pobierz plik

Warszawa, 9 grudnia 2014 r.
Pan
Wojciech Kwaśniak
Zastępca Przewodniczącego
Komisja Nadzoru Finansowego
W odpowiedzi na pismo z dnia 27 listopada 2014 r. (nr DRB/DRB_II/0735/11/12/2014/KP)
zawierające nową wersję projektu nowej rekomendacji P dotyczącej systemu monitorowania
płynności finansowej banków przekazujemy w załączeniu uwagi sektora bankowego do
proponowanego tekstu rekomendacji.
Wyrażamy jednocześnie podziękowanie za uwzględnienie w toku dotychczasowych prac
Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego większości uwag zgłoszonych przez sektor bankowy oraz za
merytorycznie wysoko ocenione robocze spotkanie przedstawicieli Urzędu i banków poświęcone
temu projektowi.
Liczymy, że kolejne, relatywnie niewielkie uwagi sektora bankowego, zostaną również
uwzględnione w dalszych pracach Urzędu, tak aby uczynić projekt jeszcze czytelniejszym dla
adresatów.
1
Uwagi sektora bankowego
do projektu rekomendacji P dotyczącej systemu monitorowania płynności finansowej banków
UWAGA OGÓLNA
1. Zgodnie
z
rekomendacją
sektora
bankowego
przedstawioną
na
spotkaniu
z
przedstawicielami Urzędu KNF proponujemy przesunąć termin najpóźniejszego wdrożenia
nowej rekomendacji na koniec 2015 r. Ta prośba jest podyktowana koniecznością
dostosowania się banków do nowych wymogów ilościowych w zakresie raportowania
wskaźnika płynności w pierwszych kwartałach 2015 r. Po zakończeniu tych prac będzie można
podjąć efektywne prace nad wdrożeniem nowej rekomendacji P. Trzeba też pamiętać, że dziś
już istnieje rekomendacja P, więc nie ma zagrożenia, że w sektorze bankowym nie będą
stosowane żadne rekomendacje nadzorcze w zakresie zarządzania płynnością finansową.
2. W nowym projekcie rekomendacji nie uwzględniono postulatów sektora bankowego
dotyczących potrzeby specyficznego potraktowania banków działających w systemie ochrony
instytucjonalnej (IPS). Jeśli zgodnie z odrębnymi regulacjami banki, w tym banki spółdzielcze,
mają tworzyć system ochrony instytucjonalnej, to jedną z podstawowych przesłanek jego
utworzenia i funkcjonowania jest konieczność wprowadzenia zmian systemowych na skutek
nowego podejścia do zasad zarządzania płynnością w grupie/zrzeszeniu. Dlatego też
podtrzymujemy naszą wcześniejszą uwagę, że po utworzeniu IPS banki wchodzące w jego
skład powinny być oceniane w zakresie stosowania rekomendacji P jako całość. Projekt
rekomendacji zakłada m.in. tworzenie nadwyżki płynności, będącej swoistym uzupełnieniem
ilościowych norm płynności wynikających z rozporządzenia CRR i aktu delegowanego do
niego. Odmienne podejście podmiotowe w zakresie tworzenia bezpiecznych buforów
płynnościowych zgodnie z regulacjami unijnymi i z rekomendacją KNF nie ma uzasadnienia, a
tworzy niezrozumiałą konstrukcję i problemy w zarządzaniu płynnością w całym systemie.
Warto w tym miejscu podać chociażby przykład wymogu w zakresie zachowywania płynności
środdziennej (też podnoszony już poprzednio przez sektor bankowy w korespondencji do
KNF), gdzie zobowiązuje się banki do jej utrzymywania, podczas gdy banki te nie mają
swojego rachunku bankowego w banku centralnym, nie biorą bezpośredniego udziału w
rozliczeniach pieniężnych przeprowadzanych w Krajowej Izbie Rozliczeniowej, ale muszą
zarządzać płynnością śróddzienną. Z tej racji celowość nakładania na banki spółdzielcze
2
identycznych wymogów w zakresie płynności śróddziennej (analogicznych jak w bankach
komercyjnych) jest mocno ograniczona, tym bardziej, że uczestnicy IPS mają nałożone
obowiązki w zakresie wzajemnej odpowiedzialności za zobowiązania innych uczestników
systemu.
3. Proponujemy ponowne przejrzenie tekstu całej rekomendacji pod kątem zamiennego
stosowania pojęcia głównych i istotnych linii biznesowych i wprowadzić ujednolicenie
terminologii.
UWAGI SZCZEGÓŁOWE
Słowniczek pojęć:
1. Proponujemy dodać do słownika definicję „apetytu na ryzyko banku”. W opinii części
banków definicja tego pojęcia jest różna także w poszczególnych rekomendacjach Komisji
Nadzoru Finansowego (rekomendacje S i T versus rekomendacja M), stąd zasadne jest
dodanie takiej definicji także w rekomendacji P. Podnoszona jest także wątpliwość, czy
określony w strategii banku minimalny poziom wskaźnika dla ryzyka płynności jest
‘apetytem na ryzyko” czy „tolerancją na ryzyko”.
2. W definicji luki płynności (kontraktowej) i definicji luki płynności (urealnionej) pojawia się
dyspozycja, że zestawienie niedopasowania jest sporządzane każdego dnia roboczego.
sugerujemy usunięcie tego zapisu, gdyż definicja luki nie powinna determinować
częstotliwości jej wyliczania, tylko definiować samo pojęcie. Mniejsze banki podnoszą
uwagę, że zgodnie z rekomendacjami KNF regulacje wewnętrzne mają odpowiadać
charakterowi, rozmiarowi i skali działalności i złożoności modelu biznesowego oraz
profilowi ryzyka banku, a więc należy uznać, że nie wszystkie banki muszą generować
raporty luki płynności na każdy dzień.
3
3. Część banków wnosi jednocześnie o doprecyzowanie
następujących sformułowań:
a. klauzule regresywne w sprzedaży aktywów,
b. pozaumowne „zobowiązania” banku,
c. zdarzenia progowe w obszarze płynności,
d. niepotwierdzone transakcje.
lub
zdefiniowanie
Rekomendacja 1
1. W rekomendacji 1.4 w definicji tolerancji na ryzyko wskazuje się, że powinna ona m.in.
określać sytuacje, w których bank nie będzie w staniu utrzymać płynności. W nawiązaniu
do wcześniejszej uwagi dotyczącej definicji apetytu na ryzyko, banki podnoszą
wątpliwość, czy taka definicja tolerancji na ryzyko nie powoduje zamazania rozdziału
między tolerancją a apetytem na ryzyko, który ma definiować maksymalną ekspozycję na
ryzyko. Wydaje się, że w obecnej formie zapis zdaje się nakazywać, aby tolerancja na
ryzyko płynności była definiowana również jako miara typu „horyzont przetrwania” dla
scenariuszy, dla których bank nie będzie w stanie utrzymywać płynności, co jest
niezrozumiałe w kontekście konieczności ustanowienia limitów w oparciu o wyniki tychże
scenariuszy kryzysowych.
2. W rekomendacji 1.7 banki zgadzają się, że konieczne jest określanie zapotrzebowania na
płynność generowanego przez główne linie biznesowe m.in. poprzez analizy planów
finansowych i budżetowych. Zarządzanie płynnością oparte jest na koncepcji
scentralizowanego zarządzania płynnością poprzez wyznaczenie jednej jednostki
odpowiedzialnej za zapewnienie płynności dla całego Banku. Koszt płynności
odzwierciedlony jest w ramach transferu funduszy pomiędzy poszczególnymi liniami
biznesowymi. W sytuacji tak ustrukturyzowanego modelu zarządzania płynnością oraz
wypracowaniu odpowiedniego systemu cen transferowych zarządzanie pozycją
płynnościową na poziomie linii biznesowych oraz nałożenie limitów ryzyka płynności na
poszczególne linie biznesowe nie jest uzasadnione. Z tego względu banki proponują:
- usunięcie z rekomendacji 1.7 zapisów dotyczących polityki zarządzania ryzykiem
płynności w zakresie zarządzania płynnością w głównych liniach biznesowych, a ponadto:
- usunięcie z rekomendacji 9.1 zapisów dotyczących ustalania limitów płynności do
zarządzania płynnością na bazie dziennej w obszarze linii biznesowych z projektu
rekomendacji,
- usunięcie z rekomendacji 10.3 zapisów dotyczących stress testów w zakresie pozycji
4
płynnościowej
głównych
jednostek
biznesowych,
- usunięcie z rekomendacji 15 zapisu, ze bank powinien zarządzać ekspozycją na ryzyko
płynności na poziomie istotnych linii biznesowych.
Rekomendacja 6
1. Prosimy o zamianę interpunkcji w rekomendacji 6.1 w następującej części „dla
wszystkich podmiotów grupy kapitałowej, oddziałów i jednostek zależnych w krajach,
w których prowadzi działalność oraz dla zrzeszenia w przypadku banków
zrzeszających banki spółdzielcze i dla zrzeszonych banków spółdzielczych,”. Naszym
zdaniem przecinek przed słowem oddziałów powinien zostać zastąpiony średnikiem,
tak aby nie było wątpliwości, że chodzi o oddziały zagraniczne, a nie o np. sieć
oddziałów detalicznych/korporacyjnych i że banki mają identyfikować ryzyko na
poziomie poszczególnych placówek sieci.
2. W rekomendacji 6.14 zgłaszamy prośbę o doprecyzowanie, o którą lukę płynności
(kontraktową czy urealnioną) chodzi w tym zapisie.
3. W rekomendacji 6.16 warto zastanowić się, czy nie byłoby bardziej zasadnym
rekomendowanie dokonania analizy przyszłych przepływów a nie dokonywanie pomiaru.
Rekomendacja 9
1. W rekomendacji 9.1 powielamy uwagę przedstawioną już przy rekomendacji 1.7. W sytuacji
scentralizowanego zarządzania płynnością oraz wypracowania odpowiedniego systemu cen
transferowych uwzględniającą koszty płynności (zgodnie z rekomendacją 14), nałożenie
limitów ryzyka płynności na poszczególne linie biznesowe nie wydaje się logiczne.
2. W rekomendacji 9.5. ze względu na powołane w bankach komitety dedykowane do
nadzorowania procesów zarządzania płynnością, w których zasiadają członkowie zarządu,
proponujemy – zgodnie z szeroką dyskusją prowadzoną na spotkaniu w ZBP - zmienić zapisy,
tak, aby informację na ten temat uzyskiwały na bieżąco członkowie komitetu ALCO,
natomiast wszyscy członkowie zarządu otrzymywali tylko raport w tej sprawie w przypadku
wystąpienia przekroczenia na najbliższym posiedzeniu zarządu banku. Alternatywnie można
zaproponować następujący zapis tej rekomendacji: „Informacja o przekroczeniu limitów
5
każdorazowo powinna być przedstawiona zarządowi banku lub powołanym do celu
nadzorowania zarządzania płynnością odpowiednim komitetom”.
Rekomendacja 13
1. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret drugie jest mowa o lokatach overnight. Naszym zdaniem
zapis wymaga modyfikacji, gdyż zgodnie z rekomendacją 13.7 część podstawowa
nadwyżki płynności powinna być wyznaczona tak, by właściwy dla niej horyzont przeżycia
wynosił co najmniej 1 tydzień. Wydaje się zatem, że przy zachowaniu zasady określonej
w rekomendacji 13.5 („nadwyżka płynności pozwalała bankowi na przetrwanie każdego
dnia tego okresu zgodnie z kumulującymi się kolejno przepływami”), w pkt. 13.3 a)
drugie tiret należałoby uwzględnić nie tylko lokaty O/N, lecz także lokaty rynku
pieniężnego
o
dłuższym
terminie,
odpowiadającym
horyzontowi
przeżycia
i
„domykającym” kumulujące się w tym horyzoncie wypływy.
2. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret trzecie rozumiemy wolę jednolitego podejścia w
stosunku do regulacji, jednak na potrzeby definicji nadwyżki płynności nie powinna być
uwzględniana nadwyżka w okresie określania nadwyżki (odpowiednio tydzień i miesiąc).
Zaproponowane podejście będzie bowiem oznaczać, że w sytuacji zbliżającego się końca
okresu rozliczenia rezerwy obowiązkowej banki, które zbudowały zapas salda w ostatnich
dniach rezerwy będą obserwowały istotny wzrost nadwyżki, po czym ostatniego dnia
rezerwy nastąpi spadek wynikający z nowego okresu rezerwy, pomimo braku zmiany
rzeczywistej sytuacji płynnościowej banku w horyzoncie miesiąca. Warto zastanowić się,
czy należy ograniczać się do końca okresu obliczania rezerwy obowiązkowej, jeśli termin
przykładowo jednego tygodnia wygasa już po zakończeniu okresu obliczania rezerwy
obowiązkowej.
3. W rekomendacji 13.3 lit a) tiret ostatnie przy zapisie bądź podobne instrumenty
proponujemy także wprost wymienić choćby bony pieniężne NBP lub nawet ujęcie
szersze, czyli zaliczenie do nich wszystkich papierów wartościowych dopuszczonych przez
NBP jako zabezpieczenie dla kredytu lombardowego, technicznego czy operacji repo.
4. W zapisie rekomendacji 13.11 wydaje się, że należy doprecyzować raz jeszcze, że
nadwyżka ma być także utrzymywana w danej walucie. Istniejący zapis może sugerować,
że chodzi o dowolną walutę lub wszystkie waluty.
5. Rekomendacje S i T nałożyły silne ograniczenia możliwości rozwoju nowej akcji
kredytowej w walutach innych niż PLN. Obecne portfele banków w walutach obcych są
zatem głównie portfelami zbudowanymi w latach poprzednich. Finansowanie tych pozycji
6
odbywa się za pomocą: 1) FX swapów, 2) basis swapów, 3) emisji obligacji w walutach
obcych, 4) linii kredytowych w walutach obcych. Posiadanie przez bank płynnego portfela
obligacji („bufor płynności”) statystycznie może poprawiać jakość wskaźników, choć
merytorycznie nie ma uzasadnienia, bo bank nie spodziewa się wypływu środków obcych.
Jednocześnie jego budowa niesie ze sobą dodatkowe konsekwencje: 1) powoduje
zwiększenie walutowych potrzeb (finansowanie portfela obligacji), 2) jeśli portfel
obligacji walutowych finansowany byłby przez zakup walut na rynku, otwiera się pozycja
walutowa oraz pozycja w stopie procentowej. Oba rozwiązania komplikują, a nie
upraszczają profil ryzyka banku, z niewielką korzyścią w postaci statystycznej poprawy
wskaźników. Banki zwracają się z prośbą o ponowne (po dyskusji na spotkaniu w ZBP)
przeanalizowanie przyczyny i skutków wprowadzenia zapisu w świetle wcześniej
wydanych rekomendacji KNF oraz potencjalnie negatywnego wpływu budowy takiego
bufora na profil ryzyka rynkowego, kredytowego i płynnościowego banków.
Rekomendacja 14
1. W rekomendacji 14.4 proponujemy dopisać, że jednostka lub komórka powinna być
niezależna od działalności biznesowej. Utrzymanie samego określenia „niezależna”
nic nie mówi o rodzaju niezależności. Rozumiemy, że projektodawcy nie chodzi o
bezpośrednią podległość jednostki prezesowi zarządu.
2. W rekomendacji 14.4 lit. a) proponujemy zamienić wyrażenie „zyskiem z FTP” na
wyrażenie „wynikiem na rozliczeniach wewnętrznych (FTP)”.
3. W rekomendacji 14. 5 warto zastanowić się, czy proponowany zapis może kolidować
z niezależnością, o której mowa w rekomendacji 14.4. Istotną cechą systemu wyceny
transferu funduszy powinna być transparentność, która jest dobrze opisana w
rekomendacjach 14.7 b i d. Warto zatem rozważyć skreślenie tej rekomendacji, co
powinno nie powodować straty dla całej rekomendacji, a byłoby z korzyścią dla
jasności przekazu i jego jednoznaczności.
4. W rekomendacji 14.7 lit. f) proponujemy dopisać, że chodzi o składniki odsetkowych
aktywów i pasywów.
5. W rekomendacji 14.7 lit. h) zwracamy uwagę, że nie ma definicji kosztów
bezpośrednich i pośrednich. Czy zatem chodzi o koszty bezpośrednie jako koszty
odsetkowe? Warto tą kwestię uszczegółowić.
6. W rekomendacji 14.8 proponujemy rozważyć skreślenie lit d). Udział tych pozycji w
bilansie i ich znaczenie często jest marginalne, a umieszczenie ich w katalogu
7
„znaczących aktywów i pasywów” objętych rozliczeniami transferowymi niejako
obowiązkowo, obok depozytów na żądanie i udzielonych linii wydaje się naruszać
zasadę proporcjonalności. Można też dopisać odniesienie, że chodzi o przypadki, gdy
ich znaczenie jest istotne. Takie podejście nie wykluczy możliwości ich ujmowania
przez banki, dla których stanowią one znaczący składnik aktywów/pasywów.
7. W rekomendacji 14.9 proponujemy zrezygnować ze słowa „częste” w odniesieniu do
konieczności korygowania krzywej referencyjnej. Oczywiście korygowanie krzywej
referencyjnej jest konieczne, ale uznawanie, czy powinno ono być częste czy rzadkie
jest niepotrzebnym wartościowaniem i trudno to jednoznacznie stwierdzić.
8. W rekomendacji 14.9 lit c) banki proponują rozważyć użycie zamiast jednakowego
średniego okresu zwrotu (duration) jednakowego oczekiwanego harmonogramu
przepływów kapitałowych. Uzasadniają to argumentem, że średni okres zwrotu jest
zbyt słabym warunkiem jednakowej wartości lub kosztu.
Rekomendacja 16
1. W rekomendacji 16.1 lit. b) system informacji zarządczej ma umożliwić obliczenia
pozycji płynności we wszystkich walutach i oddziałach co oznacza uogólnienie
wymagania w stosunku do wcześniejszych zapisów. Proponujemy konsekwentne
uszczegółowienie polegające na zapisaniu, iż chodzi o „wszystkie główne/istotne
waluty”, w których występuje ekspozycja na ryzyko, natomiast oddziały winny być
traktowane analogicznie jak w uwadze dotyczącej rekomendacji 6.1.
2. Prosimy o dostosowanie zapisów rekomendacji 16.3 do wcześniejszej uwagi zgłoszonej do
rekomendacji 9.5. Proponujemy następujący zapis tej rekomendacji: „Raportowanie miar
ryzyka powinno mieć wysoką częstotliwość, np. dzienne raportowanie do osób
odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykiem płynności, na każdym posiedzeniu zarządu
lub powołanym do celu nadzorowania zarządzania płynnością odpowiednim
komitetom w normalnych warunkach rynkowych oraz zwiększenie częstotliwości
raportowania w razie wystąpienia sytuacji kryzysowej.”
Rekomendacja 17
1. W rekomendacji 17.5 końcowy fragment w brzmieniu „[…]także pod kątem zgodności
z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi.” dotyczy czynności
wykonywanych przez komórkę compliance. Ponadto zapis ten jest w naszej ocenie niezgodny
8
z art. 9c pkt 2 prawa bankowego, zgodnie z którym kontrola wewnętrzna składa się z 3
elementów, w tym compliance. Nakładanie na audyt kontroli zgodności jest niezgodne także
ze standardami audytu, ponieważ to audyt wykonywałby kontrolę zgodności a następnie sam
weryfikowałby, czy kontrola zgodności jest wykonywana. Prosimy o usunięcie tej
niezgodności.
Rekomendacja 18
1. W tej rekomendacji jest mowa o publicznych ujawnieniach umożliwiających uczestnikom
rynku dokonanie oceny sytuacji płynnościowej banku. Powstaje wątpliwość, czy należy takie
ujawnienia rozumieć jako skierowane tylko do uczestników rynku.
Przygotował:
Mariusz Zygierewicz
9