Artykuł Andrzeja M. Skrzeczowskiego, kierownika Działu

USŁUGI
Dla środowiska naukowego
An­drzej M. Skrzecz­k ow­ski
Pro­jekt­
PLA­TON
Ar­ty­kuł za­wie­ra
wstęp­ne in­for­ma­cje na te­mat
roz­po­czy­na­ją­cej się re­a­li­za­cji
pro­jek­tu „Plat­for­ma Ob­słu­gi
Na­u­ki PLA­TON – Etap I:
Kon­te­ner usług wspól­nych”.
Pro­jekt ten jest re­a­li­zo­wa­ny
przez jed­no­st­ki bę­dą­ce
człon­ka­mi Kon­sor­cjum PIO­NIER,
zgo­dnie z za­sa­da­mi określo­ny­mi
w po­ro­zu­mie­niu z sierp­nia
ubie­głe­go ro­ku.
14
B I U L E T Y N NASK
Ś
ro­do­wi­sko na­u­ko­wo-aka­de­mic­kie War­
sza­w y już nie­dłu­go uzy­ska do­stęp do
zu­peł­nie no­w ych usług sie­ci PIO­NIER.
Moż­li­wość ta­ka po­wsta­nie w związ­ku
z właśnie roz­po­czy­na­ją­cą się re­a­li­za­cją
pro­jek­tu o ty­tu­le „Plat­for­ma Ob­słu­gi
Na­u­k i PLA­T ON – Etap I: Kon­t e­ner
usług wspól­nych” [da­lej zwa­ny w skrócie
PLA­TON]. Pro­jekt ten jest re­a­li­zo­wa­ny
przez jed­no­st­k i bę­dą­ce jed­no­cześnie
człon­ka­mi Kon­sor­cjum PIO­NIER (zgo­
dnie z za­sa­da­mi określo­ny­mi w po­ro­
zu­mie­niu z 14 sierpnia 2008 ro­ku)
– w tym NASK ja­ko Jed­no­st­kę Wio­dą­cą
dla śro­do­wi­ska war­szaw­skie­go. Wnio­
sek PLA­TON uzy­skał do­fi­nan­so­wa­nie
w wy­ni­ku roz­strzy­gnię­cia pierw­sze­go
kon­kur­su w ra­mach działa­nia PO­IG 2.3.
Ce­lem ogól­nym pro­jek­tu jest roz­bu­do­wa
ist­nie­ją­cej kra­jo­wej in­fra­struk­tu­ry te­le­
in­for­ma­t ycz­nej na­u­k i (sieć PIO­NIER)
o apli­ka­cje i usłu­gi wspie­ra­ją­ce ba­da­nia
na­u­ko­we i pra­ce roz­wo­jo­we pol­skich
ze­społów ba­daw­czych na rzecz in­no­wa­
cyj­nej go­spo­dar­ki.
W wy­ni­ku na­k ła­dów na in­fra­struk­tu­rę
na­u­k i w Pol­sce, do­ko­na­nych przez Mi­ni­
ster­stwo Na­u­k i i Szkol­nic­twa Wyższe­go
w la­tach 2000-2005, po­wstała ogól­no­
pol­ska świa­tło­wo­do­wa te­le­in­for­ma­tycz­
na sieć PIO­NIER, obej­mu­ją­ca swym
za­się­giem więk­szość pol­skich uczel­ni
i in­sty­tu­cji na­u­ko­w ych. Po­cząt­ko­we
założe­nia zo­stały jed­nak – w wy­ni­ku
bra­ku środ­ków fi­nan­so­w ych – istot­nie
zre­du­ko­wa­ne, głów­nie w części apli­ka­
cyj­nej. W efek­cie pol­skie śro­do­w i­sko
na­u­k i i szkol­nic­twa wyższe­go nie może
obe­cnie w peł­ni wy­ko­rzy­sty­wać moż­
li­wości no­wo­cze­snej, sze­ro­ko­pa­smo­wej
sie­ci optycz­nej. Ze wzglę­du na per­
ma­nent­ny nie­do­bór środ­ków fi­nan­so­
wych śro­do­wi­sko to nie ma moż­li­wo­ści
sa­mo­dziel­ne­go sfi­nan­so­wa­nia roz­wo­ju
za­awan­so­wa­nych usług i apli­ka­cji te­le­
in­for­ma­t ycz­nych dla swo­ich po­trzeb.
Jed­no­cześnie działa­nia ta­k ie – w ce­lu
opty­mal­ne­go wy­ko­rzy­sta­nia ist­nie­ją­cych
środ­ków – po­w in­ny mieć cha­rak­t er
po­nadre­gio­nal­ny, co sta­no­wi do­dat­ko­wą
trud­ność na­tu­r y orga­ni­za­cyj­nej.
Szan­są w tej sy­tu­a­cji jest wy­ko­rzy­sta­
nie środ­ków UE do­stęp­nych w ra­mach
działa­nia PO­IG 2.3. Próbą wy­ko­rzy­
sta­nia tej szan­sy jest właśnie Pro­jekt
PLA­TON, który uzy­skał do­fi­nan­so­wa­nie
na kwo­t ę po­nad 80 mln zł i bę­dzie
re­a­li­zo­wa­ny do 2012 ro­ku.
Pro­jekt podzie­lo­ny jest na pięć części.
U1. Wi­de­o­kon­fe­ren­cje
W ra­mach U1 re­a­li­zo­wa­ne bę­dzie udo­
stęp­nia­nie śro­do­wi­sku na­u­ko­we­mu bez­
piecz­nych te­le­in­for­ma­t ycz­nych usług
wi­de­o­kon­fe­ren­cji re­a­li­zo­wa­nych na dro­
dze wy­ko­rzy­sta­nia wy­so­k iej ja­kości
Planowane rozwiązania
sy­ste­mu wi­de­o­kon­fe­ren­cyj­ne­go w sie­ci
PIO­NIER. Sy­stem ten umoż­li­wi za­rów­no
połą­cze­nia punkt-punkt, jak i połą­cze­
nia po­mię­dzy wie­lo­ma lo­ka­li­za­cja­mi jed­
no­cześnie. Za­pew­ni rów­nież moż­li­wość
re­je­stra­cji po­szcze­gól­nych wi­de­o­kon­fe­
ren­cji i ich od­two­rze­nia.
Łącz­ność bę­dzie na­wią­z y­wa­na ze spe­
cjal­nie prze­zna­czo­ne­go i za­a­ranżo­wa­
ne­go do te­go ce­lu po­ko­ju wi­de­o­kon­fe­
ren­cyj­ne­go (w ce­lu uzy­ska­nia jak naj­
lep­szej ja­kości trans­mi­to­wa­ne­go obra­zu
i dźwię­ku), jed­nak bę­dzie ist­niała także
moż­li­wość prze­mie­szcza­nia ter­mi­na­la
do in­nych po­mie­szczeń (la­bo­ra­to­riów,
sal wy­k ła­do­w ych, itp.).
Moż­li­we bę­dzie jed­no­cze­sne prze­pro­wa­
dze­nie wi­de­o­kon­fe­ren­cji po­mię­dzy wszy­
st­ki­mi ośrod­ka­mi MAN, jak rów­nież re­a­
li­za­cja wie­lu rów­no­le­głych wi­de­o­kon­fe­
ren­cji w mniej­szych gru­pach. Prze­bieg
kon­fe­ren­cji bę­dzie moż­na za­rchi­wi­zo­wać
z moż­li­wością jej później­sze­go od­two­
rze­nia.
U2. EDU­RO­AM
W ra­mach pro­jek­tu prze­wi­dy­wa­ne jest
wdroże­nie te­le­in­for­ma­t ycz­nych usług
edu­ro­am, tj. pro­ste­go i bez­piecz­ne­go
ro­a­min­gu połą­cze­nia do In­ter­ne­tu za
po­mo­cą sie­ci bez­prze­wo­do­wej Wi­Fi dla
osób ze śro­do­wi­ska na­u­ki i szkol­nic­twa
wyższe­go w Pol­sce.
Dzię­k i usłu­gom edu­ro­am pra­cow­ni­cy
na­u­k i i stu­den­ci uzy­ska­ją pro­sty, ale
rów­no­cześnie kon­tro­lo­wa­ny do­stęp do
In­ter­ne­tu na te­re­nie wszy­st­kich in­sty­
tu­cji włą­czo­nych do usłu­gi, za­rów­no
w Pol­sce jak i w całej Eu­ro­pie. Pro­sto­ta
ko­rzy­sta­nia z edu­ro­am jest po­rów­ny­wal­
na do uży­wa­nia te­le­fo­nu ko­mór­ko­we­go
– wy­star­czy uru­cho­mić lap­top w za­się­gu
sie­ci edu­ro­am i po chwi­li użyt­kow­nik
może ko­rzy­stać z In­ter­ne­tu. Usłu­gi edu­
ro­am działa­ją po­przez połą­cze­nie ser­
we­rów za­rzą­dza­ją­cych sie­cia­mi bez­
prze­wo­do­w y­mi in­sty­tu­cji za pośre­dnic­
twem struk­tu­ry pośre­dni­czą­cych ser­we­
rów edu­ro­am.
U3. Usłu­gi kam­pu­so­we
Ta część pro­jek­tu ma na ce­lu upo­
wszech­nie­nie wy­ko­rzy­sta­nia in­fra­struk­
tu­r y obli­cze­nio­wej w śro­do­w i­sku na­u­
ko­w ym. Odby­wać się to bę­d zie przez
wdroże­nie plat­for­my za­a­wan­so­wa­nych
usług in­for­ma­t ycz­nych o za­się­gu ogól­
no­k ra­jo­w ym, do­star­cza­ją­c ych usłu­g i
kam­pu­s o­we (apli­k a­cje na żą­da­nie).
Plat­for­ma ta za­pew­ni sze­ro­k ie­mu gro­nu
użyt­kow­ni­ków ze śro­do­w isk aka­de­mic­
kich i ba­daw­czych ela­stycz­ny, ska­lo­
wal­ny do­stęp do spe­cy­ficz­nych apli­k a­
cji. Apli­k a­cje te do­stęp­ne bę­dą za­rów­no
w sy­ste­mie MS Win­dows, jak i Li­nux,
i bę­dą uwzglę­dniać po­trze­by róż­nych
grup za­wo­do­w ych śro­do­w i­ska na­u­ko­we­
go. Wdrożo­ny zo­sta­nie także sy­stem zin­
te­gro­wa­nych usług za­rzą­d za­nia za­so­
ba­mi gri­do­w y­mi.
W szcze­gól­ności ta część pro­jek­tu PLATON
po­zwo­li za­o­fe­ro­wać na­stę­pu­ją­cą funk­cjo­
nal­ność usług:
� zdal­na pra­ca z apli­k a­cja­mi in­t e­
rak­c yj­ny­mi (gra­f icz­ny­mi) w śro­do­w i­
sku Mi­cro­so­ft Win­dows (np. Ma­tlab/
Si­mu­link, na­rzę­dzia gra­ficz­ne Au­t o­Cad,
Co­rel),
� uru­cha­mia­nie na żą­da­nie ma­szyn
wir­tu­al­nych (z sy­ste­mem Win­dows lub
Li­nux) sta­no­wią­cych de­dy­ko­wa­ne śro­
do­wi­sko pra­cy dla apli­ka­cji użyt­kow­
ni­ka, np. na­u­kow­ca, pro­gra­mi­sty czy
gra­fi­ka,
� moż­li­wość ze­sta­wie­nia wir­tu­al­ne­go
mi­ni­k la­stra na po­trze­by da­ne­go użyt­
kow­ni­ka, np. la­bo­ra­to­rium dla gru­py
stu­den­tów lub na­u­kow­ców ko­rzy­sta­ją­
cych z określo­nych apli­ka­cji,
� zle­ca­nie za­dań wsa­do­w ych, np. ani­
ma­cji scen, wi­zu­a­li­za­cji.
Do­stęp użyt­kow­ni­ka do sy­ste­mu odby­
wać się bę­dzie w spo­sób jed­no­li­ty, nie­za­
leż­ny od je­go fi­z ycz­nej lo­ka­li­za­cji. Umoż­
li­wi to nadrzęd­na war­stwa za­rzą­dza­nia
za­so­ba­mi, od­po­wie­dzial­na za kie­ro­wa­nie
żą­dań użyt­kow­ni­ków do od­po­wie­dnich
kla­strów lo­kal­nych i w dal­szej ko­lej­ności
do ich wę­złów.
B I U L E T Y N NASK
15
Ze środków Unii Europejskiej
U4. Usłu­gi po­wszech­nej
ar­chi­wi­za­cji
Wdroże­nie dla śro­do­wi­ska na­u­ko­we­go
usług po­wszech­nej, roz­pro­szo­nej ar­chi­
wi­za­cji ma na ce­lu zwięk­sze­nie ochro­
ny da­nych w cza­sie rze­czy­w i­stym.
Odby­wać się to bę­dzie po­przez re­a­li­
za­cję usług na żą­da­nie dla sie­cio­wej
po­wszech­nej ar­chi­wi­za­cji da­nych o roz­
pro­szo­nej struk­tu­rze.
Usłu­gi po­wszech­nej ar­chi­w i­za­cji umoż­
li­w iać bę­dą ar­chi­w i­za­cje da­nych (two­
rze­nie ko­pii za­pa­so­wej da­nych, zlo­
ka­li­zo­wa­nej w od­le­g łym ge­o­gra­ficz­nie
miej­scu) wraz z moż­li­wością do­stę­pu
on-li­ne oraz od­t wo­rze­niem ko­pii za­pa­
so­wej w przy­pad­ku utra­t y da­nych pod­
sta­wo­w ych w try­bie 24h x 7 dni w ty­go­
dniu.
U5. Usłu­ga na­u­ko­wej
in­te­rak­tyw­nej te­le­wi­zji HD
Usłu­ga po­le­ga na udo­stęp­nie­nie śro­do­
wi­sku na­u­ko­we­mu kra­jo­wej plat­for­my
dys­try­bu­cji na­u­ko­wej in­te­rak­tyw­nej te­le­
16
B I U L E T Y N NASK
wi­zji HD i świad­cze­niu w sie­ci PIO­NIER
usług opar­tych o treści cy­fro­we o wy­so­
kiej roz­dziel­czości dla edu­ka­cji, po­pu­la­
ry­za­cja na­u­ki, te­le­me­dy­cy­ny itp.
W ra­mach pro­jek­tu uru­cho­mio­na zo­sta­
nie in­fra­struk­tu­ra skła­da­ją­ca się ze zlo­
ka­li­zo­wa­nych w części Jed­no­stek Wio­
dą­cych MAN i KDM stu­diów pro­duk­cyj­
nych, stu­diów na­grań, wo­zu trans­mi­syj­
ne­go (mo­bil­ne­go stu­dia pro­duk­cyj­ne­go)
oraz sy­ste­mu re­po­z y­to­riów i sy­ste­mów
emi­syj­nych w In­ter­ne­cie.
Re­a­li­za­cja po­szcze­gól­nych usług odby­
wać się bę­dzie suk­ce­syw­nie, a głów­ne
pra­ce in­sta­la­cyj­ne za­pla­no­wa­ne są na
2010 rok. Ko­or­dy­na­to­rem pro­jek­tu jest
In­sty­tut Che­mii Bio­or­ga­nicz­nej PAN
– Po­znań­skie Cen­trum Su­per­kom­pu­te­ro­
wo Sie­cio­we (IChB PCSS).
Ar­ty­kuł po­wstał na pod­sta­wie Stu­dium
Wy­ko­nal­ności Pro­jek­tu PLA­TON.
Au­tor jest kie­row­ni­kiem­
Działu Inży­nie­rii Sie­ci w NASK