Wahania cykliczne rynków mieszkaniowych. Aspekty teoretyczne i

Piotr Lis
Wahania cykliczne
rynków mieszkaniowych
Aspekty teoretyczne i praktyczne
Recenzenci:
dr hab. Piotr Kowalczyk, prof. ISRL PAN
dr hab. Janusz Tomidajewicz, prof. UEP
Redaktor prowadzący:
Edyta Chmielewska
Redaktor techniczny:
Ryszard Kurasz
Korekta:
Paweł Jaroniak
Projekt okładki:
Paulina Tobias-Lis
Krzysztof Galus
© Copyright by Wydawnictwo Adam Marszałek
Toruń 2012
Publikacja finansowana ze środków na naukę w latach 2010–2012 jako projekt badawczy
pt. Analiza i ocena mechanizmów finansowania inwestycji mieszkaniowych w fazie rozkwitu
i kryzysu gospodarczego (finansowego). Wnioski dla Polski, nr N114 209538
ISBN 978-83-7780-446-9
Wydawnictwo prowadzi sprzedaż wysyłkową:
tel./fax 56 648 50 70; e-mail: [email protected]
Wydawnictwo Adam Marszałek, ul. Lubicka 44, 87-100 Toruń,
tel. 56 664 22 35, 56 660 81 60, e-mail: [email protected], www.marszalek.com.pl
Drukarnia nr 2, ul. Warszawska 52, 87-148 Łysomice, tel. 56 678 34 78
SPIS TREŚCI
WSTĘP ...............................................................................................................
7
ROZDZIAŁ 1
WAHANIA CYKLICZNE. SYNTEZA TEORETYCZNA I WNIOSKI
Z BADAŃ EMPIRYCZNYCH ....................................................................... 15
1.1. Wstęp ..........................................................................................................
1.2. Modele deterministyczne wahań cyklicznych w ekonomii
głównego nurtu .........................................................................................
1.3. Modele stochastyczne wahań cyklicznych ekonomii
głównego nurtu ............................................................................................
1.4. Modele wahań cyklicznych w ekonomii alternatywnej
na przykładzie austriackiej szkoły ekonomii ..........................................
1.5. Metodyka badań cykli koniunkturalnych ................................................
1.6. Wnioski z empirycznej analizy wahań cyklicznych ..............................
1.7. Podsumowanie ..............................................................................................
15
17
25
32
36
45
49
ZAŁĄCZNIK 1
WAHANIA CYKLICZNE PRODUKTU KRAJOWEGO
BRUTTO I JEGO SKŁADOWYCH, W TYM INWESTYCJI
MIESZKANIOWYCH, W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ .................... 52
ROZDZIAŁ 2
TEORETYCZNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA
RYNKÓW MIESZKANIOWYCH ................................................................... 89
2.1. Wprowadzenie .............................................................................................. 89
2.2.1. Model Fishera jako uzupełnienie koncepcji statycznej ................. 99
2.2.2. Modyfikacje statycznego modelu DiPasquale i Wheatona
i ich zastosowania ................................................................................. 100
4
Spis treści
2.3. Koncepcja DiPasquale i Wheatona w modelu dynamicznym ..........
2.3.2. Koszt własności mieszkania w modelu dynamicznym ..................
2.3.3. Bańka spekulacyjna a koszt własności mieszkania
w modelu dynamicznym .....................................................................
2.4. Modyfikacje dynamicznego modelu DiPasquale i Wheatona
i ich zastosowania ....................................................................................
2.5. Podsumowanie ..........................................................................................
102
113
117
117
123
ROZDZIAŁ 3
SYSTEMY FINANSOWANIA INWESTYCJI
MIESZKANIOWYCH A WAHANIA CYKLICZNE
RYNKÓW MIESZKANIOWYCH ............................................................... 125
3.1. Wstęp ...........................................................................................................
3.2. Podstawy teoretyczne związków pomiędzy mieszkalnictwem
a systemem finansowym w cyklu koniunkturalnym ............................
3.3. Uwarunkowania rozwoju systemów finansowych na świecie
w latach 1990–2011 ....................................................................................
3.4. Systemy finansowania inwestycji mieszkaniowych
w krajach Unii Europejskiej .......................................................................
3.4.1. Mechanizm depozytowy (bankowości komercyjnej) .....................
3.4.2. Mechanizm kontraktowy .....................................................................
3.4.3. Mechanizm bankowości hipotecznej ................................................
3.4.4. Mechanizm sekurytyzacyjny ..............................................................
3.5. Wnioski z empirycznej analizy wahań cyklicznych rynku
mieszkaniowego i finansowego na tle wahań koniunkturalnych
w krajach Unii Europejskiej .......................................................................
3.6. Podsumowanie .............................................................................................
125
126
144
149
153
160
164
172
175
177
ZAŁĄCZNIK 2
WAHANIA CYKLICZNE RYNKÓW MIESZKANIOWYCH
I FINANSOWYCH NA TLE WAHAŃ KONIUNKTURALNYCH
W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ ............................................................... 180
Spis treści
5
ROZDZIAŁ 4
POLITYKA MIESZKANIOWA – OD PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO
DO EUROPEJSKIEGO MODELU SPOŁECZNEGO ..............................
4.1. Wstęp ..........................................................................................................
4.2. Wprowadzenie do polityki mieszkaniowej ..........................................
4.3. Przesłanki interwencji państwa w obszarze mieszkalnictwa ...........
4.4. Niesprawności państwa w obszarze mieszkalnictwa ........................
4.5. Systemy mieszkaniowe w europejskim modelu społecznym ..........
4.6. Podsumowanie ..........................................................................................
201
201
202
204
210
213
228
ZAKOŃCZENIE .............................................................................................. 230
BIBLIOGRAFIA .............................................................................................. 234
SPIS RYSUNKÓW I TABEL ......................................................................... 253