(11) Wiara z uczynkami (List Jakuba 2:21-26)

Pozwalamy i zachęcamy do kopiowania i rozprowadzania tego materiału w dowolnej formie,
pod warunkiem, że nie zmienia się tekstu w żaden sposób i nie pobiera opłaty poza kosztem reprodukcji.
Wszelkie wyjątki muszą być zatwierdzone przez autora i Zbór Ewangeliczny „Agape” w Poznaniu.
Wiara z uczynkami (11)
List Jakuba 2:21-26
Piotr Słomski (Peter Slomski)
Seria: List Jakuba – Życie według ewangelii
30 listopada, 2014 r.
Zbawiająca wiara przynosi uczynki
Jakiś czas temu do Agape przyszła pewna osoba. Chciała porozmawiać o tym, w co wierzymy. Była
katoliczką i chciała zrozumieć, czym różni się to, w co wierzymy. Jedną z pierwszych rzeczy, które
powiedziała, były słowa: „Nie zgadzacie się z Listem Jakuba. Nie nauczacie go.” Odpowiedziałem na
to: „Nie. Odwrotnie. Wierzymy, że jest on częścią Słowa Bożego.” Nie był to jedyny raz, kiedy osoby
należące do Kościoła Rzymsko-Katolickiego twierdziły, że nie zgadzamy się z Listem Jakuba. Dlaczego
katolicy sądzą, że kościoły niekatolickie odrzucają List Jakuba? Jednym z głównych powodów jest ich
zrozumienie wersetów z Listu Jakuba 2:14-26. Katolicy wierzą, że osoba jest zbawiona ze swoich
grzechów przez swoją wiarę i uczynki. Wierzą oni, że Jakub naucza tego w tych wersetach. W
rezultacie sądzą, że ci, którzy są znani jako protestanci lub ewangeliczni chrześcijanie, muszą
odrzucać Jakuba, ponieważ wierzą, że zbawienie jest tylko przez wiarę.
W ubiegłym tygodniu rozważaliśmy List Jakuba 2:14-20. Wskazaliśmy, jak istotne jest
zrozumienie tych wersetów w kontekście. Próba zrozumienia tego, co Jakub mówi w tych dwunastu
wersetach, nic nam nie da, jeśli nie zaczniemy od początku jego listu. Jako ilustrację podałem zakup
w Empiku powieści, a następnie udanie się do domu i rozpoczęcie czytania jej od środka.
Prawdopodobnie książka wydawałaby się nie mieć zupełnie sensu. Lepiej było by natomiast zacząć
czytać od początku, aby zrozumieć kontekst. A jednak tak wielu ludzi rozpoczyna czytanie Listu
Jakuba od środka, od Listu Jakuba 2:14-26, aby dowieść swojego przekonania, że człowieka zbawia
wiara i uczynki .
Jednakże, gdyby zaczęli analizować List Jakuba od początku, zobaczyliby, że Jakub podkreśla
konkretną kwestię: chrześcijanin demonstruje swoją wiarę w Chrystusa poprzez to, co czyni w swoim
życiu. Rozdział 1 i 2 w całości mówią o tym, jak być posłusznym Bogu i jak traktować innych ludzi.
Jeden pisarz powiedział, że słudzy są „zawsze najlepszymi sędziami panów, dlatego że sądzą nie
według rozmów i uczuć, ale stosownie do czynów i sposobu życia.” Dzień po dniu słudzy widzą, czy
czyny ich panów są zgodne z ich słowami. Pisarz nie był wierzący, ale powiedział prawdę: nasze czyny
demonstrują, jakiego typu ludźmi jesteśmy. To właśnie mówi Jakub. Jeśli twierdzisz, że masz wiarę,
to objawi się to w twoich czynach i sposobie życia. Innymi słowy, wiara przynosi uczynki. Jeśli tak nie
jest, wiara, którą, jak twierdzimy, posiadamy, nie jest zbawiającą wiarą; jest to fałszywa wiara.
W swoim liście Jakub ani razu nie mówi, że uczynki zbawiają. Mówi on natomiast, że wiara,
która nie przynosi uczynków, nie może być wiarą, która zbawia. To odkryliśmy poprzednim razem,
przyglądając się fragmentowi Listu Jakuba 2:14-20. Dzisiaj zamierzamy zająć się kolejnymi wersetami
z Listu Jakuba 2:21-26. Prawdopodobnie dla niektórych osób wersety te są najtrudniejszymi do
zrozumienia z powodu jednego szczególnego słowa, którego używa Jakub. Jednakże zobaczymy, że
1
Jakub kontynuuje przedstawianie swojego stanowiska: nie jest tak, że zbawia wiara i uczynki, ale
zbawiająca wiara przynosi uczynki.
Jedno słowo, dwa znaczenia
Przeczytamy List Jakuba 2:21: „Czyż Abraham, praojciec nasz nie został usprawiedliwiony z uczynków,
gdy ofiarował na ołtarzu Izaaka, syna swego?” Po przeczytaniu tego wersetu możesz powiedzieć:
„Ale czy nie mówiłeś, że Jakub nigdy nie powiedział, że jesteśmy zbawieni przez nasze uczynki? A
przecież on właśnie powiedział w wersecie 21, że Abraham został usprawiedliwiony przez swoje
uczynki!” Może ci natychmiast przyjść na myśl kolejne pytanie: „Czy nie jest to ostateczny dowód, że
Jakub zaprzeczał Pawłowi? Czyż Paweł nie powiedział w Liście do Rzymian 3:28: „Uważamy bowiem,
że człowiek bywa usprawiedliwiony przez wiarę, niezależnie od uczynków zakonu”? Czy Paweł nie
mówi w Liście do Galacjan 2:16: „Wiedząc wszakże, że człowiek zostaje usprawiedliwiony nie z
uczynków zakonu, a tylko przez wiarę w Chrystusa Jezusa…”? Czy Paweł nie powiedział tego o
Abrahamie i o każdym wierzącym?
Na tym właśnie polega problem: nie pozwoliliśmy, aby kontekst Listu Jakuba był podstawą
interpretacji tych słów znajdujących sie w samym środku jego listu. Przenieśliśmy kontekst Jakuba do
Pawła. Nie pozwoliliśmy Jakubowi mówić za samego siebie, w jego własnym kontekście. Powinniśmy
pozwolić Jakubowi zdefiniować swoją własną terminologię. Zamiast tego nadaliśmy słowom użytym
przez Jakuba sens, w jakim stosuje je Paweł. Słowem, które powoduje tutaj tak wiele zamieszania,
jest słowo „usprawiedliwiony”. Paweł mówi o byciu usprawiedliwionym przez wiarę, bez uczynków.
Jakub mówi o byciu usprawiedliwionym przez wiarę i uczynki. Jak to możliwe? Rozwiązaniem jest to,
że słowa mogą mieć różne znaczenie w zależności od kontekstu. Słowo „usprawiedliwiony” ma w
Biblii przynajmniej dwa znaczenia. Zarówno Paweł, jak i Jakub używają słowa „usprawiedliwiony”, ale
w innym znaczeniu.
Pozwól, że podam przykład z języka polskiego. Słowo „pycha”: jedno słowo, dwa różne
znaczenia. Wyobraź sobie, że właśnie zjadłeś doskonały posiłek i osoba, która go przygotowała, pyta:
„Jak smakowało?” Jeśli powiesz „Pycha!”, będzie bardzo zadowolona, ponieważ powiedziałeś jej, jak
smaczne było przygotowane przez nią jedzenie. Ale jeśli podczas posiłku osoba ta chwali się tym, jak
dobrze gotuje, a ty powiesz: „W twojej postawie jest pycha”, nie będzie z tego zbyt zadowolona,
ponieważ stwierdziłeś, że jest osobą pełną pychy. Czy rozumiesz, że jedno słowo w dwóch różnych
kontekstach może oznaczać coś innego? „Pycha” – jedno słowo, dwa znaczenia. Może to mieć
miejsce w Biblii: „usprawiedliwiony” – jedno słowo, dwa znaczenia.
Kiedy Paweł mówi o usprawiedliwieniu Abrahama i kiedy Jakub mówi o usprawiedliwieniu
Abrahama, u każdego z nich ma to inne znaczenie, ponieważ inny jest kontekst. Dlatego kontekst jest
tak ważny. Nie czytamy Biblii wybierając jeden werset i zadając pytanie „Co to oznacza dla mnie?”
Potrzebujemy uważnie czytać werset w jego kontekście. Czytamy list lub przynajmniej rozdział od
początku, aby zrozumieć, co ten werset rzeczywiście mówi, a następnie możemy zadać pytanie, co
może on mówić do nas.
Usprawiedliwiony i usprawiedliwiony
Zatem, co miał na myśli Paweł i co miał na myśli Jakub, kiedy używali słowa „usprawiedliwiony”? Jeśli
czytałeś od początku jeden z listów Pawła, w którym używa on słowa “usprawiedliwiony”, aby opisać,
2
co przydarzyło się Abrahamowi, będziesz wiedział, że Paweł omawia, w jaki sposób Abraham został
zaakceptowany przez Boga. Listy Pawła nauczają o tym, jak człowiek staje się dzieckiem Boga. Mówią
one o tym, jak człowiekowi zostają przebaczone grzechy. Biblia naucza, że nigdy nie możemy zostać
zaakceptowani przez Boga na podstawie naszych własnych uczynków. Listy Pawła uczą, że jedynie
na podstawie dzieła, czyli uczynków Chrystusa – Jego życia i śmierci – człowiek zostaje uznany za
prawego. Kiedy Paweł używa słowa „usprawiedliwiony” mówi on o tym, co robi Bóg: Bóg ogłasza
człowieka prawym na podstawie tego, co uczynił Chrystus. Tak jak w wypadku sędziego, który
ogłasza wobec oskarżonego w sądzie: „Niewinny!”, ale niewinny z powodu innej doskonałej osoby –
Jezusa. „Usprawiedliwiony” oznacza „ogłoszony prawym”. Paweł używa słowa „usprawiedliwiony” w
tym właśnie prawniczym sensie. Nie jest to kontekst, jakiego używamy w codziennym życiu, ale jest
to kontekst zastosowany przez Pawła. Bóg ogłasza nas prawymi – akceptuje nas – jeśli pokładamy
naszą wiarę jedynie w tym, co uczynił Chrystus, a nie w tym, co uczyniliśmy my sami. Jesteśmy
usprawiedliwieni – to znaczy ogłoszeni niewinnymi przez Boga – jedynie przez wiarę: wiarę jedynie w
Chrystusa.
Z drugiej strony, jeśli czytasz od początku List Jakuba, w którym Jakub używa słowa
„usprawiedliwiony” dla opisania tego, co przydarzyło się Abrahamowi, kontekst nie dotyczy tego, że
Abraham został zaakceptowany przez Boga. Dotyczy on tego, że Abraham zademonstrował iż jest on
już dzieckiem Bożym. Kiedy Jakub używa słowa „usprawiedliwiony” nie mówi o tym, co czyni Bóg – że
Bóg ogłąsza; mówi o tym, co robi Abraham. Przez swoje uczynki Abraham zademonstrował, że jest
już dzieckiem Bożym. Innymi słowy, Abraham dał dowód tego, kim już jest. To znaczenie
wykorzystujemy normalnie w codziennym życiu. Nie używamy tego określenia tak, jak robił to Paweł,
odnosząc je do sędziego ogłaszającego kogoś niewinnym i prawym. Używamy go natomiast, tak jak
robił to Jakub, wskazując na sytuację, gdy próbuje się zademonstrować lub udowodnić coś odnośnie
własnej osoby.
Może być tutaj pomocna pewna ilustracja. Kiedy przyjechałem do Polski, byłem obywatelem
Wielkiej Brytanii. Nie byłem uznawany za polskiego obywatela. Jednakże po roku rozpatrywania
sprawy państwowy urząd oświadczył, odnosząc się do sytuacji moich rodziców, że jestem
obywatelem Polski. Moi rodzice nigdy nie zrezygnowali ze swojego polskiego obywatelstwa. Na
podstawie tego, co oni zrobili ja zostałem uznany za obywatela polskiego. Władze wydały
oświadczenie mówiące o tym, kim jestem, nie z powodu tego, co zrobiłem, ale z powodu tego, co
zrobili moi rodzice. Ale co w sytuacji, gdy ktoś przyjdzie do mnie i powie: „Nie jesteś polskim
obywatelem”? Co zrobię? Taka sytuacja odnosi się do drugiego znaczenia usprawiedliwienia. Pokażę
mu mój dowód osobisty; pokażę, że głosowałem w wyborach lokalnych; pokażę, że płacę tu moje
podatki; powiem, że kibicuję polskim piłkarzom nawet wtedy, kiedy grają przeciwko Anglii! Co w ten
sposób robię? Swoimi działaniami – uczynkami – usprawiedliwiam przed kimś – czy inaczej
udowadniam, pokazuję, demonstruję, że jestem obywatelem Polski. To jest drugie znaczenie tego
słowa, którego używa Jakub. Abraham został już zaakceptowany przez Boga, ale potrzebuje tego
dowieść. Poprzez swoje uczynki usprawiedliwia on siebie. Pokazuje innym, że jest dzieckiem Bożym.
Abraham dowodzi swojej wiary
Zatem kiedy Jakub pisze: „Czyż Abraham, praojciec nasz nie został usprawiedliwiony z uczynków…”,
mówi on o czymś zupełnie innym niż Paweł, kiedy używa słowa „usprawiedliwiony”. Gdybyśmy to
rozumieli, nie byłoby całego tego nieporozumienia. Pamiętaj, że List Jakuba w całości dotyczy tego,
3
jak praktycznie prowadzić chrześcijańskie życie. Taki jest kontekst tego listu. Jakub wskazuje, że
Abraham dowiódł poprzez swoje uczynki, że jego wiara była prawdziwa. To właśnie Jakub rozumie
przez „usprawiedliwiony”. Widzimy, że potwierdzają to kolejne wersety Listu Jakuba. Zastanówmy
się nad całym wersetem 21: „Czyż Abraham, praojciec nasz nie został usprawiedliwiony z uczynków,
gdy ofiarował na ołtarzu Izaaka, syna swego?” Jakub odnosi się do czegoś, co wydarzyło się w
Starym Testamencie, w 1 Księdze Mojżeszowej 22. Bóg powiedział do Abrahama: „Weź syna swego,
jedynaka swego, Izaaka, którego miłujesz, i udaj się do kraju Moria, i złóż go tam w ofierze całopalnej
na jednej z gór, o której ci powiem” (1 Księga Mojżeszowa 22:2). Bóg wcześniej – trzydzieści lat
wcześniej – obiecał Abrahamowi, że jego potomkowie będą tak liczni, jak gwiazdy na niebie.
Jednakże, kiedy Abraham był w wieku znacznie powyżej stu lat – kiedy był już zbawiony – Bóg
powiedział mu, aby wziął swojego syna, Izaaka i pozbawił życia składając go jako ofiarę. Cała nadzieja
Abrahama była w Izaaku, jednak miał on taką wiarę, że natychmiast przystąpił do wykonania zadania,
gotów być posłuszny Bogu, a następstwa tego pozostawił w rękach Boga.
Wchodzenie w szczegóły dotyczące emocji i bólu, przez jaki przechodzili Abraham i Izaak
wykracza poza to kazanie. Ale Jakub wskazuje nam na Abrahama i stwierdza: „Popatrz, jak Abraham
zademonstrował swoją wiarę. Popatrz, jak poprzez swoje posłuszeństwo w pełni uzasadnił –
usprawiedliwił – przed wszystkimi, że jest dzieckiem Bożym.” Izaak widział, co robi jego ojciec. I
każdy, kto czyta 1 Księgę Mojżeszową, widzi, co zrobił Abraham. Jakub mówi o demonstrowaniu
wiary poprzez uczynki. Nawet słowa Boga wskazują na tę demonstrację wiary poprzez uczynki. W 1
Księdze Mojżeszowej 22:12 czytamy, że Bóg zatrzymał Abrahama mówiąc: „…bo teraz wiem, że boisz
się Boga…” Abraham dał dowód wiary, którą miał zawsze. Bóg nie miał wątpliwości co do
prawdziwości wiary Abrahama, ale Bóg powiedział to, abyśmy mogli podzielać Jego punkt widzenia.
Teraz „my wiemy”, że Abraham miał wiarę. Były chwile, w których mogliśmy wątpić, tak jak w kwestii
poczęcia syna z Hagar, ale Jakub wskazuje na wydarzenie mające miejsce, kiedy Abraham był blisko
końca swojego życia, które demonstruje, iż miał on prawdziwą wiarę, że był dzieckiem Bożym.
Prawdziwa wiara przynosi uczynki wynikające z posłuszeństwa. Zobacz, co Jakub mówi w
wersecie 22: „Widzisz, że wiara współdziałała z uczynkami jego i że przez uczynki stała się
doskonała.” Wiara Abrahama była pobudzającą siłą, która poruszała go do działania. Jak
powiedzieliśmy w zeszłym tygodniu prawdziwa wiara może pochodzić tylko od Boga. A skoro wiara
ta pochodzi od Boga, to przyniesie ona określone rezultaty. Dlatego Paweł najpierw mówi w Liście do
Efezjan 2:8-9: „Albowiem łaską zbawieni jesteście przez wiarę, i to nie z was: Boży to dar; nie z
uczynków, aby się kto nie chlubił.” Wiara pochodzi od Boga. I dalej kontynuuje on w Liście do Efezjan
2:10: „Jego bowiem dziełem jesteśmy, stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych uczynków, do
których przeznaczył nas Bóg, abyśmy w nich chodzili.” Ta wiara przynosi następnie dobre uczynki;
uczynki posłuszeństwa.
Jakub mówi w tym wersecie również o uczynkach czyniących wiarę „doskonałą”. Sensem tego
słowa jest nie to, że wiara potrzebuje uczynków, aby uzupełnić jakąś niedoskonałość, ale raczej, że
uczynki ujawniają wiarę „w jej pełni bogactwa i piękna, tak jak liście i owoce sprawiają, że drzewo
staje się doskonałe” (Robert Johnstone). Abraham miał sto lat, kiedy nadeszła ta próba. Nawet
wtedy, kiedy był bardzo stary, poprzez to, co czynił, demonstrował piękno swojej wiary. Był jak
bardzo stare drzewo, które jest piękne dzięki liściom i owocom, które przynosi.
Ktoś może jednak zapytać: „A co jeśli Bóg poprosi mnie o to, o co poprosił Abrahama?” A czy
odpowiedzią nie jest to, że Bóg już dał nam swoje przykazania? To Dziesięć Przykazań. Tym, czego
będziemy potrzebować, jest mądrość od Boga, aby zastosować te przykazania w naszym życiu. One
4
tworzą fundament wszystkiego, co robimy. Może być tak, że nasze dziecko zechce być misjonarzem
we wrogim, odległym kraju. Czy będziemy gotowi poświęcić swoje dziecko i pozwolić mu się tam
udać? Czy też może po prostu będzie chciało wziąć ślub? Czy będziemy gotowi pozwolić mu odejść,
powstrzymując się od ingerencji w jego życie? W takich okolicznościach możliwe jest, że będziemy
musieli się zmagać z pierwszym przykazaniem: „Nie będziesz miał innych bogów obok mnie” (2 Księga
Mojżeszowa 20:3). Będziemy musieli stoczyć bitwę, tak jak Abraham, o to, kto ma pierwsze miejsce
w naszym życiu: Bóg czy nasze dziecko? Kto stał się naszym Bogiem? Psalm 1 mówi nam o tym, który
demonstruje swoją wiarę poprzez swoje posłuszeństwo: „Szczęśliwy mąż, który… ma upodobanie w
zakonie Pana i zakon jego rozważa dniem i nocą. Będzie on jak drzewo zasadzone nad strumieniami
wód, wydające swój owoc we właściwym czasie…” (Psalm 1:2-3). Prawdziwa wiara będzie pobudzać
do uczynków posłuszeństwa. Będziemy jak drzewo, którego owoc będzie w widoczny sposób
objawiać innym piękno naszej wiary.
Motywem przewodnim Jakuba w tym liście jest, abyśmy ukazywali naszą wiarę. Mamy żyć jako
Boże dzieci. Nasze życie będzie usprawiedliwiało – ukazywało – kim jesteśmy. Następny werset, List
Jakuba 2:23, w istotny sposób pomaga to zrozumieć: „I wypełniło się Pismo, które mówi: I uwierzył
Abraham Bogu i poczytane mu to zostało ku usprawiedliwieniu, i nazwany został przyjacielem Boga.”
Jaki fragment Pisma się wypełnił? W Liście Jakuba 2:21-22 Jakub odnosił się do ofiarowania Izaaka z 1
Księgi Mojżeszowej 22. Ale w Liście Jakuba 2:23 Jakub odnosi się do czegoś, co wydarzyło się w życiu
Abrahama trzydzieści lat wcześniej, w 1 Księdze Mojżeszowej 15: Abraham uwierzył Bogu właśnie
wtedy, kiedy Bóg dał mu tę zdumiewającą obietnicę dotyczącą liczby jego przyszłych potomków.
Fragment Pisma, który został wypełniony, pochodzi z 1 Księgi Mojżeszowej 15:6: „Wtedy uwierzył
Panu, a On poczytał mu to ku usprawiedliwieniu.” W 1 Księdze Mojżeszowej 15:6, trzydzieści lat
przed wydarzeniami z 1 Księgi Mojżeszowej 22, Abraham uwierzył Bożej obietnicy i Bóg
usprawiedliwił go w pierwszym znaczeniu tego słowa. Bóg przyjął go – ogłosił go prawym. Zatem,
kiedy był posłuszny Bogu poprzez oferowanie Izaaka, w 1 Księdze Mojżeszowej 22, trzydzieści lat
póżniej, wypełniał – demonstrował – wiarę, którą miał już w 1 Księdze Mojżeszowej 15.
Paweł i Jakub odnoszą się do dwóch różnych wydarzeń w życiu Abrahama, kiedy mówią o
usprawiedliwieniu. 1 Księga Mojżeszowa 15:6 opisuje wcześniejsze wydarzenie, do którego odnosi
się Paweł, kiedy chce podkreślić, że usprawiedliwienie jest tylko z wiary. To jest pierwsze znaczenie
słowa „usprawiedliwiony” – Bóg ogłasza jakąś osobę prawą wyłącznie z powodu wiary. 1 Księga
Mojżeszowa 22 jest tym późniejszym wydarzeniem, do którego nawiązuje Jakub, chcąc podkreślić, że
usprawiedliwienie jest przez uczynki, które wykonujemy. To jest drugie znaczenie słowa
„usprawiedliwiony” – dziecko Boże demonstrujące poprzez swoje uczynki, że już jest prawe; już jest
dzieckiem Boga. 1 Księga Mojżeszowa 22 jest dowodem, czy też wypełnieniem tego, że miał miejsce
1 Księga Mojżeszowa 15. Drugie usprawiedliwienie jest dowodem pierwszego usprawiedliwienia.
Twoje dobre uczynki są dowodem tego, że Bóg już ogłosił cię Swoim dzieckiem. To właśnie mówi
Jakub w Liście Jakuba 2:23.
Widzisz, Abraham poprzez swoje uczynki dowiódł, zademonstrował, wypełnił, usprawiedliwił –
możemy użyć któregokolwiek z tych czasowników – że był dzieckiem Bożym. I to mówi Jakub w
wersecie 24: „Widzicie, że człowiek bywa usprawiedliwiony z uczynków, a nie jedynie z wiary.” Gdyby
werset 24 znajdował się w kontekście rozważania tego, jak zostać zbawionym – w Liście Pawła do
Rzymian – byłoby to dokładnym przeciwieństwem tego, co mówi Paweł. To samo słowo
„usprawiedliwiony” stanowi dla nas pokusę, abyśmy przeskoczyli od kontekstu Jakuba do kontekstu
Pawła. Ale jeśli możemy oprzeć się tej pokusie, i trzymać się kontekstu Listu Jakuba, znaczenie tego
5
słowa jest jasne. Jakub mówi, że to, co robimy stanowi uzasadnienie tego, kim jesteśmy. Nasze
uczynki będą dowodziły innym, że mamy prawdziwą wiarę. Taka wiara nie pozostaje sama.
Dlatego właśnie Jezus powiedział do Faryzeuszy w Ewangelii Jana 8:39: „Jeżeli jesteście dziećmi
Abrahama, spełniajcie uczynki Abrahama.” Innymi słowy, jeśli rzeczywiście należysz do Boga,
będziesz posłuszny Bożym przykazaniom tak, jak Abraham. Twoje uczynki będą świadczyły o tym,
kim już jesteś.
Rachab dowodzi swojej wiary
Jakub nie kończy na tym prezentowania swoich wniosków. Podał on Abrahama jako przykład osoby,
która dała świadectwo tego, że jest dzieckiem Bożym poprzez swoje uczynki. W kolejnym wersecie
25, krótko podaje inny przykład: „W podobny sposób i Rachab, nierządnica, czyż nie z uczynków
została usprawiedliwiona, gdy przyjęła posłów i wypuściła ich inną drogą?” Pierwszym przykładem
Jakuba był mężczyzna, a drugim przykładem była kobieta. Jego pierwszy przykład to patriarcha, a
jego drugi przykład to prostytutka. Chodzi o to, że kimkolwiek lub czymkolwiek jesteś, jeśli stałeś się
dzieckiem Bożym, będzie to widać w twoim życiu. Nie możesz traktować swojego pochodzenia,
wychowania, otoczenia ani niczego innego jako wymówki do tego, aby nie prowadzić bogobojnego
życia. W końcu Rachab była prostytutką: kiedy uwierzyła, jej życie uległo zmianie.
A więc co dokładnie zrobiła Rachab? W jaki sposób dała świadectwo tego, że była już
dzieckiem Bożym? Jakub odwołuje się do wydarzenia z Księgi Jozuego 2, kiedy Izraelici wysłali
szpiegów do Jerycha. Ci szpiedzy znaleźli bezpieczne miejsce w domu prostytutki o imieniu Rachab.
Kiedy król Jerycha odkrył, że Izraelici są w Jerychu, Rachab odważnie zaryzykowała własne życie,
ukrywając ich na dachu swojego domu, a potem bezpiecznie wyprawiając ich w drogę. Niektórzy
twierdzą, że to z powodu jej życzliwości okazanej będącym w potrzebie Bóg przyjął ją jako Swoje
dziecko. Innymi słowy, ludzie próbują zastosować pierwsze znaczenie słowa „usprawiedliwienie”,
stwierdzając, że poprzez swoje uczynki została ona usprawiedliwiona przed Bogiem. Ale nie jest to
kontekst Listu Jakuba. Nie jest to również kontekst Księgi Jozuego.
Zwróćmy się na chwilę do Księgi Jozuego 2:9-11 i ważne jest, aby przeczytać w całości słowa
Rachab skierowane do szpiegów: „Wiem, że Pan dał wam tę ziemię, gdyż padł na nas strach przed
wami i wszyscy mieszkańcy tej ziemi drżą przed wami. Słyszeliśmy bowiem, że Pan wysuszył przed
wami wodę Morza Czerwonego, gdy wychodziliście z Egiptu, i co uczyniliście obu królom amorejskim
po tamtej stronie Jordanu, Sychonowi i Ogowi, których obłożyliście klątwą na zagładę. A gdy to
usłyszeliśmy, zwątpiło serce nasze i wszystkim zabrakło wobec was odwagi, gdyż Pan, Bóg wasz, jest
Bogiem w górze na niebie i w dole na ziemi.” Zwróć uwagę, jak Rachab mówi o Bogu. W tekście
hebrajskim widać, że używa ona imienia „Jahwe”, tak jak lud Boży mówiący osobiście o Bogu. A to
nie wszystko – ona uznaje również, że jedynie On jest Bogiem nieba i ziemi.
Jasne jest w tym wydarzeniu z Księgi Jozuego, że Rachab była osobą wierzącą, zanim szpiedzy
dotarli do jej drzwi. Przyjęła ich i pomogła im uciec, ponieważ była osobą wierzącą w żywego i
prawdziwego Boga. Rachab była osobą wierzącą, zanim wykonała swoje dobre uczynki. Była już
zbawiona. Była już usprawiedliwiona w pierwszym znaczeniu tego słowa – zaakceptowana przez
Boga. Jakub używa słowa „usprawiedliwiona” w drugim znaczeniu – Rachab zademonstrowała
poprzez swoje uczynki, że już była dzieckiem Bożym. Wykazała, że jest prawdziwie wierzącą osobą.
Zademonstrowała ona, że ma żywą wiarę poprzez swoje uczynki, polegające na udzieleniu pomocy
ludowi Bożemu w jego misji.
6
Jako dzieci Boże wszyscy jesteśmy wezwani do ukazywania naszej wiary. Czy wiara, którą
wyznajemy, jest rzeczywista? Abraham wykonał uczynek posłuszeństwa Bogu, a Rachab okazała
życzliwość i troskę o będących w potrzebie. Okoliczności mogą być inne, ale każdy z nas ma dawać
dowód swojej wiary poprzez swoje uczynki. Jeśli nie ma uczynków, wiara, którą mamy, nie może być
żywą wiarą, ale jest martwa. I tak właśnie Jakub kończy swój wywód w wersecie 26: „Bo jak ciało bez
ducha jest martwe, tak i wiara bez uczynków jest martwa.” Tak jak ciało i duch potrzebują być
połączone, tak samo wiara i uczynki potrzebują być połączone.
Jeśli znajdziesz człowieka leżącego na ziemi i nie wiesz, czy jest żywy, czy martwy, czy wiesz,
jak można to sprawdzić? Należy trzymać lusterko przy jego twarzy. Jeśli na lusterku pojawią się
oznaki skraplania się – para i woda – wiesz, że jest on żywy. Te oznaki skraplania się będą wynikiem
oddychania przez usta i nos, nawet jeśli jego oddechu nie da się usłyszeć. Ale jeśli nie ma oznak
skraplania się, będziesz wiedział, że jest on martwy – duch odszedł. Jakub mówi, że jeśli jakaś osoba
twierdzi, że jest chrześcijaninem, wtedy to twierdzenie może być zweryfikowane poprzez
postawienie jej twarzą w twarz ze Słowem Bożym. Jeśli występuje pozytywna reakcja – jeśli słowo
Biblii jest przyjmowane i posłusznie realizowane – twierdzenie to jest prawdziwe; jeśli nic się nie
pojawia, twierdzenie jest fałszywe. Oddech pokazuje, ze ciało człowieka nie jest martwe, zatem
uczynki pokazują, że wiara człowieka nie jest martwa. W Swoim pierwotnym dziele stworzenia Bóg
połączył ciało i ducha; w nowym stworzeniu połączył On wiarę i uczynki. Jeśli Bóg dał nam wiarę,
wtedy pojawią się uczynki. Jeśli nie ma uczynków, wtedy wiara, którą mamy, nie jest od Boga. Jest to
martwa wiara.
Wiara z uczynkami
Tego zatem naucza Jakub. Jeśli więc ktoś przyjdzie do nas i zada nam pytanie, czy zgadzamy sie z
Listem Jakuba, wtedy wiemy, jak powinna brzmieć nasza odpowiedź: „Tak!” Wierzymy tak samo
Jakubowi, jak wierzymy Pawłowi. Jedyna różnica polega na tym, że Paweł i Jakub używają pojęcia
„usprawiedliwiony” w odmienny, ale nie sprzeczny sposób. Każdy z nich pisze w innym kontekście.
Paweł używa tego słowa mówiąc o tym, że Bóg ogłasza, iż akceptuje daną osobę, kiedy pokłada ona
swoją wiarę jedynie w tym, co uczynił Jezus – jest usprawiedliwiona przez wiarę bez uczynków. Jakub
używa tego słowa, mówiąc o tym, że człowiek poprzez swoje uczynki demonstruje to, że jego wiara
jest prawdziwa – jest usprawiedliwiony przez uczynki. Zanim Abraham i Rachab dokonali swoich
dobrych uczynków, już wcześniej byli usprawiedliwieni w tym pierwszym sensie – ogłoszeni prawymi
przez Boga, kiedy uwierzyli. Ich następujące potem uczynki usprawiedliwiały ich w drugim sensie –
demonstrowały, że mieli żywą wiarę.
Jakub daje nam dwa przykłady żywej wiary: Abrahama, który wszystko oddał Bogu, nie
zatrzymując nic dla siebie i Rachab, która wykazała się miłością i troską wobec innych. Jakub pyta
nas: „Czy jesteśmy przykładem żywej wiary? Czy nasze uczynki pokazują, kim jesteśmy? Czy jesteśmy
usprawiedliwieni przez nasze uczynki?” Nie możemy wykonywać tych uczynków naszymi własnymi
siłami. Dlatego Chrystus nas zbawił. Poprzez Swoją śmierć On nabył dla nas nowe życie. Kiedy
wierzymy w Niego, stajemy się nowymi stworzeniami, aby prowadzić życie pełne miłości do Boga i
miłości do naszych bliźnich. Każdego dnia potrzebujemy zwracać się do Niego o tę siłę. Jeśli jesteśmy
Jego dziećmi, będziemy to pokazywać. Może wtedy ludzie nie będą nas pytać, czy zgadzamy się z
Listem Jakuba, ale widząc nasze uczynki, będą nas pytać: „W co wierzysz? Proszę opowiedz mi o
swoim Bogu.” Niech Bóg pomoże nam dzień po dniu pokazywać naszą wiarę przez nasze uczynki.
© Peter Slomski i Zbór Ewangeliczny „Agape” w Poznaniu. Strona internetowa: www.agape-poznan.org
7