rozdział

Różnorodność językowa
dla nauczyciela
Różnorodność i tolerancja
– bogactwo językowe krajów Unii Europejskiej
Korelacja międzyprzedmiotowa: język polski, język obcy nowożytny.
JĘZYK POLSKI/JĘZYK OBCY NOWOŻYTNY
Podstawa programowa:
• Język polski. Uczeń:
- świadomie posługuje się różnymi formami językowymi oraz (w wypowiedzi ustnej) mimiką,
gestykulacją, postawą ciała,
- uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą wypowiedzi innych, mówi na temat, prezentuje
własne zdanie i uzasadnia je.
• Język obcy nowożytny. Uczeń:
-w
spółdziała w grupie, np. w lekcyjnych oraz pozalekcyjnych językowych pracach projektowych,
- korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. encyklopedie, media) również za pomocą
technologii informacyjno-komunikacyjnej,
- posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).
Temat
Bogactwo językowe krajów Unii Europejskiej
(języki foniczne i migowe)
Cele lekcji
w języku
ucznia
Na lekcji dowiesz się:
- w jakich językach porozumiewają się obywatele Unii Europejskiej
i które z nich mają status języków urzędowych,
- co to są języki indoeuropejskie, jakie grupy języków do nich należą oraz co mają wspólnego,
- co może spowodować uszkodzenie słuchu, w jakim języku porozumiewają się ze sobą osoby nie( do)słyszące i na co warto zwrócić uwagę, aby móc porozumiewać się skutecznie.
180 minut
Kryteria
Po lekcji:
do oceny
- wyjaśnisz pojęcie rodziny języków indoeuropejskich, podasz gru(„nacobezu”) py należące do tej rodziny oraz przykłady języków mających status języka urzędowego Unii Europejskiej,
- podasz korzyści płynące z nauki języków obcych,
- podasz wskazówki ułatwiające porozumiewanie się z osobami
nie(do)słyszącymi.
Pytanie
kluczowe
W jaki sposób porozumiewają się obywatele Unii Europejskiej, jakich
języków używają oraz co ułatwia, a co utrudnia ich komunikację?
Metody
Burza mózgów, dyskusja, rozwiązywanie problemu, praca z komputerem, kalambury, plakat.
Materiały
Karty pracy, źródła informacji (Internet), mapa Unii Europejskiej,
dydaktyczne do wykonania plakatu dla każdej z grup: 1 większy arkusz papieru,
gazety i kolorowe czasopisma, klej, kredki lub farby plakatowe.
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
57
dla nauczyciela
Różnorodność językowa
I lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Wprowadzenie do tematu:
12 minut
Uczniowie w parach przypominają sobie nazwy znanych im języków
obcych. Następnie całą klasą w oparciu o kartę pracy nr 1 (Języki Unii
Europejskiej) sporządzają listę języków krajów należących do Unii
Europejskiej. Nazwy zapisywane są na tablicy i jednocześnie wpisywane przez każdego z uczniów do tabeli na karcie pracy nr 1 – lewa
strona tabeli.
Następnie uczniowie sprawdzają, kto w klasie potrafi porozumiewać
się w danym języku obcym – kto potrafi powiedzieć CZEŚĆ w tym
języku. Nauczyciel w oparciu o materiał dodatkowy może podać jako
ciekawostkę, jak brzmi TAK/NIE w wybranych językach.
Rozdanie uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
W 4-osobowych zespołach, w oparciu o mapę UE, uczniowie uzu- 15 minut
pełniają prawą stronę tabeli na karcie pracy nr 1 (Języki Unii Euro­
pejskiej) nazwami krajów UE, w których dany język jest językiem
urzędowym oraz próbują znaleźć odpowiedź na pytanie: Dlaczego
w Unii Europejskiej jest aż tyle języków urzędowych i jaką pełnią one
rolę – czemu służą, co ułatwiają (burza mózgów)?
Uczniowie otrzymują kartę pracy nr 2 (Cześć – tak samo, a może 10 minut
inaczej?) i analizują, jak w danym języku brzmi powitanie oraz
gdzie brzmi ono podobnie. Na podstawie karty pracy numer 1 i 2
uczniowie wspólnie próbują znaleźć odpowiedz na pytanie: Mieszkańcom których krajów Unii Europejskiej i dlaczego najłatwiej jest się
ze sobą porozumieć? (dyskusja); dodatkowo: Z mieszkańcami których krajów najłatwiej nam się porozumieć i dlaczego?
Podsumo­
wanie
Nauczyciel podsumowuje/ocenia pracę uczniów.
II lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
5 minut
3 minuty
Wprowadzenie do tematu:
10 minut
Uczniowie w 4-osobowych zespołach, wykorzystując Internet, uzupełniają schemat rodziny języków na karcie pracy nr 3 (Rodzina
języków europejskich), a następnie prezentują/porównują efekty
swojej pracy.
Rozdanie (przypomnienie) uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
58
Pracując w zespołach, uczniowie wyszukują w Internecie słowa, 10 minut
które brzmią podobnie w danej grupie językowej (germańskiej, romańskiej, słowiańskiej) – w oparciu o materiał dodatkowy nauczyciel może podać uczniom informację o tym, jak w poszczególnych
językach brzmi TAK/NIE. Można zastosować rywalizację zespołową
– który zespół w ciągu 10 minut znajdzie najwięcej takich słów.
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
Różnorodność językowa
dla nauczyciela
Część
właściwa
Pracując w zespołach uczniowie na bazie karty pracy nr 3 (Rodzina 15 minut
języków europejskich) i zaprezentowanych tam rodzajów alfabetu (uwaga: wymagane jest tu wprowadzenie nauczyciela), tworzą
swój własny „zespołowy” alfabet. Następnie każdy zespół dzieli się
na dwie grupy i wykorzystuje stworzony alfabet, aby wysłać do
siebie nawzajem zakodowaną wiadomość. Grupy rozszyfrowują
otrzymane wiadomości.
Podsumo­
wanie
Ocena koleżeńska (m.in. stworzonych alfabetów) + informacja 5 minut
zwrotna od nauczyciela.
Zadanie domowe: wybierz dwa języki, których chciał(a)byś się nauczyć i uzupełnij kartę pracy nr 4 (Będę poliglotą…).
III lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne
7 minut
(w tym krótkie omówienie zadania domowego – uczniowie informują wybranego kolegę/koleżankę, jakiego języka obcego chcieliby się nauczyć i dlaczego).
Część
nawiązująca
Wprowadzenie do tematu:
8 minut
Uczniowie w parach rozważają, co może spowodować uszkodzenie
słuchu – uzupełniają pierwszą część karty pracy nr 5 (Cichy język).
Następnie prezentują wyniki dyskusji oraz wspólnie dyskutuja nad
problemem, jakie mogą być konsekwencje uszkodzenia słuchu dla
sprawnej komunikacji.
Rozdanie (przypomnienie) uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Część
właściwa
W 4-osobowych zespołach, w oparciu o kartę pracy numer 5 (Cichy 5 minut
język), uczniowie rozważają, w jaki sposób skutecznie komunikować się z osobą z uszkodzonym zmysłem słuchu.
Pracując w zespołach uczniowie przygotowują w formie plakatu 20 minut
(kolażu) katalog praktycznych wskazówek, który ułatwi komunikację osoby słyszącej z nie(do)słyszącą. Do wykonania plakatu należy
wykorzystać gazety i kolorowe czasopisma (technika wydzierania).
Plakat można wzbogacić własnymi rysunkami. Uczniom można zaproponować konkurs na najładniejszy plakat.
Podsumo­
wanie
Ocena koleżeńska katalogu wskazówek i plakatów + informacja 5 minut
zwrotna od nauczyciela.
IV lekcja – przebieg
Część wstępna Czynności organizacyjne.
Część
nawiązująca
3 minuty
Wprowadzenie do tematu:
12 minut
Nauczyciel, wykorzystując materiały dodatkowe, wprowadza
uczniów w zagadnienia związane z językami migowymi.
W oparciu o dostępne strony internetowe o tej tematyce prezentuje, jak wygląda komunikacja w języku migowym (filmy w Internecie). Pyta o doświadczenia uczniów związane z tym językiem – czy
się spotkali, w jakich okolicznościach itp.
Rozdanie (przypomnienie) uczniom celów lekcji i kryteriów oceny (może być na ekranie).
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
59
dla nauczyciela
Część
właściwa
Różnorodność językowa
Uczniowie w oparciu o kartę pracy nr 6 (Język czy języki migo­ 10 minut
we?) zapoznają się z Polskim Alfabetem Palcowym. Następnie próbują przedstawić się reszcie klasy, wykorzystując ten alfabet.
Nauczyciel dzieli klasę na dwie drużyny i realizuje grę towarzyską 15 minut
„Kalambury” według opisu na karcie pracy nr 6 (Język czy języki
migowe?).
Podsumo­
wanie
Nauczyciel podsumowuje/ocenia pracę uczniów.
Wszystkie załączniki do pobrania ze strony projektu.
60
Być odpowiedzialnym Europejczykiem
5 minut