sprawozdania

S
P
R
A
W
O
Z
D
A
N
I
A
ROCZNIKI TEOLOGICZNE
Tom LXII, zeszyt 12 – 2015
KS. SŁAWOMIR PŁUSA1
SPRAWOZDANIE
Z KONFERENCJI NAUKOWEJ HOMILETÓW POLSKICH
Turno k. Białobrzegów, 20-21 paĨdziernika 2014 roku
W Turnie k. Białobrzegów Radomskich (diecezja radomska) odbyła siĊ doroczna
sesja naukowa homiletów polskich pt. „Problemy z małĪeĔstwem w Biblii, czyli
Dobra Nowina o związku mĊĪczyzny i kobiety”. Organizatorami konferencji były:
Stowarzyszenie Homiletów Polskich, WyĪsze Seminarium Duchowne w Radomiu,
Katedra Komunikacji Religijnej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie,
Katedra Duszpasterstwa i Profilaktyki Dysfunkcji Rodziny Uniwersytetu Opolskiego.
Słowo wprowadzajace w konferencjĊ wygłosił ks. prof. Wiesław Przyczyna (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), przewodniczący Stowarzyszenia Homiletów Polskich. W pierwszym wystąpieniu ks. Artur Malina z Uniwersytetu ĝląskiego podjął
temat: „Kobieta pomocą dla mĊĪczyzny, czyli o początkach instytucji małĪeĔstwa”.
Zwrócił uwagĊ na fakt, Īe małĪeĔstwo w Starym Testamencie nie jest tym samym, co
małĪeĔstwo w staroĪytnym Izraelu. Praktyka Īycia narodu wybranego nie dorastała
do zamysłu BoĪego wobec małĪeĔstwa. Biblia, mówiąc o małĪeĔstwie, podporządkowuje je „wiĊkszemu projektowi”. Jest nim udział w panowaniu Boga oraz przekazanie stworzeniu BoĪego błogosławieĔstwa. NieposłuszeĔstwo Bogu to duchowy
upadek mĊĪczyzny i kobiety, który blokuje pierwotne dary Boga, dane najpierw
Adamowi. Reakcją Boga na grzech człowieka nie jest jednak przekleĔstwo pierwszych ludzi. PrzeklĊty jest tylko wąĪ. Natomiast ziemia jest pozbawiona błogosławieĔstwa. Przy tej okazji mówca zwrócił uwagĊ na sposób czytania tekstów natchnionych, zwłaszcza Starego Testamentu, na temat małĪeĔstwa. Obowiązuje zasada
czytania łącznego, a nie harmonizacji. Prowadzi ona m.in. do odkrycia, Īe małĪeĔstwo jest wpisane w BoĪy plan; zadaniem człowieka jest panowanie nad resztą stworzenia, nad samym sobą i przekazaniem stworzeniu BoĪego błogosławieĔstwa. MoĪe
Ks. SŁAWOMIR PŁUSA – egzorcysta, diecezja radomska; adres do korespondencji: ul. Główna 16,
26-600 Radom; e-mail: [email protected]
DOI: http://dx.doi.org/10.18290/rt.2015.62.12-13
224
SPRAWOZDANIA
ono siĊ realizowaü, gdy mĊĪczyzna otrzyma odpowiednią „pomoc”. BłogosławieĔstwo i panowanie moĪe byü przekazane tylko we wspólnocie.
Kolejnym prelegentem był ks. Maciej Basiuk (Uniwersytet ĝląski), który wygłosił
referat pt. „Zapłata za ĪonĊ, czyli konstytutywne elementy małĪeĔstwa w Starym Testamencie”. Tytułowa zapłata za ĪonĊ to wynagrodzenie za dobre wychowanie kobiety dla jej ojca. Inne, waĪniejsze elementy małĪeĔstwa to wybór Īony czy mĊĪa, posag,
zarĊczyny i ceremonia Ğlubna, na którą składał siĊ kontrakt wypowiedziany wobec
współmałĪonka lub sam akt współĪycia. Do waĪnoĞci kontraktu wystarczał jeden
element.
NastĊpny referat, zatytułowany „Problemy małĪeĔstw starotestamentalnych” wygłosił Marcin Majewski z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
Wskazał w nim, Īe u początku instytucji małĪeĔstwa jest monogamia. Dopiero po
grzechu pierworodnym pojawia siĊ poligamia. Królowie izraelscy powielali model
pogaĔski i mieli wiele Īon. Kodeks Hammurabiego zezwalał na drugą ĪonĊ jedynie
w przypadku bezpłodnoĞci pierwszej. Motyw bezpłodnoĞci pojawia siĊ w znaczących
momentach historii zbawienia. Wybór niepłodnych kobiet na matki bohaterów pokazuje BoĪy plan – małĪonkowie mają ufaü najpierw Bogu! PoniewaĪ Bóg jest miłoĞnikiem Īycia, zamienia haĔbĊ w chlubĊ. Diabeł jest wrogiem Īycia. NiewiernoĞü wobec
Boga to Ğmierü. W małĪeĔstwach izraelskich istniał problem rozwodu. Znani rabini
byli podzieleni w kwestii jego uzasadnienia. Jedni uwaĪali, Īe tylko cudzołóstwo legitymizuje rozwód; inni – Īe wystarcza kaĪdy inny powód. Biblia mówiąc, Īe małĪonkowie bĊdą „jednym ciałem”, wskazuje na nierozerwalnoĞü, gdyĪ po rozerwaniu ciała
trudno mówiü, Īe Īyje.
Po prezentacji trzech referatów uczestnicy sesji podjĊli dyskusjĊ z prelegentami.
Krystian Wojaczek doprecyzował myĞl jednego z prelegentów na temat zdolnoĞci
człowieka do przebaczenia. W oparciu o BoĪą łaskĊ człowiek jest w stanie wybaczyü
kaĪdą krzywdĊ. Innym tematem, który zaabsorbował uczestników, było panowania
człowieka nad innymi stworzeniami. W zamyĞle BoĪym sposobem tego panowania
jest wyłącznie przekazanie BoĪego błogosławieĔstwa. Kto nie przyjmuje błogosławieĔstwa, nie moĪe go przekazaü. Jedynie w dialogu z Bogiem człowiek moĪe budowaü harmoniĊ w relacji mĊĪczyzna–kobieta, jak równieĪ z resztą stworzenia. W kwestii aranĪacji małĪeĔstw obowiązuje zasada, Īe to Bóg, a nie rodzice, ma moc sprawczą. RównieĪ oddalenie Īony podlega ograniczeniom ze wzglĊdu na autorytet Boga.
W to przekonanie wpisuje siĊ zasada, Īe kto zgwałcił dziewicĊ, musi byü jej mĊĪem.
Ks. Stanisław Hałas z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie wygłosił referat pt. „Czy Īonie wolno opuĞciü mĊĪa, czyli o nierozerwalnoĞci małĪeĔstwa w nauczaniu Jezusa”. Wymaganie nierozerwalnoĞci małĪeĔstwa przez Jezusa
wywołuje zdziwienie uczniów. Nauczanie Jezusa podnosi małĪeĔstwo do poziomu
pełnej realizacji BoĪego planu wpisanego w naturĊ człowieka. Ks. Marcin Kowalski
z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego podjął zaĞ temat: „ĝwiĊtego Pawła «kłopotliwe» wypowiedzi o małĪeĔstwie”. Referent wskazał, Īe Ğw. Paweł wpisał nauczanie
o małĪeĔstwie, w pewnym stopniu, w praktyki kulturowe sobie znane.
SPRAWOZDANIA
225
Poza czĊĞcią naukową godziny popołudniowe wypełniło spotkanie członków Stowarzyszenia Homiletów Polskich. Nowym prezesem wybrano ks. prof. dr. hab. Henryka SławiĔskiego z Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jego zastĊpcą został ks. prof. dr hab. Stanisław Dyk (KUL), a sekretarzem stowarzyszenia –
ks. dr hab. Leszek Szewczyk z Uniwersytetu ĝląskiego. Eucharystii, która odbyła siĊ
po zakoĔczeniu obrad, przewodniczył ks. bp Henryk Tomasik, ordynariusz diecezji
radomskiej.
Drugi dzieĔ obrad rozpoczął siĊ od dyskusji panelowej na temat rodziny, w której
wziĊli udział Małgorzata Górka i ks. dr Sławomir Adamczyk, pracujący w diecezjalnym duszpasterskie rodzin w Radomiu, prof. Krystian Wojaczek (Uniwersytet Opolski) oraz Cezary SĊkaski z wydawnictwa „Homo Dei”. Ks. Adamczyk podniósł problem braku ojców w polskich rodzinach. Około 2 mln dzieci w Polsce jest wychowywanych przez same matki. Duszpasterze nie zawsze dysponują odpowiednią wiedzą,
by sprostaü współczesnym uwarunkowaniom rodzinnego Īycia. Postulowany jest
roczny kurs poradnictwa rodzinnego dla ksiĊĪy. Potrzeba równieĪ lepszego kaznodziejstwa podejmującego problemy rodziny.
Prof. Wojaczek mówił o koniecznoĞci podejĞcia synergicznego do małĪeĔstwa.
Potrzebna jest reinterpretacja pojĊü w przysiĊdze małĪeĔskiej w kierunku dynamicznego aspektu wiĊzi małĪeĔskiej. Toczy siĊ batalia m.in. o zagospodarowanie aktywnoĞci własnej małĪonków. Chodzi o to, by była ona ukierunkowana na pracĊ nad relacją. Jej waĪną czĊĞcią jest troska o „spójniĊ małĪeĔską”. Jest to wzglĊdnie trwała
struktura w procesie budowania miłoĞci małĪeĔskiej. WiernoĞü w rozumieniu statycznym jest brakiem zdrady. Natomiast w interpretacji dynamicznej jest to praca nad pogłĊbianiem wzajemnej przynaleĪnoĞci, np. troska o atrakcyjny wygląd – to ułatwienie
małĪonkowi ponownego wyboru. UczciwoĞü małĪeĔska to lojalnoĞü w stosunku do
współmałĪonka.
Cezary SĊkalski zwrócił uwagĊ na zagadnienie sposobów mówienia o małĪeĔstwie. Mogą one ujawniaü powierzchowne podejĞcie do małĪeĔstwa. Potrzebne jest
pokazywanie misterium małĪeĔstwa poprzez odniesienie go do działania łaski BoĪej.
MałĪonkowie to prorocy, lecz bez odwołania siĊ do łaski BoĪej nie mogą zrealizowaü
tej misji. Małgorzata Górka wskazała na problem braku chĊci pogłĊbiania wiedzy na
temat płodnoĞci u ludzi młodych. Odpowiedzialne rodzicielstwo obejmuje poznawanie rytmu płodnoĞci, planowanie potomstwa roztropnie i wielkodusznie oraz towarzyszenie dziecku.
W ostatniej czĊĞci sesji dk. Łukasz Baranowski (WSD Radom) wygłosił kazanie
związane z problematyką rodziny. Zostało ono omówione metodą dydaktyczną, którą
opracował niemiecki homiletyk Rolf Zerfass. PrezentacjĊ tej metody przedstawił
ks. Sławomir Płusa, wykładowca homiletyki w WyĪszym Seminarium Duchownym
w Radomiu.
SesjĊ zakoĔczyło podsumowanie, jakie przedłoĪył ustĊpujący przewodniczący
Stowarzyszenia Homiletów Polskich – ks. prof. Wiesław Przyczyna (UPJPII). PodziĊkował równieĪ za współpracĊ dotychczasowemu zarządowi.