Stefan TRZCIELIŃSKI Przedmowa Introduction

Mistrzowi –
w imieniu przyjaciół i uczniów
Przedmowa
W 2013 r. odbyła się konferencja naukowa z okazji 45. rocznicy pracy naukowej prof. dr. hab. inż. Leszka Pacholskiego, a w 2014 r. – z okazji 70. rocznicy
Jego urodzin. Tak wspaniałe jubileusze są świetną okazją do nakreślenia i przypomnienia sylwetki tego wielkiego Uczonego, Menedżera, Mistrza i Wychowawcy.
Leszek Pacholski, z pochodzenia Poznaniak, urodził się 28 czerwca 1944 r.
w Korzennej, w powiecie Nowy Sącz. W 1962 r. ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Egzamin maturalny złożył z wyróżnieniem, uzyskując nagrodę dla najlepszego ucznia szkoły. W 1968 r. ukończył
studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Poznańskiej.
Profesor Leszek Pacholski – naukowiec
Karierę nauczyciela akademickiego i naukowca Leszek Pacholski rozpoczął
na Politechnice Poznańskiej w maju 1968 r. W 1973 r. uzyskał stopień naukowy
doktora, w 1977 r. – stopień naukowy doktora habilitowanego, a w 1986 r. – tytuł
profesora nauk technicznych.
Profesor jest inżynierem patrzącym na wytwory techniki z humanistycznego
punktu widzenia. To doprowadziło do Jego zainteresowania ergonomią od samego
początku kariery naukowej. Wkład Profesora w rozwój światowej ergonomii dokonał się za sprawą Jego rozprawy pt. Metodologia diagnozowania ergonomicznego
(1977 r.). Rozprawa ta rozszerzyła horyzont badawczy obejmujący jednostkowy
układ człowiek–maszyna o struktury wiążące społeczności ludzkie z komponentami technologiczno-organizatorskimi. Prace z tego zakresu, które publikował Leszek Pacholski od pierwszej połowy lat siedemdziesiątych XX w., przyniosły Mu
uznanie w światowych środowiskach ergonomistów oraz opinię jednego z prekursorów ergonomii systemów wieloobiektowych, to jest ergonomii trzeciej generacji,
zwanej współcześnie makroergonomią.
Profesor Leszek Pacholski jest autorem ponad trzystu publikacji, w tym ponad
dwustu książkowych. Za osiągnięcia naukowe i wkład w rozwój światowej ergonomii został wyróżniony nagrodą „International Ergonomics Association Fellow
Award” (Maastricht 2006). Zyskał uznanie jako twórca poznańskiej szkoły ergono-
6
Stefan Trzcieliński
mii. W połowie lat osiemdziesiątych XX w. został powołany w skład zarządu międzynarodowego stowarzyszenia branżowego International Ergonomics Association.
Profesor Leszek Pacholski – menedżer
W latach 1980-2001 i ponownie w okresie 2008-2010 Profesor Leszek Pacholski kierował Instytutem Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej. Od 2001
do 2008 r. był dziekanem Wydziału Informatyki i Zarządzania, a od 2010 do
2014 r. – dziekanem Wydziału Inżynierii Zarządzania. Pod Jego kierownictwem
Instytut, a następnie Wydział, zyskał pozycję ośrodka naukowego przodującego
w zakresie organizacji i zarządzania zarówno w kraju, jak i za granicą. Wydział
Inżynierii Zarządzania współpracuje z głównymi europejskimi i światowymi centrami Engineering Management i w skali Politechniki Poznańskiej kształci największą liczbę cudzoziemców na studiach I i II stopnia.
Talenty menedżerskie Profesora zaowocowały nie tylko silną pozycją Wydziału, ale również, a może przede wszystkim – czymś, co jest trudno uchwytne i trudniej osiągalne, a mianowicie szczególnym ładem społecznym i atmosferą, w której
do pracy przychodzi się z przyjemnością. Znamienne jest powiedzenie Profesora:
„w pracy spędzamy zbyt dużo czasu, aby czuć się w niej źle”.
W dychotomicznym podziale współczesnej wiedzy na science i technology
nauki o zarządzaniu uprawiane w Politechnice Poznańskiej, a ergonomię w szczególności, można ulokować przede wszystkim w drugim z wymienionych obszarów.
Znalazło to wyraz w nazwie Instytutu, a następnie Wydziału, której profesor
Leszek Pacholski był inicjatorem: „inżynieria zarządzania”. Ta inspiracja do inżynieryjnego akcentu uprawianych na Wydziale dyscyplin i specjalności naukowych
ma korzenie w silnych i długoletnich związkach Profesora z praktyką. Menedżerskie talenty miał bowiem okazję zwaloryzować, będąc prezesem rady nadzorczej
Stoczni Szczecińskiej i następnie powstałego na jej bazie holdingu (1993-2002)
oraz wiceprezesem zarządu tego przedsiębiorstwa (2002-2003). Od 2009 r. Profesor ponownie przewodniczy radzie nadzorczej tego przedsiębiorstwa.
Profesor Leszek Pacholski – organizator nauki, mistrz i wychowawca
Uznanie, jakie Profesor Leszek Pacholski zyskał jako naukowiec i menedżer,
powodowało, że powierzano Mu wiele funkcji, w których efektywnym pełnieniu te
kompetencje były nieodzowne. Przez dwadzieścia lat był wiceprzewodniczącym
Komitetu Ergonomii Polskiej Akademii Nauk, przez dwie kadencje kierował Polskim Towarzystwem Ergonomicznym (1986-1992; w latach 1992-1998 był jego
wiceprezesem; otrzymał też członkostwo honorowe). Stał również na czele Rady
Ochrony Pracy (1989–1998).
Profesor Leszek Pacholski wypromował ponad trzystu dyplomantów i ponad
czterdziestu doktorów oraz był recenzentem w kilkudziesięciu postępowaniach
kwalifikacyjnych na stopień doktora i doktora habilitowanego oraz tytuł naukowy.
Jako dziekan Wydziału Informatyki i Zarządzania, a następnie Wydziału Inżynierii
Zarządzania, doprowadził do uzyskania uprawnień do nadawania stopnia nauko-
Przedmowa
7
wego doktora w dwóch dziedzinach – w naukach technicznych, w dyscyplinie
budowa i eksploatacja maszyn oraz w dziedzinie nauk ekonomicznych, w dyscyplinie nauki o zarządzaniu.
Jest wyśmienitym dydaktykiem. Jego wykłady cieszyły się i wciąż się cieszą
popularnością. Potrafi rozbudzić u słuchaczy zainteresowanie i pasję. Jest profesorem, który jak mało kto potrafi myśleć strategicznie, i to zarówno w odniesieniu do
instytucji, którymi kierował, jak i do poszczególnych doktorantów i pracowników.
To podejście symbolicznie wyrażają takie powiedzenia Profesora, jak: „myślenie
w strategii pozytywnej” czy „nie musimy się wstydzić, że taki doktor będzie
chodził po mieście”. Oddają one otwartość i pozytywne nastawienie Profesora
do ludzi, sytuacji i problemów.
Przez dwadzieścia lat miałem zaszczyt i przyjemność blisko współpracować
z Profesorem Leszkiem Pacholskim. Myślę, że jestem wyrazicielem przekonania
wielu osób, które czują się dumne dlatego, że miały szczęście spotkać Profesora
na swojej drodze życiowej i naukowej.
Stefan Trzcieliński
8
Stefan Trzcieliński