docArtykuł zawiera 268267 znaków ze spacjami + grafika
download 
Reklamacja Transkrypt
Artykuł zawiera 268267 znaków ze spacjami + grafika
DOBROSTAN A STAN ZDROWIA ROZDZIAŁ XVII Katedra Pielęgniarstwa i Zdrowia Publicznego, Wydział Pedagogiki i Nauk o Zdrowiu Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości in Ostrowiec Św. Faculty of Pedagogy and Health Sciences, Department of Nursing and Public Health University of Business and Entrepreneurship, Ostrowiec Świętokrzyski 1 2 Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytet Medyczny in Lublin Faculty of Health Sciences Department of Family Medicine and Community Nursing, Medical University of Lublin BOŻENA ZBOINA1, BARBARA ŚLUSARSKA1,2, MARTA SŁABCZYŃSKA1 Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej Selected elements determining the quality of life of patients after angioplasty surgery of coronary arteries, treated in cardiology center Słowa kluczowe: jakość życia pacjentów po zabiegach kardiologicznych, depresja Key words: quality of life, quality of life of patients after cardiac procedures, depression Jakość życia w chorobie jest zagadnieniem, któremu należy poświęcić uwagę, jeśli chcemy uzyska podejście do chorego w wymiarze biopsychospołecznym. Choroba definiowana jako „stan organizmu, kiedy to czujemy się źle, a owego złego samopoczucia nie można powiązać z krótkotrwałym, przejściowym uwarunkowaniem psychologicznym lub bytowym, lecz z dolegliwościami wywołanymi przez zmiany strukturalne lub zmienioną czynność organizmu. Przez dolegliwości rozumiemy przy tym doznania, które są przejawem nieprawidłowych zmian struktury organizmu lub zaburzeń regulacji funkcji narządów” [7]. DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Z definicji wynika, że wystąpienia choroby jest elementem, który ma miejsce podczas egzystencji człowieka, prowadząc do zmian będących odzwierciedleniem w zachowaniu codziennym. Poczucie kontroli nad własnym życiem dla każdego człowieka stanowi warunek utrzymania jego wysokiej jakości. W dokumentach Światowej Organizacji Zdrowia ogólne sformułowania dotyczące pozytywnego stanu psychicznego i fizycznego są uszczegóławiane o specyficzne pozycje, jak np. ,,życie bez bólu i cierpienia”, ,,maksymalna samodzielność w obrębie limitów narzucanych przez ciało’’, ,,nadzieja na poprawę’’ ale i ,,akceptacja posiadanych ograniczeń’’, które ukazują zarazem kierunki działań i wartości zorientowane na podnoszenie jakości życia z chorobą [8]. Wystąpienie zawału serca oraz sytuacje, które towarzyszą leczeniu i rehabilitacji tego schorzenia mogą prowadzić do reakcji pacjentów, które utrudniają albo wręcz uniemożliwiają uzyskanie dobrych efektów terapii [5]. Chory z incydentem sercowo-naczyniowym wymaga kompleksowej opieki, służącej przedłużeniu i poprawie komfortu życia. Niezależnie od stosowanego leczenia farmakologicznego, należy jak najwcześniej wdrożyć postępowanie rehabilitacyjne, obejmujące pełną rehabilitację fizyczną chorego oraz oddziaływanie na sferę psychiczną pacjenta, pomagającymi mu uporać się z ograniczeniami wynikającymi z choroby. Ma ono na celu przywrócenie stylu życia zbliżonego do normalnego [6]. Choroba lub jej leczenie mogą w istotny sposób pogarszać jakość życia pacjenta, wpływając nie tylko na jego stan fizyczny i psychiczny, ale także na aspekty społeczne, poznawcze i emocjonalne. Człowiek jest istotą społeczną i zarówno sposób, w jaki choruje jak i jakość jego życia są wyznaczane w dużej mierze rolami, które pełni w społeczeństwie. Także ocena jakości życia podlega społecznym relatywizacjom; oceniamy ją bowiem najczęściej poprzez porównanie się z innymi. Zainteresowanie medycyny jakością życia uwzględniającą wiele różnych jego wymiarów jest sprawą stosunkowo nową. Tradycyjnie temat ten utożsamiany był wyłącznie z pozytywnym zdrowiem, tak więc wszelkie praktyki związane z leczeniem i ratowaniem życia chorych były tym samym utożsamiane z poprawą jego jakości [8]. W Polsce troska o jakość życia osób chorych czy pacjentów jest raczej przedmiotem badań i dywagacji, niż systemowo wprowadzanych rozwiązań. Poza walką z bólem (nie zawsze zakończoną sukcesem), w zasadzie nie prowadzi się działań zorientowanych na jakość życia chorych, lub też mają one charakter wycinkowy i sporadyczny. W stosunkowo lepszej sytuacji - przynajmniej teoretycznie - są osoby, które wskutek choroby nabyły status prawny osoby niepełnosprawnej; posiadają one przynajmniej ustawowe gwarancje zabezpieczające ich podstawowe potrzeby życiowe. W ostatnich latach pojawiły się organizacje społeczne, zrzeszające osoby cierpiące na różnego rodzaju schorzenia. Ich celem jest przeważnie artykulacja interesów nakierowanych na poprawę jakości życia tych właśnie osób. Poszczególne choroby czy dolegliwości (w zależności od ich lokalizacji, nakładanych ograniczeń i dotkliwości symptomów) ograniczają odmienne aspekty jakości życia i mogą w różnym stopniu tę jakość pogarszać. Niewątpliwie najbardziej dłu212 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej gofalowe skutki mają tu choroby przewlekłe, lub wręcz nieuleczalne, limitujące poważnie funkcjonowanie człowieka, związane z długotrwałym cierpieniem. Życie z dolegliwościami i zmniejszonymi możliwościami funkcjonowania, ogranicza wolność i uzależnia osobę chorą od innych; im mniejsza samodzielność, tym większe uzależnienie fizycznie i psychicznie od otoczenia. W praktyce oznacza to często ubezwłasnowolnienie chorego. Długotrwałe choroby, przewlekłe cierpienia, poziom uzależnienia skazują też niejednokrotnie osobę chorą na społeczną izolację; otoczenie niezdolne do zaoferowania właściwej pomocy i opieki postrzega ją, jako „roszczeniową” i „trudną”. Poważna choroba zwykle wiąże się z obniżeniem pozycji społecznej, z koniecznością przerwania pracy utratą zdolności do zarobkowania chorego i pogorszeniem materialnych warunków życia, nie tylko osoby chorej, ale i jej rodziny. Koszty leczenia dojazdów, dodatkowej opieki wpływają na zmianę struktury wydatków w każdym gospodarstwie domowym. Powoduje to pogorszenie tych aspektów jakości życia, które najsilniej związane są z dochodem. Choroba przestaje być wyłącznie wydarzeniem indywidualnym stając się wydarzeniem rodzinnym. Pojawienie się choroby modyfikuje zwykle wszystkie funkcje rodziny [9]. Choroby układu sercowo-naczyniowego stały się w ostatnim czasie, zarówno w Polsce jak i na świecie, tematem zainteresowania z racji częstości występowania ich w populacji oraz leczenia inwazyjnego, które przynosi poprawę zdrowia i pozytywnie kształtuje poczucie jakości życia. Zawał mięśnia sercowego jest zdarzeniem kardiologicznym, które chociaż jest wypadkową wielu czynników rozłożonych w czasie i przestrzeni występuje niespodziewanie. Jedną z najskuteczniejszych form terapii zawału mięśnia sercowego (i szerzej – ostrych zespołów wieńcowych) jest przezskórna wewnątrznaczyniowa angioplastyka wieńcowa. Efektem zabiegu jest poprawa zdrowia i ujawniająca się w dłuższym horyzoncie czasowym poprawa jakości życia pacjentów. Zastosowanie skutecznej terapii przywracającej prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego wpływa na zdolność do podejmowania zwiększonego wysiłku fizycznego, a tym samym zwiększa zakres aktywności życiowej człowieka, a także poprawia samopoczucie psychiczne – co z kolei wpływa na życie rodzinne, społeczne oraz zawodowe. Sposób pojmowania jakości życia na płaszczyźnie medycyny został zaadoptowany z dotychczasowego dorobku nauk społecznych, aczkolwiek w przypadku medycyny akcentuje się jakość życia związaną ze zdrowiem człowieka (HRQL). W przypadku osób cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego oczywiste jest, że w wymiarze obiektywnym jakość życia jest raczej niższa, niż w przypadku osób, które nie zostały dotknięte tymi przypadłościami, gdyż o takiej ocenie przesądzają na przykład otrzymywane wyniki badań lekarskich. Natomiast odnosząc się do wymiaru subiektywnego, o jakości życia przesądzają czynniki: ogólny stan zdrowia człowieka, sprawność funkcjonalna (możliwość samoobsługi), aktywność zawodowa, aktywność społeczna, w tym rodzinna[14]. Celem niniejszej pracy jest określenie elementów kształtujących subiektywną jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej. 213 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA MATERIAŁ I METODYKA W niniejszej pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz własnego autorstwa. Do oceny ogólnej jakości życia i zdrowia dane dotyczące aktywności fizycznej określono za pomocą skali Barthel, natężenie odczuwanego bólu określono skalą VAS, natomiast do określenia stopnia depresji zastosowano skalę Becka. Badania przeprowadzono na przełomie kwietnia i maja 2014 roku w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie, w Oddziale Kardiologii i Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego z Pododdziałem Kardiologii Inwazyjnej. Do grupy badanej zakwalifikowało się 105 pacjentów; wśród nich było 46 kobiet i 59 mężczyzn. Średni wiek osób badanych to 64 lata. Najmłodszy badany miał 39 lat, najstarszy 88, Me=62 lata. Średni wskaźnik BMI wyniósł 28,05, Me= 28,10 świadczy to o nadwadze wśród badanych. Badani byli mieszkańcami miasta (59,0%), odsetek badanych z obszarów wiejskich stanowił 41,0% przebadanej próby. Zdecydowana większość badanych to osoby z wykształceniem średnim (47,6%). Co 5 respondent w chwili badania miał wykształcenie zawodowe (20,0%). Uczelnie wyższą ukończyło 17,1% ankietowanych, a edukację na etapie szkoły podstawowej ukończyło 15,2%. Zdecydowana większość badanej grupy to emeryci (44,8%), następnie w skład grupy wchodzili pracownicy fizyczni (22,9%), renciści (14,3%) i pracownicy umysłowi (13,3%). Najmniej liczną grupę(4,8%) stanowili bezrobotni. Wyniki W badanej grupie oceniono zakres samodzielności funkcjonalnej mającej wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów. W badanej grupie19% pacjentów nie było w stanie samodzielnie spożywać posiłki, natomiast odsetek niezależnych radzących sobie z tymi czynnościami wyniósł 63%. Lepiej podczas spożywania posiłków radziły sobie kobiety (wykres 1). Wykres nr 1. Zakres samodzielności pacjentów podczas spożywania posiłków, a płeć 214 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej Trudności w przemieszczaniu nie stanowiły problemu dla 78% respondentów, całkowitej pomocy w przemieszczaniu się wymagało jedynie1% ogółu badanych. Większej pomocy potrzebuje (5%) badanych, zaś mniejszej pomocy potrzebuje 16% badanych. Wykres nr 2. Trudności w przemieszczaniu się, a płeć Gorzej prezentują się wyniki analiz w zakresie czynności związanych z higieną osobistą -połowa badanych (50%) potrzebuje pomocy. Analizując grupę wg płci 80% mężczyzn deklarowało potrzebę pomocy (wykres 3). Wykres nr 3. Trudności w utrzymaniu higieny osobistej, a płeć 215 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Korzystanie z toalety dla większości nie stanowiło problemu, częściowej pomocy potrzebowało mniej niż 15% pacjentów. Szczegółowy rozkład odpowiedzi prezentuje wykres 4. Wykres nr 4. Pomoc podczas korzystania z toalety, a płeć Analizując ogólną sprawność fizyczną 39%respondentów nie potrafiło udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Należy jednak zaznaczyć, że mężczyźni gorzej oceniali swoją sprawność. Wykres nr 5. Ocena sprawności fizycznej, a płeć Być może złe oceny sprawności fizycznej związane były z odczuciem bólu przez mężczyzn, 22% mężczyzn miało odczucie silnego bólu, zaś 7% bardzo silnego. 216 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej Wykres nr 6.Ocena bólu wieńcowego przez badanych, a płeć Obecność bólu wieńcowego (wyk. 7) ogranicza trochę 46% ogółu badanych, ale dość mocno 24% i bardzo mocno 14% mężczyzn. W ogólnej ocenie ból wieńcowy w codziennym życiu ogranicza dość mocno 20% badanych. Ograniczenia z powodu bólu wieńcowego w stopniu bardzo mocnym wystąpiło u 12%badanej grupy. Wykres nr 7.Ograniczenia spowodowane bólem wieńcowym, a płeć 217 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Emocje negatywne obniżają poczucie jakości życia. Żadnych odczuć smutku i przygnębienia nie odczuwa 36% badanych, zaś tylko 5% jest stale smutnych i nieszczęśliwych. Aż połowa ogółu badanych często odczuwa smutek i przygnębienie. Wykres nr 8. Obecność obniżenia nastroju, a płeć Ponad połowa badanych 57% nie płacze częściej niż zwykle, zaś 16% badanych chciałoby płakać, lecz nie jest w stanie. Częściej niż dawniejpłacze16%, a 10% badanych ciągle chce się płakać. Wykres nr 9.Tendencja do płaczu w cenie badanych, a płeć Stale zdenerwowanych i rozdrażnionych jest 10% badanych; 36% z nich nie jest bardziej poddenerwowanych niż dawniej, zaś 37% badanych jest bardziej nerwo218 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej wych niż dawniej. Obojętność do tego co dawniej ich drażniło oznajmia 17% badanych. Wykres nr 10.Odczucie rozdrażnienia i zdenerwowania, a płeć Ponad połowa (56%) badanych męczy się znacznie łatwiej niż poprzednio, a 21% badanych nie odczuwa dawnego zmęczenia. Każda wykonywana czynność męczy 15% badanych, zaś 8% badanych jest zbyt zmęczona, aby cokolwiek zrobić. Wykres nr 11. Odczuwanie zmęczenia, a płeć Martwiących się swoimi dolegliwościami jest 39% badanych, zaś 30% badanych nie martwi się o swoje zdrowie bardziej niż zawsze. Natomiast 29% uważa, że stan zdrowia bardzo ich martwi i często o tym myślą, a 3% badanych tak bardzo martwi się o swoje zdrowie, że nie może o niczym innym myśleć. 219 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Wykres nr 12. Stan zdrowia w opinii badanych, a płeć W ocenie własnych możliwości w zakresie pełnienia codziennych obowiązków 43% badanych ocenia je jako ani dobre ani złe, a 42% badanych charakteryzuje się dobrym funkcjonowaniem fizycznym w pełnieniu codziennych obowiązków. Bardzo źle funkcjonuje 11% badanych, a bardzo dobrze tylko 4% badanych. Wykres nr 13.Ocena możliwości badanych w zakresie możliwości pełnienia codziennych obowiązków, a płeć Ból wieńcowy ogranicza trochę 51% badanych, zaś dość mocno ogranicza 25% badanych. W stopniu bardzo mocnym ból wieńcowy ogranicza tylko 7% badanych, a żadnych ograniczeń nie posiada 17% badanych. 220 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej Wykres nr 14.Ograniczenia z powodu bólu wieńcowego, a płeć W globalnej ocenie poczucia jakości życia, średni wskaźnik w przebadanej próbie wyniósł 80,10 (SD = 7,63). Najniższy wynik to 65, najwyższy 99. Mediana wyniosła 79,0, co oznacza, że połowa osób badanych uzyskała we wskaźniku jakości życia mniej niż 79 punktów. Uzyskano więcej ocen negatywnych określających poczucie jakości życia - 49% respondentów jest niezadowolonych, a 10% bardzo niezadowolonych. Więcej ocen negatywnych odnotowano w grupie mężczyzn; strukturę ocen prezentuje wykres 15. Wykres nr 15.Ocena jakości swojego życia, a płeć Pacjenci negatywnie oceniają również swoje zdrowie, 52% kobiet nie potrafiąc określić stanu zdrowia wskazało„ ani dobre ani złe”, większość mężczyzn uważa, że ich kondycja zdrowotna jest zła (31%), a niezdecydowanych było 39%. 221 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Wykres nr 16.Ocena jakości zdrowia, a płeć Częściowo wystarczającą „energię” do funkcjonowania posiada 35% badanych, zaś prawie wystarczającą „energie” w funkcjonowaniu 31% badanych. Zapotrzebowanie w „energię” za niewystarczające uważa14% badanych. Tylko 19% badanych posiada wystarczającą „energię” do funkcjonowania. Wykres nr 17. Ocena „energii” do funkcjonowania w codziennym życiu, a płeć Analiza wyników statystycznych prezentowana na wykresie 18 wskazuje, że tyle samo pacjentów jest zadowolonych jak i niezadowolonych z możliwości prowadzenia normalnego trybu życia. Oceny niezadowolenia dominują wśród badanych mężczyzn. 222 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej Wykres nr 18. Ocena zadowolenia z możliwości prowadzenia normalnego trybu życia, a płeć W toku dalszej analizy statystycznej oceniono zależność statystyczną pomiędzy sprawnością fizyczną a poczuciem jakości życia. Wynik testu okazał się istotny statystycznie p < 0,001, można stwierdzić, że ocena sprawności fizycznej różnicuje jakość życia. Najwyższy wskaźnik uzyskały osoby z bardzo złą kondycją fizyczną – M =88,67 (SD = 10,02).Kolejnej oceny dokonano celem sprawdzenia, czy ocena bólu wieńcowego różnicuje poczucie poziom jakości życia mierzonej za pomocą wskaźnika liczbowego przeprowadzono nieparametryczny test istotności różnic Kruskalla – Wallisa, wynik testu okazał się istotny statystycznie p < 0,05. W celu sprawdzenia, czy istnieje zależność między poczuciem jakości życia a nasileniem depresji obliczono współczynnik korelacji – Spearmana. Korelacja okazała się istotna; r = 0,87; p< 0,001. Z przeprowadzonego badania wynika, że im większe nasilenie depresji, tym wyższy wskaźnik jakości życia. Korelacja jest bardzo silna i ma kierunek dodatni. 223 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA Wykres nr 19.Wykres rozrzutu dla jakości życia i nasilenia depresji DYSKUSJA Choroby układu sercowo-naczyniowego stały się w ostatnim czasie, zarówno w Polsce jak i na świecie tematem zainteresowania także innych dyscyplin naukowych, nie tylko medycyny. Podejście do chorego w sposób holistyczny przyczynia się do wzrostu zainteresowania nad jego odczuciami, które dotyczą choroby oraz problemów z niej wynikających, przyczynia się również do rozwoju badań nad jakością życia pacjentów. Dane pochodzące z piśmiennictwa wskazują, że leczenie inwazyjne, oprócz zmniejszania obszaru niedokrwienia i martwicy mięśnia lewej komory, zmniejszenia śmiertelności i późnych powikłań sercowych, w znacznym stopniu poprawiają również jakość życia chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi. Jakość życia w ocenie chorych poddanych temu leczeniu była wyższa niż leczonych zachowawczo[2]. Leczenie inwazyjne w chorobach serca obok poprawy objawów przynosi poprawę jakości życia. Dotychczas przeprowadzone badania, które dotyczyły wpływu przezskórnej angioplastyki wieńcowej (PCI) na jakość życia chorych z chorobą niedokrwienną serca wykazały istotną korzyść takiego postępowania rewaskularyzacyjnego. Czynnikiem determinującym pogarszanie ,,jakości życia’’ mimo leczenia inwazyjnego w stopniu optymalnym są zaburzenia emocjonalne, które uwzględniają objawy depresyjne[3]. Potwierdzają to również przeprowadzone badania, zależność między poczuciem jakości życia a nasileniem depresji okazała 224 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej się statystycznie istotna, a korelacja jest bardzo silna r = 0,87; p< 0,001. Jednym z najczęściej analizowanych czynników determinujących jakość życia jest sprawność funkcjonalna. Nagorzej prezentują się wyniki analiz w zakresie czynności związanych z higieną osobistą, 50% pacjentów potrzebuje pomocy w tych czynnościach. Analizując grupę wg płci 80% mężczyzn deklarowało potrzebę pomocy w tym zakresie. Zależność statystyczna pomiędzy sprawnością fizyczną a poczuciem jakości życia jest istotna statystycznie p < 0,001, bólu wieńcowy determinuje sprawność fizyczną i poczucie jakości życia (p < 0,05). Zarówno w literaturze jak i badaniach własnych potwierdzono, że na poprawę jakości życia wpływa samopoczucie i sprawność fizyczna. Można przypuszczać, że niższe oceny formułowane względem samopoczucia psychicznego spowodowane są tym, że epizod zawału mięśnia sercowego jest czynnikiem, który pozbawia– w dłuższym horyzoncie czasowym – komfortu psychicznego, ponieważ pacjenci żyją z przeświadczeniem, że ponownie może dojść do tego typu incydentu i tym samym do ponownego zagrożenia życia i zdrowia. Natomiast w przypadku sfery fizycznej, w momencie udrożnienia tętnicy oraz przywrócenia krążenia, poprawia się dotlenienie serca, co prowadzi do niemal natychmiastowego ustąpienia, a przynajmniej złagodzenia takich objawów klinicznych, jak ból czy duszności. Celem leczenia ostrych zespołów wieńcowych poza wydłużeniem życia jest poprawa jego jakości [3]. Poprawę samopoczucia fizycznego oraz psychicznego pacjentów po PTCA potwierdzają wyniki badań przedstawione w literaturze przedmiotu [14]. Niewystarczająca wiedza na temat aspektów wpływających na jakość życia starszych pacjentów ze schorzeniami kardiologicznymi wskazuje na konieczność dokładnego ich poznania [1]. WNIOSKI KOŃCOWE Po przeprowadzeniu badań wśród respondentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych można sformułować następujące wnioski: 1. Poziom jakości życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych w dużym stopniu zależy od sprawność funkcjonalnej, odczuwania bólu, nasilenia depresji. 2. Mężczyźni gorzej oceniają poczucie jakość życia i zdrowia. 3. Mężczyźni częściej niż kobiety skarżą się na ograniczenia związane z funkcjonowaniem w życiu codziennym. PIŚMIENNICTWO 1. Borowiak E., Kusiak M., Kostka T.: Czynniki determinujące jakość życia osób starszych hospitalizowanych z przyczyn kardiologicznych – badanie wstępne. Pielęgniarstwo XXI Wieku. 2005, nr 1 – 2, 77 – 81 2. Celiński R. : Wpływ leczenia inwazyjnego lub zachowawczego na jakość życia chorych z rozpoznanymi ostrymi zespołami wieńcowymi. Pol. Merk. Lek. 2008, XXV, 148, 320 – 325 225 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA 3. Dudek D., Datka W., Siwek M., Wróbel A., Zięba A. : Jakość życia a objawy depresyjne u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca po zabiegach przezskórnej angioplastyki wieńcowej w ciągu rocznej obserwacji. Psychiatria Polska 2007, tom XLI, nr 2, 229 – 242. 4. Haznar R., Uchmanowicz I.; Jakość życia pacjentów po zawale mięśnia serca leczonych angioplastyką. Pielęgniarstwo Specjalistyczne. 2013, nr 1, 12 – 17. 5. Kubica J., Sienkiewicz W. Chory po zawale serca. Wyd. Via Medica. Gdańsk. 2008, 24, 134. 6. Starczewska M., Opolski G. : Chory po zawale serca – zasady postępowania. Przewodnik Lekarza. Praktyka Medyczna. 22 – 30. NETOGRAFIA 7. pl. Wikipedia. Org 8. www.medigo.pl Materiał prasowy z konferencji ,,Jakość Życia w Chorobie – uwarunkowania psychologiczne, społeczne i medyczne”. Warszawa. 2007. 9. http://www.medigo.pl Ostrowska A.: ,,Jakość życia w chorobie człowieka, istoty społecznej’’.2011. Data dostępu 19.11.2013. STRESZCZENIE Leczenie choroby niedokrwiennej serca polega na ograniczeniu śmiertelności poprzez zmniejszoną częstość występowania zawału serca i nagłej śmierci sercowej. Przezskórne interwencje wieńcowe zmniejszają objawy dławicy i w znacznym stopniu poprawiają stan zdrowia i funkcjonowanie chorego, co znacznie wpływa na poprawę jakości życia. Częstość występowania ostrych zespołów wieńcowych (OZW) gwałtownie rośnie, a tym samym zwiększa się liczba osób leczonych z powodu tej jednostki chorobowej. W oddziałach kardiologii, szczególnie w ośrodkach wyposażonych w pododdziały kardiologii inwazyjnej, chorzy z ostrymi zespołami wieńcowymi stanowią znaczny procent osób leczonych. Występowanie wzajemnych zależności między funkcjonowaniem fizycznym, emocjonalnym i społecznym pacjentów a stopniem nasilenia dolegliwości somatycznych sprawia, że ocena jakości życia jest istotnym elementem w postępowaniu z chorym. Celem niniejszej pracy jest określenie elementów kształtujących poczucie jakości życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej. W pracy zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Jako narzędzie badawcze wykorzystano kwestionariusz własnego autorstwa, skalę Barthel, natężenie odczuwanego bólu określono skalą VAS, natomiast do określenia nasilenia depresji zastosowano skalę Becka. Badania przeprowadzono na przełomie kwietnia i maja 2014 roku w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Lublinie, w Oddziale Kardiologii i Intensywnego Nadzoru Kardiologicznego z Pododdziałem Kardiologii Inwazyjnej. Do grupy badanej zakwalifikowało się 105 pacjentów, wśród nich było 46 kobiet i 59 mężczyzn. Średni wiek osób badanych to 64 lata. Badani w większości byli mieszkańcami miasta (59,0%), odsetek badanych z obszarów wiejskich stanowił 41,0%. Zdecydowana większość bada226 Bożena Zboina, Barbara Ślusarska, Marta Słabczyńska Wybrane elementy kształtujące jakość życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych leczonych w ośrodku kardiologii inwazyjnej nych to osoby z wykształceniem średnim (47,6%) i emeryci (44,8%). Z badań wynika, że aktywność fizyczna w stopniu istotnie statystycznym wpływa na jakość życia pacjentów po zabiegu angioplastyki tętnic wieńcowych p < 0,001. Ból wieńcowy wykazuje związek statystycznie istotny z jakością życia pacjentów p < 0,033. Badając istnienie związku między depresją a jakością życia pacjentów, wykazano silną zależność pomiędzy cechami i istność statystyczną na poziomie r = 0,87; p< 0,001. Połowa badanych (50%) często odczuwa smutek i przygnębienie,9% przeżywa stale smutek i przygnębienie, zaś5% jest stale smutnych i nieszczęśliwych. Problemy ze snem ma około 80% badanych, gorzej niż zwykle sypia 58% pacjentów. Ponad połowa badanych (56%) szybciej się męczy. Poziom jakości życia pacjentów po zabiegach angioplastyki tętnic wieńcowych w wysokim stopniu zależy od sprawność funkcjonalnej, odczuwania bólu i nasilenia depresji. Mężczyźni gorzej oceniają poczucie jakości życia i zdrowia. ABSTRACT Treatment of coronary heart disease is to decrease mortality by a reduced incidence of heart attack and sudden cardiac death. Percutaneous coronary interventions reduce the symptoms of angina and significantly improve the health and functioning of a patient, which significantly improves the quality of life. The incidence of acute coronary syndromes (ACS) is growing rapidly, thus increasing the number of people treated for this disease. In cardiology departments, especially in centers equipped with units of invasive cardiology, patients with acute coronary syndromes represent a significant percentage of treated individuals. The presence of interaction between the physical and emotional functioning, social life of patients as well as the severity of somatic complaints makes the evaluation of the quality of life an important element in dealing with the sick. The aim of this study is to determine the elements that shape the quality of life of patients after angioplasty surgery of coronary arteries treated in cardiology center. The study used a survey method, the research tool was a questionnaire, Barthel scale, intensity of pain was determined according to VAS, and Beck scale was used to determine the severity of depression. The study was conducted in April and May 2014 in the Provincial Specialist Hospital named after Cardinal Stefan Wyszynski in Lublin, in the Department of Cardiology and Intensive Supervision Unit with the Sub department of Invasive Cardiology. The studied group consisted of 105 patients, among them there were 46 women and 59 men. The average age of the respondents is 64 years. The subjects were mostly residents of the city (59.0%), the proportion of the respondents from rural areas accounted for 41.0%. The vast majority of respondents are persons with secondary education (47.6%) and pensioners (44.8%). Research shows that physical activity affects the quality of life of patients after angioplasty of the coronary arteries on a statistical level p <0.001. Coronary pain shows a statistically significant relationship with the quality of life of patients, p <0.033. By examining the link between depression and quality of life of patients, one has shown a strong correlation between the features and statistical value, which are r = 0.87; p <0.001. Half of the respondents (50%) often feel sad and depressed, 9% experience constant sadness and depression, while 227 DOBROSTAN A STAN ZDROWIA 5% are still sad and unfortunate. About 80% of the respondents have sleeping problems, 58% of the patients sleep worse than usual. More than half of the respondents (56%) get tired faster. Quality of life of patients after coronary angioplasty procedures is highly dependent on the efficiency of the functional sense pain and the severity of depression. Men worse assess the quality of life and health. Artykuł zawiera 268267 znaków ze spacjami + grafika 228
