i „niepełnosprawnych” - u.m. Bielsko

Transkrypt

Gmina Bielsko-Biała
Aktualna sytuacja i potrzeby
osób niepełnosprawnych
w Bielsku-Białej
Rezultaty badań prowadzonych
wśród mieszkańców Bielska-Białej, w tym osób niepełnosprawnych (XI 2007)
IMAS International
CELE
⇒ opis aktualnej sytuacji i potrzeb osób niepełnosprawnych w
Bielsku Białej
⇒ z uwzględnieniem perspektyw zasadniczych grup
zainteresowanych problemem – sprawnych i niepełnosprawnych
W szczególności pozyskanie informacji na temat:
aktualnej sytuacji osób niepełnosprawnych,
potrzeb niepełnosprawnych oraz ich zaspokojeniu,
poziomu aktywności zawodowej i społecznej,
barier, problemów dnia codziennego,
oceny działalności samorządu terytorialnego oraz
organizacji pozarządowych na rzecz niepełnosprawnych.
2
METODOLOGIA
Wywiad telefoniczny wspomagany komputerowo (CATI) ok. 20 min
Czas badania: 5-14.11.2007
2 główne próby:
a. Reprezentatywna próba mieszkańców Bielska-Białej w wieku 15 lat i powyŜej
(n=300) dobrana losowo z ogólnodostępnych baz teleadresowych
b. Celowa próba rozszerzona (boost sample) niepełnosprawnych*) mieszkańców
Bielska-Białej w wieku 15 lat i powyŜej lub ich opiekunów (w sytuacji, gdy osoba
niepełnosprawna nie jest w stanie wziąć udziału w badaniu osobiście ze względu
na brak samodzielności), dobrana celowo w gospodarstwach domowych
wylosowanych z ogólnodostępnych baz teleadresowych (próba zakładana n=250,
ostatecznie uzyskana n=215 niepełnosprawnych 15+ i n=82 opiekunów) **).
*) W badaniu przyjęto definicję niepełnosprawności uŜywaną w NSP GUS 2002, zgodnie z którą za niepełnosprawnego uwaŜa się osobę, która
ma:
–
całkowicie lub powaŜnie ograniczoną zdolność do wykonywania czynności podstawowych dla swojego wieku z powodu kalectwa
lub przewlekłej choroby lub
– wydane orzeczenie prawne co do niepełnosprawności.
**) Ostateczne próby waŜone statystycznie ze względu na poziom wykształcenia.
3
Podpróby wyróŜnione do analiz
nazwa próby
cechy próby
wielkość
próby*)
źródło próby
mieszkańcy
Bielska-Białej
reprezentatywna próba
mieszkańców Bielska- Białej
w wieku 15 lat i powyŜej
n=300
próba główna w badaniach
sprawni
nieopiekunowie
osoby nie deklarujące
niepełnosprawności i nie
sprawujące opieki nad
niepełnosprawnym
niesamodzielnym
n=208
podpróba próby głównej
niepełnosprawni
osoby spełniające kryterium
niepełnosprawności biologicznej
lub prawnej
n=229
suma osób spełniających kryteria
a. z próby głównej n=66
b. z próby celowej n=163
opiekunowie
osoby sprawne lub
niepełnosprawne opiekujące się
w gospodarstwie domowym
osobą niepełnosprawną, która
nie byłaby w stanie
samodzielnie wziąć udziału w
badaniu
n=88
suma osób spełniających kryteria
a. z próby głównej n=26
b. z próby celowej n=62
*) Podawane liczebności prób – po waŜeniu.
4
GŁÓWNE WYNIKI
Percepcja i postawy
Charakterystyka
śycie i potrzeby
Bielsko-Biała
5
Percepcja
niepełnosprawnych i
postawy wobec nich
Społeczna percepcja niepełnosprawnych jest:
• stereotypowa
• zdominowana przez dysfunkcje ruchowe
• generalnie pozytywna (bardziej wśród
sprawnych niŜ samych niepełnosprawnych i ich
opiekunów)
• wynikiem raczej społecznych komunikatów niŜ
własnych doświadczeń z niepełnosprawnymi
7
SKOJARZENIA Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ
Sprawni
Mieszkańcy Bielsko- nieopiekunowie Niepełnosprawni Opiekunowie
(n=208)
(n=229)
(n=88)
Białej (n=300)
spontanicznie:
zróŜnicowane,
ale uproszczona
percepcja =
dominują
problemy i
bariery,
pomaganie,
negatywne
emocje
osoba nie w pełni sprawna/ nie moŜe Ŝyć
normalnie/ ograniczona w Ŝyciu (ogólnie)
osoba ograniczona ruchowo/ niezdolność
ruchowa
potrzebujący pomocy/ mający problemy/
niesamodzielny
16%
18%
19%
8%
15%
19%
17%
10%
osoba na wózku
13%
15%
20%
11%
14%
42%
7%
6%
5%
5%
bariery jakim muszą stawić czoła/ kłopoty/
problemy
8%
7%
inwalida/ kaleka/ ułomny
8%
8%
wózek inwalidzki/ kule
7%
8%
osoba chora
7%
8%
osoba niewidoma/ niesłysząca/ nie w pełni
sprawna psychicznie
5%
7%
3%
7%
litość/ współczucie/ troska
4%
5%
2%
7%
osoba bez ręki, nogi (i innych części
ciała), dysfunkcja
4%
3%
3%
tragedia, dramat, nieszczęście, cierpienie
4%
5%
2%
0%
osoba pokrzywdzona/ poszkodowana
przez los
taki sam czlowiek jak inni/ normalny
czlowiek
2%
3%
1%
1%
2%
2%
3%
nie moŜna znaleźć pracy
2%
3%
5%
inne
5%
2%
nie wiem/ brak skojarzeń/ odmowa
3%
1%
10%
3%
9%
9%
4%
5%
0%
6%
3%
5%
0%
6%
3%
8
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ = SILNIE UTOśSAMIANA Z
DYSFUNKCJAMI RUCHOWYMI
Kiedy mówi się o niepełnosprawnych – jakie osoby przychodzą Panu(i) na myśl przede
wszystkim, chodzi tu o rodzaj dysfunkcji? (spontanicznie)
Mieszkańcy BielskoBiałej (n=300)
dysfunkcje narządów ruchu
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
89%
19%
dysfunkcje intelektualne
17%
16%
14%
zaburzenia psychiczne/ neurologiczne
16%
18%
12%
15%
19%
16%
20%
13%
86%
83%
94%
dysfunkcje wzroku
dysfunkcje słuchu
Opiekunowie
(n=88)
Niepełnosprawni
(n=229)
29%
18%
15%
7%
dysfunkcje mowy
8%
9%
niesprawność będąca efektem choroby
7%
6%
niesprawność w efekcie wypadku
6%
5%
4%
zaburzenia genetyczne
5%
5%
2%
niesprawność związana ze starszym
wiekiem
5%
3%
4%
potrzeba pomocy innej osoby
5%
3%
5%
14%
10%
11%
12%
10%
7%
13%
10%
niesprawność będąca efektem utraty
narządów wewnętrznych
2%
2%
1%
6%
niesprawność będąca efektem nałogów
2%
1%
0%
4%
inne
2%
2%
2%
1%
9
OPINIE NA TEMAT NIEPEŁNOSPRAWNYCH SĄ BARDZIEJ
POZYTYWNE WŚRÓD SPRAWNYCH
TYLKO ODPOWIEDZI TAK
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
e. mogą Ŝyć tak samo jak inni, wymagają
jedynie dodatkowych ułatwień
96%
f. powinny otrzymywać dodatkowe finanse
d. obecnie za mało się robi dla osób
niepełnosprawnych
c. często mają kompleksy i niską
samoocenę.
k. nie powinno się dzielić ludzi na
niepełnosprawnych i sprawnych
j. mają za duŜo przywilejów
89%
88%
88%
86%
79%
39%
5%
5%
2%
3%
0%
94%
84%
75%
83%
77%
86%
50%
40%
39%
16%
7%
93%
41%
23%
24%
93%
53%
36%
28%
93%
87%
85%
81%
i. niektórzy nie powinni mieć dzieci
h. niektórzy nie powinni zakładać rodziny,
tworzyć związków
g. powinny pogodzić się ze swoją sytuacją
i nie starać się Ŝyć jak inni
b. często Ŝądają za wiele, zmuszają
innych do dostosowania się do nich
a. na ogół sami są winni swojemu
kalectwu
98%
83%
Opiekunowie
(n=88)
Niepełnosprawni
(n=229)
15%
7%
4%
21%
15%
8%
5%
Pozytywne postawy, przekonanie o słuszności pomocy, otwartość na współuczestnictwo w Ŝyciu
społecznym, ale z ograniczeniami, przypisywanie kompleksów i niskiej samooceny
10
DEKLAROWANA AKCEPTACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH POZA BLISKIMI
ZWIĄZKAMI I PRZEŁOśONYM (mieszkańcy BB 15+)
Na ile łatwo zaakceptował(a)by Pan(i) to, by niepełnosprawny był….:
0%
Pana(i) sąsiadem
10%
20%
30%
40%
4% 10%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
86%
pracował/ uczył się w tym
3% 10%
samym budynku
87%
Pana(i) kolegą z tego samego
4% 7%
pokoju z pracy
88%
1%
Pana(i) przełoŜonym 2% 4%
9%
83%
1%
2%
Pana(i) bliskim przyjacielem 1% 6%
91%
przyjacielem Pana(i) dziecka 1% 3%7%
88%
Pana(i) zięciem/ synową 3%
Pana(i) męŜem/ Ŝoną
1%
10%
4% 3% 10%
( 1 ) - bardzo trudno byłoby się na to zgodzić
13%
71%
12%
(2)
1%
65%
(3)
(4)
( 5 ) - zdecydowanie zgodziłbym się
2%
6%
nie wiem
11
ZWIĄZKAMI I PRZEŁOśONYM (sprawni nieopiekunowie)
0%
Pana(i) sąsiadem
10%
20%
30%
40%
4% 11%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
85%
3% 11%
samym budynku
85%
5% 7%
pokoju z pracy
87%
1%
Pana(i) przełoŜonym 2% 5%
9%
82%
Pana(i) bliskim przyjacielem 1% 3% 6%
przyjacielem Pana(i) dziecka
90%
4% 7%
88%
Pana(i) zięciem/ synową 3%2% 10%
Pana(i) męŜem/ Ŝoną 3% 4%
14%
16%
67%
12%
(2)
61%
(3)
(4)
2%
6%
nie wiem
12
ZWIĄZKAMI I PRZEŁOśONYM (niepełnosprawni)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
1%
Pana(i) sąsiadem 2%
2%
samym budynku
86%
5% 5%
2%
3%
5%
86%
4%
85%
4%
1%
1% 3% 6%
pokoju z pracy
1%
Pana(i) przełoŜonym
4% 2% 7%
82%
4%
1%
Pana(i) bliskim przyjacielem 1% 5% 4%
88%
1%
2%
przyjacielem Pana(i) dziecka 2% 3%6%
Pana(i) zięciem/ synową 4% 2%7%
83%
8%
73%
7% 2%4% 8%
71%
(2)
(3)
(4)
4%
5%
7%
nie wiem
13
ZWIĄZKAMI I PRZEŁOśONYM (opiekunowie)
0%
10%
20%
30%
40%
Pana(i) sąsiadem 1% 4%
50%
60%
70%
80%
100%
1%
94%
1%7%
samym budynku
90%
92%
1%
1% 3%
pokoju z pracy
94%
1%
Pana(i) przełoŜonym 3% 2%7%
87%
Pana(i) bliskim przyjacielem 2% 5%
94%
przyjacielem Pana(i) dziecka 1% 4%
94%
1%
1%
Pana(i) zięciem/ synową 1%
6% 8%
83%
7% 2% 8%
80%
(2)
(3)
(4)
3%
nie wiem
14
DEKLAROWANA AKCEPTACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH JAKO
SĄSIADÓW = NIE DLA NAŁOGÓW I ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH
Osobę z jakim typem niesprawności łatwo byłoby Panu(i) zaakceptować jako sąsiada?
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
Opiekunowie
(n=88)
Niepełnosprawni
(n=229)
dysfunkcje wzroku
96%
96%
95%
95%
dysfunkcje słuchu
96%
97%
94%
95%
dysfunkcje mowy
96%
95%
96%
93%
95%
94%
93%
98%
94%
92%
95%
99%
93%
93%
94%
93%
91%
95%
99%
93%
91%
95%
99%
wiekiem
83%
35%
32%
niesprawność będąca efektem nałogów
34%
35%
85%
3%
72%
45%
42%
36%
31%
87%
82%
1%
88%
83%
75%
zaburzenia psychiczne
typ niesprawności nie ma znaczenia
(kaŜdego akceptuję)
nie akceptuję Ŝadnego
niepełnosprawnego
88%
85%
78%
96%
4%
95%
0%
15
KONTAKTY SPRAWNI – NIEPEŁNOSPRAWNI =
OGRANICZONE DO RODZINY I ZNAJOMYCH
Czy ma Pan(i) obecnie lub miał(a) w przeszłości kontakty z niepełnosprawnymi? (innymi niŜ w rodzinie)
Tak, mam
obecnie
42%
Nie
29%
Mieszkańcy
Bielsko-Białej
(n=300)
Tak, mam
obecnie
31%
Nie
33%
Tak, ale w
przeszłości
29%
Nie 8%
Tak, ale w
przeszłości
11%
Nie 29%
Sprawni nieopiekunowie
(n=208)
Niepełnosprawni
(n=229)
Tak, mam
obecnie
47%
Tak, ale w
przeszłości
24%
Tak, ale w
przeszłości
36%
Opiekunowie
(n=88)
Tak, mam
obecnie
81%
Pyt.10:Jeśli TAK to jakiego typu to były kontakty?
(n=214)
(n=140)
rodzinne
46%
koleŜeńskie
sąsiedzkie
w organizacjach
wolontariat
2%
3%
3%
inne
21%
10%
0%
21%
27%
9%
11%
2%
3%
20%
15%
22%
10%
0%
27%
48%
22%
4%
79%
31%
40%
26%
zawodowe
sporadyczne/ przypadkowe
43%
38%
(n=81)
(n=163)
16%
0%
5%
1%
16
ZNAJOMOŚĆ AKCJI/ DZIAŁAŃ NA RZECZ
NIEPEŁNOSPRAWNYCH W BB = słaba, zróŜnicowana
Czy zna Pan(i), choćby ze słyszenia, akcje/ specjalne działania na rzecz niepełnosprawnych
organizowane w BB?
NIE
81%
TAK
zbiórki pienięŜne/ fantowe
akcje parafialne/ dzielnicowe/ w rynku
13%
imprezy kulturalne/ spotkania towarzyskie
12%
akcje świąteczne
10%
jakie ? n=48
jakie ? n=38
16%
24%
9%
7%
5%
zawody sportowe dla niepełnosprawnych
5%
6%
14%
6%
15%
akcje dotyczące róŜnych typów schorzeń
3%
4%
szkoły integracyjne
2%
2%
1%
Dni Niepełnosprawności
2%
4%
0%
organizacje/ instytucje
2%
2%
2%
WOŚP
1%
1%
2%
sanatoria/ obozy rehabilitacyjne/ wyjazdy
0%
0%
inne
nie wiem/ brak skojarzeń
17%
29%
16%
16%
16%
14%
6%
jakie ? n=25
7%
11%
Teatr Grodzki
29%
21%
18%
jakie ? n=57
spontanicznie:
71%
79%
82%
19%
Opiekunowie
(n=88)
Niepełnosprawni
(n=228)
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
6%
8%
16%
4%
8%
0%
10%
31%
9%
4%
5%
9%
9%
8%
18%
18%
19%
19%
17
ZNAJOMOŚĆ ORGANIZACJI/OSOB ZAJMUJĄCYCH SIĘ
NIEPEŁNOSPRAWNYMI W BB = BARDZO ZRÓśNICOWANA, BRAK
JEDNEJ INSTYTUCJI SKUPIAJĄCEJ DZIAŁANIA
Czy zna Pan(i) instytucje, organizacje / osoby zajmujące się niepełnosprawnymi w BB?
NIE
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
64%
TAK
spontanicznie:
Niepełnosprawni
(n=229)
34%
39%
jakie ? n=109
jakie ? n=71
jakie ? n=89
11%
organizacje osób niewidomych/ głuchoniemych
11%
hospicja
10%
7%
21%
15%
38%
61%
66%
36%
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Opiekunowie
(n=88)
12%
7%
2%
6%
3%
62%
jakie ? n=54
11%
4%
12%
2%
Caritas
7%
szkoły specjalne/ dla niepełnosprawnych
7%
Fundacja 'Nadzieja'
7%
Fundacja 'ADA'
5%
3%
5%
stowarzyszenia
4%
3%
6%
PFRON
2%
2%
5%
PCK
1%
2%
2%
0%
opieka społeczna
1%
2%
0%
0%
Ośrodek Pomocy Rodzinie
0%
1%
2%
2%
25%
5%
5%
10%
17%
6%
10%
30%
21%
2%
6%
23%
23%
2%
0%
1%
1%
0%
inne
7%
23%
inne organizacje
inne osoby
10%
21%
8%
17%
4%
18
UCZESTNICTWO W DZIAŁANIACH ORGANIZACJI NA
RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH = SPORADYCZNE
NIE
TAK
94%
6%
22%
pomoc dzieciom/ w szkołach
wolontariat
pomoc niewidomym
inne
52%
11%
70%
37%
17%
34%
26%
12%
w jakie j? n=14
47%
0%
16%
2%
w jakie j? n=16
w jakie j? n=8
50%
ADA
16%
7%
4%
działalność w ramach jakiejś organizacji
84%
93%
96%
w jakie j? n=18
spontanicznie:
Opiekunowie
(n=88)
Niepełnosprawni
(n=229)
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
7%
5%
5%
11%
0%
2%
22%
7%
0%
0%
19
Czym charakteryzują się
niepełnosprawni
i czym róŜnią się od
„sprawnych”
Charakterystyka „sprawnych” i „niepełnosprawnych”
niepełnosprawni = dominują osoby starsze, renciści/ emeryci, duŜo
samotnych, słabiej zarabiających, gorzej wykształconych, o gorszej
sytuacji materialnej
Niepełnosprawni
(n=229)
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
Opiekunowie
(n=88)
płeć
kobieta
53%
męŜczyzna
47%
84%
65%
53%
16%
35%
47%
wiek
15 - 24
19%
25 - 44
32%
45 - 64
33%
65+
1%
3%
25%
17%
11%
39%
16%
61%
47%
26%
21%
38%
10%
ostatnia ukończona szkoła
niepełne podstawowe/ gimnazjum
zasadnicze zawodowe
22%
25%
licencjat/ wyŜsze/ podyplomowe
35%
40%
39%
15%
35%
33%
20%
38%
średnie/ policealne
10%
20%
22%
20%
7%
18%
czy jest w trakcie nauki
tak
nie
21%
79%
3%
4%
27%
73%
96%
97%
21
ŹRÓDŁA UTRZYMANIA I DOCHODY
P yt.M4: Główne źródło utrzyma nia
Mieszkańcy Bielsko- Sprawni
nieopiekunowie
Białej (n=300)
(n=208)
praca najemna
stała/ własna firma
praca najemna
czasowa
38%
1%
29%
zasiłek/ inne
dochody
na utrzymaniu
innych
7%
19%
22%
0%
34%
1%
22%
1%
29%
51%
50%
1%
1%
Opiekunowie (n=88)
7%
2%
1%
emerytura
renta
47%
Niepełnosprawni
(n=229)
14%
1%
4%
12%
P yt.M5: Mie s ię czne dochody gos poda rs twa domowe go
poniŜej 1000zł
13%
1000-2000zł
37%
2001-4000zł
pow.4000zł
32%
9%
17%
45%
33%
26%
7%
36%
4%
11%
1%
57%
16%
3%
22
STAN RODZINNY
P yt.M6:Liczba członków gos poda rs twa domowe go
1 osoba
12%
2 osoby
25%
2%
30%
45%
36%
18%
57%
6%
Opiekunowie (n=88)
Niepełnosprawni
(n=229)
9%
3 - 5 osób
6 osób i więcej
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
51%
33%
66%
1%
2%
7%
P yt.M7:S ta n cywilny
panna/ kawaler
27%
w związku
osamotniony
61%
11%
3%
14%
34%
79%
51%
58%
17%
35%
7%
P yt.M8:P os ia da nie dzie ci
Tak
Nie
68%
32%
38%
91%
82%
62%
18%
9%
23
STAN POSIADANIA W GOSPODARSTWIE DOMOWYM
Mieszkańcy Bielsko - Sprawni
nieopiekunowie
Białej (n=300)
(n=208)
Komputer/ laptop
63%
Dostęp do Internetu
Kuchenka mikrofalowa
17%
11%
35%
49%
63%
70%
41%
Samochód osobowy (osobowodostawczy)
63%
71%
42%
śadne z tych
11%
2%
11%
1%
34%
37%
52%
Odtwarzacz/ nagrywarka DVD
Odmowa
35%
33%
65%
28%
51%
41%
69%
55%
Zmywarka do naczyń
Niepełnosprawni Opiekunowie
(n=88)
(n=229)
48%
60%
2%
4%
23%
15%
24
SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ
Sprawni
Mieszkańcy Bielsko nieopiekunowie
Białej (n=300)
(n=208)
Wspaniały
Dobry
Ani dobry, ani zły
Tragiczny
28%
30%
6%
1%
0%
19%
17%
57%
44%
22%
4%
16%
23%
43%
25%
Opiekunowie
(n=88)
0%
1%
36%
Dosyć dobry
Zły
2%
2%
Niepełnosprawni
(n=229)
12%
4%
7%
1%
25
Niepełnosprawni nie zawsze czują się
niepełnosprawni i/lub chorzy
Pyt.7:"Myśląc o sobie, czy uwaŜa się Pan(i) za osobę zdrową czy chorą?"
Chora
12%
Zdrowa
I to, i to
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
Niepełnosprawni
(n=229)
3%
46%
75%
13%
91%
Opiekunowie
(n=88)
14%
75%
24%
11%
30%
6%
Pyt.8:"A czy uwaŜa się Pan(i) za osobę niepełnosprawną?"
Tak
11%
83%
Nie
I tak, i nie
52%
3%
6%
30%
97%
18%
1%
7%
88%
5%
Pyt.S1:"Czy niepełnosprawni to według Pana(i) osoby zdrowe, czy chore?"
Chore
Zdrowe
I to, i to
27%
41%
31%
26
OCENY WYBRANYCH ASPEKTÓW śYCIA
Podstawa: niepełnosprawni, n=229
0%
10%
15%
9%
Pana(i) obecne moŜliwości samorealizacji, realizacji swoich
zainteresowań/ pasji
8%
16%
Pana(i) obecne Ŝycie rodzinne 1%8%
14%
( 1 ) - tragicznie
( 2 ) - źle
40%
13%
( 3 ) - ani dobrze, ani źle
50%
60%
70%
80%
47%
24%
Pana(i) obecna sytuacja zawodowa
Pana(i) obecne Ŝycie seksualne
30%
21%
Pana(i) obecna sytuacja finansowa 6%
Pana(i) obecne Ŝycie towarzyskie/ kontakty z innymi 4%
20%
15%
19%
17%
31%
46%
28%
16%
( 4 ) - dosyć dobrze
10%1%
8% 4%5%
26%
44%
40%
( 5 ) - dobrze
100%
7%
11%
18%
17%
90%
3%1%
16%
7%
16%
( 6 ) - wspaniale
6%2%
nie wiem
ZróŜnicowane oceny, kontakty społeczne - pozytywnie, finanse i praca,
samorealizacja, Ŝycie seksualne - negatywnie
27
OGÓLNA OCENA WŁASNEGO śYCIA
Sprawni
Mieszkańcy Bielsko nieopiekunowie
Białej (n=300)
(n=208)
Bardzo szczęśliwy(a)
17%
Niezbyt szczęśliwy(a)
Nieszczęśliwy(a)
14%
1%
57%
61%
71%
37%
26%
7%
0%
Opiekunowie
(n=88)
6%
6%
22%
68%
Dosyć szczęśliwy(a)
Niepełnosprawni
(n=229)
6%
1%
28
AKTYWNOŚĆ - INTERNET, WYBORY
Pyt.M9:"Czy osobiście korzysta Pan(i) z internetu?"
Tak,
regularnie
12%
Tak,
regularnie
34%
Nie
47%
Mieszkańcy
Bielsko-Białej
(n=300)
Tak,
sporad.
19%
Nie
35%
Tak,
regularnie
40%
(n=208)
Tak,
sporad.
25%
Niepełnosprawni
(n=229)
Tak,
regularnie
20%
Tak,
sporad.
10%
Opiekunowie
(n=88)
Tak,
sporad.
12%
Nie 68%
Nie 78%
Pyt.M10:"A czy brał(a) Pan(i) udział w Wyborach do Sejmu i Senatu 21 października?"
Nie
21%
Odmowa
1%
Nie
23%
Mieszkańcy
Bielsko-Białej
(n=300)
Tak
78%
Odmowa
1%
Nie
6%
Nie
23%
(n=208)
Niepełnosprawni
(n=229)
Tak
76%
Opiekunowie
(n=88)
Tak
77%
Tak
94%
29
Specyfika Ŝycia
Potrzeby
niepełnosprawnych
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ BIOLOGICZNA A PRAWNA
Samodzielni (respondenci)
• 65% odczuwa ograniczenia biologiczne i ma orzeczenie
o niepełnosprawności (biologiczni i prawni)
• 10% nie ma orzeczenia o niepełnosprawności (tylko
biologiczni)
• 26% ma orzeczenie o niepełnosprawności, ale nie
odczuwa ograniczeń biologicznych (tylko prawni)
Podopieczni (niesamodzielni):
• 92% ma orzeczenie o niepełnosprawności (prawni)
31
DEKLAROWANE DYSFUNKCJE NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Niepełnosprawni
o sobie (n=229)
Opiekunowie o
niepełnosprawnych
(n=88)
52%
54%
39%
44%
dysfunkcje wzroku
15%
12%
14%
13%
wiekiem
7%
dysfunkcje słuchu
6%
4%
zaburzenia psychiczne/ neurologiczne
3%
20%
2%
21%
problemy z kręgosłupem
2%
dysfunkcje mowy
1%
1%
cukrzyca
1%
0%
choroby układu krąŜenia
1%
0%
inne
3%
2%
odmowa
1%
0%
1%
15%
4%
0%
13%
4%
32
śYCIE CODZIENNE NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Większość nie pracuje = stereotypowe „Ŝycie na rencie, emeryturze”
= spacery/ na wolnym powietrzu
= obowiązki domowe, spędzanie czasu z
rodziną
= TV, radio, ksiąŜki/ gazety
= rehabilitacja, zabiegi
Część (16%) = praca zawodowa
Większość = Ŝycie raczej w mieście niŜ wyjazdy (38% nie wyjeŜdŜało z
Bielska-Białej od co najmniej roku)
33
PRACA NIEPEŁNOSPRAWNYCH = mały wskaźnik
zatrudnienia
Niepełnosprawni
Nie jestem zdolny
do pracy zarobkowej
OGÓŁEM (n=229)
61%
Mógłbym pracować,
ale nie opłaca
się to finansowo
6%
Chcę pracować,
ale nie mogę
znaleźć pracy
Aktualnie pracuję,
ale chętnie
zmieniłbym pracę
5%
12%
Pracuję i nie chcę
zmieniać pracy
11%
Brak odpowiedzi
5%
WIEK
15-24 (n=8)
25-44 (n=24)
45-64 (n=109)
0%
0%
33%
54%
3%
6%
56%
65+ (n=88)
79%
6%
5%
22%
23%
20%
13%
23%
0%
16%
6%
0%
2%
24%
0%
3%
8%
PŁEĆ
kobieta (n=149)
męŜczyzna (n=80)
62%
57%
6%
12%
4%
11%
4%
4%
13%
7%
12%
6%
11%
8%
13%
5%
14%
13%
4%
13%
7%
2%
15%
9%
WYKSZTAŁCENIE
niepełne podstawowe/ gimnazjum (n=46)
65%
zasadnicze zawodowe (n=75)
64%
średnie policealne (n=91)
56%
licencjat/ wyŜsze/ podyplomowe (n=16)
55%
8%
2%
6%
11%
7%
4%
4%
2%
34
PRACA NIEPEŁNOSPRAWNYCH = otwartość na pracę
Niepełnosprawni
Nie jestem zdolny
do pracy zarobkowej
OGÓŁEM (n=229)
61%
Mógłbym pracować,
ale nie opłaca
się to finansowo
6%
Chcę pracować,
ale nie mogę
znaleźć pracy
Aktualnie pracuję,
ale chętnie
zmieniłbym pracę
5%
12%
Pracuję i nie chcę
zmieniać pracy
11%
Brak odpowiedzi
5%
WIEK
15-24 (n=8)
25-44 (n=24)
45-64 (n=109)
0%
0%
33%
54%
3%
6%
56%
65+ (n=88)
79%
6%
5%
22%
23%
20%
13%
23%
0%
16%
6%
0%
2%
24%
0%
3%
8%
PŁEĆ
kobieta (n=149)
męŜczyzna (n=80)
62%
57%
6%
12%
4%
11%
4%
4%
13%
7%
12%
6%
11%
8%
13%
5%
14%
13%
4%
13%
7%
2%
15%
9%
WYKSZTAŁCENIE
niepełne podstawowe/ gimnazjum (n=46)
65%
zasadnicze zawodowe (n=75)
64%
średnie policealne (n=91)
56%
licencjat/ wyŜsze/ podyplomowe (n=16)
55%
7% jest zarejestrowanych w UP
(3% ma prawo do zasiłku)
8%
2%
6%
11%
7%
4%
4%
2%
35
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ MOśE BYĆ POMOCNA W
ZNALEZIENIU PRACY
Czy kiedykolwiek (od czasu nabycia niepełnosprawności) ubiegał(a) się Pan(i) o pracę
bezpośrednio u pracodawcy?
Niepełnosprawni (n=229)
Odmowa
1%
Tak
30%
Nie
69%
Jeśli TAK,
n=69
Pyt.N4:"Czy niepełnosprawność w zatrudnieniu to:"
Warunek zatrudnienia
Pomoc
Przeszkoda
Nie miało to znaczenia
23%
9%
24%
44%
36
PROBLEMY ZGŁASZANE PRZEZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Nie pe łno s prawni
(n=229)
spontanicznie:
niesprawność/ dysfunkcje/ niesamodzielność
chamstwo/ brak tolerancji/ znieczulica
polityka/ telewizja
24%
15%
8%
biurokracja/ źle działająca słuŜba zdrowia
4%
bariery architektoniczne
4%
ruch na ulicy/ parkingi / źle funkcjonująca komunikacja
5%
wzrost cen/ brak pieniędzy
5%
uciąŜliwość bliskich/ sąsiadów
2%
samotność/ brak rodziny/ potrzeba kogoś
3%
inne
nie wiem/ odmowa
nic
11%
9%
16%
37
CZEGO PRAGNĄ NIEPEŁNOSPRAWNI (POTRZEBY DEKLAROWANE
PRZEZ NICH I SPOSTRZEGANE PRZEZ OTOCZENIE)?
Niepełnosprawni
(n=229)
Opiekunowie
(n=88)
spontanicznie:
niczego
9%
16%
46%
pieniędzy
19%
10%
11%
(tańszych) leków
9%
11%
spokoju/ Ŝyczliwości/ zrozumienia
7%
6%
sprawności
6%
3%
pracy
5%
normalnego Ŝycia
5%
kontaktów z ludźmi w ogóle
samodzielności, uniezaleŜnienia się od
innych ludzi
aktywności, moŜliwości realizacji własnych
zainteresowań
3%
4%
likwidacji barier architektonicznych
4%
środka lokomocji
3%
opieki
2%
własnej rodziny, dzieci
4%
0%
17%
33%
37%
zdrowia
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
0%
4%
12%
3%
9%
18%
3%
36%
1%
7%
6%
2%
1%
27%
7%
3%
7%
15%
10%
0%
1%
38
CO JEST POTRZEBNE ABY ZREALIZOWAĆ POTRZEBY
NIEPEŁNOSPRAWNYCH?
Niepełnosprawni Opiekunowie
(n=88)
(n=229)
spontanicznie:
swoboda finansowa/ większe dochody
tańsze leki
39%
46%
lepszy stan zdrowia
26%
12%
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
22%
11%
4%
10%
4%
praca
9%
inne podejście/ zmiana mentalności
otoczenia
7%
lepsza słuŜba zdrowia
6%
nic
6%
wsparcie kogoś bliskiego
4%
brak barier architektonicznych /
komunikacyjnych/ technicznych
4%
7%
rozwiązania prawne
3%
6%
zwolnienia podatkowe
3%
6%
inne warunki mieszkaniowe
3%
2%
więcej odwagi własnej
4%
2%
lepszy sprzęt pomocniczy/ rehabilitacyjny
2%
cud
2%
2%
9%
10%
20%
15%
37%
8%
1%
3%
8%
0%
16%
18%
14%
3%
1%
5%
6%
0%
39
śYCIE OPIEKUNÓW OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W ICH
SAMOOCENIE
Z którymi z tych opinii się Pan(i) zgadza?
Opiekunowie:
To co robię jest naturalne, nie wyobraŜam sobie
oddania opieki w ręce innych.
• (na ogół) akceptują
swoje Ŝycie, ale (w
części) są zmęczeni i
mają poczucie utraty
„swojego” Ŝycia
Państwo powinno przeznaczać specjalne środki
dla opiekunów.
86%
Moje Ŝycie jest podporządkowane opiece nad tą
osobą.
82%
Boję się co będzie, kiedy mnie zabraknie.
77%
Jestem zmęczony(a) stałą opieką, chciał(a)bym
móc odpocząć.
58%
śałuję, Ŝe nie mogę robić tego, co chcę.
55%
Nie wiem, dlaczego nas to spotkało.
Jeśli opiekuje
się dzieckiem
(poniŜej 15 lat)
• mają obawy o los
podopiecznych po ich
śmierci
92%
Opieka nad osobą niepełnosprawną powinna być
wliczana do staŜu pracy.
• chcieliby, Ŝeby uznać
„opiekę” za pracę
(wliczanie do staŜu
pracy)
• oczekują zwiększenia
pomocy finansowej dla
siebie ze strony
państwa
95%
40%
Otrzymuję wsparcie ze strony instytucji
działających na rzecz niepełnosprawnych.
21%
Chcę by moje dziecko było samodzielne w
przyszłości.
19%
Moje dziecko nie moŜe tyle co inni, więc wymagam
od niego znacznie mniej.
3%
40
Bielsko Biała
jako miasto
dla niepełnosprawnych
BIELSKO-BIAŁA JAKO MIASTO DLA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Jak ocenia Pan(i) BIELSKO-BIAŁĄ ogólnie jako miejsce zamieszkania dla osób
niepełnosprawnych?
0%
10%
20%
30%
40%
Mieszkańcy Bielsko-Białej
3% 13%
(n=300)
2%
(n=208)
15%
70%
43%
(3)
19%
(4)
( 5 ) - bardzo dobrze
90%
100%
6% 8%
18%
25%
43%
(2)
80%
19%
52%
12%
( 1 ) - bardzo źle
60%
51%
7% 7%
Opiekunowie (n=88) 6%
50%
2% 10%
10%
16%
8%
3%
nie wiem
Bo: tworzenie dróg,
usprawnienia, duŜo się robi,
„lubię to miasto”
42
BIELSKO-BIAŁA JAKO MIASTO DLA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Jak ocenia Pan(i) BIELSKO-BIAŁĄ ogólnie jako miejsce zamieszkania dla osób
niepełnosprawnych?
0%
10%
20%
30%
40%
3% 13%
(n=300)
2%
(n=208)
15%
70%
43%
(3)
90%
2% 10%
10%
19%
(4)
100%
6% 8%
18%
25%
43%
(2)
80%
19%
52%
12%
( 1 ) - bardzo źle
60%
51%
7% 7%
Opiekunowie (n=88) 6%
50%
16%
8%
3%
nie wiem
Bo: bariery architektoniczne,
brak inwestycji, komunikacja
miejska
43
WŁASNE śYCIE W BIELSKU-BIAŁEJ = POZYTYWNE
OCENY
(1) - bardzo Ŝle
(2)
( 5 )-bardzo dobrze
(4)
(3)
nie wiem
Jak ocenia Pan(i):
moŜliwości edukacji
0%
1%
1%
2%
3%
4%
2%
3%
14%
16%
9%
9%
29%
29%
36%
27%
34%
32%
33%
46%
39%
39%
37%
34%
9%
9%
19%
5%
1%
1%
7%
0%
15%
16%
13%
22%
moŜliwości swobodnego
poruszania się po ulicach
4%
3%
8%
2%
11%
12%
10%
11%
moŜliwości pracy
4%
2%
8%
8%
6%
6%
10%
16%
5%
2%
10%
1%
8%
8%
5%
13%
dostęp do parków, terenów
zieleni
4%
2%
5%
2%
9%
11%
5%
6%
17%
16%
18%
15%
36%
37%
32%
33%
komunikację miejską
4%
3%
3%
5%
6%
5%
5%
11%
22%
23%
23%
17%
45%
45%
37%
32%
15%
14%
19%
21%
9%
10%
12%
15%
dostęp do placówek kultury i
sportu
3%
2%
4%
7%
21%
23%
14%
23%
41%
39%
35%
34%
17%
19%
16%
23%
12%
10%
26%
12%
dostęp do urzędów
dostęp do placówek słuŜby
zdrowia, ośrodków rehabilitacji
7%
6%
8%
10%
6%
8%
6%
2%
11%
11%
10%
15%
25%
28%
20%
12%
27%
28%
25%
25%
35%
37%
31%
36%
39%
38%
26%
38%
33%
34%
21%
27%
41%
41%
34%
36%
31%
29%
33%
20%
18%
19%
10%
20%
13%
11%
13%
13%
14%
22%
6%
7%
11%
2%
31%
17%
31%
32%
27%
38%
9%
9%
15%
14%
3%
2%
11%
6%
7%
8%
3%
5%
Mieszkańcy Bielsko Białej (n=300)
Sprawni nieopiekunowie (n=208)
Opiekunowie (n=88)
44
WŁASNE śYCIE W BIELSKU-BIAŁEJ = SŁABIEJ
OCENIANE OBSZARY
(1) - bardzo Ŝle
(2)
( 5 )-bardzo dobrze
(4)
(3)
nie wiem
Jak ocenia Pan(i):
moŜliwości edukacji
0%
1%
1%
2%
3%
4%
2%
3%
14%
16%
9%
9%
29%
29%
36%
27%
34%
32%
33%
46%
39%
39%
37%
34%
9%
9%
19%
5%
1%
1%
7%
0%
15%
16%
13%
22%
moŜliwości swobodnego
poruszania się po ulicach
4%
3%
8%
2%
11%
12%
10%
11%
moŜliwości pracy
4%
2%
8%
8%
6%
6%
10%
16%
5%
2%
10%
1%
8%
8%
5%
13%
dostęp do parków, terenów
zieleni
4%
2%
5%
2%
9%
11%
5%
6%
17%
16%
18%
15%
36%
37%
32%
33%
komunikację miejską
4%
3%
3%
5%
6%
5%
5%
11%
22%
23%
23%
17%
45%
45%
37%
32%
15%
14%
19%
21%
9%
10%
12%
15%
dostęp do placówek kultury i
sportu
3%
2%
4%
7%
21%
23%
14%
23%
41%
39%
35%
34%
17%
19%
16%
23%
12%
10%
26%
12%
dostęp do urzędów
dostęp do placówek słuŜby
zdrowia, ośrodków rehabilitacji
7%
6%
8%
10%
6%
8%
6%
2%
11%
11%
10%
15%
25%
28%
20%
12%
39%
38%
26%
38%
33%
34%
21%
27%
27%
28%
25%
25%
35%
37%
31%
36%
41%
41%
34%
36%
31%
29%
33%
20%
Słabiej oceniono dostęp do słuŜby zdrowa i rehabilitacji,
niepełnosprawni – moŜliwości pracy, dostęp do urzędów, ulice
18%
19%
10%
20%
13%
11%
13%
13%
14%
22%
6%
7%
11%
2%
31%
17%
31%
32%
27%
38%
9%
9%
15%
14%
3%
2%
11%
6%
7%
8%
3%
5%
Mieszkańcy Bielsko Białej (n=300)
Sprawni nieopiekunowie (n=208)
Opiekunowie (n=88)
45
JAKIE INSTYTUCJE POWINNY ZAJMOWAĆ SIĘ
NIEPEŁNOSPRAWNYMI W BIELSKU-BIAŁEJ?
Sprawni
nieopiekunowie
(n=208)
Niepełnosprawni
(n=229)
Opiekunowie
(n=88)
spontanicznie:
urzędy (miejskie, wojewódzkie, państwowe)
24%
19%
18%
23%
słuŜba zdrowia
8%
8%
organizacje charytatywne/ humanitarne
7%
8%
4%
organizacje państwowe/ rządowe
6%
8%
4%
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
5%
5%
6%
6%
organizacje osób niepełnosprawnych
5%
6%
9%
8%
PCK
3%
4%
2%
3%
szkoły
3%
2%
1%
2%
kościoły
3%
1%
organizacje pozarządowe
3%
4%
2%
2%
Caritas
2%
2%
1%
1%
wolontariat
2%
2%
3%
1%
opieka społeczna
2%
2%
3%
2%
organizacje samorządowe
2%
2%
1%
3%
wszystkie
2%
2%
1%
1%
zrzeszające specjalistów/ osoby kompetentne
2%
2%
3%
1%
stowarzyszenia
1%
0%
1%
1%
organizacje społeczne/ socjalne
1%
1%
2%
3%
inne
32%
8%
2%
5%
5%
7%
8%
12%
11%
8%
13%
31%
34%
35%
46
OCENA DZIAŁAŃ URZĘDU MIASTA
Jak ocenia Pan(i) działania Urzędu Miasta na rzecz niepełnosprawnych?
0%
10%
3% 6%
(n=300)
2%5%
(n=208)
6% 6%
Opiekunowie (n=88) 5% 9%
20%
30%
40%
50%
35%
20%
36%
18%
27%
22%
26%
( 1 ) - bardzo źle
60%
(2)
70%
3%
(4)
36%
4%
35%
90%
100%
33%
3%
28%
(3)
80%
33%
nie wiem
47
DLACZEGO OCENA URZĘDU MIASTA BIELSKO-BIAŁA
POZYTYWNA?
Podstawa: respondenci, którzy oceniają "dobrze" lub "bardzo dobrze„
działania Urzędu Miasta na rzecz niepełnosprawnych
spontanicznie:
udogodnienia/ nowe inwestycje/
coś się dzieje
pomoc Urzędu Miasta/ sprawne
załatwianie spraw
nieopiekunowie
Białej (n=68)
(n=44)
40%
14%
duŜo jeszcze jest do zrobienia
9%
na podstawie własnych doświaczeń
7%
brak udogodnień/ inwestycji/ nic się
nie dzieje
niedostosowana komunikacja
miejska
Niepełnosprawni
(n=58)
37%
56%
13%
11%
7%
Opiekunowie
(n=25)
39%
15%
3%
6%
14%
7%
0%
3%
0%
2%
3%
5%
1%
1%
2%
za mało informacji
1%
0%
2%
0%
utrudnienia w urzędach/ biurokracja
1%
2%
0%
0%
inne
12%
9%
1%
13%
7%
14%
5%
14%
4%
8%
18%
5%
48
DLACZEGO OCENA URZĘDU MIASTA BIELSKO-BIAŁA
NIEPOZYTYWNA?
Podstawa: respondenci, którzy oceniają „bardzo źle”, „źle” lub „ani dobrze, ani
źle” działania Urzędu Miasta na rzecz niepełnosprawnych
spontanicznie:
nieopiekunowie
Białej (n=132)
(n=90)
brak udogodnień/ inwestycji/ nic się
nie dzieje
24%
23%
16%
11%
udogodnienia/ nowe inwestycje/
coś się dzieje
16%
12%
duŜo jeszcze jest do zrobienia
10%
Niepełnosprawni
(n=89)
12%
Opiekunowie
(n=35)
16%
27%
14%
21%
2%
23%
11%
1%
za mało informacji
7%
utrudnienia w urzędach/ biurokracja
6%
3%
brak pomocy (teŜ finansowej)
5%
4%
znieczulica/ obojętność
społeczeństwa
4%
5%
0%
na podstawie własnych doświaczeń
3%
4%
2%
0%
pomoc Urzędu Miasta/ sprawne
załatwianie spraw
2%
3%
1%
0%
brak doświadczeń, kontaktów
2%
3%
1%
0%
problemy z pracą
1%
1%
4%
0%
inne
4%
9%
7%
6%
10%
5%
14%
3%
6%
10%
8%
3%
6%
14%
12%
3%
49
OCZEKIWANIA NIEPEŁNOSPRAWNYCH WOBEC URZĘDU
MIASTA BIELSKO-BIAŁA = architektura, finanse, komunikacja,
zainteresowanie
spontanicznie:
nieopiekunowie
Białej (n=300)
(n=208)
znieść bariery architektoniczne
31%
pomoc finansowa/
dofinansowanie
15%
usprawnić komunikację
13%
zająć się ich problemem/
zainteresowanie
9%
Niepełnosprawni Opie kuno wie
(n=88)
(n=229)
29%
35%
16%
13%
13%
11%
16%
6%
praca/ zatrudnienie
6%
integracja (szkoły; imprezy)
6%
6%
5%
6%
5%
3%
łatwiejszy dostęp do urzędów
4%
3%
3%
stworzyć organizację/ osoby
do pomocy
4%
5%
3%
kursy/ szkolenia
3%
4%
2%
wolontariat
1%
więcej informacji na temat i dla
niepełnosprawnych
łatwiejszy dostęp do słuŜby
zdrowia/ rehabilitacji
inne
9%
11%
4%
22%
11%
14%
6%
10%
5%
2%
5%
1%
22%
7%
7%
9%
10%
23%
7%
8%
1%
29%
0%
14%
19%
15%
19%
50
OCENA DZIAŁAŃ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W
BIELSKU BIAŁEJ = trudna, brak wiedzy
Jak ocenia Pan(i) działania organizacji pozarządowych w Bielsku-Białej na rzecz
niepełnosprawnych?
0%
3%
(n=300)
4%
(n=208)
1%
Niepełnosprawni (n=229) 3%
10%
20%
15%
30%
17%
17%
10%
1%
Opiekunowie (n=88) 3% 10%
50%
70%
80%
90%
100%
58%
5%
56%
4%
69%
19%
( 1 ) - bardzo źle
60%
6%
18%
12%
40%
10%
(2)
(3)
57%
(4)
nie wiem
51
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
SPOŁECZNA PERCEPCJA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI
Stan wiedzy na temat niepełnosprawnych, skojarzenia z nimi
związane, postawy są dość podobne zarówno wśród sprawnych, jak i
niepełnosprawnych, czy opiekunów. Wszystkie grupy mają dość
stereotypowy wizerunek niepełnosprawnego, kojarzą go głównie z
dysfunkcjami ruchu, zwłaszcza z wózkiem/ kulami, nie doceniają
niepełnosprawności osób starszych oraz innych dysfunkcji. MoŜe to
powodować nieprawidłowe ograniczanie spostrzegania
niepełnosprawnych jako osób z dysfunkcjami ruchowymi i
niedocenianie potrzeb innych.
Szeroko akceptowane określenia osoby niepełnosprawnej to głównie
„niepełnosprawny” obecnie uŜywane najczęściej (95-96%). 81-89%
badanych odpowiada określenie „osoba z niesprawnością”. Około 3/4
uznaje za dobre określenie „sprawny inaczej”, ponad połowa –
„inwalida”.
53
Większość badanych wykazuje duŜą akceptację dodatkowych
finansów dla niepełnosprawnych (88-94%), czy normalnego Ŝycia
(93-98%), 84-88% uwaŜa, Ŝe obecnie za mało się robi dla
niepełnosprawnych.
Wśród negatywnych przekonań o niepełnosprawnych najsilniejsza
jest generalna opinia, Ŝe mają oni kompleksy i niską samoocenę (ok.
4/5 kaŜdej grupy). Negatywne postawy wobec niepełnosprawnych są
generalnie częstsze wśród samych niepełnosprawnych i ich
opiekunów niŜ wśród osób spoza tych grup.
Niepełnosprawność jest silnie utoŜsamiana z dysfunkcjami
ruchu, moŜe to utrudniać postrzeganie pozostałych
niesprawności i niedocenianie potrzeb z nimi związanych
54
Akceptacja niepełnosprawnych jest dość znaczna, ale słabsza dla
bardzo bliskich związków (małŜeństwo własne lub dzieci nie byłoby
akceptowane przez kilka procent badanych w kaŜdej grupie) oraz
podległości słuŜbowej osobie niepełnosprawnej, ponownie niechęć
przejawiają sami niepełnosprawni i opiekunowie.
Większość dysfunkcji jest (w deklaracjach) dobrze tolerowana przez
sprawnych (np. ruchu, efekt chorób – niemal 100% badanych).
Słabiej tolerowane są dysfunkcje utrudniające kontakt –
niesprawność intelektualna (akceptacja 72-83%), zaburzenia
genetyczne (akceptacja 83-88%). Raczej odrzucane we wszystkich
grupach były niesprawności będące efektem nałogów (akceptacja na
poziomie 31-36%), czy zaburzenia psychiczne (akceptacja 32-45%).
55
Niepełnosprawność jest (na poziomie deklaracji) szeroko
akceptowana, zwłaszcza wśród sprawnych.
Słabsza dyskryminacja niepełnosprawnych ze strony
sprawnych moŜe być efektem „politycznej poprawności” nie
pozwalającej ujawniać rzeczywistych postaw.
56
AKTUALNA SYTUACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH
W BIELSKU-BIAŁEJ
Badania ujawniają szczególne cechy niepełnosprawnych i ich
gospodarstw domowych:
„Niepełnosprawni 15+” – wśród samodzielnych wyraźna przewaga
kobiet (65%), zdecydowanie starsi niŜ sprawni (85% pow. 45 roku
Ŝycia), słabo wykształceni (43% ma co najwyŜej zawodowe
wykształcenie). Relatywnie wielu (34%) to osoby osamotnione,
wdowcy/ rozwiedzeni. Zdecydowana większość to emeryci i
renciści, 31% Ŝyje w gospodarstwach jednoosobowych.
Niesamodzielni niepełnosprawni to zarówno męŜczyźni i kobiety
(48:52%), aŜ 46% ma powyŜej 65 lat, większość (79%) jest słabo
wykształcona, część uczy się (dzieci i młodzieŜ).
57
AKTUALNA SYTUACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH
W BIELSKU-BIAŁEJ
„Opiekunowie niesamodzielnych niepełnosprawnych” – aŜ 84% z
nich to kobiety, większość (82%) w wieku 45+. 45% z nich mieszka
jedynie ze swym podopiecznym, co zwiększa odpowiedzialność i
obciąŜenie. Znaczna część z nich opiekuje się bliskimi (dziećmi,
rodzicami, rodzeństwem), jest jedynym opiekunem swoich
podopiecznych (62%).
Niepełnosprawni są uboŜsi, starsi i mniej aktywni społecznie,
często zdani tylko na siebie i opiekunów, moŜe to sprzyjać
marginalizacji tej grupy społecznej zwłaszcza w kontekście
rozwoju i nowych technologii
58
AKTUALNA SYTUACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH W
BIELSKU-BIAŁEJ
Niepełnosprawność zgodna z definicją nie pokrywa się z
subiektywnie odczuwaną, ani z uwaŜaniem się za osobę chorą
(30% niepełnosprawnych respondentów nie uwaŜa się za
niepełnosprawnych, 24% nie uwaŜa się za chorych). MoŜe to
powodować, Ŝe część niepełnosprawnych nie identyfikuje się z tak
określaną grupą społeczną.
59
AKTUALNA SYTUACJA NIEPEŁNOSPRAWNYCH W
BIELSKU-BIAŁEJ
Wśród ogółu badanych niepełnosprawnych dominują osoby
deklarujące niesprawność ruchową (54% respondenci, 52%
podopieczni) lub będącą efektem choroby (44% respondenci, 39%
podopieczni). Dysfunkcje wzroku ma 15% respondentów, 12%
podopiecznych, słuchu – odpowiednio 6% i 15%, zaburzenia
psychiczne - 3% respondentów i 20% podopiecznych. Podopieczni
badanych opiekunów relatywnie często mają dysfunkcje
intelektualne – 21%.
Niepełnosprawni są bardzo zróŜnicowani ze względu na
dysfunkcje, a więc i potrzeby zdrowotne/ rehabilitacyjne oraz
infrastrukturalne. Konieczne jest segmentowanie ich z
uwzględnieniem nie tylko dysfunkcji, ale teŜ aktywności
społecznej oraz zawodowej, a takŜe samodzielności.
60
POTRZEBY I POZIOM ICH ZASPOKOJENIA
Niepełnosprawni mają zróŜnicowane oceny własnego Ŝycia,
zadowoleni jednak przewaŜają nad niezadowolonymi. Około ¼
niepełnosprawnych negatywnie ocenia swoje Ŝycie zawodowe,
moŜliwości samorealizacji, 29% - Ŝycie seksualne, 19% - Ŝycie
towarzyskie. 9% narzeka na swoje Ŝycie rodzinne. Swoją sytuację
finansową negatywnie ocenia ¼ badanych niepełnosprawnych,
pozytywnie – takŜe ok. ¼.
Najczęściej wyraŜaną przez niepełnosprawnych potrzebą są lepsze
finanse (46% niepełnosprawnych respondentów i 33% opiekunów).
Środkiem do tego są, według nich, raczej lepsze dochody (46%
niepełnosprawnych i 39% opiekunów) niŜ praca (odpowiednio 9% i
2%). Zdrowie jest wskazywane przez nich zarówno jako potrzeba
sama w sobie (37% respondentów, 19% opiekunów), jak i środek do
realizacji innych potrzeb (odpowiednio 26% i 11%).
61
POTRZEBY I POZIOM ICH ZASPOKOJENIA
Sprawni sądzą, Ŝe niepełnosprawnym trzeba raczej Ŝyczliwości
(36%), likwidacji barier architektonicznych (27%), czy kontaktów
(18%), a środkiem do tego moŜe być zmiana mentalności (37%),
choć teŜ zauwaŜają potrzebę pieniędzy jako środka do realizacji
innych potrzeb (22%).
Niepełnosprawni wymieniając bariery narzekają najczęściej na swoją
niesprawność i ograniczenia (24%), czy znieczulicę i brak tolerancji
(15%). Oprócz tego jednak zauwaŜają sporo problemów
ogólnospołecznych nie związanych z ich niepełnosprawnością
(polityka).
Obecna własna sytuacja materialna niepełnosprawnych i
opiekunów jest obiektywnie i subiektywnie gorsza niŜ wśród
sprawnych (mają niŜsze dochody, mniejsze moŜliwości
dorabiania, słabiej wyposaŜone gospodarstwa domowe).
Powoduje to koncentrację znacznej ich części na finansowej
stronie Ŝycia.
62
AKTYWNOŚC ZAWODOWA I SPOŁECZNA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
84% niepełnosprawnych biorących udział w badaniu nie pracuje. Z
tego większość uwaŜa się za osoby niezdolne do pracy (61%). 6%
uznaje, Ŝe mogliby pracować, ale nie opłaca im się to. 5% (takŜe
niepracujących) nie określiło swojej sytuacji. 16% badanych
niepełnosprawnych obecnie pracuje, ale z tego 5% chciałaby
zmienić pracę. 12% to osoby, które pracy nie mogą znaleźć.
7% badanych niepełnosprawnych zarejestrowanych jest w Urzędzie
Pracy. 30% aktywnie ubiegała się o pracę (od uzyskania
niesprawności), przy czym w ¼ ich niepełnosprawność była
przeszkodą w uzyskaniu pracy, a 32% pomogła lub była warunkiem
zatrudnienia.
63
AKTYWNOŚC ZAWODOWA I SPOŁECZNA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Niepełnosprawni relatywnie rzadko korzystają z internetu (wśród
respondentów łącznie 22% - z tego 12% regularnie, 10%
sporadycznie; wśród podopiecznych – 20% regularnie, 12%
sporadycznie). Dość chętnie uczestniczą w wyborach (głosowanie w
ostatnich wyborach deklarowało 77% niepełnosprawnych
respondentów).
Większość niepełnosprawnych to osoby bierne zawodowo, nie
szukające pracy. Szukający pracy bez dochodów nie są liczną
grupą, ale prawdopodobnie wymagają szczególnej pomocy w
jej znalezieniu.
64
OCENA DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ORAZ
ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH NA RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH
36% mieszkańców deklaruje znajomość organizacji, mniej (19%) akcji na
rzecz niepełnosprawnych w Bielsku-Białej.
W grupach zainteresowanych znajomość ta jest lepsza, zwłaszcza wśród
opiekunów (62% zna instytucje, 29% - działania).
Widoczne jest duŜe rozdrobnienie tych organizacji i brak wyrazistego
podmiotu/ osoby scalającej ten obszar działań w mieście.
Niewielu badanych uczestniczy w działaniach na rzecz niepełnosprawnych
(6% mieszkańców BB, 7% niepełnosprawnych, 16% opiekunów), stąd
powaŜne problemy z oceną ich działalności.
Oczekiwania wobec podmiotów, które powinny zajmować się
niepełnosprawnymi są mało skonkretyzowane i bardzo zróŜnicowane, przy
czym największa część oczekuje, Ŝe będzie się tym zajmował odpowiedni
urząd (18-24%).
Obecna wiedza na temat podmiotów zajmujących się
niepełnosprawnymi w Bielsku-Białej jest dość słaba i bardzo
zróŜnicowana. Pewną trudnością jest zapewne duŜe zróŜnicowanie
instytucji oraz działań i brak jednej organizacji skupiającej prace na
rzecz niepełnosprawnych.
65
OCENA DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO ORAZ
ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH NA RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Działalność Urzędu Miasta Bielsko-Biała na rzecz
niepełnosprawnych została oceniona pozytywnie przez 23%
mieszkańców, 26% niepełnosprawnych i 28% opiekunów.
Negatywne oceny stanowiły 7-14% odpowiedzi. Wielu badanych
(ok. 1/3) nie potrafiło ocenić tego obszaru, podobnie wielu wybrało
odpowiedź pośrednią „ani dobrze, ani źle”.
Uzasadnienia ocen pozytywnych najczęściej dotyczyły udogodnień,
czy juŜ prowadzonych działań UM oraz sprawności i pomocności
urzędu.
Negatywne oceny to efekt niezauwaŜania tych działań lub ich braku,
biurokracji, wielości spraw pozostających do zrobienia (np.
istniejących barier architektonicznych w starszej części miasta).
Działania Urzędu Miasta na rzecz niepełnosprawnych nie są
znane części mieszkańców. Pozostali budują swoje oceny na
zauwaŜanych pracach oraz liczbie problemów pozostałych do
rozwiązania.
66
BIELSKO-BIAŁA JAKO MIEJSCE DO śYCIA DLA
NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Bielsko-Biała oceniana jest przez ogół badanych dość dobrze jako
miejsce do Ŝycia we wszystkich analizowanych zakresach.
Najsłabiej oceniono dostęp do placówek słuŜby zdrowia czy
rehabilitacji (ocen dobrych – 9-15%, negatywnych – 17-25%).
Niepełnosprawni relatywnie wiele ocen negatywnych przyznali takŜe
dostępowi do urzędów (15%), moŜliwości pracy (18%), swobodnego
poruszania się po ulicach (18%).
Niepełnosprawni i opiekunowie oceniają BB jako miejsce dla
niepełnosprawnych lepiej niŜ sprawni, przyznając więcej ocen
pozytywnych (ok. 1/3).
Bielsko-Biała wydaje się być akceptowana jako miejsce Ŝycia
dla niepełnosprawnych, zgłaszane problemy dotyczą głównie
poruszania się po mieście i dostępu do placówek istotnych dla
mieszkańców, w tym szczególnie dla niepełnosprawnych, jak
słuŜba zdrowia czy rehabilitacja. Wizerunek w tym obszarze nie
jest jednak jednoznaczny, znaczna część badanych ma wobec
miasta ambiwalentne postawy.
67
WYKONAWCA BADANIA
IMAS International sp. z o.o.
Instytut Badania Rynku i Opinii Społecznej
ul. Ostrowskiego 30
53-238 Wrocław
Tel. 071/ 339 04 31; fax. 071/ 363 13 18
E-mail: [email protected]
www.imas.pl
68

i „niepełnosprawnych” - u.m. Bielsko

Transkrypt

Podobne dokumenty

LISTA OBECNOŚCI NA SPOTKANIU REKRUTACYJNYM

Treść uchwały

Niepełnosprawni – sprawni na rynku pracy

pismo przewodnie

HYMN NIEPEŁNOSPRAWNYCH

pobierz plik - LGD Dobra Widawa

Wykaz uczestników projektu pn. „Niepełnosprawni – sprawni

Wybory Prezydenckie Informacja dla osób niepełnosprawnych.