Krótkoczasowa analiza termowizyjna skutków krioterapii

medycyna fizykalna / physical medicine
IB_11-2008 [PL_4].qxd
2008-12-26
10:22
Page 272
Krótkoczasowa analiza termowizyjna skutków
krioterapii ogólnoustrojowej u osób zdrowych
Short-term thermovision analysis of whole body cryotherapy
effects in healthy subjects
Paweł Zalewski1, Katarzyna Buszko2, Jacek J. Klawe3, Małgorzata Tafil-Klawe4,
Andrzej Lewandowski5, Krzysztof Słomiński6, Izabela Panowicz7
1
2
3
4
5
6
7
Katedra i Zakład Laseroterapii i Fizjoterapii Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy,
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, 85-094 Bydgoszcz, tel. +48 (0) 52 585 34 85,
e-mail: [email protected]
Katedra Podstaw Teoretycznych Nauk Biomedycznych i Informatyki Medycznej, Zakład Teorii Układów Biomedycznych
Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Jagiellońska 13,
85-067 Bydgoszcz
Katedra i Zakład Higieny i Epidemiologii, Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet
Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, 85-094 Bydgoszcz
Katedra Fizjologii, Zakład Fizjologii Człowieka Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet
Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Karłowicza 24, 85-092 Bydgoszcz
Katedra i Zakład Podstaw Nauk o Kulturze Fizycznej Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy,
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, ul. Świętojańska 20, 85-877 Bydgoszcz
Oddział Neurologii i Leczenia Padaczki z Pododdziałem Udarowym Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dra J. Biziela
w Bydgoszczy, ul. Ujejskiego 75, 85-165 Bydgoszcz
Klinika Uzdrowiskowa „Pod Tężniami” im. Jana Pawła II w Ciechocinku, ul. Warzelniana 7, 87-720 Ciechocinek
Streszczenie
Krioterapia ogólnoustrojowa wykorzystuje oddziaływanie
na organizm krańcowo niskich temperatur, od -100 °C do
-160 °C, w czasie 2-3 minut. Działanie krioterapii ogólnoustrojowej można analizować metodami termowizyjnymi.
Celem niniejszych badań było określenie dynamiki zmian
temperatury powierzchniowej ciała u osób zdrowych
w okresie do 3 h od po zabiegu kriostymulacji ogólnoustrojowej.
Badaniami objęto 36 zdrowych mężczyzn w wieku od 22 do
49 lat (średnia wieku 31,8 +/- 3,1). Badane osoby poddano
jednokrotnemu zabiegowi krioterapii ogólnoustrojowej
w kriokomorze o typie sprężarkowym. Badani przebywali
w komorze właściwej 3 minuty w temperaturze ok. -115 °C
(w przedziale -105 °C do -120 °C). Rozkład temperatur rejestrowano przed zabiegiem krioterapii, w pierwszej minucie
po wyjściu z kriokomory, po 40 minutach i po 3 godzinach
po zabiegu krioterapii. Obszar poddany analizie podzielono
na 28 regionów (oznaczenie od R01 do R28); obejmował on
zarówno stronę brzuszną, jak i grzbietową.
We wszystkich regionach stwierdzono występowanie statystycznie istotnych różnic między średnią temperaturą
przed zabiegiem (Tprzed krio.) a średnią temperaturą po zabiegu (Tpo krio.) oraz między średnią temperaturą po zabiegu (Tpo krio.) a średnią temperaturą 3 godziny po zabiegu
(T3h po krio.) na poziomie istotności α=0,05.
Słowa kluczowe: krioterapia ogólnoustrojowa, analiza termowizyjna
Abstract
Whole body cryotherapy (WBC) is a well known method of
physical therapy and biological regeneration. This method
is based on the exposure of human organism to a very cold
air (between -100 °C and -160 °C) in minimal clothing.
The study was undertaken to assess the superficial body temperature within 3 hours after the WBC of healthy subjects.
36 healthy male volunteers (aging from 22 to 49, 31,8 +/3,1) were exposed to WBC. Temperature distribution was
measured before therapy, within one minute after treat-
272
ment, and after 40 minutes and 3 hours after WBC. Thermograms were divided into 28 areas (marked R01-R28).
The statistically significant differences between mean
temperature before and just after WBC, as well as between
mean temperature measured directly after therapy and
after 3 hours were observed within each area.
Key words: whole body cryotherapy, systemic cryotherapy,
thermovision analysis
Wstęp
Krioterapia ogólnoustrojowa jest metodą terapeutyczną, stosowaną w medycynie fizykalnej i odnowie biologicznej. Stosowana jest w leczeniu wielu dysfunkcji organizmu oraz może
wpływać bezpośrednio na stopień wydolności organizmu
wśród osób zdrowych. Wykorzystuje oddziaływanie na organizm krańcowo niskich temperatur, zwykle od -100 °C do
-160 °C, przez krótki okres, nieprzekraczający 2-3 minut.
Czynnik chłodzący w komorach kriogenicznych stanowią pary gazów, schłodzonego powietrza lub azotu [1-4].
Ekspozycja miejscowa lub ogólnoustrojowa na działanie intensywnego zimna, gdy bodźcem jest powietrze lub woda, wywołuje reakcję stresową stałocieplnego organizmu człowieka
[1, 2, 5, 6]. Termiczna reakcja stresowa na skutek oddziaływania niskich temperatur inicjuje wiele procesów, które mają na
celu wyrównanie strat energii oraz utrzymanie stałej temperatury w obrębie organów najważniejszych dla podtrzymania
funkcji życiowych, tj. większości narządów wewnętrznych
i mózgu [3, 5, 6]. Utrzymanie prawidłowej temperatury kontrolowane jest m.in. przez odbieranie sygnałów z termoreceptorów, analizę sygnałów i przekazanie odpowiednich informacji do efektorów układu termoregulacji. Informacje na temat zmian temperatury są przekazywane z termoreceptorów
do podwzgórza, a reakcje termoregulacyjne są pod kontrolą
układu autonomicznego [2, 6]. Do fizjologicznych reakcji termoregulacyjnych zabezpieczających organizm przed nadmiernym wychłodzeniem należy skurcz obwodowych naczyń
skóry. Temu zjawisku towarzyszy dynamiczne przemieszczenie się krwi z naczyń obwodowych do wewnętrznych, pojemnościowych naczyń krwionośnych [2, 5, 6].
Jedną z bezinwazyjnych metod obiektywizacji skutków
krioterapii ogólnoustrojowej może być analiza termowizyjna.
Acta Bio-Optica et Informatica Medica 4/2008, vol. 14