Mój Pamiętnik

ĆWICZENIE 2 : ZNAKOWANIE BYDŁA
1. IDENTYFIKACJĘ BYDŁA można przeprowadzić na podstawie:
 Znakowania (kolczykowanie, wymrażanie, malowanie, zakładanie opasek, wypalanie)
 Rysunku konturów umaszczenia u bydła łaciatego
 Fotografii
 Badania serologicznego krwi, polimorfizmu białek
 Odcisku śluzawicy
2. WSPÓŁCZESNE, DOBRE OZNAKOWANIE ZWIERZĘCIA musi spełniać następujące wymogi:
 Trwałe i wiarygodne tzn. numer czy znak związany ze zwierzęciem musi mu towarzyszyć od chwili
oznakowania, aż do śmierci bez zmian czy zniekształceń.
 Uniemożliwiające zmiany, zamierzone czy przypadkowe
 Łatwe do wykonania
 Nie powinno nadmiernie stresować zwierząt i powodować zbyt dużego czy długotrwałego bólu.
3. SYSTEM IACS – to zintegrowany system zarządzania i kontroli systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt,
upraw i produkcji żywności, związanymi z limitami i dopłatami do produkcji.
Cele systemu IRZ (Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt) jest:
 Ujednolicenie identyfikacji zwierząt – system jest wykorzystywany w szczególności do ustalenia
miejsc pobytu i pomieszczeń zwierząt.
 Zapewnienie bezpieczeństwa żywności zgodnie wymogami UE
 Uzyskanie pełnego dostępu do rynku produktów pochodzenia zwierzęcego innych państw
członkowskich UE
 Wspieranie służb hodowlanych
Na system IRZ, obejmujący bydło, składają się następujące elementy:
 Rejestracja zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stada tych zwierząt (Centralna Baza
Danych)
 Znaki identyfikacyjne – kolczyki
 Paszporty bydła
 Księgi rejestracji prowadzone przez posiadacza w siedzibie stada odrębnie dla poszczególnych
gatunków zwierząt
4. OZNAKOWANIE ZWIERZĄT – polega na założeniu na obu małżowinach usznych kolczyków albo jego
duplikatu kolczyka z numerem identyfikacyjnym zwierzętom gospodarskim, umożliwiając dokonanie
indywidualnej identyfikacji każdej sztuki. Kolczyki składają się z dwóch części „żeńskiej” i „męskiej”,
zakładane odpowiednio z przodu i z tyłu ucha. Wykonane są z giętkiego tworzywa.
Na kolczykach dla bydła znajdując się :
 14 znakowy numer identyfikacyjny zwierzęcia
o 2 pierwsze to litery PL
o 2 następne cyfry to numer serii kolczyka
o 9 następne cyfry to numer zwierzęcia
o Ostatni znak to cyfra kontrola
 Znak graficzny Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
 Kod kreskowy
5. MLEKO – wydzielina gruczołu mlecznego krowy, uzyskane przez wydojenie w okresie laktacji (od 6 dnia
po wycieleniu do zasuszenia krowy, jednak nie później niż do 21 dnia przed następnym wycieleniem),
wykazująca prawidłowe cechy organoleptyczne, do której nic nie dodano i nic nie odjęto. W celu
wyprodukowania 1 litra mleka przez wymię musi przepłynąć 450-550 litrów krwi. Jeżeli krowa między
pierwszym a drugim wydojem wytwarza 16kg mleka, to przez wymię w tym czasie musi przepłynąć 7500
litrów krwi, tzn. cała krew w układzie krwionośnym musi w ciągu 12 godzin 150 razy przepłynąć przez wymię.
Cukier laktoza i białko kazeina są charakterystyczne tylko dla mleka.
6. OCENA WYMIENIA – Kształt i budowa wymienia ma bardzo duże znaczenie, ponieważ w bezpośredni
sposób wpływają na: Ilość mleka, sprawność doju i odporność tego narządu na choroby. Kształt wymienia ma
szczególne znaczenie dla prawidłowego przebiegu doju mechanicznego.
a) OCENIAJĄC WYMIĘ NALEŻY ZWRÓCIĆ UWAGĘ NA:
 Stosunek ilościowy tkanki gruczołowej do tkanki łącznej – najlepiej go oceniać bezpośrednio
przed dojeniem i po jego zakończeniu przez badanie pulsacyjne (dotykiem). Wymię gruczołowym o
dużym udziale tkanki gruczołowej (pożądane), przed dojem jest duże i ma silnie napiętą skórę, a po
doju staje się małe i zwiotczałe. Wymię o przewadze tkanki łącznej (niepożądane) jest mało
elastyczne, a po wydojeniu jego wielkość zmienia się w niewielkim stopniu.
 Skórę – która powinna być cienka z widoczną siecią naczyń krwionośnych, pokryta krótkim,
delikatnym i błyszczącym włosem.
 Kształt wymienia
o Wymię skrzynkowate (miskowe) – o najbardziej pożądanym kształcie, ma szeroką podstawę,
jest daleko wysunięte do przodu i do tyłu, głębokie o równomiernym rozwoju
poszczególnych ćwiartek i symetrycznym rozstawieniu strzyków.
o Wymię kuliste – ma mniejszą podstawę i mniejszą pojemność oraz może wykazywać
skłonność do obwisłości po kilku laktacjach.
o Wymię obwisłe – najmniej przydatne do doju mechanicznego, na najczęściej nieprawidłowe
rozstawienie strzyków ze względu na małą podstawę wymienia, obwisłość pogłębia się po
kilku laktacjach. W wymionach tego typu istnieje zacna dysproporcja w ilości wydzielanego
mleka przez przednią i tylną połowę, co jest bardzo niepożądane przy doju mechanicznym.
Wśród wymion obwisłych wyróżnia się:
 Wymiona piętrowe – o słabiej wykształconych ćwiartkach przednich niż tylnych
 Wymię kozie – o bardzo słabo wykształconych ćwiartkach przednich, tylne natomiast
są duże, nisko opuszczone i położone między podudziami.
 Zawieszenie wymienia – położenie wymienia w stosunku do kończyn tylnych: sromowo-brzuszne,
brzuszne i sromowe.
 Położenie wymienia – ze względu na wymogi doju mechanicznego nasada strzyków powinna
znajdować się na wysokości stawu skokowego. Odległość od nasady strzyków do stanowiska nie
powinna być mniejsza niż 50cm.
 Kształt, wielkość i rozstawienie strzyków powinny mieć kształt cylindryczny, długość 5-8cm,
średnicę 2,5-3,2cm i powinny być ustawione pionowo. Strzyki przednie są nieco dłuższe i z reguły
szerzej rozstawione, pożądane jest jednak, aby były rozstawione w miarę równomiernie. Wady
strzyków: nieprawidłowa długość, niewłaściwa średnica, nieodpowiedni kształt. Kształty strzyków:
o Cylindryczny – normalny, na całej długości równomiernie grube.
o Stożkowaty, lejkowaty – u podstawy szeroki i zwężający się ku dołowi.
o Rozdęty, butelkowaty – u nasady błoniasto rozszerzony.
o Dzwonkowaty – wierzchołek strzyka szerszy od jego nasady.
o Cienki – na całej długości, o średnicy <2cm.
 Wielkość wymienia – zależy od wielkości miednicy, ilości mleka zgromadzonego w tkance
gruczołowej, kolejnej laktacji, stadium fizjologicznego zwierzęcia. Zależy od długości, szerokości i
głębokości. Obwód podstawowy wymienia (100-120cm) ma związek ze związaniem wymienia z
tułowiem. Głębokość wymienia nie powinna sięgać poniżej stawu skokowego. Wraz ze wzrostem
głębokości wymienia wzrasta podatność na mastitis.
 System liniowej oceny typu i budowy – ocenie wymienia podlegają wszystkie krowy-pierwiastki,
córki buhajów testowych i ich rówieśnice utrzymywane w tych samych stadach, a także krowy
wytypowane na matki buhajów.
2









Zawieszenie przednie wymienia – ocena siły zwierząt przedniej części wymienia z powłokami
brzusznymi (luźne, mocne).
Zawieszenie tylne wymienia – ocena odległości między tylną łączącą guzy kulszowe, a tkanką
gruczołową w górnej części wymienia.
Więzadło środkowe wymienia – ocena stopnia zaznaczenia oraz głębokości więzadła zwłaszcza w
dolnej części wymienia.
Położenie wymienia – ocena odległości dla wymienia od stawu skokowego
Szerokość wymienia – ocena szerokości wymienia oglądanego od tyłu w miejscu jego zawieszenia.
Ustawienie strzyków tylnych
Ustawienie strzyków przednich
Długość strzyków – ocena długości strzyków przednich w stosunku do wzorca.
Charakter mleczny – ocena cech charakterystycznych dla bydła mlecznego opisanego we wzorcu ze
szczególnym zwróceniem uwagi na kąt ustawienia i otwartość żeber w połączeniu z płaskim
pozbawionym ordynarności kośćcem.
b) ZAWIESZENIE WYMIENIA JEST ŚCIŚLE ZWIĄZANY Z :
 Wydajnością mleczną
 Jest wskaźnikiem pojemności wymienia
 Więzadłem – utrzymuje ono wymię na odpowiednim poziomie oraz wpływa na łatwość doju i
powstawaniem ewentualnych urazów
 Odpowiednią długością strzyków – znacznie zmniejsza ryzyko występowania infekcji bakteryjnych
(strzyki bardzo długie 9pkt, najwyższa ilość komórek somatycznych) oraz wszelkich urazów podczas
doju mechanicznego (optimum 7-8cm).
 W ocenie tej cechy krowy, które uzyskały noty od 2-5pktów charakteryzowały się najniższym
stopniem brakowania.
c) WADY WYMIENIA
 Nierównomierny rozwój ćwiartek
 Wymię piętrowe
 Nieczynna ćwiartka
 Strzyki nie cylindryczne
 Lejkowata nasada strzyków
 Strzyki dodatkowe
 Przystrzyki, dodatkowe strzyki drożne
 Poprzeczne przewiązanie wymienia
 Wymię niewykształcone
 Wymię kozie
7. BYDŁO POSIADA UZĘBIENIE ZRÓŻNICOWANE W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU.
W okresie zębów mlecznych, stan uzębienia przedstawia poniższy schemat:
MPCI
ICPM
3000
0003
3004
4003 =
20 zębów
W okresie zębów stałych
MPCI
3300
3304
ICPM
0033
4033 =
32 zęby
8. WIEK NA PODSTAWIE WYGLĄDU ROGÓW: po wycieleniu mniej składników pokarmowych na
rogach (przewężenia) ich liczba określa ilość wycieleń. 15-18 miesięcy + 9 miesięcy.
3