A. Zrealizowane zadania badawcze 1. Celem polityki wobec BIZ jest
Transkrypt
A. Zrealizowane zadania badawcze 1. Celem polityki wobec BIZ jest
Nr wniosku: 200742, nr raportu: 19978. Kierownik (z rap.): dr hab. Zbigniew Zimny A. Zrealizowane zadania badawcze 1. Celem polityki wobec BIZ jest osiąganie korzyści i unikanie kosztów BIZ. Pierwszym zadaniem badawczym stała się identyfikacja i wybór kosztów i korzyści do zbadania, ponieważ jest ich wiele. Wyboru dokonałem po analizie teorii BIZ/KTN, które identyfikują unikalne cechy KTN w porównaniu do przedsiębiorstw krajowych. Z tych cech wynikają główne koszty i korzyści − czyli negatywne i pozytywne skutki BIZ dla kraju przyjmującego. 2. Następnie przeprowadziłem analizę tych skutków (dla produktywności, płac, firm krajowych oraz napływu kapitału i inwestycji krajowych) i przeszedłem do badania polityki, dzieląc ją na trzy rodzaje − przyciąganie, korzystanie i unikanie kosztów – chociaż granice między dwoma pierwszymi rodzajami czasami się zacierają, zwłaszcza w przypadku zachęt inwestycyjnych, które mogą służyć zarówno przyciąganiu BIZ jak i odnoszeniu z nich korzyści. 3. Następnie zbadałem trzy rodzaje polityki, w większości przypadków umieszczając każdą z nich w kontekście podstawowych zagadnień z nią związanych. Na przykład, omówienie polityki przeciwdziałania unikaniu podatków przez KTN poprzedziłem wyjaśnieniem systemu podatków międzynarodowych, technik unikania podatków i rolą rajów podatkowych i jednostek specjalnego przeznaczenia. Podobnie podszedłem do zachęt inwestycyjnych, które traktuję jako instrument osiągania korzyści z BIZ, związany na ogół ze specjalnymi strefami ekonomicznymi. Podejmując zadanie badawcze objaśnienia restrykcji jako instrumentu unikania niekorzyści z BIZ, skończyłem je w znacznie szerszym zakresie zbadaniem wszystkich sposobów wyznaczania granic dla kapitału zagranicznego. 4. Ostatnim zadaniem było zbadanie polityki odnoszenia trwałych korzyści z BIZ. Analizę odniosłem do Polski, argumentując, że, w zależności od polityki, BIZ mogą być wykorzystane jako środek pokonywania pułapki średniego dochodu lub też stać się częścią tej pułapki. B. Działania Kluczowe działania obejmowały: (1) Studia zagranicznej i polskiej literatury w każdym podjętym temacie; (2) dyskusje i wywiady z politykami gospodarczymi, kierownictwem i pracownikami agencji promocji BIZ oraz naukowcami w pięciu krajach i w Polsce (w sumie odbyłem ok. 60 spotkań); (3) wywiady i dyskusje z pracownikami biur obsługi inwestorów, stref ekonomicznych i firm zagranicznych w trzech polskich miastach (ok. 30 spotkań); (4) Identyfikacja i pozyskanie danych statystycznych, przetworzenie ich w analityczne tabele i rysunki; (5) zbieranie materiałów i informacji do studiów przypadków z literatury, wywiadów, prasy fachowej i Internetu; (6) Praca nad tekstem raportu końcowego. C. Znaczenie Jak już wspomniałem, polska literatura przedmiotu BIZ/KTN jest obszerna, ale nie było w niej pozycji o polityce wobec BIZ. Projekt w znacznym stopniu wypełnia tę lukę, obejmując większość ważnych zagadnień tej polityki na świecie i w Polsce, badając je dogłębnie i odzwierciedlając stan wiedzy światowej. Podejmując nowe zagadnienia, takie jak wyznaczanie granic dla BIZ, i analizując znane w inny sposób, dodaje do istniejącej wiedzy. Może stanowić pożyteczną podstawę dalszych badań na ten temat. Koniec projektu zbiegł się czasie z ogłoszeniem nowej strategii gospodarczej, zamiaru opierania rozwoju na kapitale krajowym, a nie zagranicznym, a także z protestami przeciwko globalizacji, która jest w znacznej mierze kojarzona z działalnością KTN. Ożywiło to ponownie debatę o roli BIZ w gospodarce, ich korzyściach i kosztach i o polityce względem BIZ. Debata nadaje wynikom projektu szerszego znaczenia społecznego, a nie tylko znaczenia dla wąskiego grona specjalistów. Raport końcowy jest głosem w debacie i może też być zasobem analitycznym, informującym dyskusję. Identyfikuje on bowiem kluczowe kierunki działań niezbędnych do dalszego przyciągania BIZ, odnoszenia z nich korzyści i ograniczania kosztów.