Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Muzeum
Transkrypt
Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Muzeum
Materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie 13–15 listopada 2013 roku Redakcja Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak Gniezno 2014 7 Spis treści Słowo wstępne ...........................................................................................................................9 Teresa Rodzińska-Chorąży Drewno i kamień — czyli co i kiedy zbudowali dwaj pierwsi Piastowie? ..............11 Teresa Rodzińska-Chorąży, Zofia Jagosz-Zarzycka Rotunda na Górze Zamkowej w Cieszynie — prace badawcze w 2013 roku ......27 Marta Graczyńska, Monika Kamińska Architektura monastyczna w Polsce do końca XI wieku. Nowe spojrzenie ..........47 Masza Sitek Problematyczna podstawa rekonstrukcji: narracja Kosmasa o zburzeniu grobu św. Wojciecha .................................................................................................................67 Artur Różański Kalisz i Kotłów — dwie południowowielkopolskie świątynie doby Mieszka III. Oryginał i kopia czy tylko przypadkowa analogia? .................................89 Anna Marciniak-Kajzer, Zbigniew Lechowicz Góra św. Małgorzaty. Romańszczyzna wokół Łęczycy ..................................................109 Zbigniew Pianowski, Adam Kostek, Michał Krzemiński, Magdalena Krzemińska Cerkiew św. Jana Chrzciciela (tzw. księcia Wołodara) na Wzgórzu Zamkowym w Przemyślu w świetle III etapu archeologicznych badań uzupełniających w 2012 roku ................................................................................................125 Ewa Łużyniecka Próba odtworzenia przeobrażeń rozplanowania klasztoru Dominikanów w Gdańsku ....................................................................................................................................145 Jakub Lewicki Wolnostojąca wczesnośredniowieczna budowla w zespole klasztornym oo. Dominikanów w Lublinie .................................................................................................173 Piotr Samól Architektura kościoła podominikańskiego pw. św. św. Piotra i Pawła w Chełmnie w świetle badań z lat 2010–2013 ................................................................191 Zygmunt Świechowski Rola koloru w architekturze romańskiej na wybranych przykładach francuskich ...................................................................................................................................205 8 Spis treści Jakub Adamski Rola Strasburga i Górnej Nadrenii w rozwoju XIV-wiecznej architektury sakralnej w Polsce i na Śląsku ................................................................................................215 Olga Antowska-Gorączniak Brunsbergowskie inspiracje w Poznaniu — nowe źródła dotyczące wpływu architektury zachodniopomorskiej w Wielkopolsce ....................................241 Marcin Szyma In ecclesia sancti Francisci in chori medio. Wprowadzenie do badań nad miejscem chóru liturgicznego w kościołach średniowiecznego Krakowa ............265 Piotr Pajor Topografia sakralna katedry krakowskiej w XIV wieku a kult św. Stanisława .......283 Tomasz Ratajczak Kaplica czy klatka schodowa? Relikty ryzalitu średniowiecznego zamku królewskiego w Poznaniu .......................................................................................................301 Robert Kunkel Wyniki ratowniczych prac badawczych podczas remontu fary pw. św. Bartłomieja w Płocku ................................................................................................313 Wojciech Wółkowski Część wschodnia katedry fromborskiej w świetle najnowszych badań architektonicznych ....................................................................................................................323 Janusz Firlet Wyniki badań zakrystii (kaplicy) przy kościele pw. św. Andrzeja w Krakowie ......337 Krystyna Sulkowska-Tuszyńska Prezbiterium średniowiecznego kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie koło Torunia. Ustalenia archeologa .........................................361 Aleksander Piwek Średniowieczny szczyt południowej części transeptu kościoła pocysterskiego w Oliwie .........................................................................................................377 Andrzej Kadłuczka Najnowsze badania detalu architektonicznego na zamku krzyżackim w Gniewie .....................................................................................................................................391 Maciej Małachowicz Dachy średniowiecznych kościołów Wrocławia. Faktura i kolorystyka ..................397 Małgorzata Korpała O potrzebie nowego katalogu malowideł gotyckich w Polsce. Kilka uwag na marginesie wybranych odkryć ostatnich lat ..............................................................413 Małgorzata Radtke Część zachodnia claustrum średniowiecznego opactwa benedyktynów w Mogilnie na podstawie badań archeologicznych z lat 1970–2001 .....................425 9 Słowo wstępne Jednym z najbardziej spektakularnych przejawów kultury średniowiecza jest architektura murowana, której poświęcono w Muzeum Początków Państwa Polskiego dotąd dwie specjalistyczne konferencje naukowe, koncentrujące się na przedstawieniu wyników badań w tej dziedzinie. W 2003 roku odbyła się konferencja pt. „Początki architektury monumentalnej w Polsce”, a w roku 2008 — „Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje”. Oba spotkania naukowe zostały podsumowane w obszernych pokonferencyjnych publikacjach. Zachęceni przychylnym przyjęciem dotychczasowych naszych przedsięwzięć oraz pojawiającymi się postulatami kontynuowania tego gnieźnieńskiego forum wymiany poglądów i prezentacji wyników badań nad architekturą zorganizowaliśmy kolejną, trzecią konferencję naukową pt. „Średniowieczna architektura sakralna w Polsce w świetle najnowszych badań”, która odbyła się w Gnieźnie w dniach 13–15 listopada 2013 roku. Tym razem rozszerzyliśmy chronologiczny zakres tematyki konferencji o okres późnośredniowieczny, czyli o architekturę gotycką, a z drugiej zaś strony ograniczyliśmy jej zakres tematyczny do zagadnień dotyczących wyłącznie budownictwa sakralnego. Poszczególne wystąpienia na naszym spotkaniu cechowała różnorodna problematyka. Poruszano zarówno tematykę ogólniejszą, dotyczącą wzorców i wpływów zewnętrznych na rodzimą architekturę średniowieczną, jak też omawiano kwestie szczegółowe, odnoszące się do najnowszych wyników badań archeologicznych nad konkretnymi budowlami sakralnymi, z uwzględnieniem zagadnienia ich form i organizacji przestrzeni wewnętrznej, a także elementów wyposażenia czy dekoracji wnętrz. Mamy głęboką nadzieję, że spotkanie było bardzo owocne dla jego uczestników i całego środowiska naukowego oraz że pozytywnie wpłynęło na postęp stanu badań nad średniowieczną architekturą w Polsce. Tomasz Sawicki p.o. Dyrektora Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie