NOWE HISTORIE NOWE BIOGRAFIE 28–29 lISTOpAdA 2011

NOWE HISTORIE
NOWE BIOGR AFIE
28–29 listopada 2011
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego,
Katedra Dramatu Uniwersytetu jagiellońskiego
i Zakład Historii i Teorii Teatru Instytutu sztuki PAN
zapraszają do udziału w konferencji
NOWE HISTORIE – NOWE BIOGRAFIE
Warszawa 28–29 listopada 2011
Po „Ustanawianiu historii” (2009) i „Wymowie faktów” (2010) trzecia konferencja
z cyklu NOWE HISTORIE poświęcona będzie biografistyce teatralnej – tej
pielęgnowanej, ale i zaniedbywanej przez historyków teatru oraz tej uprawianej
i wykorzystywanej przez twórców teatralnych. Biografia jest bowiem dzisiaj nie
tyle domeną nauki – jedną z dziedzin akademickiej historiografii i nie tylko
gatunkiem literackim posługującym się rozmaitymi strategiami narracyjnymi od
faktograficznej precyzji po beletrystyczną swobodę, lecz także źródłem inspiracji,
przedmiotem zainteresowania i tematem tekstów dramatycznych, przedstawień
teatralnych, performansów. Biogramat jako tekst biograficzny pisany na scenę
i bioteatr jako sposób performowania własnego lub cudzego życia to zatem także
odmiany biografii teatralnej.
Nie tylko w historii teatru, ale i w sztuce, biografistyka staje się dziś terenem
sporów ideologicznych, gier tożsamościowych, eksperymentów narracyjnych
i rozważań teoretycznych oraz, co warto mieć na uwadze, polem rozmaitych
nadużyć etycznych. W biografistyce najpełniej chyba urzeczywistnia się
praktyka ustanawiania historii i ogniskuje większość problemów wynikających
z niepewnego statusu i wieloznacznej wymowy faktów. Musi to rodzić pytania
zarówno metodologiczne, jak i światopoglądowe, dotyczące eksplorowania źródeł,
gromadzenia materiałów, kryteriów ich selekcji. Pytania o mechanizmy pamięci,
o napięcie między życiem a twórczością artystyczną, o uwikłanie indywidualnych
losów w wielorakie konteksty historyczne, o polityczny i ideologiczny przekaz
narracji biograficznej.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu biografistyka stanowiła jeden z najbardziej
urozmaiconych nurtów polskiej teatrologii, współcześnie jednak można mówić
o pewnym kryzysie w tej dziedzinie. Dominują w niej publikacje popularyzatorskie
i okolicznościowe, wywiady-rzeki i wydawnictwa kreujące raczej wizerunki niż
biografie artystów. Tymczasem współczesny rozkwit biografistyki historycznej
i literackiej wyrażający się wielością monografii, popularnością autobiografii
i rozmaitością narracji tożsamościowych świadczyć może, z jednej strony,
o zapotrzebowaniu na taki biograficzny dyskurs, który uwzględniać będzie epicki
rozmach i tradycyjny historiozoficzny przekaz. Z drugiej strony, najnowsze
poszukiwania filmowe rozwijające strategie autobiograficzne (jak Plaże Agnès
Agnès Vardy) i eksperymenty teatralne wykorzystujące cudze bądź własne
biografie (jak Factory 2 Krystiana Lupy czy Mała narracja Wojtka Ziemilskiego)
mogą świadczyć o celowości poszukiwania nowych języków opowiadania historii
ludzkiego życia. Rewidowanie dawnych i proponowanie nowych rozwiązań
w biografiach teatralnych należy więc dziś do historyków teatru, którzy bacznie
obserwują współczesne praktyki literackie i artystyczne.
Te zagadnienia i wiele innych chcielibyśmy podjąć podczas konferencji
NOWE HISTORIE – NOWE BIOGRAFIE. Zwłaszcza, jeśli zależy nam,
by biografie teatralne, które dopiero powstaną, aspirowały zarówno do całoś­
cio­wych wizji ustanawiających historię, jak i do nowatorskich rozwiązań
narracyjnych zapośredniczonych przez sztukę, nowe media i współczesną refleksję
humanistyczną.
Uczestników konferencji zapraszamy do zmierzenia się z następującymi
pytaniami i zagadnieniami:
1. Czy można pisać cudze życie? Możliwości i ograniczenia biografistyki w świetle współczesnych koncepcji podmiotu, osobowości i krytyki tożsamości.
2. Powieść biograficzna, biogramat, bioteatr, dokument filmowy etc. – gatunkowe
i narracyjne możliwości biografistyki.
3. Panegirysta, sojusznik, demaskator – pozycja biografa wobec bohatera.
4. Czy istnieje życie sceniczne? Specyfika biografistyki teatralnej.
5. Kartka jako scena – biografia jako inscenizacja.
Podobnie jak podczas poprzednich konferencji, proponujemy podjęcie rozważań
na te i inne zagadnienia związane z biografistyką przez analizę konkretnych
przypadków – zarówno biografii już powstałych, jak i powstających, przy czym
szczególnie zależy nam na zaprezentowaniu problemów metodologicznych nie zaś
na relacjonowaniu prowadzonych prac.
Udział w konferencji nie wymaga wniesienia opłaty. Wybrane referaty zostaną
zamieszczone w tomie pokonferencyjnym. Zgłoszenia tematów wraz z krótkimi
streszczeniami prosimy przesyłać na adres [email protected]
do 15 października 2011.