie 9% energii finalnej w ciągu 9 lat, do
roku 2017,
- wprowadzaniu wskaźników zużycia surowców, wody
i energii na jednostkę produktu w poszczególnych
sektorach gospodarki,
- stworzenie mechanizmów ułatwiających wykorzystanie
prostych rezerw energetycznych przez ograniczanie
strat i wprowadzanie materiałów i technologii energooszczędnych;
- wspieraniu programów efektywnego wykorzystania
wody w przemyśle, w tym zamkniętych jej obiegów,
- osiągnięciu 7,5% udziału energii wytwarzanej ze źródeł
odnawialnych zarówno w bilansie zużycia energii pierwotnej w 2010 r., jak i takiego samego udziału tych
źródeł w produkcji energii elektrycznej,
- uzyskaniu 5,75% udziału biokomponentów w zużyciu
paliw płynnych transporcie w 2010 r.,
- opracowaniu i wdrażaniu planów gospodarowania
wodami na obszarach wydzielonych dorzeczy oraz
programów działań dla osiągnięcia dobrego stanu
wód w 2015 r.,
Poz. 169
- opracowaniu i wdrażaniu planów ochrony przeciwpowodziowej oraz zapobieganiu skutkom suszy.
4. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkańców Polski
polegająca na:
- zmniejszaniu ładunku zanieczyszczeń odprowadzanego do wód przez modernizację istniejących i budowę
nowych oczyszczalni ścieków,
- zakończeniu programu budowy kanalizacji i oczyszczalni ścieków z podwyższonym usuwaniem biogenów
w aglomeracjach powyżej 15 000 RLM,
- zakończeniu programu budowy oczyszczalni ścieków
w zakładach sektora rolno - spożywczego,
- optymalizacji potrzeb transportowych i ograniczaniu
emisji ze środków transportu jako elementu poprawy
jakości powietrza na terenach zurbanizowanych,
- realizacji programów ograniczenia wielkości emisji do
powietrza ze źródeł przemysłowych i komunalnych,
- ograniczeniu emisji z dużych źródeł spalania energetycznego,
- wspieraniu działań mających na celu unikanie wytwarzania odpadów i zapewniających bezpieczne dla
środowiska ich unieszkodliwianie,
- podniesieniu poziomu odzysku odpadów komunalnych
do 10% w 2010 r.,
- ograniczaniu zagrożenia dla zdrowia ludzi i jakości
środowiska spowodowanego stosowaniem środków
chemicznych,
- wycofywaniu z obrotu i stosowania substancji niszczących warstwę ozonową,
- zapobieganiu ryzyku powstania poważnych awarii
przemysłowych przez wzmacnianie kontroli nad
instalacjami stwarzającymi takie ryzyko,
- wspieraniu działań mających na celu ograniczanie
uciążliwości hałasu,
- ochronie ludzi i środowiska przed oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych,
- prowadzeniu skutecznego nadzoru nad wykorzystywaniem źródeł promieniowania jonizującego.
5. Ochrona klimatu polegająca na:
- spełnieniu wymagań Protokołu z Kioto,
- wykorzystaniu lasów jako pochłaniaczy gazów cieplarnianych,
- dalsza redukcja emisji gazów cieplarnianych ze
wszystkich sektorów gospodarki, wspieranie programów w tym zakresie;
- wspieranie programów zwiększających ilość wiązanego węgla,
- podjęciu działań instytucjonalnych pozwalających na
korzystanie z mechanizmów elastyczności Protokołu
z Kioto,
- rozpoczęciu analiz dotyczących potrzeb i możliwości
wdrażania działań adaptacyjnych w sektorach szczególnie wrażliwych na skutki zmiany klimatu,
- stworzeniu warunków instytucjonalnych pozwalających
na aktywne współtworzenie wspólnotowej polityki klimatycznej, w tym przyjęcia zobowiązań na okres po
roku 20121.
4.1.1.2. Program Ochrony Środowiska Województwa
Pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014
Program nie formułuje celu generalnego i podkreśla
pierwszorzędną potrzebę zachowania dobrego stanu środowiska, jako podstawowego warunku zrównoważonego
i harmonijnego rozwoju.
1) Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014. Ministerstwo
Środowiska-Warszawa, grudzień 2006 r.
Dziennik Urzędowy
— 375 —
Cele perspektywiczne, nawiązują do Polityki Ekologicznej
Państwa na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-14
oraz do VI Wspólnotowego Programu Działań w zakresie
środowiska naturalnego. Z uwagi na niewielki wpływ skali
regionalnej na zmiany klimatu, nie formułuje się w tym
zakresie celu perspektywicznego. Zagadnienia związane z
przeciwdziałaniem i ograniczaniem negatywnych skutków
wpływających na środowisko, zostały omówione w poniższych celach wraz z kierunkami działań.
Sformułowano 4 cele perspektywiczne, o charakterze stałych dążeń, które spełniają rolę osi priorytetowych – wyznaczają jednocześnie grupy celów realizacyjnych.
Cele2:
I. Środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jakości
środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego.
II. Wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem oraz
podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.
III. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne
wykorzystanie zasobów przyrody
IV. Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody
i energii.
5. REALIZACJA POLITYKI EKOLOGICZNEJ GMINY
TUCHOMIE.
„Program ochrony środowiska Gminy Tuchomie” został przyjęty uchwałą Rady Gminy Tuchomie w dniu 06.08.2004 r.
i obejmował cele z „Polityki Ekologicznej Państwa na lata
2004-2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20082012”. Działania ujęte w harmonogramie realizacji celów w
„Programie ochrony środowiska dla gminy Tuchomie na lata
2004-2010” udało się zrealizować w całości w latach 20042007, za wyjątkiem zadania z działu „Wzrost wykorzystania
energii ze źródeł odnawialnych – wymiana w budynkach
użyteczności publicznej kotłowni na kotłownię na biopaliwa”. Nadmienić jednak należy, że zadanie to planowane
było do wykonania w latach 2006-2010, do bieżącej chwili
został przygotowany wstępny projekt, a wymiana kotłowni
w Urzędzie Gminy i w zespole szkół wpisana jest do planu
inwestycyjnego na rok 2009.
Planowane jest w najbliższym czasie wybudowanie kotłowni na biomasę w Zespole Szkół w Tuchomiu oraz przy UG
Tuchomie – opracowany został wstępny projekt, bez pozwolenia na budowę.
Główne działania zostały skierowane na realizacje polityki
ekologicznej w takich obszarach jak:
Ochrona jakości wód powierzchniowych:
W ramach poprawy jakości wód powierzchniowych w latach
2004-2007 rozbudowano sieć kanalizacji sanitarnej w Tuchomiu, Ciemnie, Kramarzynach, Tuchomku i Trzebiatkowej.
Rozbudowano i zmodernizowano oczyszczalnię ścieków w
Tągowiu i Kramarzynach. Oczyszczalnia ścieków w Tuchomiu została wyposażona w stację odwadniania osadów.
Opracowano dokumentację oczyszczalni przydomowych.
Na ww. działania poniesiono koszty w łącznej wysokości
3.242.050,16 zł.
Ochrona wód podziemnych i ich wykorzystanie
W ramach ochrony wód podziemnych i ich wykorzystania w
latach 2004-2007 wykonano szereg prac modernizacyjnych,
dotyczących hydroforni w Tągowiu, stacji uzdatniania wody
w Trzebiatkowej i Kramarzynach (II stopień uzdatniania
wody w stacji Kramarzyny).
Dokonano połączenia wodociągu Masłowice Tuchomskie
PGR – Masłowice Tuchomskie.
Zlikwidowano hydrofornię w Masłowicach PGR.
Na ww. działania poniesiono koszty w łącznej wysokości
321.405,73 zł.
Poz. 169
Gospodarka odpadami
Na koniec 2007 r. zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych objęte było ok. 70% mieszkańców gminy Tuchomie (nie
były podpisane 233 umowy). Regulamin utrzymania czystości
i porządku na terenie gminy przyjęto dnia 29 grudnia 2005 r.
uchwałą Rady Gminy Tuchomie Nr XXIV/226/2005.
Selektywna zbiórka odpadów, na terenie gminy Tuchomie, obejmuje segregację papieru, szkła oraz tworzyw
sztucznych i prowadzona jest na dwa sposoby: w systemie
workowym (u źródła) i w systemie wielkopojemnikowym (w
czterech punktach na terenie gminy: Tuchomie, Kramarzyny,
Tągowie, Trzebiatkowa).
Ponadto w szkołach na terenie gminy prowadzona jest
zbiórka zużytych baterii.
Do końca 2002 r. w gminie funkcjonowało 7 składowisk
odpadów zmieszanych, zlokalizowanych w miejscowościach: Tągowie, Tuchomko, Modrzejewo, Tuchomie,
Ciemno, Trzebiatkowa i Kramarzyny. Powyższe składowiska
nie spełniały wymogów prawnych i z zakresu eksploatacji
składowisk. Dnia 21 czerwca 2002 r. Pomorski Wojewódzki
Inspektor Ochrony Środowiska w Gdańsku wydał decyzję
nr 37/I/2002 dotyczącą zamknięcia wszystkich składowisk.
W dniu 1 stycznia 2003 r. zamknięto składowiska w Tągowiu,
Trzebiatkowej i Tuchomku, natomiast 1 stycznia 2005 r. w
Modrzejewie, Tuchomiu, Ciemnie i Kramarzynach. Wszystkie wymienione składowiska wymagają rekultywacji.
Obecnie zmieszane odpady komunalne wytworzone na
terenie gminy Tuchomie, przyjmowane są na składowisko
Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w
Sierznie.
Rozważa się możliwość budowy kompostowni na terenie
gminy, w celu zagospodarowania wytworzonych osadów
ściekowych. Tym samym nie byłoby konieczności ich
wywozu na składowisko.
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji, obliczono że
na terenie gminy Tuchomie występuje 66.725 m2 wyrobów
azbestowych (w postaci płyt falistych azbestowo-cementowych), czyli ok. 953,2 Mg. Przewidywany koszt usunięcia
azbestu z obiektów na terenie gminy Tuchomie (bez rur
azbestowych) wyniesie ok. 2,002 mln zł.
Ochrona powietrza atmosferycznego
W latach 2004-2007 na terenie gminy wykonano szereg prac
termomodernizacyjnych, dotyczących m.in.:
- obiektów gminnych (budynków Urzędu Gminy, GOZ w
Tuchomiu i GOG w Tuchomiu)
- WOK w Kramarzynach
- WOK w Trzebiatkowej
- budynku mieszkalnym w Tuchomiu (po byłej zlewni)
- szkole podstawowej i gimnazjum w Tuchomiu,
Kramarzynach i Modrzejewie na łączną kwotę:
797.715,63 zł
Ochrona przed hałasem
W latach 2004-2007 wykonano prace modernizacyjne
i remonty dróg gminnych za kwotę 68.125 zł, sprzyjające
niższej emisji hałasu ze źródeł komunikacyjnych.
Edukacja ekologiczna
Na terenie Gminy Tuchomie edukacja ekologiczna prowadzona była przez Edukatora Ekologicznego, który przeprowadził m.in. konkursy o tematyce ekologicznej w szkołach.
Kształtowanie stosunków wodnych
W zakresie kształtowania stosunków wodnych w latach
2004-2007 wykonano prace konserwacyjne i porządkowanie
systemów melioracyjnych, odwodniono teren zabudowy mieszkaniowej w Modrzejewie, za łączna kwotę 49.694,77 zł.
2) Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na
lata 2007-2010 z uwzględnieniemperspektywy 2011-2014
Dziennik Urzędowy
— 376 —
Wykorzystanie środków Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w latach 2004-2007
Ze środków funduszu sfinansowano lub dofinansowano
m.in. takie działania jak:
- wywóz śmieci w związku z podpisanym porozumieniem
o segregacji śmieci oraz koszty edukacji ekologicznej
w gminie prowadzonej przez Edukatora Gminnego
– 12.946,90 zł
- współudział gminy w tworzeniu kompleksowego programu
gospodarki odpadami na bazie wysypiska w Sierżnie w
ramach porozumienia gmin – 16.752,98 zł
6. ZAŁOŻENIA OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY
TUCHOMIE NA LATA 2008-2012 Z PERSPEKTYWĄ
DO ROKU 2014
Naczelną zasadą przyjętą w przedmiotowym programie
jest zasada zrównoważonego rozwoju w celu umożliwienia
lepszego zagospodarowania istniejącego potencjału gminy
(zasobów środowiska, surowców naturalnych, obiektów,
sprzętu, jak i ludzi oraz wiedzy).
Na podstawie kompleksowego raportu o stanie środowiska i źródłach jego przekształcenia i zagrożenia
przedstawiono poniżej propozycję działań programowych
umożliwiających spełnienie zasady zrównoważonego rozwoju poprzez koordynację działań w sferze gospodarczej,
społecznej i środowiskowej. Daje to możliwość planowania
przyszłości gminy w perspektywie kilkunastu lat i umożliwia
aktywizację społeczeństwa gminy, zwiększenie inicjatywy
i wpływu społeczności na realizację działań rozwojowych.
Cele i działania proponowane w programie ochrony
środowiska powinny posłużyć do tworzenia warunków
dla takich zachowań ogółu społeczeństwa, które polegać
będą w pierwszej kolejności na niepogarszaniu stanu środowiska przyrodniczego na danym terenie, a następnie na
jego poprawie. Realizacja wytyczonych celów w programie
powinna spowodować zrównoważony rozwój gospodarczy,
polepszenie warunków życia mieszkańców przy zachowaniu
walorów środowiska naturalnego na terenie gminy.
6.1. Cele ekologiczne
Kompleksowość zagadnień ochrony środowiska, a także
zakres przeobrażeń na terenie gminy wymusiła wyznaczenie
celów średniookresowych i priorytetowych, a także przyjęcie
zadań z zakresu wielu sektorów ochrony środowiska. Spośród nich dokonano wyboru najistotniejszych zagadnień,
których rozwiązanie przyczyni się w przyszłości do poprawy
stanu środowiska na terenie gminy.
Wyboru priorytetów ekologicznych dokonano w oparciu o
diagnozę stanu poszczególnych komponentów środowiska
na terenie gminy Tuchomie, uwarunkowania zewnętrzne
(obowiązujące akty prawne) i wewnętrzne, a także inne
wymagania w zakresie jakości środowiska.
Wybór priorytetowych przedsięwzięć ekologicznych na
terenie gminy Tuchomie na lata 2008-2012 z perspektywą
do roku 2014 przeprowadzono przy zastosowaniu następujących kryteriów organizacyjnych i środowiskowych:
6.1.1. Kryteria o charakterze organizacyjnym
- wymiar zadania przedsięwzięcia (ponadlokalny
i publiczny),
- konieczność realizacji przedsięwzięcia ze względów
prawnych
- zabezpieczenia środków na realizację lub możliwość
uzyskania dodatkowych zewnętrznych środków
finansowych (z Unii Europejskiej z innych źródeł
zagranicznych lub krajowych),
- efektywność ekologiczna przedsięwzięcia,
- znaczenie przedsięwzięcia w skali regionalnej,
- spełnianie wymogów zrównoważonego rozwoju zgodność przedsięwzięcia dla rozwoju gospodarczego
gminy.
Poz. 169
6.1.2. Kryteria o charakterze środowiskowym
- możliwość likwidacji lub ograniczenia najpoważniejszych
zagrożeń środowiska i zdrowia ludzi,
- zgodność z celami ekologicznymi i zasadniczymi
kierunkami zadań wynikających ze Strategii rozwoju
województwa pomorskiego,
- zgodność z celami i priorytetami ekologicznymi
określonymi w “Polityce Ekologicznej Państwa na lata
2007-2010 z uwzględnieniem perspektyw na lata 20112014” i „Programie Ochrony Środowiska Województwa
Pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem
perspektywy 2011-2014”,
- zgodność z międzynarodowymi zobowiązaniami Polski w
- skala dysproporcji pomiędzy aktualnym i prognozowanym
stanem środowiska a stanem wymaganym przez
prawo,
- skala efektywności ekologicznej przedsięwzięcia (efekt
planowany, tempo jego osiągnięcia),
- wieloaspektowość efektów ekologicznych przedsięwzięcia
(możliwość jednoczesnego osiągnięcia poprawy stanu
środowiska w zakresie kilku elementów środowiska),
- w odniesieniu do gospodarki odpadami istotnym kryterium
była zgodność proponowanych zadań z wymogami
kształtowania nowoczesnej gospodarki odpadami poprzez
priorytetowe traktowanie tworzenia systemów, działań w
zakresie zbiórki i transportu, odzysku i unieszkodliwiania
odpadów.
6.1.3. Cele ekologiczne dla gminy Tuchomie.
Kierując się podanymi powyżej kryteriami, wyznaczono
następujące cele dla gminy Tuchomie z zakresu ochrony
środowiska:
- środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jakości
środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego,
- wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem oraz
podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne
wykorzystanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody
i energii.
7. ŚRODOWISKO DLA ZDROWIA – DALSZA POPRAWA
JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA
EKOLOGICZNEGO
7.1. Identyfikacja środowiskowych zagrożeń zdrowia, zahamowanie ich narastania oraz minimalizacja powodowanych przez nie skutków
Stan wyjściowy
Jakość środowiska w znacznym stopniu wpływa na stan
zdrowia. Wg raportu WHO około 25% zgonów i chorób w
skali globalnej jest wynikiem negatywnego oddziaływania
środowiskowego. Zanieczyszczenie środowiska ma swój
udział w rozwoju aż 80% chorób, pośrednio wpływa też
na ogólny stan zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez
ograniczenie człowiekowi dostępu do zasobów środowiskowych a co za tym idzie ograniczenie możliwości wypoczynku
i wrażeń estetycznych.
Dlatego też program ochrony środowiska powinien ujmować zjawiska globalne i długofalowe, wpływające zarówno
na zdrowie fizyczne jak i na komfort psychiczny człowieka.
Do największych problemów mających wpływ na stan zdrowia ludzi należą:
- jakość wody przeznaczonej do spożycia,
- zanieczyszczenie wód gruntowych,
- zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
- emisja hałasu.
Główne kierunki działań na rzecz środowiska i zdrowia
zostały określone w przyjętym przez Radę Ministrów Wieloletnim Programie „Środowisko a zdrowie”.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 377 —
Zahamowanie powstawania środowiskowych zagrożeń
zdrowia
Kierunki działań:
- wzmożenie monitoringu jakości wody do spożycia przez
ludzi szczególnie w odniesieniu do zawartości w wodzie
wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych
(WWA), trihalometanów (THM) oraz metali ciężkich,
- wzmocnienie nadzoru nad warunkami pracy pracowników
ze szczególnym uwzględnieniem narażania na czynniki
biologiczne oraz substancje chemiczne niebezpieczne,
- promocja zdrowego stylu życia i unikanie zagrożeń
oraz profilaktyka chorób cywilizacyjnych i ograniczenie
zewnętrznych przyczyn ich powstawania.
7.2. Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód podziemnych i powierzchniowych
Stan wyjściowy - wody powierzchniowe
Rzeki:
Wszystkie rzeki na terenie gminy Tuchomie należą do zlewiska Morza Bałtyckiego i obejmują następujące zlewnie:
- Zlewnia Słupii (przeważająca część gminy):
- rzeka Kamienica
- rzeka Poleśnica
- rzeka Jutrzenka
- Zlewnia Wieprzy (południowo zachodnia część gminy):
- rzeka Wieprza
- Struga Kramarzyńska
- Zlewnia Brdy (południowa część gminy).
W zlewni Słupii głównym ciekiem jest Kamienica, będąca
lewobrzeżnym dopływem Słupii. Kamienica wypływa z jeziora Kamieniczno, płynie w wąskiej i głębokiej dolinie. W jej
zlewni dominują piaski lodowcowe oraz płaty glin zwałowych. W swym biegu rzeka przyjmuje szereg dopływów,
z których największym jest Poleśnica. Wzdłuż Poleśnicy
i fragmentu Kamienicy biegnie zachodnia granica gminy. Od
ujścia Poleśnicy Kamienica płynie w wyraźnie wykształconej
dolinie położonej wśród lasów. Zlewnia Kamienicy jest na
tym odcinku uboga w sieć rzeczną. Północno – wschodnia
część gminy odwadniana jest przez rzekę Jutrzenkę, mającą
swe źródła koło wsi Tuchomko. Rzeka ta przepływa przez
jezioro Chotkowskie, leżące już poza obszarem gminy.
Jutrzenka opuszcza teren gminy przy północnych wybudowaniach Tągowia. System cieków wodnych w zlewni
Słupii uzupełniony jest przez liczne rowy odwadniające,
zlokalizowane głównie w dolinie Kamienicy i początkowym
odcinku Jutrzenki.
Rzeka Wieprza, według „Podziału hydrograficznego
Polski”, wypływa z jeziora Białego, leżącego na granicy gmin
Tuchomie i Lipnica. Wpada do niej Struga Kramarzyńska,
która wypływa z jez. Trzebiatowskich. Rzeka ta w górnym
biegu przyjmując liczne dopływy z mokradeł położonych
między Masłowiczkami i Kramarzynami, tworzy pętlę, otaczając od południa i zachodu Kramarzyny, przepływa przez
Kramarzynki i już po opuszczeniu terenu gminy kieruje się
na północny – zachód.
Dział wodny I rzędu oddziela zlewnię Słupii i zlewnię
Wieprzy od zlewni Brdy, do której według „Podziału hydrograficznego Polski” zaliczono południowy fragment gminy.
W tej części gminy, zaklasyfikowanej do zlewni Prądzony
(Prądzona – Chocina – Brda) nie ma wyraźnie wykształconej
sieci rzecznej.
Położenie gminy Tuchomie w strefie wododziałowej
powoduje, że na wielu terenach, zwłaszcza zlewni Wieprzy
i Brdy sieć hydrograficzną stanowią drobne strumienie, rowy
i małe jeziorka bezodpływowe.
Monitoring rzek:
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku
Delegatura w Słupsku w 1998 i 2003 r. wykonał badania
jakości wód rzeki Kamienica. Następne badania mają zostać
wykonane w 2009 r. W 2006 r. skontrolował stan czystości
12 rzek województwa pomorskiego, w 69 punktach kontrolnych. Zakres i częstotliwość wykonywanych badań ustalono zgodnie z rozporządzeniami wykonawczymi do ustawy
Prawo wodne. Zakres badań obejmował łącznie ponad 50
wskaźników:
— wskaźniki fizyczne
— wskaźniki tlenowe
— wskaźniki biogenne
— wskaźniki zasolenia
— metale (w tym metale ciężkie)
— wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych
— wskaźniki biologiczne
— wskaźniki mikrobiologiczne.
Rozporządzenie MŚ zakłada podział na 5 klas jakości
wód:
klasa I - wody o bardzo dobrej jakości;
klasa II - wody dobrej jakości;
klasa III - wody zadowalającej jakości;
klasa IV - wody niezadowalającej jakości;
klasa V - wody złej jakości.
Stan czystości rzeki Kamienicy był dobry i na całości jej
kontrolowanego fragmentu spełniał normatywy II-klasowe.
Jakość wód odpowiadała I, względnie II klasie czystości.
Stan sanitarny wód, określany w oparciu o miano Coli typu
feralnego, przedstawiał się mniej korzystnie, jednak nie
wykraczał poza obowiązujące normy. Wartości wskaźnika
bakteriologicznego odpowiadały w znacznej mierze II klasie
czystości.
Tabela 4. Stan jakości wód rzeki Kamienicy w latach 1998 i 2003.
Lp.
1
Wskaźnik
Jedn.
Tlen
rozpuszczony
mg O2/l
Przekrój pomiarowy Tuchomie
1998 rok
2003 rok
Ocena wg
Ocena wg
rozporządzenia
rozporządzenia
Wartość
Wartość
MŚ w sprawie
MŚ w sprawie
klasyfikacji
klasyfikacji
1
1
wód
wód
9,8
I
10,7
I
Dziennik Urzędowy
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
p
y
BZT5
ChZTMn
ChZTCr
Azot
amonowy
Azot
azotynowy
Azot
azotanowy
Azot ogólny
Fosforany
Fosfor ogólny
Cynk
Kadm
Miedź
Ołów
Fenole lotne
Miano Coli
typu
feralnego
Chlorofil „a”
Saprobowość
sestonu
Poz. 169
— 378 —
mg O2/l
mg O2/l
mg O2/l
3,3
8,0
20,9
II
III
II
3,5
4,6
14,9
II
II
II
mg N/l
0,16
-
0,09
-
mg N/l
0,009
I
0,009
I
mg N/l
0,41
I
0,27
I
mg N/l
mg PO4/l
mg P/l
mg Zn/l
mg Cd/l
mg Cu/l
mg Pb/l
mg/l
1,62
0,20
0,12
0,028
0,0001
0,006
0,004
0,005
I
I
I
I
I
I
I
II
1,37
0,12
0,082
0,036
0,0004
0,002
0,009
0,004
I
I
I
I
I
I
I
II
ml/bakt.
0.025
II
0,15
II
µm/l
6,7
I
4,2
I
-
1,88
II
1,78
II
1
- rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych,
sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32 poz. 1730
z dnia 11 lutego 2004 r.)
Monitoring wykonany w 2006 r. dotyczył również rzeki
Wieprzy – 1 punkt pomiarowy (pomiar dokonywany był jednakże w miejscowości Czernica, znajdującej się na terenie
sąsiedniej gminy – interesujący ze względu na położenie
punktu pomiarowego w najbliższej odległości od granic
gminy Tuchomie). Punkt pomiarowy w Czarnicy (nr 1 na
mapie Wieprzy) pozostaje jedynym mierzalnym punktem
odniesienia do poziomu jakości wód w gminie Tuchomie.
Rzeka Wieprza była zadowalającej jakości, co w ogólnym
rozumieniu rozciąga się również na jakość dorzeczy tych
rzek znajdujących się na terenie gminy Tuchomie, których
wnioskowana jakość nie powinna być gorsza niż samych
rzek. Wody charakteryzowały się wysokim natlenieniem
i niskim poziomem stężeń większości metali i substancji
biogennych.
Dziennik Urzędowy
— 379 —
Poz. 169
Rys. 2. Zlewnia Wieprzy, punkty pomiarowe, źródła zanieczyszczeń.
Związek Miast i Gmin Dorzecza Rzeki Słupii i Łupawy, do
którego należy Gmina Tuchomie opracował „Kompleksowy
program porządkowania gospodarki wodno ściekowej dla
gmin położonych w zlewni Słupii i Łupawy”. Zadania realizowane są we współudziale z innymi gminami środkowego
dorzecza. Zespół Szkół w Tuchomiu, począwszy od 2003 r.,
prowadzi badania dot. jakości wód rzeki Kamienica, potwierdzając coraz lepszą jakość wód ww. rzeki, przyczyniając
się do zaklasyfikowania jej do kategorii wód najwyższej
jakości.
Wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze
źródeł rolniczych.
Wody badanych w 2006 rzek nie są zanieczyszczone ani
zagrożone zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze
źródeł rolniczych na terenie całego województwa pomorskiego. Spośród wskaźników stosowanych do oceny stopnia
eutrofizacji płynących śródlądowych wód powierzchniowych,
przekroczenia wartości granicznych, powyżej których następuje eutrofizacja, obserwowano najczęściej dla średnich
rocznych wartości stężeń chlorofilu „a” bezpośrednio poniżej
zbiorników wodnych i w wodach o niewielkim przepływie.
Wysoki poziom azotanów, azotu ogólnego i fosforu ogólnego, występował na ogół poniżej zrzutów z oczyszczalni
ścieków (tabela poniżej).
Tabela 5. Wartości stężeń podstawowych wskaźników eutrofizacji wód wg badań
przeprowadzonych w 2006r.
Rzeka
Punkt
kontrolny
Wieprza
Czarnica
Fosfor og.
3
mg P/dm
0,1
Stężenie średnie roczne
Stężenie maks.
Azot og.
Chlorofil
mg N/
Azotany
Azotany mg
3
3
3
dm
mg NO3/ dm "a" µg/ dm3
NO3/ dm
2,12
2,88
7,2
5,4
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 380 —
Przydatność do bytowania ryb w warunkach naturalnych.
Rozporządzenia określa wymagania, jakim powinny
podlegać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb
łososiowatych i karpiowatych w warunkach naturalnych.
Biorąc pod uwagę teren całego województwa pomorskiego, należy powiedzieć, że wody rzek badanych w 2006 r.
nie spełniały wymagań, jakim powinny podlegać wody
śródlądowe będące środowiskiem życia ryb łososiowatych
i karpiowatych w warunkach naturalnych. Przyczyną był
przede wszystkim zbyt wysoki, w stosunku do wymaganego,
poziom azotynów i fosforu ogólnego notowany praktycznie
we wszystkich punktach kontrolnych. W części punktów
kontrolnych o braku przydatności wód do bytowania obu
gatunków ryb lub tylko łososiowatych decydował okresowy
wzrost temperatury i spadek natlenienia wody oraz nadmierna ilość substancji organicznych, azotu amonowego,
niejonowego amoniaku i zawiesiny ogólnej.
Węglowodory
ropopochodne
Związki fenolowe
Miedź
Cynk
Fosfor ogólny
Azotyny
Amoniak niejonowy
Azot amonowy
Substancje
organiczne BZT5
Tlen rozpuszczony
pH
Zawiesina ogólna
Rzeka - punkt
kontrolny
Temperatura
Tabela 6. Przydatność do bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych w warunkach
naturalnych.
Wieprza - Czarnica
warunki spełnione dla ryb łososiowatych i karpiowatych
warunki spełnione tylko dla ryb karpiowatych
warunki nie są spełnione dla obu gatunków ryb
III
Przydatność
wód dla
bytowania
ryb3
Wskaźniki
Wskaźniki
decydujące
decydujące
2006
2005 2006
o jakości
o jakości
wody
wody
ChZT-Cr,
LBCfek
A3
A3 –
indeks
fenolowy
nieprzydatne
IV
Jakość wg
wymagań dla wód
ujmowanych dla
zaopatrzenia
ludności2
nieprzydatne
Wieprza Czarnica 105,8 1
ogólna
Nazwa
Kilometr
Rzeka
Ocena wg
rozporządzenia MŚ
w sprawie klasyfikacji
wód1
sanitarna
Punkt
pomiarowo kontrolny
Nr p.p.k. na mapie
Tabela 7. Zestawienie ocen jakości wody rzeki Wieprza w 2005 i 2006 roku
1
- rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i
podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz.
U. Nr 32 poz. 1730 z dnia 11 lutego 2004 r.)
2
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać
wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. (Dz. U. Nr 204
poz. 1728 z dnia 9 grudnia 2002 r.)
- rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać
wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych. (Dz. U. Nr 176 poz. 1455 z dnia 23
października 2002 r.)
LBCfek – liczba bakterii grupy Coli typu fekalnego
3
Dziennik Urzędowy
— 381 —
Pomorski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Gdańsku nie prowadził w opisywanych latach badania rzek
płynących w granicach gminy Tuchomie.
Biorąc pod uwagę brak pomiarów wykonywanych na
terenie gminy Tuchomie (najbliższy punkt pomiarowy
znajduje się w sąsiedniej gminie, poniżej oczyszczalni Kramarzyny) oraz ogólny stan wód w województwie można z
dużym prawdopodobieństwem określić, że średni stan wód
powierzchniowych w gminie Tuchomie odpowiada przynajmniej średniemu stanowi wód w województwie pomorskim
(klasa III i IV).
Badania i pomiary dotyczą miejsca poniżej zrzutu ścieków
oczyszczalni Kramarzyny, co w dużej mierze daje również
obraz jakości odprowadzanych ścieków.
W całym województwie pomorskim przewagę stanowiły
wody o zadowalającej jakości (72%).
Poz. 169
Wody rzek charakteryzują się na ogół:
— wysokim natlenieniem
— niskim lub nieco podwyższonym stężeniem zawiesiny
ogólnej, substancji nieorganicznych i biogennych
— niskim poziomem metali
— nie wykrywaniem w nich wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych oraz pestycydów
— poziomem fenoli lotnych świadczącym o ich bardzo
dobrej lub dobrej jakości
— wysoki poziom substancji organicznych
— zróżnicowany poziom chlorofilu
— nie spełnianiem wymagań dla naturalnego środowiska
życia ryb łososiowatych i karpiowatych
Jeziora:
Na terenie gminy Tuchomie występuje 35 jezior o
powierzchni powyżej 1ha. Wykaz największych jezior
przedstawia tabela:
Tabela 8. Jeziora w gminie Tuchomie.
Nazwa jeziora
Powierzchnia [ha] Maks. głębokość [m] przepływowe
1
Gwodny
0,94
b.d.
nie
2
Borowe
4,57
5,0
nie
3
Witków (Wilków)
6,10
b.d.
tak
4
Długie (część W)
10,04
5,0
nie
5
Tuchomskie
3,4
2,5
tak
6
Piaszno
24,08
5,0
nie
7
Krumer
7,21
6,0
nie
8
Bagno
5,6
5,5
nie
9
Spore
5,78
2,5
nie
10 Naleton Duży
14,18
b.d.
tak
11 Naleton Mały
11,12
b.d.
tak
12 Przytarnia
7,77
b.d.
tak
13 Kamieniczno (częściowo) 29,54 (całk. 132,1)
14
tak
14 Białe
9,52
b.d.
nie
W 2006 r. w ramach monitoringu krajowego i regionalnego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Gdańsku przebadał stan czystości 14 jezior województwa
pomorskiego o łącznej powierzchni 3036 km2, położonych
w zlewniach rzek: Wdy, Raduni, Słupii, Wieprzy i Gwdy. Ze
względu na unikatowy charakter jezior, w szczególności
specyfikę wody i flory, od wielu lat w województwie badane
są jeziora lobeliowe.
Rys. 3. Stan czystości jezior w województwie pomorskim na podstawie badań wykonanych
w latach 1996-2006 - ocena ogólna.
Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2006r (WIOŚ Gdańsk)
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 382 —
Badania prowadzono zgodnie z „Wytycznymi Monitoringu Podstawowego Jezior”, a oceny jakości wód dokonano w oparciu o zespół wskaźników fizyko-chemicznych
i biologicznych. Znaczenie weryfikujące miały te z nich,
które poważnie zagrażają biocenozie jeziora i zdrowiu
jego użytkowników. Badania prowadzono na wybranych
stanowiskach, w warstwach wody na głębokości 1m pod
powierzchnią i 1m nad dnem.
Wynikiem przeprowadzonych badań jest stwierdzenie:
— stan s anitarny wszystkich badanych jezior odpowiadał
I klasie czystości
— przewagę stanowiły zbiorniki o wodach odpowiadających
II klasie czystości.
Jednakże na terenie gminy Tuchomie nie było badane żadne
jezioro w powyższym systemie monitoringu przeprowadzanym w roku 2006.
Jedyne badania czystości wód dotyczą tylko jeziora
Kamieniczno, przeprowadzane w latach 1996-2006. W tabeli
przedstawiono dane dotyczące monitoringu przeprowadzonego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Gdańsku w sąsiedztwie, na terenie gminy Lipnica.
Tabela 9. Monitoring jezior w gminie Tuchomie.
L.p. Nazwa
Docelowa
Klasa czystości Kategoria
Rok
jeziora
klasa
ustalona
na podatności
na badania
czystości
podstawie
biodegradację
badań
1
Kamieniczno
I
II
II
2000
Reasumując, badania jezior w gminie i jej pobliżu wykazują:
— przewagę stanowią zbiorniki o wodach odpowiadających
II klasie czystości,
— latem wody w zbiornikach były na ogół wysoko
natlenione,
— wody zbiorników charakteryzowały się na ogół niską
lub umiarkowanie wysoką zawartością rozpuszczonych
substancji mineralnych, materii organicznej i substancji
biogennych w warstwie powierzchniowej,
— wody jezior charakteryzowała najczęściej podwyższona
lub umiarkowana produkcja biologiczna,
— stan sanitarny wszystkich badanych jezior odpowiadał I
klasie czystości.
Zlewnia
Słupia
Odprowadzanie ścieków:
Gospodarka ściekowa na terenie gminy Tuchomie obejmuje głównie zagospodarowanie ścieków komunalnych. Nie
występują trudności ze ściekami przemysłowymi, w których
nie występują przekroczenia dopuszczalnych ładunków oraz
zagrożeń dla czystości wód w odbiornikach.
Siedem miejscowości posiada sieć kanalizacji sanitarnej, sieć kanalizacji jest wyposażona w 8 przepompowni
ścieków, w których są zainstalowane 2 pompy zatapialne.
W miejscowościach, w których znajduje się wybudowana
sieć kanalizacji sanitarnej obowiązkiem jest podłączenie
się do niej. W skali gminy 2280 mieszkańców jest objętych
systemem kanalizacji.
Skanalizowanie miejscowości (z systemem kanalizacji
odprowadzającym do oczyszczalni) [%]:
Tabela 10. Skanalizowanie w gminie Tuchomie.
Miejscowość
Skanalizowanie [%]
Tuchomie
85
Tągowie
85
Kramarzyny
74
Modrzejewo
69
Ciemno
59
Tuchomko
51
Trzebiatkowa
20
Na terenie gminy funkcjonują obecnie 4 oczyszczalnie
ścieków: Tuchomie, Kramarzyny, Modrzejewo i Tągowie.
Poniżej przedstawiono dane o istniejących oczysz-
czalniach ścieków na terenie gminy Tuchomie. Wszystkie
oczyszczalnie ścieków są oczyszczalniami mechaniczno
– biologicznymi.
Tabela 11. Oczyszczalnie ścieków w gminie Tuchomie.
Tuchomie
rzeka
Kamienica
Odbiornik ścieków
Zlewnia
Przepustowość wg pozwolenia [m3/d]
Rzeczywiste obciążenie hydrauliczne [m3/d]
Obciążenie docelowe [%]
Rzeka Słupia
200
126
63
Oczyszczalnia
Kramarzyny Modrzejewo
rów
poprzez Rów melioracyjny
Kramarzyński bądący
do rzeki
dopływem
Wieprzy
rzeki
Kamienicy
Rzeka Wieprza Rzeka Słupia
60
42
27
17
45
39
Tągowie
rów
melioracyjny
będący
dopływem
rzeki Jutrzenka
Rzeka Słupia
30
14
46
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 383 —
Funkcjonujące oczyszczalnie ścieków są obciążone
średnio w ok. 48%, pozwalając na dołączenie do nich
pozostałych nieskanalizowanych obszarów, bez koniecz-
ności rozbudowy, czy przekroczenia parametrów ścieków
oczyszczonych. Parametry poszczególnych oczyszczalni
ścieków przedstawione są w tabelach poniżej:
Tabela 12. Parametry oczyszczalni ścieków w gminie Tuchomie.
Oczyszczalnia Tuchomie
Parametry ścieków surowych
wg
analiz
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
-
Parametry ścieków oczyszczonych:
jednostka
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
RLM
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
wg
wg pozwolenia analiz
1188
40
13,7
150
60
50
29
-
jednostka
M
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
Oczyszczalnia Kramarzyny
wg
analiz
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
445
840
207
-
jednostka
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
RLM
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
wg
382
40
16
150
63,3
50
5,1
-
jednostka
M
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
Oczyszczalnia Modrzejewo
wg
analiz
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
-
jednostka
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
RLM
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
wg
300
40
8,45
150
75
50
19,6
-
jednostka
M
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
Oczyszczalnia Tągowie
wg
analiz
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
-
jednostka
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
RLM
BZT5
ChZTCR
zawiesina ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
wg
350
40
22,6
150
49,5
50
32,8
-
jednostka
M
3
mgO2/dm
3
mgO2/dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
3
mg/ dm
Dziennik Urzędowy
— 384 —
Stan wyjściowy - wody podziemne
Wody podziemne stanowią podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę pitną. Wielkość oddziaływania zanieczyszczeń na środowisko wodne jest bezpośrednio związana z
poziomem intensywności użytkowania gleb i stopniem koncentracji produkcji zwierzęcej w poszczególnych rejonach
– obszarach zlewni. Do środowiska wodnego dostają się
niespożytkowane przez uprawy składniki nawozów mineralnych i naturalnych oraz inne substancje używane aktualnie
w produkcji rolniczej.
Poważnym problemem są także nieskanalizowane wsie
i ścieki bytowo-gospodarcze gromadzone: w szambach,
odprowadzane wprost do cieków poprzez szczątkowe
kanalizacje burzowe a także do szeregu obniżeń, oczek
wodnych i stawów, które w efekcie końcowym wpływają na
jakość wód podziemnych.
Monitoring jakości wód podziemnych w sieci krajowej
prowadzony jest przez Państwowy Instytut Geologiczny.
Wyznaczane są również sieci regionalne. W województwie
pomorskim monitoring regionalny prowadzi Państwowy
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku.
Celem badań w sieci krajowej jest obserwowanie jakości
wód podziemnych poza rejonami zagrożeń.
Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadza Państwowy Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku. Ocenę przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie
Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych
i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz
sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód
(Dz. U. Nr 32/2004 poz. 284). Rozporządzenie to zmieniało
dotychczasowy sposób oceny jakości wód podziemnych
określony w klasyfikacji jakości zwykłych wód podziemnych
dla potrzeb monitoringu środowiska na podstawie oceny
wskaźników fizycznych i chemicznych (PIOS 1995), który
zakładał podział wód na cztery klasy jakościowe. W rozporządzeniu wprowadzono także nowy sposób prowadzenia
monitoringu wód powierzchniowych i podziemnych. Zmiany
w klasyfikacji wód spowodowały, że w poniższej ocenie nie
ma odniesienia do wyników badań uzyskanych w latach
poprzednich.
Sieć regionalna obejmuje obszary Głównych Zbiorników
Wód Podziemnych, obszary zagrożeń typu antropogenicznego lub geogenicznego.
Północny skraj gminy Tuchomie położony jest w
sąsiedztwie GZWP 117 (międzymorenowy zbiornik Bytów,
podścielony doliną kopalną) o szacunkowych zasobach
dyspozycyjnych 150.000 m3/d., o powierzchni 514 km2.
Najbliższy monitorowany punkt zbiornika GZWP 117 (punkt
badawczy krajowej sieci monitoringu wód podziemnych)
znajduje się w pobliżu miejscowości Tągowie, Tuchomko
i Tuchomko Wybudowania – w miejscowości Niezabyszewo.
Wyniki pomiarów jakości wody zbiornika w kolejnych
latach przedstawiają się następująco:
rok 2003 - klasa Ib
rok 2004 – klasa III (Fe, Mn – wskaźnik decydujący o klasie
jakości)
rok 2005 – klasa I
Poz. 169
Podczas przeprowadzonej oceny jakości kierowano się
następującymi założeniami:
- wartości stężeń poszczególnych wskaźników jakości
wody porównane zostały z wartościami granicznymi
określonymi w klasyfikacji jakości wód podziemnych,
- przy zaliczeniu wody do odpowiedniej klasy dopuszczalne
jest przekroczenie wartości granicznych trzech
wskaźników jakości wody, o ile przekroczenie mieści się
w następnej klasie jakości,
- nie dopuszcza się przekroczenia wartości granicznych
żadnego z następujących wskaźników jakości wody:
arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków,
chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków,
fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych,
olei
mineralnych,
substancji
powierzchniowo-czynnych anionowych.
Rozporządzenie zakładało podział na 5 klas jakości wód:
klasa I - wody o bardzo dobrej jakości;
klasa II - wody dobrej jakości;
klasa III - wody zadowalającej jakości;
klasa IV - wody niezadowalającej jakości;
klasa V - wody złej jakości.
Dotychczasowe badania wykazały, że w obrębie utworów czwartorzędowych na terenie gminy występuje szereg
poziomów wodonośnych,
Poziom gruntowy występuje w piaskach i żwirach dolin
rzecznych, sandrów oraz lokalnie moren czołowych. Zróżnicowanie genetyczne powoduje zmienność przestrzenną
występowania tego poziomu i jego parametrów. Budują go
najczęściej piaski: od pylastych do średnioziarnistych, Lustro
wody swobodne zalega na różnych głębokościach:
— w dolinach rzecznych około 1 m p.p.t,
— na wysoczyznach od 3 do 25 m p.p.t.,
— w strefach krawędziowych nawet do 40 m p.p.t.
Poziom zasilany jest przez infiltrację opadów atmosferycznych, a drenowany przez cieki i jeziora. Poziom
międzyglinowy - górny tworzą osady piaszczysto - żwirowe
o miąższości rzędu 10-15 m zalegające pomiędzy glinami
zwałowymi zlodowaceń bałtyckich i środkowo polskich. Na
terenie gminy występuje on powszechnie, za wyjątkiem dolin
rzecznych oraz niektórych partii wysoczyzn. Często łączy
się z poziomem wód gruntowych i wówczas tworzy pierwszą warstwę wodonośną. Jakość wód jest średnia, co jest
związane z niepełną izolacją i dopływem zanieczyszczeń
z powierzchni terenu, podobnie jak w przypadku poziomu
gruntowego.
Poziom międzymorenowy - środkowy budują piaski od
drobno- do gruboziarnistych i piaski ze żwirem zalegające
pomiędzy glinami. Mają one miąższość najczęściej od 10 do
20 m, lokalnie w obrębie dolin interglacjalnych, przekraczają
50 m. Poziom jest dość dobrze izolowany od powierzchni
terenu, a wody są średniej jakości.
Poziom podglinowy, charakteryzujący się wodami najlepszej jakości, występuje najczęściej w zagłębieniach
powierzchni podczwartorzędowej, gdzie osiąga miąższość
od 15 do 30 m. Budują go piaski, najczęściej drobno
i średnioziarniste, zalegające poniżej osadów zlodowaceń
południowopolskich lub pomiędzy glinami zlodowaceń południowopolskich. Punktowo rozpoznano także trzeciorzędowe
piętro wodonośne. Budują je piaski, głównie drobnoziarniste
o zróżnicowanej miąższości i rozprzestrzenieniu.
Dziennik Urzędowy
— 385 —
Poz. 169
Rys. 4. Wycinek mapy geologicznej terenu gminy Tuchomie.
LEGENDA:
Czwartorzęd:
- Holocen:
- Plejstocen:
Ludność na terenach wiejskich wykorzystuje wodę z ujęć
podziemnych o średniej głębokości od 25 do 40 m, lecz
także i z mniejszych głębokości. Wyróżnia się obszary o
różnych rygorach ochronnych, obszary najwyższej ochrony
to te obszary, w których czas przenikania potencjalnego
zanieczyszczenia z powierzchni wynosi mniej niż 25 lat.
W ochronie wód podziemnych należy uwzględniać ograniczenia w zagospodarowaniu powierzchni ziemi (lokalizacja
ferm, rolnicze wykorzystanie ścieków i osadów, odwadnianie użytków rolnych) zwłaszcza na obszarach zasilania
wydzielonych głównych zbiorników wód podziemnych.
Zgodnie z danymi uzyskanymi w Urzędzie Gminy na
terenie gminy Tuchomie, z ujęć komunalnych wody podziemnej korzysta 96%, a ze studni indywidualnych 8%
mieszkańców gminy. Lokalne ujęcia wody podziemnej nie
są objęte systemem monitoringu. Zaopatrzenie ludności w
wodę odbywa się poprzez lokalne sieci wodociągowe. Na
terenie gminy jest 12 miejscowości, które są zwodociągowane. Wodociągi na terenie gminy zostały wybudowane w
większości w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, w
związku z czym wymagają modernizacji tak stacje, jak i sieć
wodociągowa. Najmłodszym wodociągiem jest wodociąg
we wsi Tuchomie, który został wybudowany na początku lat
dziewięćdziesiątych. Na terenie gminy zlokalizowanych jest
również 11 odwiertów studni głębinowych, które zaopatrują
w wodę wszystkie wiejskie sieci wodociągowe znajdujące się
na terenie gminy. Większość odwiertów wykonana została
w latach 1970-1990, poza odwiertem rezerwowym we wsi
Trzebiatkowa, który wykonano w roku 2003.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 386 —
Rys. 5. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP) w województwie pomorskim.
Zaopatrzenie w wodę.
Dostępność do sieci wodociągowych oraz kanalizacyjnych dla mieszkańców gminy Tuchomie przedstawiono w
Tabeli 12. W latach 2003-2008 rozbudowano sieć wodo-
ciągową z 81,1km do 103,2km oraz sieć kanalizacyjną z
16,2km do 30,5km, poprawiając o 4 punkty procentowe
stopień zwodociągowania oraz o 9 punktów procentowych
stopień skanalizowania.
wodociągowej
rozdzielczej
kanalizacyjnej
wodociągowe
stopień zwodociągowania
[%]
stopień skanalizowania
[%]
Tabela 13. Sieci wodociągowe i kanalizacyjne w gminie Tuchomie.
81,1
16,2
793
92
48
103,2
30,5
899
96
57
Długość sieci [km]
Rok
wg danych UG Tuchomie z dn.
31.12.2003
wg danych UG Tuchomie z
03.2008
Przyłącza do budynków
Tabela 14. Instytucje/firmy odpowiedzialne za dostawę wody.
Lp.
1
2.
3.
Nazwa podmiotu
Usługi Wodociągowe Irena Redo – od
01.07.2008 r. – PPHU Dariusz Kuik
Studziński z Tuchomia
Usługi Wodociągowe Erwin Rekowski
Konserwacja Wodociągu i sprzedaż
wody J.H. Wirkus
Wielkość
3
produkcji [m /d]
216,44
% całk.
zaopatrzenia gminy
80,45
34,52
18,08
12,83
6,72
Dziennik Urzędowy
— 387 —
Osiągnięcie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych
Długofalowym celem polityki ekologicznej Polski w
zakresie gospodarki wodnej jest osiągnięcie dobrego stanu
ekologicznego wód tak pod względem jakościowym jak i ilościowym. Oznacza to, że wody powierzchniowe powinny
pozostawać w stanie ukształtowanym przez przyrodę i jednocześnie, na wyznaczonych odcinkach lub akwenach, być
przydatne do:
— wykorzystania w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę do
picia,
— celów kąpielowych,
— bytowania ryb, spełniając także odpowiednie wymagania
na obszarach chronionych.
Kierunki działań:
- intensyfikacja działań kontrolnych mających na celu
przeciwdziałanie odprowadzaniu nieoczyszczonych
ścieków komunalnych do wód oraz przeciwdziałanie
nieprawidłowościom w odprowadzaniu ścieków
przemysłowych, w tym weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych,
- rozwój współpracy ze wszystkimi instytucjami
wpływającymi na jakość wód, wspieranie edukacji
ekologicznej w zakresie racjonalnej gospodarki wodami
i jej ochrony przed zanieczyszczeniem,
- współpraca ze środowiskami rolniczymi w zakresie
wdrażania dobrych praktyk rolniczych, niezbędnych
dla skutecznej ochrony wód przed zanieczyszczeniem
obszarowym,
- budowa szczelnych zbiorników na gnojowicę i/lub
gnojówkę oraz płyt obornikowych w gospodarstwach
rolnych prowadzących hodowlę i chów zwierząt,
- budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków
i systemów kanalizacji zbiorczej.
- wspieranie
budowy
indywidualnych
systemów
oczyszczania ścieków, w miejscach gdzie jest niemożliwa
lub ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci
kanalizacyjnej,
- budowa lub modernizacja stacji uzdatniania wody i sieci
wodociągowych,
- rozwój sieci monitoringu jakości wód powierzchniowych
i podziemnych i jej dostosowanie do wymagań
wspólnotowych,
- wspieranie działań inwestycyjnych mających na celu
ograniczenie i eliminację ładunku zanieczyszczeń
odprowadzanych w ściekach do środowiska wodnego a
w szczególności substancji szczególnie szkodliwych dla
środowiska wodnego.
Cel priorytetowy
Budowa, rozbudowa i modernizacja systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków o RLM do 2 000
Do końca 2015 r. Polska powinna zapewnić 75% redukcji
całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych pochodzących z obszaru kraju w celu ochrony wód
powierzchniowych, w tym wód morskich, przed eutrofizacją
oraz zakończyć program budowy, rozbudowy i modernizacji
systemów kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków w aglomeracjach o RLM od 2 000 do 15 000.
Kierunki działań:
- realizacja przedsięwzięć na rzecz wyposażenia
aglomeracji poniżej 2.000 RLM w oczyszczalnie ścieków
i systemy kanalizacji sanitarnej.
Poz. 169
7.3. Zanieczyszczenie powietrza
Stan wyjściowy
Powietrze jest tym komponentem środowiska, do którego
emitowana jest większość zanieczyszczeń powstających na
powierzchni Ziemi, zarówno w rezultacie procesów naturalnych, jak i działalności człowieka.
Pomimo wyraźnego spadku emisji z zakładów przemysłowych nadal niepokojący pozostaje wysoki poziom emisji
„niskiej”. Cechą charakterystyczną niskiej emisji jest to, że
powodowana jest przez liczne źródła wprowadzające do
powietrza niewielkie ilości zanieczyszczeń. Indywidualne
ogrzewanie domów i małych obiektów, wtórne pylenie z
podłoża i emisja pochodząca ze stale zwiększającego
się ruchu kołowego, może stanowić, przy niekorzystnych
warunkach pogodowych, poważne źródło zanieczyszczenia powietrza pyłem. Duża ilość emitorów wprowadzających
zanieczyszczenia z kominów domowych pieców grzewczych
i lokalnych kotłowni węglowych o niewielkiej wysokości oraz
emisja spalin ze środków transportu powoduje, że zjawisko
to jest bardzo uciążliwe, gdyż zanieczyszczenia gromadzą
się wokół miejsca powstawania, a są to najczęściej obszary
o zwartej zabudowie mieszkaniowej.
Problem emisji pochodzącej z sektora bytowo-gospodarczego wynika m.in. ze stosowania w mieszkalnictwie
komunalnym i indywidualnych niskosprawnych urządzeniach
grzewczych, spalania złej jakości paliw energetycznych
(zasiarczonych, zapopielonych i niskokalorycznych węgli,
miałów węglowych, a także wszelkich odpadów z gospodarstw domowych), złego stanu technicznego urządzeń
i instalacji kotłowych oraz nieprawidłowej ich eksploatacji.
Zawarte substancje w emitowanych do powietrza spalinach np. takie jak tlenki węgla, siarki i azotu, związki chloru,
fluoru i metali ciężkich oraz pyły wraz z smołowymi aerozolami są odpowiedzialne za dziesiątki tysięcy przypadków
schorzeń. Wpływ źródeł niskiej emisji na organizm ludzki
może powodować choroby układu krążenia wywołane niedotlenieniem, zmniejszenie odporności układu oddechowego
i zwiększoną jego zachorowalność, alergie, bóle głowy,
bezsenność, ryzyko nowotworów. Na otoczenie wpływa
natomiast poprzez wtórne zanieczyszczenie gleby, niszczenie roślinności, zwiększenie ilości trujących substancji
w warzywach i owocach, niszczenie warstw zewnętrznych
budynków. Niska emisja jest szczególnie uciążliwa w tzw.
sezonie grzewczym. Wtedy to z tysięcy palenisk domowych
do atmosfery dostają się tony zanieczyszczeń.
Wielkim zagrożeniem dla środowiska a w szczególności
dla zdrowia i życia człowieka jest spalanie odpadów w niespecjalistycznych urządzeniach m.in. w domowych paleniskach. W związku z nieprawidłowym spalaniem następuje
emisja bardzo szkodliwych i rakotwórczych substancji takich
jak np. dioksyny i furany. Prawodawca mając świadomość o
zagrożeniu powodowanym tym czynem w ustawach dotyczących ochrony środowiska zakazał termiczne przekształcanie
odpadów poprzez spalanie i współspalanie poza spalarniami
odpadów lub współspalarniami odpadów określając odpowiedzialność karną za nieprzestrzeganie tej czynności m.in.
karę grzywny, aresztu albo ograniczenia wolności. Społeczeństwo winno być wyczulone na ten problem i w sytuacji
prowadzenia takiej czynności bez wymaganych zezwoleń
należy zawiadomić policję.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 388 —
Rys. 6. Emisja do powietrza w województwie pomorskim.
Gmina Tuchomie jest gminą o charakterze wiejskim,
tak jak miejscowość w której prowadzony był monitoring.
W związku z tym można przyjąć, że wyniki przedstawione
powyżej odzwierciedlają stan powietrza atmosferycznego
w całej gminie.
Oprócz ww. emisji również emisja związana z ruchem
samochodów ma obecnie znaczący wpływ na stan jakości
powietrza, w gminie Tuchomie szczególnie wzdłuż głównego traktu komunikacyjnego – drogi nr 20, ze względów
takich np. jak brak płynności ruchu drogowego, czy zły stan
nawierzchni jezdni. Zanieczyszczenia pochodzące z ciągów
komunikacyjnych są trudne do wyeliminowania, zwłaszcza
wobec ciągłej rozbudowy szlaków komunikacyjnych i rozwoju transportu samochodowego.
Obecnie najpoważniejszym zagrożeniem dla środowiska
są drobni wytwórcy energii cieplnej w sektorze komunalnym.
W paleniskach domowych znaczącym surowcem energetycznym jest drewno, które zastępuje paliwo węglowe.
Węgiel spalany ze zbyt małą sprawnością jest największym zagrożeniem dla powietrza atmosferycznego, zaś
niskie kominy są znaczącymi źródłami zanieczyszczenia
powietrza określanego „niską emisją”. Dla poprawy sytuacji
należy dążyć do eliminacji starych, nieefektywnych kotłów
oraz pieców i zastąpienie ich nowoczesnymi urządzenia-
mi grzewczymi na paliwa ekologiczne. Gmina Tuchomie
poczyniła już pierwsze kroki, zastępując kotłownie tradycyjne kotłowniami opalanymi olejem w Gminnym Ośrodku
Zdrowia i w budynku Urzędu Gminy.
Drugim istotnym czynnikiem ujemnego wpływu na jakość
powietrza atmosferycznego są procesy niekontrolowanego
spalania odpadów, a w szczególności coraz powszechniej
występujące zjawisko spalania śmieci z indywidualnych
gospodarstw domowych w piecach węglowych, czy po
prostu w stosach przed domem.
Ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo Ochrony Środowiska
(Dz. U.Nr 62, poz627 z późn. zm) ściśle określa unormowania pod względem uzyskania pozwolenia na wprowadzanie
gazów lub pyłów do powietrza. Pozwolenia wydaje starosta
z wyjątkiem przedsięwzięć zaliczanych do mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których organem
kompetentnym jest wojewoda. W przypadku zwykłego
korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne właściwym
organem jest wójt.
Na terenie gminy Tuchomie monitoring powietrza prowadzony jest przez Pomorski Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Gdańsku. Pomiary dwutlenku azotu
wykonywane były metodą pasywną w punkcie pomiarowym
– Tuchomie.
Tabela 15. Wyniki pomiarów dwutlenku azotu :
Strefa/powiat
bytowski
Pomiar
Stacja
pasywny Tuchomie
Stężenie
średnie µg/m3
7,9
Stężenie maksymalne µg/m3
1
24
M
Pokrycie
czas.
a
Klasa
1
-
-
15
100
A
-
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 389 —
Na potrzeby oceny bieżącej (rocznej) wykonano klasyfikację stref w oparciu o następujące założenia:
- klasa A - poziom stężeń nie przekracza poziomu
dopuszczalnego lub nie przekracza poziomu docelowego
lub nie przekracza poziomu celu długoterminowego; nie
jest wymagane prowadzenie działań na rzecz poprawy
jakości powietrza,
- klasa B - poziom stężeń mieści się pomiędzy
poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym
powiększonym o margines tolerancji; niezbędne jest
opracowanie programu ochrony powietrza,
- klasa C - poziom stężeń przekracza poziom dopuszczalny
powiększony o margines tolerancji lub przekracza poziom
docelowy lub przekracza poziom celu długoterminowego;
niezbędne jest opracowanie programu ochrony powietrza
oraz wymaga określenia celów długoterminowych w
wojewódzkim programie ochrony środowiska.
Zgodnie z obowiązującymi zasadami oraz dopuszczalnymi wartościami poziomów substancji w powietrzu gmina
Tuchomie (wchodząca w skład strefy bytowsko - chojnickiej)
zalicza się do klasy A zarówno pod względem ochrony zdrowia jak i kryterium ochrony roślin.
Tabela 16. Klasyfikacja ze względu na poszczególne zanieczyszczenia pod kątem ochrony
zdrowia - teren gminy Tuchomie w latach 2005 – 2006 oraz strefa bytowsko - chojnicka w
2007 roku
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla
Rok
obszaru całej strefy
SO
2
NO
2
PM10 Pb C6H6 CO
A
A
A
A
As
-
Cd
-
Ni
-
B(a)P
-
2005
A
A
2006
A
A
A
A
A
A
-
-
-
-
2007
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Tabela 17. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony
roślin
Symbol klasy wynikowej dla
poszczególnych zanieczyszczeń dla
Rok
obszaru całej strefy
SO
2
NO
O3
x
2005
A
A
A
2006
A
A
A
2007
A
A
-
Na podstawie powyższych tabel można stwierdzić, że
stan powietrza atmosferycznego w Tuchomiu (i w całej
gminie) jest dobry.
Dla kryterium ochrony roślin strefa bytowsko - chojnicka
zaliczona jest do strefy A. W stosunku do roku 2005 jakość
powietrza nie uległa pogorszeniu.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 390 —
Tabela 18. Klasyfikacja stref z uwzględnieniem parametrów kryterialnych określonych dla
pyłu zawieszonego PM10 pod kątem ochrony zdrowia
Symbol klasy
dla obszaru
Symbol klasy
strefy nie
dla obszarów
Symbol
obejmującego ochrony
klasy
obszarów
uzdrowiskowej dlaPM
Lp. Nazwa strefy
Kod strefy
ochrony
w strefie dla
10 w
uzdrowiskowej PM10
strefie
PM10
24h
Rok
24h
Rok
A
A
1 aglomeracja trójmiejska
PL.22.01.a.03
C
C
2 miasto Słupsk
PL.22.02.m.01
A
A
A
3 strefa bytowsko - chojnicka
PL.22.03.z.03
A
A
A
4 strefa kartusko - kościerska
PL.22.04.z.03
A
C
C
5 strefa kwidzyńsko - tczewska
PL.22.05.z.03
A
C
C
6 strefa lęborsko - słupska
PL.22.06.z.02
A
A
7 strefa malborsko - sztumska
PL.22.07.z.03
A
A
A
8 strefa pucko - wejherowska
PL.22.08.z.02
A
A
A
Szczegółowe dane odnośnie rocznej oceny jakości
powietrza m.in. na terenie gminy Tuchomie znajdują się na
stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska w Gdańsku (http://www.gdansk.wios.gov.pl/).
Osiągnięcie jakości powietrza w zakresie dotrzymywania dopuszczalnego poziomu pyłu zawieszonego PM10
w powietrzu na terenie gminy Tuchomie oraz utrzymanie
jakości powietrza na terenie gminy Tuchomie zgodnie z
obowiązującymi standardami jakości środowiska
Kierunki działań:
- wspieranie rozwiązań pozwalających na unikanie
lub zmniejszanie wielkości emisji z transportu
– wyprowadzenie ruchu komunikacyjnego z centrum
miast - budowa obwodnic,
- prowadzenie remontów istniejących dróg m.in. zmiana
nawierzchni,
- usprawnienie organizacji ruchu drogowego,
- sukcesywna wymiana taboru komunikacji miejskiej na
tabor mniej emisyjny,
- zwiększenie wykorzystania paliw alternatywnych
(przykładowo biopaliwa),
- sprzątanie dróg przez ich zarządców w szczególności
systematyczne sprzątanie na mokro dróg, chodników
w miastach i miejscach zagęszczonej zabudowy ze
szczególną starannością po sezonie zimowym, po
ustąpieniu śniegów,
- realizacja przedsięwzięć termomodernizacyjnych,
- wspieranie działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji
ze źródeł komunalnych m.in. wymian kotłów węglowych
na paliwo gazowe, olej opałowy, biopaliwa,
- wprowadzanie scentralizowanych systemów grzewczych
dla ograniczania liczby źródeł niskiej emisji,
- modernizacja ciepłowni lub łączenie systemów
ciepłowniczych w celu optymalizacji wykorzystania
energii pierwotnej paliw,
- spełnienie wymagań prawnych przez zakłady w zakresie
jakości powietrza, spełnienie standardów emisyjnych z
instalacji, wymaganych przepisami prawa,
- wykonywanie obowiązkowych pomiarów w zakresie
-
-
-
-
-
A
A
C
A
wprowadzania gazów i pyłów do powietrza oraz
przekazywanie odpowiednim organom w formie ustalonej
prawem,
promocja
i wspieranie
rozwoju
odnawialnych
źródeł energii oraz technologii zwiększających
efektywne wykorzystanie energii i zmniejszających
materiałochłonność gospodarki,
wspieranie działań inwestycyjnych w zakresie
ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty
gospodarcze,
prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony
środowiska w zakresie gospodarowania odpadami
– dążenie do likwidacji problemu spalania odpadów
poza spalarniami i współspalarniami odpadów oraz
prowadzenie kontroli w zakresie przestrzegania
przepisów w zakresie ochrony środowiska,
prowadzenie interwencji w ramach kompetencji
organów i inspekcji ochrony środowiska w związku
z uciążliwościami zgłaszanymi przez społeczeństwo
dotyczącymi emisji gazów i pyłów do powietrza oraz
emisji uciążliwych zapachów,
tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie
z wymaganiami obowiązującego prawa w zakresie
wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie
oceny oddziaływania na środowisko planowanych
przedsięwzięć,
zwiększenie świadomości społeczeństwa w zakresie
potrzeb i możliwości ochrony powietrza, w tym
oszczędności energii i stosowania odnawialnych
źródeł energii oraz szkodliwości spalania odpadów w
gospodarstwach domowych,
szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie
wymagań dotyczących ochrony środowiska.
7.4. Gospodarka odpadami
Stan wyjściowy
W 2007 r. w gminie Tuchomie wytworzono ok. 491,3
Mg odpadów komunalnych. Ilość wytworzonych odpadów
komunalnych w latach 2004-2006 utrzymywała się na zbli-
Dziennik Urzędowy
— 391 —
żonym poziomie, co wynikało ze znikomych zmian w liczbie
ludności. Natomiast w 2007 r. ilość wytworzonych odpadów
komunalnych zwiększyła się o ok. 1% w stosunku do 2006 r.,
przy wzroście liczby ludności o ok. 0,9%. Największą frakcję
stanowiły odpady ulegające biodegradacji - ok. 214 Mg (co
stanowiło ok. 44% ogólnej ilości odpadów komunalnych
wytworzonych w 2007 r.).
Przyjmuje się, że większość odpadów ulegających biodegradacji wykorzystywana jest przez mieszkańców gminy
we własnym zakresie do kompostowania, spalania w paleniskach domowych oraz skarmiania zwierząt.
Odbiór odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z terenu gminy Tuchomie, realizuje obecnie Miejskie
Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o., na podstawie
umowy nr 43/2004 z dnia 29 listopada 2004 r.
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona na terenie
gminy Tuchomie obejmuje segregację papieru, szkła oraz
tworzyw sztucznych. Organizacją selektywnej zbiórki zajmuje się MPK Sp. z o.o. w Bytowie. System zbiórki wspomnianych odpadów prowadzony jest na dwa sposoby:
- „u źródła” – system zbiórki odpadów przez mieszkańców
w kolorowych workach,
- system wielkopojemnikowy – ustawione w czterech
punktach na terenie gminy (Tuchomie, Kramarzyny,
Tągowie, Trzebiatkowa) kolorowe pojemniki o poj. 1100 l
przewidziane do selektywnej zbiórki odpadów typu: szkło,
tworzywa sztuczne i makulatura.
W szkołach na terenie gminy prowadzona jest zbiórka
zużytych baterii:
- w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Tuchomie od
2005 r.,
- w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Kramarzynach od
2007 r.
Zebrane baterie odbierane są przez Organizację Odzysku
REBA z Warszawy.
Poziom selektywnej zbiórki odpadów przeznaczonych do
odzysku, w stosunku do wytworzonych odpadów komunalnych, utrzymany jest na wysokim poziomie i w ostatnich
latach zmieniał się następująco:
- 2004 r. – ok. 7,2%,
- 2005 r. – ok. 11,5%,
- 2006 r. – ok. 15,9%,
- 2007 r. – ok. 16,4%.
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych
wytworzonych na terenie gminy Tuchomie jest składowanie.
Obecnie na mocy umowy zawartej dnia 31 grudnia 2004 r.
pomiędzy Gminą Bytów a Gminą Tuchomie, zmieszane
odpady komunalne przyjmowane są na składowisko Zakładu
Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Sierżnie.
Ilość odpadów komunalnych zebranych z terenu gminy
Tuchomie i wywiezionych na składowisko w Sierżnie w
latach 2005-2007 przedstawia się następująco:
- 93,93 Mg w 2005 r.,
- 197,48 Mg w 2006 r.
- 189,56 Mg w 2007 r.
Spadek ilości odpadów poddanych składowaniu w 2007 r.
w stosunku do 2006 r. można wytłumaczyć stale rosnącą
ilością odpadów zebranych selektywnie i przekazanych do
odzysku.
Należy nadmienić, że gmina Tuchomie uchwaliła „Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy
Tuchomie” (załącznik do uchwały nr XXIV/226/2005 Rady
Gminy Tuchomie z dn. 29.12.2005 r.), w którym również
określono sposób postępowania z odpadami.
Poz. 169
7.4.1. Pierwszy cel średniookresowy do 2014
Gospodarowanie odpadami z uwzględnieniem zapobiegania powstawania odpadów, minimalizacji ich ilości, zapewnienia zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku
i bezpiecznego dla środowiska ich unieszkodliwiania
Kierunki działań:
- intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej
minimalizację powstawania odpadów i właściwego
postępowania z nimi oraz prowadzenie skutecznej
kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie,
- wzmocnienie kontroli podmiotów eksploatujących
instalacje
do
odzyskiwania
i unieszkodliwiania
odpadów,
- dążenie do likwidacji problemu nielegalnego spalania
odpadów,
- wdrażanie efektywnych ekonomicznie i bezpiecznych
ekologicznie technologii odzyskiwania i unieszkodliwiania
odpadów,
Pierwszy cel priorytetowy (2008-2011)
Usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu gminy
Kierunki działań:
- aktualizacja inwentaryzacji wyrobów zawierających
azbest występujących na terenie gminy,
- sporządzanie programów usuwania azbestu,
- sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest z
terenu gminy wg opracowanych harmonogramów,
- pomoc mieszkańcom gminy w realizacji kosztownej
wymiany płyt cementowo-azbestowych zgodnie z
przepisami prawa.
Drugi cel priorytetowy (2008-2011)
Rekultywacja zamkniętych składowisk odpadów.
Kierunki działań:
- kontrola przez gminy zawierania przez właścicieli
nieruchomości umów na odbiór odpadów komunalnych
z firmami prowadzącymi działalność w tym zakresie,
- wzmocnienie kontroli podmiotów odbierających odpady
od wytwórców,
- likwidacja „nielegalnych wysypisk” i ich rekultywacja.
7.4.2. Drugi cel średniookresowy do 2014 r.
Zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych
na składowiska odpadów, w tym w szczególności doprowadzenie do sytuacji, że w 2013 r. nie będzie składowanych
odpadów komunalnych ulegających biodegradacji więcej niż
50% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Kierunki działań
- sukcesywne zwiększanie stawek opłat za składowanie
odpadów, w szczególności zmieszanych odpadów
komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz
odpadów, które można poddać procesom odzysku, w tym
recyklingu, a także wyeliminowanie praktyk rekultywacji
składowisk tego typu odpadami,
- objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanymi
systemami zbierania odpadów oraz zapewnienie
przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi
planami gospodarki odpadami,
- wypracowanie
i monitorowanie
rzeczywistych
wskaźników nagromadzenia i morfologii odpadów celem
zdiagnozowania potrzeb w zakresie gospodarowania
odpadami,
- wspieranie działań podejmowanych przez instytucje
publiczne i podmioty prywatne, które przyczynią się do
ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów, zwiększenia
ilości odpadów poddawanych odzyskowi, w tym
recyklingowi, zmniejszenia ilości odpadów kierowanych
na składowiska.
Dziennik Urzędowy
— 392 —
7.5. Oddziaływanie hałasu
Stan wyjściowy
Ogólne zasady ochrony środowiska przed hałasem zostały określone w ustawie z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony
środowiska. Według definicji podanej w ustawie hałas to
dźwięki o częstotliwościach od 16Hz do 16000Hz. Obowiązujące w 2006 poziomy hałasu w środowisku zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dn. 29.07.2004 r.
(Dz. U. 2004 nr 178 poz. 1841).
Hałas jest zagrożeniem fizycznym, równie niebezpiecznym jak zagrożenie chemiczne w powietrzu, wodzie i glebie. Najbardziej powszechnymi, a jednocześnie najbardziej
uciążliwymi jego źródłami są trasy drogowe, kolejowe i lotnicze, a także zakłady przemysłowe, miejsca rozrywki oraz
hałasy wewnątrz mieszkaniowe i sąsiedzkie.
Przez teren gminy Tuchomie przebiega droga krajowa nr
20, biegnąca przez Tuchomie i Kramarzyny. Pozostałe drogi
na terenie gminy posiadają charakter lokalny, charakteryzując się mniejszym natężeniem ruchu. Z jednej strony oczywistym jest, że harmonijny rozwój transportu i komunikacji jest
warunkiem decydującym o rozwoju gospodarczym danego
obszaru, z drugiej strony, rozwój motoryzacji, oddziałuje
Poz. 169
negatywnie na środowisko, zwłaszcza gdy nie jest związany z modernizacją i rozwojem stanu technicznego dróg.
W ostatnich latach, statystycznie biorąc, liczba pojazdów
samochodowych zwiększała się w kraju o około 10% rocznie. W swoich skutkach powoduje to systematyczny wzrost
poziomu zagrożenia hałasem drogowym.
Na poziom hałasu drogowego w pobliżu zabudowy mieszkalnej mają wpływ przede wszystkim:
- natężenie ruchu komunikacyjnego,
- udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu,
- odległość zabudowy mieszkalnej od drogi,
- prędkość ruchu pojazdów (ze wzrostem prędkości hałas
rośnie),
- typ i stan techniczny pojazdów,
- nachylenie drogi,
- stan nawierzchni oraz płynność ruchu.
Klimat akustyczny na terenie gminy kształtuje w znacznej
mierze ruch komunikacyjny. Pomorski Wojewódzki Inspektorat Środowiska w Gdańsku prowadzi kontrolne badania
hałasu komunikacyjnego. Dotyczy to również najważniejszego traktu drogowego w gminie, drogi krajowej nr 20,
uwzględnionej na mapie dobowego natężenia.
Rys. 7. Dobowe natężenie ruchu w województwie pomorskim.
Źródło: www.uw.gda.pl/wydziały/ Wydział Zarządzania Kryzysowego/Wojewódzki Plan Zabezpieczenia
Medycznych Działań Ratowniczych 2008.
Opracowanie mapy - Departament Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego Pomorskiego Urzędu
Marszałkowskiego.
Dziennik Urzędowy
— 393 —
Realizując zadania monitoringu w zakresie ochrony przed
hałasem Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w
Gdańsku w roku 2006 r. wykonał badania hałasu komunikacyjnego w wyznaczonych punktach na terenie województwa
pomorskiego (Tczew, Pruszcz Gdański, Słupsk). Teren gminy
Tuchomie nie zakwalifikowano do przeprowadzenia pomiarów, przez teren gminy przebiega jedna droga krajowa nr 20
o umiarkowanym natężeniu ruchu, wobec czego na terenie
gminy nie były prowadzone takie pomiary. Z wymienioną
drogą krajową nr 20 związane są największe na terenie
gminy uciążliwości związane z hałasem komunikacyjnym,
występujące głównie w najbliższym otoczeniu drogi.
Brak jest również informacji o oddziaływaniu hałasu
przemysłowego. Obecnie na terenie gminy nie obowiązuje
żadne pozwolenie na emitowanie hałasu do środowiska
wydane przez Starostę Bytowskiego na podstawie obowiązującego prawa (art. 230 ust. 1 ustawy z dn. 27.04.2001 r.
Prawo Ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn.
zm.)).
Ochrona mieszkańców gminy Tuchomie przed hałasem
zagrażającym zdrowiu lub jakości życia
Kierunki działań
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie
z wymogami obowiązujących przepisów prawnych w
- wyprowadzanie ruchu komunikacyjnego poza teren
zabudowy,
- promowanie i wspieranie zbiorowego transportu np.
poprzez dopłaty do biletów miesięcznych na środki
komunikacji miejskiej,
- wspieranie budowy ścieżek rowerowych,
- tworzenie bazy danych na podstawie wyników
uzyskanych: z prowadzonego monitoringu przez
Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska w Gdańsku, od zarządców dróg publicznych
z pomiarów emisji oraz zgłoszeń w związku z występującą
uciążliwością emisji hałasu.
- ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku przez właściwe organy i inspekcje
- wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego,
- zmniejszanie szybkości ruchu,
- modernizacja nawierzchni dróg,
- usprawnianie organizacji ruchu drogowego,
- budowa ekranów akustycznych,
- prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony
środowiska w zakresie przestrzegania obowiązujących
w tym zakresie przepisów prawnych,
- przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu
przestrzennym m.in. lokalizowania w sąsiedztwie
przedsięwzięć o zbliżonej uciążliwości hałasu,
- wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie
oceny oddziaływania na środowisko planowanych
przedsięwzięć,
- szkolenia dla podmiotów gospodarczych w zakresie
wymagań dotyczących ochrony środowiska,
- wykonywanie pomiarów emisji hałasu przez określonych
prawem zarządców dróg i podmioty gospodarcze oraz
przekazywanie wyników pomiarów uprawnionym organom
ochrony środowiska w formie ustalonej prawem.
7.6. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Stan wyjściowy:
Ustawa Prawo ochrony środowiska określa zasady
ochrony przed polami elektromagnetycznymi, które ustawa
definiuje jako pola elektryczne o częstotliwościach od 0 Hz
do 300 GHz. Ochrona ta polega na utrzymaniu poziomów
Poz. 169
pól poniżej poziomów dopuszczalnych oraz zmniejszaniu
pól elektromagnetycznych do co najmniej dopuszczalnych
wartości.
Do oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku zobowiązany jest Pomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Gdańsku, który ma prowadzić
badania w ramach państwowego monitoringu środowiska.
Pomorski WIOŚ rozpoczął pomiary wielkości pól elektromagnetycznych w 2005 r., jest również zobowiązany do
prowadzenia rejestru terenów, na których stwierdzono
przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych na terenach mieszkalnych lub przeznaczonych
pod zabudowę mieszkaniową.
Jeżeli z postępowania w sprawie oceny oddziaływania
na środowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu
ekologicznego wynika, że mimo zastosowania dostępnych
rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych
nie mogą być zachowane standardy jakości środowiska to
między innymi dla instalacji urządzeń radiokomunikacyjnych
oraz linii elektroenergetycznych tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.
Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie
mają źródła promieniowania elektromagnetycznego emitującego fale o częstotliwości 0,1 – 300MHz i mikrofale w
zakresie 300 – 300 000MHz.
Najpowszechniej występującymi instalacjami będącymi
źródłami pól elektromagnetycznych które mają istotny wpływ
na ogólny poziom pól w środowisku są:
— linie elektroenergetyczne
— instalacje radiokomunikacyjne (stacje bazowe telefonii
komórkowej, stacje radiowe i telewizyjne).
Przeprowadzone w 2005 r. pomiary wielkości pól wokół
największych masztów nadawczych w województwie nie
wykazały przekroczeń. W 2006 r. przeprowadzono pomiary
m.in. wokół wytypowanych masztów telefonii komórkowych.
Wybór stacji GSM do pomiarów zależał od ich położenia w
pobliżu zabudowy mieszkaniowej bądź stanowił odpowiedź
na skargi mieszkańców na usytuowanie anten. Podsumowując wyniki pomiarów, w żadnym punkcie pomiarowym
nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnych poziomów
wartości pól elektromagnetycznych.
Przez teren gminy Tuchomie przebiegają linie wysokiego
napięcia 110kV i jedna linia 220kV. Nie występują stacje
nadawcze radiowe i telewizyjne. Przez teren gminy przebiegają również trasy dwóch radiolinii oraz zlokalizowane
są dwa maszty stacji przekaźnikowych telefonii komórkowej
(w Tuchomiu i w Kramarzynach). W związku z przebiegającymi trasami radiolinii występują obszary ograniczonego
użytkowania, określające maksymalną wysokość zabudowy
w pasie przebiegu linii.
Ochrona mieszkańców gminy Tuchomie przed szkodliwym
oddziaływaniem pól elektromagnetycznych
Kierunki działań:
- prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony
środowiska w zakresie przestrzegania obowiązujących
pomiarów prawem dotyczącym ochrony środowiska, cos
nie tak
- prowadzenie polityki przestrzennej pozwalającej
na ochronę ludzi przed szkodliwymi polami
elektromagnetycznymi, prowadzenie kontroli w zakresie
przestrzegania przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy,
prawa budowlanego, zagospodarowania przestrzennego
i przepisów sanitarnych w celu ochrony przed polami
elektromagnetycznymi,
- monitorowanie i ocena poziomu pól elektromagnetycznych
emitowanych na terenach zurbanizowanych i w miejscach
przebywania ludzi,
Dziennik Urzędowy
— 394 —
- tworzenie obszarów ograniczonego użytkowania zgodnie
z wymaganiami przepisów prawa w zakresie ochrony
środowiska,
- skutecznie uniemożliwiać dostęp do strefy o
podwyższonym poziomie emisji pól elektromagnetycznych
oraz informować o jej szkodliwości,
- modernizowanie sieci przebiegających w obszarach
zurbanizowanych,
- wnikliwe prowadzenie postępowań w sprawie oceny
oddziaływania planowanych przedsięwzięć,
- wykonywanie
pomiarów
poziomów
pól
elektromagnetycznych w środowisku zgodnie z wymogami
przepisów prawa w zakresie ochrony środowiska.
7.7. Poważne awarie
Stan wyjściowy
Istotnym źródłem zagrożenia są wypadki i awarie w
transporcie drogowym materiałów niebezpiecznych. Główne
Poz. 169
trasy transportu materiałów niebezpiecznych w województwie pomorskim nie przebiegają przez gminę Tuchomie, nie
stwarzając w ten sposób potencjalnego zagrożenia. Najbardziej zagrożona jest bezpośrednia okolica przebiegającej
przez gminę drogi krajowej nr 20, choć nie jest to główny
trakt przewozu materiałów niebezpiecznych w województwie. Z tego powodu prawdopodobieństwo poważnej awarii
związanej z ruchem drogowym jest znikome.
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska mogą wystąpić w
przypadku awarii drogowych (samochodowych). Metodyka
postępowania w przypadku wystąpienia awarii określona
została w tytule IV dział I ustawy Prawo ochrony środowiska.
Przez teren gminy nie przebiegają rurociągi przesyłowe
produktów naftowych oraz innych substancji stwarzających
zagrożenie dla środowiska.
Rys. 8. Główne kierunki transportu materiałów niebezpiecznych.
W okolicach Tuchomia istnieje wyłączony z eksploatacji
mogilnik, w którym w latach 70-tych zagrzebano pestycydy w
ilości ok. 2000kg oraz opakowania po pestycydach. Mogilnik
zlokalizowany jest na działce 89/20, której właścicielem jest
Agencja Nieruchomości Rolnych, wykonany jest w postaci
20 zbiorników z kręgów betonowych, izolowanych lepikiem.
W rejonie mogilnika nie były prowadzone badania wód
i gleby, za wyjątkiem badań jakości wód jeziora Piaszno, w
którym nie stwierdzono obecności pestycydów. Po kontroli
mogilnika w 1993 r. przez WIOŚ w Słupsku zabezpieczono
go i postawiono tablice ostrzegawcze. Według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa
Pomorskiego na lata 2003-2006 z początkiem 2003 r. planowano rozpoczęcie inwestycji likwidacji mogilników na terenie
województwa. Pomimo tego, mogilnik w Tuchomiu nie został
jeszcze zlikwidowany i jest w dalszym ciągu dużym zagro-
żeniem dla środowiska. Opóźnienie spowodowane zostało
brakiem środków w WFOŚiGW, który finansuje likwidacje.
W zakresie zagrożenia poważnymi awariami przemysłowymi na terenie gminy Tuchomie nie identyfikuje się zakładów przemysłowych stwarzających zagrożenie poważnymi
awariami przemysłowymi. Najbliższe tego rodzaju punkty
(3 punkty) znajdują się w sąsiedniej gminie, w Bytowie
(Rys.9.)
Zadania koordynacji m.in. prac związanych z poważnymi
awariami i ewentualnie powstałymi zagrożeniami regulują
stosowne procedury na szczeblu powiatowym, w powiązaniu
z działaniem służb ratowniczych (strażą pożarną, policją,
pogotowiem ratunkowym, pogotowiem energetycznym,
pogotowiem gazowym, pogotowiem wodociągowo-kanalizacyjnym). Powinny być one zawarte w Powiatowym Planie
Reagowania Kryzysowego.
Dziennik Urzędowy
— 395 —
Poz. 169
Rys. 9. Punktowe źródła potencjalnych poważnych awarii.
Zmniejszanie ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej przez nadzór nad wszystkimi instalacjami będącymi potencjalnymi źródłami takiej awarii
Kierunki działań:
- prowadzenie akcji informacyjno – edukacyjnej dla ogółu
społeczeństwa dotyczącej zasad postępowania w razie
wystąpienia poważnej awarii, w celu ukształtowania
właściwych postaw i zachowań,
- promowanie systemu ubezpieczeń ekologicznych
dla obiektów i działań, które w sytuacji awaryjnej
będą wymagać sfinansowania działań ratowniczych
i naprawczych,
- uaktualnianie listy obiektów mogących być przyczyną
poważnej awarii (zakłady o zwiększonym i dużym
stopniu ryzyka) oraz wyegzekwowanie od nich
sporządzenia: raportów bezpieczeństwa, zakładowych
planów zarządzania ryzykiem oraz planów operacyjnoratowniczych, prewencyjnych programów zapobiegania
awariom,
- monitoring potencjalnych sprawców poważnych
awarii pod kątem spełniania przez nich wymogów
bezpieczeństwa i prewencji,
- opracowanie programu zapobiegania poważnym
awariom,
- opracowanie planu operacyjno – ratowniczego na
wypadek zaistnienia poważnej awarii,
- utrzymywania w gotowości służb ratowniczych na
wypadek zaistnienia poważnej awarii.
8. WZMOCNIENIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM ORAZ PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI
EKOLOGICZNEJ SPOŁECZEŃSTWA
8.1. Zarządzanie środowiskowe
Stan wyjściowy
Systemy zarządzania środowiskowego (SZŚ) zapewniają włączenie środowiska i jego ochrony do celów strategicznych firmy i przypisanie zagadnień do kompetencji
jej zarządu. Systemy te są dobrowolnym zobowiązaniem
się organizacji w postaci przedsiębiorstwa, placówki sektora finansów, szkolnictwa, zdrowia, jednostki administracji
publicznej i innej do podejmowania działań mających na celu
zmniejszanie oddziaływań na środowisko, związanych z prowadzoną działalnością. Posiadanie przez daną firmę prawidłowo funkcjonującego SZŚ gwarantuje, iż firma ta działa
zgodnie ze wszystkimi przepisami ochrony środowiska.
W ostatnim pięcioleciu nastąpił dynamiczny rozwój systemów zarządzania środowiskowego. Blisko 1 100 organizacji
w Polsce posiada certyfikowane systemy zgodnie z normą
PN - EN ISO 14001.
Od 2002 r. prowadzone były intensywne przygotowania
do stworzenia możliwości rejestracji polskich organizacji w
systemie EMAS. Pierwszą krajową organizację w tym systemie zarejestrowano we wrześniu 2005 r.
Na terenie gminy Tuchomie nie zarejestrowano zakładów
posiadających certyfikowany system zarządzania środowiskowego wg normy PN-EN ISO 14001.
Informacja dla społeczeństwa Województwa Pomorskiego
o zrównoważonym rozwoju i stanie środowiska w powiecie
bytowskim i gminie Tuchomie zawarte są w portalu prowadzonym przez Centrum Informacji i Edukacji Ekologicznej
Dziennik Urzędowy
— 396 —
Województwa Pomorskiego przy współpracy 20 powiatów
(www.infoeko.pomorskie.pl).
Upowszechnianie i wspieranie wdrażania systemów
zarządzania środowiskowego
Kierunki działań:
- wdrożenie systemu informowania społeczeństwa o stanie
środowiska, udziału społeczeństwa w postępowaniu w
sprawie ochrony środowiska,
- współpraca
z
pozarządowymi
organizacjami
ekologicznymi,
- prowadzenie w formie elektronicznej publicznie
dostępnych wykazów danych o dokumentach
zawierających informacje o środowisku i jego ochronie
oraz ich udostępniania w Biuletynie Informacji
Publicznej,
- zachęcanie organizacji do wzięcia udziału w programach
szkoleniowo-informacyjnych dotyczących EMAS.
8.2. Odpowiedzialność za szkody w środowisku
Stan wyjściowy
W marcu 2007 r. Sejm uchwalił ustawę o zapobieganiu
i naprawie szkód w środowisku, która określa zasady odpowiedzialności za zanieczyszczenia. Ustawa dostosowuje
polskie prawo do dyrektywy unijnej z 2004 r.
Zasada zakładająca, że zanieczyszczający środowisko
płaci, jest stosowana w Polsce już od lat. System opłat i kar
za zanieczyszczenia i szkody w środowisku był wprowadzony w latach 80. Działał skutecznie, ale nie był rozwiązaniem
kompatybilnym z jednolitą polityką w tym zakresie w Unii.
Ustawa określa zasady odpowiedzialności za naprawę
szkód w środowisku. Z powodu nie wywiązywania się sprawców z tego obowiązku, instytucje publiczne ponoszą straty
w wysokości od 25 do 125 mln zł rocznie. Nowe prawo przewiduje, że osoby poszkodowane lub inne zainteresowane
strony (np. organizacje ekologiczne) będą mogły zgłaszać
zaistniałe szkody do organów ochrony środowiska. W przypadku, gdy nie będzie można rozpoznać sprawcy lub nie
będzie można wobec niego rozpocząć egzekucji, naprawą
szkody zajmie się wojewoda. Na nim ciąży również obowiązek podjęcia działań w przypadkach wystąpienia zagrożenia
życia lub zdrowia ludzi albo pojawienia się nieodwracalnych
szkód w środowisku. Jeśli zagrożenie zostanie wywołane
przez organizmy genetycznie zmodyfikowane, organem
odpowiedzialnym będzie minister środowiska.
Ustawa Prawo ochrony środowiska rozróżnia dwa rodzaje
odpowiedzialności związanej z występowaniem szkody w
środowisku:
- odpowiedzialność administracyjna związana z egzekwowaniem administracyjnych obowiązków ciążących na
podmiotach korzystających ze środowiska,
- odpowiedzialność cywilnoprawna pozostająca w gestii
sądów powszechnych.
Chociaż polskie podejście do kwestii odpowiedzialności
sprawcy za szkody w środowisku jest szersze od wspólnotowego, to w najbliższych latach politykę w tym zakresie
kształtować będą przepisy UE zawarte w Dyrektywie 2004/
35/WE w sprawie odpowiedzialności za zapobieganie i naprawę szkód w środowisku.
Do zadań Głównego Inspektora Ochrony Środowiska
należeć będzie prowadzenie rejestru zagrożeń i szkód w
środowisku.
8.3. Edukacja ekologiczna społeczeństwa
Stan wyjściowy
Rola edukacji ekologicznej w procesie realizacji polityki
środowiskowej, a więc i obowiązków ekologicznych, jest
szczególnie istotna. Problem niedostatecznej świadomości w zakresie ochrony środowiska jest widoczny nie tylko
Poz. 169
z punktu widzenia stosowanych przez przedsiębiorców
technologii (a raczej ich niestosowania, braku polityki
segregacji odpadów, mała ilość składowisk odpadów spełniających wymagania z zakresu ochrony środowiska itp.),
jak i wyrobienia w społeczeństwie, szacunku do otaczającej
przyrody. Nie chodzi również tylko o edukację w ścisłym
tego słowa znaczeniu, czyli proces nauczania, świadczony
w ramach systemu oświaty, ale o kształtowanie świadomości
ekologicznej w każdej dziedzinie życia, mającej jakikolwiek
związek z ochroną środowiska.
Na terenie gminy Tuchomie prowadzone były następujące
działania:
- w szkołach organizowano konkursy i prelekcje o tematyce
ekologicznej obejmujące najbardziej istotne aspekty
- gmina jest członkiem Związku Dorzecza Słupii,
organizacji zrzeszającej gminy z dorzecza rzeki Słupii, w
którego statucie jest przewidziany szeroki zakres działań
proekologicznych.
8.3.1. Pierwszy cel średniookresowy do 2014 r.
Kształtowanie nawyków kultury ekologicznej mieszkańców
gminy Tuchomie
Kierunki działań:
- kontynuacja realizacji programu edukacji ekologicznej,
- wspieranie merytoryczne i finansowe aktywnych
form edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży np.
organizowanie konkursów i sesji popularno-naukowych
związanych z tematyką środowiskową czy też włączanie
się w akcję „Sprzątanie świata”,
- wsparcie finansowe projektów z zakresu edukacji
ekologicznej o zasięgu gminnym.
Zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie
Kierunki działań:
- współdziałanie władz gminnych z mediami w zakresie
prezentacji stanu środowiska i działań podejmowanych
na rzecz jego ochrony,
- udział władz gminy w szkoleniach z zakresu publicznego
dostępu do informacji o środowisku.
9. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW PRZYRODY
9.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
Stan wyjściowy - lasy
Powierzchnia użytków leśnych na terenie gminy Tuchomie wynosi 2681 ha. w tym państwowe (w zarządzie Lasów
Państwowych) 79%, prywatne (21%).
Wskaźnik lesistości dla gminy Tuchomie wynosi 25,14%
powierzchni gminy i jest najniższy w powiecie bytowskim
(średnia 51,7%).
Lasy łęgowe stanowią w gminie Tuchomie dosyć rzadki
składnik szaty roślinnej. Występują one z reguły w dolinach
cieków wodnych, ale tez na brzegach jezior – nad jeziorem
Chotkowskim, w niecce jeziora Tuchomskiego oraz nad
rzeką Kamienicą. Drzewostan łęgów stanowi głównie olsza
czarna z niewielką domieszką jesionu.
Zbiorowiska lasów dębowo – grabowych są dość częste w
gminie, choć prawie nigdy nie zajmują większych powierzchni. Lokalizowano ja na całym obszarze, w licznych przypadkach w postaci niewielkich kęp drzew, np. na południowy
zachód od Modrzejewa nad Kamienicą, czy koło Masłowic
Tuchomskich. Nieco większe powierzchnie występują w
północnym kompleksie leśnym, gdzie występują na skarpach Kamienicy. Do drzewostanu grądów, oprócz dębów
i grabów zauważa się również lipę i klony. W silnie rozwiniętej warstwie podszytów dominuje leszczyna i odnowienie
drzew. W skład runa wchodzą gatunki roślin żyznych lasów
Dziennik Urzędowy
— 397 —
liściastych, np. gwiazdnica wielkokwiatowa, gajowiec żółty,
zawilec gajowy i inne. Stan zbiorowisk leśnych jest z reguły
zły – ich siedliska często obsadzane są drzewami iglastymi,
wielokrotnie też do niedawna użytkowane były rolniczo.
Kwaśne buczyny i lasy dębowo-bukowe dominują w
leśnych kompleksach w gminie, występując w morenach
dennych zarówno w okolicach Masłowiczek i nad jeziorem
Kamieniczno, jak i na północy w pobliżu jeziora Borowego
i jeziora Witków. Podstawowym gatunkiem w tej grupie
jest buk, towarzyszą mu najczęściej dęby i sosna, niekiedy świerk. Stan zachowania tego drzewostanu jest silnie
zróżnicowany. W kompleksie w pobliżu Masłowiczek płaty
buczyn wyróżniały się do niedawna starymi drzewostanami,
które niestety obecnie zostały zagospodarowane rębniami.
Lasy dębowo-bukowe są znacznie silniej zniekształcone,
nastąpiło zborowienie zbiorowiska, poprzez coraz większy
udział sosny i świerka. Liczne powierzchnie mają obecnie
młody, jednowiekowy drzewostan.
Bory mieszane skupiają się niemal wyłącznie w północnym kompleksie leśnym, zajmując znaczne powierzchnie
na sandrze Kamienicy. Cechują się dość silnym rozwojem
warstwy podszytów, w skład których wchodzą głównie jarzębina i kruszyna, w składzie runa dominują borówka czernica
i śmiałek pogięty.
Brzeziny bagienne i fragmenty borów bagiennych, rozwijających się na pokładach torfów przejściowych, nie należą
do rzadkości w gminie Tuchomie. Największe płaty występują w kompleksie leśnym w okolicach Masłowiczek i Kramarzyn, w pobliżu Modrzejewa, Tągowia, czy przy drodze nr 20
Tuchomie – Kramarzyny (okolice przystanku PKS Dalekie).
Brzeziny bagienne występują z reguły na obrzeżach torfowisk, czasem zajmują też całe niecki terenowe wypełnione
płytkimi złożami torfów przejściowych. W gminie Tuchomie
proces eksploatacji torfów był do niedawna bardzo intensywny i prowadzony na dużych powierzchniach. Widoczne to
jest np. w okolicach Masłowiczek i Kramarzyn. Jego efektem
jest niemal całkowity brak borów bagiennych i relatywnie
duże powierzchnie brzezin lub młodszych stadiów degeneracyjnych zarastających brzozą.
Nasadzenia drzew na gruntach do niedawna użytkowanych rolniczo stanowią istotny element krajobrazu gminy.
Największe ich powierzchnie skupiają się na skrajach kompleksów leśnych, z reguły w pobliżu osad i wsi. Najczęściej
nasadzanym gatunkiem jest sosna, rzadziej notowano
świerka, modrzew, brzozę i osikę, zupełnie sporadyczne
są nasadzenia dębu i buka. Drzewostany te znajdują się
w niskich klasach wieku, wartość fitocenotyczna jest niska,
natomiast posiadają znaczenie krajobrazowe, głównie w
centralnej, rolniczej części gminy.
Reasumując, na terenie gminy Tuchomie spośród układów leśnych największe znaczenie przestrzenne mają lasy
bukowe, tworząc kilka większych kompleksów leśnych koło
Tuchomia i przy zachodniej oraz południowo-wschodniej
granicy gminy. Znaczny udział mają także lasy na siedliskach hydrogenicznych: brzeziny bagienne oraz łęgi w
dolinie Kamienicy. Duże powierzchnie zajmują również lasy
sosnowe, głownie na siedliskach porolnych. Stan zachowania zbiorowisk leśnych jest zróżnicowany, dominują układy
silnie lub umiarkowanie zniekształcone. Największą przyczyną ich degradacji są rębnie prowadzone na dużych obszarach, protegowanie sosny na siedliskach lasów liściastych
lub mieszanych oraz osuszanie siedlisk hydrogenicznych.
W południowej części gminy występują dość liczne torfowiska o charakterze wysokim i przejściowym. Wyróżniają
się one dobrym stanem zachowania właściwych dla nich
zbiorowisk oraz interesującą florą.
Poz. 169
9.1.1. Pierwszy cel średniokresowy do 2014 r.
Zwiększanie lesistości gmin predysponowanych do
zalesienia w „Krajowym Programie Zwiększania Lesistości”
poprzez zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji
rolnej, gruntów zdegradowanych i nieużytków
Kierunki działań:
- renaturalizacja obszarów leśnych,
- inwentaryzacja i weryfikacja klasyfikacji gruntów pod
kątem pełnego uwzględnienia gruntów zalesionych
i zadrzewionych oraz ujęcie granicy rolno-leśnej w
planach zagospodarowania przestrzennego,
- zalesianie gruntów nieprzydatnych do produkcji
rolnej oraz nieużytków i terenów zdegradowanych
i przekształconych.
Ochrona zasobów leśnych i poprawa ich stanu,
Kierunki działań:
- prowadzenie ciągłej kampanii edukacyjno – informacyjnej
w celu podnoszenia świadomości w zakresie celów
i korzyści z trwale zrównoważonej gospodarki leśnej,
- stały nadzór nad gospodarką leśną w lasach
prywatnych,
- zapewnienie trwałości i wielofunkcyjności lasów,
- inwentaryzacja zasobów leśnych pod kątem ich stanu
zdrowotnego,
- zachowanie istniejących kompleksów leśnych,
- prowadzenie gospodarki leśnej ze szczególnym
uwzględnieniem pozaprodukcyjnych funkcji lasu,
- ochrona gleb leśnych,
- stały monitoring środowiska leśnego w celu
przeciwdziałania stanom niepożądanym (pożary, choroby,
szkodniki, nielegalne wysypiska śmieci).
Stan wyjściowy – ochrona przyrody Obszary NATURA
2000
Obecnie nie występują. Planowany jest obszar Natura
2000 PLH220052 „Dolina Słupii” obejmujący swoim zasięgiem część gminy Tuchomie. W skład wchodzić będą następujące siedliska przyrodnicze:
— jeziora lobeliowe
— starorzecza i inne naturalne eutroficzne zbiorniki wodne
— naturalne dystroficzne zbiorniki wodne
— nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosienniczników
— zmiennowilgotne łąki trzęślicowe
— górskie i niżowe ziołorośla nadrzeczne i okrajkowe
— niżowe i górskie łąki użytkowane ekstensywnie
— torfowiska przejściowe i trzęsawiska
— źródliska wapienne
— kwaśne buczyny
— żyzne buczyny,
— bory i lasy bagienne,
— lasy łęgowe i nadrzeczne zarośla wierzbowe
— gatunki zwierząt: bóbr, wydra, kumak nizinny, traszka
grzebieniasta, kiełb białopłetwy, łosoś atlantycki, minóg
strumieniowy, różanka.
Rezerwaty przyrody
Obecnie na terenie gminy Tuchomie nie występują rezerwaty przyrody, planowane jest założenie 4 rezerwatów przyrody na terenie gminy Tuchomie:
Trzebiatowskie bagno
Torfowisko kotłowe o powierzchni 7,68 ha położone jest
około 1400m na północny zachód od miejscowości Trzebiatkowa. Jest to torfowisko w zachodniej części z mszarami: przygiełkowym i dolinkowym oraz z licznymi cennymi
gatunkami roślin, takimi jak przygiełka biała, bagnica torfowa, rosiczka okrągłolistna, modrzewnica zwyczajna, bobrek
trójlistkowy, czermień błotna i bagno zwyczajne. Oddzielona mineralna groblą wschodnia część obiektu jest bardziej
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 398 —
zeutrofizowana, nosi też liczne ślady eksploatacji torfu.
Występują tam między innymi grążel żółty, grążel drobny,
grzybienie białe i przygiełka biała.
Trzebiatowski Moczar.
Torfowisko kotłowe o powierzchni 3,48 ha położone jest
około 1500 m na północny wschód od Trzebiatkowej. Na
terenie torfowiska występują bardzo liczne dystroficzne
oczka powstałe po eksploatacji torfu. Dominują tu fitocenozy mszaru dolinkowego oraz mszaru przygiełkowego. Poza
wymienionymi gatunkami występują tam również: rosiczka
okrągłolistna, modrzewica zwyczajna, a w miejscach silnie
uwodnionych: pływacz drobny, grzybienie białe, czermień
błotna, bobrek trójlistny i siedmiopalecznik błotny.
Torfowisko Trzebiatowskie.
Torfowisko wysokie typu kotłowego o powierzchni 11,84
ha położone jest około 1200 m na północny wschód od Trzebiatkowej. Na terenie torfowiska występują cenne zbiorowiska roślinne m.in. mszar przygiełkowy, mszar dolinkowy
i mszar kępkowy oraz interesująca flora. Występują tu m.in.
Tabela 19. Pomniki przyrody na terenie gminy Tuchomie.
Miejscowość Lokalizacja
Modrzejewo
Nadleśnictwo Bytów, obręb Borzytuchom;
oddz.303j
Modrzejewo
oddz.299j
Modrzejewo
oddz.299m
Kramarzyny
Nadleśnictwo Osusznica, leśnictwo
Kramarzyny; oddz.50a
Kramarzyny
Kramarzyny
Użytki ekologiczne
Na terenie gminy Tuchomie nie stwierdzono występowania użytków ekologicznych, w perspektywie planowane jest
utworzenie 2 użytków ekologicznych:
Jezioro Gwodny
Zbiornik dystroficzny, otoczony silnie uwodnionym płem
torfowym. Na ple występują dość rzadko karłowate sosny.
Stanowisko szeregu rzadkich i chronionych gatunków roślin
naczyniowych.
Masłowiczki Grądzik
Mineralna „wyspa” na rozległym obszarze torfowym, opanowanym obecnie przez zbiorowiska łąkowe. Drzewostan
bukowo – grabowo – lipowy z pojedynczymi dębami i silnymi podszytami leszczynowymi. Stanowisko kilku rzadkich
gatunków roślin m.in. kokoryczki okółkowej.
Projektowane Zespoły Przyrodniczo – krajobrazowe:
Jezioro Chotkowskie
(część) – rozległe obniżenie na południe od jeziora
Chotkowskiego z przewagą zbiorowisk łąkowych i ziołoroślowych; źródła rzeki Jutrzenki; cmentarz ewangelicki,
znaczne wartości krajobrazowe.
Dolina Kamienicy
(część) – skarpa nad środkowym biegiem rzeki Kamienicy
z grądem pomorskim i dolna terasa z dobrze zachowanymi
płatami łęgu przystrumykowego; miejscami źródliska, ruiny
dawnej śluzy.
Jeziora Trzebiatowskie
Zespól trzech zbiorników wodnych: Naleton Duży, Naleton Mały i jezioro Bagno. Mineralna „grobla” oddzielająca
oba jeziora Naleton; fragment gminy o bardzo urozmaiconej
rzeźbie terenu.
Na terenie gminy Tuchomie brak jest parków krajobra-
turzyca błotna, bagnica torfowa, przygiełka biała, rosiczka
okrągłolistna, modrzewica zwyczajna, pływacz drobny, grzybienie białe oraz bobrek trójlistkowy. Torfowisko częściowo
pokrywa inicjalna postać boru bagiennego.
Rozjazd.
Torfowisko przejściowe o powierzchni 6,36 ha położone
w pobliżu tzw. Cegielni. W przeszłości częściowo eksploatowane, obecnie torfowisko żywe, narastające, dobrze uwodnione. Występują tu znaczne powierzchniowo płaty mszaru
przygiełkowego, a na dawnych groblach bór bagienny.
Obszary chronionego krajobrazu
Obecnie na terenie gminy Tuchomie nie występują obszary chronionego krajobrazu.
Pomniki przyrody
Ustanowienie pomnika przyrody następuje na drodze rozporządzenia wojewody albo uchwały rady gminy, jeżeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody. Istniejące na
terenie gminy pomniki przyrody przedstawia Tabela 18:
Rodzaj
Brzoza brodawkowata; obw.3,30m; wysokość
27m; wiek 120 lat
Brzoza brodawkowata; obw.2,55m; wysokość
29m; wiek 100 lat
Lipa drobnolistna; obw. 3,70m; wysokość 27m;
wiek 300 lat
Głaz narzutowy; obwód 11,7m
zowych, jedynym obszarem chronionym jest otulina Parku
Krajobrazowego „Dolina Słupii”. Powierzchnia otuliny wynosi
7.440 ha, co stanowi około 69,87% ogólnej powierzchni
gminy. Strefa ochronna (otulina) parku krajobrazowego
nie jest formą ochrony w rozumieniu ustawy o ochronie
przyrody. Jest utworzona dla zabezpieczenia parku przed
szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Otulina PKDS utworzona została przede wszystkim dla zabezpieczenia przed napływem zanieczyszczeń wnoszonych
wodami z obszaru zlewni Słupii oraz dla zabezpieczenia
walorów parku. Granica otuliny nawiązuje do przebiegu
wododziału zlewni Słupii.
Park krajobrazowy „Dolina Słupii” jest największym z 9
parków krajobrazowych istniejących na terenie województwa
pomorskiego. Jego powierzchnia wynosi 37040 ha i wraz
z otuliną – 87170 ha, obejmuje obszar środkowego biegu
rzeki i jej zlewni od miejscowości Soszyca do drogi Krępa
– Łosino. PKDS jest parkiem typu dolinnego.
Park został utworzony 9.12.1981 r. w celu ochrony polodowcowego krajobrazu środkowego biegu rzeki Słupii oraz
jej dorzecza. Obszar parku ma bardzo urozmaicony krajobraz, ukształtowany przez lądolód skandynawski. W rzeźbie
występują typowe elementy form polodowcowych, jak np.
jeziora rynnowe, jeziora wytopiskowe, równiny sandrowe
oraz wzniesienia moren dennych i czołowych dochodzące
do 160 m n.p.m.
Osią hydrograficzną parku jest rzeka Słupia, przepływająca przez kilka jezior. Pozostałe odcinki rzeki mocno meandrują i zmieniają kilkakrotnie kierunek biegu. Koryto rzeki
ma zmienną głębokość i szerokość, a dno jest kamieniste z
wieloma głazami, progami i mieliznami.
72% Parku porastają półnaturalne ekosystemy leśne. Są
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 399 —
to głównie bory sosnowe, buczyny, grądy dębowo-grabowe,
lasy mieszane sosnowo-dębowe, na torfowiskach olszyny
bagienne, a w dolinach strumieni łęgi olszowo-jesionowe.
W drzewostanie gatunkiem dominującym jest sosna, a
ponadto buk, świerk, brzoza, dąb i jesion.
Na terenie Parku żyje bogata fauna, szczególnie leśna.
Do najciekawszych gatunków należą: łoś, daniel, borsuk,
kuna, gronostaj i wydra. Wśród awifauny występują gatunki
zagrożone wyginięciem: orzeł bielik, orlik krzykliwy, kania
rdzawa, puchacz, sowa błotna, żuraw, bocian czarny i derkacz.
Na terenie otuliny Parku obowiązują określone zasady
gospodarowania:
1. Nie należy lokalizować obiektów i podejmować
przedsięwzięć
mogących
degradować
walory
przyrodnicze i krajobrazowe Parku.
2. Zaleca się, aby w postępowaniach w sprawach ocen
oddziaływania na środowisko planowanych na obszarze
otuliny Parku przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, uwzględniano przewidywane
oddziaływanie tych przedsięwzięć na środowisko
Parku.
3. Zaleca się, aby w postępowaniach w sprawach
ocen
oddziaływania
na
środowisko
nowych
obiektów (oczyszczalni ścieków, ośrodków hodowli
ryb łososiowatych, zakładów produkcyjnych itp.),
lokalizowanych na terenie otuliny Parku, w zlewni
rzeki Słupii, uwzględniano sumaryczne oddziaływanie
zanieczyszczeń odprowadzanych z projektowanych
i istniejących obiektów na jakość wód rzeki w Parku.
4. Zaleca
się,
aby
budowę
nowych
obiektów
hydrotechnicznych oraz wykonywanie melioracji
odwadniających w zlewni rzeki Słupii, na obszarze
otuliny Parku, realizowano wyłącznie w niezbędnych
przypadkach, w sposób nie zakłócający stosunków
wodnych w Parku i nie powodujący pogorszenia
warunków życia biologicznego w wodach na obszarze
Parku.
9.1.3. Trzeci cel średniookresowy do 2014 r.
Ukształtowanie i ochrona systemów obszarów chronionych
Kierunki działań
Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych
- zachowanie i ochrona zasobów przyrodniczych w
istniejących kompleksów leśnych,
- ochrona i zwiększanie różnorodności biologicznej,
- ochrona terenów przyrodniczo cennych przed
niewłaściwym sposobem użytkowania,
- zachowanie istniejącej zieleni urządzonej,
- utrzymanie istniejących korytarzy ekologicznych wzdłuż
dolin i rzek
Ochrona fauny i flory
- rozszerzenie i usprawnienie ochrony in situ i ex situ
gatunków roślin i zwierząt,
- zachowanie istniejących zbiorników wodnych,
- ograniczanie inwestycji uciążliwego przemysłu.
Ochrona i utrzymanie krajobrazu rekreacyjnego
- wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni,
- rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek dydaktycznych na terenach interesujących przyrodniczo.
9.2. Ochrona powierzchni ziemi
Stan wyjściowy
Przeważający obszar województwa pokryty jest glebami
powstałymi z utworów polodowcowych (plejstoceńskich)
– glin i piasków zwałowych oraz piasków akumulacji
wodno-lodowcowej. Wykształciły się tu w większości średniej jakości gleby brunatne (głównie wyługowane i kwaśne)
oraz bielice i pseudobielice, których niezbyt wysoka urodzajność uzależniona jest od rodzaju skały macierzystej oraz
stopnia zakwaszenia. Są to najczęściej gleby kwaśne i bardzo kwaśne, wymagające regularnego wapnowania. Gleby
gminy Tuchomie, należące w przeważającej większości
do gleb najsłabszych – bielicowych i pseudobielicowych
(płowe), wytworzone są głównie ze żwirów, piasków luźnych
i słabo gliniastych. Analizując grunty orne położone w gminie
Tuchomie, należałoby stwierdzić, iż większość terenów nie
sprzyja produkcji rolniczej. Znaczna część terenów uprawianych gruntów zalicza się do niskich klas bonitacyjnych.
W gminie Tuchomie 38,6% gleb zaliczanych jest do V klasy
bonitacyjnej. W całym powiecie bytowskim niewielki jest
odsetek gleb I klasy (0,01%), nie ma praktycznie gleb II
klasy, gruntów III klasy jest niecałe 2% powierzchni uprawianych. Wynika z tego, że w przyszłości niewiele gruntów
można wiązać z rolnictwem, gminy będące w najgorszej pod
tym względem sytuacji (w tym gmina Tuchomie) powinny
w perspektywie odchodzić od rolnictwa, starając się rozwijać turystykę, drobną przedsiębiorczość wraz z sektorem
usług.
Stanowi to jednak pewien problem, gdyż gmina Tuchomie posiada największy odsetek gruntów ornych w całym
powiecie – 65,28%.
Tabela 20. Struktura klas bonitacji gruntów ornych w gminie Tuchomie.
Klasy gleby [ha]
III
IV
I
II
V
a
b
a
b
1
10
2937
2689
Racjonalne wykorzystanie gleby wraz z jej ochroną i rekultywacją
Kierunki działań:
- zagospodarowanie gleb w sposób adekwatny do ich klasy
bonitacyjnej i poziomów zanieczyszczeń,
- ograniczenie czynników wpływających na degradację
gleby poprzez zagospodarowanie m.in.: gruntów
odłogowanych,
- zrekultywowanie gleb zdegradowanych w kierunku
rolnym, leśnym i rekreacyjno-wypoczynkowym,
VI
VI z
1866
- właściwe kształtowanie ekosystemów rolnych z
wykorzystaniem otaczających je systemów naturalnych
i ich zdolności do autoregulacji m.in. poprzez wdrażanie
programów rolno-środowiskowych,
- zachowanie naturalnych kompleksów łąk torfowych
jako regulatora stosunków wodnych i klimatycznych
przyległych do nich terenów,
- prowadzenie monitoringu jakości gleby i ziemi,
- coroczna aktualizacja rejestru terenów, na których
stwierdzono przekroczenia standardów gleby lub ziemi,
- przeciwdziałanie degradacji chemicznej gleb poprzez
Dziennik Urzędowy
— 400 —
ochronę powietrza i wód powierzchniowych,
- przeciwdziałanie erozji gleb poprzez stosowanie
odpowiednich zabiegów na gruntach o nachyleniu
powyżej 10%,
- ograniczanie erozji wodnej i wietrznej gleby poprzez
możliwie jak najdłuższe utrzymywanie pokrywy roślinnej
w postaci wprowadzenia upraw wieloletnich oraz wsiewek
i poplonów,
- racjonalne użycie nawozów sztucznych i środków ochrony
roślin na terenach rolnych i leśnych oraz stosowanie
technik naturalnych (fito i agromelioracyjnych) w celu
zwiększenia udziału materii organicznej w glebie.
Poz. 169
9.3. Ochrona zasobów kopalin
Stan wyjściowy
Na terenie gminy Tuchomie znajduje się jedno udokumentowane złoże kruszywa naturalnego piaszczysto
– żwirowego „Ciemno”. Znajduje się ono w południowo
– wschodniej części gminy na gruntach wsi Ciemno. Złoże
zostało rozpoznane kartą rejestracyjną opracowaną przez
Kombinat Geologiczny „Północ”, Zakład Projektów i Dokumentacji Geologicznych Oddział w Gdańsku (karta rejestracyjna zatwierdzona decyzją Urzędu Wojewódzkiego w
Słupsku nr 235/79 z dn. 19.06.1979 r.) Złoże składa się z
dwóch pól. Obecnie złoże nie jest eksploatowane.
Tabela 21 Udokumentowane złoża kopalin w tys. ton wg Państwowego Instytutu
Geologicznego stan na 2007 rok
Lp.
1
Nazwa złoża
Ciemno
Stan
zagospodaro
wania złoża
Z
Zasoby (tys. t)
Geologiczn
Złoże
Przemysłowe
e
bilansowe
2274
Piaski i żwiry
Skróty literowe stanu zagospodarowania zasobów w wykazach złóż oznaczają:
E - złoże eksploatowane
M - złoże skreślone z bilansu zasobów
R - złoże o zasobach rozpoznanych szczegółowo (kategorie
A+B+C1)
Z - złoże zaniechane
T - złoże zagospodarowane, eksploatowane okresowo
Na terenie gminy sporadycznie występuje nielegalna eksploatacja kopalin do której nie należy dopuszczać poprzez
działania edukacyjne, szkolenia urzędników itp. Nielegalna
eksploatacja kopalin narusza racjonalną gospodarkę surowcami mineralnymi, a także powoduje straty w środowisku,
dochodzi bowiem do niszczenia przyrody oraz degradacji
gleb, wód podziemnych i powierzchniowych. Nielegalne
wyrobiska poeksploatacyjne mogą z czasem przeobrazić się
w nielegalne wysypiska odpadów albo wylewiska ścieków,
a te stanowią potencjalne ogniska zanieczyszczeń dla wód
podziemnych, zasilających ujęcia wody pitnej.
Zrównoważone użytkowanie zasobów kopalin, zminimalizowane niekorzystnych skutków ich eksploatacji oraz
eliminacja nielegalnego wydobycia
Kierunki działań:
- rekultywacja terenów po eksploatacji kopalin,
- ograniczenie możliwości wykorzystania kopaliny
uzyskanej w innych niż koncesjonowanie procesach
inwestycyjnych,
- uświadomienie władzom lokalnym o korzyściach
finansowych
wynikających
z
przeciwdziałania
niekontrolowanej eksploatacji kopalin,
- dążenie do uzyskiwania informacji z jednostek
ministerialnych i wojewódzkich o ilości, rodzaju i miejscu
prowadzenia wydobycia złóż.
Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin i rekultywacja
nieczynnych wyrobisk
Kierunki działań:
- ochrona terenów perspektywicznych pod względem
wydobycia kopalin,
- inwentaryzacja wyrobisk po eksploatacji bez koncesji,
Wydobycie
-
- stworzenie inwentaryzacji złóż kopalnianych i wyrobisk
po eksploatacji bez koncesji (WIOŚ w Gdańsku rozpoczął
taką inwentaryzację i należy ją w dalszym ciągu
kontynuować),
- opiniowanie
studiów
uwarunkowań
kierunków
zagospodarowania przestrzennego,
- opiniowanie miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego,
- weryfikacja ustaleń istniejących planów zagospodarowania
przestrzennego i studiów uwarunkowań kierunków
zagospodarowania przestrzennego.
10. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE SUROWCÓW,
MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII
10.1. Materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność
i odpadowość
Stan wyjściowy
W ramach tego zagadnienia pod uwagę należy wziąć
przede wszystkim zmniejszenie materiałochłonności,
odpadowości, wodochłonności i energochłonności produkcji przemysłowej.
Jest to podejście korzystne zarówno ze względów ochrony zasobów środowiska, jak też ekonomii prowadzonych
procesów technologicznych w poszczególnych zakładach.
Oprócz minimalizacji oddziaływania na środowisko, poprzez
pobór wody, surowców naturalnych i energii, wytwórcy z
sektora gospodarczego mają szansę ponosić niższe opłaty
za gospodarcze korzystanie ze środowiska oraz redukować
koszty energii i surowców stosowanych w produkcji.
Z uwagi na wprowadzanie nowych technologii oraz uwarunkowania ekonomiczne większość przedsiębiorstw, instytucji oraz spółdzielni realizuje zadania w celu osiągnięcia
zrównoważonego wykorzystania surowców, materiałów,
wody i energii m.in. poprzez:
- wymianę starych odcinków sieci wodociągowej z
zastosowaniem nowych technologii oraz stosowanie
doszczelniaczy przy usuwaniu awarii,
- stosowanie w miarę możliwości zamkniętych układów
obiegu wody,
- odpady przemysłowe są gromadzone, przechowywane
i przekazywane jednostkom do tego celu upoważnionym
(zgodnie z posiadanymi decyzjami),
Dziennik Urzędowy
— 401 —
- wprowadza nowe małoodpadowe technologie,
- sukcesywnie wymienia się tradycyjne sieci ciepłownicze
na preizolowane oraz modernizuje węzły cieplne,
- przeprowadza termomodernizacje budynków,
- dokonuje wymiany pieców węglowych na piece bardziej
ekonomiczne i ekologiczne.
Wzrost efektywności wykorzystania surowców, w tym
zasobów wodnych i surowców energetycznych wykorzystywanych w gospodarce
Kierunki działań:
- wspieranie stosowania zamkniętych obiegów wody w
przedsiębiorstwach,
- promowanie wykorzystania technologii przyjaznych dla
środowiska naturalnego,
- promowanie wprowadzania systemów recyklingu
umożliwiających wielokrotne użytkowanie materiałów.
Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów u
źródła oraz zmniejszenie ich negatywnego oddziaływania
na środowisko
Kierunki działań:
- wspieranie zmian technologicznych zapobiegających
powstawaniu odpadów oraz zapewniających ich
wykorzystanie w procesach produkcji.
10.2. Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii
Stan wyjściowy:
W Polsce zakłada się, że w 2010 r. udział zużycia energii
odnawialnej będzie na poziomie 7,5% (wynika to z Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 30 maja 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu
obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w
skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła).
Rodzaje energii odnawialnej:
- energia biomasy
- energia geotermalna
- energia słoneczna
- energia wiatru
- energia wodna
- energia otoczenia
- energia fal morskich, przypływów i odpływów
- inne
Energia biomasy
Wykorzystanie biomasy, do celów energetycznych następuje przez bezpośrednie spalanie drewna, słomy, odpadków
produkcji roślinnej lub roślin energetycznych (specjalnego
gatunku wierzby oraz tzw. malwy pensylwańskiej itp.).
Wykorzystanie biomasy powoduje zmniejszenie emisji
zanieczyszczeń do powietrza.
Planowane jest w najbliższym czasie wybudowanie
kotłowni na biomasę w zespole szkół w Tuchomiu oraz przy
UG Tuchomie – opracowany został wstępny projekt, bez
pozwolenia na budowę.
Energetyka wodna
Na terenie gminy znajduje się jedna elektrownia wodna
„Żurawi Młyn”, wykorzystująca nurt rzeki Kamienicy, zlokalizowana w miejscowości Ciemno. Zapewnia zasilanie dla
gościńca „Żurawi Młyn”, niestety brak danych dot. wytwarzanej mocy.
Rys.10,11. Elektrownia Wodna na terenie gościńca”
Żurawi Młyn”. (fot.)*
Energia wiatru
Obecnie na terenie gminy Tuchomie nie ma elektrowni
wiatrowych. Złożone zostały wnioski o uzyskanie warunków
zabudowy dla zespołu wiatraków, które mają zostać wybudowane na terenie gminy, planowane jest zlokalizowanie
tzw. farm wiatrowych w okolicach Modrzejewa, Trzebiatko-
Poz. 169
wa, Tuchomia, Ciemna, Tągowia i Tuchomka.
Energia geotermalna
Pod względem energetycznym najlepiej jest eksploatować wody wysokotemperaturowe, jednak występują one w
województwie pomorskim bardzo głęboko, nawet na głębokościach poniżej 3000m. Słabe rozpoznanie głębokich
zbiorników geotermalnych przy planowaniu ich eksploatacji
wiąże się z ryzykiem finansowym. Wykorzystanie wód średnio i niskotemperaturowych, z uwagi na mniejszą głębokość
występowania zbiorników (1500 – 2000m) niesie ze sobą
mniejsze ryzyko, ale jest też energetycznie mniej korzystne.
Warunki geotermiczne w obrębie gminy Tuchomie są niekorzystne. Występowanie oraz temperatura wód termalnych
zgodnie z opracowaniem „Atlas zasobów geotermalnych
formacji mezozoicznej na niżu polskim” na głębokości 2
000 m p.p.t. wynosi poniżej 50oC w związku z powyższym
wykorzystanie tych wód jest nieopłacalne ekonomicznie.
Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł
odnawialnych
Kierunki działań:
- upowszechnianie
informacji
o
rozmieszczeniu
i możliwościach technicznych wykorzystania potencjału
energetycznego poszczególnych rodzajów odnawialnych
źródeł energii,
- prowadzenie działań edukacyjnych oraz popularyzujących
odnawialne źródła energii.
10.3. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed
powodzią i skutkami suszy
Stan wyjściowy
Na terenie gminy Tuchomie znajdują się fragmenty zlewni
rzek: Słupia, Wieprza i Brda, które mają decydujący wpływ
na kształtowanie stosunków wodnych. Integralną częścią
systemu są również wody istotne dla rolnictwa oraz urządzenia melioracji wodnych podstawowych i szczegółowych.
Wody znaczące dla rolnictwa i urządzenia melioracji podstawowych to: cieki naturalne, kanały, jeziora. Urządzenia
melioracji wodnych szczegółowych to: rowy oraz rurociągi.
Administratorem wód istotnych dla rolnictwa oraz urządzeń
melioracji wodnych podstawowych jest Zarząd Melioracji
i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego. Obowiązek utrzymania urządzeń melioracji wodnych szczegółowych
spoczywa na zainteresowanych właścicielach gruntów.
Stan urządzeń wodnych w województwie pomorskim,
odpowiadających za kształtowanie stosunków wodnych w
dużej mierze wymaga regulacji i modernizacji. Rzeki i urządzenia melioracji wodnych podstawowych i szczegółowych
w gminie Tuchomie w ostatnich latach zostały wręcz zapomniane przez administratorów. Regulacja i prace konserwacyjne wykonywane w ostatnich latach nie przyczyniły się w
znacznym stopniu do drożności wód płynących i funkcjonalności urządzeń melioracyjnych. Efektem tego są coroczne
problemy z występowaniem lokalnych podtopień na terenie
gminy, w szczególności w okolicach Kramarzyn.
Dążenie do zapewnienia dobrego stanu (jakościowego
i ilościowego) wód
Kierunki działań
- właściwe utrzymanie wód i urządzeń wodnych,
- tworzenie warunków do szerokiego korzystania z wód
(rekreacja, energetyka) przy niepogarszaniu ich jakości,
- modernizacja systemu melioracji wodnych,
- rozwój małej retencji.
11. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ NA
LATA 2008 – 2011
* Fotografii nie publikuje się
Dziennik Urzędowy
— 402 —
Gminny fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej
przeznacza się na wspomaganie następujących działań:
1. edukację ekologiczną oraz propagowanie działań
proekologicznych i zasady zrównoważonego rozwoju,
2. wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,
3. wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badań stanu środowiska, a także systemów
pomiarowych zużycia wody i ciepła,
4. realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych,
służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, w
tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej
i obiektów małej retencji wodnej,
5. realizowanie przedsięwzięć związanych z ochroną przyrody, w tym urządzanie i utrzymanie terenów zieleni,
zadrzewień, zakrzewień oraz parków,
6. realizowanie przedsięwzięć związanych z gospodarką
odpadami i ochroną powierzchni ziemi,
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Poz. 169
realizowanie przedsięwzięć związanych z ochroną
powietrza,
realizowanie przedsięwzięć związanych z ochroną
wód,
profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach, na których
występują przekroczenia standardów jakości środowiska,
wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii
odnawialnej oraz pomoc przy wprowadzaniu bardziej
przyjaznych dla środowiska nośników energii,
wspieranie działalności związanej z wytwarzaniem biokomponentów i biopaliw ciekłych,
wspieranie ekologicznych form transportu,
z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio
oddziaływujące na stan gleby, powietrza i wód, w
szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych
produkujących metodami ekologicznymi położonych
na obszarach szczególnie chronionych na podstawie
przepisów ustawy o ochronie przyrody,
realizację innych zadań ustalonych przez radę gminy,
służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej,
wynikających z zasady zrównoważonego rozwoju, w
tym na programy ochrony środowiska.
ochrona wód
powierzchniowych i
podziemnych
edukacja ekologiczna
ochrona hałasu
ochrona powietrza
gospodarka odpadami
ochrona przyrody i
krajobrazu
Cel średniookresowy
350.000**
21.000
500.000
900.000
Kanalizacja sanitarna w Piasznie
700.000**
225.000
94.700
100.000*
700.000**
2009
10.000
2008
190.000
900.000
500.000
190.000
225.000
50.000
50.000
371.000
189.100
RAZEM:
450.000
2011
450.000
84.400
2010
Szacunkowy koszt realizacji zadania [zł]
Kanalizacja sanitarna w Trzebiatkowej – II etap
Przebudowa ulicy Mickiewicza w Tuchomiu
Budowa ścieżki rowerowo – pieszej z
uatrakcyjnieniem położonych przy ścieżce
obiektów kulturalnych, sportowych i turystycznych
w Masłowicach Trzebiatowskich i Masłowicach
Tuchomskich
Budowa infrastruktury turystycznej, połączonej
ścieżki rowerowo – pieszej po atrakcjach
miejscowości Trzebiatkowa i Ciemno z
elementami historycznymi
Infrastruktura turystyczna – „Turystyczne
udostępnienie najcenniejszych obszarów
przyrodniczo chronionych”
Współudział gminy w tworzeniu kompleksowego
planu gospodarki odpadami na bazie wysypiska w
Sierżnie w ramach porozumienia gmin
Budowa i rozbudowa kotłowni ekologicznych –
biomasa – kotłownia przy szkole w Tuchomiu
Budowa i rozbudowa kotłowni ekologicznych –
biomasa – kotłownia UG Tuchomie
Termomodernizacja wymiana okien w budynku
szkoły w Trzebiatkowej z elewacją
Przebudowa ulicy Wybickiego w Tuchomiu
Kierunek działań
Tabela 22. Cele średniookresowe. Harmonogram realizacji dla gminy Tuchomie w latach 2008-2011
Dziennik Urzędowy
— 403 —
Poz. 169
60.000
180.000
Budowa przepompowni w Tuchomku
Stacja uzdatniania wody w Nowych Hutach i
Modrzejewie
Zagospodarowanie wykopalisk archeologicznych
100.000
126.000
Wymiana sieci wodociągowej w Trzebiatkowej
9.000
Sieć wodociągowa Trzebiatkowa
55.000
150.000
5.500
Sieć wodociągowa Nowe Huty
20.000
Wymiana sieci wodociągowej w Kramarzynach
3.000
Sieć wodociągowa osiedle „na Piaszno”
1.100.000
Sieć wodociągowa Masłowice Trzebiatowskie,
Trzebiatkowa wybudowania, Ciemno
wybudowania
2009
1.876.000
2008
250.000
2010
2011
RAZEM:
180.000
60.000
100.000
150.000
135.000
60.500
23.000
1.100.000
1.876.000
Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na
terenie gminy
Kierunek działań
— 404 —
Objaśnienia:
(*) – przy udziale RPO
(**) – przy udziale PROW, Leader+
Ochrona ziemi
ochrona wód
powierzchniowych i
podziemnych c.d.
Cel średniookresowy
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
Dziennik Urzędowy
— 405 —
12. SPOSÓB KONTROLI ORAZ DOKUMENTOWANIA
REALIZACJI PROGRAMU.
Monitoring prowadzonej polityki ochrony środowiska
oznacza, że realizacja programu będzie podlegała ocenie
w zakresie:
1. stopnia wykonania przyjętych zadań,
2. stopnia realizacji założonych celów,
3. analizy przyczyn powstałych rozbieżności.
Wyniki oceny stanowić będą podstawę kolejnej aktualizacji programu. Propozycja aktualizacji winna być formułowana przy znaczącym udziale systemu.
System oceny realizacji programu powinien być oparty
na odpowiednio dobranych wskaźnikach presji, stanu i reakcji, pozwalających całościowo opisać zagadnienie polityki
ochrony środowiska i zarazem dających możliwość porównań międzyregionalnych. System tworzyć będą:
1. Wskaźnik presji na środowisko, wskazujące główne źródła
problemów i zagrożeń środowiskowych, odnoszących się
do tych form działalności, które zmniejszają ilość i jakość
Poz. 169
zasobów (np. emisja zanieczyszczeń do środowiska,
ilość odpadów gromadzonych na składowiskach, tempo
eksploatacji zasobów środowiska).
2. Wskaźniki stanu środowiska, odnoszące się do jakości
środowiska i jego zasobów, pozwalające na ocenę
zachodzących zmian (np. lesistość, udział gruntów
rolnych).
3. Wskaźniki reakcji (działań ochronnych), pokazujące
działania podejmowane w celu poprawy jakości
środowiska lub złagodzenia antropopresji na środowisko
(np. procent mieszkańców korzystających z oczyszczalni
ścieków, udział obszarów prawnie chronionych w
powierzchni województwa, powierzchnia gruntów
zrekultywowanych, wydatki na ochronę środowiska).
Do określenia powyższych wskaźników wykorzystywane są przede wszystkim informacje Głównego Urzędu
Statystycznego oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony
Środowiska. Dane dotyczące gospodarki odpadami podano
według stanu za rok 2007. Listę proponowanych wskaźników dla gminy Tuchomie przedstawiono w Tabeli 22.
Tabela 23. Wskaźniki efektywności realizacji celów programu ochrony środowiska gminy
Tuchomie.
Stan wyjściowy
Lp.
Wskaźniki
(2007 r.)
1. ilość zakładów posiadających pozwolenia zintegrowane
0
2. udział terenów zabudowanych w powierzchni gminy,
w tym: - powierzchnia terenów mieszkaniowych
34ha
- powierzchnia terenów przemysłowych
7ha
3. udział terenów komunikacyjnych w powierzchni gminy Tuchomie
2,71%
4. grunty rolne i leśne
9643ha
5. grunty zdewastowane i zdegradowane wymagające rekultywacji, w tym
3ha
w wyniku wydobywania kopalin
6. liczba składowisk odpadów ogółem (2007 r.)
0
- w tym przemysłowych
7. odpady komunalne wytworzone
491,3 Mg
8. ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych
0,6 Mg
9. wymagane opracowanie programu naprawy w zakresie ochrony
nie wymagane
powietrza (pył zawieszony PM10)
10. zasoby eksploatacyjne wód podziemnych
brak
11. jakość kontrolowanych wód płynących (ocena ogólna wg klas)
Wieprza – pkt
- klasa III pom. Czarnica: III
– ogólna, IV
sanitarna
12. jakość wód podziemnych:
I klasa (2005r)
13. ilość ścieków komunalnych doprowadzanych na oczyszczalnie ścieków
184m3/d
14. ładunek BZT5 w oczyszczonych ściekach komunalnych – dla
13,7mgO2/dm3
oczyszczalni poniżej 2000 RLM
15. udział gruntów ornych w powierzchni gminy Tuchomie
65,28%
16. udział trwałych użytków zielonych w powierzchni gminy Tuchomie
25,14%
17. udział gruntów pod wodami w powierzchni gminy Tuchomie
1,51%
18. udział gruntów leśnych i zadrzewionych oraz zakrzewionych w
25,14%
powierzchni gminy Tuchomie,
- w tym lasy
19. powierzchnia zieleni urządzonej na 1 mieszkańca
0,67ha/osobę
20. liczba obszarów Natura 2000 posiadających inwentaryzację
brak
przyrodniczą
21. udział powierzchni o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie
brak
chronionej w powierzchni gminy Tuchomie
Dziennik Urzędowy
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
Poz. 169
— 406 —
j p
g
y
powierzchnia obszarów chronionych o znaczeniu międzynarodowym w
sieci Natura 2000 w granicach gminy Tuchomie
liczba mieszkańców korzystających z oczyszczalni ścieków
% skanalizowania
udział gruntów zrekultywowanych w ogólnej powierzchni gruntów
wymagających rekultywacji
% odzysku odpadów opakowaniowych w stosunku do wytworzonych
odpadów komunalnych
produkcja energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych
% produkcji energii ze źródeł odnawialnych w produkcji energii
elektrycznej zużywanej ogółem
zainstalowana moc elektryczna ze źródeł odnawialnych
pojemność obiektów małej retencji
ilość gospodarstw ekologicznych
powierzchnia gruntów rolnych objęta programami rolno –
środowiskowymi w latach 2005-2006
liczba przedsiębiorstw posiadających w 2006 r. certyfikaty:
- ISO 14001
- EMAS
wydatki inwestycyjne na ochronę powietrza i klimatu w latach 2004-2007
wydatki inwestycyjne na kanalizację w latach 2004-2007
wydatki na działalność edukacyjną, szkoleniową i informacyjną związaną
z ochroną środowiska
Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności
celów, priorytetów i zadań programu ochrony środowiska gminy Tuchomie niezbędna jest okresowa wymiana
informacji pomiędzy starostwem i gminą, dotycząca stanu
komponentów środowiska oraz stopnia zaawansowania
realizacji poszczególnych zadań (w tym w szczególności
zadań gmin). Przewiduje się wymianę ww. informacji w
sposób zorganizowany – w ustalonej formie pisemnej lub
elektronicznej (sprawozdawczość okresowa). Do realizacji
powyższego zadania może posłużyć wzór ankiety dla gmin
i podmiotów gospodarczych.
13. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA
Nadzór nad realizacją programu w praktyce oznacza
określenie zasad zarządzania nim wraz z ustaleniem
mechanizmu monitorowania jego realizacji. Program
ochrony środowiska gminy jest dokumentem o charakterze
strategicznym. Stanowi instrument wspomagający realizację
prawa miejscowego pozostając w ścisłym związku z planami zagospodarowania przestrzennego gmin, decyzjami o
warunkach zabudowy i zagospodarowania oraz decyzjami
związanymi z realizacją przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodno – ściekowej, gospodarki odpadami, rozwojem
terenów zielonych i innych. Samorząd gminy posiada kompetencje pozwalające mu realizować zawarte w programie
cele i zadania. Aby jednak ta realizacja przebiegała spójnie
z polityką regionalną konieczne jest przygotowanie struktur
administracyjnych do ścisłej współpracy z organami dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami wynikającymi
z ich kompetencji.
Organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki
ekologicznej państwa sporządza gminny program ochrony
środowiska, który podlega zaopiniowaniu poprzez organ
wykonawczy powiatu.
Z punktu widzenia pełnionej roli w realizacji programu
można wyodrębnić cztery grupy podmiotów uczestniczących
w nim. Są to:
- podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu
brak
2280
57%
0
16,4%
b.d.
b.d.
b.d
brak
b.d.
b.d.
0
0
3.242.050,16 zł
797.715,63
b.d.
programem,
- podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje
finansujące,
- podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty
programu,
- społeczność gminy jako główny podmiot odbierający
wyniki działań programu.
Główna odpowiedzialność za realizację programu spoczywa na wójcie, który składa Radzie Gminy raporty z
wykonania programu. W praktyce, wójt może wyznaczyć
koordynatora wdrażania programu. Zadaniem koordynatora
jest ścisła współpraca z wójtem i Radą Gminy oraz przedstawianie im okresowych sprawozdań z realizacji programu.
Wójt współdziała z organami administracji rządowej
i samorządowej szczebla powiatowego i wojewódzkiego
oraz samorządami gminnymi. Również w dyspozycji Wójta
znajdują się instrumenty finansowe na realizację zadań
programu (poprzez GFOŚiGW). Ponadto Wójt współdziała
z instytucjami administracji rządowej, w dyspozycji których
znajdują się instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje
te kontrolują respektowanie prawa, prowadzą monitoring
stanu środowiska (WIOŚ), prowadzą monitoring wód
(RZGW i WIOS).
Władze gminy mogą być wspierane przez Zespół Konsultacyjny, który może być powołany spośród przedstawicieli
lokalnych społeczności samorządowych zaangażowanych
już w proces tworzenia projektu programu poprzez udział
w sesjach warsztatowych i spotkaniach roboczych. Zadaniem Zespołu Konsultacyjnego mogłoby być nadzorowanie
procesu wdrażania programu oraz uzgadnianie współpracy
w realizacji poszczególnych zadań. Spotkania Zespołu
Konsultacyjnego powinny odbywać się co najmniej dwa
razy w roku.
W niektórych pracach Zespołu Realizacji Programu
powinny także uczestniczyć podmioty gospodarcze realizujące inwestycje zgodnie z kierunkami nakreślonymi w
programie.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 407 —
Rys. 12. Schemat zarządzania programem ochrony środowiska.
Rada Gminy Tuchomie
marszałek, zarząd
województwa
wójt
koordynator programu
instytucje kontrolujące
zespół realizacji programu
jednostki realizujące
przedsięwzięcia
instytucje finansujące
odbiór społeczny programu
Tabela 24. Najważniejsze działania w ramach zarządzania środowiskiem
Lp.
1.
2.
3.
Zagadnienie
wdrażanie programu
ochrony środowiska
edukacja ekologiczna,
komunikacja ze
społeczeństwem,
system informacji o
środowisku
systemy zarządzania
środowiskiem
Główne działania w latach 20082011
Instytucje
uczestniczące
raporty o wykonaniu programu (2x,
2009 i 2011)
Wójt, samorządy
gminne,
inne jednostki
wdrażające program
wspieranie finansowe samorządów,
instytucji, organizacji wdrażających
program
GFOŚiGW,
PFOŚiGW,
fundusze celowe,
fundusze UE
Wójt, zarząd
powiatu, zarząd
województwa,
Wojewódzki
Inspektorat Ochrony
Środowiska,
organizacje
pozarządowe
rozwój różnorodnych form edukacji
ekologicznej w oparciu o instytucje
zajmujące się tym zagadnieniem,
realizacja zapisów ustawy dot.
dostępu do informacji o środowisku i
jego ochronie,
większe wykorzystanie mediów
(prasa, telewizja, internet) w celach
informowania społeczeństwa o
podejmowanych i planowanych
działaniach z zakresu ochrony
środowiska, w tym realizacji
programów
wspieranie i promowanie zakładów /
instytucji wdrażających system
zarządzania środowiskiem
Wójt, fundusze
celowe
Dziennik Urzędowy
Lp.
4.
Poz. 169
— 408 —
Zagadnienie
monitoring stanu
środowiska
Główne działania w latach 20082011
Instytucje
uczestniczące
zgodnie z wymaganiami ustawowymi
Informacje o stanie środowiska w
powiecie
Wojewódzki
Inspektorat Ochrony
Środowiska,
Wojewódzka Stacja
SanitarnoEpidemiologiczna,
Regionalny Zarząd
Gospodarki Wodnej,
marszałek,
zarząd powiatu
14. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU
Realizacja programu wdrażania wymagań ochrony środowiska Unii Europejskiej jest zadaniem trudnym i kosztownym. Trudności wynikać będą nie tylko z problemów
technicznych i organizacyjnych, ale także ograniczonej
płynności finansowej polskich przedsiębiorstw, co utrudniać
będzie pozyskiwanie środków finansowych na niezbędne
inwestycje. Znaczna część kosztów dostosowania obciąży
samorządy, reszta będzie musiała być poniesiona przez
podmioty gospodarcze.
Źródła finansowania programu będą zróżnicowane, w
zależności od rodzaju i okresu przewidywanego działania,
a przede wszystkim możliwości stosowania instrumentów
finansowo – ekonomicznych, zapewnionych na poziomie
krajowym, regionalnym i lokalnym.
Dostępne na rynku polskim publiczne źródła finansowa-
nia przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska można
podzielić na:
- krajowe – pochodzące z budżetu państwa, budżetu gminy,
pozabudżetowych instytucji publicznych, udzielane w
formie dotacji, grantów i subwencji,
- pomocy zagranicznej – Fundusz Spójności, fundusze
strukturalne, fundacje itp.
Specyfiką systemu finansowania ochrony środowiska w
Polsce jest to, że większą część wydatków ponoszą przedsiębiorstwa, fundusze ekologiczne i samorządy terytorialne,
natomiast udział środków budżetu jest mały.
Wiele samorządów chce skorzystać w okresie promowania 2007 – 2013 ze środków dostępnych w PO Infrastruktura i Środowisko (Fundusz Spójności i Europejski Fundusz
Rozwoju Regionalnego). Nie można obecnie określić ile
z tych projektów uzyska dofinansowanie, gdyż procedura
przydzielania środków będzie trwało również w 2008 r.
Tabela 25. Środki dostępne na ochronę środowiska w ramach RPO WP na 2007 –2013
Priorytetowy obszar tematyczny
Środki
Lp.
w mln Euro
Kod
Opis
Oś I – Rozwój i innowacje w MŚP
1. 06
wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji
9,7*
produktów i procesów przyjaznych dla środowiska
(wdrożenie efektywnych systemów zarządzania
środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/ użytkowanie
technologii do działalności produkcyjnej
przedsiębiorstw)
Oś III – Funkcje miejskie i metropolitarne
2.
16
budowa linii kolejowych
46,0
3.
18
tabor kolejowy
5,3
4.
25
transport miejski
13,2
5.
28
inteligentne systemy transportu (płynne sterowanie
29,2
ruchem ulicznym)
6.
16
7.
26
Oś IV – Funkcje miejskie i metropolitarne
budowa linii kolejowych
transport multimodalny (rozwiązania służące
transportowi zbiorowemu)
Ś
Nakłady w pozycji
nr. 2
48,9 *
Dziennik Urzędowy
— 409 —
Poz. 169
Oś V – Środowisko i energetyka przyjazna środowisku
8.
39
energia odnawialna: wiatrowa
3,1
9.
40
energia odnawialna: słoneczna
3,1
10.
41
energia odnawialna: biomasa
3,1
11.
42
energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna
3,1
i pozostałe
12.
43
efektywność energetyczna, produkcja skojarzona
25,7
(Kogeneracja), zarządzanie energią
13.
44
gospodarka odpadami komunalnymi i
24,7
przemysłowymi
14.
53
zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i
15,6
wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i
zarządzania zagrożeniami naturalnymi i
technologicznymi)
15.
54
inne działania na rzecz ochrony środowiska i
3,1
zapobiegania zagrożeniom
Oś VI – Turystyka i dziedzictwo kulturowe
16.
55
promowanie walorów przyrodniczych (edukacja,
11,5 *
bezpieczny dostęp)
17.
56
ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego
2,2
Oś VII – Ochrona zdrowia i system rolnictwa
18.
53
zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i
Środki ujęto w
wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i
pozycji nr. 14
zarządzania zagrożeniami naturalnymi i
technologicznymi)
19.
76
infrastruktura ochrony zdrowia
34,3
Oś VIII – Lokalna infrastruktura podstawowa
20.
44
gospodarka odpadami komunalnymi i
Nakłady w pozycji nr.
przemysłowymi
13
21.
45
gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną
5,0
22.
46
oczyszczanie ścieków
47,7
23.
55
promowanie walorów przyrodniczych
16
24.
61
zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji
64,6*
obszarów miejskich i wiejskich
Oś IX – Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie
25.
43
efektywność energetyczna, produkcja skojarzona
(Kogeneracja), zarządzanie energią
12
26.
61
zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji
obszarów miejskich i wiejskich
24
27.
76
infrastruktura ochrony zdrowia
19
SUMA
399,1 **
Objaśnienia:
* środki finansowe tylko w części przeznaczone na ochronę środowiska
** łącznie ze środkami tylko częściowo przeznaczonymi na ochronę środowiska
Środki finansowe dostępne na ochronę środowiska są
również, w utworzonym na mocy Rozporządzenia Rady
(WE) 1290/2005, Europejskim Funduszu Rolnym – Rozwoju
Obszarów Wiejskich (EFRROW). Zdaniem EFRROW, jest
promocja zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich we
Wspólnocie. Zgodnie z przepisami każdy kraj członkowski
obowiązany jest opracować Krajowy Plan Strategiczny oraz
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Krajowy Plan Strategiczny obejmuje lata 2007 – 2013. Łączna kwota środków
na PROW 2007 – 2013 to ok. 17,2 mld euro, z czego ponad
13,2 mld euro będzie pochodzić z budżetu UE (EFRROW),
a około 4 mld stanowić będą krajowe środki publiczne.
W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa
Województwa Pomorskiego na lata 2005 – 2013 przewidziano dwa priorytety wpisujące się w założenia niniejszego
programu:
Priorytet 1: Poprawa (ilościowa i jakościowa) infrastruktury produkcyjnej, technicznej i społecznej dla wzmocnienia
konkurencyjności obszarów wiejskich;
W ramach drugiego priorytetu planowane jest działanie
Budowa i modernizacja systemu infrastruktury przeciwpowodziowej, urządzeń melioracyjnych i małej retencji wodnej z
Dziennik Urzędowy
— 410 —
zaplanowanymi środkami na lata 2007 – 2013 wynoszącymi
83,7 mnl Euro (wg. Kursu 4,00).
Priorytet 2: Poprawa konkurencyjności oraz wspieranie
trwałego i zrównoważonego rozwoju rolnictwa oraz wzmocnienie przetwórstwa rolno – spożywczego.
W ramach 2 priorytetu w zapisy niniejszego programu
wpisuje się zadanie:
Poz. 169
3.3. Wsparcie działań w gospodarstwach rolnych, służących zachowaniu walorów przyrodniczo – krajobrazowych obszarów wiejskich – kwota dofinansowania z
EFRROW na lata 2007 – 2013 – 200,0 mln Euro (wg.
Kursu 4,00).
Zakładana całkowita kwota do wykorzystania z EFRROW
na lata 2007 – 2013 to blisko 710,45 mln Euro.
Tabela 26. Środki finansowe przeznaczone na ochronę środowiska w latach 2007 – 2013 (w
mln euro)
Lp.
Dokumenty
EFRR
EFRROW
FS
Razem
399,10*
1. Regionalny Program
399,10
Operacyjny Województwa
Pomorskiego
1328,30
2. Projekt PO Infrastruktura i
-#
1328,30+
Środowisko – projekty z
terenu Województwa
Pomorskiego
710,45
3. Program Rozwoju Obszarów
710,45
Wiejskich
RAZEM bez przerwy
2437,85
399,10
710,45
1328,30+
143,70
4. Rezerwa z PO Infrastruktura i
143,70+
Środowisko – projekty z
terenu Województwa
Pomorskiego
RAZEM z rezerwą
2581,55
399,10
710,45
1472,00+
*łącznie ze środkami tylko w części przeznaczonymi na ochronę środowiska
#z funduszu tego mogą np. skorzystać duże przedsiębiorstwa i samorządy, na dzień dzisiejszy nie jest możliwe
oszacowanie kwoty
+wielkość środków wg. Projektów zapisanych w indykatywnym wykazie projektów kluczowych i dużych do POIiŚ
oraz przesłanych do MRR w ramach konsultacji społecznych (aktualne na dzień 29.08.2007).
16. LITERATURA
1. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007 – 2010 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2011 – 2014”.
– Warszawa, grudzień 2006 rok,
2. Program Ochrony Środowiska Województwa Pomorskiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy 2011-2014,
3. Biuletyn Statystyczny Województwa Pomorskiego,
WUS, Gdańsk 2005 rok,
4. Strategia rozwoju województwa pomorskiego przyjęta
uchwałą nr 587/XXXV/05 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 18 lipca 2005 rok,
5. Program operacyjny rozwoju regionalnego województwa pomorskiego na lata 2001-2002 - uchwalony przez
Sejmik Województwa 29 stycznia 2001 r.,
6. Studium możliwości rozwoju energetyki wiatrowej w
województwie pomorskim - Biuro Planowania Przestrzennego w Słupsku, Słupsk 2003 rok,
7. Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Tuchomie,
opracowana zgodnie z zaleceniami Agendy 21, Tuchomie grudzień 1999 r.,
8. Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim
w 2006 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
w Gdańsku,
w Gdańsku,
w Gdańsku,
11. Ocena roczna jakości powietrza w województwie pomor-
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
skim za 2005 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Gdańsk 2006 rok,
Ocena roczna jakości powietrza w województwie pomorskim za 2006 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Gdańsk 2007 rok,
Ocena roczna jakości powietrza w województwie pomorskim za 2007 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku, Gdańsk 2008 rok,
Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na
niżu polskim, Kraków, 2006 rok,
Norma branżowa. Agrotechnika. Analiza chemicznorolnicza gleby. Oznaczanie wartości pH, Kardasz,
Kamńska, Wyd. Normalizacyjne “Alfa”, 1987 rok,
Zarządzanie ochroną środowiska w Unii Europejskiej,
Klima St., Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości,
Kraków, grudzień 2000 rok,
Geografia gleb, Bednarek r., Prusunkiewicz Z., Wyd.
Naukowe PWN, Warszawa 1997 rok,
Ekonomiczne aspekty ochrony środowiska, Bernaciak
A., Gaczek W., Akademia Ekonomiczna w Poznaniu,
Poznań 2002 rok,
Odpady a problemy zagrożenia i ochrony wód podziemnych, Błaszyk T., Górski J., Państwowa Inspekcja
Ochrony Środowiska, Warszawa 1996 rok,
Fragmenty z opracowania „Warunki korzystania z wód
dorzecza Wierzycy”, Hydroconsult sp. z o.o., Warszawa
2000 rok,
Centralna baza danych geologicznych - http://
baza.pgi.waw.pl,
www.woj-pomorskie.pl,
www.bip.tuchomie.pl
Dziennik Urzędowy
— 411 —
24.
25.
26.
27.
28.
29.
www.wrotapomorza.pl
www.tuchomie.pl
www.pgi.gov.pl,
www.mos.gov.pl,
www.gdansk.lasy.gov.pl.
Program Ochrony Środowiska dla Gminy Tuchomie na
lata 2004-2007. (załącznik nr 1 do uchwały nr XIV/118/
2004 Rady Gminy Tuchomie z dn. 06.08.2004 r.
30. Gmina Tuchomie, Mapa turystyczna 1:40.000, wydana
na zlecenie Urzędu Gminy Tuchomie w 2004 r.
Załącznik nr 2
do uchwały nr XV/142/2008
Rady Gminy Tuchomie
GMINNY PLAN GOSPODARKI ODPADAMI NA LATA
2008-2011 Z ELEMENTAMI PROGRAMU LIKWIDACJI
AZBESTU DLA GMINY TUCHOMIE
SPIS TREŚCI
1. WPROWADZENIE
1.1. Podstawy formalno - merytoryczne wykonania dokumentu
1.2. Podstawowe cele
1.3. Zakres opracowania
2. OCENA REALIZACJI ISTNIEJĄCEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI
3. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY TUCHOMIE
3.1. Położenie geograficzne oraz uwarunkowania przyrodnicze
3.2. Sytuacja demograficzna
3.3. Sytuacja gospodarcza
4. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI
4.1. Analiza gospodarki odpadami komunalnymi
4.1.1.Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych
4.1.2.Odpady ulegające biodegradacji
4.1.3.Charakterystyka istniejącego systemu gospodarki
odpadami komunalnymi w gminie Tuchomie
4.1.4.Rodzaje i ilości odpadów komunalnych poddawanych
poszczególnym procesom unieszkodliwiania i odzysku
4.1.5.Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
4.2. Odpady opakowaniowe
4.3. Komunalne osady ściekowe
4.4. Inne odpady
4.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Tuchomie
5. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI
5.1. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
5.1.1.Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających
biodegradacji
5.1.2.Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych
5.2. Prognoza ilości wytwarzania odpadów opakowaniowych
5.3. Prognoza ilości wytwarzania komunalnych osadów
ściekowych
5.4. Prognoza ilości wytwarzania innych odpadów
5.5. Prognozowane zmiany w zakresie rozwiązań organizacyjnych i techniczno - technologicznych
Poz. 169
6.
CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI I TERMINY ICH OSIĄGNIĘCIA
6.1. Odpady komunalne
6.4. Inne odpady
7. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI
W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI
7.1. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu
odpadów
7.2. Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów
i ich negatywnego oddziaływania na środowisko
7.3. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z
odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku
i unieszkodliwiania odpadów
7.3.1. Odpady komunalne
7.3.1.1.Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
7.3.3.Komunalne osady ściekowe
7.3.4. Odpady opakowaniowe
7.3.5. Inne odpady
7.3.6.Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
8. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI (ZBIERANIE, TRANSPORT, ODZYSK I UNIESZKODLIWIANIE)
8.1. Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
komunalnych
8.2. Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych
9. HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA REALIZACJI ZADAŃ
9.1. Harmonogram zadań w zakresu gospodarki odpadami
9.2. Zadania i koszty w zakresie gospodarki odpadami
9.3. Możliwości finansowania realizacji zamierzonych działań
10. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU
PLANU NA ŚRODOWISKO
11. SYSTEMY MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA
PLANU
12. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
ZAŁĄCZNIK Nr 1 - PODMIOTY GOSPODARCZE POSIADAJĄCE DECYZJE STAROSTY BYTOWSKIEGO ZEZWALAJĄCE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI W ZAKRESIE
ZBIERANIA I/LUB TRANSPORTU ODPADÓW
ZAŁĄCZNIK Nr 2 - ELEMENTY PROGRAMU LIKWIDACJI AZBESTU DLA GMINY TUCHOMIE
1. Cel i zadania
2. Stan prawny w zakresie użytkowania i usuwania wyrobów
i odpadów zawierających azbest
3. Zasady postępowania z wyrobami zawierającymi
azbest
4. Zadania gminy w zakresie usuwania azbestu
5. Harmonogram likwidacji wyrobów zawierających azbest
z terenu gminy Tuchomie
6. Oszacowanie kosztów usuwania wyrobów zawierających
azbest z terenu gminy Tuchomie
Dziennik Urzędowy
— 412 —
WYKAZ SKRÓTÓW
BAT - najlepsza dostępna technika (ang. best available technology)- najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom
rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa ustalania granicznych
wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie bądź
zmniejszanie emisji i wpływu na środowisko jako całość;
EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego;
GFOŚiGW - Gminny Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
GPGO – Gminny Plan Gospodarki Odpadami;
KPGO 2010 - Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010;
MPZON - mobilny punkt zbierania odpadów niebezpiecznych;
NFOŚiGW - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
PFOŚiGW - Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
PGOWP 2010 - Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010;
PZON - punkt zbierania odpadów niebezpiecznych;
WFOŚiGW - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej;
ZZO - Zakład Zagospodarowania Odpadów.
1. WPROWADZENIE
1.1. Podstawy formalno - merytoryczne wykonania dokumentu
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r o odpadach (Dz. U.
z 2007 r. Nr 39 poz. 251 z późn. zm.), wprowadziła
obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami,
które podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata.
Sprawy gospodarki odpadami w gminie Tuchomie reguluje uchwała Rady Gminy Tuchomie Nr XIV/118/2004 z
dnia 6 sierpnia 2004 r., którą to przyjęto „Gminny Plan
Gospodarki Odpadami dla Gminy Tuchomie na lata
2004-2007”.
Aktualizację planu gospodarki odpadami dla Gminy
Tuchomie opracowano zgodnie z Polityką Ekologiczną
Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami
2010 (KPGO 2010), Planem Gospodarki Odpadami dla
Województwa Pomorskiego 2010 (PGOWP 2010).
1.2. Podstawowe cele
Celem głównym Aktualizacji planu gospodarki odpadami
dla gminy Tuchomie wynikającym z KPGO 2010 i PGOWP
2010 jest stworzenie systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym realizowane są zasady:
- zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych
odpadów;
- ograniczania właściwości niebezpiecznych;
- wykorzystania właściwości materiałowych i energetycznych odpadów.
Zgodnie z Polityką Ekologiczną Państwa cele główne to:
- zwiększenie udziału odzysku (w szczególności odzysku
energii z odpadów), zgodnego z wymaganiami ochrony
środowiska;
- zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na
składowisko odpadów;
- bieżąca aktualizacja bazy danych o gospodarce odpadami
w gminie.
1.3. Zakres opracowania
Plan Gospodarki Odpadami dotyczy odpadów komunalnych powstających w gminie Tuchomie, w tym m. in.:
odpadów niebezpiecznych, odpadów opakowaniowych
i komunalnych osadów ściekowych.
Poz. 169
Plan Gospodarki Odpadami obejmuje:
— opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający
informacje dotyczące:
- rodzaju, ilości i źródeł pochodzenia odpadów, które
mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwienia,
- posiadaczy odpadów prowadzących działalność w
zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów,
- rozmieszczenia istniejących instalacji do odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów,
- identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania
odpadami,
— prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania
i gospodarowania odpadami,
— cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem
terminów ich osiągania,
— system gospodarowania odpadami,
— zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w
zakresie gospodarowania odpadami,
— rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji,
— instrumenty finansowe służące realizacji celów w
zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące
elementy:
- wskazanie źródeł finansowania planowanych działań,
- harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych
działań zmierzających do zapobiegania powstaniu
odpadów lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego gospodarowania nimi, w tym ograniczenia
ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych
w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,
— system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w
zakresie gospodarki odpadami.
Do przeprowadzenia analizy wykorzystane zostały dane
z: PGOWP 2010, KPGO 2010, gminnego sprawozdania
z PGO, informacji zaczerpniętych z Urzędu Gminy
Tuchomie oraz z przedsiębiorstw.
2. OCENA
REALIZACJI
ISTNIEJĄCEGO
PLANU
GOSPODARKI ODPADAMI
Zadania zaplanowane w „Gminnym Planie Gospodarki
Odpadami dla Gminy Tuchomie na lata 2004-2007” realizowane były zgodnie z założeniami określonymi w „Krajowym
planie gospodarki odpadami”.
W GPGO dla Gminy Tuchomie zostały określone cele
krótkookresowe i długoterminowe oraz zadania dla sektora
komunalnego – tylko część z wyznaczonych celów i zadań
została zrealizowana.
Na uwagę zasługuje realizacja przedsięwzięć o charakterze informacyjno-edukacyjnym, dzięki którym stopniowo
osiągane są wyznaczone cele z zakresu gospodarki odpadami.
Istniejąca selektywna zbiórka surowców wtórnych (papier,
tworzywa sztuczne, szkło) na terenie gminy realizowana jest
na wysokim poziomie, co pozwala w zadowalającym stopniu ograniczyć ich unieszkodliwianie poprzez składowanie.
Ponadto w szkołach organizowana jest zbiórka zużytych
baterii, która z roku na rok przynosi coraz lepsze efekty.
Szczegółowej analizy gospodarowania wspomnianymi wyżej
grupami odpadów dokonano w rozdziale 4.
Gospodarka odpadami komunalnymi w gminie ma również kilka słabych punktów:
- na koniec 2007 r. zorganizowaną zbiórką odpadów
komunalnych nie objęto 100% mieszkańców gminy
Tuchomie (ok. 30% mieszkańców nie zostało objętych
Dziennik Urzędowy
— 413 —
zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych),
- brak wdrożenia selektywnej zbiórki odpadów
ulegających biodegradacji ze strumienia odpadów
komunalnych (jednakże duża część odpadów z tej grupy
zagospodarowywana jest przez mieszkańców gminy
we własnym zakresie: kompostowanie, skarmianie
zwierząt),
- brak wdrożonej na większą skalę zorganizowanej zbiórki
odpadów wielkogabarytowych, remontowo-budowlanych
oraz niebezpiecznych występujących w strumieniu
odpadów komunalnych (bardzo dobre wyniki przynosi
jedynie wspomniana już wcześniej zbiórka zużytych
baterii),
- spalanie odpadów w paleniskach domowych.
W kolejnych latach należy uwzględnić realizację zadań
ujętych w planie, dla których cykl osiągnięcia efektu jest
wieloletni.
Ponadto w najbliższym czasie, ważnym celem będzie
likwidacja azbestu z terenu gminy Tuchomie w związku z
realizacją krajowego programu usuwania wyrobów zawierających azbest.
3. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY TUCHOMIE
3.1. Położenie geograficzne oraz uwarunkowania przyrodnicze
Gmina Tuchomie położona jest w zachodniej części województwa pomorskiego, w powiecie bytowskim, na obszarze
bogatego w lasy i jeziora Pojezierza Bytowskiego. W skład
gminy wchodzi 12 sołectw: Ciemno, Kramarzyny, Masłowice Trzebiatkowskie, Masłowice Tuchomskie, Masłowiczki,
Modrzejewo, Nowe Huty, Piaszno, Tągowie, Trzebiatkowa,
Tuchomie, Tuchomko oraz przysiółek: Sośnica.
Gmina Tuchomie graniczy z pięcioma gminami – od północy z gminą Borzytuchom, od zachodu z gminami Kołczygłowy i Miastko, od południa z gminą Lepnica, a od wschodu
Poz. 169
z gminą Bytów. Siedziba gminy to Tuchomie.
Gmina Tuchomie zajmuje obszar 10 665 ha, w tym:
- użytki rolne: 6 962 ha,
- lasy: 2 681 ha,
- tereny mieszkalne: 34 ha,
- tereny przemysłowe: 7 ha,
- inne tereny zabudowane: 15 ha,
- zurbanizowane tereny niezabudowane: 2 ha,
- tereny rekreacyjno-wypoczynkowe: 9 ha,
- tereny komunikacyjne: 289 ha,
- nieużytki: 459 ha,
- użytki kopalne: 3 ha,
- wody płynące: 78 ha,
- wody stojące: 83 ha,
- różne: 43 ha.
Godne uwagi są unikatowe w skali europejskiej torfowiska
wysokie typu kotłowego oraz bardzo rzadka roślinność
i ptactwo.
Pomniki przyrody na terenie gminy to:
- brzoza brodawkowa w Modrzejewie,
- dwa głazy narzutowe w Masłowiczkach.
Gminę przecinają w różne strony ciekawe szlaki turystyczne:
- szlak wodny: jezioro Kamieniczno - Kamienica - Słupia
(spływ kajakowy),
- szlak pieszo-rowerowy: Tuchomie - Góra Siemierzycka,
- szlak rowerowy: Tuchomie - Piaszno - góra Siemierzycka
- Tuchomko - Tuchomie,
- trasa wędrówek kolarskich „Na kolejowym szlaku”,
- ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza „Zbójecki Szlak”.
3.2. Sytuacja demograficzna
Według danych pozyskanych z Urzędu Gminy – liczba
mieszkańców w gminie Tuchomie na koniec 2007 r. wynosiła
3 994. W porównaniu z 2004 r. nastąpił wzrost liczby mieszkańców o ok. 1%. Średnia gęstość zaludnienia w gminie na
koniec 2007 r. wyniosła ok. 37 osób na 1 km2.
Tabela nr 1. Liczba ludności w gminie Tuchomie w podziale na miejscowości
– stan na 31 grudnia 2007 r.
Liczba
ludności
1.
Tuchomie
1 345
2.
Kramarzyny
621
3.
Trzebiatkowa
459
4.
Modrzejewo
422
5.
Tuchomko
217
6.
Tągowie
206
7.
Piaszno
164
8.
Ciemno
201
9.
132
10.
Mysłowice Trzebiatkowskie
58
11.
Nowe Huty
81
12.
Masłowiczki
83
13.
Sośnica
5
Razem gmina Tuchomie
3 994
Źródło: Dane pozyskane z Urzędu Gminy
Lp.
Miejscowość
Szacuje się, że w gminie Tuchomie do roku 2018 będzie następował regularny wzrost liczby
ludności.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 414 —
Tabela nr 2. Prognoza liczby ludności w gminie Tuchomie
Liczba ludności w roku:
2004
2005
2006
2007
3 954
3 951
3 958
3 994
2008
Szacunkowo
2011
2015
2018
4 004
4 034
4 105
4 075
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pozyskanych z Urzędu Gminy
3.3. Sytuacja gospodarcza
Użytki rolne stanowią zdecydowaną większość ogólnej
powierzchni gminy, stąd główną gałęzią gospodarki jest
rolnictwo, stanowiące źródło utrzymania dla większości
ludności w gminie. Obszar gminy Tuchomie, jako rejon
typowo rolniczy, z dominującą wiejską zabudową jest słabo
uprzemysłowiony.
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych
sektora prywatnego zmieniała się w minionych latach
następująco:
- 2004 r. – 160,
- 2005 r. – 183,
- 2006 r. – 161,
- 2007 r. – 166.
Przemysł jest związany w dużej części z przetwórstwem
rolno-spożywczym. Pozostałymi sektorami gospodarki dominującymi w gminie, oprócz wspomnianego już rolnictwa, są
handel i budownictwo. Do największych przedsiębiorstw
zlokalizowanych na terenie gminy Tuchomie należą m.in.:
- WIRAX – Tuchomie, ul. Łąkowa 1– producent maszyn
rolniczych,
- BAMA Sp. z o.o. – Tuchomie, ul. Lipowa 9 – produkcja
przyczep rolniczych i kontenerów metalowych,
- KONSMET s.c. – Tuchomie, ul. Lipowa 4 – firma
produkcyjna branży metalowej.
Ponadto urozmaicona rzeźba terenu, jeziora i lasy
stanowią o dużej atrakcyjności turystycznej tego
regionu.
4. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI
W niniejszym rozdziale przeprowadzona zostanie
analiza gospodarki odpadami komunalnymi w gminie
Tuchomie. Dane zostały pozyskane: ze Sprawozdania z
realizacji GPGO 2004-2006, z Urzędu Gminy Tuchomie, od
przedsiębiorców związanych działalnością z gospodarką
odpadami na terenie gminy Tuchomie, z KPGO 2010 oraz
PGOWP 2010.
4.1. Analiza gospodarki odpadami komunalnymi
4.1.1.Rodzaje, źródła powstawania, ilość i jakość wytwarzanych odpadów komunalnych
Zgodnie z ustawą o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r.
(Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251 z późn. zm.) odpady
komunalne definiuje się jako: „odpady powstające w
gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych
wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter
lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych” (art. 3, ust. 3, pkt 4). Głównym
źródłem powstawania odpadów komunalnych związanych
z działalnością bytową człowieka są przede wszystkim
gospodarstwa domowe oraz obiekty użyteczności publicznej (infrastruktury).
Do oszacowania ilości odpadów komunalnych, z terenu
gminy Tuchomie, przyjęto podział odpadów wg źródeł, w
których te odpady są generowane. Z uwagi na skład, właściwości technologiczne oraz warunki i miejsca powstawania
wyróżnia się następujące rodzaje odpadów komunalnych:
- odpady domowe związane z bytowaniem ludzi w
domach mieszkalnych (zabudowa wielorodzinna, domy
jednorodzinne),
- odpady z obiektów użyteczności publicznej i obsługi
ludności (np. handel i usługi, szkolnictwo i lecznictwo
otwarte),
Zestawienie ilości wytworzonych odpadów komunalnych
w gminie Tuchomie w latach 2004-2007 przedstawiono
w tabeli nr 3. Współczynnik nagromadzenia odpadów
przyjęto z PGOWP 2010 – dla terenów wiejskich wynosi
on 123 kg/rok.
Tabela nr 3. Ilość odpadów komunalnych wytworzonych w gminie Tuchomie w latach 20042007
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych [Mg/rok] w latach:
2004
2005
2006
2007
486,3
486,0
486,8
491,3
Źródło: Opracowane własne na podstawie współczynnika przyjętego z PGOWP2010
Poniżej przedstawiono bilans i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytworzonych w
gminie Tuchomie w podziale na 18 rodzajów.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 415 —
Tabela nr 4. Bilans i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytworzonych w gminie
Tuchomie
w latach 2004-2007
Lp.
Strumienie odpadów komunalnych
1.
1-1.
1-2.
1-3.
2.
3.
3-1.
3-2.
3-3.
3-4.
3-5.
3-6.
3-7.
3-8.
3-9.
3-10.
3-11.
4.
5.
Odpady komunalne segregowane i
zbierane selektywnie
Makulatura
Szkło
Tworzywa sztuczne
Odpady zielone z ogrodów i parków
Niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne, w tym:
Odpady kuchenne ulegające
biodegradacji
Odpady zielone
Papier i tektura
Odpady wielomateriałowe
Tworzywa sztuczne
Szkło
Metal
Odzież, tekstylia
Drewno
Odpady niebezpieczne
Odpady mineralne, w tym frakcja
popiołowa
Odpady z czyszczenia ulic i placów
*
Odpady wielkogabarytowe
Razem
Skład
proc.
[%]
Ilość odpadów [Mg/rok] w latach:
2004
2005
2006
2007
7,50
36,5
36,5
36,5
36,8
0,50
4,50
2,50
1,50
2,4
21,9
12,2
7,3
2,4
21,9
12,2
7,3
2,4
21,9
12,2
7,3
2,5
22,1
12,3
7,4
86,98
423,0
422,7
423,4
427,3
27,68
134,6
134,5
134,7
136,0
8,00
5,22
0,86
7,97
12,04
1,85
0,90
0,25
0,13
38,9
25,4
4,2
38,8
58,6
9,0
4,4
1,2
0,6
38,9
25,4
4,2
38,7
58,5
9,0
4,4
1,2
0,6
38,9
25,4
4,2
38,8
58,6
9,0
4,4
1,2
0,6
39,3
25,6
4,2
39,2
59,2
9,1
4,4
1,2
0,6
22,08
107,4
107,3
107,5
108,5
1,20
2,82
100,00
5,8
13,7
486,3
5,8
13,7
486,0
5,8
13,7
486,8
5,9
13,9
491,3
* - meble i inne odpady dużych rozmiarów (poza zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym)
Źródło: Podział na strumienie odpadów komunalnych oraz średni skład procentowy wzorowano na
projekcie Koncepcji Techniczno-Technologicznej Zakładu Zagospodarowania Odpadów w
Sierżnie 2008, Urząd Miejski w Bytowie (Raport z Badań Morfologii Odpadów, Politechnika
Gdańska 2006)
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w latach
2004-2006 utrzymywała się na zbliżonym poziomie, co
wynikało ze znikomych zmian w liczbie ludności. Natomiast
w 2007 r. ilość wytworzonych odpadów komunalnych zwiększyła się o ok. 1% w stosunku do 2006 r., przy wzroście
liczby ludności o ok. 0,9%.
4.1.2.Odpady ulegające biodegradacji
Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji
w latach 2004-2006 r. wyznaczona została na poziomie ok.
210 Mg, co oznacza, że na statystycznego mieszkańca
gminy przypadło wówczas ok. 53 kg/rok. W 2007 r. ilość
wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji wyznaczono na poziomie ok. 212 Mg – na jednego mieszkańca
gminy przypadło wówczas również ok. 53 kg/rok. Szacunkowo odpady ulegające biodegradacji w analizowanych latach
stanowiły ok. 43% ogólnej ilości wytworzonych odpadów
komunalnych.
Szacunkowy bilans odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji zawarto w tabeli nr 5.
Tabela nr 5. Ilości wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji
Lp.
Nazwa
2004
Ilość odpadów [Mg/rok] w latach
2005
2006
2007
Papier i tektura zbierane
2,4
2,4
2,4
2,5
selektywnie
Odpady zielone z ogrodów
2.
7,3
7,3
7,3
7,4
i parków
Odpady ulegające
biodegradacji wchodzące
200,6
200,4
200,8
202,6
3.
w strumień zmieszanych
odpadów komunalnych*
Razem
210,3
210,1
210,5
212,5
* - przyjęto: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tektura, drewno
1.
i 10% odzież i tekstylia,
Źródło: Podział na strumienie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji zaczerpnięto z
PGOWP 2010
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 416 —
4.1.3.Charakterystyka istniejącego systemu gospodarki
odpadami komunalnymi w gminie Tuchomie
Na koniec 2007 r. zorganizowaną zbiórką odpadów
komunalnych objęte było ok. 70% mieszkańców gminy
Tuchomie (nie były podpisane 233 umowy). Regulamin
utrzymania czystości i porządku na terenie gminy przyjęto
dnia 29 grudnia 2005 r. uchwałą Rady Gminy Tuchomie Nr
XXIV/226/2005.
Ponadto dodatkowo w Załączniku nr 1 zamieszczono
wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie
zbierania i transportu odpadów na terenie gminy Tuchomie.
Selektywna zbiórka odpadów
zbiórka zużytych baterii:
2005 r.,
2007 r.
REBA z Warszawy.
4.1.4.Rodzaje i ilości odpadów komunalnych poddawanych
poszczególnym procesom unieszkodliwiania i odzysku
Unieszkodliwianie
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Tuchomie jest
składowanie. Do końca 2002 r. w gminie funkcjonowało 7
składowisk odpadów zmieszanych, zlokalizowanych w miejscowościach: Tągowie, Tuchomko, Modrzejewo, Tuchomie,
latach 2005-2007 przedstawiono w tabeli nr 6. Do 2004 r.
ilość odpadów składowanych na obszarze gminy nie była
ewidencjonowana.
Na podstawie danych zawartych w tabeli można zauwa-
Tabela nr 6. Ilość odpadów komunalnych zebranych z terenu gminy Tuchomie poddanych
procesowi składowania w latach 2005-2007
Kod
odpadu
Rodzaj odpadu
2005
Oznacze
nie
Masa
procesu
[Mg]
unieszko
dliwiania
2006
Oznacze
nie
Masa
procesu
[Mg]
unieszko
dliwiania
2007
Oznacze
nie
Masa
procesu
[Mg]
unieszko
dliwiania
Niesegregowane
(zmieszane)
20 03 01
93,930
D5
197,480
D5
189,560
D5
odpady
komunalne
RAZEM
93,930
D5
197,480
D5
189,560
D5
D5 – składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych
niż niebezpieczne
Źródło: Informacje pozyskane z Urzędu Gminy
żyć, iż ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych
w 2005 r. i poddanych składowaniu jest ponad dwukrotnie
mniejsza od ilości tych odpadów zebranych w 2006 r. Wynika
to najprawdopodobniej ze wzrostu ilości podpisanych umów
na odbiór odpadów, jakie zawarło MPK Sp. z o.o. w Bytowie
z mieszkańcami Gminy.
Spadek ilości odpadów poddanych składowaniu w 2007 r.
w stosunku do 2006 r. można wytłumaczyć stale rosnącą
ilością odpadów zebranych selektywnie i przekazanych do
odzysku.
Odzysk
Proces odzysku, rozumiany jest jako wykorzystanie
odpadów w całości lub ich części, a także jako odzyskanie
z odpadów substancji, materiałów i energii.
Na terenie gminy Tuchomie nie ma instalacji do odzysku
odpadów. Selektywnie zbierane surowce poddawane są
odzyskowi poza terenem gminy.
Strukturę i masę odpadów zebranych selektywnie na
terenie gminy Tuchomie, z podziałem na poszczególne
rodzaje oraz masę odpadów zestawiono w tabeli nr 7.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 417 —
Tabela nr 7. Ilość odpadów zebranych selektywnie na terenie gminy Tuchomie i
przekazanych do odzysku w latach 2004-2007
Oznaczenie
procesu
odzysku
Masa
[Mg]
Oznaczenie
procesu
odzysku
Masa
[Mg]
Oznaczenie
procesu
odzysku
2007
Masa
[Mg]
2006
Oznaczenie
procesu
odzysku
2005
Masa
[Mg]
2004
15 01 01
Opakowania
z papieru i tektury
4,080
R15
3,937
R15
5,202
R15
4,843
R15
15 01 02
Opakowania
z tworzyw sztucznych
9,570
R15
19,137
R15
24,594
R15
29,693
R15
15 01 07
Opakowania ze szkła
21,320
R15
32,877
R15
47,611
R15
46,134
R15
20 01 33*
Baterie i akumulatory
łącznie z bateriami i
akumulatorami
wymienionymi w 16
06 01, 16 06 02
lub 16 06 03 oraz nie
sortowane baterie i
akumulatory
zawierające te
baterie
-
-
0,065
R15
0,091
R15
0,152
R15
RAZEM
34,970
R15
56,016
R15
77,498
R15
R15 - Przetwarzanie odpadów, w celu ich przygotowania do odzysku, w tym do recyklingu
Źródło: Informacje pozyskane z Urzędu Gminy oraz szkół
80,822
R15
Kod
odpadu
20 01 34
Rodzaj odpadu
Baterie i akumulatory
inne niż wymienione
w 20 01 33
Poziom selektywnej zbiórki odpadów przeznaczonych
do odzysku, w stosunku do wytworzonych odpadów komunalnych, utrzymany jest na wysokim poziomie i w ostatnich
latach zmieniał się następująco:
- 2004 r. – ok. 7,2%,
- 2005 r. – ok. 11,5%,
- 2006 r. – ok. 15,9%,
- 2007 r. – ok. 16,4%.
- drewno zawierające substancje niebezpieczne,
- urządzenia zawierające freony.
Ilość odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, wytworzonych w gminie Tuchomie w
latach 2004-2007, wyznaczono na jednakowym poziomie
– wynoszącym: 0,6 Mg/rok (tabela nr 4). Wartość ta została
oszacowana na podstawie współczynników zaczerpniętych
z KPGO 2010.
Podstawowym źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych jest działalność usługowa i przemysłowa. Odpady
niebezpieczne powstają także w gospodarstwach domowych
i służbie zdrowia. Do odpadów niebezpiecznych wchodzących w strumień odpadów komunalnych należą:
- baterie i akumulatory,
- detergenty zawierające substancje niebezpieczne,
- odczynniki fotograficzne,
- farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcza,
- kwasy i alkalia,
- rozpuszczalniki,
- lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć,
- leki,
- oleje i tłuszcze,
- środki ochrony roślin,
- zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne,
BATERIE I AKUMULATORY
Baterie i akumulatory po zużyciu stają się odpadem
niebezpiecznym dla środowiska i zdrowia człowieka, ze
względu na zawartość substancji szkodliwych tj. ołów,
kadm i rtęć.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U.
Nr 112, poz. 1206) odpadowe baterie i akumulatory zostały
zaklasyfikowane do grupy 20 (Odpady komunalne łącznie
z frakcjami gromadzonymi selektywnie) jako następujące
rodzaje odpadów:
20 01 33* - baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w 16 06 01, 16 06 02 lub 16 06
03 oraz niesortowalne baterie i akumulatory zawierające te
baterie,
20 01 34 - baterie i akumulatory inne niż wymienione w 20
01 33.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 418 —
Stan aktualny
Zużyte baterie w gminie Tuchomie zbierane są w szkołach w Tuchomiu (od 2005 r.) i Kramarzynach (od 2007 r.).
Odbiorcą baterii jest firma REBA Organizacja Odzysku
S.A.
W tabeli nr 8 przedstawiono ilości zebranych w szkołach
zużytych baterii w latach 2005-2007.
Tabela nr 8. Ilość zebranych w gminie Tuchomie zużytych baterii w latach 2005-2007
Ilość zebranych zużytych baterii [Mg]
Miejsce zbiórki
Szkoła Podstawowa
i Gimnazjum w Tuchomiu
Szkoła Podstawowa
i Gimnazjum w Kramarzynach
Razem
2005
2006
2007
0,065
0,091
0,132
-
-
0,020
0,065
0,091
0,152
Źródło: Informacje ze szkół
Zużyte akumulatory przekazywane są w punktach zakupu
nowych akumulatorów.
ODPADY Z URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH I ELEKTRONICZNYCH
Sprzęt elektryczny i elektroniczny jest głównie wykonany
z tworzyw sztucznych i metali. Materiały te mogą stwarzać
zagrożenie dla środowiska naturalnego, w tym ludzi, wynikające z wchłaniania szkodliwych substancji, powstających
podczas aktualnie stosowanych metod postępowania ze
zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym.
W 2006 r. wprowadzono nowy system gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym, w
szczególności pochodzącym z gospodarstw domowych.
Użytkownicy sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw
domowych są zobowiązani do jego selektywnego zbierania
i przekazywania podmiotom zajmującym się zbieraniem tego
rodzaju odpadów.
Zgodnie z ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym
i elektronicznym kupujący sprzęt dla gospodarstwa domowego oddaje zużyty sprzęt tego samego rodzaju do sklepu,
sztuka za sztukę, a sprzedający ma obowiązek go nieodpłatnie przyjąć.
Stan aktualny
Na terenie gminy Tuchomie nie była prowadzona selektywna zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
W tabeli nr 9 zawarto pełen wykaz przedsiębiorców
prowadzących działalność w zakresie zbierania zużytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie powiatu
Bytowskiego wraz z wyszczególnieniem rodzaju zbieranego
sprzętu.
Tabela nr 9. Wykaz przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie zbierania
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego na terenie powiatu Bytowskiego
Lp.
Nazwa i adres firmy
1.
JOLMAR Jolanta Chmielewska
Ul. Górna 54
77-200 Miastko
2.
TV-SAT VIDEO Krzysztof
Chmielewski
Ul. Armii Krajowej 19
77-200 Miastko
3.
Miejskie Przedsiębiorstwo
Komunalne Sp. z o.o.
Ul. Dworcowa 17 a
77-100 Bytów
Numer i nazwa grupy zużytego sprzętu
1. Wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa
domowego
2. Małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego
3. Sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny
4. Sprzęt audiowizualny
domowego
domowego
5. Sprzęt oświetleniowy
6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem
wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi
przemysłowych
7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy
8. Przyrządy medyczne, z wyjątkiem wszystkich
wszczepianych i skażonych produktów
9. Przyrządy do nadzoru i kontroli
10. Automaty do wydawania
Dziennik Urzędowy
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Handel-Produkcja Piotr Łangowski
Ul. Dworcowa 22 a
77-200 Miastko
Hurtownia BEST Sp. J. Elżbieta
Kaczmaryk, Henryk Kaczmaryk
Ul. Gen. Wybickiego 13
77-200 Miastko
Apteka POD LIPAMI Anna Iciaszek
Ul. Dworcowa 24 a
77-200 Miastko
APTEKA CENTRALNA Sp. J.
Bożena Opalińska, Izabella
Serement
Ul. Armii Krajowej 22
77-200 Miastko
COMEL Telekomunikacja
i Informatyka
Ul. Szewska 11
77-200 Miastko
Hurtownia ELEKTRIC-NAT
Sylweriusz Kuryś
Ul. Grunwaldzka 2
77-200 Miastko
Przedsiębiorstwo HandlowoUsługowe ELGOR Ireneusz
Zieliński
Ul. Sikorskiego 41
77-100 Bytów
— 419 —
Poz. 169
6. Narzędzia elektryczne i elektroniczne, z wyjątkiem
wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi
przemysłowych
7. Zabawki, sprzęt rekreacyjny i sportowy
domowego
11.
Źródło: Stronia internetowa Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (http://rzseie.gios.gov.pl/) Rejestr Przedsiębiorców i Organizacji Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego
Przedsiębirstwo HandlowoUsługowe MART S.A.
Ul. Szarych szeregów 14
77-100 Bytów
ODPADY MEDYCZNE I WETERYNARYJNE
Odpady medyczne są to odpady powstające w związku
z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniu
badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny.
Ponadto odpady medyczne w postaci przeterminowanych
lekarstw i środków medycznych powstają również w gospodarstwach domowych.
Odpady weterynaryjne są to odpady powstające w związku z badaniem, leczeniem zwierząt lub świadczeniem usług
weterynaryjnych, a także w związku z prowadzeniem badań
naukowych i doświadczeń na zwierzętach.
Stan aktualny
Na terenie gminy Tuchomie znajduje się jedna apteka (z
siedzibą w Tuchomiu przy ul. Lipowej 1), jednakże nie prowadzi ona zbiórki przeterminowanych farmaceutyków.
Na podstawie danych uzyskanych z Ośrodka Zdrowia
przy ul. Jana III Sobieskiego w Tuchomiu oszacowano,
iż rocznie w gminie wytwarzane jest ok. 50 kg odpadów
medycznych, powstających w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych.
Na terenie gminy funkcjonuje jedna placówka weterynaryjna (z siedzibą w Tuchomiu przy ul. Jana III Sobieskiego
16). Według informacji pozyskanych od lekarza weterynarii,
rocznie w placówce wytwarzane jest ok. 40 kg odpadów
pochodzących z lecznictwa weterynaryjnego.
PRZETERMINOWANE PESTYCYDY
Przeterminowane pestycydy lub odpady pestycydowe
pochodzą ze stosowanych w rolnictwie przeterminowanych
preparatów, które zostały wycofane z obrotu i zdeponowane
w mogilnikach lub magazynach środków ochrony roślin.
Stan aktualny
Na terenie gminy, w miejscowości Tuchomie, znajduje
się jeden mogilnik, w którym zdeponowane jest ok. 20 Mg
herbicydów.
Odpady opakowaniowe są to odpady powstałe z opakowań jednostkowych, zbiorczych oraz transportowych zastosowanych w ramach całego systemu pakowania towarów
wprowadzonych do obrotu. Odpady te powstają głównie na
terenie zakładów produkcyjnych, jednostek handlowych,
innych podmiotów gospodarczych, gospodarstw domowych,
a także biur, szkół, urzędów, innych miejsc użyteczności
publicznej, ulic, barów szybkiej obsługi, targowisk itp.
Stan aktualny
Szacuje się, że na terenie gminy Tuchomie w 2007 r.
wytworzono ok. 180 Mg odpadów opakowaniowych. W ilości
tej, oprócz opakowań z papieru, tworzyw sztucznych i szkła,
uwzględniono również opakowania z metali, które ze względu na wysoką wartość trafiają do punktów skupu surowców
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 420 —
wtórnych. Poza tym większa część opakowań z papieru i
tektury spalana jest w paleniskach domowych, a tylko
nieznaczną część udaje się odzyskać w wyniku selektywnej
zbiórki.
Masy zebranych selektywnie odpadów opakowaniowych
na terenie gminy Tuchomie w latach 2004-2007 dla poszczególnych grup materiałowych zestawiono w tabeli nr 10.
Tabela nr 10. Masa odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie na terenie gminy
Tuchomie
w latach 2004-2007
Masa odpadów [Mg]
Materiał
2004
2005
Opakowania z papieru i tektury
4,080
3,937
Opakowania z tworzyw sztucznych
9,570
19,137
Opakowania ze szkła
21,320
32,877
34,970
55,951
Źródło: Opracowane na podstawie danych z Urzędu Gminy
Zebrane odpady opakowaniowe transportowane są do
sortowni znajdującej się na składowisku w Sierżnie.
W latach 2004-2007 odnotowano systematyczny wzrost
ilości zebranych odpadów opakowaniowych. Szczególnie
widoczne jest to w przypadku odpadów z tworzyw sztucznych i szkła. Ilość zbieranych odpadów z papieru i tektury
utrzymuje się na zbliżonym poziomie. Wynika z tego, iż
surowiec ten jest spalany przez mieszkańców w paleniskach domowych.
Wzrost ilości zbieranych odpadów opakowaniowych spowodowany jest stale rosnącą świadomością mieszkańców
gminy w zakresie gospodarowania odpadami oraz coraz
2006
5,202
24,594
47,611
77,407
2007
4,843
29,693
46,134
80,670
lepszą organizacją selektywnej zbiórki przez MPK Sp. z
o.o. w Bytowie na terenie gminy Tuchomie.
Zgodnie z ustawą o odpadach komunalne osady ściekowe to „pochodzący z oczyszczalni ścieków osad z komór
fermentacyjnych oraz innych instalacji służących do
oczyszczania ścieków komunalnych oraz innych ścieków
o składzie zbliżonym do składu ścieków komunalnych”.
Stan aktualny
W tabeli nr 11 przedstawiono ilość wytwarzanych w
gminie Tuchomie uwodnionych osadów ściekowych i sposób
ich zagospodarowania.
Tabela nr 11. Szacunkowa ilość wytwarzanych rocznie uwodnionych osadów ściekowych
Oczyszczalnie
Ilość
osadów
[Mg/rok]
Sposób
zagospodarowania
Tuchomie
Odwadnianie w stacji
Kramarzyny
2 080
odwadniania osadów +
Modrzejewo
składowanie
Tągowie
Źródło: Dane pozyskane z Urzędu Gminy
Zakłada się, że suchą masę stanowi ok. 10% wytworzonych uwodnionych osadów ściekowych tj. ok. 208 Mg/rok.
Rozważa się możliwość budowy kompostowni na
terenie gminy, w celu zagospodarowania wytworzonych
osadów ściekowych. Tym samym nie byłoby konieczności
ich wywozu
na składowisko.
4.4. Inne odpady
ODPADY ZAWIERAJĄCE AZBEST
Materiały zawierające azbest należą do substancji
stwarzających szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi
i z tego powodu powinny podlegać sukcesywnej eliminacji.
Odpady
zawierające azbest należą do odpadów niebezpiecznych.
Azbest - z uwagi na swoje niewątpliwe zalety, jak
odporność na wysokie temperatury, na działanie mrozu,
na działanie kwasów, elastyczność, dobre właściwości
mechaniczne i
małe przewodnictwo cieplne - stosowany był przede
wszystkim do produkcji wyrobów budowlanych, szczegól-
nie płyt dachowych i elewacyjnych, a także, w mniejszych
ilościach
do produkcji rur, rozmaitych kształtek do kanałów wentylacyjnych, instalacyjnych i innych.
Bardzo ważnym problemem ze względu na zdrowie
ludzi i stan środowiska – jest sukcesywne usuwanie zużytych wyrobów zawierających azbest. Groźne dla zdrowia
są włókna
respirabilne, wystarczająco drobne by przeniknąć głęboko
do płuc. Włókna powstają na skutek działania mechanicznego (np. gdy płyty azbestowe są łamane lub poddane
jakiejkolwiek obróbce mechanicznej lub ścieraniu).
W maju 2002 r. Rada Ministrów przyjęła „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych
na terytorium Polski”. Uwzględniając żywotność wyrobów
cementowo azbestowych - program zakłada realizację
usuwania tych wyrobów z budynków i budowli do 2032 r.
Stan aktualny
W związku z realizacją krajowego programu usuwania
wyrobów zawierających azbest, niezbędne było sporządzenie szczegółowej inwentaryzacji tego typu materiałów
Dziennik Urzędowy
— 421 —
na terenie gminy.
Inwentaryzacja jest nie tylko źródłem informacji, gdzie
i w jakiej ilości występują wyroby zawierające azbest, ale
pozwala także na monitorowanie sposobu demontażu i usuwania tych wyrobów, a następnie unieszkodliwianie, powstałych w ten sposób odpadów azbestowych. Inwentaryzacja
wyrobów zawierających azbest powinna być aktualizowana,
co roku do 31 stycznia.
W Załączniku nr 2 pt. „Elementy programu likwidacji azbestu dla Gminy Tuchomie”, zawarto m.in. zbiorcze zestawienie ilości wyrobów zawierających azbest w poszczególnych
miejscowościach gminy Tuchomie.
POJAZDY WYCOFANE Z EKSPLOATACJI
Samochód po zakończeniu użytkowania staje się
odpadem niebezpiecznym. Szkodliwe oddziaływanie na
środowisko (gleba, wody gruntowe, atmosfera) pojazdów
wycofanych z eksploatacji spowodowane jest występowaniem w nim wielu substancji niebezpiecznych, które mogą
przedostać się do wszystkich elementów środowiska w
wyniku niekontrolowanego postępowania z tego rodzaju
odpadami.
Ocenia się, że około 85% średniej masy pojazdu może
być ponownie wykorzystane. Wyspecjalizowane stacje
demontażu samochodów usuwają substancje niebezpieczne, prowadzą odzysk materiałów, części i podzespołów
mogących być ponownie wykorzystanych. Materiały odzyskane w wyniku procesu demontażu przekazuje się uprawnionym odbiorcom w celu recyklingu, a odpady, dla których
recykling materiałowy nie jest uzasadniony ekonomicznie
lub ekologicznie są kierowane do unieszkodliwienia termicznego lub deponowane na składowiskach.
Stan aktualny
Na terenie gminy Tuchomie nie ma stacji demontażu
zużytych pojazdów. Najbliższa stacja demontażu to: Zakład
Produkcyjno-Handlowy „ALMA” Tomasz Miazga z siedzibą
w Bytowie.
ZUŻYTE OPONY
Zużyte opony powstają w wyniku bieżącej eksploatacji
pojazdów mechanicznych. Ich źródłem są też pojazdy wycofane z eksploatacji. Ilość wytwarzanych odpadów szacuje
się na podstawie ilości kupowanych opon na wymianę lub na
podstawie ilości zarejestrowanych pojazdów, uwzględniając
czas zużycia opon.
Stan aktualny
Obecnie sieć zbierania zużytych opon obejmuje: punkty
serwisowe ogumienia (podstawowe źródło zużytych opon),
firmy eksploatujące pojazdy, stacje demontażu i osoby
fizyczne. Ilość zbieranych zużytych opon zależy od sezonu,
najwięcej opon pozyskuje się w okresie wymian jesiennozimowej i wiosennej.
ODPADY Z BUDOWY
Odpady z tej grupy powstają podczas remontów i demontażu w budownictwie mieszkaniowym - zarówno na
etapie budowy, jak i wykonywanych planowych i awaryjnych
remontów oraz prac rozbiórkowych. Źródła ich powstawania
są rozproszone, co powoduje trudności z oszacowaniem
Poz. 169
ich ilości.
Stan aktualny
System selektywnej zbiórki odpadów budowlanych na
terenie gminy Tuchomie wprowadza MPK Sp. z o.o. w
Bytowie. Opiera się on na możliwości zamówienia za opłatą
kontenerów na odpady przez osoby indywidualne. System
taki pozwala na odbiór odpadów od wszystkich mieszkańców. Odpady (gruz, beton, materiały ceramiczne) trafią na
składowisko odpadów w Sierżnie, gdzie wykorzystane będą
jako materiał służący do przesypywania składowiska.
4.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Tuchomie
Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi:
- brak objęcia wszystkich mieszkańców gminy
zorganizowanym
systemem
zbiórki
odpadów
komunalnych, co świadczy o tym, iż część odpadów
wytwarzanych
przez
właścicieli
nieruchomości
nieposiadających umów zagospodarowywana jest
w sposób nielegalny (deponowanie na tzw. „dzikich
wysypiskach”),
- brak wdrożonej selektywnej zbiórki odpadów ulegających
biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych oraz na
większą skalę odpadów niebezpiecznych,
- ogromnym problemem jest spalanie odpadów w
paleniskach domowych,
- wykorzystanie popiołów (ze spalania m.in. odpadów) do
użyźniania gleby.
5. PROGNOZA ZMIAN W ZAKRESIE GOSPODARKI
ODPADAMI
5.1. Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Prognozę ilości odpadów komunalnych dla poszczególnych typów źródeł (strumieni) wykonano w oparciu o
wskaźniki emisji strumieni. Na ilość wytwarzanych odpadów w skali gminy wpływa liczba mieszkańców oraz zmiany
jednostkowych wskaźników emisji odpadów, których trendy
zmian wynikają głównie z przesłanek rozwoju gospodarczospołecznego. Na podstawie danych demograficznych stwierdza się, że liczba ludności w gminie Tuchomie w przyszłych
latach będzie najprawdopodobniej rosła.
W tabeli nr 12 przedstawiono prognozę wytwarzania
strumieni odpadów komunalnych w gminie Tuchomie w
kolejnych latach.
Prognozując zmiany ilości i jakości odpadów komunalnych przyjęto następujące założenia:
- nie będą następowały istotne zmiany składu
morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych;
- wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów
kształtował się będzie na poziomie 5% w okresach 5
letnich;
- wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów,
spowoduje zmiany ilości i składu odpadów nie
segregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość
papieru, tworzyw sztucznych, szkła i metali;
- ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie
średnio o 5% w okresach 5-letnich (1% w skali roku).
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 422 —
Tabela nr 12. Prognoza wytwarzania strumieni odpadów komunalnych w gminie Tuchomie
Lp.
Wielkość strumienia [Mg] w roku
Strumień odpadów
2007
2008
2011
2015
Odpady komunalne
1. segregowane i zbierane
44,2
44,7
46,0
47,9
selektywnie
Odpady zielone z
2.
14,7
14,9
15,3
16,0
ogrodów i parków
Niesegregowane
3. (zmieszane) odpady
398,0
401,9
414,1
430,9
komunalne
Odpady z czyszczenia
4.
14,7
14,9
15,3
15,9
ulic i placów
Odpady
5.
19,7
19,8
20,4
21,3
wielkogabarytowe
Razem
491,3
496,2
511,2
532,0
Źródło: Opracowanie własne na podstawie współczynników zaczerpniętych z PGOWP 2010
5.1.1.Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających
biodegradacji
Prognozę wytwarzania odpadów biodegradowalnych
przedstawiono w tabeli nr 13.
Tabela nr 13. Prognoza wytwarzania odpadów biodegradowalnych
Lp.
Nazwa
2010
26,3
1,1
16,5
1.
2.
3.
Ilość [Mg]
2013
27,1
1,1
17,0
2020
29,0
1,2
18,2
Papier i tektura
Odzież i tekstylia (z materiałów naturalnych)
Odpady zielone (z ogrodów i parków)
Odpady ulegające biodegradacji wchodzące w strumień
4.
175,1
180,5
193,4
zmieszanych odpadów komunalnych
Razem
218,9
225,6
241,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie współczynników zaczerpniętych z PGOWP 2010
5.1.2.Prognoza ilości wytwarzanych odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych
Prognozowanie ilości odpadów niebezpiecznych możliwych do wytworzenia do 2018 r. jest trudne i zależy od
wielu czynników, głównie ekonomicznych. Zakłada się, że
ilość odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w strumieniu
odpadów komunalnych będzie stopniowo wrastać.
Tabela nr 14. Prognoza przyrostu ilości odpadów niebezpiecznych
Ilość [Mg]
2007 r.
2008 r.
2011 r.
2015 r.
2018 r.
0,60
0,61
0,62
0,65
0,67
Źródło: Opracowanie własne na podstawie współczynników przyjętych w PGOWP 2010
Zużyte baterie i akumulatory
Szacuje się, że w następnych latach zauważalna będzie
nieznaczna tendencja wzrostowa w zakresie wytwarzania
zużytych baterii i akumulatorów.
Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny
Przyjmuje się, że dynamika wzrostu ilości zużytego
sprzętu elektrycznego i elektronicznego będzie wahała się
w granicach 3% w skali rocznej (przy 5% tempie wzrostu
masy wprowadzanego sprzętu na rynek).
Odpady medyczne i weterynaryjne
Przyjmuje się wzrost ilości odpadów medycznych i weterynaryjnych o około 1% rocznie. Wzrost ilości powstających odpadów medycznych spowodowany jest faktem
starzenia się społeczeństwa w naszym kraju. Szacuje się,
że do 2018 r. nastąpi około 30% wzrost liczby osób po 65 r.
życia.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 423 —
Tabela nr 15. Prognoza przyrostu ilości odpadów medycznych
Ilość [kg]
2007 r.
2008 r.
2011 r.
2015 r.
2018 r.
50,0
50,5
52,0
54,1
55,8
Tabela nr 16. Prognoza przyrostu ilości odpadów weterynaryjnych
Ilość [kg]
2007 r.
2008 r.
2011 r.
2015 r.
2018 r.
40,0
40,4
41,6
43,3
44,6
Przeterminowane pestycydy
Zgodnie z założeniami w KPGO 2010 i PGOWP 2010, do
2010 r. powinien być zlikwidowany mogilnik znajdujący się
na terenie gminy Tuchomie.
5.2. Prognoza ilości wytwarzania odpadów opakowaniowych
Z uwagi na postęp technologiczny, jaki dokonał się w
zakresie wytwarzania materiałów opakowaniowych i opakowań, polegający na znacznym obniżeniu ich masy, a
także ze względu na konieczność przeprowadzania przez
przedsiębiorców redukcji masy opakowań w systemach
pakowania towarów w latach 2008 - 2018 nie przewiduje się
znaczącego wzrostu masy odpadów opakowaniowych. Prognozy zużycia poszczególnych grup opakowań nie wskazują
na potencjalne zmiany struktury odpadów opakowaniowych.
Do roku 2018 dominującymi z uwagi na masę będą odpady
z tektury/papieru, odpady ze szkła oraz odpady z tworzyw
sztucznych.
Oszacowaną masę wszystkich rodzajów opakowań
przedstawiono w tabeli nr 17.
Tabela nr 17. Prognoza wytwarzania odpadów opakowaniowych
Rodzaj materiału
opakowaniowego
Masa wytworzonych odpadów opakowaniowych
[Mg]
2007 r.
2008 r.
2011 r.
2015 r.
2018 r.
Papier i tektura
78,3
79,2
81,8
85,1
86,9
Szkło
54,3
54,9
56,7
59,0
60,3
Tworzywa sztuczne
29,9
30,2
31,2
32,5
33,2
Wielomateriałowe
8,7
8,8
9,1
9,5
9,7
Blacha stalowa
6,8
6,9
7,1
7,4
7,6
Aluminium
2,0
2,0
2,1
2,2
2,2
Razem
180,0
182,0
188,0
195,7
199,8
Źródło: Opracowanie własne na podstawie współczynników przyjętych w KPGO 2010 i PGOWP
2010
5.3. Prognoza ilości wytwarzania komunalnych osadów
ściekowych
Na ilość wytwarzanych osadów mają wpływ dwa zasad-
nicze czynniki: zmiany demograficzne oraz realizacja inwestycji z zakresu budowy i rozbudowy sieci kanalizacyjnych
oraz oczyszczania ścieków.
Tabela nr 18. Prognoza przyrostu ilości komunalnych osadów ściekowych (sucha masa)
Ilość [Mg]
2007 r.
2008 r.
2011 r.
2015 r.
2018 r.
208
210
218
232
250
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 424 —
5.4. Prognoza ilości wytwarzania innych odpadów
Odpady zawierające azbest
Przewiduje się wzrost ilości odpadów zawierających
azbest w związku z realizacją „Programu usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium
Polski” przyjętego przez Radę Ministrów RP w dniu 14 maja
2002 r., według którego wyroby zawierające azbest powinny
być usunięte do końca 2032 r. Natomiast do 2018 r. powinno być usunięte około 60% ilości odpadów zawierających
azbest.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Na prognozę ilości wycofanych samochodów, poza ilością
rejestrowanych i wyrejestrowanych samochodów, ma wpływ
kilka innych czynników, między innymi: wartość wskaźnika
ilości osób przypadających na 1 samochód oraz prognozy
demograficzne. W miarę rozwoju gospodarki i wzrostu
zamożności społeczeństwa liczba pojazdów, a więc także
liczba pojazdów wycofanych z eksploatacji będzie systematycznie wzrastać. Obserwowane będzie zjawisko wymiany
starszych modeli pojazdów na nowsze, co również przyczyni
się do wzrostu ilości pojazdów wycofanych z eksploatacji w
strumieniu odpadów niebezpiecznych. Przyjmuje się wzrost
ilości pojazdów wyeksploatowanych i przekazywanych do
demontażu o 5% rocznie.
Zużyte opony
Ilość zużytych opon będzie stale wzrastać, w tempie proporcjonalnym do wzrostu ilości pojazdów mechanicznych.
z hierarchią gospodarki odpadami, czyli po pierwsze zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów oraz
ograniczania ich właściwości niebezpiecznych, a po drugie
wykorzystywania właściwości materiałowych i energetycznych odpadów, a w przypadku, gdy odpadów nie można
poddać procesom odzysku ich unieszkodliwienie, przy czym
składowanie generalnie jest traktowane jako najmniej pożądany sposób postępowania z odpadami.
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa, przyjęto następujące cele główne:
- zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności
odzysku energii z odpadów, zgodnego z
wymaganiami ochrony środowiska,
składowiska odpadów,
- wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania
odpadów.
Dla poszczególnych grup odpadów sformułowano, przedstawione poniżej, dodatkowe cele szczegółowe.
6.1. Odpady komunalne
W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele:
- objęcie zorganizowanym systemem odbierania
odpadów komunalnych 100% mieszkańców oraz
zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem
selektywnego zbierania odpadów – data osiągnięcia tych
celów wyznaczona została przez KPGO 2010 najpóźniej
do końca 2007 r.; w gminie Tuchomie cele te nie zostały
osiągnięte, wobec powyższego należy dołożyć wszelkich
starań aby jak najszybciej tego dokonać;
- zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby
nie było składowanych:
- w 2010 r. więcej niż 75%,
- w 2013 r. więcej niż 50%,
- w 2020 r. więcej niż 35%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
- sukcesywne zmniejszanie masy składowanych odpadów
komunalnych.
5.5. Prognozowane zmiany w zakresie rozwiązań organizacyjnych i techniczno - technologicznych
Przewiduje się, że będzie następować:
- dalszy rozwój selektywnego zbierania oraz segregowania
odpadów komunalnych,
- przyspieszenie działań w zakresie tworzenia systemu
odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ze
szczególnym uwzględnieniem odpadów ulegających
biodegradacji,
- rekultywacja zamkniętych składowisk na terenie gminy,
- wprowadzenie
selektywnej
zbiórki
odpadów:
niebezpiecznych wydzielonych ze strumienia odpadów
komunalnych, wielkogabarytowych oraz remontowobudowlanych.
W gospodarce zużytymi bateriami i akumulatorami przyjęto następujące cele:
- rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytych
baterii i akumulatorów;
- osiągnięcie do 2014 r. poziomów odzysku i recyklingu
wskazanych w tabeli nr 19.
6. CELE W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI I
TERMINY ICH OSIĄGNIĘCIA
Celem dalekosiężnym tworzenia gminnego planu gospodarki odpadami jest dojście do systemu gospodarki odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju, w którym
w pełni realizowane są zasady gospodarki odpadami, a w
szczególności zasada postępowania z odpadami zgodnie
Tabela nr 19. Poziomy odzysku i recyklingu zużytych baterii i akumulatorów
Lp.
Rodzaj baterii lub akumulatorów,
z których powstał odpad
1. Akumulatory kwasowo- ołowiowe
Akumulatory niklowo-kadmowe
2. (wielkogabarytowe)
Akumulatory niklowo-kadmowe
3. (małogabarytowe)
Akumulatory niklowo-żelazowe oraz inne
4. akumulatory elektryczne (wielkogabarytowe)
2008 r.
2010 r.
2014 r.
% poziomu
% poziomu
% poziomu
recyklin
recyklin
recyklin
odzysku
odzysku
odzysku
gu
gu
gu
wszystkie wszystkie wszystkie wszystkie wszystkie wszystkie
zgłoszone zebrane zgłoszone zebrane zgłoszone zebrane
60
60
60
60
60
60
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
40
Dziennik Urzędowy
— 425 —
Poz. 169
y
y
(
g
y
)
Akumulatory niklowo-żelazowe oraz
20
20
20
20
20
20
5. inne akumulatory elektryczne
(małogabarytowe)
Ogniwa i baterie galwaniczne oraz ich części
1)
1)
1)
18
18
6. z wyłączeniem części ogniw i baterii
22,5
22,5
40
40
galwanicznych
1) Nie dotyczy ogniw cynkowo-węglowych i alkalicznych.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych Dz. U. z 2007 r. Nr 109 poz. 752 – akt
oczekujący Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, tekst
jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607
W okresie od 2010 r. do 2018 r. stawia się następujące
cele:
—
osiąganie poziomów zbierania i recyklingu (zdefiniowanych i określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/66/WE z dnia 6 września 2006 r. w
sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylającej dyrektywę 91/157/EWG (Dz.
Urz. WE L 266 z 26.9.2006 r.,str.1)),tj.:
- minimalnego poziomu zbierania zużytych baterii
i akumulatorów (w tym akumulatorów Ni-Cd) w wysokości
25% do 2012 r. - zgodnie z art. 10 ust. 2 lit. a,
- minimalnego poziomu zbierania zużytych baterii
i akumulatorów w wysokości 45% do 2016 r. - zgodnie z
art. 10 ust. 2 lit. b,
- minimalnego poziomu recyklingu w wysokości 65%
średniej wagi baterii i akumulatorów ołowiowokwasowych, w tym recykling zawartości ołowiu w
najwyższym, technicznie możliwym do osiągnięcia
stopniu przy jednoczesnym unikaniu nadmiernych
kosztów (do 2010 r.) - zgodnie z art. 12 ust. 4,
- minimalnego poziomu recyklingu w wysokości 75%
średniej wagi baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych,
w tym recykling zawartości kadmu w najwyższym,
technicznie możliwym do osiągnięcia stopniu przy
jednoczesnym unikaniu nadmiernych kosztów (do
2010 r.) - zgodnie z art. 12 ust. 4,
- minimalnego poziomu recyklingu 50% średniej wagi
innych odpadów w postaci baterii i akumulatorów (do
2010 r.) — zgodnie z art. 12 ust. 4,
- ustanowienie od 2008 r. zakazu wprowadzania do
obrotu:
- wszelkich baterii lub akumulatorów, które zawierają
powyżej 0,0005% wagowo rtęci, bez względu na to,
czy są wmontowane do urządzeń, z wyłączeniem ogniw
guzikowych z zawartością rtęci nie wyższą niż 2%
wagowo,
- baterii i akumulatorów przenośnych, które zawierają
powyżej 0,002% wagowo kadmu, w tym tych, które
są wmontowane do urządzeń, z wyłączeniem baterii
i akumulatorów przenośnych przeznaczonych do użytku
w:
- systemach awaryjnych i alarmowych, w tym w oświetleniu awaryjnym,
- sprzęcie medycznym,
- elektronarzędziach bezprzewodowych,
- ustanowienie od 2012 r. zakazu stosowania akumulatorów niklowo-kadmowych (Ni-Cd).
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego ukierunkowane na całkowite wyeliminowanie ich ze składowania.
W związku z powyższym wyznacza się następujące cele
cząstkowe do osiągnięcia w 2018 r.:
- osiągnięcie od 1 stycznia 2008 r. poziomów odzysku
i recyklingu zużytego sprzętu w wysokości:
- dla zużytego sprzętu powstałego z wielkogabarytowych
urządzeń gospodarstwa domowego i automatów do
wydawania:
- poziomu odzysku w wysokości 80% masy zużytego
sprzętu,
- poziomu recyklingu części składowych, materiałów
i substancji pochodzących ze zużytego sprzętu w
wysokości 75% masy zużytego sprzętu;
- dla zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu
teleinformatycznego,
telekomunikacyjnego
i audiowizualnego:
sprzętu,
- dla zużytego sprzętu powstałego z małogabarytowych
urządzeń
gospodarstwa
domowego,
sprzętu
oświetleniowego, narzędzi elektrycznych i elektronicznych
z wyjątkiem wielkogabarytowych, stacjonarnych narzędzi
przemysłowych, zabawek, sprzętu rekreacyjnego
i sportowego oraz przyrządów do nadzoru i kontroli:
sprzętu,
- dla zużytych gazowych lamp wyładowczych - poziomu
recyklingu części składowych, materiałów i substancji
pochodzących ze zużytych lamp w wysokości 80%
masy
tych zużytych lamp;
- osiągnięcie od 1 stycznia 2008 r. poziomu
selektywnego zbierania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw
domowych w
wysokości 4 kg/mieszkańca/rok.
Do 2018 r. celem będzie podniesienie efektywności selektywnego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych
(w tym segregacji odpadów u źródła powstawania).
W gospodarce odpadami opakowaniowymi przyjęto
następujące cele:
- zmniejszenie udziału odpadów opakowaniowych w
strumieniu odpadów komunalnych,
- wdrażanie systemów selektywnej zbiórki odpadów
opakowaniowych,
- uzyskanie poziomów odzysku i recyklingu odpadów
opakowaniowych zgodnie z tabelą nr 20.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 426 —
Tabela nr 20. Roczne poziomy odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych do roku 2014
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Rodzaj opakowania,
z którego powstał
odpad
Opakowania (ogółem)
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z aluminium
Opakowania ze stali
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania ze szklą
Opakowania z drewna
2008 r.
2010 r.
2014 r.
% poziomu
% poziomu
% poziomu
Odzysku Recyklingu Odzysku Recyklingu Odzysku Recyklingu
1)
50
-
1)
27
1)2)
16
1)
41
1)
25
1)
49
1)
39
1)
15
1)
53
-
1)
35
1)2)
18
1)
45
1)
33
1)
52
1)
43
1)
15
1)
60
-
1)
55
1)2)
22,5
1)
50
1)
50
1)
60
1)
60
1)
15
1) Nie dotyczy opakowań mających bezpośredni kontakt z produktami leczniczymi określonymi w przepisach ustawy z dnia
6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533, z późn. zm.) oraz opakowań po środkach
niebezpiecznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych
(Dz. U. Nr 63, poz. 638, z późn. zm.).
2) Do poziomu recyklingu zalicza się wyłącznie recykling, w wyniku którego otrzymuje się produkt wykonany z tworzywa
sztucznego.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie poziomów
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych Dz. U. z 2007 r. Nr 109 poz.
752
Podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami
ściekowymi są następujące:
- ograniczenie składowania osadów ściekowych, od 2015 r.
całkowite wyeliminowanie składowania,
- zwiększenie ilości osadów unieszkodliwianych metodami
termicznymi,
- odzysk komunalnych osadów ściekowych,
- zmniejszenie
stopnia
obciążenia
osadów
ściekowych szkodliwymi substancjami i organizmami
chorobotwórczymi poprzez ograniczenie zrzutu
zanieczyszczeń pochodzenia przemysłowego,
- wykorzystanie rolnicze przy dotrzymaniu wymogów
jakościowych.
6.4. Inne odpady
W najbliższym czasie ważnym celem będzie usuwanie
wyrobów zawierających azbest na obszarze gminy Tuchomie w związku z realizacją krajowego programu usuwania
wyrobów zawierających azbest. Do 2018 r. zakłada się
sukcesywne osiąganie celów, które zostały określone we
wcześniej wspomnianym programie - przewidzianym do
2032 r.
Pojazdy wycofane z eksploatacji
Zgodnie z polityką ekologiczną państwa celem nadrzędnym jest zapewnienie pełnej skuteczności działania systemu
zbierania i demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji
oraz odzysku, w tym recyklingu, odpadów powstających z
pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Wyznacza się następujące minimalne poziomy odzysku
i recyklingu odniesione do masy pojazdów przyjętych do
stacji demontażu w skali roku, do 2018 r.:
- do dnia 31 grudnia 2014 r. odpowiednio 75% i 70% dla
pojazdów wyprodukowanych przed dniem 1 stycznia
1980 r. oraz 85% i 80% dla pozostałych pojazdów,
- od dnia 1 stycznia 2015 r. odpowiednio 95% i 85%,
niezależnie od daty produkcji pojazdu.
Zużyte opony
Do 2018 r. celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
zagospodarowania zużytych opon, w tym osiągnięcie poziomów odzysku i recyklingu zużytych opon zgodnie z tabelą
nr 21.
Tabela nr 21. Roczne poziomy odzysku i recyklingu zużytych opon
2008 r.
2010 r.
2014 r.
% poziomu
% poziomu
% poziomu
recyklin
recyklin
recyklin
odzysku
odzysku
odzysku
gu
gu
gu
Opony
75
15
75
15
75
15
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie poziomów
odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych Dz. U. z 2007 r.
Nr 109 poz. 752
Rodzaj produktu,
z którego powstał odpad
Dziennik Urzędowy
— 427 —
Odpady z budowy, remontu i demontażu obiektów
budowlanych
Do 2018 r. celem nadrzędnym jest rozbudowa systemu
selektywnego zbierania odpadów z remontów, budowy i demontażu obiektów budowlanych do odzysku, aby osiągnąć
następujące poziomy odzysku:
- 50% w 2010 r.,
- 80% w 2018 r.
7. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI
W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI
7.1. Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu
odpadów
Decyzje o zapobieganiu powstawania odpadów zapadają
już na etapie fazy projektowej wyrobu, a także na etapie jego
wytwarzania, użytkowania oraz związane są z ostatecznym
zagospodarowaniem odpadów powstających z tych wyrobów
po zakończonym ich cyklu życia. W związku z tym na szczeblu gminnym będą podejmowane następujące działania:
- wspieranie wprowadzania niskoodpadowych technologii
produkcji oraz zapewniających wykorzystanie możliwie
wszystkich składników stosowanych surowców,
- promowanie
wdrażania
systemu
zarządzania
środowiskowego,
- intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej
minimalizację powstawania odpadów oraz prowadzenie
skutecznej kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym
zakresie,
- wykorzystywanie instrumentów ekonomicznych, w tym
sukcesywne podnoszenie stawek opłat za składowanie
odpadów, w szczególności zmieszanych odpadów
komunalnych, odpadów ulegających biodegradacji oraz
odpadów, które można poddać procesom odzysku, w tym
recyklingu.
7.2. Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów
i ich negatywnego oddziaływania na środowisko
W zakresie kształtowania polityki gospodarki odpadami
nie przewiduje się gruntownych zmian w systemach gospodarowania poszczególnymi rodzajami odpadów.
Niemniej jednak w trakcie tworzenia i rozwoju poszczególnych systemów mogą być dokonywane pewne korekty.
Głównymi kierunkami działań w zakresie gospodarowania
odpadami są:
- intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej właściwe
postępowanie z odpadami oraz prowadzenie skutecznej
kampanii informacyjno-edukacyjnej w tym zakresie,
- wypracowanie i monitorowanie rzeczywistych wskaźników
wytwarzania i morfologii odpadów, celem zdiagnozowania
potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami,
- wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie
i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania
odpadów, w tym technologii pozwalających na
odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach
termicznego i biochemicznego ich przekształcania,
- wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących
działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku
i unieszkodliwiania odpadów,
- wprowadzenie instrumentów finansowych umożliwiających
realizację zadań w zakresie gospodarki odpadami przez
jednostki samorządu terytorialnego i dyscyplinujących
jednostki samorządu w zakresie wykonywania przez nie
obowiązków.
7.3. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z
odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku
i unieszkodliwiania odpadów
7.3.1.
Odpady komunalne
Podstawą planowanego systemu gospodarki odpadami,
są następujące działania priorytetowe:
Poz. 169
- powszechna edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki
odpadami, (kampanie informacyjno - reklamowe
dotyczące selektywnej zbiórki, konkursy, gry i zabawy
dla dzieci o tematyce związanej z gospodarką odpadami
oraz ogólnie z ochroną środowiska),
- odzysk i wykorzystanie odpadów podlegających
biodegradacji,
- intensyfikacja selektywnej zbiórki surowców wtórnych na
terenie gminy,
- wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia
- wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia
- wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze
strumienia odpadów komunalnych.
Zbieranie i transport odpadów
Osiągnięcie zakładanych celów w zakresie zbierania
odpadów komunalnych wymaga realizacji następujących
działań:
- kontrolowania przez gminę stanu zawieranych
umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie odbierania
- kontrolowania przez gminę sposobów i zakresu
wypełniania przez podmioty posiadające zezwolenia na
prowadzenie działalności w zakresie odbieranie odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości - ustaleń
zawartych w ww. zezwoleniach dotyczących metod
oraz miejsc prowadzenia odzysku i unieszkodliwiania
odpadów,
- doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych,
poddawanych odzyskowi oraz unieszkodliwianiu odpadów
komunalnych.
Zgodnie z wytyczonymi celami w zakresie odzysku i recyklingu wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania
i odbierania następujących frakcji odpadów komunalnych:
- odpady zielone z ogrodów i parków,
- papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma,
itd.),
- odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło
bezbarwne i kolorowe,
- tworzywa sztuczne i metale,
- zużyte baterie i akumulatory,
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
- przeterminowane leki,
- chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe,
itd.),
- meble i inne odpady wielkogabarytowe,
- odpady budowlano-remontowe.
Pozostałe frakcje odpadów komunalnych mogą być zbierane łącznie jako zmieszane odpady komunalne.
Odpady zebrane selektywnie powinny być transportowane w sposób zapobiegający ich zmieszaniu.
Odzysk i unieszkodliwianie odpadów
Maksymalizacja odzysku wymaga:
- zapewnienia, że odpowiednia przepustowość instalacji
będzie dostępna, aby przetworzyć wszystkie selektywnie
zebrane odpady, poprzez odpowiednie monitorowanie
zrealizowanych i planowanych inwestycji,
- konsekwentne egzekwowanie obowiązków w zakresie
odzysku i recyklingu,
- promowania produktów wytwarzanych z materiałów
odpadowych poprzez odpowiednie działania promocyjne
i edukacyjne jak również zamówienia publiczne,
- zachęcania inwestorów publicznych i prywatnych do
udziału w realizacji inwestycji strategicznych zgodnie z
planami gospodarki odpadami.
Dziennik Urzędowy
— 428 —
Jednym z zasadniczych kierunków działań jest intensywny wzrost zastosowania zarówno biologicznych, jak i termicznych metod przekształcania zmieszanych odpadów
komunalnych. Ograniczenie składowania odpadów
ulegających biodegradacji - związane jest z koniecznością
budowy linii technologicznych do ich przetwarzania:
- kompostowni odpadów organicznych,
- linii
mechaniczno-biologicznego
przetwarzania
zmieszanych odpadów komunalnych,
- instalacji fermentacji odpadów (organicznych lub
zmieszanych),
- zakładów termicznego przekształcania zmieszanych
odpadów komunalnych.
7.3.1.1.Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych
Do osiągnięcia założonych celów należy podjąć następujące kierunki działań:
- minimalizacja
ilości
wytwarzanych
odpadów
niebezpiecznych
poddawanych
procesom
unieszkodliwiania poprzez składowanie,
- organizacja nowych i rozwój istniejących systemów
zbierania odpadów niebezpiecznych ze źródeł
rozproszonych odpadów komunalnych (gospodarstwa
domowe), w
oparciu o:
— funkcjonujące sieci zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych utworzone przez przedsiębiorców,
— funkcjonujące placówki handlowe, apteki, zakłady serwisowe oraz punkty zbierania poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych (np. przeterminowane
lekarstwa, baterie, akumulatory),
— stacjonarne lub mobilne punkty zbierania odpadów
niebezpiecznych,
— regularne odbieranie odpadów niebezpiecznych od
mieszkańców prowadzących selektywne zbieranie
w systemie workowym lub pojemnikowym przez podmioty prowadzące działalność w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.
Wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania
odpadów niebezpiecznych z podziałem na grupy omówione poniżej.
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania zużytymi bateriami i akumulatorami wymaga realizacji
następujących działań:
- udoskonalenia
i rozwinięcia
systemu
zbierania
małogabarytowych zużytych baterii i akumulatorów ze
źródeł rozproszonych,
- rozszerzenia
zakresu
przeznaczenia
środków
finansowych pochodzących z opłat produktowych o
finansowanie zakupu elementów infrastruktury zbierania
(między innymi pojemników).
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym
wymaga realizacji następujących działań:
- rozbudowania infrastruktury technicznej w zakresie
zbierania i przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego,
- zapewnienie instrumentów i mechanizmów organizacyjnych zapewniających zorganizowanie wtórnego obiegu
przestarzałych, lecz sprawnych urządzeń elektrycznych
i elektronicznych.
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami medycznymi i weterynaryjnymi wymaga
realizacji następujących działań:
Poz. 169
- określenia jednolitego systemu zbierania, w tym
magazynowania, odpadów medycznych w placówkach
medycznych,
- opracowania sposobu gospodarowania odpadami
weterynaryjnymi wraz z prowadzeniem ewidencji
wytwarzanych ilości,
- rozbudowy i ujednolicenia istniejących systemów
zbierania przeterminowanych lekarstw od ludności.
7.3.3.Komunalne osady ściekowe
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania komunalnymi osadami ściekowymi wymaga
uwzględnienia zagadnień właściwego zagospodarowania
komunalnych osadów ściekowych w trakcie prowadzenia
inwestycji w zakresie budowy lub modernizacji oczyszczalni
ścieków oraz kontroli jakości i ilości komunalnych osadów
ściekowych stosowanych na powierzchni ziemi.
7.3.4. Odpady opakowaniowe
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi będzie się wiązało
z utrzymaniem przynajmniej dotychczasowego poziomu
selektywnej zbiórki tych odpadów.
7.3.5. Inne odpady
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami zawierającymi azbest wymaga realizacji
- stworzenie pełnej inwentaryzacji budynków, budowli
i innych urządzeń i wyposażenia zawierających azbest,
- zapewnienie
finansowania
usuwania
wyrobów
zawierających
azbest
ze
środków
krajowych
i europejskich.
Zużyte opony
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania zużytymi oponami wymaga realizacji następujących
działań:
- rozbudowy infrastruktury technicznej zbierania zużytych
opon,
- kontroli właściwego postępowania ze zużytymi
oponami.
Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych
Osiągnięcie założonych celów w zakresie gospodarowania odpadami z budowy, remontów i demontażu obiektów
budowlanych oraz infrastruktury drogowej wymaga realizacji
- rozbudowy infrastruktury technicznej selektywnego
zbierania, przetwarzania oraz odzysku, w tym recyklingu
tych odpadów,
- kontroli właściwego postępowania z tymi odpadami.
7.3.6.Plan redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji
Uwzględniając wymagania określone w art. 5 Dyrektywy Rady 1999/31/EC należy przyjąć, że udział odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania powinny wynosić wagowo:
- w 2010 r. – 75%,
- w 2013 r. – 50%,
- w 2020 r. – 35%.
Wartością odniesienia dla ustalania udziału procentowego jest całkowita ilość odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji wytworzonych w 1995 r. (ok. 205 Mg).
Ilość składowanych odpadów ulegających biodegradacji
nie powinna przekraczać w:
- 2010 r. – 154 Mg/rok,
- 2013 r. – 102 Mg/rok,
- 2020 r. – 72 Mg/rok.
Dziennik Urzędowy
— 429 —
8. PROJEKTOWANY
SYSTEM
GOSPODARKI
ODPADAMI (ZBIERANIE, TRANSPORT, ODZYSK I
UNIESZKODLIWIANIE)
W celu osiągnięcia wymaganych przepisami poziomów
odzysku surowców i energii, niezbędne jest dostosowanie
systemu zbierania i odbioru odpadów, do rozwiązań technologicznych przyjętych w zakładzie zagospodarowania
odpadów (ZZO).
Sposób rozdziału odpadów na poziomie gospodarstwa
domowego powinien być ściśle powiązany z docelowymi
rozwiązaniami technologicznymi ZZO.
Na poziomie gospodarstwa domowego – proponuje się
rozdział odpadów wg grup:
- niebezpieczne,
- makulatura,
- szkło,
- „suche” zbierane do worków lub pojemników (tworzywa
sztuczne, tekstylia, drewno, opakowania wielomateriałowe
itp.),
- „mokre” (w tym ulegające biodegradacji).
W sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej zwartej oraz
usługowej ustawione powinny być następujące
pojemniki:
- na szkło (białe i kolorowe),
- na makulaturę,
- odpady „suche” (tworzywa sztuczne i inne odpady),
- odpady „mokre”.
Na terenach zabudowy rozproszonej, ze względu na
większą efektywność, sugeruje się rozdział odpadów w
systemie workowym („u źródła”).
Zaleca się stosowanie następujących systemów organizacyjnych:
- punkty zbierania odpadów niebezpiecznych (PZON),
przyjmujące odpady od indywidualnych dostawców
nieodpłatnie,
- mobilne punkty zbierania odpadów niebezpiecznych
(MPZON), objeżdżające w wyznaczonym czasie
określony obszar,
Poz. 169
- zbieranie przez sieć handlową różnych odpadów
niebezpiecznych,
- odbieranie odpadów budowlanych – jako „usługa na
telefon”.
8.1. Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów
komunalnych
Gmina Tuchomie w celu realizacji zadań z zakresu
gospodarki odpadami komunalnymi (zbieranie, transport,
unieszkodliwianie i odzysk) na bazie Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Sierżnie, zawarła porozumienie międzygminne wraz z 10 następującymi gminami:
Borzytuchom, Bytów, Dziemiany, Kołczygłowy, Konarzyny,
Lipnica, Lipusz, Miastko, Parchowo i Studzienice.
Na początku 2008 r. Gmina Tuchomie nabyła udziały w
kapitale zakładowym ZZO Sierżno Sp. z o.o. za wartość
10 000 zł. Jednocześnie zobowiązała się do objęcia udziałów
w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki do 31.12.2009 r.
za wartość 94 700 zł i do 31.12.2010 r. za wartość 84 400 zł.
Charakterystyka obiektu
Zakład Zagospodarowania Odpadów w Sierżnie zajmuje obszar 7,39 ha. Teren przeznaczony na kwaterę do
składowania odpadów ma powierzchnię 3,25 ha. Obecnie
wyposażenie
Zakładu stanowią:
- sortownia odpadów surowcowych (przepustowość 1 000
Mg/rok),
- składowisko odpadów (poj. 150 000 m3),
- zbiornik na odcieki,
- waga samochodowa (nośność 40 Mg),
- dwa brodziki dezynfekcyjne,
- budynek administracyjno-socjalny.
Plany i zamierzenia inwestycyjne
Zgodnie z opracowaniem „Założenia techniczno ekonomiczne Spółka Zakład Zagospodarowania Odpadów
z Sierżnie”, do końca 2010 r. zakłada się modernizację
i rozbudowę
Zakładu. W tabeli nr 22 przedstawiono planowane parametry ZZO Sierżno.
Tabela nr 22. Parametry techniczne ZZO Sierżno
Instalacja
Przepustowość / wielkość
Sortownia odpadów komunalnych i surowcowych
10 000 Mg/rok (przy pracy jednozmianowej)
Kompostownia
3 000 Mg/rok – 3 500 Mg/rok
3
Kwatera składowa
3,25 ha, poj. 150 tys. m
Magazyn odpadów niebezpiecznych
ok. 10 Mg/rok
Magazyn sprzętu elektrycznego i elektronicznego
20-30 Mg/rok
2
Garaż 2 stanowiskowy
ok. 300 m
2
Warsztat / magazyn
ok. 200 m
Plac magazynowania i demontażu odpadów
400 Mg/rok
wielkogabarytowych
Plac magazynowania i kruszenia odpadów
500 Mg/rok
budowlanych
Waga
nośność 40 Mg
3
Zbiornik paliwa
2m
3
Zbiornik na odcieki
ok. 750-780 m
3
Zbiornik na wody deszczowe
ok. 1000 m
Punkt zbierania odpadów od osób indywidualnych
200 Mg/rok
Źródło: Założenia techniczno ekonomiczne Spółka Zakład Zagospodarowania Odpadów z Sierpnie
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 430 —
8.2. Instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych
Powstające osady ściekowe, zamiast trafiać na składowisko, mogłyby być poddane odzyskowi poprzez kompostowanie, a następnie wykorzystane np. w rolnictwie
do rekultywacji zdegradowanych terenów.
9. HARMONOGRAM I SPOSÓB FINANSOWANIA
REALIZACJI ZADAŃ
W związku z identyfikacją problemów i prognozą zmian
w zakresie gospodarki odpadami oraz wyznaczonymi na
ich podstawie celami i kierunkami działań określono zadania do realizacji w ramach Gminnego Planu Gospodarki
Odpadami.
9.1. Harmonogram zadań w zakresu gospodarki odpadami
W tabeli nr 23 zestawiono zadania z zakresu gospodarki
odpadami i termin ich realizacji
Tabela nr 23. Harmonogram realizacji zadań w zakresie gospodarki odpadami
L.p.
Rok
Zadanie
Wykonawca
Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami wynikające z Krajowego Planu Gospodarki
Odpadami oraz Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami:
1.
Zadanie ciągłe
2.
2008-2009
3.
Zadanie ciągłe
4.
Zadanie ciągłe
5.
Zadanie ciągłe
6.
2008-2032
7.
2008-2032
8.
2008-2018
9.
2008-2018
10.
2008-2011
11.
2008-2011
12.
Zadanie ciągłe
Wydawanie decyzji w sprawie usuwania
odpadów z miejsc na ten cel nie przeznaczonych
(w celu sukcesywnego likwidowania dzikich
wysypisk odpadów, czyli usuwania odpadów
z miejsc, które nie są legalnymi składowiskami
odpadów lub magazynami odpadów)
Tworzenie i udział gminy w strukturach ponad
gminnych dla realizacji regionalnego zakładu
zagospodarowania odpadów (zgodnie z
wyznaczonym regionem w wojewódzkim planie
gospodarki odpadami)
Kontrola stanu zawieranych umów przez właścicieli
nieruchomości z firmami prowadzącymi działalność
w zakresie odpadów komunalnych
Prowadzenie działalności informacyjnoedukacyjnej dotyczącej konieczności właściwego
postępowania z odpadami niebezpiecznymi i
innymi niż niebezpiecznymi.
Propagowanie stosowania nowoczesnych
technologii skutkujących zmniejszeniem ilości
wytworzonych odpadów
Aktualizacja inwentaryzacji budynków i urządzeń
zawierających azbest
Działalność informacyjna dotycząca możliwości
finansowania i usuwania wyrobów zawierających
azbest, wskazująca firmy uprawnione do
prowadzenia prac
Dofinansowanie demontażu, transportu
i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych
Wdrażanie innowacyjnych technologii (BAT) w
zakresie zagospodarowania poszczególnych
rodzajów odpadów
Organizacja nowych i rozwój istniejących
systemów zbierania odpadów komunalnych z
uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych
występujących w strumieniu odpadów
komunalnych
Rekultywacja składowisk zamkniętych w latach
2003-2005 w miejscowościach: Tągowie,
Trzebiatkowa, Tuchomko, Modrzejewo, Tuchomie,
Ciemno i Kramarzyny.
Współudział w rozbudowie i modernizacji ZZO
w Sierżnie (gm. Bytów)
Kontrolowanie i kierowanie przez gminę całego
strumienia odpadów do ZZO, co umożliwi gminie
spełnienie dyrektyw unijnych w sprawie odzysku
poszczególnych rodzajów odpadów
Wójt Gminy
Rada Gminy
Wójt Gminy
Wójt Gminy
Wójt Gminy
Wójt Gminy
GFOŚiGW, Wójt Gminy
Przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy, Wójt Gminy
Wójt Gminy
Gmina Tuchomie w ramach
porozumienia międzygminnego
Wójt Gminy
Dziennik Urzędowy
13.
14.
Zadanie ciągłe
2008
1)
— 431 —
Poz. 169
Zadania ogólne w zakresie gospodarki odpadami wynikające
z Gminnego Planu Gospodarki Odpadami
Wójt Gminy, podmioty zajmujące
Edukacja ekologiczna, koordynacja wdrażania
Planu Gospodarki Odpadami
się gospodarką odpadami w gminie
Objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną Wójt Gminy, podmioty zajmujące
zbiórką odpadów komunalnych
Intensyfikacja selektywnej zbiórki surowców
wtórnych na terenie całej gminy
się gospodarką
y odpadami w gminie
Podmioty zajmujące się
Zbiórka i biologiczne unieszkodliwianie odpadów
gospodarką odpadami w gminie
biodegradowalnych
przy współpracy z Wójtem Gminy
gospodarką
odpadami w gminie
Wydzielenie odpadów wielkogabarytowych
przy współpracy z Wójtem
ze strumienia odpadów komunalnych
Gminy
15.
p
Zadanie ciągłe
16.
Zadanie ciągłe
17.
Zadanie ciągłe
18.
Zadanie ciągłe
Zbiórka odpadów
remontowo - budowlanych
19.
Zadanie ciągłe
Zbiórka odpadów
niebezpiecznych
20.
Zadanie ciągłe
Zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego
i elektronicznego
21.
Zadanie ciągłe Zbiórka odpadów medycznych
22.
Zadanie ciągłe Zbiórka odpadów weterynaryjnych
23. Zadanie ciągłe Zbiórka zużytych opon
przy współpracy z Wójtem Gminy
gospodarką odpadami w gminie,
sklepy
Placówka medyczna
Gabinet weterynaryjny
gospodarką odpadami w gminie,
salony sprzedaży opon
Rozbudowa infrastruktury do segregacji
odpadów i pozyskiwania surowców wtórnych
Usuwanie i rekultywacja dzikich wysypisk
25. Zadanie ciągłe
Wójt Gminy, właściciele gruntów
odpadów
Apteka przy współudziale Wójta
Zbiórka przeterminowanych leków (pochodzących
26. Zadanie ciągłe od mieszkańców gminy)
Gminy
1) – termin osiągnięcia celu wynikający z KPGO 2010 minął z końcem 2007 r.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie KPGO 2010 i PGOWP 2010
24.
Zadanie ciągłe
9.2. Zadania i koszty w zakresie gospodarki odpadami
Koszty inwestycyjne realizacji zidentyfikowanych zadań
określonych w GPGO przedstawiono w tabeli nr 24.
2010
2011
Koszty ponoszone przez Gminę
2009
RAZEM
15 000
5 000
Zbiórka i biologiczne unieszkodliwianie
4. odpadów biodegradowalnych
5 000
15 000
5 000
15 000
5 000
15 000
20 000
60 000
Koszty ponoszone przez Gminę i podmioty zbierające odpady
2008
Intensyfikacja selektywnej zbiórki
3. surowców wtórnych na terenie gminy
Objęcie wszystkich mieszkańców
2. zorganizowaną zbiórką odpadów
komunalnych
Edukacja ekologiczna, koordynacja
1. wdrażania Planu Gospodarki Odpadami
Jednostkowe cele krótkookresowe
Lp. do 2011r.
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
GFOŚiGW, Budżet
Gminy, Fundusze
strukturalne oraz
podmioty zbierające
odpady
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
GFOŚiGW, Budżet
Gminy, Fundusze
strukturalne oraz
odpady
Budżet Gminy
Źródła finansowania
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
WFOŚiGW, PFOŚiGW,
gospodarką odpadami
GFOŚiGW, Budżet Gminy
w gminie przy współpracy
oraz Fundusze
z Wójtem Gminy
strukturalne i podmioty
zbierające odpady
Wójt Gminy, podmioty
zajmujące się gospodarką
odpadami w gminie
Wójt Gminy, podmioty
zajmujące się gospodarką
odpadami w gminie
Wójt Gminy
Jednostki i podmioty
realizujące
Tabela nr 24. Zadania i koszty związane z realizacją zadań określonych w GPGO
Dziennik Urzędowy
— 432 —
Poz. 169
Zbiórka odpadów remontowo
- budowlanych
Usuwanie i rekultywacja dzikich
wysypisk odpadów
Zorganizowanie systemu zbiórki,
transportu, odzysku lub
9.
unieszkodliwiania odpadów zwierzęcych
od wytwórców indywidualnych
8.
7. Zbiórka odpadów niebezpiecznych
6.
Wydzielenie odpadów
5. wielkogabarytowych ze strumienia
odpadów komunalnych
Lp. do 2011r.
5 000
2009
5 000
2010
5 000
2011
20 000
RAZEM
10 000
10 000
10 000
40 000
10 000
5 000
2008
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
GFOŚiGW, Budżet
Gminy, Fundusze
strukturalne oraz środki
własne
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
GFOŚiGW, Budżet
Gminy, Fundusze
strukturalne oraz środki
własne
Wójt Gminy, właściciele
gruntów
Powiatowy Lekarz
Weterynarii, Wójt Gminy,
Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska,
podmioty zajmujące się
zwierzęcymi
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
WFOŚiGW, PFOŚiGW,
w gminie przy współpracy GFOŚiGW, Budżet Gminy
z Wójtem Gminy
oraz podmioty zbierające
odpady
w gminie
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
GFOŚiGW, Budżet
Gminy, Fundusze
strukturalne oraz
odpady
Fundusze ochrony
środowiska w tym:
WFOŚiGW, PFOŚiGW,
w gminie przy współpracy
oraz Fundusze
z Wójtem Gminy
strukturalne i podmioty
zbierające odpady
realizujące
Dziennik Urzędowy
— 433 —
Poz. 169
Rozbudowa i modernizacja ZZO
w Sierżnie (gm. Bytów)
10 000
-
2008
94 700
87 100
0,4 mln
2 mln
2010
2011
-
84 400
-
87 100
-
-
-
87 100
Koszty ponoszone przez Gminę
2009
0,4 mln
189 100
2 mln
261 300
RAZEM
Źródło: Opracowanie własne na podstawie KPGO 2010 i PGOWP 2010 oraz informacji z Urzędu Gminy
14. Likwidacja mogilnika w Tuchomiu
13.
Aktualizowanie bazy danych dotyczącej
10. lokalizacji budowli i wyrobów
zawierających azbest
Dofinansowanie demontażu, transportu
11. oraz unieszkodliwiania wyrobów
azbestowych
Rekultywacja składowisk zamkniętych w
latach 2003-2005 w miejscowościach:
12. Tągowie, Trzebiatkowa, Tuchomko,
Modrzejewo, Tuchomie, Ciemno i
Kramarzyny.
Lp. do 2011r.
NFOŚiGW, WFOŚiGW,
EFRR
Zarząd porozumienia
międzygminnego
Agencja Nieruchomości
Rolnych
EFRR
WFOŚiGW, PFOŚiGW,
GFOŚiGW
Fundusz Spójności,
EFOR, EkoFundusz,
NFOŚiGW, WFOŚiGW,
PFOŚiGW, GFOŚiGW,
Budżet Gminy
Wójt Gminy
Wójt gminy
Wójt Gminy
realizujące
Dziennik Urzędowy
— 434 —
Poz. 169
Dziennik Urzędowy
— 435 —
9.3. Możliwości finansowania realizacji zamierzonych działań
Realizacja poszczególnych projektów związanych z
gospodarką odpadami możliwa jest przez wykorzystanie
środków finansowych pochodzących z:
- budżetu gminy,
- Narodowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) w ramach projektu
„Ochrona powierzchni ziemi i wód poprzez zapobieganie
powstawaniu odpadów, ich zagospodarowanie oraz
rekultywację terenów zdegradowanych”,
- Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW),
- Powiatowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki Wodnej (PFOŚiGW),
- Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej (GFOŚiGW),
- unijnych źródeł współfinansowania inwestycji z zakresu
gospodarki odpadami:
1) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego:
— Regionalny Program Operacyjny dla w Województwa Pomorskiego
- Oś priorytetowa 5. Środowisko i energetyka przyjazne środowisku.
W ramach tego priorytetu będą mogły być dofinansowane
następujące typy projektów z zakresu gospodarki
odpadami:
— budowa i rozbudowa regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych, w tym takich
ich elementów jak: stacje przeładunkowe odpadów,
instalacje do odzysku lub recyklingu, systemy selektywnego zbierania odpadów;
— rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym
składowisk odpadów niebezpiecznych;
— budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji
i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych, odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz
odpadów zawierających azbest wraz z systemami ich
zbiórki.
- Oś priorytetowa 8. Lokalna infrastruktura ochrony
środowiska.
W ramach tego priorytetu planowane jest dofinansowanie
następujących typów projektów z gospodarki odpadami:
— rekultywacja nieczynnych składowisk odpadów, w tym
składowisk odpadów niebezpiecznych oraz likwidacja
„dzikich” wysypisk odpadów;
— likwidacja mogilników;
— budowa lub rozbudowa punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
— budowa, rozbudowa lub przebudowa kompostowni
odpadów.
2) Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich
— Program Rozwoju Obszarów Wiejskich
- Oś priorytetowa III. Podstawowe usługi dla gospodarki
i ludności wiejskiej.
W ramach tego działania środki mogą być przeznaczone na tworzenie systemów zbierania, segregacji i wywozu
odpadów komunalnych.
10. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU
PLANU NA ŚRODOWISKO
Projektowany system gospodarki odpadami stanowi aktualizację uchwalonego w 2004 r. „Gminnego Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Tuchomie na lata 2004-2007”
i jest zgodny z ustaleniami KPGO 2010 i PGOWP 2010.
Ponadto spełnia podstawowe uwarunkowania wynikające z
Poz. 169
polskich i unijnych przepisów określających zasady ochrony
środowiska.
Dokument ten promuje stworzenie nowoczesnego
i skutecznego systemu gospodarki odpadami, zgodnego z
zasadami rozwoju zrównoważonego polegającego na zapobieganiu i minimalizacji ilości wytworzonych odpadów.
Założone w planie cele do osiągnięcia oraz kierunki, w
jakim będą zmierzać zaprojektowane działania są zgodne
z celami ustalonymi w polityce ekologicznej państwa i dostosowane do lokalnych uwarunkowań.
Przedstawione tutaj działania winny być uwzględnione
podczas realizacji niniejszego planu, ze szczególnym wyróżnieniem następujących zagadnień:
— systematyczne podnoszenie poziomu wiedzy lokalnej
ludności na temat zasad przyjętego systemu gospodarki
odpadami,
— rozwijanie stworzonego w gminie systemu zbierania
i transportu odpadów komunalnych uwzględniającego
segregację odpadów „u źródła”,
— stworzenie systemu selektywnego gromadzenia
odpadów niebezpiecznych oraz okresowego zbierania
odpadów wielkogabarytowych, remontowo-budowlanych
i wyeksploatowanych
urządzeń
elektrycznych
i elektronicznych,
— budowa skutecznego systemu egzekwowania realizacji
ustaleń GPGO przez mieszkańców gminy, zwalczanie
niewłaściwych praktyk w tym przedmiocie,
— wiarygodne ewidencjonowanie danych dotyczących
wytwarzania i zbierania odpadów.
Niezrealizowanie zapisów zawartych w omawianym
planie gospodarki odpadami przyniesie negatywne skutki
środowiskowe i gospodarcze, dlatego zasadnym jest efektywne prowadzenie działalności w celu realizacji zapisów
omawianego dokumentu.
Zagrożeniem dla środowiska związanym z realizacją
GPGO będzie nieterminowe realizowanie zapisanych w
nim działań. Dotyczy to przede wszystkim realizacji zadań
w zakresie zbierania odpadów i ich odzysku lub unieszkodliwiania. Przy założeniu stałego generowania odpadów,
konieczne jest podniesienie efektywności ich selektywnego
zbierania, bowiem w przeciwnym razie odpady te trafią na
składowisko. Może wystąpić również sytuacja, że odpady
będą usuwane do środowiska w sposób niekontrolowany.
Jest to największe zagrożenie, dlatego bezwzględnie należy
dążyć do ograniczenia tego typu praktyk.
Rozwiązania, przewidywane w projekcie GPGO można
uznać za przyjazne środowisku, niegenerujące nieodwracalnych negatywnych oddziaływań transgranicznych.
Aktualizacja GPGO stanowi wypełnienie obowiązków
wynikających z ustawy o odpadach oraz ma na celu przyjęcie nowych standardów w planowaniu i gospodarowaniu
odpadami oraz dostosowanie go do zmienionego stanu
prawnego. Niniejsza aktualizacja planu nie zawiera istotnych
odstąpień od ustaleń zawartych w dokumencie dotychczas
obowiązującym.
Z analizy i oceny wpływu projektowanych rozwiązań
planu na środowisko można stwierdzić, że realizacja planu
pozwoli na wzrost ilości odpadów poddawanych procesom
odzysku i unieszkodliwiania, w tym w szczególności odzysku
energii z odpadów, oraz ograniczenie przyczyn powstawania
nowych zagrożeń i uciążliwości dla środowiska powodowanych przez odpady.
W związku z powyższym istnieje możliwość odstąpienia
od przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko aktualizacji GPGO.
Dziennik Urzędowy
— 436 —
11. SYSTEMY MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA
PLANU
Ustawa o odpadach w art. 14 ust. 12b i 13 nakłada na
organy wykonawcze gminy obowiązek przygotowywania,
co 2 lata sprawozdania z realizacji celów i zadań określonych w planach gospodarki odpadami. W przypadku
gminy Tuchomie obowiązek ten spoczywa na Wójcie
Gminy. Wójt ma obowiązek przedstawić to sprawozdanie Radzie Gminy. Jeżeli zaistnieje sytuacja, że zmiany
warunków lokalnych spowodują konieczność modyfikacji
uchwalonego planu gospodarki odpadami przed upływem
ustawowych 4 lat, należy uruchomić stosowne postępowanie w celu aktualizacji zapisów GPGO.
Wdrażanie GPGO jest procesem ciągłym, wymagającym stałej obserwacji ilościowych i jakościowych zmian
wybranych wskaźników środowiskowych, ekonomicznych
i społecznych, mającym na celu zapewnienie informacji
zwrotnych na temat słuszności i skuteczności podejmowanych działań oraz inicjowanie ich zmian w przypadku
Poz. 169
rozbieżności pomiędzy założeniami a realizacją. Narzędziem
ww. procesu jest monitoring.
Wdrażanie GPGO będzie podlegało regularnej ocenie w
zakresie:
- określenia stopnia wykonania przedsięwzięć (Działań,
- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,
- oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami
i działaniami, a ich wykonaniem,
- analizy przyczyn ich rozbieżności.
Podstawą właściwego systemu oceny realizacji GPGO jest
prawidłowy system sprawozdawczości oparty na wskaźnikach
stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na
wskaźnikach świadomości społecznej. Odpowiedni zestaw
wskaźników zapewnia sprawne przeprowadzenie monitoringu przedsięwzięć oraz analiz porównawczych i tematycznych,
dostarczających rzetelnej informacji o wdrażanym GPGO.
W tabeli nr 25 przedstawiono, wynikające z KPGO 2010
i PGOWP 2010, zestawy wskaźników z monitoringu prowadzonego przez różne firmy i wydziały odpowiedzialne za
realizację GPGO.
Tabela nr 25. Wskaźniki monitoringu – informacja o wytwarzaniu i gospodarowaniu
odpadami
Lp.
2.
3.
NAZWA WSKAŹNIKA
Odpady komunalne
Odsetek mieszkańców objętych zorganizowanym systemem zbierania odpadów
komunalnych
Masa zebranych odpadów komunalnych - ogółem
Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie
4.
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne
Mg
5.
Masa zebranych odpadów ulegających biodegradacji
Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na składowiskach
odpadów
Iloraz masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na
składowiskach odpadów i masy tychże odpadów wytworzonych w 1995 r.
Masa zebranych odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych
Masa zebranych odpadów wielkogabarytowych
%
1.
6.
7.
8.
9.
JEDNOSTKA
%
Mg
Mg
Mg
%
Mg
Mg
10. Masa zebranych odpadów opakowaniowych łącznie
11. Masa zebranych selektywnie odpadów z tworzyw sztucznych
Mg
Mg
12. Masa zebranych selektywnie odpadów z papieru i tektury
Mg
13. Masa zebranych selektywnie odpadów ze szkła
14. Masa składowanych odpadów komunalnych
Mg
Mg
15. Odsetek składowanych odpadów komunalnych
Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady komunalne 16.
ogółem
Pozostała do wypełnienia pojemność składowisk odpadów, na których są składowane
17.
odpady komunalne - ogółem
%
szt.
m
3
18. Liczba i przepustowość istniejących sortowni odpadów surowcowych
liczba/ton/rok
19. Liczba i przepustowość istniejących sortowni odpadów zmieszanych
Liczba i przepustowość istniejących kompostowni odpadów i innych instalacji
20. mechaniczno-biologicznych
liczba/ton/rok
21. Liczba i przepustowość instalacji do demontażu odpadów wielkogabarytowych
liczba/ton/rok
Masa odzyskanych i/lub unieszkodliwianych odpadów ulegających biodegradacji (poza
22. składowaniem)
Poziom odzysku i unieszkodliwiania odpadów ulegających biodegradacji (poza
23. składowaniem)
liczba/ton/rok
Mg
%
Dziennik Urzędowy
— 437 —
Poz. 169
Odpady niebezpieczne
24. Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych
Mg
25. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych odzyskowi
26. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych termicznemu przekształceniu
%
%
27. Odsetek wytworzonych odpadów niebezpiecznych unieszkodliwionych poza składowaniem
%
28. Liczba funkcjonujących punktów zbierania odpadów niebezpiecznych
29. Masa wytwarzanych odpadów medycznych i weterynaryjnych
Liczba i przepustowość funkcjonujących instalacji do termicznego przekształcania
30.
odpadów medycznych i weterynaryjnych
Masa zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest - do usunięcia
31.
i unieszkodliwienia
32. Masa zebranych selektywnie przenośnych baterii i akumulatorów
33. Poziom recyklingu baterii i akumulatorów
34. Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw
35. domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca
36. Liczba punktów zbierania pojazdów wycofanych z eksploatacji
37. Liczba stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji
38. Masa zebranych pojazdów wycofanych z eksploatacji
39. Poziom odzysku pojazdów wycofanych z eksploatacji
40. Poziom recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji
szt.
Mg
liczba/ton/rok
Mg
Mg
Mg
Mg
kg/mieszkańca
szt.
szt.
Mg
%
%
Komunalne osady ściekowe
41. Masa wytworzonych komunalnych osadów ściekowych
Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych poddanych przetwarzaniu
42. metodami biologicznymi
Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych poddanych przetwarzaniu
43. metodami termicznymi
Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio wykorzystywanych
44. w rolnictwie
Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio wykorzystywanych
45. w innych zastosowaniach
Odsetek wytworzonych komunalnych osadów ściekowych składowanych bez przetworzenia
46. na składowiskach odpadów
Odpady opakowaniowe
Mg s.m.
%
%
%
%
%
47. Poziom odzysku dla odpadów opakowaniowych - ogółem
%
48. Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych - ogółem
49. Poziom odzysku / recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła
%
%
50. Poziom odzysku / recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych
51. Poziom odzysku / recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury
%
%
52. Poziom odzysku / recyklingu odpadów opakowaniowych ze stali
53. Poziom odzysku / recyklingu odpadów opakowaniowych z aluminium
Źródło: Opracowanie własne na podstawie KPGO 2010 i PGOWP 2010
%
%
Dziennik Urzędowy
— 438 —
Istnieje możliwość korygowania zaprojektowanego
zestawu wskaźników w trakcie prowadzenia monitoringu,
w zależności od bieżących potrzeb. Dane analizowane na
bieżąco pozwolą na rozpoznanie trudności i ewentualnych
opóźnień w realizacji konkretnych przedsięwzięć oraz na
ocenę zaangażowania poszczególnych ogniw odpowiedzialnych za ich wykonanie.
Organizacja i przebieg monitoringu
Dla właściwego przebiegu monitoringu gospodarki odpadami konieczne jest wyłonienie sprawnej struktury organizacyjnej i określenie reguł jej funkcjonowania.
Do głównych zadań w zakresie monitoringu wynikających
z Krajowego planu gospodarki odpadami będzie należeć:
- koordynacja monitoringu,
- zbieranie niektórych danych i informacji,
- gromadzenie i przetwarzanie danych,
- analiza danych i informacji,
- przygotowanie raportów,
- ocena wyników oraz przygotowanie wstępnej
rekomendacji zmian.
12. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Sprawy gospodarki odpadami w gminie Tuchomie reguluje uchwała Rady Gminy Tuchomie Nr XIV/118/2004 z dnia 6
sierpnia 2004 r., którą to przyjęto „Gminny Plan Gospodarki
Odpadami dla Gminy Tuchomie na lata 2004-2007”.
Aktualizację planu gospodarki odpadami dla Gminy
Tuchomie opracowano zgodnie z Polityką Ekologiczną
Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010
(KPGO 2010), Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Pomorskiego 2010 (PGOWP 2010).
Celem głównym aktualizacji PGO wynikającym z KPGO
2010 i PGOWP 2010 jest stworzenie systemu gospodarki
odpadami zgodnego z zasadą zrównoważonego rozwoju i
Polityką Ekologiczną Państwa.
Plan gospodarki odpadami obejmuje:
- opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający
informacje dotyczące:
- rodzaju, ilości i źródeł pochodzenia odpadów, które mają
być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwienia,
- posiadaczy odpadów prowadzących działalność w
zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów,
- rozmieszczenia istniejących instalacji do odzysku lub
unieszkodliwiania odpadów,
- identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania
odpadami,
- prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania
i gospodarowania odpadami,
- cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem
terminów ich osiągania,
- system gospodarowania odpadami,
- zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w
zakresie gospodarowania odpadami,
- rodzaj przedsięwzięć i harmonogram ich realizacji,
- instrumenty finansowe służące realizacji celów w
zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące
elementy:
- wskazanie źródeł finansowania planowanych działań,
- harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działań
zmierzających do zapobiegania powstaniu odpadów
lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego
oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego
gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów
ulegających biodegradacji zawartych w odpadach
komunalnych kierowanych na składowiska,
- system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w
Poz. 169
zakresie gospodarki odpadami.
Szacuje się, że w 2007 r. w gminie Tuchomie wytworzono ok. 491 Mg odpadów komunalnych. Ilość wytworzonych
odpadów komunalnych w latach 2004-2006 utrzymywała
się na zbliżonym poziomie (ok. 486 Mg), co wynikało ze
znikomych zmian w liczbie ludności. Natomiast w 2007 r.
ilość wytworzonych odpadów komunalnych zwiększyła się o
ok. 1% w stosunku do 2006 r., przy wzroście liczby ludności
o ok. 0,9%.
Ilość wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji
w latach 2004-2006 r. wyznaczona została na poziomie ok.
210 Mg, co oznacza, że na statystycznego mieszkańca
gminy przypadło wówczas ok. 53 kg/rok. W 2007 r. ilość
wytworzonych odpadów ulegających biodegradacji wyznaczono na poziomie ok. 212 Mg – na jednego mieszkańca
gminy przypadło wówczas również ok. 53 kg/rok. Szacunkowo odpady ulegające biodegradacji w analizowanych latach
stanowiły ok. 43% ogólnej ilości wytworzonych odpadów
komunalnych.
Na koniec 2007 r. zorganizowaną zbiórką odpadów
komunalnych objęte było ok. 70% mieszkańców gminy
Tuchomie (nie były podpisane 233 umowy). Regulamin
utrzymania czystości i porządku na terenie gminy przyjęto
dnia 29 grudnia 2005 r. uchwałą Rady Gminy Tuchomie Nr
XXIV/226/2005.
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gminy Tuchomie jest
składowanie. Do końca 2002 r. w gminie funkcjonowało 7
składowisk odpadów zmieszanych, zlokalizowanych w miejscowościach: Tągowie, Tuchomko, Modrzejewo, Tuchomie,
2007 r. wyniosła 189,56 Mg.
zbiórka zużytych baterii:
Dziennik Urzędowy
— 439 —
2005 r.,
2007 r.
REBA z Warszawy. Ilość zebranych zużytych baterii
wyniosła odpowiednio:
- 65 kg w 2005 r.,
- 91 kg w 2006 r.,
- 152 kg w 2007 r.
Poziom selektywnej zbiórki odpadów przeznaczonych
do odzysku, w stosunku do wytworzonych odpadów
komunalnych, utrzymany jest na wysokim poziomie i w
ostatnich latach zmieniał się następująco:
- 34,970 Mg w 2004 r. – tj. ok. 7,2%,
- 56,016 Mg w 2005 r. – tj. ok. 11,5%,
- 77,498 Mg w 2006 r. – tj. ok. 15,9%,
- 80,822 Mg w 2007 r. – tj. ok. 16,4%.
Gmina Tuchomie w celu realizacji zadań z zakresu
gospodarki odpadami komunalnymi (zbieranie, transport,
unieszkodliwianie i odzysk) na bazie Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Sierżnie, zawarła porozumienie międzygminne wraz z 10 następującymi gminami:
Borzytuchom, Bytów, Dziemiany, Kołczygłowy, Konarzyny,
Lipnica, Lipusz, Miastko, Parchowo i Studzienice.
Na początku 2008 r. Gmina Tuchomie nabyła udziały w
kapitale zakładowym ZZO Sierżno Sp. z o.o. za wartość 10
000 zł. Jednocześnie zobowiązała się do objęcia udziałów
w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki do 31.12.2009 r.
za wartość 94 700 zł i do 31.12.2010 r. za wartość 84 400 zł.
Gmina Tuchomie rozważa możliwość budowy kompostowni na swoim terenie, w celu zagospodarowania wytwarzanych osadów ściekowych.
Powstające osady ściekowe, zamiast trafiać na składowisko, mogłyby być poddane odzyskowi poprzez kompostowanie, a następnie wykorzystane np. w rolnictwie do
rekultywacji zdegradowanych terenów.
W najbliższym czasie ważnym celem będzie usuwanie
wyrobów zawierających azbest na obszarze gminy Tuchomie w związku z realizacją krajowego programu usuwania
wyrobów zawierających azbest. Do 2018 r. zakłada się
sukcesywne osiąganie celów, które zostały określone we
wcześniej wspomnianym programie - przewidzianym do
2032 r.
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji, obliczono
że na terenie gminy Tuchomie występuje 66 725 m2 wyrobów
azbestowych (w postaci płyt falistych azbestowo-cementowych), czyli 953,2 Mg (1 Mg płyt azbestowych - 70 m2).
Przewidywany koszt usunięcia azbestu z obiektów na
terenie gminy Tuchomie (bez rur azbestowych) wyniesie
ok. 2,002 mln zł, co przy założeniu okresu 23 lat (lata 2009
- 2032), daje ok. 87 033 zł/rok.
Poz. 169
Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi
Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi:
- brak objęcia wszystkich mieszkańców gminy
zorganizowanym
systemem
zbiórki
odpadów
komunalnych, co świadczy o tym, iż część odpadów
wytwarzanych
przez
właścicieli
nieruchomości
nieposiadających umów zagospodarowywana jest
w sposób nielegalny (deponowanie na tzw. „dzikich
wysypiskach”),
- brak wdrożonej selektywnej zbiórki odpadów ulegających
biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych oraz na
większą skalę odpadów niebezpiecznych,
- ogromnym problemem jest spalanie odpadów w
paleniskach domowych,
- wykorzystanie popiołów (ze spalania m.in. odpadów) do
użyźniania gleby.
Cele do osiągnięcia w zakresie gospodarki odpadami
komunalnymi
Przyjęto następujące cele główne do realizacji w gminie
Tuchomie:
- zapobieganie i minimalizacja ilości wytwarzanych
odpadów;
- zwiększenie udziału odzysku, zgodnego z wymaganiami
ochrony środowiska;
składowisko odpadów;
- wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania
odpadów;
- bieżąca aktualizacja bazy danych o gospodarce
odpadami;
- objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowaną zbiórką
odpadów komunalnych;
- rozwój selektywnego zbierania odpadów: niebezpiecznych
w strumieniu odpadów komunalnych, wielkogabarytowych
oraz budowlanych;
- wspieranie edukacji ekologicznej mieszkańców gminy;
- zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska;
- dalsze zwiększanie efektywności selektywnego zbierania
odpadów opakowaniowych;
- ograniczenie składowania komunalnych osadów
ściekowych, od 2015 całkowite wyeliminowanie
składowania;
- usunięcie azbestu i wyrobów zawierających azbest do
2032 r.
W kolejnych latach należy uwzględnić realizację zadań
ujętych w planie, dla których cykl osiągnięcia efektu jest
wieloletni. Realizacja celów i zadań określonych w GPGO
oceniana będzie w oparciu o wykonywane sprawozdania.
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 440 —
ZAŁĄCZNIK NR 1
PODMIOTY GOSPODARCZE POSIADAJĄCE DECYZJE STAROSTY
BYTOWSKIEGO ZEZWALAJĄCE NA PROWADZENIE DZIAŁALNOŚCI W
ZAKRESIE ZBIERANIA I/LUB TRANSPORTU ODPADÓW
Lp.
Nazwa podmiotu
Serwis Opon „MAR-GUM” - Mariusz Spalik
ul. Gen.Maczka 18, 77-200 Miastko
PHU MOTO & KM NET - Stanisław Ryżycki
2.
ul. Cicha 37b, 77-100 Bytów
SKLEP MOTORYZACYJNY - Maria i Stefan Rudnik
3.
ul. Pomorska 6, 77-200 Miastko
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWE A. Kiedrowski, M. Stoltman, J. Szyca
4.
ul. Polna 2, 77-130 Lipnica
AUTO-CZĘŚCI - Urszuka i Henryk Góral
5.
ul. Harcerska 13, 77-200 Miastko
PHU „MOTOZBYT” - Mirosław Żebrowski
6.
ul. Derdowskiego 12, 77-100 Bytów
Tadeusz Klasa
7.
77-116 Czarna Dąbrówka 111
Zakład Handlu „TALEX” - Leszek Jaworski, Tadeusz Miąskowski
8.
ul. Zwycięstwa 33, 77-141 Borzytuchom
„TRANS-BIT” - Stanisław Skuza
9.
ul. Dworcowa 24, 77-200 Miastko
Polski Koncern Naftowy „ORLEN” w Płocku - Stacja Paliw Nr 1301
10.
ul. Słupska 66, 77-140 Kołczygłowy
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” w Miastku
11.
ul. Dworcowa 6, 77-200 Miastko
PHU „AUTO-REMO” - Mieczysław i Roman Kozłowscy
12.
ul. Gdańska 22, 77-100 Bytów
Centrum Handlowe „Ursus” - R. Treder, Z. Dułak - Spółka Jawna
13.
ul. Wolności 12, 77-100 Bytów
PKN „ORLEN” - Stacja Paliw Nr 139 w Bytowie
14.
ul. Gdańska 65, 77-100 Bytów
Skup i Sprzedaż Surowców Wtórnych - Zdzisław Witek
15.
ul. Młodzieżowa 31/24, 89-604 Chojnice
Przedsiębiorstwo Handlowe „IMPORT-EXPORT” - Leszek Nowodworski
16.
ul. Kruczkowskiego 6, 77-100 Bytów
Usługi Transportowe - Tadeusz Chylak
17.
Udorpie 26, 77-100 Bytów
„WE-MET” Skup i przerób metali żelaznych - Janusz Wenta
18.
83-342 Kamienica Królewska 30, gm.Sierakowice, pow.kartuski
„WAMET” SP. z o.o. - Gdańsk, ul. Wejhera 3C/54
19.
ul. Gdańska 32A, 80-518 Gdańsk
zb – zbieranie, t - transport
Źródło: Informacje z Urzędu Gminy
1.
Rodzaj działalności/
rok wydania decyzji
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb+tr/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb/2002
zb+tr/2002
zb+tr/2002
zb/2002
zb/2002
Dziennik Urzędowy
— 441 —
ZAŁĄCZNIK Nr 2
ELEMENTY PROGRAMU LIKWIDACJI AZBESTU DLA
GMINY TUCHOMIE
1. CEL I ZADANIA
Nadrzędnym długoterminowym celem programu likwidacji
azbestu jest:
Wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u
mieszkańców Gminy Tuchomie powodowanych azbestem
oraz likwidacja negatywnego oddziaływania azbestu na
środowisko.
Cel ten pozostaje w ścisłej relacji z celami zdefiniowanymi w krajowym programie usuwania wyrobów zawierających
azbest. Osiągnięcie tego celu będzie możliwe w perspektywie długoterminowej poprzez usunięcie z terenu gminy
stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest.
Ogólnym zadaniem programu jest określenie warunków
sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest.
Zatem w programie ujęto:
- ilości wyrobów oraz ich rozmieszczenie na terenie
gminy,
- propozycje działań organizacyjnych zmierzających do
osiągnięcia celów programu wraz z harmonogramem
ich wdrażania,
- koszty usuwania wyrobów zawierających azbest.
Szczegółowe wytyczne dotyczące działań zostały zawarte w krajowym programie usuwania wyrobów zawierających
azbest i w odpowiednich ustawach oraz aktach wykonawczych do tych ustaw, które nałożyły na gminy, powiaty i województwa szereg obowiązków:
- priorytetowym i wspólnym dla wszystkich jednostek
jest obowiązek inwentaryzacji azbestu i wyrobów
zawierających azbest,
- inwentaryzacja jest pierwszym i podstawowym krokiem,
który leży u podstaw wszystkich innych działań,
- należy zdać sobie sprawę ze skali problemu i rozpocząć
działania jak najszybciej.
Inwentaryzacja umożliwia:
- określenie ilości wyrobów zawierających azbest w
gminie,
- zaplanowanie działań,
- monitorowanie realizacji programu, a w konsekwencji
doprowadzenia do usunięcia azbestu z terenu gminy.
Zadania samorządu
- informowanie mieszkańców o skutkach narażenia na
azbest i obowiązek sukcesywnego usuwania go przez
właścicieli nieruchomości,
- gmina w pierwszej kolejności powinna skupić się na
działaniach edukacyjno - informacyjnych skierowanych
do mieszkańców; działania te powinny mieć na celu
skłonienie właścicieli nieruchomości do wypełnienia
nałożonego na nich ustawowo obowiązku usunięcia
wyrobów zawierających azbest.
Poz. 169
2. STAN PRAWNY W ZAKRESIE UŻYTKOWANIA I
USUWANIA WYROBÓW I ODPADÓW ZAWIERAJĄCYCH
AZBEST
Szczególne zasady postępowania z odpadami zawierającymi azbest reguluje szereg przepisów m.in.:
- Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania
wyrobów zawierających azbest (Dz. U Nr 101, poz. 628
z 1997 r. z późn. zm.); ostatnia nowelizacja została
wprowadzona ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. „o zmianie
ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających
azbest” (Dz. U. Nr 10, poz. 72, z 2005 r.); na podstawie
tej zmiany z dniem 1 stycznia 2005 r. obowiązuje w
Polsce – podobnie jak w całej Unii Europejskiej – zakaz
stosowania i obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi
azbest;
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony
środowiska (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z późn.
zm.);
- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U.
z 2007 r. Nr 39, poz. 251);
- oraz związane z nimi rozporządzenia wykonawcze.
3. ZASADY POSTĘPOWANIA Z WYROBAMI ZAWIERAJĄCYMI AZBEST
Zakres obowiązków obejmuje okres od podjęcia decyzji
o usuwaniu wyrobów zawierających azbest, do zakończenia
tych robót i uzyskania stosownego oświadczenia wykonawcy prac oraz złożenia wniosku o dofinansowanie z Urzędu
Gminy.
Właściciel budynku z wyrobami zawierającymi azbest,
ma obowiązek zgłoszenia na 30 dni przed rozpoczęciem
prac, wniosku o pozwolenie na budowę (remont), wraz z
określonymi warunkami. Wniosek powinien być sporządzony z uwzględnieniem przepisów wynikających z art. 30,
ust. 7 ustawy – Prawo budowlane. Zatajenie informacji o
występowaniu azbestu w wyrobach, które będą przedmiotem prac remontowo-budowlanych skutkuje – na podstawie
ustawy Prawo ochrony środowiska – odpowiedzialnością
prawną. Po dopełnieniu obowiązków formalnoprawnych,
właściciel dokonuje wyboru wykonawcy prac – wytwórcy
odpadów niebezpiecznych. Zawiera umowę na wykonanie
prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających
azbest oraz oczyszczenia budynku z azbestu. W umowie
powinny być jasno sprecyzowane obowiązki stron, również
w zakresie zabezpieczenia przed emisją azbestu w czasie
wykonywania prac. Na końcu właściciel powinien uzyskać
od wykonawcy prac, pisemne oświadczenie o prawidłowości wykonania robót i oczyszczenia z azbestu, a następnie
przechowywać je przez okres co najmniej 5-lat, wraz z inną
dokumentacją budynku, budowli, instalacji lub urządzenia
oraz terenu.
Po zakończeniu prac właściciel obiektu składa stosowne
dokumenty tj.: informacje o zakończeniu prac i wniosek o
uzyskanie dofinansowania z Urzędu Gminy za poniesione
koszty na demontaż, transport oraz utylizację wyrobów
azbestowych.
Schemat: Obowiązki i postępowanie właścicieli budynków
przy usuwaniu wyrobów azbestowych
Dziennik Urzędowy
— 442 —
Poz. 169
Podjęcie decyzji o usuwaniu wyrobów zawierających azbest
Zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu – na 30
dni przed rozpoczęciem prac zamiaru usuwania wyrobów zawierających
azbest – celem uzyskania pozwolenia na budowę wraz z określonymi
warunkami
Dokonanie wyboru wykonawcy prac i zawarcie umowy; określenie
obowiązków stron, również w zakresie zabezpieczenia przed emisją
azbestu
Uzyskanie od wykonawcy prac świadectwa czystości powietrza po
wykonaniu robót oraz jego przechowywanie przez co najmniej 5 lat
Złożenie w Urzędzie Gminy stosownych dokumentów i wniosków
niezbędnych do uzyskania dofinansowania na uzyskanie zwrotu
częściowych kosztów za demontaż oraz utylizację azbestu
4. ZADANIA GMINY W ZAKRESIE USUWANIA AZBESTU
Do zadań gminy należy:
- uwzględnianie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest w gminnym planie gospodarki odpadami,
- gromadzenie danych liczbowych o ilości i rozmieszczeniu wyrobów zawierających azbest,
- współpraca z lokalnymi mediami celem rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest oraz wyroby z azbestem,
- przygotowywanie wykazów obiektów zawierających
azbest oraz rejonów występującego narażenia na
ekspozycję azbestu,
- inicjowanie i organizowanie pomocy dla mieszkańców,
przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest,
- przygotowywanie rocznych sprawozdań finansowych z
realizacji programu usuwania wyrobów zawierających
azbest.
Do zadań rady gminy należy:
- przyjmowanie rocznych sprawozdań finansowych
wójta z realizacji zadań „Programu..”.
5. HARMONOGRAM
LIKWIDACJI
WYROBÓW
ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY
TUCHOMIE
Proces usuwania wyrobów zawierających azbest, zgodnie z zapisami krajowego programu, powinien być zakończony 31 grudnia 2032 r. Wynika to z bardzo dużej ilości tych
wyrobów oraz wysokości potrzebnych środków finansowych.
Zatem tak długotrwałe zadanie wymaga zdefiniowania, na
poziomie gminy, strategii w zakresie usuwania oraz unieszkodliwiania wyrobów zawierających azbest.
Odpady zawierające azbest, jako odpady niebezpieczne,
wymagają szczególnego sposobu postępowania i dlatego
powinny być objęte programem likwidacji azbestu i odpadów zawierających azbest. Ważnym aspektem w podejściu
do sposobu rozwiązania problemu usuwania azbestu jest
fakt, iż stosowane w przeszłości w budownictwie i innych
dziedzinach gospodarki wyroby z udziałem azbestu nie stanowią zagrożenia, dopóki materiały te nie są uszkodzone.
Zagrożeniem może być ich niewłaściwe usuwanie, bowiem
w czasie obróbki mechanicznej (np. kruszenie, cięcie itp.)
następuje uwalnianie się włókien azbestowych do powietrza
i zachodzi niebezpieczeństwo ich wchłaniania. W tym kontekście usuwanie pokryć dachowych, elewacyjnych i innych
materiałów budowlanych zawierających azbest będzie procesem długotrwałym i w każdym przypadku należy oceniać
celowość podejmowania ich demontażu z punktu widzenia
ochrony zdrowia i zagrożenia ekologicznego. Proces ten
powinien być przeprowadzony ze szczególnym zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ze względu na
nikłą znajomość problematyki azbestu wśród mieszkańców
w niniejszym programie zakłada się, iż poprzez odpowiednie
działania informacyjno – edukacyjne należy doprowadzić do
zapobiegania sytuacjom, w których dochodzi do usuwania
wyrobów zawierających azbest na „własną rękę” przez właścicieli obiektów bez żadnego zabezpieczenia i wywożenia
ich na dzikie wysypiska. Z uwagi na wysoki koszt usuwania i unieszkodliwiania odpadów azbestowych istotne jest
także zachęcenie do prawidłowego usuwania wyrobów
zawierających azbest poprzez dofinansowanie przedsięwzięć związanych z ich usuwaniem, podejmowanych przez
osoby fizyczne, ze środków publicznych oraz zewnętrznych
środków pomocowych.
Poniżej w tabeli zestawiono konieczne do realizacji zadania związane z likwidacją odpadów zawierających azbest
na terenie gminy Tuchomie oraz zaproponowano okresy ich
wykonania (harmonogram).
Dziennik Urzędowy
Poz. 169
— 443 —
Tabela nr 1. Poszczególne zadania likwidacji wyrobów zawierających azbest
Nr
zadania
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Jednostka
odpowiedzialna
Nazwa zadania
Działalność informacyjna i edukacyjna skierowana
do właścicieli, zarządców i użytkowników
budynków, budowli i instalacji zawierających
azbest:
a. przygotowanie ulotek informacyjnych
o szkodliwości azbestu i o obowiązkach
związanych z koniecznością jego usuwania,
b. przygotowanie stałej informacji, na stronach
internetowych, poświęconej tematyce azbestu,
c. okresowe publikacje w prasie lokalnej
dotyczące tematyki
Wypracowanie scenariusza likwidacji wyrobów
zawierających azbest oraz
zasad jego dofinansowania
Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach
zawierających azbest oraz o ilości i miejscu
zlikwidowania odpadów zawierających azbest
Monitoring i ocena realizacji programu usuwania
wyrobów zwierających azbest z terenu Gminy
Tuchomie
Pozyskiwanie funduszy zewnętrznych,
ogłoszenie przetargów na przewoźnika
i wyłonienie wykonawców zadania, zawieranie
kontraktów
Złożenie i prowadzenie rejestru wniosków i ich
realizacja zgodnie z zachowaniem pilności stanu
wyrobów zawierających azbest
Demontaż, odbiór, transport, utylizacja odpadów
zawierających azbest z nieruchomości osób
fizycznych, jednostek budżetowych, zakładowych
i innych
Przedstawienie Radzie Gminy sprawozdania
z przebiegu realizacji programu usuwania
wyrobów zawierających azbest zgodnie z ustawą
6. OSZACOWANIE KOSZTÓW USUWANIA WYROBÓW
ZAWIERAJĄCYCH AZBEST Z TERENU GMINY
TUCHOMIE
Pod pojęciem „usuwanie” rozumie się w tym przypadku:
demontaż, transport oraz składowanie. Te trzy etapy likwidacji wyrobów zawierających azbest są przedmiotem określenia kosztów jednostkowych dla podejmujących działania
związane z usuwaniem azbestu.
Przypuszczalny
okres realizacji
2008 - 2032
Wójt Gminy
Tuchomie
2008 - 2009
2008 - 2032
Co 2 lata
2008 - 2032
2008 - 2032
Uprawnione firmy,
Wójt Gminy
Tuchomie
2008 - 2032
Wójt Gminy
Tuchomie
Co 2 lata
Usuwanie wyrobów zawierających azbest jest kosztownym przedsięwzięciem. Dla oszacowania prawdopodobnych
kosztów przedsięwzięcia, polegającego na demontażu,
transporcie oraz składowaniu wyrobów zawierających azbest
z terenu gminy Tuchomie przyjęto koszt 1 m2 na 30 zł.
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji obiektów
zlokalizowanych na terenie gminy Tuchomie, określono
ilość wyrobów zawierających azbest. Wyniki inwentaryzacji
przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela nr 2. Informacje dotyczące azbestu ogółem dla gminy Tuchomie
Nazwa wyrobu zawierającego
azbest
Płyty faliste azbestowo-cementowe
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
Miejsce występowania
Jednostka
miary
Ilość
Tuchomie
m
2
22 359
Tuchomko
m
2
3 923
Tągowie
m
2
5 758
Piaszno
m
2
3 367
Dziennik Urzędowy
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
dla budownictwa
Rury azbestowe
Rury azbestowe
Rury azbestowe
Płyty faliste azbestowocementowe dla budownictwa
Rury azbestowe
Poz. 169, 170
— 444 —
Masłowiczki
m
2
2 406
Modrzejewo
m
2
7 545
Nowe Huty
m
2
3 196
m
2
466
Masłowice Trzebiatkowskie
m
2
335
Trzebiatkowa
m
2
2 074
Ciemno
m
2
7 211
Kramarzyny
m
2
8 085
Trzebiatkowa
Ciemno
Kramarzyny
mb
mb
mb
1 595
1 000
1 000
m
2
66 725
mb
3 595
Źródło: Informacje z Urzędu Gminy
Ze względu na fakt, że azbest spożyty w wodzie nie jest
szkodliwy dla zdrowia człowieka, przyjęto że niniejszy program nie będzie dotyczył rur azbestowych występujących
w instalacjach ziemnych. Zastępowanie tych rur wyrobami
bezazbestowymi następować będzie sukcesywnie w ramach
np. modernizacji sieci wodociągowej.
Na podstawie przeprowadzonej inwentaryzacji, obliczono
że na terenie gminy Tuchomie występuje 66 725 m2 wyrobów
azbestowych (w postaci płyt falistych azbestowo-cementowych), czyli 953,2 Mg (1 Mg płyt azbestowych - 70 m2).
Przewidywany koszt usunięcia azbestu z obiektów na
terenie gminy Tuchomie (bez rur azbestowych) wyniesie
ok. 2,002 mln zł, co przy założeniu okresu 23 lat (lata 2009
- 2032), daje ok. 87 033 zł/rok.
Zakłada się, że przyjęcie niniejszego programu w zakresie pomocy mieszkańcom Gminy Tuchomie w postaci
dofinansowania odbioru, transportu i składowania odpadów zawierających azbest, spowoduje dużą intensywność
usuwania azbestu w pierwszym okresie obowiązywania
programu. Wynikiem realizacji programu będzie stopniowe zmniejszanie się ilości rocznie usuwanego azbestu w
kolejnych latach.
Finansowanie likwidacji azbestu z terenu gminy Tuchomie
będzie oparte na środkach pozyskanych z:
- Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej,
- Powiatowego
Funduszu
Ochrony
Środowiska
i Gospodarki Wodnej,
- Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej,
- Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej,
- EkoFundusz,
- innych programów Unii Europejskiej,
- środków pochodzących od osób prawnych.
170
UCHWAŁA Nr XV/152/2008
Rady Gminy Tuchomie
w sprawie nadania nazw nowym ulicom
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591 ze zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje:
§1
Nadaje się następujące nazwy ulicom, położonym na
terenie wsi Tuchomie:
1) ulica na działce oznaczonej nr 610/18, stanowiącą
własność Gminy Tuchomie, na odcinku prostopadłym do
ul. Pochyłej otrzymuje nazwę „ulica Widokowa” (nr 1 na
załączniku graficznym do uchwały).
2) ulica na działce oznaczonej nr 610/18, stanowiącą
własność Gminy Tuchomie na odcinku równoległym do
ul. Pochyłej a prostopadłym do ulicy Widokowej otrzymuje
nazwę „ulica Tarasowa” (nr 2 na załączniku graficznym
do uchwały).
§2
Szczegółowe położenie ulic wymienionych w § 1 przedstawia mapa stanowiąca załącznik do niniejszej uchwały.
Dziennik Urzędowy
§3
Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.
Poz. 170
— 445 —
§4
Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni, od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego.
Przewodniczący
Rady Gminy
Wiesław Bezhubka
Dziennik Urzędowy
Poz. 171
— 446 —
171
Uchwała Nr XXVII/241/08
Rady Miejskiej w Gniewie
z dnia 26 listopada 2008 r.
w sprawie zwolnień z podatku od nieruchomości.
§ 3*
Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 8 oraz z art. 40 ust. 1
i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (j. t. Dz. U. z 2001 r. nr 142, póz. 1591 z późn. zm.)
w związku z art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o
podatkach i opłatach lokalnych (j. t. Dz. U. z 2006 r. Nr 121,
poz. 844 z późn. zm.), uchwala się, co następuje:
§ 4*
§ 5*
§ 6*
§1
§7
Zwalnia się z podatku od nieruchomości grunty, budynki
i budowle zajęte na potrzeby komunikacji publicznej na terenie miasta Gniew na rok 2009 z zastrzeżeniem § 2
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta
i Gminy Gniew.
§2
§8
1. Przez określenie „komunikacja publiczna” na potrzeby
niniejszej uchwały określa się wyznaczone miejsce
zatrzymania i postoju autobusu w celu umożliwienia
pasażerom wejścia lub opuszczenia pojazdu (przystanek
autobusowy).
2. *
1. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa
Pomorskiego z mocą obowiązującą od 1 stycznia
2009 r.
2. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym
Województwa Pomorskiego, w sposób zwyczajowo
przyjęty oraz poprzez zamieszczenie w Biuletynie
Informacji Publicznej.
Przewodniczący
Rady Miejskiej w Gniewie
Janusz Karzyński
*
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku
uchwałą nr 360/g317/P/08 z dnia 30 grudnia 2008 r. stwierdziło
nieważność §2 ust. 2 oraz §§3-6
Egzemplarze bieĪące oraz archiwalne moĪna nabywaü:
w Zespole Obsáugi Klienta
80-810 GdaĔsku, ul. Okopowa 21/27, wejĞcie IV-B
(J]HPSODU]HELHĪąFHRUD]DUFKLZDOQHPRĪQDQDE\ZDü
tel. (0-58)
301 19 00, (0-58) 307 76 95,
Z=HVSROH2EVáXJL.OLHQWD
PrenumeratĊ prowadzi:
*GDĔVNXXO2NRSRZDZHMĞFLH,9%
Zakáad WHO
Obsáugi Pomorskiego UrzĊdu Wojewódzkiego
80-810
GdaĔsk, ul. Okopowa 21/27
3UHQXPHUDWĊSURZDG]L
tel. 0-58 30-77-702; fax 0-58 30-19-626
=DNáDG2EVáXJL3RPRUVNLHJR8U]ĊGX:RMHZyG]NLHJR
Nr
konta: Bank Zachodni WBK S. A.
*GDĔVNXO2NRSRZD
450-58
109030-77-702;
1098 0000fax
0000
0901
5691
tel.
0-58
30-19-626
1UNRQWD%DQN=DFKRGQL:%.6$
Zbiory dziennika urzĊdowego
skorowidzem
wyáoĪone są do wglądu w:
45 1090 wraz
1098 ze
0000
0000 0901 5691
Bibliotece Pomorskiego UrzĊdu Wojewódzkiego
80-810 GdaĔsk, ul. Okopowa 21/27
=ELRU\G]LHQQLNDXU]ĊGRZHJRZUD]]HVNRURZLG]HPZ\áRĪRQHVąGRZJOąGXZ
tel. 0-58 30-77-516, pok. 195
%LEOLRWHFH3RPRUVNLHJR8U]ĊGX:RMHZyG]NLHJR
poniedziaáek,*GDĔVNXO2NRSRZD
wtorek, czwartek, piątek w godz. 7.45 – 15.30
Ğroda w godz. 11.00 –15.30
WHOSRN
SRQLHG]LDáHNZWRUHNF]ZDUWHNSLąWHNZJRG]±
Wydawca:
ĞURGDZJRG]±
Wojewoda Pomorski
Redakcja:
:\GDZFD
Wydziaá Nadzoru i Kontroli
Pomorskiego UrzĊdu Wojewódzkiego
:RMHZRGD3RPRUVNL
Redakcja Dziennika UrzĊdowego
Województwa Pomorskiego
5HGDNFMD
80-810 GdaĔsk, ul. Okopowa 21/27,
pokój nr 190, tel. 0-58 30 77 384, dziennik urzĊdowy e-mail: [email protected]
:\G]LDá1DG]RUXL.RQWUROL3RPRUVNLHJR8U]ĊGX:RMHZyG]NLHJR
strona internetowa: www.uw.gda.pl
5HGDNFMD']LHQQLND8U]ĊGRZHJR:RMHZyG]WZD3RPRUVNLHJR
Skáad i druk:
*GDĔVNXO2NRSRZDSRNyMQUWHOG]LHQQLNXU]ĊGRZ\HPDLOG]LHQQLN#JGDQVNXZJRYSO
OĞrodek Informatyki – Terenowy Bank Danych Pomorskiegostrona
UrzĊduinternetowa:
Wojewódzkiego
w GdaĔsku, 80-810 GdaĔsk, ul. Okopowa 21/27, tel. (058) 307-75-97,
www.uw.gda.pl
e-mail: [email protected],
www.oitbd.pl
6NáDGLGUXN
2ĞURGHN,QIRUPDW\NL±7HUHQRZ\%DQN'DQ\FK*GDĔVNXO2NRSRZDWHOHPDLORLWEG#JGDQVNXZJRYSO
Táoczono z polecenia Wojewody Pomorskiego; skáad i druk wykonaá OĞrodek Informatyki –
Terenowy Bank Danych Pomorskiego UrzĊdu Wojewódzkiego w GdaĔsku
7áRF]RQR]SROHFHQLD:RMHZRG\3RPRUVNLHJRVNáDGLGUXNZ\NRQDá2ĞURGHN,QIRUPDW\NL±7HUHQRZ\%DQN'DQ\FK*GDĔVN
ISSN 1508 - 4779
Cena 17,01 zł (w tym 7% vat)

Nr 6.indd - Pomorski Urząd Wojewódzki

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nowoczesna edukacja w Gminie Tuchomie

Porządek posiedzenia znajduje się w załączeniu.

Pomorskiej

„Bawić się i czytać możesz w każdym wieku” 06.08.2014r. (środa) w

Masłowice Tuchomskie

dzierżawa wieża - Gmina Tuchomie

bsługa prawna dla Urzędu Gminy Tuchomie

Informacja o wyniku przetargu

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji za pośrednictwem