załącznik nr 5 - Urząd Gminy Krasnystaw
Transkrypt
załącznik nr 5 - Urząd Gminy Krasnystaw
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI ZAŁ CZNIK NR 5 do rozdziału 5 DZIAŁANIA ZMIERZAJ CE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI . SPIS TRE CI 1 DZIAŁANIA EDUKACYJNO – INFORMACYJNE ..........................................................31 1.1 STRATEGIA PROWADZENIA KAMPANII .............................................................31 Elementy kampanii.............................................................................................................31 Rodzaje kampanii ..............................................................................................................31 1.2 TEMATY SZKOLE ...............................................................................................32 1.3 WYBÓR FORMY PRZEKAZU................................................................................32 1.4 KOSZTY PRZEKAZU.............................................................................................33 1.5 PARTNERZY W PROGRAMACH INFORMACYJNYCH .......................................34 Współpraca ze szkołami ....................................................................................................34 Współpraca z organizacjami pozarz dowymi ....................................................................35 1.6 ZESTAWIENIE PRZYKŁADOWYCH DZIAŁA W ZAKRESIE EDUKACJI ...........35 1.7 PRZYKŁADOWE TRE CI MATERIAŁÓW INFORMACYJNYCH..........................36 1.8 PRZYKŁADOWE TRE CI ULOTEK ......................................................................37 2 SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJ CYCH BIODEGRADACJI .........................................................................................................40 2.1 OPCJE ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH POZA SKŁADOWANIEM .........................................................................................................40 2.2 PRZYKŁADOWY SPOSÓB ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH POZA SKŁADOWANIEM - KOMPOSTOWNIA..................41 30 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI 1 DZIAŁANIA EDUKACYJNO – INFORMACYJNE Jednym z wa niejszych warunków realizacji Programu jest wysoka społecze stwa, które powinno bra wiadomo aktywny udział w strategii zagospodarowania odpadów. Dlatego te nale y prowadzi odpowiednie działania, których celem jest zmiana dotychczasowego post powania mieszka ców w post powaniu z odpadami. 1.1 STRATEGIA PROWADZENIA KAMPANII Do głównych zada kampanii nale • : przegl d istniej cych na terenie gminy materiałów, których celem jest podnoszenie wiadomo ci społecze stwa, • przygotowanie kampanii na rzecz podniesienia wiadomo ci społecze stwa, • identyfikacja problemów, których nie omawiaj dost pne materiały informacyjne, • opracowanie dodatkowych materiałów informacyjnych, • wprowadzenie w ycie powy szej kampanii. Elementy kampanii Strategia prowadzenia kampanii składa si z nast puj cych elementów: • krótka kampania (6 miesi cy) opracowana w celu osi gni cia najwi kszych i najwcze niej dostrzegalnych efektów, • program podstawowy (2 lata), • program długoterminowy (10 lat i wi cej). Rodzaje kampanii Istniej ró ne rodzaje kampanii podnoszenia wiadomo ci społecznej, w ród których mo na wyró ni : kampani „fali no nej”, kampanie tematyczne, akcje podejmowane w ramach kampanii. Kampania „fali no nej” dotyczy problemu rodowiska jako cało ci, nie za tylko jednego jego aspektu. Jest przewidziana do popierania „przyjaznych rodowisku” warto ci i wymogów w ród społecze stwa. Mo na j stosowa dla szerokiej opinii publicznej. Kampanie tematyczne mog przekazywa wiedz dotycz c pewnych problemów rodowiskowych lub zach cania do bardziej wiadomych zachowa . Kampania mo e by podstaw podejmowania akcji np. selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych pochodz cych z gospodarstw domowych. 31 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI 1.2 TEMATY SZKOLE Kampanie powinny by kierowane do poszczególnych grup wiekowych i społecznych: • dzieci, • dorosłych: • osób odpowiedzialnych za decyzje polityczne dotycz ce gospodarki odpadami, • kadry technicznej bior cej udział w realizacji programu gospodarki odpadami. Tematy szkole powinny by dobrane do ww. grup przy uwzgl dnieniu ich specyfiki, np.: TABELA 1 TABELA 1 Tematy szkole dobrane wg grup Temat Ochrona rodowiska naturalnego Wspólna odpowiedzialno za stan rodowiska Trucizny w mieciach domowych Nadmierne opakowania Zapobieganie powstawaniu odpadów Recykling Czysta produkcja – eliminowanie toksycznych odpadów, technologii i produktów Idea czystego regionu Kompostowanie odpadów w przydomowym ogródku Problematyka dzikich składowisk Konieczno zachowania surowców i paliw naturalnych 1.3 Grupa dzieci i doro li dzieci i doro li dzieci i doro li dzieci, doro li i producenci dzieci i doro li doro li i dzieci doro li dzieci i doro dzieci i doro dzieci i doro dzieci i doro li li li li WYBÓR FORMY PRZEKAZU Formy przekazu dziel si na: materiały drukowane, materiały audiowizualne i imprezy promocyjne. 1. Materiały drukowane nie wymagaj ce du ych nakładów: • krótkie materiały drukowane, takie jak ulotki (tak e typu „pytania i odpowiedzi”), zestawienia faktograficzne, wkładki i broszury, zwykłe obwieszczenia i powiadomienia słu b komunalnych; • publikacje w prasie i wydawnictwach periodycznych, takie jak: artykuły, komentarze, stałe rubryki, wywiady, listy do redakcji; • materiały dla prasy: komunikaty, powiadomienia i obwieszczenia słu b komunalnych; • plakaty; 32 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI • obszerne, starannie wydrukowane broszury, biuletyny, opracowania, raporty i monografie; • opracowane graficznie obwieszczenia słu b komunalnych; • materiały kształceniowe: programy nauczania, materiały samokształceniowe, materiały dla nauczycieli; • okoliczno ciowe pami tki (znaczki, długopisy, teczki z nadrukami itp.). 2. Materiały audiowizualne: • wywiady dla radia i telewizji; • pokazy przezroczy; • ogłoszenia słu b komunalnych w radiu i telewizji; • filmy; • wystawy. 3. Imprezy promocyjne: • konferencje prasowe; • wizyty oficjalne; • zebrania mieszka ców; • imprezy specjalne (festiwale, akcje); • warsztaty, seminaria, konferencje. Ka da z proponowanych form posiada swoj specyfik , swoje zalety i wady. Cz sto, wybór formy przekazu jest wyborem pomi dzy jej przydatno ci , a mo liwo ciami finansowymi. 1.4 KOSZTY PRZEKAZU Przed wyborem formy przekazu nale y wst pnie oszacowa koszty. Koszty te mo emy podzieli na: • koszty osobowe, • koszty materiałów i usług, • koszty ogólne i administracyjne. Na koszty osobowe składaj si wynagrodzenia wypłacane własnym pracownikom oraz osobom zatrudnionym na umow zlecenie. Du e koszty osobowe wynikaj z faktu, e zaanga owanie pracowników do przygotowania programu informacyjnego cz sto wymaga od nich pracy po godzinach (szczególnie przy realizacji du ych imprez). 33 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI Na koszty usług składaj si : • kopiowanie materiałów, • drukowanie, • napisanie tekstów, • formatowanie tekstu i przygotowanie do druku, • projekt grafiki, • usługi pocztowe, • usługi transportowe, • usługi wideo, • konsultacje w sprawach technicznych, w sprawach informowania społecznego, • usługi telekomunikacyjne, • sporz dzenie listy adresowej (ewentualne korzystanie z bazy danych), • usługi turystyczne, • nagło nienie i o wietlenie imprezy, • reklama w mediach komercyjnych, • usługi gastronomiczne, • usługi hotelarskie, • wynaj cie obiektów, • wynaj cie sprz tu (komputerów, rzutnika, tablic do prezentacji, rzutnika przezroczy). Na koszty materiałowe składaj si : • papier, • filmy, • materiały potrzebne do dekoracji, • drobne upominki dla uczestników, • 1.5 ywno i napoje. PARTNERZY W PROGRAMACH INFORMACYJNYCH Współpraca ze szkołami Szkoły s dobrymi partnerami w programach informacyjnych, poniewa nastawione s na szerzenie o wiaty, a poza tym skupiaj nauczyciele cz sto pełni bardzo wa ny. Szkoły s rol społeczno lokaln . Dyrektorzy szkół i liderów lokalnej społeczno ci i ich autorytet mo e by ponadto dobrymi partnerami w programach informacyjnych z uwagi na: • mog by miejscem rozpowszechniania materiałów informacyjnych, 34 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI • wyposa one s w sprz t, który mo e by pomocny w przygotowaniu materiałów informacyjnych (komputery, kserokopiarki), • s miejscem funkcjonowania ró nych kół zainteresowa , które mog czynnie uczestniczy w przygotowaniu materiałów informacyjnych, • s • uczniowie mog pomaga przy realizacji programów, ankiet itp. ródłem ekspertów w dziedzinie edukacji, Współpraca z organizacjami pozarz dowymi Władze samorz dowe powinny mie list instytucji pozarz dowych działaj cych na terenie gminy. Gdy zamierzenia gminy b d zbie ne z interesami tych organizacji, mog one aktywnie dokładn pomóc w kształtowaniu i realizacji programu informacyjnego. Poni ej podano mo liwe formy współpracy z instytucjami pozarz dowymi: • doradztwo w sprawach merytorycznych i w sprawach przekazu informacji organizacje pozarz dowe współpracuj ze znanymi ekspertami, dysponuj bazami danych na temat specjalistów, maj do wiadczenie w docieraniu do odbiorców; • wsparcie finansowe lub współpraca w finansowaniu projektu - niektóre organizacje posiadaj fundusze przeznaczone na informowanie i mog uczestniczy w kosztach projektu; • ocena przekazu - w chwili gdy materiał został przygotowany mo e by przetestowany na członkach organizacji pozarz dowej; • udost pnianie kanałów informacyjnych - dysponuj listami adresowymi, s dystrybutorami ró nego typu materiałów i biuletynów, mog pomaga w roznoszeniu materiałów informacyjnych; • działania równoległe - niektóre informacje mog by publikowane w biuletynach organizacji pozarz dowych. 1.6 ZESTAWIENIE PRZYKŁADOWYCH DZIAŁA W ZAKRESIE EDUKACJI Poni ej zestawiono przykładowe działania w zakresie edukacji materiałów informacji społecznej: 1. Druk materiałów informacyjnych. 2. Produkcja filmów reklamowych i szkoleniowych. 3. Szkolenia dla: • przedstawicieli gmin, • przedstawicieli rad osiedli, • nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych, 4. Odczyty i wystawy po wi cone problematyce odpadów niebezpiecznych. 5. Konkursy dla przedszkolaków na „rysunek ekologiczny”. 35 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI 6. Konkursy dla szkół i turystów: • najładniejszy plakat ekologiczny, • najwi ksza ilo zebranych baterii. 7. Sympozjum: np. odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych. 1.7 PRZYKŁADOWE TRE CI MATERIAŁÓW INFORMACYJNYCH Trucizny w mieciach domowych Nasze mieci domowe s coraz bardziej niebezpieczne dla rodowiska. Zawieraj one, poza resztkami pokarmu, papieru, tworzyw sztucznych, tak e zu yte oleje silnikowe i smarowe, zepsute wietlówki, baterie, termometry rt ciowe, przeterminowane lekarstwa, resztki farb, lakierów, i rozpuszczalników, oraz przeterminowane rodki ochrony ro lin i opakowania po nich. Cho nie wszystkie te substancje, w wietle obowi zuj cej ustawy o odpadach, nale do grupy odpadów niebezpiecznych, to s one powszechnie uwa ane za niezwykle szkodliwe. Uwalniane w trakcie rozkładu zwi zki mog dosta si do gleby, wód powierzchniowych, podziemnych powoduj c ogromne szkody. Zdarza si , e zwi zki te trafiaj do produktów spo ywczych. Jakie zagro enia powstaj przy niewła ciwym obchodzeniu si z niektórymi odpadami? Zu yte akumulatory s bardzo gro nym ródłem ska e rodowiska z powodu zawartego w nich ołowiu i jego zwi zków oraz kwasu siarkowego. Ołów jest pierwiastkiem truj cym i praktycznie niezniszczalnym. Zwi zki ołowiu maj zdrowia organizmów negatywny wpływ na stan ywych, na rozwój ro lin i procesy zachodz ce w rodowisku wodnym. U ludzi ołów uszkadza praktycznie wszystkie komórki i narz dy. Jest szczególnie niebezpieczny dla dzieci i młodzie y. Wi kszo farb i lakierów, rozpuszczalników, klejów, lepiszczy itp. zawiera szkodliwe dla zdrowia substancje, takie jak np. formaldehyd, fenole, w glowodory aromatyczne i alifatyczne, a tak e metale ci kie (m.in. cynk, ołów, mied , tytan). Mog mie one działanie mutagenne, rakotwórcze i niszcz ce układ nerwowy. Baterie maja bardzo krótki ywot i szybko trafiaj do kosza. Niemal wszystkie one zawieraj szkodliwe dla rodowiska metale ci Przepracowany olej jest prawdziw kie, takie jak rt beczk , ołów, nikiel, cynk, kadm. trucizn, poniewa zawiera m.in. wielopier cieniowe w glowodory aromatyczne, chlorowcopochodne i metale ci kie (cynk, ołów, kadm, mied ). Ustalono, e:1 litr przepracowanego oleju mo e zanieczy ci do 5 milionów litrów czystej wody pitnej; 1 litr oleju mo e pokry cienk warstw 1 ha powierzchni wody, utrudniaj c dost p tlenu i powoduj c mier wielu organizmów ywych; 36 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI Spalenie w niewła ciwych warunkach 1 tony oleju powoduje wydzielanie si do atmosfery ok. 10 kg substancji truj cych. Jedna wietlówka zawieraj rednio ok. 40 mg rt ci, co przy 25 mln zu ywanych w Polsce lamp tego typu daje ok. 1000 kg rt ci. W przypadku niewła ciwego post powania ze zu ytym wietlówkami, zawarta w nich rt mo e bardzo powa nie zanieczy ci wszystkie elementy rodowiska. Zatrucie rt ci powoduje u ludzi bardzo powa ne zmiany w układzie nerwowym, co w najci szych przypadkach mo e si zako czy nawet mierci . Poza wy ej wymienionymi odpadami, bardzo gro ne dla rodowiska s trucizny, które mog powstawa przy niewła ciwym post powaniu z : • termometrami i przeterminowanymi lekarstwami, • zu ytymi odczynnikami fotograficznymi, • kosmetykami typu “spray”, • u ywanymi w ogródkach przydomowych rodkami ochrony ro lin i opakowaniami po nich. 1.8 PRZYKŁADOWE TRE CI ULOTEK Odpady surowcowe segreguj w domu, osobno zbieraj makulatur , szkło, tworzywa sztuczne i metale. Wypełnione worki odbierze firma wywozowa w wyznaczonym terminie. Z odpadów organicznych ro linnych (li cie, trawa, drobne gał zie, obierki) mo esz we własnym zakresie wytworzy kompost, który wykorzystasz jako nawóz w swoim ogrodzie. Je li nie chcesz lub nie mo esz kompostowa we własnym zakresie, zgromad te odpady w specjalnym worku. Zostan one wówczas odebrane i przetworzone w powiatowej kompostowni. Odpady budowlane, powstaj ce przy remontach lub budowie domu, usuwaj wył cznie do wcze niej zamówionych kontenerów, które na twoje zlecenie podstawi i odbierze firma wywozowa. Pozostałe odpady w ramach usług komunalnych odbierze firma wywozowa i przewiezie na składowisko. Odpady niebezpieczne (akumulatory, baterie, farby, przeterminowane lekarstwa, wietlówki) mo esz odda w wyznaczonym terminie do specjalnego samochodu, który b dzie czekał w okre lonym punkcie. Odpady wielkogabarytowe, takie jak stare meble, sprz t AGD, RTV, odbierane b d w wyznaczonych terminach, w ramach tzw. wiosennych i jesiennych „wystawek”. 37 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI PAMI TAJ! Ka dy z nas mo e przyczyni si do zmniejszenia obj to ci wywo onych na składowisko mieci. Wystarczy tylko ju w domu zgnie przed wyrzuceniem do mietnika kartonik po napojach, plastikow butelk lub puszk po napojach. Spalanie mieci w domowych piecach mo e by ródłem bardzo silnego zanieczyszczenia rodowiska. Dotyczy to szczególnie ró nego rodzaju wyrobów z tworzyw sztucznych, których spalanie jest ródłem truj cych gazów. DO WORKA NA MAKULATUR : • wrzucaj – stare gazety, ksi ki, zeszyty, prospekty, katalogi, papierowe torby i worki, pudełka kartonowe i tekturowe. • nie wrzucaj – kalek, papierów przebitkowych, papieru i tektury pokrytych foli , kartoników po napojach i mleku, zabrudzonego i zatłuszczonego papieru, np. z opakowa po ma le, margarynie i mi sie. DO WORKA NA SZKŁO: • wrzucaj – butelki i słoiki bez nakr tek, inne pojemniki szklane, stłuczk szklan bez dodatków metalowych i plastikowych. • nie wrzucaj – szkła okiennego i zbrojonego, luster, pobitych naczy z fajansu i porcelany, szkła kryształowego, zu ytych arówek i wietlówek, nakr tek, kapsli i korków. DO WORKA NA PLASTIK: • wrzucaj – czyste, bez nakr tek butelki po napojach oraz opakowania po rodkach chemii gospodarczej i kosmetykach. • nie wrzucaj – folii gospodarczej, ogrodniczej i budowlanej, plastikowych siatek i toreb (tzw. reklamówek), woreczków foliowych, butelek po oleju silnikowym, tworzyw piankowych, styropianu. DO WORKA NA METALE: • wrzucamy – puszki po konserwach, folie metalowe, tubki metalowe, naczynia do gotowania, narz dzia, druty, puszki po napojach, rury, metalowe zakr tki. • nie wrzucaj – puszek po lakierach i aerozolach, puszek po farbach i olejach. Co mo esz zrobi , aby zmniejszy ilo • unikaj przedmiotów jednorazowego u ytku! • napoje kupuj tylko w butelkach zwrotnych! odpadów? 38 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI • unikaj opakowa z materiałów problemowych, takich jak np. z PCV, ze zmi kczonych tworzyw piankowych. Lepiej jest kupowa towary nie opakowane! • w trakcie zakupów korzystaj z toreb tekstylnych i siatek! • odpady niebezpieczne, takie jak zu yte akumulatory, baterie, wietlówki odstawiaj do miejsc specjalnie do tego celu wyznaczonych! Unikajmy produktów zawieraj cych agresywne substancje szkodliwe dla rodowiska: • zamiast agresywnych rodków czyszcz cych u ywaj rodków delikatnych, szarego mydła, octu, • zamiast aerozoli z gazem kupuj kosmetyki w sztyfcie, • zamiast nawozów sztucznych stosuj w ogrodzie kompost. Jak wykorzysta kompost z odpadów domowych? Kompostu nale y u ywa tylko na powierzchni gleby - nie przekopuj go. Rozsadzanie młodych ro lin – 20 – 30% kompostu zmiesza z 70 – 80% ziemi; Kwiaty doniczkowe - 20 – 30% kompostu zmiesza z 70 – 80% ziemi; Grz dki warzywne – płytko rozprowadzi na powierzchni grz dki warstw o grubo ci 1 – 2 cm lub te 1 – 3 kg/1 m2 jesieni lub wiosn . Dokarmianie mo na prowadzi tez w sezonie wegetacyjnym; Trawnik – na wiosn rozprowadzi ok. 1 kg na 1 m2 trawnika i przysypa lekko zwi dł traw ; 2 Grz dki z kwiatami – płytko rozprowadzi jesieni lub wiosn ok. 1 kg na 1 m grz dki. Ty te mo esz chroni rodowisko ! Recykling 1 tony papieru pozwala na zaoszcz dzenie: • 7 m3 miejsca na składowisku; • 26 500 litrów wody; • 1 476 litrów ropy; • 4 200 kWh energii – wystarczaj cej do ogrzania przeci tnego mieszkania przez okres pół roku. Wyprodukowanie papieru z makulatury zamiast z pulpy drzewnej ogranicza ilo • zu ycia energii o 75%; • zanieczyszcze powietrza o 74%; • cieków przemysłowych o 35%. : 39 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI 2 SPOSOBY ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJ CYCH BIODEGRADACJI 2.1 OPCJE ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH POZA SKŁADOWANIEM TABELA 2 Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegaj cych biodegradacji (poza składowaniem) (KPGO, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159) Odpady komunalne ulegaj ce biodegradacji Odpady mieszane Paliwo z odpadów Odpady kuchenne ulegaj ce biodegradacji Odpady zielone Odpady kuchenne ulegaj ce biodegradacji i zielone Papier Odpady tekstylne Drewno Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegaj cych biodegradacji poza składowaniem Spala Zga Piroli Mechaniczno Komp Fermen Rec R czne lub nie zow za – biologiczne ostow tacja ykli mechaniczn anie przekształcani anie beztlen ng e sortowanie e odpadów owa zmieszanych * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * 40 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI 2.2 PRZYKŁADOWY SPOSÓB ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH POZA SKŁADOWANIEM - KOMPOSTOWNIA RYSUNEK 1 STRUMIENIE ODPADÓW ORGANICZNYCH KIEROWANE DO KOMPOSTOWNI 41 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY KRASNYSTAW – ZAŁ CZNIKI RYSUNEK 2 SCHEMAT PRACY NOWOCZESNEJ KOMPOSTOWNI 42