Zadanie 3. Temat 1. Zbieranie danych, obliczanie współczynników

Zadanie 3. Temat 1.
Zbieranie danych, obliczanie
współczynników wielorakich dla raka
płuca; określenie rejonów endemii
Prof. dr hab. n. med. B. Zemła
Centrum Onkologii – Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie
Oddział w Gliwicach
Zadanie 3.1
Sieć Naukowa „Środowisko a Zdrowie”
2007
Cel pracy
ƒ Celem tego tematu jest próba wyjaśnienia w oparciu
o badania empiryczne (pomiary cech środowiskowych –
istniejące i uzupełniające) oraz zakresu epidemiologii
opisowej i analitycznej (case-control) – różnic
jakie występują populacyjnie w zachorowalności
i umieralności na raka płuca w obrębie woj. śląskiego.
Zadanie 3.1
Zakres pracy
ƒ Zbieranie danych, obliczanie współczynników
wielorakich dla raka płuca; określenie rejonów
endemii.
Zadanie 3.1
Metodyka
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
Analizą objęto 7-letni zbiór danych (1999-2005) z Regionalnego
Śląskiego Rejestru Nowotworów, działającego przy Zakładzie
Epidemiologii Nowotworów Centrum Onkologii-Instytutu im. M.
Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach. Rejestr ma ustawowy
obowiązek (Ustawa z 1962 r.) gromadzenia i weryfikacji danych o
nowotworach w określonej populacji (tutaj: w obrębie woj. śląskiego).
Częstość zachorowań i zgonów na nowotwory złośliwe płuc (wg
danych GUS) badano na poziomie 36 powiatów wg płci i 5-letnich grup
wieku.
Dla celów analitycznych obliczano współczynniki cząstkowe (wg grup
wiekowych 5-letnich: 0-4, 5-9 itd. aż do 85+), współczynniki
intensywności (na 100 tys. osób, czyli tzw. surowe; ang. crude rate)
oraz współczynniki standaryzowane (na 100 tys., wg struktury wieku
„populacji
świata”).
Standaryzację
metodę
bezpośrednią
przeprowadzono procedurą typową, znaną z literatury.
Metodologia stosowana w analizach epidemiologicznych opisowych, tj.
m.in. w niniejszej pracy została szczegółowo omówiona w rozdz. I, a
także gdzie indziej.
Zadanie 3.1
Wyniki badań
Endemie nowotworów złośliwych płuca w obrębie województwa
śląskiego, typologia na podstawie długoletnich obserwacji
współczynników zachorowalności i umieralności w latach
w 1965-2005
mężczyźni
kobiety
6
6
21
21
4
7
9
11
12
15
30
1
33 20 31
29
26 27 25
8 34
14
12
36
24
10
2
19 28
5
22
32
16
13
23
regiony o względnie wysokich
długotrwale wartościach
zachorowalności i umieralności
regiony o względnie niskich
długotrwale wartościach
zachorowalności i umieralności
11
12
15
30
35
35
19 28
23
9
16
13
5
4
7
29
22
32
26 27 25
8 34
14
12
36
24
10
2
18
3
1
33 20 31
regiony o względnie wysokich
długotrwale wartościach
zachorowalności i umieralności
regiony o względnie niskich
długotrwale wartościach
zachorowalności i umieralności
18
3
17
17
Obszary ryzyka nowotworów złośliwych płuc, zarówno dla
mężczyzn jak i kobiet różnią się istotnie statystycznie, p<0,0001
(test Wilcoxona dla prób niezależnych).
Zadanie 3.1
Województwo Śląskie
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Powiat będziński
Powiat bielsko-bialski
Powiat cieszyński
Powiat częstochowski
Powiat gliwicki
Powiat kłobucki
Powiat lubliniecki
Powiat mikołowski
Powiat myszkowski
Powiat pszczyński
Powiat raciborski
Powiat rybnicki
Powiat tarnogórski
Powiat bieruńsko-lędziński
Powiat wodzisławski
Powiat zawierciański
Powiat żywiecki
M. Bielsko-Biała
M. Bytom
M. Chorzów
M. Częstochowa
M. Dąbrowa Górnicza
M. Gliwice
M. Jastrzębie-Zdrój
M. Jaworzno
M. Katowice
M. Mysłowice
M. Piekary Śląskie
M. Ruda Śląska
M. Rybnik
M. Siemianowice Śląskie
M. Sosnowiec
M. Świętochłowice
M. Tychy
M. Zabrze
M. Żory
Wnioski
ƒ Na podstawie 40 letnich obserwacji zachorowalności
i umieralności na raka płuca w obrębie woj.śląskiego
stwierdzono istotne zróżnicowanie chorologiczne
(endemie o względnie wysokich i niskich
częstościach zachorowań i zgonów).
ƒ Istniejące różnice (p<0,0001) najprawdopodobniej
wynikają z istotnie zróżnicowanych czynników ryzyka
(zanieczyszczenie
atmosfery,
palenie
tytoniu,
narażenia w miejscu zamieszkania i pracy – tj. w
mikrośrodowiskach życia i pracy) występujących w
relacji do raka płuca.
Zadanie 3.1
Proponowana tematyka badań na rok 2008
ƒ Przetestowanie chorych na raka płuca i nie chorych –
grupa kontrolna ( z obszarów wysokiego i niskiego
ryzyka) wg takich cech jak: struktura palenia tytoniu,
zawód wykonywany, narażenia w mikrośrodowiskach
pracy
–
uzupełniane
danymi
pomiarowymi
zanieczyszczeń powietrza w mieszkaniach, wg
procedur analizy case-control (Zakład Epidemiologii
Nowotworów Centrum Onkologii-Instytut im. M.
Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach)
Gliwicach
Zadanie 3.1