Pobierz
Transkrypt
Pobierz
KARTA KURSU Nazwa Biomonitoring Nazwa w j. ang. Biomonitoring Kod Punktacja ECTS* 3 Zespół dydaktyczny Koordynator Dr Anna Chrzan Dr Anna Chrzan Dr Małgorzata Kłyś Opis kursu (cele kształcenia) Zapoznanie studentów z metodami monitoringu z uwzględnieniem zasady tolerancji ekologicznej organizmów w biomonitoringu. Bioindykatory i biomarkery. Poznanie metod monitorowania powietrza, wód, gleb, ekosystemów i krajobrazów. Zapoznanie z zasadami monitoringu terenowego i laboratoryjnego. Poznanie metod badań monitorowania stanu środowiska przyrodniczego. Kształtowanie u studentów umiejętności wykazywania zależności między stężeniami aktywnych i szkodliwych zanieczyszczeń środowiska a uszkodzeniami ciała bioindykatorów grzybów, roślin i zwierząt oraz zastosowania technik pomiarowych, krytycznej oceny, interpretacji i opisu wyników w ramach monitoringu. Warunki wstępne Wiedza Znajomość podstawowych praw dotyczących funkcjonowania biosfery. Wiedza na temat zagrożeń wynikających z zanieczyszczenia biosfery. Znajomość podstawowych procesów biochemicznych. Umiejętności Syntetycznego rozumienia i interpretowanie podstawowych wiadomości wynikających z treści programowych dotychczas odbytych kursów. Kursy Botanika ogólna i szczegółowa, zoologia ogólna, mikrobiologia, fizjologia roślin i zwierząt, ekologia, hydrobiologia, ochrona środowiska. Efekty kształcenia 1 Efekt kształcenia dla kursu W01 Wymienia podstawowe pojęcia monitoringu W02 Wymienia rodzaje metod monitoringowych. Wiedza K_W01 K_W06 W03 Charakteryzuje monitoring techniczny i biologiczny K_W02 W04 Posiada wiedzę dotyczącą wykorzystania zasady tolerancji ekologicznej organizmów w biomonitoringu K_W06 W05 Wymienia właściwości dobrego bioindykatora K_W04 W06 Przedstawia metody monitorowania powietrza, wód, gleb K_W12 W07 Opisuje metody monitorowania ekosystemów i krajobrazów K_W17, K_W18 W08 Wymienia przykłady biowskaźników i bioakumulatorów K_W09, K_W10 W09 Opisuje przykładowe biotesty wykorzystywane do testowania środowiska wodnego i lądowego W10 Opisuje zmiany strukturalne i funkcjonalne w ekosystemach pod wpływem zanieczyszczeń W11 Wyjaśnia mechanizmy odporności organizmów na zanieczyszczenia Efekt kształcenia dla kursu Umiejętności Odniesienie do efektów kierunkowych K_W06, K_W08, K_W09 K_W04, K_W06 K_W06 Odniesienie do efektów kierunkowych U01 Rozpoznaje formy morfologiczne porostów wykorzystywane w lichenoindykacji K_U01 U02 Rozpoznaje zależności pomiędzy stężeniami różnych szkodliwych zanieczyszczeń powietrza, wód i gleby a dostrzegalnymi uszkodzeniami ciała bioindykatorów spośród wybranych roślin i zwierząt K_U04 U04,Wykonuje proste biotesty. K_U03, K_U04 U03 Analizuje wyniki badań bioindykacyjnych K_U03 U05 Wykonuje wybrane pomiary środowiskowe oraz ocenę jakości elementów środowiska na podstawie wyników lokalnego monitoringu K_U04, K_U07 U05 Krytycznie ocenia wyniki uzyskiwane w ramach monitoringu i badań terenowych K_U03, K_U06 K_U07 K_U07 U06 Przygotowuje program naprawczy środowiska 2 Odniesienie do efektów kierunkowych Efekt kształcenia dla kursu Kompetencje społeczne K01 Sprawnie organizuje wspólne wykonywanie doświadczeń i pracę w grupie K_K02 K02 Jest odpowiedzialny za powierzony sprzęt laboratoryjny, K_K03 K03 Dąży do stałego aktualizowania wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych i informacji o jej praktycznych zastosowaniach K_K06 Organizacja Forma zajęć Ćwiczenia w grupach Wykład (W) A Liczba godzin K L 10 S P E 20 Opis metod prowadzenia zajęć Wykłady wykład informacyjny w formie prezentacji multimedialnej, Ćwiczenia: doświadczenia laboratoryjne, dyskusja, referat połączony z prezentacją, prezentacje multimedialne na wybrane tematy W01 W02 W03 W04 x x Inne Egzamin pisemny Egzamin ustny Praca pisemna (esej) Referat Udział w dyskusji Projekt grupowy Projekt indywidualny Praca laboratoryjna Zajęcia terenowe Ćwiczenia w szkole Gry dydaktyczne E – learning Formy sprawdzania efektów kształcenia x x x x 3 W05 W06 W07 W08 W09 W10 W11 U01 U02 U03 U04 U05 U01 K01 K02 K03 x x x x x x x x x x x x x x x x X x x x x x Udział w dyskusji, referaty na wybrane tematy, zajęcia terenowe, praca laboratoryjna, egzamin pisemny Kryteria oceny Uwagi Treści merytoryczne (wykaz tematów) 1. Metody oceny stanu środowiska przyrodniczego. Podstawowe pojęcia monitoringu. Monitoring fizyko-chemiczny, monitoring biologiczny. Historia wykorzystania organizmów żywych do oceny stanu środowiska przyrodniczego. Biomonitoring in-situ i ex-situ, biomonitoring jakościowy i ilościowy. Zalety i wady biomonitoringu na tle innych metod oceny wpływu zanieczyszczeń na środowisko przyrodnicze. 2. Bioróżnorodność jako wskaźnik stanu środowiska przyrodniczego - przydatność zbiorowisk roślinnych do bioindykacji warunków siedliskowych. 3. Monitoring jakości powietrza, wód, gleb. Monitoring lasów. 4. Bioindykacyjna rola roślin i zwierząt w ocenie zagrożenia środowiska. Właściwości dobrego bioindykatora. 5. Biologiczne wskaźniki w monitoringu środowiska. Florystyczne i faunistyczne wskaźniki oceny jakości powietrza. 6. Wybrane bioindykatory zwierzęce spośród mięczaków, ryb, ptaków i ssaków. Bioindykacja bezinwazyjna. 7. Biotesty- przykłady organizmów wykorzystywanych do testowania środowiska wodnego oraz lądowego. 8. Struktura funkcjonowania Państwowego Monitoringu Środowiska. 9. Biologiczna ocena jakości gleb. Ocena stanu gleby na podstawie analizy ilościowej i jakościowej wyekstrahowanej z pobranych w kilku zróżnicowanych środowiskach prób glebowych pedofauny. 4 10. Metody oceny czystości wód. Analiza fizyko-chemiczna różnych rodzajów wód. Określenie czystości wody na podstawie organizmów wskaźnikowych. Indeksy biotyczne, wskaźnik saprobów. Wykaz literatury podstawowej 1. Zimny H., Ekologiczna ocena stanu środowiska – bioindykacja i biomonitoring. Agencja Reklamowo- Wydawnicza A. Grzegorczyk, Warszawa 2006 2. Walker H., Hopkin S.P. Silby R.M., Peakall D.B, Podstawy ekotoksykologii. PWN, Warszawa 2002 Program Państwowego Monitoringu Środowiska, IOŚ http://www.gios.gov.pl Wykaz literatury uzupełniającej 1. Jankowski W., Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoringu środowiska na przykładzie Północno – Wschodniej Polski. PIOŚ, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa1994 2. Fałtynowicz W., Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza. Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno 1995 3. Ciesielska Z., Marko-Worłowska M., Trzaska R., Szkolny biomonitoring gleby. Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno 1999 4. Häffner M. -Ochrona środowiska- księga ekotestów do pracy w szkole i w domu. Polski Klub Ekologiczny. Kraków 1993 5. Siuta J., Gleba, diagnozowanie stanu i zagrożenia. Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 1995. 6. Alloway B J., Ayres D.C., Chemiczne podstawy zanieczyszczenie środowiska. PWN, 1999. Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta) Ilość godzin w kontakcie z prowadzącymi Ilość godzin pracy studenta bez kontaktu z prowadzącymi Wykład 10 Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.) 20 Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym 10 Lektura w ramach przygotowania do zajęć 10 Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu 5 Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat (praca w grupie) 5 Przygotowanie do egzaminu 25 Ogółem bilans czasu pracy 85 Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika 4 5 6