Program Profilaktyki Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w
Transkrypt
Program Profilaktyki Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w
Program Profilaktyki Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Szyszyńskich Holendrach „Proszę was, wychowawcy, którzy jesteście powołani, aby wpajać młodemu pokoleniu autentyczne wartości życia. Uczcie dzieci i młodzież tolerancji, zrozumienia i szacunku dla każdego człowieka. Wychowujcie młode pokolenie w klimacie prawdziwego pokoju. To jest ich prawem. To jest waszym obowiązkiem." Jan Paweł II I. PODSTAWY PRAWNE PROGRAMU 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 2. Konwencja o Prawach Dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526 i 527). 3. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze zm.). 4. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.). 5. Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55). 6. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 ze zm.). 7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Z 2003 r. Nr 24, poz. 198). 8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, poz. 624). 9. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458). 10. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 11, poz. 114). 11. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno – pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. Nr 5, poz. 46). 12. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz. U. Nr 26, poz. 226). 13. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii . 14. Statut Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Szyszyńskich Holendrach. 15. Program Wychowawczy Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Szyszyńskich Holendrach. Wstęp Profilaktyka to proces wspierający zdrowie psychiczne i fizyczne poprzez pomoc i towarzyszenie uczniowi w zdobywaniu wiedzy o zagrożeniach dla zdrowia. Profilaktyka to : eliminacja czynników ryzyka, wzmacnianie czynników chroniących. Najpoważniejsze zachowania ryzykowne to : palenie tytoniu, używanie alkoholu, dopalacze, używanie innych środków psychoaktywnych (narkotyków, środków wziewnych, leków) oraz zachowania agresywne (agresja słowna i fizyczna) i przestępcze. Czynniki chroniące to : silna więź emocjonalna z rodzicami, zainteresowanie nauką szkolną, poszanowanie prawa, norm, wartości i autorytetów społecznych, rozwijanie zainteresowań, przynależność do pozytywnych grup. Eliminowanie czynników ryzyka jest skuteczne jedynie wtedy, jeśli wprowadzi się działanie wzmacniające czynniki chroniące. Nie możemy pominąć współpracy z rodzicami. Pomoc rodzicom w budowaniu silnej więzi emocjonalnej z dziećmi pozwoli uchronić je przed szukaniem oparcia w grupie rówieśniczej preferującej sposób życia zagrażający zdrowiu i dobrym relacjom z ludźmi. Jednocześnie wprowadzenie do nauczania metod aktywizujących uczniów, zainteresowanie ich różnymi dziedzinami wiedzy oraz wspólne odkrywanie tajemnic świata i nauki pozwoli każdemu znaleźć miejsce w otaczającej rzeczywistości i poczuć się wartościowym człowiekiem. Jednym z czynników chroniących jest przynależność do pozytywnej grupy. Wychowawca powinien zadbać, aby taką grupę stanowiła klasa, wprowadzając zadania z zakresu integracji, budowanie pozytywnych relacji i zwiększanie poczucia bezpieczeństwa. W wyniku przeprowadzonej diagnozy (ankieta), analizy dokumentacji, obserwacji i rozmowy stwierdzamy iż, główne zagrożenia i problemy, z którymi borykają się uczniowie, ich rodzice i nauczyciele-wychowawcy koncentruje się wokół : - agresji wśród dzieci i młodzieży, zarówno wobec rówieśników, jak i osób dorosłych, - konfliktów w grupie, - umiejętności współpracy w grupie, - problemów uzależnień i dostępności substancji psychoaktywnych m.in. dopalaczy. Szkoła podejmuje także profilaktyczne działania antydyskryminacyjne wobec uczniów ze względu na wyznanie religii, status materialny, kolor skóry, niepełnosprawność. Cel : - przeciwdziałanie pojawieniu się zachowań ryzykownych związanych z używaniem środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych. Praca w ramach Programu Profilaktyki ma na celu, realizację następujących działań: 1. Działania wychowawcze obejmuje współpracę z rodzicami lub opiekunami uczniów i wychowanków w celu budowania postawy prozdrowotnej i zdrowego stylu życia. 2. Kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych z najważniejszych wartości w życiu. 3. Wzmacnianie wśród uczniów i wychowanków więzi ze szkołą lub placówką oraz społecznością lokalną. 4. Kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji rówieśniczych oraz relacji uczniów i nauczycieli, wychowawców i rodziców lub opiekunów, w tym wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami i wychowawcami. 5. Rozwijanie i wspieranie działalności wolontaryjnej. 6. Wspieranie edukacji rówieśniczej i programów rówieśniczych mających na celu modelowanie postaw prozdrowotnych i prospołecznych. 7. Działania profilaktyczne w szkole w ramach działalności, z zakresu profilaktyki obejmują w szczególności: - realizowanie wśród uczniów i wychowanków oraz ich rodziców lub opiekunów programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb indywidualnych i grupowych oraz realizowanych celów profilaktycznych, - przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspakajającej ważne potrzeby, w szczególności potrzebę podniesienia samooceny, sukcesu, przynależności i satysfakcji życiowej; - kształtowanie i wzmacnianie norm przeciwnych używaniu środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych przez uczniów i wychowanków, a także norm przeciwnych podejmowaniu innych zachowań ryzykownych; - doskonalenie zawodowe nauczycieli i wychowawców w zakresie realizacji szkolnej interwencji profilaktycznej w przypadku podejmowania przez uczniów i wychowanków zachowań ryzykownych; - włączanie, w razie potrzeby, w indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny Zadania szkoły I. II. Dbamy o bezpieczne otoczenie ucznia 1. Reagujemy w sytuacjach nadzwyczajnych. 2. Dbamy o bezpieczny wypoczynek. 3. Przeciwdziałamy agresji i przemocy. 4. Udzielamy pierwszej pomocy. 5. Stosujemy BHP i higienę. Dbamy o bezpieczne zachowanie ucznia 1. Dbamy o klimat szkoły. III. 2. Rozwiązujemy sytuacje konfliktowe. 3. Propagujemy bezpieczeństwo w sieci. 4. Przeciwdziałamy uzależnieniom, poszerzamy wiedzę na temat skutków zażywania dopalaczy, uświadomienie uczniom, że dopalacze powodują uzależnienie. 5. Prowadzimy działania profilaktyczne antydyskryminacyjne. 6. Przeciwdziałamy wykluczeniu. 7. Propagujemy zdrowy styl życia. Spopularyzowanie wśród uczniów podstawowych zasad funkcjonowania państwa prawnego i społeczeństwa obywatelskiego, w tym norm współżycia, poszanowania prawa jednostki w tym ucznia obywatela, przeciwdziałania patologiom, tolerancji wobec ludzi o odmiennej kulturze, rasie , obyczajach, solidaryzmu społecznego. Zadania wobec ucznia. 1. Wzmocnienie więzi emocjonalnej w rodzinie - wspieranie uczniów i wychowanków, którzy ze względu na swoją sytuację rodzinną, środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych; - pogadanki i prelekcje dla rodziców, - realizacja przez świetlicę szkolną zadań opiekuńczo – wychowawczych wspierających rodzinę, - organizacja uroczystości integrujących rodzinę (Festyn Rodzinny), 2. Budowanie poczucia wartości - wzmacnianie uczniów przez nauczycieli, podnoszenie ich wartości, - propagowanie metod aktywizujących na zajęciach, - otoczenie pomocą psychologiczno – pedagogiczną, 3. Wzmacnianie mocnych stron osobistego rozwoju ucznia - organizowanie konkursów, 4. Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych - prowadzanie zajęć kształtujących umiejętności komunikacyjne dla uczniów i rodziców. 5. Wspieranie w sytuacjach trudnych - diagnozowanie sytuacji trudnych w szkole (ankiety, wywiady) - współpraca z opieką społeczną(interwencje, wywiady), akcje specjalne (dożywianie, wyprawka szkolna, wsparcie dla rodzin w trudnej sytuacji materialnej) 6. Wypracowanie efektywnych sposobów radzenia sobie ze stresem - prowadzenie warsztatów przez pedagoga, - organizowanie konsultacji z psychologiem i pedagogiem z poradni psychologiczno – pedagogicznej. 7. Dbanie o swoje zdrowie oraz nabywanie umiejętności przeciwdziałania zagrożeniom: - wspieranie wszystkich uczniów i wychowanków w prawidłowym rozwoju i zdrowym stylu życia oraz podejmowanie działań, których celem jest ograniczanie zachowań ryzykownych niezależnie od poziomu ryzyka używania przez nich środków i substancji psychotropowych, środków zastępczych, nowych substancji psychoaktywnych - propagowanie zdrowego stylu życia, udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, organizowanie warsztatów dla uczniów na temat zdrowego odżywiania, profilaktyki uzależnień(nikotyny, narkotyków, dopalaczy), zamieszczanie gazetek informacyjnych, - udział w programach i projektach mających na celu przeciwdziałanie przemocy i kształtujących postawy wolontaryjne, niesienia pomocy potrzebującym. Zadania ukierunkowane na rodziców 1. 2. 3. Rozmowy z rodzicami. Współpraca rodziców ze szkołą. Poradnictwo psychologiczno – pedagogiczne dla rodziców. Podejmowane przez nas działania profilaktyczne mają ukształtować ucznia, który : - jest asertywny, - potrafi rozwiązywać konflikty z rówieśnikami bez użycia przemocy, - jest empatyczny, staje w obronie dzieci prześladowanych przez rówieśników, potrafi przeciwdziałać złu i pomaga rozwiązywać problemy klasowe, - integruje się z rówieśnikami, - jest uczynny i pomocny, - jest tolerancyjny wobec osób innej rasy, innego wyznania, osób niepełnosprawnych i o niskim statucie materialnym, - jest wrażliwy na przejawy zła i stara się temu przeciwdziałać, - wyraża chęć niesienia pomocy innym poprzez działania wolontaryjne. Formy i metody pracy - stosowanie aktywizujących metod pracy, - aranżowanie znaczących osobistych doświadczeń i odkryć, - wykorzystanie elementów pedagogiki zabawy, - kształtowanie w możliwie szerokim zakresie ważnych umiejętności życiowych poprzez trening i doświadczenie praktyczne w toku programu. Ewaluacja Po rocznej realizacji programu profilaktyki będzie podlegał ewaluacji, która zostanie dokonana w oparciu o badania sondażowe : ankieta, wywiad, obserwacja, dotyczące poruszanych problemów, na które narażeni są nasi uczniowie. Działania z zakresu profilaktyki Rok szkolny 2016/2017 Miesiąc Wrzesień Działanie Bezpieczna droga do szkoły Higiena jamy ustnej Mój starszy kolega pomaga mi w trudnych sytuacjach Październik Listopad Grudzień Gazetki informacyjne dla rodziców : Zdrowe śniadanie dla mojego dziecka . 5 porcji warzyw, owoców lub soków. Promocja zdrowej żywności. Promowanie zdrowego stylu życia. Warsztaty z pedagogiem w klasach IV-VI na temat profilaktyki uzależnień (narkotyki, dopalacze) Międzynarodowy Dzień Tolerancji – 16 listopada Prawa i obowiązki ucznia. Konwencja Praw Dziecka . Spotkanie z policjantem na temat : Dzieci i młodzież w sieci. Higiena osobista w okresie dojrzewania Konsultacje i porady dla rodziców ze specjalistami Styczeń Bezpieczne ferie- spotkanie z policjantem Luty Dzień Uprzejmości Marzec Kwiecień Maj Profilaktyka otyłości – pogadanki w klasach Kultura porozumiewania się . Radzimy sobie ze stresem. Kwiecień – miesiącem zdrowia 7 kwietnia – Światowy Dzień Zdrowia Przygotowanie zdrowego śniadania Mamo, Tato Nie Pal Dzień Bez Papierosa – 31 maja 31 maja – 3 czerwca „Tydzień dla serca” Czerwiec Dzień bez przemocy. Bezpieczne wakacje Sposób realizacji Spotkanie z policjantem Fluoryzacja – pielęgniarka szkolna Uczniowi klas III otaczają opieką młodszych kolegów z klasy I Pedagog szkolny przygotowuje gazetkę informacyjną dla rodziców. Przygotowanie straganu promującego zdrową żywność, produkty lokalnego środowiska Konkurs plastyczny Przedstawienie teatralne Spotkanie z policjantem Pogadanka przeprowadzona przez pielęgniarkę szkolną. Zorganizowanie spotkania z psychologiem i pedagogiem PPPP w Ślesinie Spotkanie z policjantem na temat zachowania bezpieczeństwa podczas ferii zimowych Jesteśmy uprzejmi dla siebie, pamiętamy o magicznych słowach Pogadanki prowadzane przez wychowawców , pedagoga Konkurs plastyczny Przygotowanie śniadania Oddział 6 latków Konkurs plastyczny Pogadanki prowadzone przez wychowawców Akcja przygotowana przez społeczność uczniowską Spotkanie z policjantem- pogadanka Szkoła podejmuje działania związane z realizacją programów rekomendowanych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej m.in. W-F z klasą oraz Powiatową Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w Koninie : Bądźmy zdrowi, wiemy więc działamy, Moje dziecko idzie do szkoły, Trzymaj formę, Nie pal przy mnie, proszę, Czyste powietrze wokół nas. Bezpieczna Szkoła Zadania 1. Debata uczniowska nt. Państwo, prawo, społeczeństwo, obywatel. 2. Konkurs plastyczny : Co powinno zmienić się w Twojej szkole, rodzinie, otoczeniu, by poprawić relacje między ludźmi. 3. Przeprowadzenie spotkań uczniów z przedstawicielami Policji, Straży Pożarnej, Pogotowia Ratunkowego, organizacji społecznych nt. Bezpieczne zachowanie w szkole, domu, na ulicy ; zagrożenia, udzielania pomocy, obrona konieczna itp. 4. Przeprowadzenie pogadanek na temat : Kulturalne relacje między rówieśnikami , zapobieganie wulgaryzmom. 5. Przeprowadzenie w klasach starszych : Tytoń, narkotyki, dopalacze – jak się przed tym bronić. 6. Mój kolega jest niepełnosprawny – pogadanki w klasie . 7. Szkoła wolna od dyskryminacji – tematyka zajęć na lekcjach wychowawczych - Co oznacza dyskryminacja ? - Przybysz z innej planety. - Mężczyzna także może być pielęgniarzem, a kobieta hydrauliczką. - Biedny nie znaczy gorszy. - Oblicza ubóstwa. - Piękne brzydactwo. - Zasady zdrowego odżywiania. 8. Podejmowanie działań wolontaryjnych –Szkolny Klub Wolontariusza. Szkolny Klub Wolontariusza przy Szkole Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Szyszyńskich Holendrach Szkoła zaraz po domu, jest miejscem, w którym młodzież spędza najwięcej czasu. Jest nie tylko miejscem kształcenia, ale również miejscem wychowania i kształtowania młodego pokolenia. Wolontariat bez wątpienia ma walor wychowawczy, kształtuje postawy prospołeczne młodzieży. Wolontariat uczy młodych ludzi obowiązkowości i odpowiedzialności, rozwija w nich potrzebę kreatywnego myślenia. Rozwija w młodzieży umiejętność identyfikacji z grupą, pracy z ludźmi, konfrontowania własnej postawy z postawami z innymi. Poprzez pracę z innymi na rzecz potrzebujących młodzież odkrywa własną wartość, czuje się akceptowana, traktowana poważnie. Praca w klubie jest doskonałą alternatywą dla nudy, daje młodym możliwość robienia czegoś ważnego i wartościowego. Młodzież, angażując się w działania na rzecz społeczności, czuje się odpowiedzialna za społeczność, uczy się postaw obywatelskich. Szkolny Klub Wolontariusza tworzą młodzi ludzie o dobrych sercach, pragnący nieść pomoc bliźnim, chętni do tego, by poprawić wizerunek otaczającej ich rzeczywistości. W myśl definicji wolontariatu są to uczniowie angażujący się w pomoc świadomie, dobrowolnie i nieodpłatnie. Cele i założenia : - rozwijanie wśród uczniów postaw otwartości i wrażliwości na potrzeby innych, - zapoznanie uczniów z ideą wolontariatu, - przygotowanie uczniów do podejmowania pracy wolontariackiej, - umożliwianie podejmowania działań pomocowych na rzecz niepełnosprawnych, chorych, samotnych, - pomoc rówieśnikom szkolnym w trudnych sytuacjach, - wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży, - promowanie życia bez uzależnień, - wyszukiwanie autorytetów i pomoc w rozwijaniu zainteresowań uczniów. Zasady : - prowadzenie warsztatów dla wolontariuszy – przygotowanie uczniów do pracy wolontariackiej, - opracowanie rocznego harmonogramu pracy, - praca oparta na rocznym harmonogramie pracy klubu, - koordynacja pracy wolontariuszy, - prowadzenie spotkań o charakterze wychowawczym, - monitorowanie pracy wolontariuszy, - nagradzanie wolontariuszy. Regulamin Postanowienia ogólne 1) Wolontariat – to bezpłatne, wiadome i dobrowolne działanie na rzecz potrzebujących, wykraczające poza więzi rodzinno- koleżeńsko – przyjacielskie. 2) Wolontariusz – osoba dobrowolnie i bezinteresownie pomagająca innym. Wolontariuszem może być praktycznie każdy i może pracować wszędzie tam, gdzie taka pomoc jest potrzebna. 3) Szkolny Klub Wolontariusza jest inicjatywą skierowaną do ludzi młodych, którzy chcą służyć najbardziej potrzebującym, reagować czynnie na potrzeby innych oraz wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne. 4) Szkolny Klub Wolontariusza jest wspólnotą niezależną politycznie, całkowicie bezinteresowną i otwartą na wszystkich, którzy chcą pomagać innym. Cele działania 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) Rozwijanie wśród uczniów postaw otwartości i wrażliwości na potrzeby innych. Zapoznanie uczniów z ideą wolontariatu. Przygotowanie uczniów do podejmowania pracy wolontariackiej. Umożliwianie podejmowania działań pomocowych na rzecz niepełnosprawnych, chorych, samotnych. Pomoc rówieśnikom szkolnym w trudnych sytuacjach. Wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży. Promowanie życia bez uzależnień. Wyszukiwanie autorytetów i pomoc w rozwijaniu zainteresowań uczniów. Wolontariusze 1. Wolontariuszem może zostać każdy, kto pragnie służyć innym. 2. Członkiem Szkolnego Klubu Wolontariatu może być młodzież szkolna respektująca zasady Klubu, po uprzednim przedstawieniu opiekunom Klubu pisemnej zgody rodziców na działalność wolontarystyczną. 3. Działalność Klubu opiera się na zasadzie dobrowolności i bezinteresowności. 4. Członkowie Klubu kierują się bezinteresownością, życzliwością, chęcią niesienia pomocy, troską o innych. 5. Członek Klubu systematycznie uczestniczy w pracy Klubu, a także w spotkaniach i warsztatach dla wolontariuszy. 6. Każdy członek Klubu stara się aktywnie włączyć w działalność Klubu, zgłaszać własne propozycje i inicjatywy, wykorzystując swoje zdolności i doświadczenie. 7. Każdy członek Klubu swoim postępowaniem stara się promować ideę wolontariatu, być przykładem dla innych. 8. Każdy członek Klubu stara się przestrzegać zawartych w Karcie etycznej Wolontariusza oraz w Regulaminie Klubu. Każdy członek Klubu ma prawo do : Jasnego określonego zakresu obowiązków, Prośby o pomoc, Wnoszenia nowych pomysłów, Ciągłego rozwijania swoich umiejętności, Ochrony przed jakimkolwiek ryzykiem z powierzonych mu zadaniami, Wpływu na podejmowane przez koordynatora decyzje. Każdy członek Klubu ma obowiązek : Być osobą odpowiedzialną, Sumiennie i rzetelnie spełniać swoje zadania, Być lojalnym i uczciwym wobec organizatorów i organizacji dla której pracuje, Zachować dyskrecję w sprawach prywatnych podopiecznych, Brać czynny udział w różnego rodzaju spotkaniach, szkoleniach, które mają na celu rozwijanie wolontariuszy, Obszary działania Aktywność wolontariuszy ukierunkowana jest na dwa zasadnicze obszary : środowisko szkolne i środowisko lokalne. Nagradzanie wolontariuszy 1. 2. 3. 4. 5. 6. Pochwała Opiekuna Wolontariatu . Dyplom uznania Wolontariusz Roku. Pochwała Dyrektora Szkoły. List gratulacyjny do rodziców. Nagroda książkowa na zakończenie szkoły podstawowej. Umieszczanie nazwiska wolontariusza na tablicy informacyjnej. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza. Sylwetka wolontariusza Szkolnego Klubu Wolontariusza 1. Wolontariusz jest osobą , która stale podejmuje pracę nad sobą, stara się coraz lepiej poznać samego siebie, swoje mocne i słabe strony, talenty i ograniczenia. 2. Wolontariusza poznaje swoją motywację do pracy z potrzebującymi. 3. Wolontariusz jest wzorem postępowania dla swoich rówieśników. 4. Wolontariusz nie jest biernym obserwatorem rzeczywistości, ale stara się ją rozumieć i podejmować działania zmierzające do rozwiązywania trudnych sytuacji. 5. Wolontariusz nie stoi bezczynnie wobec zła, niesprawiedliwości (staje w obronie słabszych), ale podejmuje działania przemyślane. 6. Wolontariusz uczy się współpracy z innymi, bo pamięta, że rozwiązanie niektórych problemów wymaga zaangażowania wielu osób.