rozdział podręcznika (format pdf)
Transkrypt
rozdział podręcznika (format pdf)
PODRĘCZNIK WIEDZY O KULTURZE ZGODNY Z NOWĄ PODSTAWĄ PROGRAMOWĄ DLA LICEUM I TECHNIKUM Krzysztof Moraczewski, Stanisław Kandulski Krzysztof Moraczewski Stanisław Kandulski PICASSO, KRZYŻOWCY I AFRYKAŃSCY CZAROWNICY Podręcznik wiedzy o kulturze empi2.pl/online www.empi2.pl program nauczania wynikowy plan dydaktyczny scenariusze lekcji wyd. 1, 2012 liczba stron: 262 nr ewid. w wykazie: 490 rok dopuszczenia: 2012 cena: 26,00 zł KSIĄŻKA NAUCZYCIELA wiedzy o kulturze Spis treści Od autora 1. Podstawa programowa – postulaty i realia 1.1. Ogólne cele kształcenia 1.2. Szczegółowe cele kształcenia 1.2.1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji 1.2.2. Tworzenie wypowiedzi 1.2.3. Analiza i interpretacja tekstów kultury 1.3. Podsumowanie 2. O czym jest podręcznik wiedzy o kulturze? 2.1. Na co należy zwracać uwagę przy prowadzeniu zajęć z wiedzy o kulturze? 2.2. Struktura podręcznika 2.2.1. Część teoretyczna 2.2.2. Problemy kulturowe współczesnego świata 2.2.3. Część artystyczna 2.3. Jak prowadzić lekcje wiedzy o kulturze? 2.4. Kompetencje nauczyciela 3. Metodyka wiedzy o kulturze 3.1. Jak uczyć wiedzy o sztuce? 3.2. O nauczaniu muzyki 3.3. O filmie i teatrze 3.4. Jak włączać manifestacje artystyczne kontrkultury i pop-kultury do wiedzy o sztuce 3.5. Mul(media w nauczaniu wiedzy o kulturze 3.5.1. Wady i zalety Internetu 3.5.2. Mul(media on-line na stronie internetowej Wydawnictwa eMPi2 3.5.3. Prezentacje mul(medialne 3.5.4. Metody aktywizujące na zajęciach 3.6. Dodatkowe formy aktywności 3.6.1. Prasówka 3.6.2. Recenzje 3.6.3. Telefon komórkowy jako narzędzie w nauczaniu wiedzy o kulturze 3.6.4. Długofalowe projekty animacyjno-kulturowe Aneks A. Polecane linki internetowe dotyczące historii sztuki B. Przydatne oprogramowanie C. Polecana literatura przedmiotu Z recenzji rzeczoznawcy MEN – dr hab. Małgorzaty Święcickiej (prof. UKW, Wydział Humanistyczny, Instytut Filologii Polskiej): Podręcznik oparty na aktualnych wynikach badań w zakresie wiedzy o kulturze oraz wiedzy metodycznej, uwzględniający w wystarczającym stopniu problem interdyscyplinarności przedmiotu i jego treści. W logicznej formie przekazu autorzy proponują układ podręcznika od wiedzy ogólnej (teorii kultury) poprzez problemy kulturowe współczesnego świata do szczegółu, tj. kultury artystycznej XX wieku, reprezentowanej przez sztuki plastyczne, muzyczne, teatralne czy filmowe. Za cenne uznaję osadzenie zjawisk kulturowych w historycznym (ale nie tylko) kontekście, dzięki czemu wyrazista staje się dynamika przemian kulturowych, tak kultury rodzimej, jak i powszechnej, z cechami do globalizacji i regionalizacji. (...) Dobre dopełnienie przedstawianych treści stanowi trafnie dobrany materiał ilustracyjny, wartościowy nie tylko ze względu na meritum (obiekty kultury, symbole kulturowe, przedstawiciele różnych typów kultur, wybitne postaci kultury itp.), ale też walory estetyczno-dydaktyczne. (...) Z punktu widzenia dydaktycznego pozytywnej ocenie podlega też sposób prowadzenia dyskursu z uczniem, m.in. kształt pytań sprawdzających, zadań, sposób objaśniania terminów i pojęć. (...) Podręcznik tak skonstruowany może stanowić dobrą podstawę w dyskursie edukacyjnym na temat różnych obszarów dziedzin kultury. Dobrze dowodzi on, że wiedza o kulturze, to nie tylko cele poznawcze, ale też kształtowanie uczniowskich postaw, wartości, umiejętności poruszania się wśród treści współczesnej kultury, umiejętności wartościowania bez zbędnych wykładników stereotypizacji, negacji, niechęci. Z recenzji rzeczoznawcy MEN – Krystyny Misiorowskiej: Podręcznik (...) spełnia wszystkie warunki podstawy programowej kształcenia ogólnego, merytoryczne, dydaktyczne oraz przepisy prawne. Jest napisany piękną polszczyzną, a teksty są zwięzłe i przejrzyste. Ćwiczenia i polecenia dydaktyczne są logiczne, zrozumiałe i zmuszają uczniów do aktywnej pracy i rozwijania własnych zainteresowań, a nauczycieli do szukania nowych, skutecznych metod zdobywania wiedzy. Poruszone w podręczniku zagadnienia społeczne i polityczne ułatwią uczniom zrozumienie problemów i zjawisk życia współczesnego w jego różnych dziedzinach. Spis treści podręcznika Wstęp Część I. Co powinno się wiedzieć o kulturze? Wybrane zagadnienia z teorii kultury 1. Gdzie szukać wiedzy o kulturze? Dyscypliny naukowe zajmujące się kulturą 2. Co to jest kultura? Potoczne i naukowe rozumienie kultury Potoczne znaczenia słowa „kultura”. Kultura jako ideał zachowania oraz jako osiągnięcia duchowe Jak odkryto kulturę? Europejskie doświadczenia z różnicami między ludźmi Przekonanie o własnej wyjątkowości. Etnocentryzm i europocentryzm Jak rozumiana jest kultura w naukach humanistycznych? Co ludzie wiedzą i jak myślą, czyli kultura duchowa Co ludzie robią i jak żyją, czyli kultura społeczna To, co ludzie wytworzyli, czyli kultura materialna To, co ludzie czynią, czy to, dlaczego to czynią? Zachowaniowe i ideacyjne rozumienie kultury 3. Najważniejsze twierdzenia o kulturze To, co różni nas od innych, a nie mnie od innych. Społeczny charakter kultury Kultura i natura Jak uczymy się kultury? Jak kultura osiąga wewnętrzną spójność? Wewnętrzne zróżnicowanie kultur Kultura i władza Kultury i czas Więcej o kulturach i czasie: zmiany i historia Więcej o kulturach i czasie: pamięć Kultura i komunikacja: media kultury Teksty kultury Więcej o tekstach: kontekst i intertekstualność Czy kultura działa niezależnie od człowieka? Struktury i strukturalizm Interpretacja, czyli trudna sztuka rozumienia 4. O różnych dziedzinach kultury Dlaczego wyróżniamy dziedziny kultury? Jak można podzielić kulturę na dziedziny? Podstawowe tezy społeczno-regulacyjnej teorii kultury Ważna dygresja: symbol O kulturze gospodarczej O ostatecznych wartościach: światopogląd Obraz świata i technika działania: magia Obraz świata i kult: religia Rząd dusz, czyli świeckie światopoglądy Obyczaj, czyli nasza codzienność Obyczaj w działaniu: święto i gra Sztuka, czyli samodzielny świat symboli Jak elementy kultury wiążą się ze sobą? 5. Kultury, cywilizacje i związki między nimi Kultura i cywilizacja Komunikacja, wymiana, wojna: zjawiska międzykulturowe Hybrydyzacja kultur 6. Jeden Zachód, wiele narodów. O kulturze europejskiej, kulturach narodowych i regionalnych Zachodnia Europa jako wspólnota kulturowa Pejzaż europejskich różnic: kultury narodowe Kilka uwag o polskiej kulturze narodowej Geografia i historia wtrącają swoje: kultury regionalne Część II. Problemy kulturowe współczesnego świata 1. Neoliberalizm: siła napędowa czy kula u nogi? Gospodarka neoliberalna Centrum i peryferia 2. Kulturowe konsekwencje globalizacji Co to jest globalizacja? Na czym polega proces globalizacji? 3. Społeczna reakcja na globalizację Antyglobalizm Alterglobalizm Zasada zrównoważonego rozwoju 4. Problemy z kontrkulturą Gdzie narodziła się kontrkultura? Kontrkultura i subkultury 5. „Nie rodzimy się kobietami, stajemy się nimi!” Przyczyny powstania feminizmu Płeć kulturowa 6. Sieć nowatorskich rozwiązań Początki Internetu Wpływ Internetu na gospodarkę Internet a relacje międzyludzkie Część III. Kultura artystyczna XX wieku 3 K ieku czna xx w y t s y t r a ultura Ć C Z Ę Ś 1. Wprowadzenie Dyscypliny naukowe zajmujące się sztuką Sztuka jako dziedzina kultury Definicje sztuki Pod znakiem awangard Awangarda i nowoczesność Awangarda a autonomia sztuki „Wiek komentarza” Dwie awangardy 2. Malarstwo awangardowe Nowy sens obrazu Kolor i ekspresja Przełom kubistyczny Kolaż i jego konsekwencje Surrealizm Różnorodność malarstwa abstrakcyjnego wej Malarstwo abstrakcyjne po drugiej wojnie światowej 3. Awangarda i rzeźba Narodziny nowoczesnej rzeźby Konstruktywistyczna rewolta w rzeźbie Konsekwencje dadaizmu i surrealizmu dla rzeźby Ready-made Rzeźba po drugiej wojnie światowej 4. Apogeum i kres awangardy Minimalizm i konceptualizm Pop-art Nowe formy wypowiedzi artystycznej Koniec awangardy i tzw. renesans malarstwa Postmodernizm i sztuka współczesna wadzenie 1. Wpro si! sztuk O=<?<v jmuj ce DKMU@?HDJ kowe za u a n y n Go?PNO<IJR JR@U<EHPEp>@ UB R J @B j\ Dyscypli UwO D<MJRTHDw D@MRNU@I<PFDNU>U@B JMD<NUOPFD RD@GJRTH K RNORJCDNO UE<RDNFD@H <PFJRT>CpOJKJ DO@M<OPMJUI< GP?UFD@BJ T !G I @M FD UOPF<E@NO NA OP GDI J NU TK @? DI T>C?TN> I<G@rp> <PFD C?UD@?U RD@GPMjrI U>U@BjGIT> FJUE<RDNFJ MJUR<r<v@NO@OTFDI F DwO@JMDpKJN DwuGHJUI<RNORJ.< OPFD<wO< @?HDJOjR NU NDoCDNOJMDp MU D< Dw K JB O< >C JG D< OM IT D<O@< ID@HqR UwB\jR UI@E HPUTFJGJB D=DJGJBD> UwKJNOMU@B< <IJRDE@?@I D<qRD<O<NO q>D<>CKJRDpU<IT>C GJBDDDwI@PMJuUEJGJBD T>C =<?<>UT KJNOMU@B<I OJ jM CJ <M FO T> R D@ KN C I W T> DwDII ?<ID@H R<I< KJUT>ED JwKDoFID@ HDIPEp>@E J H<Ep><U BjR.<FJ U<<IB<rJ NOR EPr =@U ?J BJ JR@BJ.<F r@W>CJt <NKJ\@>U@v <?P I@MR KMU@U K@?< ID < F\ P ?< <I DP =< <r ? <I UR @? MJ RJ UD<\ MU < Oj w? DK GDN TR DJ E< = JR PF @> D< <I I< GDNK R<I MNO ?G< RT>CJ @NPE@NJ>EJGJBjR>UT FPGOPMJRT>C<M<FO@ G<>E@ UI<>U@ID@ wFPGOPMoDwM@ FD IO@M ITDw R D TE P I@ <> ID >U DF \< \@ DF PI KJ PR JH < I<P RwM@G<>E@N I<NRjEF D@FPRwE@BJ JUI<RNOR @RUBGo?P EDDw FPGOPM @MPIFDKJqRDo <PFDJw>U\JR 8M@NU>D@U FD JKJGJBDDI I<F<>CDw FJHPIDF<> @ OM R <I \J v Bj F< U@ O<v>< HDJO?J>D@ O<\>D\JNU> I<PFDJwU MJKJGJBD< N@HDJOTFD T>C ?UD@?UDIRTFNU GJBD< GDO@M<OPM T<IO <r<I< PR D GI PF NKJ\@>UI@ KJ UO Bj N IOMJ u< 8D@G@J D@E<F IK< DJOTF<NUOPFDDwuGJUJ <F O Jw FPGOPMU@ JH <\ H @ DwE@E?UD HPUTFD N@ >JI@NUOP> T>CJGJBD< NUOPFD KN NJ>EJGJBD< FD OT O@ B<\ps@N >U<N@HU< 213 Kultura artystyczna xx wieku 5. Sztuka wobec społeczeństwa Społeczne utopie awangardy i dadaistyczny protest Awangarda rosyjska i bolszewickie państwo Socrealizm Sztuka w Trzeciej Rzeszy i faszystowskich Włoszech Sztuka i polityka po drugiej wojnie światowej 6. Awangarda w sztuce polskiej – wybrane przykłady Początki sztuki nowoczesnej w Polsce Awangarda ekspresjonistyczna w Polsce Kapizm Polska awangarda konstruktywistyczna Inne zjawiska w sztuce polskiej okresu międzywojennego Awangarda polska po drugiej wojnie światowej Polska sztuka krytyczna 7. Awangarda i architektura Architekci i inspiracje ekspresjonistyczne Konstruktywizm, funkcjonalizm i styl międzynarodowy Alternatywy względem funkcjonalizmu Architektura postmodernistyczna i współczesna 8. Muzyka kompozytorska XX wieku Wokół kolorystyki dźwiękowej Odkrycie szmeru Emancypacja rytmu Folklor, muzyka pozaeuropejska i kompozytorzy Neoklasycyzm – spotkanie tradycji francuskiej i rosyjskiej Dodekafonia – narodziny muzycznej awangardy Spór o nową muzykę Muzyka w krajach totalitarnych Awangarda, serializm, postwebernizm Aleatoryzm i formy otwarte Sonoryzm Muzyka elektroniczna Inne poszukiwania – różnorodność muzycznej - awangardy Ku granicom muzyki >>GE>>C] y 1=E<qIDEO@MHDITXE<UUYX?DSD@G<I?YDwX=DB=<I?Y Po awangardzie – muzyka współczesna z 8THD@vUI<IT>C'DKMU@?NO<RD>D@GDE<UUPOM<?T>TEI@BJ Złożony pejzaż – muzyka kompozytorska dziś Jazz nowoczesny Polska szkoła kompozytorska 8wG<O<>C>UO@M?UD@NOT>CDwKDot?UD@NDpOT>CE<UU>JM<U=<M?UD@EJ?MTR<\NDoID@OTG 9. Jazz FJJ?NR@EKJNO<>DOM<?T>TEI@E<G@DwJ?>C<M<FO@MPHPUTFDMJUMTRFJR@E%FJM?T Narodziny jazzu – rag(me, dixieland i big band DwNF<G@JwNFJHKGDFJR<I@E=P?JRD@U\JrJI<KJGDMTOHD<=JB<O<NU<O<C<MHJID>UI< DIO@INTRI@KJN\PBDR<ID@NDo?TNJI<IN<HDDwDII@RTM<uIJR<I@qMJ?FDU<HD@ID\T Jazz nowoczesny E<UUUwHPUTFDKJKPG<MI@ERw<MOTNOT>UIpKJNO<tOM<?T>EDHPUT>UI@E%AMJ<H@MTF<IjR 2D@MRNUpKJNO<tO@BJIJR@BJE<UUPJFM@qGJIJRwG<O<>C>UO@M?UD@NOT>CE<FJ$'$1&@ Nowe nurty muzyki jazzowej =JKU<R?UDo>U<\NRpN\<RoKMU@?@RNUTNOFDHRD@GFD@HPN<FNJAJIDq>D@W(B>D > y zWy 8TM<uIJR<ID@R\<q>DR@=@=JKJRDRwKJ\p>U@IDPUw>C<M<F Jazz w Polsce O@MTNOT>UITHRT>DNU@ID@HKJNUPFDR<ID@HNKJFJEPRw?\PBD>CNU@MJFJMJURDE<IT>C 10. Nowe formy muzyki popularnej Rock – amerykańskie początki Rock w rękach Brytyjczyków Rock i kontrkultura. Rock progresywny Rock jako muzyka subkultur Rock w Polsce Inne formy muzyki popularnej PRZYKŁADOWE STRONY 11. Teatr ostatniego stulecia Wielka Reforma teatru Teatr po drugiej wojnie światowej Antropologiczny wymiar teatru Teatr i awangarda Teatr między awangardą i kontrkulturą Teatr współczesny 12. Film Francuskie początki kina Film jako nowa dziedzina sztuki Udźwiękowienie filmu Film autorski Polska szkoła filmowa Nowa Fala Kino moralnego niepokoju Współczesny film amerykański Film postmodernistyczny W podręczniku: – stopniowe pogłębianie tematu – pod rozdziałami pytania sprawdzające i zadania dla uczniów – notki biograficzne i zdjęcia wybitnych postaci – fotografie obiektów kultury i architektury – zdjęcia zjawisk i wydarzeń społecznych Polecana literatura przedmiotu Indeks osób i postaci mitologicznych Indeks rzeczowy Wykaz ilustracji 195 >>GE>>C] y ;I<E?sURDpUFDKJHDo?UTBGJ=<GDU<>Ep<wIJRJ>U@NIJq>Dp8NF<rMjrID>@ DwKJ?J=D@vNOR< z .<FAPIF>EJIPE@R\<?U<Rw?J=D@BGJ=<GDU<>ED$ =>> 1=@EMUTEM@KJMO<rX.<FOJNDoMJ=D$YRwM@rTN@MDD<M>@G<[JUDvNFD@BJGP= XUJ\=DUI@NKJKJGNFPYRwM@rTN@MDD/@NUF</<OFJRNFD@BJ1>@vID@OTGFJOM@qt OT>CuGHjR<G@MjRID@rD>CAJMHo'UTHJrGDRJqtORJMU@ID<KMU@F<UPIK uGHPDwMJUKMU@NOMU@ID<ID<BJRwH@?D<>CRDpr@NDoUwE@BJMU@O@GIJq>DpDwRD< MTBJ?IJq>Dp$.<FD@?JNOMU@B<NUKJUTOTRT<wE<FD@U<BMJr@ID<K\TIp>@UwM@G<>ED ?J>D@M<Ep>T>C?JI<NUwH@?DjR$ 3. Spo eczna reakcja na globalizacj! ;E<RDNFJBGJ=<GDU<>EDNKJOTF<NDoI<qRD@>D@UwFMTOTFpKJ\@>UI@ID@KJFJE@KJRJ ?JR<I@KMJ>@N@HBGJ=<GDU<>EDUI<G<U\TPEq>D@RwMP>C<>C<IOTBGJ=<GDNOT>UIT>CDw<G O@MBGJ=<GDNOT>UIT>C%=TU<M<?UDtID@FJMUTNOITH?G<qRD<O<OM@I?JHJKM<>JR<I< UJNO<\<MjRID@rOURU<N<?<UMjRIJR<rJI@BJMJURJEPJwFOjM@E=o?UD@HJR<ID@>J ?<G@E>C<M<FO@MTUJR<ID@<IOTBGJ=<GDUHPDw<GO@MBGJ=<GDUHPE@NOOMP?I@KJID@R<r KJU<K@RITHDJBjGIDF<HDr<?@IUwOT>CRD@GFD>CMP>CjRRwFJIFM@OITNKJNj=ID@ JFM@qGD\NRJD>C>@GjRRw><\Jq>D Antyglobalizm +\jRITHHJOTR@H?UD<\<v<IOTBGJ=<GDNOjRE@NOKMU@qRD<?>U@ID@JwFJID@>UIJq>D NKMU@>DRPRJ=@>BGJ=<GDU<>EDJM<UJBM<ID>U<IDPE@EKMJ>@NjRRwHJrGDRD@I<ERDoFNUTH U<FM@ND@2D@MRNU@RTNOpKD@ID<<IOTBGJ=<GDNOT>UI@OJR<MUTNUT\TJ=M<?JH|RD<OJR@E 105 Problemy kulturowe wspó czesnego !wiata 0G @KJGNFDFJHKJUTOJMPMJ?UD\NDoRy {{MJFP0<KMU@\JHD@ G<OKDot?UD@NDpOT>CDNU@qt?UD@NDpOT>CP=D@B\@BJNOPG@>D<?UDoFDN@MDDPORJMjRU X5M@I@HJu<MJH,DMJNUDHTYI<>U@G@NO<\NDoE@?ITHUI<E=<M?UD@EJ?FMTR>UT>C ORjM>jRqRD<OJR@E<R<IB<M?T%R<IB<M?JRTNJIJMTUHUJ=JIJMTUHNzy U<R?UDo>U<NRjEFNUO<\OKMU@?@RNUTNOFDH2@I?@M@>FD@HP8?MPBD@EKJ\JRD@G<O NU@qt?UD@NDpOT>C2@I?@M@>FDU<>Up\FJIN@FR@IOID@RTFJMUTNOTR<tR<MNUO<OJR@ U?J=T>U@HPUT>UI@E<R<IB<M?T?JM@<GDU<>EDPORJMjRFOjM@JKD@M<EpNDoI<OM< ?T>TEIT>CAJMH<>CDoB<Ep><U<MjRIJ?J&<>C<E<FD?JKJRJE@II@E<R<IB<M?T X2<NE<R@?\PBqRDoO@BJ[PF<NU<YPUI<R<I<E@NO?UDqU<=TtHJr@I<ER<rID@ENUT PORjMU<KJ>UpOFJRPEp>TKJ<R<IB<M?JRpORjM>UJqtHPUT>UIpR>U@qID@ENUT IDrKJ?J=I@KJ>UTI<ID<FJHKJUTOJMjRMJNTENFD>CR\JNFD>CD<H@MTF<vNFD>C 0D@RD@G@KjsID@E?UD@\JX(D<=\TU/JP?PIYU<KJ>UpOFJR<\J=JB<Op?UD<\<GIJqt JK@MJRpFJHKJUTOJM<8G<O<>CJND@H?UD@NDpOT>C2@I?@M@>FDU<>Up\NDoB<t ?J@G@H@IOjROM<?T>EDHPUT>UI@EMJH<IOTUHPX2JGNFD@4@LPD@HY1=@> ID@ORjM>UJqtFJHKJUTOJM<UHD@MU<RNOMJIoK@\I@EDIO@BM<>EDOT>C@G@H@IOjR 6HD@EoOIJqtJ?=P?JRTOM<?T>TEIT>CR<MOJq>DHPUT>UIT>CDPUTNF<ID@K@\I@E <F>@KO<>EDN\P>C<>UTKMUTE@?IJ>U@NITHU<>CJR<IDPO@>CID>UIT>CU?J=T>UT HPUTFDIJRJ>U@NI@EI<?<\JHPUT>@2@I?@M@>FD@BJRTEpOFJRpR<BoE<FJ?UD@\JH NUOPFDID@OTGFJR2JGN>@ Kultura artystyczna xx wieku 5 @8 8wFM<E<>C?@HJFM<OT>UIT>CKMUTRDG@EKJRNU@>CIJq>DHJr@NO<tNDoU<BMJr@ID@H ?G<R\<?UT<r?<ID@KMU@HTqG<I<RTKJRD@?sKJGDOTF<NF<I?<G>UTKMU@NOoKNORJ UJNO<EpPKP=GD>UIDJI@DwI<B\JqIDJI@<wOTHN<HTHKJ??<I@JNOM@EFMTOT>@NKJ\@ >U@vNOR<'DpBG@uGHJR<IDKJGDOT>TFOjMT>CRTKJRD@?UDDwU<>CJR<ID<FJH@IOPE@ NDoI<AJM<>CDIO@MI@OJRT>CRwKM<ND@O@G@RDUEDDwM<?DPHPNUp=@UPNO<IID@R<G>UTt JwU<PA<ID@RT=JM>jRDwJ=TR<O@GD8\<?U<NO<E@NDoKMU@UOJ=<M?UD@EE<RI<U<qOJ>J U<FPGDNJR@NO<E@NDoKP=GD>UI@U?@H<NFJR<I@I<B\JqIDJI@ 5. Kultury, cywilizacje i zwi!zki mi"dzy nimi C Z Ę Ś Ć Kultura i cywilizacja 1 76 Co powinno si wiedzie! o kulturze? &*!'&(-/-% ,'(&,.0&*"&,-"&$'# "! )*(%% &$ !# 1$- !%&,/%)8&,&*!6-, # .!7$ !# 1$-!.2*"3+,3*-#"&(.+/-# 1$- '(.-$ &*% "6-, # .&,%-7-/$&%&% *-#"&(4/%.%.% ,2, #+!5.- " 2+2(4/%-+*&(4,#*"/(#!-, # .! 2"+#*+(-)3(&.$ , . % ( ()8&,6-, # .!7(&.'&.-%) 5,2, "+" -&.%.&%& 8.8&, ",2)%) '&*&.%-$"+#*+(#%&!&&85'(..,- 5/% ,8 )%!., (.5&1 .-# *&&&"(1#8&(%+)" )8&,& $ " )&!&#& 2 )*&(-""+#*+(-&((*# ).,(4 8+,5/,*-,81% 8 - &)& 1 6-, # .&,%-$7.)*3' 8,%-,-,&.3-) 5!)...2"+#*+(-(-()" ! 8(..%&1 %" (&,%!% %%-&"(1#%-)*3%).6"+(*+.!7 +(&'!.--&.-, 1 '(.-' )# - -, # .&,%-$*-#"&)& 2,"(4*)8&,& 6-, # .!7..58&&.%.0&48%!,-/).-.&-.-+(&'- &. ) !'&# *-- $4, 3&2.-$1*" $!"6'&. &$-, # .-!%-7#+6)"&"-, # .-!%-7-8, 5 *-#"&!%'(,. ,-, # .!+(&'!)"2,81 , ,8&)"&(%+)"&"*4 (!,# .%&%# "4,&!+/% )8&-, # .&,%-8&, %2%,* $4, !)..,2, "+(&.(4/% % *" '&*(.-$-,8, #" )*&(-"(%+)" +#) #*&#& *'&)8+/-8.+)'(, # , % #%!(. !(+*# %-'("*-""&#&% #%-.5)*&!",2'(.-'"+'48%&%&$(-")" % % '&'(&)*+#+&4!.-2&"&%-,%-,2 $ 56).(.% -, # .! 7" , 5 +/- )8&,6-, # .!7!)*#%)&)**.% )"&$'(&$ *&,% (&%!+(&'!.-"4,% $&8) 5!%"8+&+*(.-$0,2.*"% 5 + .2*" $ )'&8.)*,$ !" )" .-!'&)" .5*&, 5+/-,0)8&, 6-, # .!7,2# . $%& ! 2$4, 0&2, #+-, # .!&%&,+/- '(.- '8&%'&.3*""( (-# )" &$+)8&,6"+#*+(7!'(&1 !$&/%,)".0 ,)'&)&-(&.+$ % )*&)+%"+-, # .! &"+#*+(-2' (,).-$.2% - , # .!3%.-,) 5,81 ,3%$+)'&8.)*,+&)'&("5 2*% "5-*" (.!&/- $*( #%2)8&,&6"+#*+(7(.(,+!) 5#&) 3% 50+&,- '(.,).-)*" $%+"&,-(*-)*-.%- 2(# !%-&,2*%)'&)4&(4/% ) 5'&. &$-, # .-!%- 2'&. &$"+#*+(&,-%&)'&8.)*, $&/$-) 5 &,&8-,0&*" &(&.(4/% % ,'(&,. 8&-%$&%&% '&*(.%-&) !, )""*4(*+*!%.-,) 5-, # .!3'&'&(.3"&,# 1$-'&!5 +"+#*+(- *% .%&+/-*"&,!2, 5)8&,&6-, # .!7,2*" $.%.% +!)*%$.5% 2(+ $(&.+$ % +6"+#*+(-7 26-, # .!7('(.%*+!3)'&8.)*,&2(4/ %-$)*&'% +.8&/&%&1 2.,%)&,% 8&,&6"+#*+(-7(.(,+!) 5,4,.) 77 Co powinno si wiedzie! o kulturze? #)'&8.%&1 '#$ %%-" -1.,%-' (,&*%-$ #+'(-$ *-,%-$ 2)'&8.)*,,-)&"&(&., % 5**" !")*(& ')" . ) !).+(&'!)" $(-")" %-!)" )" .-()" %.-,) 5-, # .!$ ?&,)*! ,4,.)'-*% !"(&.'&.%0.-!"1"+#*+()*8) 5!+/-, # .!3,-"# ,'(&,.) 5,'(&)*#!)%,(+%" 9-, # .!$+) .%0' )$& 2$&%+ $%*#%3( *"*+(5?(.-*" $(&.+$ % +%!)*().-$ -, # .!$ 1, *)39 ')")+$(-!)",2.&'&*$ *.,-, # .!&# %-?( %+)+,2% .2&1(&"$ ,2&%/& (& 2>('' "*4(.().*3'&&% !"-, # .! $.&'&*$)"$&/-0. 8$+$(4,&(.'(,&'&&% )"*+*! !%"'&*(.%)3#).% ?&.; %$ ,).-)*" *,%-, # .! !+/% )*% !3.,3*' % %!$8&).3!)*,-(&)8.2-, # .! +(&'!)" !- , # .!%#&!5.-.%!$(-" !8+/!*(,!33-, # .!31, *!)*&.-, 1 -, # .! )";-, # .!.&% &+(&'!)"!)*,.#5% $8&!! +%$%*-)*,&(.-# ,2, "+(&# %&, &0, #'(.!58&%.2,%! -, # .! %*-.%!%"*4(!(+.,-(&)8)*, 5$8&).% /. ) !). -, # .!% ; %.-'&% (4/% % "+#*+( 2-, # .! !)*.,3*' % '(.-*%&0,2. #% + )'&8.)*,%.,%)&,% 2% .,%)&,% 3#*", &% % .2'+%"*+ , .% '&)*5'+"*4($8&"*& 8-. ) !"&%*-%+&,0 #*&(4,% / *-$)%)$)8&,6-, # .!7% 5. $-) 5#!'&)8+ ,0B,-)*(.-%$ (&.(4/% % "+#*+(&2(4/%!.8&/&%&1 2+&, !(. !+/-*.%,2. ) !).!%+'&!5 6-, # .! 7.'(&'&%&,8 '(.-,&8-,%-!+/" #"+"(&*% <(%%(+#,2") 3/6=($*-"-, # .! 7 . #' )%-$!"&# #%-'&(5.% "& )*&( 2+/-,%-$. 1,2*%)'&)4 &0-,2*%!%&.&%-, #+.%%-(%+)" +.&%-'(&,8& !"&%+.- ## #% (+#'(.-,&8+!,%.%.% )8&,6-, # .!7 .,8)..&(4/% % -, # .! 2"+#*+(#&)**.% ,'(&,.,8)%-)'&)4 !&(&.+$ % ;-, # .!3%.-,)*(+"*+(5&!$+!331(&&, )"&&(D.% /-!3,2*-$1(&&, )"+)'&8.)*,&/- &)'&(.*&)'&8.)*, 2!&$%*#%&10.-# *&&. ) !%.-,) 5"+#*+(39!&, .5)'&)&- $-1#% 2&.+,% %!,/% !).-#$%*"+#*+(-(+#+,/(# 5 ?(.-*" $(&.+$ % +"+#*+(!)*.51 3-, # .! 2)$-, # .!)*%&, ) 0'&, 3.$ 5.-(4/%-$ .!, )"$ % $(+#/%&,- %" -, # .! % ) 50&)&%&)*3$-*/,2%).-'(.-"8'8-%% '(.&. # 1$-$ 5.-.!, )"$ )'&8.%-$ "+#*+(&,-$ 2&)'&(.-$ =. "&#, "#!+/-!$-)8&,6-, # .!7.,).5. $-) 5&,&8-,0 &*&!&(&.+$ % C Z Ę Ś Ć E " .%)..%.% )8&,6-, # .!7: F #.&&% $4, $-&26-, # .!72% 6-, # .! 7: Komunikacja, wymiana, wojna: zjawiska mi!dzykulturowe 1 78 Co powinno si wiedzie! o kulturze? !,/% !).3'(,3&2"+#*+(!)**&/!)* , #?&, %% 1$-.,).$4, 0 % &2%+"&2"+#*+(.#&2%+"&2"+#*+(% &2*&( "+#*+(-#&2*&( "+#*+(2%).'(.$ &*%.-,0% , .3&2"+#*+(.#., .3&2"+#*+(?&( , 5%*&-1$-.'-*# &) 5. !-!%"+#*+()'&*-"(+32, 5&2*., .!, )"$ 5.-"+#*+(&,!$+!3&%*(.-'&)*,&,)%( +).9 $ 5.-"+#*+($ % )**- % #)" )*&(-"(%&#;&-%%' )896?&)*,&,3&($3"&%*"*+ $ 5.--, # .!$ !)*%'107!'&., !3!%) #+.! ,-'&, . *(+%& .'(..-0@4/% "+#*+(&,)3!%"% .,-"#(."3'(.-.-%3,&!%B'(& #$-&)'&(.84. $ *&%!.5)*).'&,&-&()! ,*,2,&!% 79 Co powinno si wiedzie! o kulturze? (# !%-"*4(,-,8--) 51, *%-$'(.-"8$)*(0+2"*4(-'&8&/#/- (4/% "+#*+(&,*&.8&/&%.!, )"!" '&&.% % ) 5)'(&,. 0 ,-83.% &",)* (# !%--'(,-"(.-/&,,2, "+ 2'4G% !53 '(.-"8$!%&.%.%!()! !%!(# ,.#5$(+ !,2*-$'(.-'"+ 8 )" &(.1 !)*,'(. , )#$&, ., 3.%-8-*"/.2(" $. $ ,2+(&' #$8&).-)-%4,(-()" #+.2% !+/%,*% ')&,%&% (-(.--+% "%30'(&#$4,.2. . .% $-%&, $&# $ 0%. !5/ ,-"(&!3,8)%3,8&10. 1%. $ +("4, 2(4,?&.),&!%(# !%- "*4((&.. (8- $-,2, "+'(.-%!$% !(4,% ,/%&)*( "*& # "4, 2'(&*)*%*4,-8-",)* )'&8.%'(4,-.,&#% ) 58&'4,&2.-$ 1, .-'&,)*% &$).C%.(2*"/'&).+" ,% '(..% $ " ") 3 /3*)'&)&+-+% .#/% 0) 5&,8.-)(. 2'(.!30$!3*"&1 &8 8+ 2)*().# ,,&!%!"3> ).'% *&.-# ,<#%( '(. ,'(&*)*%*&$,2 , "+-8,&!%3&2"&%*(%%*,(' 3!!'&*5/%-$ %"$ 2&#(.-$ $ '&(*$2*"/,&!%3(# !%3,).-)*" *-'(.-'"'&,&-"+#*+(& ,84,% (# !%-8- )*&*%#% ,-)*(.!3& ,-!1% % ?&'+#(% . ) !"&%'!6.(.% -, # .! 7"%*+!3.%.% #$%*+'(.$&- C Z Ę Ś Ć 1 80 Co powinno si wiedzie! o kulturze? ,2"&%*"*$ 5.--, # .!$ !"3)*,&(.-8'&# *&#&$+#>+%* %*&% +. , 5,3*'# ,&1 , #++.&%- #-, # .! $(.&'&"&!&,3 )*&( 5*(.-*-) 3#* )*&( * (&/-*%& '*+'(.-'.#, &"&8&)*+#*()! ; %-% $#% -% *&.-8-,&!%()-,%-)$53.5)*&'(.$ &*$%'1 ,*-) 3 #* )*&( '&% '(.-% &)8-*-#"&, '(,. ,,&!%-..'%B'&% -8 ()&($,.#5$&( ,2, "+ 2'&.)(+ !,&!%-1, *&,!&0 .%8% .,-"#"(,,,&!%-&$&, "*4(-, # .!*&.-8-(&.!, #+)*#*% &'&!-%"+,2"*4(-$% "*% -8,2)*% .,- 5/-0B)'4!(.$-% % +)*%%.$% )*(&/-*%&@.-$+ 2?()! %$-*/'(.-"8-'(. ,%9 *(+%&&2(. !&%3,&!% -, # .!5% /)*(&/-*%)-( ()-,%,& "/&"&&$ 8).%)5'& 0 5.-"+#*+($ %)*5'+!,-$ %!%&(+ '(.!$+!3, (.% &($-).*+" *% " 2%(.5. )'% 8,-(&-.8&*% ..2(&4,-*4,,.& (&,%)3%).*+(" !+*-.2.(*-$%&)" $"*4('&!, 8-) 5,2; % -%)* %.,5(&,8-'&)*+# %,4("(4#4,;-'([email protected]$ % '& # '* 2..5# . 0 ')"3.-5"(.-/&,-%!# 1, * )#$+ 2*$%+.-# ) 5+&,0%*(#%&(.,% *.,"*4(" -1.2"&# (&, '(.!5# .2 .%!+$2 .%*-!.--.)*(&/-*%&@.-$+!&)*&!% !).-$ "&#&($&1 &8!)*'+('+(" -1"&#&()(.-2!)..,.1% !"&#&(*(+ )" "(4#4,-$ %%)*5'+!.*$.(4,%&,2'(.)*(.% !" 2,2.) B% &.%.!%"/) 5,.!$% (&.+$ $-2*-#"&/+$ $-'(.!$&,0),&! .&-.",)".+!3%).'(.-"8-,&!%,#% #&"+!,-$ %-.)$ %,*!3'(.-)' ).,8)..%&,&/-*%,&!%-,2'(. , )*, &%',&!% $ 5.-'#$ &%$ -"/-,&!&,% "!)*&)& 1 . %*()&,%-.,- 5)*,$ '(.-%&).3% &. %%3)-*+!59')*,)3)& ,(& 2 /&8% (.%#+!3 $ 5.-)&3 2.%!+!3(4/%)'&)&--+#/-0),!&# ?&.)' (,).!,&!%- 1, *&,!&,4-!"&% # ) 56(*(% .! 7.-# .(*% ) 5,8)%- /&8% (.-.2,(& $(4,%&/&8% (.(%+)-!" 2% $ -(*(% .&,# ) 5&105*% -'(.)*, #(4/%-"+#*+($&# ) 5% *-#"&,-$ % 0#+ 0$ 5.- )&3$+) $ 5.-% $ .!10"&$+% "!$ 5.-"+#*+(&, !)**&!%")'( ,'(&)*% *"8*,&.(&.+$ 0% ),&!3"+#*+(5 &*-"$-*+*!.% % *., &.%.!3&/*&&#+. +,/!3.(..-, )*&10 $&/-0!-% )'-D.%33 "+#*+(-/.2"+#*+(-%"+#*+(5$&/+#0 .$ % @#*-, .$"+#*+(&,-$,,-$ (-9*-.%- 2'&.%,.- &.%./'(.-!$+!$-,.#5%&10%&($$&(#%-/ "+#*+(--)'&%+!3(4/%-$ ,(*&1 $ /(4/% &"(1#!3*&&)8+).% 2% )8+).% &. , 2% &. ,&( 2.8 . ) !).-.8&, "&++").*8*&,%-'(.. $*+. 81 Co powinno si wiedzie! o kulturze? *(-!(.1 !)*,#&'&&.3-.2 ($-+-)*, (.3/. .8& , "!)*.8$&)**.%-$#,2"+#*+(,&!&,% "4,.4!)*,&!)*&,&$ $5)*, 2) 8-&0% $#% -% $&/&*-.-0"&&1.2,8)%&#++@4, % *(+%&."'*&,0+(&'!.-"&, +'(, %-%&,!=, % "% # .$ .-"(-!" $&/%,-$ (.-0% '&)8+).%-$.8&%"&$(&. %-,2% "*4(- ,)'4#%&*4(#)" ,2.&% !.! #&"(,,3.$)*5(&&,3,%*5 $ )."4,&()-" 2--# &(&.!+(4/% (.&8*,&(.+!3) 5,2&.- )3).(&"&"&$%*&,% 2)8+).% ,-,&8+!3% '&"4!/3%$*/'&)*, 0'- *% !"#"&$&/) 50%)..&% %%&10;.-$$-+.%0/,).-)*" ,(*&1 )3,.#5%.-*/(&% 0%).-,(*&1 2!1# *"*&"*4(-.2% 2%!" !'&)*, :+"% &'&, %*" '-*% $4, &%!"!)*2% !"-0'&, %%&+"!)*%$% .5%#% &,).-)*" &,-)*(. # &'&, . $+) $-(0)"3 %3 !)* (.. !+1, $ %-2'(. / )*%&, '(&#$%,* ",).- ? )# 1$-!+//"+#*+(-*,&(.3 )-)*$- , .- &2 *-$ !" !)* 1, * ,)".-,# 1$- !"3 ( &(-, ,2 *-$ !5.-" 4, # 1$-/(4/%"+#*+(-'(.-!$+!3 (4/%&(&% "&%)*(+"! 1, * / '(.)*, # (&.$ *- "+#*+(/-!3% !"&,2 %%-(. .-, )*&1 ;.-+(&'!.-" %'(,5'&*(D.(&.+$ 0!" $-1# $4, 2. 8.8&, "# "*4(&1, *!)*'8%+4, '(.&"4, 2#"*4(&(.,& "$ .- )*(+$ $!3 + ).5: &/$- )8+0 )" ! .- %&%.-!)" !$+.-" 2% ,*)-%&,0) 5!!.&*-"3 #.-(..-, 1 (&.+$ $- &#; .-".-#!&% &.%.:;.-'&*(D$-'(."8 0, .5!%!"+#*+(-%!5.-" C Z Ę Ś Ć 1 82 Co powinno si wiedzie! o kulturze? %%!:?(."8*" '(,&'&&% % -% !)*&)"&%8-#*+*!,81% +!, % ) 5'&/-*".2%+"&2"+#*+(.B-*-#"&&%)3,2)*% !"&*"&'(.-# /0 ) 5&.(&.+$ % !"!)*.+&,%-1, *&$ %%-&%)#+. &.%.3 )8&, 2)*-?8%.(&.+$ % *&!)*#%+" 8$ 2-0$&/% -% .&)*% &) 3% 5*8-)3!%"'&*&-"+% $3/-02% '&*&-!&) 30 1# "&$+% "!$ 5.-"+#*+(&,&.%.8-8"&, *3.+'8%3'(."8#%&10 "+#*+( '8%,.!$%(&.+$ % *&%#/8&-'&, . 0/% .&. &%% -) 3$-!%")%)&,%-)*&' *" !"&$+% "! ,-)*(.!3- -'("*-.% ,)'48. 80.2#+G$ .2 %%-"+#*+( 2-+).%&,0),&!3 %%&10 % $%+" !)*&2 #*&$&/# ,"&$+% "!5*5+&)"&%#0 +#*+(-% )3)..#%, $-!+//,-$ % !3) 5),-$ *(1 $ .)$ 8#+-'(.-),!!3&3 $&*!'&(-"+#*+(5&%.-,$- "*4(.-)'&1(4=&*4,)*,# ) 5(. !(.-$)-% /@.-$ % )*(&/-*% &.--+## % $#'8%!%"+#*+(! &"+#*+(-(" !. 1, . $-!" #+. ,2(4/%-.51 1, *'(.!$+!3#$%*-"+#*+(-&+.-# +#!3 %"+#*+(! &*!/"+#*+(-" '(&).)$$&/&.%.0+*(*5,8)%!"+#*+(- .&'(.-"8$'& '([email protected]$ %=#&, "*4(.-(-8&)*# ) 5"+#*+(&,& *.,=#&(.-$ %$ #.)$,2,-% "+"&' &,% &!"+#*+(-$&/%/-0 % !"&,2,4"+#*+(!%&.1% '4!(.$-,2!" )'&)4'&.-- 2; .--'(.!5# +(&'!)"3$+.-"5(*-)*-.%3 ,-# $ %&,8&%*(--!%! $+.-" !'&)" ! 2 )" !,2"(!*- )*% !3% !"&, "+#*+(-$+.-.% !%&.1% .5)*&+'(, %'(..*)$&)&-1#&,% &!"+#*+(-!)* .,-"#,- 4(..&'(.-"8$!)**.,$(-"% .!.-# '(.!$&,% "+#*+(-$(-")" !'(..+(&'!.-"4,;&0*-#) 5&2% !' ). 2$4, &*-.-&%(.&% , #+"+#*+(&,-*%4,!%&.&%-2,2&*"+ " (+!) 5,2)*(&%5"+#*+(-% .,-"#&%).!'&&%! 5.-"+#*+($ ,5(+!3% *-#"&)'&8.%&1 #*"/!%&)*" ()* % ,2&3"+#*+(5% &-,) 5'&'(..!!&85% %*#"*+#%.(&.+$ % #'&'(..'("*-.%'(.!5 ,81 ,&!!)'&)&+/- A.-$-) 5+ (0 $4, 0 2.&,-,0!".8&%"&, %).!%&,!"+#*+(-".$ %.(.) 5 %!.51 !,2)-*+!'&(% . # '(.!$+!3-)'&)4/- % %.(.# ) 5% *-#"&,2D#$B!%.2%!)8-%% !).-,&!&,% "4,;.!%4,-8 8- 83 2. ) !).-$1, ,2,-% "+$ (! #+%&1 &).8&&,-*,&(.% )'&8 .)*, )."-,)'48.)%- $ <(%! .- #" ! (-*% )3'&, 3.% !%-$)-)*$$'&# *-.%-$ 2&)'&(.-$#!+/% !%&# *3"+#*+(33,1(4% (&&, $-<(%+. %# -.-."& # */+(-(&, > %+) .-?" )*.--?&,)*!,2*%)'&)4% .,-"8 $ ).%""*4(!'(.-).8&1 &.-, 1 % .%$- "*4(')*,1, &$ '&)*, 8-%, #&"+#*+(&,&10++!3,2,-% "+*&)'&8.)*,&.+'8% &$ %%&&*-.)&,&?(.-"8$,)'48.)% $-B% .(! ' 8"()"('(.%*!. ) !).- $ *"&(.& !, #&"+#*+(&,- ("*()'&8.)*,%/+!3)'&(*&,4,(4/%!%(&&,&1 2'&&.3- .2(4/%-"+#*+(#,)'48*,&(.3-!%&% $ " ')*,& #, #+&)4 ,2+(&' *%%&,-1, *!)**(+%-&'(.-!5 #$-!+/, $-/"+#*+(-)3 ,2 38-$(++ 2.$ %-% '&, %%-%).)"" ,0 E !1% !*($ %-6,-$ %$ 5.-"+#*+(&,7 26"&$+% "!$ 5.- "+#*+(&,7 F ;.-$(4/% 3) 5'&.%,.- 2*-.%-(#*-, .$"+#*+(&,-: H ;&*&!)*)'&8.)*,&, #&"+#*+(&,: Co powinno si wiedzie! o kulturze? % ,, .#-,-/,,,,! ,0/, Hybrydyzacja kultur C Z Ę Ś Ć 1 84 Co powinno si wiedzie! o kulturze? )'48/- #+. .2(4/%-"+#*+($&/&'(&,. 0&'&,)*% "+#*+(-.+'8% %%&(&.!+;,-*%- 2"+'&,%-,2(-#+. '(.,&/&%&&, "+ &$(-" 2*$)'(.,%&*,# ) 5.(%&)"4(-$ % ,&#% "$ ?(.-,&. # (-")" (# '#$ %%-)'&)4/- ,81 ,)& )'&)&-$-1#% ),&!3 $+.-"5 2),&!3$ 5-(,%& !%".2,8)%&)'&8.)*,"*4(&% $&# '&,8.3 8-'%4,*"'&'(&)*+&*,&(.-0 .-)*)+$ % ,81 # % ,&#% "4,".8& $'(.-%!$% !).(.-0,1(4 )'(&,.&%-(-"%4,(.1 !)*,& ,&#% -)*,# ) 5, 5(.1 ! %$ %'&.3*"+*-#"&'&, (.&,% &,*(1 (.1 !)" !(# %&, &($-,)'48/- )'&8.%&,-$+).&%&"&# .%&1 $ %&,,.&($+.-" .)8-).%& 8-%8&/-8-) 5%(-")" . . *,&2'&.3*"+#$%*- (4/%-"+#*+(!-% ,)'48 )*% 8-&&") *,&(.3$ ).%"5" ,-$ ).% (4/%&(&%-"+#*+(%.-,$--%"(*-.$ "+#*+(&,--83)'-D.%3%''4G%&%*-.%&)'&8.)*,(.-$)" & &+- ,++". )( *.,,$ .+,,1, 1(4.(%&)"4(-$(-"%4,#$%*-"+#*+(-(-")" ! 2+(&'!)" ! )*&' 8-) 5!%",2%&,38&10,2"*4(!% *&&+(&'!)" % *&&(-" )" % '&.&)*8&..$ %-").*8 8) 5, 5%&,"+#*+(53"(.-/4,"3 85 ,4,.1% !).-" "+#*+(-%.-,$--(--.%-$ 2'(&) '&,)* ,% ($ %6-(--.!7.&)*8.'&/-.&%-.2 &#& 2&"8% !.2%*-" )'&*"% (.1 !)*,.2(-")"3(# 3 2$ 3 '&,)*8-*,&(-*"&)&%!",)'&$ %%!+/ *)" .-% .,-"8( # .(%&)"4(!#+%&1 (.-# B&0&"(1#% 6.(%&)"4(.-7$&/-0,2*-$ '(.-'"+$-#3$4, $-&, $&2"(!+,2"*4(-$*.,6()-7,-$ ).8-) 5*" )"+*.% /% )'&)4 &(4/% 0)'&*"% $+.-" +(&'!)" ! 2(-")" ! %(&. 8) 5,2*%!%&.&%-!..% '&&%-% &'#$ %%!$+.-" (-" % &"&$'&.-*&()" !$+.-" +(&'-().*3. 5" ,8)%!$+.-% *-#"&!..&, #*"/!$!)" $+( 2+&, .-*(--!%!$+.-"+ )" !&) 3% 5 (&$(-"%4,.-)"8-1, *&,+.%% ?&,)*,% %&,!"+#*+(-(&$(-")" !&"&%8&) 5% $#%%).- &.B!)**&,-!3*"&,&".!&.'&.%% ) 5.2*-$!"'(. -(--. !"+#*+( 5!$*( 8+&)*(.!3)*+ )*&(-.%3&%'&+.!3-/ ,2 ,-% "+,81 , % '&*(D$-'&".0"+#*+("*4((&. 8--) 5 %.!% / !"&-(--B%,**.2% "*4(B!" )"B,-!3) 5% ,-&(/#% !%&# *>-(--.!!)*, 5!%-$.2%! )*&*% !).-.!, )""+#*+(&,- Co powinno si wiedzie! o kulturze? ' , ,/1,"2345,,/ 1,-1,/ 0,-0 C Z Ę Ś Ć 1 86 Co powinno si wiedzie! o kulturze? &-,+/6,*"&7 , 1,! ,/-1+ ,$ !-,, 1+,, E ;.-$(4/% 3) 5"+#*+(-)-%"(*-.% 2-(--"+#*+(&,: F ?&! 2&$4,'(.-"8-(--.! "+#*+( E %!G,2'() #+%*(% $*( 8-%*$*. ) !).-'(&# $4,)'&8.)*,, #&"+#*+(&,-, 3/3-) 5%'.2$ (%*$ ,2,-(%-$')*, +(&'!)" $ 2'(.-&*+!%*%*$*,-'&, G )*%4,) 5% #'(&#$-*&*-.3?&#)" ;.-+,/)./%). )'&8.)*,&!)*'(.-&*&,%%*&(&.!+,-.,% : F '(4+!)'&(.3. 0# )*5),& +#+ &%-'&*(,&(.# )*5*&& $&/%.!10,2,&!!&"&# -)*5'% "&(.-)*!3.2&)*5'%-; G(48'(.1#G '&&.% ;.-%*!'&)*, $&/).'&, . 0&1&2,-$ % $ 5.-"+#*+(&,!: Do podręcznika przygotowano stronę internetową www.empi2.pl/wok na której zamieściliśmy propozycje mul(medialne do części III „Kultura artystyczna XX wieku”. Znajdują się tam: – propozycje mul(medialne dotyczące XX-wiecznego teatru i filmu, muzyki kompozytorskiej XX wieku, – linki internetowe prowadzące do galerii internetowych słynnych muzeów, w których można obejrzeć reprodukcje omawianych w podręczniku dzieł z zakresu malarstwa, rzeźby i architektury oraz odsłuchać i obejrzeć wykonania dzieł wybitnych kompozytorów. Ponadto na naszej stronie umieściliśmy ułatwiający lekturę podręcznika e-słownik trudniejszych terminów.