Pobierz PDF - Razem Łatwiej

Transkrypt

Pobierz PDF - Razem Łatwiej
Biuletyn edukacyjno/informacyjny
dla personelu medycznego oddziałów
Położniczych i Neonatologicznych
REKOMENDACJE
POLSKIE TOWARZYSTWO
MEDYCYNY PERINATALNEJ
Oddział Zachodniopomorski
ZAPRASZAMY NA MIĘDZYNARODOWY KONGRES
„Bezpieczeństwo matki i dziecka w ciąży,
w oddziale i po wypisie do domu”
2-4 XII 2012, RYN/ k. Giżycka
Hotel Zamek Ryn ****
...więcej str. 2
Szkoła Matek i Ojców
Razem Łatwiej
Ogólnopolski Program Edukacji Poporodowej
Nr 8 (luty) 2012
ISBN 978-83-7753-020-7
koszt: 750 zł *
* cena zawiera udział w Kongresie, materiały konferencyjne, pełne wyżywienie, 2 noclegi.
Możliwość płatności w ratach ( 200 zł wpisowe, pozostała należność płatna do 31.08.12)
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
3
Noworodki nie werbalizują swoich potrzeb, ale w każdy inny sposób przemawiają do nad sygnalizując
swoje potrzeby i powinniśmy ich język rozumieć. Heidelise Als z Harvard Medical School z oddziału
neurobehawioralnego rozwoju dzieci, twórczyni NIDCAP – newborn individualized care program opisała
nową ideę APIB – assessment of preterm infants behavior, skalę odpowiednią dla oceny wcześniaków oraz
noworodków donoszonych, ale z ryzykiem zaburzeń rozwoju od urodzenia do pierwszego miesiąca życia.
Ta ocena opiera się etiologii ewolucyjnej i koncentruje się na interakcjach zachowań dziecka w stosunku do
otoczenia. Ocenie podlegają funkcje autonomiczne (oddychanie, trawienie, kolor skóry), funkcje motoryczne
(napięcie, ruchy, postawa), stan organizacji uwagi (zakres, stałość, wzory reakcji), uwaga (wzory zachowań,
zakres), autoregulacja (wysiłek, dążenia do sukcesu), a w całości ocena stopnia organizacji, stałości reakcji
i ocena wymaganego wsparcia dla danego dziecka. Środowisko jest identyfikowane jak w skali BNBAS (skala
Brazeltona), która obejmuje szczegółową ocenę opisową w zakresie habituacji, interaktywnych bodźców
społecznych, układu ruchowego, organizacji stanów i ich regulacji. Skala APIB określa kompetencje dziecka
i stopnie ich różnicowania na czynniki środowiskowe i ich wpływ na rozwój. Dziecko jest rozumiane jako
aktywnie poszukujące swoich kolejnych doświadczeń, a czynniki środowiskowe, na które reaguje stanowią
potwierdzenie kompetencji rozwojowych. Wpływ wcześniactwa może być duży na rozumienie rozwoju
kompetencji dziecka i nieporozumienia w tym zakresie mogą wpływać na jego procesy rozwojowe. Ocena APIB
jest dialogiem pomiędzy oceniającym a dzieckiem wymagającym treningu, zdolności i samowiedzy. Skala APIB
jest aktualnie walidowana i będzie klinicznym narzędziem do interwencji zachowań, właściwym do wspierania
rozwoju.
Jacek Rudnicki
ORGANY ZAŁOŻYCIELSKIE PROGRAMU
REDAKTOR NACZELNY:
Prof. Jacek Rudnicki
tel. 601 565 044
KOORDYNATOR PROGRAMU:
Dr Katarzyna Augustyniuk
tel. 609 825 711
PREZES KOMITETU
WSPIERAJĄCEGO
promocja i PR:
Tomasz Grzegorzewski
tel. 692 895 250
KIEROWNIK REDAKCJI:
Magdalena Grzegorzewska
tel. 608 653 181
MARKETING MANAGER:
Agata Kabengele
tel. 699 089 272
e-mail: [email protected]
Piszcie/dzwońcie do nas:
95-200 Pabianice
ul. Grobelna 7, lokal 301
e-mail: [email protected] , tel./fax 42 291 37 19
PARTNERZY
PROGRAMU
• „Standard realizacji programu Edukacji Poporodowej
SZKOŁA MATEK i OJCÓW, część V”
- dr n. med. Katarzyna Augustyniuk .........................str. 4-5
• „Monitorowanie funkcji życiowych noworodka”
- prof. Jacek Rudnicki ................................................str. 6-7
• „Nietolerancja fruktozy”
- lek. Michał Skoczylas ................................................. str. 8
• „Tajemnica”
- Jacek Rudnicki ......................................................... str. 10
• „Uwarunkowania prawne edukacji okołoporodowej
- rola i zadania położnej”
- mgr Leokadia Jędrzejewska ................................str. 11-13
• „ Aktywność seksualna w ciąży i po porodzie...” c.d.
- mgr Ewa Prokurat ...............................................str. 13-14
• „Obowiązki alimentacyjne w świetle ustawy z dnia 25
lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy” część III
- mgr Joanna Szymczak .........................................str. 16-19
Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności za treści
zamieszczonych reklam.
Zdjęcie na okładce: iStockPhoto
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
AKADEMIA SZKOŁY MATEK I OJCÓW Razem Łatwiej – II rok
Bardzo serdecznie dziękujemy wszystkim uczestnikom, Wykładowcom i Partnerom za chęć kontynuacji
tego wspaniałego cyklu, jaki rozpoczęliśmy w zeszłym roku - regionalne szkolenia dla personelu
medycznego oddziałów położniczych i neonatologicznych.
Zainteresowanie jest ogromne i przerosło nasze oczekiwania.
W tym roku do grona Kadry Wykładowej przyjęli nasze
zaproszenia:
•
•
•
•
•
•
Prof. Jacek Rudnicki
Prof. Maria Katarzyna Borszewska Kornacka
Dr n. med. Katarzyna Augustyniuk
Mgr Anna Romańska
Mgr Ewa Cichocka
Mgr Marek Boberski
Gościmy także na każdym szkoleniu Wykładowcę z regionu. W Szczecinie
zaszczyciła nas swoją obecnością Prof. Maria Czeszyńska, a w Poznaniu
dr Monika Sierzputowska Pieczara
Za nami już dwa pierwsze szkolenia, które odbyły się w Szczecinie i Poznaniu. Już wkrótce
kolejne, Białystok 08 marca, Gdańsk 29 marca, Warszawa 25 kwietnia i Kraków 10 maja.
Pozostałe po wakacjach – ruszamy od września, Lublin, Wrocław, Katowice, Łódź.
Ostatnie wolne miejsca czekają. Zgłoszenia www.razemlatwiej.pl
Bardzo Serdecznie DZIĘKUJEMY naszym Partnerom:
STANDARD REALIZACJI PROGRAMU Edukacji Poporodowej
SZKOŁA MATEK I OJCÓW Razem Łatwiej, część IV
KARMIENIE PIERSIĄ c.d.
Autor: Katarzyna Augustyniuk
Dr n.med., położna, specjalistka w dziedzinie pielęgniarstwa położniczego,
Pomorski Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu
Jaka antykoncepcja po porodzie?
Kolejnym tematem Programu Edukacji Poporodowej
Szkoły Matek i Ojców, jaki realizowany jest na oddziałach
poporodowych będzie zagadnienie dotyczące sposobu
wyboru metod planowania rodziny po porodzie.
Zgodnie z treścią i założeniami ogólnoświatowych praw
reprodukcyjnych każda kobieta ma prawo decydować czy
chce mieć dzieci, w jakich odstępach czasu i ile.
Wybór metod zabezpieczenia kobiety przed kolejną
ciążą po porodzie nie jest obojętny. Polskie Towarzystwo
Ginekologiczne stoi na stanowisku, że nowoczesna
antykoncepcja jest jedynym skutecznym sposobem
przeciwdziałania niepożądanym ciążom.
Z pewnością po urodzeniu dziecka, należy wybrać
skuteczną metodę antykoncepcji, jeśli kobieta nie chce
mieć kolejnego dziecka od razu.
Należy przy tym pamiętać:
• aby przed rozpoczęciem jakiejkolwiek metody
antykoncepcji, upewnić się, czy kobieta nie jest już
w ciąży,
•
•
wybór zależy od potrzeb kobiety i oczywiście od tego
czy karmi piersią,
jeżeli kobieta nie karmi piersią, może wybrać dowolny
sposób antykoncepcji, po konsultacji z lekarzem
specjalistą.
W Polsce są dostępne następujące sposoby
antykoncepcji: metody okresowej abstynencji seksualnej,
środki
plemnikobójcze,
prezerwatywy,
wkładki
wewnątrzmaciczne, preparaty zawierające jeden lub dwa
składniki hormonalne w formie doustnej lub iniekcji.
Dla kobiet, które rodziły i planują jeszcze macierzyństwo
należy zalecać antykoncepcję w oparciu o DTA
(antykoncepcja doustna), ze wskazaniem na preparaty
nisko- i średniodawkowe. W wybranych sytuacjach
dopuszczalne jest stosowanie wkładek domacicznych.
W grupie kobiet, które rodziły i nie planują już
macierzyństwa zaleca się (uwzględniając wiek) stosowanie
DTA z progestagenami II lub III generacji oraz wkładek
domacicznych (w tym z levonorgestrelem).
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Dla kobiet karmiących oraz kobiet w wieku powyżej 35.
roku życia i palących papierosy za bezpieczną i skuteczną
antykoncepcję należy uznać tabletki i iniekcje zawierające
wyłącznie progestagen oraz wkładki domaciczne.
Dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne można
przyjmować dopiero po odstawieniu dziecka od piersi.
Inaczej jest w przypadku tzw. mini pigułek, które
zawierają tylko progestagen. Innym możliwym środkiem
zabezpieczenia jest wkładka domaciczna zawierająca
progestagen lub zastrzyk hormonalny. Ten ostatni sposób
zabezpieczenia można jednak zastosować dopiero po 6.
tygodniach od porodu.
NIEPOWODZENIA W TRAKCIE STOSOWANIA POSZCZEGÓLNYCH METOD ANTYKONCEPCJI (WSKAŹNIK PEARLA – liczba ciąż mimo
stosowania danej metody antykoncepcji w przeliczeniu na 100 kobiet stosujących daną metodę przez pierwsze 12 miesięcy)*
METODA ANTYKONCEPCYJNA
TABLETKI ANTYKONCEPCYJNE
DWUSKŁADNIKOWA E+P
INIEKCJE HORMONALNE
TYPU DEPO
TABLETKA ANTYKONCEPCYJNA
JEDNOSKŁADNIKOWA (P)
(SKUTECZNOŚĆ OCENIANA U
KOBIET W OKRESIE LAKTACJI)
ANTYKONCEPCYJNA
WKŁADKA DOMACICZNA
PREZERWATYWA
MĘSKA
ŚRODKI
PLEMNIKOBÓJCZE
METODY OKRESOWEJ
ABSTYNENCJI
WSPÓŁŻYCIE BEZ
ZABEZPIECZENIA
PRZY SKRUPULATNYM
PRZESTRZEGANIU WSZYSTKICH
ZALECEŃ DOTYCZĄCYCH STOSOWANIA
DANEJ METODY
PRZY NIEPEŁNYM PRZESTRZEGANIU
WSZYSTKICH ZALECEŃ DOTYCZĄCYCH
STOSOWANIA DANEJ METODY
0,1
6,0 – 8,0
0,3
0,3
0,5
1,0
0,6
0,8
3,0
14,0
6,0
26,0
1,0 - 9,0
20,0
85,0
85,0
Antykoncepcja naturalna
Prolaktyna jest hormonem odpowiedzialnym między
innymi za wytwarzanie mleka.
Ma też inne, dodatkowe działanie. Hamuje produkcję
hormonów płciowych, dzięki czemu karmiące matki nie
mają klasycznych cykli owulacyjnych i miesiączki, a co
za tym przemawia nie mogą zajść w ciążę (Lactational
amenorrhea metod). Taka naturalna antykoncepcja,
w której wykorzystywany jest fakt czasowej „niepłodności”
nie daje jednak żadnej gwarancji. Wystarczy zły stan
zdrowia, niewłaściwy poziom hormonów, a nawet
nieodpowiednie odżywianie się, by zakłócić działanie
hormonów.
Najmniejsze ryzyko istnieje, gdy młoda mama karmi
dziecko wyłącznie piersią również w nocy (nie dokarmia
i nie dopaja), jest zupełnie zdrowa i nie przyjmuje żadnych
leków. To rodzaj karmienia na żądanie (matki) nie rzadziej
niż co 4 godziny w ciągu dnia i 6 w ciągu nocy. Tylko
w sytuacji przestrzegania tych zaleceń kobieta może być
chroniona przed ciążą przez około 5 miesięcy. Oczywiście
ryzyko zawsze istnieje, ale szanse na kolejne dziecko są
w takiej sytuacji bardzo małe (wskaźnik Perla 2).
W następnym artykule przeczytasz o pielęgnacji dziecka
(kikut pępowinowy, skóra, błony śluzowe, kąpiel ect).
Pozdrawiam serdecznie,
dr n. med. Katarzyna Augustyniuk
Opracowano na podstawie:
1. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie
antykoncepcji,
2. Guillebaud J., Szarewski A., Wszystko o antykoncepcji, Medycyna
Praktyczna, Kraków 1997,
3. Dębski R., Ginekologia kliniczna, Tom 1-3, Urban & Partner,
Wrocław 2009,
4. Bręborowicz G., Ginekologia i położnictwo, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2005,
5. Słomko Z., Ginekologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
2008.
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
MONITOROWANIE FUNKCJI ŻYCIOWYCH NOWORODKA
Autor: Prof. Jacek Rudnicki
Prof. nadzw. PAM Jacek Rudnicki lat 56. Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Leonida Teligi
w Grodzisku Mazowieckim, Szkoły Muzycznej im. Tadeusza Bairda oraz Wojskowej Akademii Medycznej im.
Gen. Bolesława Szareckiego w Łodzi. Pediatra i Neonatolog. Aktualnie kierownik Kliniki Patologii Noworodka
Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie. Stypendysta Children Medical Care Programm (Los Angeles
1987 oraz Stocholm Institute, Lund 1994, wykładowca ERASMUS Bari Włochy 2008).
Działalność naukowa dotyczy encefalopatii i monitorowania funkcji mózgu noworodków, edukacji poporodowej (Szkoła Matek
i Ojców), zakażeń szpitalnych w oddziałach noworodkowych, a także zastosowania komórek macierzystych w neonatologii
we współpracy z prof. Bogusławem Machalińskim.
Autor muzyki i tekstów piosenek dla zespołów, „Sklep z Ptasimi Piórami”, „Mauritius”, „After Blues” oraz tekstów do muzyki
Krzesimira Dębskiego do filmu V.I.P. w reżyserii Juliusza Machulskiego. Laureat Festiwalu Muzyki Studenckiej w Krakowie,
kompozytor „Hymnu neonatologów”. Autor rysunków satyrycznych i edukacyjnych dla „Gazety na Pomorzu”, „Dziennika
Szczecińskiego i „Biuletynu Informacyjnego PAM”. Autor płyty CD Bramy Paryża.
Z Biuletynem Informacyjnym związany od początku, tj. od 1995 roku. Publikuje wywiady, rysunki satyryczne, teksty piosenek
oraz opowiadania. Ma długie włosy, bo w czasie studiów w Wojskowej Akademii Medycznej było to niemożliwe. Muszkę nosi
za przykładem stryja Witolda Karwowskiego żołnierza gen. Andersa oraz maestro Feliksa Dzierżanowskiego.
Noworodek jest pacjentem, który posługuje się mową
ciała. Nie werbalizuje swoich potrzeb ani tego co czuje.
Zatem powinniśmy na noworodka patrzeć. Obserwacja
ma zasadnicze znaczenie dla diagnostyki i bezpieczeństwa
dziecka. Dla lekarza w trakcie porannej wizyty opinia
położnej o stanie dziecka ma zasadnicze znaczenie.
Niewiele objawów jest charakterystycznych, ponieważ
noworodki uogólniają je. Jeżeli są chore tracą aktywność,
nie chcą jeść. Tak może być zarówno z powodu wady
serca, choroby płuc jak i rozwijającej się sepsy. Objawy
mogą szybko przemijać, zmieniać gwałtownie nasilenie
szczególnie u wcześniaków fizjologicznie niestabilnych
i noworodków chorych. Dlatego w neonatologii istnieje
potrzeba monitorowania niemal wszystkiego. Od ilości
informacji zależy właściwe rozpoznanie i bezpieczeństwo
dziecka.
Co monitorujemy?
Przede wszystkim podstawowe funkcje życiowe: oddech,
krążenie i czynność mózgu, do tego równowagę kwasowozasadową i chemiczną płynów ustrojowych, substancje
chemiczne w moczu, a także płód przed porodem,
w trakcie porodu. Kontrolujemy także jakość naszego
monitorowania.
Monitorowanie oddechu przez impedancję elektryczną
klatki piersiowej, pletyzmografię, liczenie oddechów – do
30/min. OK., do 40/min. licz jeszcze raz, 50/min. z wysiłkiem
oddechowym jest równoznaczne z niewydolnością
oddechową i wymaga interwencji medycznej. Zasada –
noworodki i niemowlęta
z wysiłkiem oddechowym
leczy się szpitalnie. Mogą
szybko i niespodziewanie
umrzeć.
EKG i puls. Czasami
w EKG jest 140/min., a puls
70/min., co może świadczyć
o zaburzeniu mikrokrążenia
np. w sepsie, spadku ciśnienia systemowego (cichy zabójca
noworodków).
Przezskórne monitorowanie tlenu to pulsoksymetria
mierząca odsetek hemoglobiny wysyconej tlenem metodą
pochłaniania światła oraz elektroda Clarka mierząca
ciśnienie parcjalne tlenu i dwutlenku węgla metodą
dyfuzji. Różnica polega na tym, że przy SaO2 powyżej
94% ciśnienie parcjalne tlenu może osiągnąć wysokie,
toksyczne poziomy.
Monitorowanie wizualne funkcji życiowych ma charakter obserwacyjny i intuicyjny. Często położna lub lekarz
postrzega, że noworodek źle wygląda, jest apatyczny,
skóra jest blada, wówczas badania laboratoryjne zwykle
potwierdzają obawy, rozpoznanie brzmi, sepsa. Jeżeli
noworodek stęka i utrudnia sobie wydech oznacza to, że
chce rozprężyć płuca tworząc sobie w naturalny sposób
dodatnie ciśnienie wydechowe na wzór CPAP – continous
positive airways pressure.
Monitorując wartości gazometryczne po porodzie
powinniśmy wiedzieć, że charakteryzują się tym, że SaO2
przez pierwsze kilka minut wykazuje wartości poniżej 90%
i jest to fizjologia i nie należy używać w takich wypadkach
tlenu. Co innego pH, jego wartość poniżej 7,1 i wysokie
stężenie mleczanów świadczy o wewnątrzmacicznym
niedotlenieniu płodu i wymaga interwencji.
Badania przyłóżkowe z kilku kropli krwi na oznaczenie
wartości metabolicznych; pH, PaCO2, PaO2, Na, K, Glu.,
kwasu mlekowego w surowicy wskazują na stopień nasilenia glikolizy beztlenowej i hamowania glukoneogenezy
w wyniku niedotlenienia, zaburzeń pracy serca, nerek oraz
Hct. Tak wykonane badania biochemiczne bez straty czasu
pozwalają podjąć właściwe interwencje terapeutyczne.
Czy można monitorować funkcje życiowe swojego
dziecka jadąc samochodem? Dlaczego nie, EKG, oddech
mogą być przekazywane techniką bezprzewodową do
wyświetlacza w komputerze naszego auta. Możemy
zaalarmować osobę opiekującą się dzieckiem, jeżeli
zajdzie taka potrzeba.
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Czym jest patologiczny bezdech u niemowlęcia? Trwa
dłużej niż 20 sekund, towarzyszy mu sinica, bradykardia,
spadek SaO2. Możliwe przyczyny zaburzeń oddechowych
to krwawienie wewnątrzczaszkowe, hipoglikemia,
neuroinfekcje, wady wrodzone, zaburzenia metaboliczne,
zespół abstynencyjny, a także zaburzenia genetyczne.
Monitorujemy funkcje życiowe, dziecko powinno spać
w osobnym łóżku, na plecach, na twardym podłożu z dużą
przestrzenią, mieć nieskrępowane ręce. To daje 50% mniej
SIDS, 0,8/1000 urodzeń, najczęściej występuje między
2 a 4 miesiącem życia.
Przesiewowe badanie USG narządów wewnętrznych
mózgowia pozwala wykryć u 21 dzieci jakąś patologię,
nie zawsze groźną dla dziecka, ale często przynosi to
korzyści w postaci skutecznych działań prewencyjnych,
czasami efekt nocebo czy wywołać nieuzasadniony strach
u rodziców dziecka. Mając jednak wiedzę o tym, że dziecko
ma wadę nerek możemy mu pomóc zanim nerki zostaną
uszkodzone.
Metody monitorowania funkcji mózgu, USG, NMRS,
Przepływy Dopplerowskie, aEEG, ABR/VER, PET, NIRS/puls
oksymetria, Temperatura mózgu. Emisja otoakustyczna,
0,4% noworodków ma rzeczywiste uszkodzenie słuchu.
Badanie screeningowe ma tendencję do przeoczenia
tych dzieci z powodu problemów towarzyszących jak
intensywna terapia, uszkodzenie aparatury etc.
Epidemiologia drgawek, 0,7-2,7/1000 noworodków,
57,5-132/1000 noworodków < 1500g 90% drgawek
występuje w pierwszych dwóch dobach życia. Color
Cerebral Function Monitor (Elmiko Warszawa) umożliwia
monitorowanie zapisu EEG i jego analizę w czasie
nieograniczonym, aby nie przeoczyć zdarzeń klinicznych.
Im więcej mamy informacji o noworodku, tym
większe są szanse na właściwe leczenie i na końcowy
sukces. Szczególnie dotyczy to monitorowania sytuacji
epidemiologicznej oddziału, prewencji zakażeń, karta
ryzyka zakażenia, raporty epidemiologiczne, alert
patogeny, PCT, CRP, IL-6, 10, cytokiny.
Monitorowanie poziomu glukozy w okresie adaptacji
poporodowej pozwala uniknąć uszkodzenia mózgu.
Jeżeli zastosowalibyśmy technikę PET – positron
emssion thomography moglibyśmy monitorować
wewnątrzkomórkowy metabolizm glukozy. Test Polcard
(SaO2) pozwala wykryć wadę serca zagrażającą życiu.
Zatem powinniśmy być chętni do wykonywania dużej
ilości badań, aby dziecku zaoszczędzić powikłań w dalszym
życiu.
Autor: prof. Jacek Rudnicki,
Zdjęcie: Źródło iStockphoto
Rysunek: Jacek Rudnicki
8
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
NIETOLERANCJA FRUKTOZY
Autor: lek. Michał Skoczylas
lekarz, pracownik Oddziału Patologii Noworodka Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 2
Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie i student Studium Doktoranckiego PUM
W okresie włączania owoców do diety niemowlęcia
przypadającym na piąty-szósty miesiąc życia rodzice oraz
zajmujący się nim lekarze i pielęgniarki są zobligowani
do obserwowania jak dziecko toleruje nowe składniki
pożywienia. Nieraz wprowadzanie nowych pokarmów
może wywołać niegroźne zaburzenia ze strony przewodu
pokarmowego wymagające konsultacji lekarskiej.
Niezwykle rzadko występuje nietolerancja fruktozy, cukru
owocowego. Substancja ta jest zawarta w owocach oraz
nektarze kwiatowym i miodzie. Jako cukier prosty stanowi
również składnik dwucukru sacharozy, czyli powszechnie
stosowanego cukru z buraków cukrowych lub trzciny,
dlatego też u dzieci żywionych sztucznym mlekiem
zawierającym sacharozę objawy choroby pojawiają się
wcześniej niż u dzieci karmionych piersią.
Mianem
fruktozemia
określa
się
zaburzenia
wynikające z niedoboru trzech enzymów biorących
udział w metabolizmie fruktozy, lecz w ścisłym znaczeniu
fruktozemia odnosi się do wrodzonej nietolerancji fruktozy.
Deficyt aldolazy fruktozo-1-fosforanowej powoduje wzrost
fruktozy i jej metabolitów do poziomów toksycznych.
Wrodzony niedobór fruktokinazy jest przyczyną obecności
fruktozy w moczu, lecz nie wymaga leczenia. Najrzadziej
występuje niedobór wątrobowej fruktozo-1,6-bisfosfatazy.
Wszystkie te zaburzenia są dziedziczone autosomalnie
recesywnie.
Mleko kobiece nie zawiera fruktozy, co tłumaczy dlaczego
nietolerancja fruktozy, fruktozemia, objawia się dopiero
w okresie odstawiania od piersi. Pojawiają się bóle brzucha
i nawracające wymioty. Hipoglikemia, czyli stan obniżonego
stężenia glukozy we krwi, może prowadzić do śmierci, dlatego
niezbędna jest opieka medyczna oraz prowadzenie badań
z uwzględnieniem fruktozemii. Długotrwała ekspozycja na
fruktozę w diecie powoduje uszkodzenie wątroby i nerek
(objawy zespołu Fanconi – De Toni – Debré), które skutkują
wtórnymi zaburzeniami metabolicznymi, m.in. kwasicą.
Występuje żółtaczka i skłonność do krwawień. Obecność
fruktozy w moczu zwiększa ryzyko zakażeń układu
moczowego. Spośród objawów neurologicznych wymienić
należy drgawki i zaburzenia świadomości włącznie ze
śpiączką. U osób, które przeżyły wczesny okres choroby bez
właściwej diagnozy, opisywana jest awersja do pokarmów,
które są źródłem fruktozy.
Niedobór wątrobowej fruktozo-1,6-bisfosfatazy charakteryzuje się napadami hipoglikemii z drgawkami, kwasicą metaboliczną i wstrząsem występującymi po spożyciu fruktozy
lub w czasie długich przerw w karmieniu. Dochodzi rów-
nież do stłuszczenia wątroby. W odróżnieniu od chorych na
fruktozemię (właściwą) chorzy z niedoborem wątrobowej
fruktozo-1,6-bisfosfatazy nie mają niechęci do pokarmów
zawierających fruktozę.
Aktualnie nie jest znane przyczynowe leczenie fruktozemii
dlatego chorych na tę chorobę przez całe życie obowiązuje
całkowita eliminacja fruktozy z diety. Dobór pożywienia
powinien być zgodny z zaleceniami lekarza i dietetyka.
Należy całkowicie zrezygnować z owoców i miodu. Warzywa
zawierają mniej fruktozy niż owoce, dlatego niektóre z nich
mogą być spożywane po konsultacji z lekarzem i dietetykiem.
Ważne jest by pamiętać, że pod hasłem warzywa kryją się
również te pokarmy, które w rzeczywistości są owocami,
np. szkodliwe dla chorych na fruktozemię pomidory i dynie.
Ponadto z diety trzeba wykluczyć wszystkie pokarmy
słodzone sacharozą, w tym wiele przetworów. Zakazany
jest również szeroki asortyment produktów spożywczych
zawierających sztuczny środek słodzący o nazwie sorbitol
(soki owocowe, słodziki sorbitolowe, gumy do żucia,
galaretowate słodycze i dżemy, czekolada). Z powodu
zakazu spożywania owoców wymagana jest suplementacja
diety preparatami witaminy C.
W leczeniu niedoboru wątrobowej fruktozo-1,6bisfosfatazy ważne jest nie tylko unikanie fruktozy
w pożywieniu, ale także skrócenie przerw w karmieniu
nocnym.
W wieku dziecięcym rodzice chorego dziecka, a w wieku
dorosłym osoba chora, powinni bezwzględnie pamiętać
o obowiązku informowania o chorobie podczas każdej
wizyty u lekarza, a szczególnie na fakt choroby zwracać
uwagę przed zabiegami chirurgicznymi, podczas których
nie mogą otrzymywać dożylnych wlewów zawierających
fruktozę.
Fruktozemia nie zawsze jest rozpoznawana w wieku
niemowlęcym. Niektórzy chorzy intuicyjnie stosujący dietę
niskofruktozową mogą nie mieć właściwej diagnozy aż do
wieku kilkunastu lat, a nawet później. Ponadto przebieg
tych zaburzeń może być skąpoobjawowy. Rozpoznanie
fruktozemii wiąże się ze stosowaniem diety eliminacyjnej
przez całe życie. Eliminacja powszechnie występującego
cukru z pożywienia jest niezwykle trudna i wymaga wielu
wyrzeczeń.
Autor: lek. Michał Skoczylas
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Im więcej widzą,
tym więcej się uczą.
9
Czy wiesz, że wzrok Twojego dziecka odgrywa bardzo ważną rolę
w procesie poznawania świata? Pomyślny rozwój wzroku pozytywnie
wpływa na to, jak szybko Twoje dziecko rozpozna swojego ulubionego
pluszowego zwierzaka, jak trzyma swoją butelkę oraz na to, jakie ma
możliwości porozumiewania się z rodzicami. Enfamil Premium 2 jest
pierwszym mlekiem modyfikowanym dla niemowląt zawierającym
specjalnie określony poziom DHA, kwasu z grupy Omega 3*, którego
działanie na rozwój zmysłu wzroku jest potwierdzone klinicznie**. A to
bardzo dobrze… Im więcej wiesz, tym lepiej możesz pomóc swojemu
dziecku w poznawaniu świata.
Zobacz jak widzi
Twoje dziecko
za pomocą naszej
aplikacji Babyvision
Dostępne w najlepszych aptekach oraz drogeriach
PL11.046
Zeskanuj kod czytnikiem kodów QR
w swoim smartfonie lub wejdź na stronę
www.babyvision.org
* Na poziomie 0,3% DHA całkowitej ilości kwasów tłuszczowych
** Dzienne spożycie 100 mg DHA (DHA w ilościach takich, jak w mleku matki oraz
w zakresie rekomendowanym przez ekspertów)
www.enfamil.pl
WAŻNA INFORMACJA: Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia niemowlęcia. Aby osiągnąć najlepsze efekty, należy dbać o dietę w
czasie ciąży i po urodzeniu dziecka i nie decydować się na nieuzasadnione dokarmianie. Karmienie butelką może powodować osłabienie laktacji.
Podczas przygotowywania posiłku należy przestrzegać instrukcji podanej na opakowaniu oraz zasad higieny. Przed rozpoczęciem karmienia
butelką należy rozważyć korzyści finansowe płynące z karmienia piersią. W sprawach dotyczących żywienia niemowląt rodzice powinni
zasięgnąć porady lekarza.
Mead Johnson Nutrition (Poland) Sp. z o.o., Al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa
10
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Tajemnica
Jacek Rudnicki
Elfoe przypomniał sobie tekst piosenki „Tajemnica”.
Tekst powstał w wyniku spotkania się dwóch zdarzeń
w jego życiu. To był okres, w którym bardzo interesował
się budową świata i starał się zrozumieć jak on działa,
jak powstał i jaki będzie dalszy bieg rzeczy. Początkowo
wiedział coraz więcej i to dawało mu satysfakcję. Jednak
w miarę wgłębiania się w tę wiedzę, coraz wyraźniej
odczuwał ograniczenia swojego umysłu i wyobraźni.
Najbardziej martwiły go ograniczenia wyobraźni. Nawet
jeżeli chciałby pominąć prawa matematyki i fizyki to trudno
było mu wyobrazić sobie coś takiego jak nic, czy piąty
wymiar. Początek i koniec tego wszystkiego pozostawał
tajemnicą. W tym, też czasie poznał młodego mężczyznę
o niezwykłej energii, wrażliwości i intelekcie, u którego
pojawiły się oznaki choroby zagrażającej życiu. Ówczesna
medycyna nie była na tyle rozwinięta aby poradzić sobie
z takim problemem. Czas dany zarówno temu mężczyźnie
jak i ostatecznie nam wszystkim nabierał coraz większego
znaczenia. Każdy rok, miesiąc, dzień i chwila miały wielką
wartość, coraz większą. Nie znając tajemnicy życia należało
się zatem cieszyć każdą chwilą. I tak Elfoe napisał tekst
„Tajemnica” do pięknej, bluesowej harmonii i poruszająco
pięknej linii melodycznej. Jak zwykle w takich sytuacjach
przeżywał pierwszy zachwyt nową kompozycją. Po
pewnych przemyśleniach ulepszył pewne jej fragmenty.
Były one przedzielone energetyzującym riffem. Nie mógł
doczekać się jej wykonania na scenie, które miało miejsce
w Katowicach w roku 3011, tam gdzie żył Ryszard Riedl,
charyzmatyczny i artysta, który w piosence „Niewinni
i ja” śpiewał „Mama powiedziała mi, że każdy ma swojego
anioła. Każdy ma i będzie go miał”. Elfoe miał wówczas swój
zespół złożony z niego i trzech cyberkolesiów. Pierwszym
był Looper DigiTech, drugim Boss Ve-20 a trzecim Yamaha
Zoom. Byli absolutnie doskonali, niezawodni, wierni,
inspirujący, w zasadzie perfekcyjni. Tekst powstał szybko
jak wspomniałem w oparciu o impuls wynikający ze
spotkania z młodym mężczyzną noszącym w sobie rzadką
i śmiertelną chorobę, brakowało tylko puenty, zwieńczenia
tekstu. Wówczas Elfoe przypomniał sobie zwierzenie, które
wypowiedziała Mia. Kiedy umrę to boję się, że będę się
błąkać po tamtym świecie i Ciebie nie odnajdę. To było to
oczekiwane zakończenie piosenki i jej sens polegający na
poszukiwaniu nadziei, że się odnajdziemy również Tam,
przy pomocy naszego anioła jak śpiewał Riedl.
„Tajemnica”
Tekst i muzyka: Elfoe
Chciałbym wiedzieć jak
Działa cały świat
Bardzo chciałbym
Ale nie wiem
Reguł nie zna nikt
Które światem rządzą
Może nigdy
Nie poznamy ich
Choć tak bardzo się staramy
Poznać tajemnice życia
Może się nie udać
Poznać nam
Istotę Bycia
Jeśli tak zostanie
Cieszmy się tą chwilą
Cieszmy się tym czasem
Który jest nam dany
Cieszmy się tym czasem
Życie
Tajemnicą pozostanie
Ty nie martwisz się
Że się rozstaniemy
Tylko pytasz mnie
Czy się tam znajdziemy?
Zdjęcie: źródło iStockphoto
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
11
UWARUNKOWANIA PRAWNE EDUKACJI OKOŁOPORODOWEJ
– rola i zadania położnej
Autor: mgr Leokadia Jędrzejewska
Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa ginekologicznego i położniczego, Koordynator programu poprawy
jakości opieki nad kobietą, matką i dzieckiem ZDROWA MATKA i DZIECKO we Wrocławiu. Pozytywnie zakręcona
położna. Z wielkim zadowoleniem przyjmująca nowe wyzwania. Spełniona matka córek Justyny i Aurelii i szczęśliwa
babcia wnucząt Laury Nicoliny( mieszkającej w Szwecji) i wrocławianina Juliana Stefana.
Działania z zakresu edukacji przedporodowej prowadzone są w Polsce od drugiej połowy lat pięćdziesiątych poprzedniego stulecia, z nimi nierozerwalnie związane jest
nazwisko Wł. Fijałkowskiego prekursora szkół rodzenia
i orędownika psychoprofilaktyki położniczej. Wydane podręczniki i poradniki w znacznym stopniu przyczyniły się do
rozwoju polskiego położnictwa. Wpływ na rozkwit Szkół
Rodzenia w Polsce miało oficjalnie zezwolenie na obecność ojca podczas porodu. Spowodowało to prawdziwą
rewolucję wśród personelu medycznego Sali Porodowej.
Zaistniała wtedy konieczność teoretycznego przygotowania ojców do aktu narodzin. Wzrastająca świadomość
młodych rodziców dotycząca aktywnego uczestnictwa
podczas porodu czy przygotowania do opieki nad noworodkiem/niemowlęciem, zaowocowała zwiększeniem zainteresowania Szkołami Rodzenia.
Uwzględniając cel edukacji zdrowotnej rozumianej jako
wpływanie na kształtowanie lub zmianę/utrwalenie motywów i postaw osób w pożądanym prozdrowotnym kierunku, można śmiało powiedzieć, że nikt inny jak położna
jest w pełni predestynowana do realizacji wszelkich programów edukacyjnych skierowanych do kobiet/rodziców,
w okresie prokreacji, posiada też możliwość oddziaływania na kobietę w okresie przedkoncepcyjnym, prokreacji
na każdym stanowisku pracy.
Promocja zdrowia kobiet przed poczęciem i opieka
podczas ciąży jest zadaniem lekarzy ginekologów/
położników i położnych, w tym szczególnie położnych
podstawowej opieki zdrowotnej (położnych rodzinnych),
którzy powinni być partnerami rodziców w promowaniu
zdrowia w realizacji zasad świadomego rodzicielstwa.
Ciągła obserwacja i opieka prenatalna powinna być
dostępna każdej kobiecie od najwcześniejszego okresu
ciąży w celu promowania zdrowia matki i dziecka oraz
wykrycia niepożądanych zmian.
U podstaw edukacji okołoporodowej leży niezadawalająca sytuacja w zakresie zachowań zdrowotnych kobiet
w okresie przedkoncepcyjnym oraz w okresie prokreacji(
m.in. niewłaściwe odżywianie, mała aktywność fizyczna,
stosowanie używek, nałogów itp.), wzrastająca liczba
dzieci urodzonych przedwcześnie i z niską masą ciała oraz
zgony niemowląt, których przyczyną są stany chorobowe
powstające w okresie okołoporodowym, czyli w trakcie
trwania ciąży i w okresie pierwszych 6 dni życia noworodka. Liczba zgonów niemowląt pozostaje jednocześnie
w ścisłym związku z występowaniem wcześniactwa i hipotrofią wewnątrzmaciczną noworodka.
Osobą szczególnie predestynowaną do promocji zdrowia
kobiet, rodzin jest położna, która posiada odpowiednie
kwalifikacje i kompetencje zawodowe. Zgodnie z art. 5.1
ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki
i położnej, położna: sprawuje opiekę nad kobietą w każdym
okresie jej życia, dzieckiem, szczególnie w okresie
okołoporodowym, podejmując działania polegające na:
1) rozpoznawaniu
ciąży,
sprawowaniu
opieki
nad kobietą w przebiegu ciąży fizjologicznej,
a także prowadzeniu w określonym zakresie badań
niezbędnych w monitorowaniu ciąży fizjologicznej;
2) kierowaniu na badania konieczne do jak
najwcześniejszego rozpoznania ciąży wysokiego
ryzyka;
3) prowadzeniu
porodu
fizjologicznego
oraz
monitorowaniu płodu z wykorzystaniem aparatury
medycznej;
4) sprawowaniu opieki nad matką i noworodkiem oraz
monitorowaniu przebiegu okresu poporodowego;
5) badaniu noworodków i opiece nad nimi oraz
podejmowaniu w razie potrzeby wszelkich
niezbędnych działań, w tym natychmiastowej
reanimacji;
6) samodzielnym udzielaniu w określonym zakresie
świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych,
leczniczych i rehabilitacyjnych;
7) profilaktyce chorób kobiecych i patologii
położniczych;
8) rozpoznawaniu u matki lub dziecka objawów
nieprawidłowości wymagających skierowania do
lekarza;
9) sprawowaniu opieki położniczo-ginekologicznej nad
kobietą;
10) prowadzeniu działalności edukacyjno-zdrowotnej
w zakresie:
a)przygotowania do życia w rodzinie, metod planowania
rodziny oraz ochrony macierzyństwa i ojcostwa,
b)przygotowywania do rodzicielstwa oraz pełnego
przygotowania do urodzenia dziecka, łącznie
z poradnictwem na temat higieny i żywienia.
Znaczącym aktem prawnym dla polskiego położnictwa
jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 września
2010 r. w sprawie standardów postępowania oraz procedur
medycznych przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych
z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad
kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego,
porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.
Standardy uwzględniają wytyczne Światowej Organizacji
12
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Zdrowia, prawa pacjenta, odnoszą się do pomijanych
często w praktyce zagadnień w tym m.in.: edukacji
przedporodowej, promocji karmienia piersią, pozycji
porodowych, laktacji.
Rozporządzenie zawiera zalecany zakres świadczeń
profilaktycznych i działań w zakresie promocji zdrowia
oraz badań diagnostycznych i konsultacji medycznych,
wykonywanych u kobiet w okresie ciąży wraz z okresami ich
przeprowadzania. Dużą rolę przypisuje się propagowaniu
przez osoby sprawujące opiekę nad kobietą ciężarną
zdrowego stylu życia, w tym zdrowia jamy ustnej, od
wczesnego okresu ciąży oraz praktyczne i teoretyczne
przygotowanie do porodu, połogu, karmienia piersią
i rodzicielstwa w formie grupowej lub indywidualnej od
21-26 tygodnia ciąży do jej zakończenia. Podczas porodu
i połogu zaleca się pomoc i wsparcie w zakresie karmienia
piesi i laktacji.
Podejmowanie działania profilaktyczne przez ochronę
zdrowia i inne sektory gospodarki, powinien być oparte
o Narodowy Program Zdrowia na lata 2007 – 2015,
u którego podstaw leży zawarta w konstytucji Światowej
Organizacji Zdrowia (WHO) definicja, określająca
zdrowie jako stan dobrego samopoczucia fizycznego,
psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby
lub niepełnosprawności oraz przyjęte międzynarodowe
ustalenia, że: zdrowie jest podstawowym prawem każdego
człowieka oraz bogactwem społeczeństwa.
Narodowy Program Zdrowia uwzględnia, pośród
głównych celów działania, jako priorytetowe poprawę
opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i małym
dzieckiem oraz określa oczekiwane efekty w tym:
1. Unowocześnienie programu trójstopniowej opieki
perinatalnej,
2. Poprawa opieki przedporodowej nad ciężarną,
3. Zmniejszenie umieralności niemowląt,
4. Wprowadzenie
nowoczesnych
badań
epidemiologicznych dotyczących opieki nad matką
i dzieckiem (w tym kontynuacja programu EUROCAT),
5. Pełna realizacja świadczeń profilaktycznych mających
na celu zapobieganie chorobom i wczesne wykrywanie
zaburzeń i odchyleń w stanie zdrowia dzieci przez
realizację programów profilaktycznych, badań
przesiewowych, bilansów zdrowia i obowiązkowych
szczepień ochronnych,
6. Poprawa zaspokojenia potrzeb leczniczych dzieci,
rozwój rehabilitacji dzieci przewlekle chorych
oraz niepełnosprawnych, w tym z niedorozwojem
umysłowym,
7. Otoczenie szczególną opieką zdrowotną kobiet i dzieci
ze środowisk specjalnego ryzyka o niskim statusie
społeczno-ekonomicznym, rodzin wychowawczo
niewydolnych bądź patologicznych,
8. Stworzenie trwałego systemu monitorowania realizacji
działań związanych ze zdrowiem matek i małych
dzieci,
9. Kształtowanie
prozdrowotnych
postaw
i przeciwdziałanie antyzdrowotnym zachowaniom
przyszłych rodziców w okresie przedkoncepcyjnym,
w czasie ciąży i opieki nad niemowlęciem i małym
dzieckiem,
10.Propagowanie karmienia piersią, (co najmniej do 6
miesiąca życia),
11.Polepszenie
jakości
perinatalnych
świadczeń
medycznych.
Położna realizując zadania edukacyjne pełni funkcję
konsultanta, nauczyciela i doradcy, jest ekspertem
w sprawach zdrowia kobiety, matki i dziecka .
Położna poz. zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Zdrowia z dnia 20 października 2005r.w sprawie zadań
lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki
zdrowotnej - załącznik Nr 2 b Zakres zadań położnej
POZ, obejmuje edukację w zakresie planowania rodziny,
opiekę w okresie ciąży, porodu i połogu, opiekę nad
kobietą, noworodkiem i niemowlęciem do ukończenia
drugiego miesiąca życia, opiekę nad kobietą z chorobami
ginekologicznymi oraz w każdym okresie jej życia.
Świadczenia w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki
chorób w okresie ciąży powinny obejmować:
- edukację w zakresie prozdrowotnego stylu życia
kobiety,
- przygotowania do porodu z uwzględnieniem porodu
rodzinnego,
- poradnictwo w zakresie higieny odżywiania w okresie
połogu,
- poradnictwo w zakresie pielęgnacji i prawidłowego
żywienia noworodka i niemowlęcia do drugiego
miesiąca życia,
- poradnictwo laktacyjne i promowanie karmienia
piersią,
- kształtowanie postaw rodzicielskich,
- edukację i udzielanie porad w zakresie powrotu
płodności po porodzie, metod regulacji płodności,
- profilaktykę chorób ginekologicznych i patologii
położniczych,
- edukację w zakresie zapobiegania zakażeniom HIV oraz
chorobom przenoszonym drogą płciową.
Wykaz
świadczeń
gwarantowanych
położnej
podstawowej
opieki
zdrowotnej
wskazany
w rozporządzeniu MZ z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie
świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki
zdrowotnej obejmuje:
1) wizytę realizowaną w warunkach ambulatoryjnych;
2) wizytę realizowaną w domu świadczeniobiorcy;
3) wizytę patronażową,
4) wizytę profilaktyczną.
Wizyty profilaktyczne realizowane przez położna poz.
obejmują rozpoznanie problemów zdrowotnych populacji
objętej opieką i zaplanowanie i realizację świadczeń
profilaktycznych oraz z zakresu promocji zdrowia w tym
prowadzenie edukacji kobiet w ciąży oraz w ciąży wysokiego
ryzyka, przygotowującej kobiety do odbycia porodu.
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Podstawą prowadzenia edukacji zdrowotnej jest
opracowanie planu edukacji, który jest integralną częścią
dokumentacji prowadzonej przez położną poz. (plan
dotyczy zarówno edukacji indywidualnej jak i grupowej).
Wizyty w edukacji przedporodowej realizowane powinny
być u kobiet od 21 tygodnia ciąży do końca ciąży
z określoną częstotliwością.
W okresie połogu zadania edukacyjne realizowane
powinny być przez położne pracujące w oddziałach
położniczo-neonatologicznych, przygotowując szczególnie
matki do opieki nad noworodkiem, do karmienia piersią
oraz do samoopieki, następnie przez położne rodzinne,
które zobowiązane są zrealizować wizyty patronażowe
u noworodka/niemowlęcia (co najmniej 4 razy) do końca 2
miesiąca życia oraz u położnic, zgodnie z obowiązującymi
przepisami oraz z uwzględnieniem zdiagnozowanych
problemów zdrowotnych i potrzeb kobiet, rodzin.
13
Podsumowując należy zauważyć, ze położna
w opiece nad kobietą w okresie okołoporodowym
powinna odegrać znaczącą rolę. Jej działania powinny
w znaczący sposób przyczynić się do obniżenia liczby
porodów przedwczesnych i patologii położniczych.
Najważniejszym jest monitorowanie stanu zdrowia matki
i dobrostanu dziecka od najwcześniejszego okresu ciąży,
kształtowanie prozdrowotnych postaw i przeciwdziałanie
antyzdrowotnym zachowaniom przyszłych rodziców
w okresie przedkoncepcyjnym, w czasie ciąży i opieki nad
niemowlęciem i małym dzieckiem, edukacja w zakresie
karmienia piersią i przygotowanie w najlepszy sposób, do
odbycia porodu zgodnie z opracowanym planem.
Autor: mgr Leokadia Jędrzejewska
Zdjęcia: źródło iStockphoto
Piśmiennictwo: u autorki
AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA W CIĄŻY I PO PORODZIE, JAK TO JEST
Z POWROTEM PŁODNOŚCI I CHĘCI NA SEKS PO PORODZIE? – część V
Autor: Ewa Prokurat, mgr położnictwa
Centrum Matki i Dziecka w Siedlcach, SZKOŁA RODZENIA w Siedlcach
EMOCJONALNE ASPEKTY CIĄŻY
I SEKSUALNOŚĆ W CIĄŻY
Zabobony, mylne informacje oraz tabu wokół fizjologicznych
czynności, jakimi są: cykl miesiączkowy, życie płciowe
oraz poród w dalszym ciągu powodują wśród kobiet dużo
niepotrzebnych i szkodliwych obaw. Podczas ciąży kobieta
przygotowuje się do stawienia czoła wyzwaniom związanym
z porodem i macierzyństwem. Już od wczesnych jej stadiów da
się zauważyć, że częściej ujawniają się nastroje i emocje oraz
większa impulsywność. Dla jednych kobiet ciąża jest okresem
znacznego stresu dla innych może to być najszczęśliwszy okres
w ich życiu.
Potrzeba zaaprobowania ciąży wiąże się z okolicznościami
i warunkami otaczającymi ciężarną kobietę. Jeśli jest
zaplanowana i chciana daje dużo radości, podniecenia
i szczęścia. Jeśli zaś zajście w ciążę było przypadkowe,
wiadomość o niej może wywołać zdziwienie, czasem szok, może
też wymagać znacznych wysiłków w celu przystosowania się.
Należy zawsze dokładnie ocenić reakcję ciężarnej z uwagi nie
tylko na konieczność udzielenia pomocy, ale również dlatego,
że zły stan emocjonalny kobiety ciężarnej często wywiera zły
wpływ na dobrostan fizyczny jej i jej dziecka.
Niezależnie od okoliczności pogodzenie się z ciążą może
zabrać sporo czasu i dlatego pierwsze miesiące łączą się
z bardzo zmiennymi i różnymi odczuciami. Niektóre kobiety
cierpią w tym czasie na nudności, czasem na zmęczenie, inne
są pełne energii i czują się wspaniale. W końcu trzeciego
miesiąca stany te normalizują się i uspokajają. W ok. 18-20
tygodniu kobieta doznaje nieznanych dotąd emocji, gdy dziecko
zaczyna się ruszać. To jest właśnie okres radości i akceptacji
swojej zaokrąglonej sylwetki. Dbając o siebie i spędzając czas na
czynnościach zwiększających spokój, zaufanie i zdrowie kobieta
pomaga dziecku prawidłowo się rozwijać. Przez całą ciążę
odczuwa silną potrzebę chronienia swojego dziecka. Im bliżej
porodu tym ma większe nasilenie instynktu macierzyńskiego.
Fizycznie odczuwa napady energii, po których następują chwile
zwolnienia i odpoczynku. Jest rzeczą naturalną, że w czasie
ciąży takie właściwości umysłu jak intelekt i pamięć mogą zejść
na dalszy plan, a przewagę uzyskają instynkt i intuicja. Stan
taki nasila się jeszcze bardziej w końcowym etapie ciąży, kiedy
kobieta wyczekuje dnia rozpoczęcia porodu i szykuje się do
wielkiego, radosnego przeżycia – powitania swojego dziecka.
Od emocji zależy bardzo wiele. Pozytywne dodają nam
witalności i chęci do życia, negatywne odbierają nadzieję,
powodują, ze się boimy, mamy niską samoocenę, a to z kolei
pociąga za sobą dalsze następstwa.
Na stan emocjonalny i fizyczny kobiety w okresie ciąży
wpływają znaczne zmiany w gospodarce hormonalnej. Hormony
są wytwarzane przez dwa dodatkowe źródła, przez łożysko i płód.
Gruczoły matki i płodu oraz łożysko produkują w większości te
same hormony i enzymy, których działanie nie ogranicza się do
ich własnego środowiska, stanowiąc czynnościową jedność tzw.
jedność płodowo-łożyskową.
Od momentu zapłodnienia komórki jajowej cały układ
dokrewny ciężarnej podporządkowuje się nadrzędnemu
celowi, jakim jest stworzenie warunków dla procesu implantacji
i wczesnego rozwoju zarodka. Obserwuje się, w układzie
podwzgórzowo-przysadkowym, przede wszystkim zablokowanie
wydzielania gonadotropin przysadkowych z równoczesnym
zwiększeniem syntezy prolaktyny. Cykliczność czynności
jajników ustaje, a funkcję gonadotropową przejmuje praktycznie
w całości trofoblast, stymulując aktywność ciążowego ciałka
żółtego. Czynność lutealną podtrzymuje hormon łożyskowy
HCG, co powoduje utrzymanie wysokiego poziomu progesteronu
w surowicy krwi.
Płynność procesu ze stopniowym narastaniem syntezy
łożyskowej i powolnym zmniejszaniem wydolności ciałka
żółtego, zapewnia niezaburzony przebieg ciąży.
1
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Po 5-7 tygodniach ciąży obserwuje się intensywny, stały
wzrost estrogenów związany z ich syntezą w łożysku a po 11-12
tygodniu jeszcze nagle się podwyższa w związku z wydzielaniem
przez nadnercza płodu prekursorów tego hormonu.
Stężenie androgenów w surowicy krwi ciężarnych jest również
wyższe niż u kobiet nie będących w ciąży i utrzymuje się przez
cały okres ciąży na względnie stałym poziomie.
Te wszystkie czynniki emocje, hormony, zmiany w przebiegu
ciąży, dolegliwości mają niewątpliwie ogromny wpływ na
emocjonalne aspekty związku dwojga ludzi. A emocje mają
z kolei wpływ na relacje partnerskie.
Ale trzeba pamiętać, że miłość fizyczna stanowi instynktowne
wyrażanie uczucia i prowadzi do zbliżenia ciał oraz harmonii
tych uczuć. Ciąża to czas, kiedy partnerzy rozbudowują
i wzmacniają wzajemne więzi. Oboje odczuwają potrzebę
dawania i otrzymywania więcej uczucia, uścisków, pieszczot
i wyrazów miłości. W tym czasie potrzeba intymności jest
dużo większa, ważne jest stałe okazywanie sobie troskliwości,
szacunku i zrozumienia wzajemnych potrzeb.
Na seksualność kobiety ciężarnej może mieć wpływ wiele
czynników. Jedne powodują zwiększenie aktywności (np.
hormony, niektóre zmiany fizjologiczne w obrębie narządów)
inne powodują zniechęcenie (np. dolegliwości). Na to
wszystko nakłada się psychika i indywidualność każdej kobiety
w odczuwaniu wszystkich tych zmian. Okres ciąży jest zatem
trudnym okresem do wyciągnięcia jednoznacznych wniosków
jeśli chodzi o aktywność seksualną kobiety.
W zdecydowanej jednak większości przypadków ciąża nie
pozostaje bez wpływu na życie seksualne. Zmiany ciążowe
obejmują zarówno zjawiska somatyczne jak i psychiczne, a więc
siłą rzeczy oddziałują na sferę płciową.
Pozytywny wpływ ciąży na seksualność: jak już wcześniej
wspominałam, hormony odgrywają istotną rolę w zachowaniach
seksualnych szczególnie estrogeny i androgeny, a jak wiadomo
poziom tych hormonów znacznie wzrasta w ciąży. U wielu kobiet
ten „zalew” hormonów powoduje znakomite samopoczucie,
uwidacznia się tu pozytywne ich działanie na kobiecość.
Wysoki poziom estrogenów sprawia, że włosy stają się bardziej
błyszczące, puszyste i gęściejsze, powiększają się piersi, sucha
skóra staje się miękka i gładka. Poprawić może się zatem
postrzeganie siebie jako partnerki seksualnej.
Wiele kobiet odczuwa ciążę jako czas wzmożonej erotyki,
niektóre dopiero w ciąży po raz pierwszy odczuwają orgazm.
Przeżycie orgazmu przez ciężarną jest zupełnie bezpieczne
i prawdopodobnie korzystne, gdyż działa tonizująco na
macicę. Chwila rozluźnienia następująca po orgazmie uspokaja
i relaksuje. Po za tym jest to jedyny czas kiedy można
odrzucić wszelkie środki antykoncepcyjne i współżyć bez
obaw.
Niektórzy seksuolodzy utrzymują, że II trymestr ciąży
charakteryzuje się wzmożeniem aktywności seksualnej
większości kobiet, nie tylko w porównaniu z I trymestrem,
ale również z okresem przedciążowym.
Negatywne odczucia seksualne związane z ciążą: duża
dynamika zmian ustrojowych w okresie ciąży, dolegliwości
związane z tymi zmianami, stanowią znaczne obciążenie
fizyczne i psychiczne organizmu kobiety co może
spowodować na początku obniżenie zainteresowań
seksualnych, zwłaszcza u kobiet będących po raz pierwszy
w ciąży. Niektóre kobiety mają mniejszy pociąg płciowy,
czasem nawet odczuwają niechęć do odbycia stosunku.
Boją się urazów, cierpią z powodu nudności lub zmęczenia.
Zjawisko to rzadziej utrzymuje się u kobiet w kolejnych ciążach.
Prawdopodobnie wiąże się to z posiadanymi pozytywnymi
doświadczeniami z okresu szczęśliwie przebytych ciąż
i porodów. Doświadczenia te zmniejszają uczucie niepewności
i łagodzą lęk oczekiwania na rozwiązanie. Te odczucia na ogół
znikają w środkowym okresie trwania ciąży, ale mogą powrócić
w ostatnich tygodniach w związku z powiększającym się
brzuchem, ociężałością, znaczną męczliwością itp.
Obserwacje kliniczne wskazują, że zarówno stan fizyczny
jak i psychiczny mają decydujący wpływ na przebieg ciąży.
U kobiet z negatywnym nastawieniem do ciąży i dziecka
istnieje zwiększona liczba patologii ciąży, a to powoduje, iż
istnieje wówczas konieczność powstrzymania się od współżycia
seksualnego, w przypadku gdyby miało ono niekorzystny wpływ
na dalszy przebieg ciąży. W takim przypadku należy również
przestrzegać przed autoerotyzmem.
Zdarza się czasem, że brak jest pełnej akceptacji ciąży przez
oboje partnerów, co powoduje niechęć przed współżyciem
jednego z partnerów. Czasami mężczyzna jest niechętnie
nastawiony do swojej partnerki ze względów estetycznych
lub ciąża traktowana bywa jako pretekst do ucieczki przed
małżeńskimi „obowiązkami”.
Zdarza się, że z obawy o dziecko i jego bezpieczeństwo,
partnerzy rezygnują z podejmowania współżycia płciowego
w ogóle. Należy jednak uświadomić sobie, że miłość fizyczna
w ciąży o fizjologicznym przebiegu, jest całkowicie bezpieczna.
Rozwijający się płód jest dobrze chroniony błonami płodowymi,
płynem owodniowym, mięśniem macicy.
Wiele kontrowersji związanych z aktywnością seksualną
budzi jej wpływ na kurczliwość macicy. Macica ludzka bowiem
wykazuje samoistne skurcze przez cały okres rozrodczy, nie
tylko w czasie cyklu miesiączkowego, lecz także podczas ciąży.
Na pobudzenie seksualne macica reaguje zmianami położenia
i wielkości. W obrębie trzonu macicy, w fazie podniecenia
narasta aktywność i występowanie skurczów w czasie każdego
orgazmu u kobiety. Jakiś czas po stosunku macica jest twarda
i napięta. Jest to zjawisko normalne, skurcze są podobne do
skurczów Braxtona Hiksa, które pojawiają się w końcowym
etapie ciąży, nie powodują rozwierania szyjki, lecz przygotowują
macicę do porodu.
W następnych odcinkach: część VI – Seksualność po
porodzie, część VII – prezentacja wyników badań pracy własnej,
podsumowanie, bibliografia.
Autor: mgr Ewa Prokurat
Zdjęcia: źródło iStockphoto
1
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
OBOWIĄZKI ALIMENTACYJNE
w świetle ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy – zagadnienia
podstawowe (część III).
Autor: mgr Joanna Szymczak – prawnik
Stosownie do treści artykułu z poprzedniego (7)
wydania Biuletynu, niniejszy artykuł zostanie poświęcony
problematyce dalszych zagadnień dotyczących obowiązków
alimentacyjnych - między innymi: dochodzeniu świadczeń
alimentacyjnych oraz niealimentacji w znaczeniu czynu
karalnego.
Dochodzenie świadczeń alimentacyjnych
Dochodzenie świadczeń alimentacyjnych (potocznie
alimentów) co do zasady dokonuje się w postępowaniu
sądowym zwanym postępowaniem procesowym.
Z postępowaniem procesowym mamy do czynienia
w następujących sprawach, w których dochodzimy
świadczeń alimentacyjnych, a mianowicie:
• w sprawach o zaspokajanie potrzeb rodziny (art. 27
kro),
• przy rozstrzyganiu o alimentach w procesie rozwodowym (art. 60 kro),
• w sprawach o ustanowienie separacji (art. 61 4 § 4
kro),
• w sprawach o ustalenie ojcostwa (art. 84 kro),
• oraz we wszystkich innych postępowaniach o alimenty,
dla których podstawę materialnoprawną stanowią
przepisy art. 128 kro i następne, które szczegółowo
zostały omówione w 6 wydaniu Biuletynu - w części
pierwszej opisującej przedmiotowe zagadnienie.
W przypadku świadczeń alimentacyjnych należnych na
podstawie art. 27 kro, to ustawodawca przewidział również
możliwość ich dochodzenia w trybie nieprocesowym
(art. 28 kro). Art. 27 kro stanowi, iż oboje małżonkowie
obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych
możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać
się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój
związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi
może polegać także, w całości lub w części, na osobistych
staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym
gospodarstwie domowym.
Regulacja przyjęta w art. 28 § 1 i § 2 kro (zgodnie
z treścią którego jeżeli jeden z małżonków pozostających
we wspólnym pożyciu nie spełnia ciążącego na nim
obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb
rodziny (określonego w art. 27 kro), sąd może nakazać,
ażeby wynagrodzenie za pracę albo inne należności
przypadające temu małżonkowi były w całości lub
w części wypłacane do rąk drugiego małżonka. Nakaz taki
zachowuje moc mimo ustania po jego wydaniu wspólnego
pożycia małżonków. Sąd może jednak na wniosek każdego
z małżonków nakaz ten zmienić albo uchylić.) - ma dwa
podstawowe cele:
• doprowadzenie
do
wykonywania
obowiązku
zaspokajania potrzeb rodziny przez małżonków
pozostających we wspólnym pożyciu oraz
• możliwie najłagodniejszy, aby nie pogorszyć sytuacji
rodzinnej, tryb wymuszenia jego realizacji;
Właściwość sądu:
W sprawach o alimenty właściwy jest zarówno sąd
miejsca zamieszkania pozwanego (a więc osoby, od której
dochodzimy świadczeń alimentacyjnych), jak i sąd właściwy
ze względu na miejsce zamieszkania powoda (osoby, która
dochodzi świadczeń alimentacyjnych na swoją rzecz). Jest
to tzw. właściwość przemienna (art. 32 kpc w zw. z art. 27
§ 1 kpc). Art. 27 § 1 kpc, który jest zasadą ogólną stanowi,
iż powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji,
w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
Zgodnie z treścią art. 32 kpc natomiast, powództwo
o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia
dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można
według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.
Z powództwem alimentacyjnym może
wystąpić:
•osoba uprawniona do alimentów,
• przedstawiciel ustawowy tej osoby
uprawnionej,
•jej pełnomocnik,
•prokurator,
•właściwa organizacja społeczna,
• ośrodek pomocy społecznej i powiatowe centrum
pomocy rodzinie (do których stosuje się odpowiednio
przepisy o prokuraturze).
Osoba dochodząca alimentów jest z urzędu zwolniona
od kosztów sądowych.
W toku procesu o alimenty sąd może działać z urzędu
– np. może dopuścić dowód niewskazany przez stronę
postępowania – jak też i może wydawać zarządzenia
zobowiązujące dłużnika alimentacyjnego do świadczenia
alimentów, jeszcze przed wydaniem ostatecznego
orzeczenia w sprawie.
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Klauzula wykonalności:
Tytułowi egzekucyjnemu zasądzającemu
alimenty sąd nadaje klauzulę wykonalności
– wówczas osoba uprawniona może wystąpić
do komornika sądowego wraz z wnioskiem
o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Po otrzymaniu orzeczenia zaopatrzonego
w klauzulę wykonalności, komornik sądowy
ma obowiązek przeprowadzenia z urzędu
dochodzenia w celu ustalenia zarobków oraz
majątku dłużnika (osoby zobowiązanej), jak też
i miejsca jego zamieszkania. Wyegzekwowane
przez komornika sądowego kwoty w pierwszej
kolejności są przeznaczane na zaspokajanie
roszczeń alimentacyjnych przed roszczeniami
z innych tytułów (np. przed obowiązkiem
zwrotu długów, czy też przed obowiązkiem wyrównania
wyrządzonej szkody).
Preferencje przy ściąganiu alimentów polegają także
m. in. na tym, iż jedynie na ich rzecz czynione są potrącenia aż w 3/5 z przysługujących dłużnikowi wynagrodzeń za
pracę i sum przyznanych mu przez Skarb Państwa na cele
specjalne, takie jak przykładowo stypendia, a w pełnej wysokości z rachunków bankowych dłużnika.
Nadto komornik może także zająć ruchomości będące
we władaniu osoby zamieszkującej wspólnie z dłużnikiem
(np. jego współmałżonka czy też konkubiny) bez zgody tej
osoby, chyba że przedstawi ona dowód, że przedmiotowa
ruchomość jest jej własnością (art. 845 § 2a kpc).
Dochodzenie świadczeń alimentacyjnych za granicą:
Istotne znaczenie ma problematyka dochodzenia
alimentów za granicą. Kwestie kolizyjne (różnice pomiędzy
normami prawa państwa sądu, a tego państwa, którego
dotyczy element obcy) reguluje art. 63 ustawy Prawo
prywatne międzynarodowe, który stanowi, iż „Prawo
właściwe dla zobowiązań alimentacyjnych określa
rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia
2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego,
uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy
w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 7
z 10.01.2009, str. 1).”
Rozporządzenie Nr 4/2009 wraz z dostosowanymi
przepisami polskiego systemu prawnego, dzięki którym
wskazane rozporządzenie znalazło pełne zastosowanie
w naszym kraju od czerwca 2011 roku – ma na celu
uproszczenie i przyśpieszenie dochodzenia i egzekwowania
przez wierzycieli roszczeń alimentacyjnych z zagranicy,
w ramach Unii Europejskiej, przy jednoczesnym
zapewnieniu
niezbędnej
ochrony
dłużnikom
alimentacyjnym. Skorzystają na tym w szczególności
polscy obywatele – wierzyciele dochodzący roszczeń
17
alimentacyjnych od dłużników przebywających za granicą,
tj. na terytorium innych państw członkowskich Unii
Europejskiej. Wprowadzone rozwiązania są szczególnie
ważne w dobie masowych wyjazdów obywateli polskich
związanych zwłaszcza z otwieraniem rynków pracy
w kolejnych państwach członkowskich UE.
Dzięki przyjętym rozwiązaniom:
• orzeczenia alimentacyjne wydane w jednym państwie
członkowskim Unii Europejskiej będą wykonywane
w pozostałych niemal automatycznie, bez potrzeby
przeprowadzenia odrębnej procedury. Tym samym
orzeczenia te będą podlegać na terytorium Polski
wykonywaniu na zasadach identycznych, jak orzeczenia
wydane przez polskie sądy (wyłącznie po nadaniu im
klauzuli wykonalności),
• jednocześnie wzmocniona zostanie ochrona praw
dłużników alimentacyjnych, w stosunku do których
wszczęto egzekucję na podstawie wadliwych orzeczeń
alimentacyjnych, wydanych w innych państwach
członkowskich. Dotyczyć to będzie sytuacji, gdy prawo
do obrony danej osoby w postępowaniu przed sądem
innego państwa członkowskiego zostało ograniczone,
np. z powodu niedoręczenia pozwu lub innych
niezależnych od nich okoliczności,
• polscy wierzyciele dochodzący za granicą roszczeń
alimentacyjnych na rzecz dzieci w wieku do 21 lat
uzyskają tam prawo do bezpłatnej pomocy prawnej
w związku z dochodzonymi i egzekwowanymi
alimentami;
• wyznaczone przez każde z państw członkowskich
Unii Europejskiej organy administracyjne ułatwią
wierzycielom dochodzącym roszczeń alimentacyjnych
za granicą poprzez uzyskiwanie informacji niezbędnych
do skutecznego dochodzenia ich praw (np. informacje
o miejscu zamieszkania dłużnika, informacje
o dochodach i sytuacji finansowej dłużników itd.).
18
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
Przykładowy wzór pozwu o alimenty
Sąd Rejonowy w Pabianicach
III Wydział Rodzinny i Nieletnich
Pabianice, dnia 23 lutego 2012 roku
Powód: małoletnia Julia Kowalska
reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową – matkę –
Lidię Kowalską
zam.: 95–200 Pabianice, ul. Słowikowa 1
Pozwany: Maciej Kowalski
zam.: 95–200 Pabianice, ul. Cyrkowa 3
Wartość przedmiotu sporu: 12.000 złotych
1.
2.
3.
Pozew o alimenty
W imieniu małoletniej powódki córki Julii Kowalskiej, wnoszę o:
zasądzenie od pozwanego Macieja Kowalskiego na rzecz małoletniej powódki Julii Kowalskiej tytułem
alimentów kwotę 1.000 złotych miesięcznie, płatną z góry do rąk matki powódki Lidii Kowalskiej, do
dnia 10-ego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności
którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 23 lutego 2012 roku,
zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych,
przeprowadzenie rozprawy także w razie nieobecności powódki, a w przypadku nieobecności pozwanego
– o wydanie wyroku zaocznego.
Uzasadnienie
Małoletnia powódka Julia Kowalska jest dzieckiem z małżeństwa pozwanego i przedstawicielki ustawowej.
Pozwany wraz z matką powódki nadal pozostają w związku małżeńskim.
dowód: skrócony odpis aktu urodzenia powódki, skrócony odpis aktu małżeństwa.
W okolicznościach sprawy bezspornym jest, że obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec małoletniej nie
został dotychczas ustalony. Od czasu wyprowadzenia się pozwanego z domu, tj. od dnia 15 stycznia 2011 roku
pozwany dobrowolnie łożył na rzecz powódki kwotę 500 złotych miesięcznie, czasami kupując jej dodatkowo
potrzebną odzież, czy zabawki. Pozwany ostatnio zaniechał tej praktyki, zaprzestał wszelkich kontaktów zarówno
z powódką, jak i jej matką. Od co najmniej 5 miesięcy pozwany nie zadzwonił, nie przyszedł by spotkać się z powódką,
nie przekazał żadnej kwoty na jej rzecz.
Uzasadnione potrzeby małoletniej powódki są wysokie. Przede wszystkim powódka ma obecnie 7 lat
i rozpoczęła naukę w Szkole Podstawowej, co związane jest z poniesieniem dodatkowych opłat z tytułu zakupu
zarówno podręczników, jak i całej wyprawki szkolnej. Ponadto powódka jest alergikiem i ponosi z tego tytułu
wydatki zarówno na specjalistyczną opiekę medyczną, jak i lekarstwa. Powódka jest aktywnym dzieckiem pragnącym
pogłębiać swoje zainteresowania sportami wodnymi, dlatego trzy razy w tygodniu uczęszcza na basen. Powódka
rozpoczęła również prywatną naukę języka angielskiego, a także lekcje gry w tenisa. Przeciętne koszty miesięcznego
utrzymania powódki wynoszą około 1.500 złotych.
dowód: wykaz i dokumentacja kosztów utrzymania powódki z ostatnich 3 miesięcy.
Pozwany ma wykształcenie wyższe rolnicze, jego miesięczny dochód wynosi około 2.500 złotych netto. Pozwany
jest zatrudniony w Roltex Sp. z o.o. z siedzibą w Dłutowie. Z kolei matka małoletniej powódki nie pracuje z uwagi na
zły stan zdrowia. Od 2 lat jej jedynym źródłem dochodu jest renta w wysokości 940 złotych.
dowód: odcinki renty matki powódki za ostatnie 3 miesiące.
Zasadność łożenia na rzecz małoletniej powódki przez pozwanego nie budzi wątpliwości w świetle okoliczności
sprawy. Potrzeby małoletniej są duże: rozpoczęcie nauki szkolnej, rozwój zainteresowań wymagają sporych
nakładów zarówno czasu jak i zainteresowania ze strony rodziców, jak i środków finansowych. Istotnym jest, że
pozwany w żaden sposób nie przyczynia się do zaspokojenia potrzeb powódki, także poprzez osobiste starania o jej
wychowanie.
Wobec powyższego wnoszę jak we wstępie.
Załączniki:
1. dowody wskazane w piśmie,
2. odpis pozwu.
Marian Pol
Biuletyn edukacyjno/informacyjny dla personelu medycznego oddziałów Położniczych i Neonatologicznych
19
Przykładowy wzór orzeczenia zasądzającego alimenty
Sygn. akt III RC
/12
W Y R O K
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sąd Rejonowy w Pabianicach, III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:
Przewodniczący - SSR. Kazimierz Kowalski
Protokolant
- st. sekr. sąd. Agnieszka Malinowska
Dnia 24 lutego 2012 roku.
po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2012 roku, w Pabianicach, na rozprawie sprawy z powództwa Julii
Kowalskiej reprezentowanej przez Lidię Kowalską przeciwko Maciejowi Kowalskiemu o alimenty.
1. zasądza od pozwanego Macieja Kowalskiego na rzecz jego małoletniej córki Julii Kowalskiej alimenty
w kwocie po 700 (siedemset) złotych miesięcznie, płatne z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca, do
rąk Lidii Kowalskiej jako przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki, z ustawowymi odsetkami
w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 23 lutego 2012 roku;
2. w pozostałej części powództwo oddala;
3. nadaje wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności;
4. nie obciąża stron kosztami postępowania.
Niealimentacja jako czyn karalny:
Przypisy:
Niealimentacja jest zachowaniem podlegającym ocenie
z punktu widzenia odpowiedzialności karnej. Zgodnie z treścią
art. 209 kk sankcja karna jest przewidziana za uporczywe, a więc
nacechowane złą wolą i złośliwością, trwające dłuższy czas,
uchylanie się od wykonania obowiązku łożenia na utrzymanie
osoby najbliższej lub innej osoby wynikające „z mocy ustawy
lub orzeczenia sądowego” (chodzi zarówno o obowiązki tego
rodzaju wynikające tak z prawa rodzinnego, jak też i z umów
cywilnoprawnych oraz deliktów – czyli czynów niedozwolonych),
w wyniku czego osoba uprawniona narażona została na
niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb.
Ściganie przestępstwa niealimentacji następuje na
wniosek pokrzywdzonego, organu pomocy społecznej oraz
organu podejmującego działania w stosunku do dłużnika
alimentacyjnego. Jeżeli natomiast pokrzywdzonemu przyznano
odpowiednie świadczenia rodzinne, albo świadczenia pieniężne
wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów
(z funduszu alimentacyjnego) - wówczas ściganie odbywa się
z urzędu.
Autorka niniejszego artykułu wyraża nadzieję, że przedstawione w nim, jak też i w dwóch poprzednich (6 i 7) wydaniach
Biuletynu uwagi dotyczące obowiązków alimentacyjnych w polskim systemie prawnym, przyczynią się do spopularyzowania
obowiązujących uregulowań prawnych dotyczących przedmiotowej tematyki.
Tematem artykułu w kolejnym (9) wydaniu Biuletynu będzie
problematyka dotycząca kontaktów z dzieckiem w świetle ustawy
z dnia 25 lutego 1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Autor: mgr Joanna Szymczak
• Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze,
Wydawnictwo CH Beck, Warszawa 2010.
• Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy z dnia 25 lutego 1964 r.,
Dz. U. z 1964 r. Nr 9 poz. 59 z późn. zm.
• Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks
postępowania cywilnego, Dz. U. z 1964 r., Nr 43, poz. 269
ze zm.
• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 roku Prawo prywatne
międzynarodowe, Dz. U. z 2011 r., Nr 80, poz. 432.
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny, Dz. U.
z 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.
• h t t p : / / p r a w o . w i e s z j a k . p l / n o w o s c i p r a w n e /
263481,Latwiej-bed; strona otwarta w dniu 23 lutego
2012 roku.
W następnym numerze:
- Omówienie kolejnych punktów Standardu Realizacji
Programu Szkoły Matek i Ojców – dr n. med. Katarzyna
Augustyniuk
- Część VI – Aktywność seksualna w ciąży i po porodzie...
– mgr Ewa Prokurat
- Kontakty z dzieckiem w świetle ustawy z dnia 25 lutego
1964 roku Kodeks rodzinny i opiekuńczy.
– mgr Joanna Szymczak
Do zobaczenia w maju!

Podobne dokumenty