Egzekucja z udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

2014-04-06 13:04:44
Egzekucja z udziałów w spółce z ograniczoną
odpowiedzialnością
AUTOR: Dominika Królik
Wygrana w sądzie nie jest bynajmniej końcem drogi, którą przejść musi wierzyciel, by odzyskać od
dłużnika swoje należności. Bywa, że w toku egzekucji komornik nie jest w stanie spieniężyć majątku
dłużnika, albo że ten zwyczajnie nie posiada żadnego wartościowego mienia poza udziałami w
spółce. Egzekucja z takich udziałów rządzi się jednak własnymi, specyficznymi prawami.
Wierzyciel posiadając tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą wykonalności powinien skierować do
komornika wniosek o wszczęcie egzekucji, w którym wskazuje z jakich składników majątku dłużnika
ma być prowadzona egzekucja. Takim właśnie składnikiem jest udział w spółce. Stosownie do
przepisów kodeksu postępowania cywilnego, komornik może zająć udział wspólnika w spółce
handlowej albo prawa z tytułu udziału w spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać. Komornik
zobowiązany jest powiadomić o zajęciu spółkę, w której udziały zostały zajęte oraz zgłosić fakt
zajęcia sądowi rejestrowemu, który składa zgłoszenie zajęcia do akt rejestrowych spółki. Komornik
zawiadamia również dłużnika pouczając go o zakazie zbywania i obciążania zajętych udziałów oraz o
zakazie pobierania świadczeń związanych z zajętymi udziałami.
Ponieważ egzekucja z udziałów jest egzekucją z prawa, powinna ona nastąpić co do zasady przez
zaspokojenie się wierzyciela z dochodów, jakie prawo przynosi. W przypadku spółki z o. o. takim
dochodem będzie najczęściej dywidenda wypłacana wierzycielom przez spółkę. W wyniku zajęcia
dłużnik traci wszystkie prawa majątkowe związane z udziałami, prawa te nabywa z kolei wierzyciel
egzekwujący. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zgodnie z praktyką przyjętą w wyniku orzecznictwa
Sądu Najwyższego, wierzyciel nie może wykonywać praw korporacyjnych wspólnika, to jest
uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników i podejmować uchwał w imieniu dłużnika.
Co zaś w przypadku, kiedy spółka nie wypłaca dywidendy, lub oczekiwanie na nią będzie trwało zbyt
długo? Wierzycielowi pozostaje do dyspozycji egzekucja ze sprzedaży udziałów. Komornik sprzedaje
udziały na licytacji, tak jak w przypadku rzeczy ruchomych. W tym celu w pierwszej kolejności
komornik powołuje biegłego, którego zadaniem jest wycena szacunkowej wartości udziałów. Po tym
jak biegły wyceni udziały, komornik może je sprzedać w trybie tzw. wolnej ręki – po upływie 14 dni od
oszacowania i pod warunkiem, że cena sprzedaży wyniesie co najmniej ¾ wartości ustalonej przez
biegłego. Jeżeli sprzedaż z wolnej ręki nie okaże się możliwa, komornik zbywa udziały w trybie
licytacji publicznej.
Nieco inaczej przebiega egzekucja ze sprzedaży udziałów w wypadkach, gdy umowa spółki z o.o.
ogranicza ich sprzedaż. Gdy komornik egzekwuje prawa z udziału, którego zbycie umowa spółki
uzależnia od zgody spółki lub w inny sposób ogranicza, sama spółka ma prawo przedstawić osobę,
która nabędzie udział. W takim przypadku komornik powinien zawiadomić sąd rejestrowy o zamiarze
sprzedaży udziału, a sąd z kolei zawiadamia spółkę. Spółka z o.o. w terminie dwóch tygodni
wskazuje następnie nabywcę udziału i składa wniosek o wycenę udziału. Komornik związany jest
wskazaniem kupującego przez spółkę, jednak cena udziału określana jest przez biegłego, co chroni
prawa wierzyciela i zapewnia, że cena kupna odpowiadać będzie rzeczywistej wartości rynkowej
udziału. W praktyce obrotu gospodarczego tego typu zastrzeżenia są bardzo często spotykane w
umowach spółek z o.o., w zamyśle chroniąc spółki przed pojawieniem się w nich nieznanych
udziałowców. Dlatego właśnie ten tryb sprzedaży pojawia się najczęściej w przypadku egzekucji z
udziałów.
Egzekucja z prawa udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością rządzi się specyficznymi
zasadami, o których należy pamiętać, z całą pewnością stanowi jednak instrument, po który bez
wahania powinien sięgnąć każdy wierzyciel, który ma taką możliwość.
Egzekucję z udziałów w spółce z o.o. regulują przepisy art. 909 i n.k.p.c. oraz art. 185 k.s.h.
AUTOR: Dominika Królik
Komentarze
#