Zespół Poradni Psychologiczno

Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych Powiatu Warszawskiego Zachodniego | T
Copyright Bożena Sęk [email protected]
http://zpppblonie.pl/2015/12/trudnosci-szkolne-a-funkcjonowanie-dziecka-jak-pomoc-dziecku-z-probl
emami-edukacyjnymi/
TRUDNOŚCI SZKOLNE, A FUNKCJONOWANIE DZIECKA. JAK
POMÓC DZIECKU Z PROBLEMAMI EDUKACYJNYMI?
Dzieci mające trudności szkolne nie mogą opanować umiejętności szkolnych (tj. czytanie, pisanie, matematyka itp.) na
poziomie wymaganym na etapie nauczania, na którym w danym momencie się znajdują.
Trudności te wynikają z deficytów w przebiegu procesów poznawczych zaangażowanych w opanowanie tych umiejętności (np.
„usterki” w przetwarzaniu fonologicznym mogą być przyczyną trudności z pisaniem czy czytaniem, a zaburzenia
przetwarzania wzrokowo-przestrzennego przyczyną trudności w matematyce itp.).
Pomoc jaka jest proponowana tym dzieciom to głównie: różne oddziaływania edukacyjne, treningi zdolności poznawczych, w
szkołach prowadzone są zajęcia wyrównawcze czy też reedukacyjne.
Psychoterapia nie jest powszechnie uznawaną metodą w pomocy dzieciom z trudnościami w uczeniu się. Badania jednak
potwierdzają, że dzieci, które mają trudności w uczeniu się mają także problemy w przystosowaniu się oraz inne problemy
psychologiczne – powinno się wobec tych dzieci stosować psychoterapię.
Psychoterapia dzieci z trudnościami w uczeniu się:
- ma na celu wspieranie zdolności do uczenia się i przezwyciężania trudności,
- bywa łączona z treningami funkcji poznawczych,
- często odbywa się na terenie szkoły,
-nie zawsze prowadzi ją psycholog, a odpowiednio przeszkolony nauczyciel lub pedagog specjalny.
PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE DZIECI Z TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ
page 1 / 3
Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych Powiatu Warszawskiego Zachodniego | T
Copyright Bożena Sęk [email protected]
http://zpppblonie.pl/2015/12/trudnosci-szkolne-a-funkcjonowanie-dziecka-jak-pomoc-dziecku-z-probl
emami-edukacyjnymi/
1. Nieprawidłowości w rozwoju „ja”.
Dzieci z trudnościami w uczeniu się mają wyjątkowe doświadczenia, które budują reprezentacje ich własnego „ja”.
Doświadczenia te pochodzą od nauczycieli, rodziców, kolegów – którzy czasami wykazują dezaprobatę oraz negatywnie
oceniają dziecko. Dziecko często samo odczuwa poczucie niemożności oraz bezsilności. W efekcie dzieci mają często
negatywny obraz siebie, niskie poczucie własnej wartości oraz niskie poczucie własnej skuteczności.
Wg Alberta Bandury poczucie własnej skuteczności ma spory wpływ na motywację do działania np. poczucie to wpływa na
motywację do nauki, wysiłek jaki jest w naukę wkładany czy też na zdolność do pokonywania trudności.
Na poczucie własnej wartości dziecka wpływają informacje jakie ono otrzymuje od innych osób na temat siebie.
Takie założenia dają podstawy do działań psychoterapeutycznych.
1. Problemy w relacjach społecznych.
Problemy te często występują u dzieci z trudnościami w uczeniu się. Problemy w przystosowaniu się społecznym np. mniejsza
niż u innych liczba interakcji społecznych, większe odrzucenie przez rówieśników, niższy status wśród rówieśników.
Dzieci mające trudności w uczeniu się często są osamotnione, mają mało kolegów, nie są do końca akceptowane. Poczucie
osamotnienia hamuje możliwość przezwyciężania trudności, gdyż pochodzące z kontaktów społecznych wsparcie jest
czynnikiem wpływającym pozytywnie na radzenie sobie ze stresem. Pomoc terapeutyczna powinna także zajmować się
udzielaniem wsparcia w zakresie umiejętności społecznych. Wskazana jest terapia grupowa, gdyż dziecko może doświadczyć
przynależności do grupy oraz tego, co z tej przynależności wynika.
1. Problemy emocjonalne.
Dzieci z trudnościami w uczeniu się odczuwają wiele emocji, szczególnie negatywnych – związanych z rywalizacją,
odnoszeniem sukcesów i ponoszeniem porażek, byciem ocenianym. Często występuje obniżony nastrój oraz objawy depresji.
Przez obniżenie nastroju dziecko jeszcze bardziej ma utrudnione pokonywanie trudności. Dziecko mniej się stara, jest mniej
zaangażowane oraz mniej aktywne.
Oddziaływania psychoterapeutyczne powinny mieć na celu zwiększenie zdolności do przeżywania pozytywnych emocji w
sytuacjach szkolnych.
Dzieci z trudnościami w uczeniu się mają problemy w rozpoznawaniu zjawisk za pomocą procesów poznawczych (to dzięki
emocja dokonuje się początkowej oceny danej sytuacji), dlatego zadania szkolne, które są dla nich trudne powodują
negatywne emocje związane z frustracją. Dziecko mające trudności w uczeniu się nawet nie próbuje rozwiązać zadania,
ponieważ z powodów wstępnej analizy emocjonalnej powstaje napięcie hamujące zaangażowanie procesów poznawczych –
dziecko radzi sobie z tym poprzez zaangażowanie się w aktywność niezwiązaną z lekcją.
Psychoterapeuta powinien zmienić u dziecka emocjonalne znaczenie jakie jest nadawane przez dziecko w sytuacji zadaniowej.
1. Dysfunkcje samoregulacji.
page 2 / 3
Zespół Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych Powiatu Warszawskiego Zachodniego | T
Copyright Bożena Sęk [email protected]
http://zpppblonie.pl/2015/12/trudnosci-szkolne-a-funkcjonowanie-dziecka-jak-pomoc-dziecku-z-proble
mami-edukacyjnymi/
Samoregulacja – zdolność psychiki człowieka do wpływania na siebie samą, co umożliwia modyfikowanie własnych stanów
wewnętrznych i przebieg procesów psychicznych.
Samoregulacja pozwala człowiekowi dostosować się do warunków w jakich się on znajduje. Nauka szkolna wymaga
zaangażowani procesów samoregulacji. Dziecko musi regulować swoje procesy poznawcze, wysiłek czy też stany
emocjonalne. Nieprawidłowości w rozwoju samoregulacji mogą się więc objawiać w nieprawidłowym funkcjonowaniu
emocjonalnym, poznawczym, a także w problemach z dostosowaniem się do społecznych reguł – co będzie wpływało na
aktywność szkolną dziecka.
Szczególną rolę w procesach samoregulacji odgrywa uwaga. Uwaga jest tutaj rozumiana jako mechanizm selektywnego
wzmacniania lub osłabiania informacji z wewnątrz lub z zewnątrz, tak aby przyniosło to korzyści dla realizowania zachowania
ukierunkowanego na cel. Rozumiana tak uwaga jest ważna w realizacji zadań poznawczych, kontroli celowych zadań oraz
regulacji emocji. Bardzo ważna w samokontroli i samoregulacji jest uwaga wykonawcza, ponieważ bierze ona udział w
kontrolowaniu pobudzenia systemu poznawczego, który wpływa na to czy jednostka jest gotowa do wykonania zadań
poznawczych. Ograniczona sprawność uwagi wykonawczej może wpływać na odwlekanie, przedłużanie wykonywanych zadań
ze względu na trudności w mobilizowaniu energii. Wpływa też na trudności w wykonywaniu zadań wymagających płynnego i
elastycznego wydobywania informacji z pamięci.
Pomoc psychologiczna dla dzieci z trudnościami w uczeniu się powinna uwzględniać oddziaływania edukacyjne oraz
psychoterapeutyczne. Zajęcia wyrównawcze oraz reedukacyjne uwzględniają potrzebę wpływu na sferę
emocjonalną-motywacyjną oraz samoocenę dziecka, ale są to bardzo ogólne zasady np. wprowadzenie atmosferę akceptacji.
Dorota Słomka
page 3 / 3