Aktualny stan zaopatrzenia w wodę w Gminie Gniewino

Zaopatrzenie w wodę w Gminie Gniewino
Tempo rozwoju gospodarczego gminy Gniewino jest w znacznym stopniu uzależnione od
panujących w jej obrębie warunków zaopatrzenia w wodę. Gmina Gniewino zaopatrywana jest w
wodę w całości pochodzącą z ujęć wód podziemnych, za co odpowiedzialna jest spółka GPK
(Gniewińskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.) w Kostkowie. Dzięki zastosowaniu przez spółkę
przemyślanych i odpowiednich, w stosunku do panujących warunków, rozwiązań technicznych w
zakresie eksploatacji, oczyszczania i dystrybucji produkowanej wody, możliwe jest jej dostarczenie
odbiorcom w optymalnej ilości, jakości oraz pod odpowiednim ciśnieniu.
Na przestrzeni kilkudziesięciu lat, potrzeby wodne mieszkańców gminy Gniewino były
zaspokajane w wyniku eksploatacji 23 ujęć wody podziemnej. Prawie każda miejscowość na terenie
gminy posiadała własne ujęcie wody, które przy wykorzystaniu lokalnego wodociągu obsługiwało w
głównej mierze jedną bądź dwie wsie. Jednakże, po wprowadzeniu przez Ministra Zdrowia nowych
przepisów dotyczących jakości wody przeznaczonej do spożycia – szczególnie w zakresie ograniczenia
w niej dopuszczalnych zawartości związków żelaza (z 0,5 na 0,2 mgFe/dm3) oraz manganu (z 0,1 na
0,05 mgMn/dm3) – ówczesny gminny system zaopatrzenia w wodę wymagał gruntownej
przebudowy. Po szczegółowej analizie warunków i potrzeb zaopatrzenia w wodę, przyjęto koncepcję
rozbudowy i modernizacji sześciu perspektywicznych ujęć wód podziemnych, likwidacji bądź
wyłączenia z eksploatacji ujęć znajdujących się w stanie niezadawalającym, a także prowadzenia
ciągłej inwentaryzacji, modernizacji i rozbudowy sieci wodociągowej. Dzięki podjętym decyzjom
uniknięto potrzeby budowy kilkunastu stacji uzdatniania wód, które generowałyby dodatkowe koszty
ich utrzymania oraz monitoringu. Gminny system wodociągowy jest obecnie zasilany w wyniku
eksploatacji 5 ujęć wód podziemnych: Chynowie, Czymanowo, Gniewino II, Kostkowo (Młoty) oraz
Mierzynko. Na działającym niegdyś ujęciu Gniewino I przebiegają obecnie prace modernizacyjne, po
ukończeniu których zostanie ono włączone do lokalnej sieci wodociągowej. Z użytkowania wyłączone
zostały następujące ujęcia: Bychowo, Dąbrówka, Jęczewo, Kostkowo, Lisewo I, Lisewo II, Mierzyno,
Opalino, Perlino, Płaczewo, Rukowo, Rybno, Salino, Słuszewo, Strzebielinek, Strzebielinko i Toliszczek.
Woda zasilająca gminne wodociągi w całości pochodzi z utworów czwartorzędowych, które
ujmowane są za pomocą 7 studni o głębokościach mieszczących się w przedziale od 76,0 do 99,5 m.
Wydajność eksploatacyjna danych otworów studziennych wynosi od 25 do 100 m3/h, co przy danych
warunkach hydrogeologicznych powoduje obniżenie się zwierciadła wody w studniach odpowiednio
od 1,0 do 8,3 m. Całkowity pobór wód podziemnych w 2015 roku wyniósł 568232 m3, co w
odniesieniu do sumarycznej wielkości zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych dla użytkowanych
ujęć (510 m3/h) stanowi niemal 13%. Wszystkie gminne ujęcia posiadają stosowne pozwolenia
wodnoprawne, wydane przez Starostę Wejherowskiego, w których określone zostały wytyczne co do
sposobu i wielkości eksploatacji wód podziemnych.
Największym ujęciem wód podziemnych na terenie gminy jest ujęcie Gniewino II, które
pokrywa około 78% rocznego zapotrzebowania na wodę (Ryc.1). Eksploatowana z tego ujęcia woda
przeznaczona jest na cele komunalne pobliskich miejscowości, a także funkcjonowanie zakładów
przemysłowych działających głównie w branży spożywczej. Na cele technologiczne (produkcyjne)
przeznaczone jest około 50% ogólnej produkcji wody z ujęcia Gniewino II w skali rocznej. Drugim z
kolei największym ujęciem wód podziemnych na terenie gminy jest ujęcie Czymanowo (Ryc.1).
Początkowo ujęcie to miało pobierać wodę głównie na cele związane z budową i funkcjonowaniem
Elektrowni Jądrowej „Żarnowiec”, której budowa po fali protestów została wstrzymana na przełomie
lat 80-tych i 90-tych. Aktualnie ujęcie Czymanowo zaopatruje w wodę miejscowości gminne położone
nad Jeziorem Żarnowieckim. Pozostałe ujęcia wód podziemnych (Kostkowo-Młoty, Mierzynko i
Chynowie) mają już niewielki udział w ogólnej produkcji wody na terenie gminy (Ryc.1). Wynika to
głównie z lokalnego zasięgu wodociągów, które w wodę zaopatrują znacznie mniejszą liczbę
odbiorców. Eksploatowana na tych ujęciach woda przeznaczona jest przede wszystkim na cele
konsumpcyjne, socjalno-bytowe, a także związane z funkcjonowaniem gospodarstw rolnych.
Rozkład zapotrzebowania na wodę w obrębie gminy Gniewino nie jest równomierny na całym
obszarze, czego powodem jest rozproszony charakter zabudowy obszaru wiejskiego oraz rodzaj
odbiorców. Największe zapotrzebowanie na wodę przejawia się w rejonie miejscowości Gniewino
oraz zabudowy w pobliżu Jeziora Żarnowieckiego. Natomiast, pod względem rodzaju odbiorców,
największe zapotrzebowanie na wodę wyraża przemysł działający głównie w branży spożywczej,
który nieznacznie przewyższa potrzeby wodne stałych mieszkańców gminy Gniewino (Ryc.2).
Chynowie
3%
Mierzynko
3%
Kostkowo
(Młoty)
4%
Przemysł
spożywczy
51%
Sezonowi
turyści
1%
Czymanowo
12%
Stali
mieszkańcy
48%
Gniewino II
78%
Ryc. 1. Procentowy udział ujęć w łącznym zaopatrzeniu w wodę na
obszarze gminy Gniewino (2015r.)
Ryc. 2. Procentowy podział zapotrzebowania na wodę w granicach gminy
Gniewino w odniesieniu do rodzaju odbiorcy
Wody podziemne w rejonie ujęć eksploatowanych oraz ujęcia aktualnie modernizowanego
(Gniewino I), ze względu na budowę geologiczną oraz warunki występowania wód podziemnych, są
słabo bądź praktycznie niezagrożone potencjalnym dopływem zanieczyszczeń z powierzchni terenu
do ujmowanej warstwy wodonośnej. Ponadto, tereny eksploatowanych ujęć są ogrodzone,
zagospodarowane zielenią oraz utrzymywane w odpowiedniej czystości, a otwory studzienne zostały
zabezpieczone w sposób taki, aby do ich wnętrza nie przedostały się wody opadowe oraz gruntowe.
Stan gminnego systemu zaopatrzenia w wodę, w skład którego wchodzą studnie, stacje uzdatniania
wody oraz wodociągi jest nieprzerwalnie monitorowany i analizowany, dzięki czemu możliwe jest
szybkie podjęcie niezbędnych kroków w przypadku wystąpienia jakiejkolwiek awarii. Natychmiastowe
wykrycie nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu zaopatrzenia w wodę umożliwia zintegrowany
system zarządzania i monitorowania systemem, a także prowadzone w ramach monitoringu
ilościowego i jakościowego pomiary i badania w zakresie: wielkości poboru wody, położenia
zwierciadła wody podziemnej oraz stanu jakościowego wód surowych oraz uzdatnionych.
Podsumowując, przeprowadzone na przestrzeni ostatnich lat modernizacje i rozbudowy
wybranych ujęć wód podziemnych oraz sieci wodociągowych, znacznie poprawiły gminne warunki
zaopatrzenia w wodę. Eksploatowana na ujęciach woda, w pełni pokrywa zapotrzebowanie na wodę
narzucone zarówno przez zakłady przemysłowe jak i stałych mieszkańców, a w sezonie letnim
dodatkowo corocznie rosnącą liczbę turystów. Ponadto, jakość, zasobność, dostępność oraz
odporność na zanieczyszczenia wód podziemnych sprawia, iż gmina posiada znaczne rezerwy wody,
które mogą być wykorzystane w przyszłości. Ma to szczególnie ważne znaczenie dla dalszego rozwoju
gospodarczego obszaru gminy, czyniąc go atrakcyjnym zarówno pod względem inwestycyjnym jak i
turystycznym.
mgr Dawid Potrykus
specjalista ds. monitoringu w GPK Sp. z o.o. (hydrogeolog)
doktorant
Politechnika Gdańska
Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska
Katedra Geotechniki, Geologii i Budownictwa Morskiego