tutaj - Opavské Slezsko

po Śląsku Opawskim
... nastrój przygody
Przewodnik
zawartość
Dziedzictwo kulturowe
Pałac Grodziec nad Morawicą i park . . . . . . . 3
Pałac Raduň . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Pałac Kravaře, park i muzeum
pałacowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Pałac Litultovice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Pałac Velké Hoštice
i kościół św. Jana Chrzciciela . . . . . . . . . . . 5
Zabytki techniczne
Pomnik II wojny światowej w Hrabyni
i park kwiatowy osobistości . . . . . . . . . . . 13
Krajobraz łupka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Obszar Umocnień Czechosłowackich Hluczyn-Darkovičky i inne umocnienia wojskowe . . 14
Wiatrak w Cholticach . . . . . . . . . . . . . . . 15
Odpoczynek aktywny
Golf we wszystkich formach . . . . . . . . . . . 27
Szlak Bursztynowy nr 5 . . . . . . . . . . . . . . . 43
Kompleks sportowo-relaksacyjny Buly Arena
i Aquapark Kravaře . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Magistrala Śląska nr 55 . . . . . . . . . . . . . . 43
Kompleks rekreacyjny Młyn Dawida . . . . . 28
Teren relaksacyjny Młyn U vodníka Slámy
(U Wodnika Słomy) . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Jezioro Hluczyńskie . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Pałac Neplachovice . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Planetarny szlak w Opawie i południk
w Pustej Polomi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Muzeum Śląskie – Historyczny
gmach wystawowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Wieża widokowa Šance koło Jakubčovic . . 15
Spływy rzeki Morawicy . . . . . . . . . . . . . . . 30
Zapora Kružberska . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Miejskie sady i parki v Opawie . . . . . . . . . 31
Miejska wieża Hláska . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Podstacja prądu elektrycznego w Opawie . . 16
Łaźnie Miejskie Opawa . . . . . . . . . . . . . . . 31
Gotyk śląski w Opawie – konkatedra
Wniebowzięcia Panny Marii,
kaplica św. Krzyża . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Kanał Weisshuhna . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Kąpieliska w Opawie, Píšti, Grodźcu n. M.,
Bolaticach, Vítkovie, Chlebičovie . . . . . . . . 32
Kościoły klasztorne w Opawie – św. Wojciech,
św. Duch, św. Wacław, św. Jan Chrzciciel . . . . 7
Kościół Wniebowzięcia Panny Marii,
Budišov nad Budišovką . . . . . . . . . . . . . . . 8
Turbina Kaplana i młynówka w Młynie Dawida . 16
Stříbrné jezero (Srebrne Jezioro) w Opawie . 30
Muzeum Młynarstwa i szlak młynarski,
Háj ve Slezsku – Lhota . . . . . . . . . . . . . . . 17
Loty widokowe na lotnisku w Zábřehu . . . . 32
Zegar słoneczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Preissnitzowe kąpiele w Běle, pstrągarnia,
labirynt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Kamienny most w Budišově nad Budišovką . 17
Kružberskie skałki treningowe . . . . . . . . . . 33
Zabytkowy skansen wiejski Lipina . . . . . . . . 9
Teatr Śląski w Opawie . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Przyroda
Tradycje
Śladami II wojny światowej . . . . . . . . . . . 43
Do Arboretum Nový Dvůr nr 6167 . . . . . . . 43
Doliną Raduňki nr 6141 . . . . . . . . . . . . . . 44
Wzdłuż Morawicy nr 551 . . . . . . . . . . . . . 44
Prajzska trasa rowerowa nr 6092 . . . . . . . . 44
Szlakiem pałaców na Śląsku . . . . . . . . . . . . 44
Młynarskie trasy rowerowe
w Starých Těchanovicach . . . . . . . . . . . . . 44
Sławkow Wczoraj i Dziś . . . . . . . . . . . . . . 45
Trasy Młynarskie w Háju ve Slezsku,
Trasy łupka, krajobrazowe trasy edukacyjne,
projekt Jedziemy wszyscy . . . . . . . . . . . . . 45
Muzeum Hluczyńska . . . . . . . . . . . . . . . 36
Nowoczesna architektura – Leopold Bauer,
bracia Šlapetovi, Otto Reichner . . . . . . . . . 10
Parki miejskie w Opawie . . . . . . . . . . . . . 20
Muzeum Wsi Śląskiej w Holasovicach . . . . 36
Arboretum Nový Dvůr . . . . . . . . . . . . . . 20
Mozaika dziedzictwa kulturowego
Śląska Opawskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Skansen Tradycji Ludowych, Bolacice . . . . . 36
Szlaki edukacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Muzea lokalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Jakartovickie kamieniołomy łupka . . . . . . . 22
Miejski Dom i Dom Sztuki w Opawie . . . . . 37
Park przyrodniczy Hvozdnice i Wulkan Oticki . 22
Gastronomia tradycyjna . . . . . . . . . . . . . 38
Hněvošicki gaj i wzgórze Alminy . . . . . . . . 23
Macierz Śląska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Štěpán (Szczepan) - Natura 2000 . . . . . . . . 23
Imprezy tradycyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Červená hora (Czerwona góra) . . . . . . . . . . 23
Osobistości Śląska Opawskiego . . . . . . . . 40
Łąki Kozmickie, Zábřežskie i Koutskie . . . . . 24
Pomnik Śląskiego Ruchu Oporu
na Ostrej Hůrce w Háji ve Slezsku . . . . . . . 41
System stawów koło Dolnego Benešova . . 24
Mokradła Raduňskie i dolina Raduňki . . . . . 25
Drzewa pomniki przyrody . . . . . . . . . . . . 25
Centra informacyjne . . . . . .
48
Muzeum Śląskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Parki przyrodnicze Morawica
i Mariánské louky (Łąki Mariańskie) . . . . . . 19
Ruiny Vikštejn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Szlakiem Łupka nr 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Mapa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Kościół św. Jana Chrzciciela w Sudicach . . . . 8
Drewniany kościół św. Piotra i Pawła
w Hněvošicach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Propozycje wycieczek
Stała wystawa gminy Slavkov i dzieła malarza
Bohumíra Bociana . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
1
Dziedzict wo
kulturowe
1
Dziesięć minut jazdy samochodem z Opawy znajduje się bajkowa
siedziba, która zauroczyła chyba każdego, kto ją zobaczył. Niezwykła
forma „dwa w jednym” obejmuje zarówno Biały pałac w stylu empire
z dostępnymi wystawami jak również Czerwony Pałac w stylu pseudogotyki z wieżą zegarową, hotelem, restauracją i salą koncertową.
Bez wahania wydajcie się na wyprawy
po Śląsku Opawskim! Stańcie się
podróżnikiem, który z pragnieniem piękna
i poznawania wstępuje do bajkowego
świata komnat i parków pałaców, podziwia
klejnoty historii architektury i odkrywa
tajemnice różnych obiektów historycznych.
Odkryjcie skarby, które pozostaną
w skarbcu Waszych wspomnień.
Pełen wdzięku zespół budynków usytuowana między koronami drzew górujących nad
stromymi uliczkami miasteczka i nad głęboką doliną rzeki Morawicy, gdzie jeszcze słychać
rżenie koni orszaków Przemyślidów, ma o czym opowiadać. Na przykład o tajemniczych
spacerach ducha Feliksa Lichnowskiego, którego serce jest ułożone w srebrnej skrzynce
w kościele św. Piotra i Pawła, który znajduje się niedaleko pałacu, albo o kaprysach Ludwika van Beethovena, który kochał wędrówki po tutejszym parku w angielskim stylu, drugim
co do wielkości parku pałacowym na Morawach i Śląsku.
Turyści mogą, w parku pałacowym, wspiąć się na wieżę widokową Bezruča, z której można, przy dobrej pogodzie, zobaczyć nawet Jesioniki, albo wyruszyć w drogę dookoła
Grodźca nad Morawicą, ewentualnie na szlak łowiecki Lichnowskich albo po Bukowym
chodniku wyruszyć wzdłuż doliny Morawicy. Melomanom nie trzeba przypominać festiwalu Beethovenův Hradec albo Moravskie hrady.
Dziedzict wo kulturowe
Pałac Grodziec nad Morawicą i park
­ tel.: +420 553 783 915, www.zamek-hradec.cz­ Pałac Raduň
2
3
Pałac Litultovice
2
Romantyczny pałac z oranżerią, ogrodami ozdobnymi i rozległym
parkiem ożywionym błyszczącym okiem stawu należy do najpiękniejszych miejsc Śląska Opawskiego.
Przy zwiedzaniu pałacu Raduň odnosi się silne wrażenie, że rodzina pana zamku dopiero
przed chwilą opuściła swe komnaty. Tak realnie działają wnętrza komnat urządzone zgodnie
z porą roku i bogato zdobione bukietami kwiatów. Również w zrekonstruowanej pałacowej oranżerii będzie się Wam wydawać, że pani hrabina dopiero przed chwilą
odłożyła książkę i wyszła do sąsiedniego ogrodu kwiatowego z bogatym
zbiorem roślin i drzew albo do parku, przez który płynie rzeczka Raduňka. Na uwagę zasługuje również empirowa owczarnia znajdująca się między ogrodami pałacowymi i stawami albo barokowy,
przebudowany w stylu empire spichlerz, który był przemieniony w jedno z najlepiej wyposażonych turystycznych center w republice, w którym można się dowiedzieć wszystko
o zamku i podzamczu i które między innymi oferuje wysokiej
jakości usługi gastronomiczne i wellness. Można tu również
uzyskać informacje o imprezach kulturalnych i sportowych
organizowanych w bliskiej okolicy lub w Vošárnie, przedtem
pralni pałacowej przebudowanej na centrum towarzyskie miejscowości.
tel.: +420 553 796 203, www.zamek-radun.cz Pałac Kravaře, park
i muzeum pałacowe
3
Ten pałac barokowy z wystawą etnograficzną i zbiorami muzealnymi żyje pełnią życia. Jest
miejscem nie tylko bali i zapleczem parady maszkar przy Pogrzebu kontrabasu. W czasie wikendów przed Bożym Narodzeniem i Wielkanocą odbywają się
tu słynne wystawy sprzedaży, w lipcu Pałacowe święto piwa, sierpniowe wieczory ożywia trzydniowe kino letnie a potem odpust, największe
święto w Kravařach. Wszystkie zdarzenia,
do których należą również listopadowe
targi ślubne, odbywają się w objęciach malowniczego parku z aleją
potężnych, stuletnich dębów z różnorodnymi obiektami wodnymi.
Prawdziwą perłą jest miejscowa
kaplica z najpiękniejszymi barokowymi wnętrzami na Śląsku Opawskim.
­ tel.: +420 553 671 201, www.kravare.cz 4
4
Pałac w Litultovicach znajdujący się w bliskim sąsiedztwie lasu i parku założonego na początku 19 wieku nie można przegapić, ponieważ leży w pobliżu drogi łączącej Opawę
i Šternberk. Biały obiekt tworzy tzw. Stary pałac z dwoma narożnymi wieżami i barokowy
Nowy pałac o dwóch skrzydłach. W komnatach z renesansowymi i barokowymi malowidłami ściennymi i malowanymi sufitami znajduje się obecnie siedziba Urzędu Miasta
z historyczną salą obrzędową i restauracja pałacowa z szeroką ofertą potraw. W Starym
pałacu, w dwóch pomieszczeniach, znajduje się wystawa.
­ tel.: +420 555 559 541, www.litultovice.cz Pałac Velké Hoštice
i kościół św. Jana Chrzciciela
5
Kto chce poznać śląski barok, miałby na pewno udać się
do Velkich Hoštic. Tylko pięć kilometrów od Opawy stoi, pierwotnie późno barokowy, pałac.
W budynku otoczonym parkiem angielskim
z placem zabaw i kortami tenisowymi nie
znajduje się wszak klasyczna wystawa, ale
można tu zobaczyć wystawę archeologiczną a wnętrza pałacu obejrzeć również przy odwiedzinach miejscowej
winoteki albo bez barierowej restauracji. Na piętrze pałacu co roku odbywa
się Wystawa win Śląska. Z imponującym gmachem współbrzmi barwnie
niedaleki hošticki klejnot baroku, dwuwieżowy kościół św. Jana Chrzciciela,
którego udekorował freskami w latach
1772 do 1774 znany malarz Sebastini.
Dziedzict wo kulturowe
Pałac Raduň
­ tel.: +420 553 764 062, www.hostice.cz
Pałac Neplachovice
6
Późnoempirowy pałac był zbudowany w roku 1834 w miejscowości, którą przecina szosa prowadząca z Opawy do Krnova. Warto obejrzeć nie tylko pałacowe zbiory i wystawę
dokumentującą historię pszczelarstwa, ale także zwiedzić park z pełnymi wdzięku rzeźbami barokowymi albo udać się do przyjemnej kawiarni pałacowej. W lecie w pałacu i jego
okolicy odbywa się wiele imprez kulturalnych. Możliwe są również odwiedziny bliskiego
Muzeum Wsi Śląskiej.
­ tel.: +420 553 662 221, www.neplachovice.cz 5
Neorenesansowy budynek najstarszego muzeum
publicznego w kraju, a także trzeciego co
do wielkości czeskiego muzeum, jest
bogato zdobioną fasadą obrocony w stronę parku i tworzy imponującą scenerię. Na trzech
piętrach obiektu, który jest
jednym z sześciu miejsc
wystawowych
Muzeum
Śląskiego, znajduje się
wystawa
pokazująca
Śląsk ze wszystkich punktów widzenia. W budynku odbywają się, między
innymi, rozmaite imprezy
kulturalne. Po raz pierwszy
w historii są udostępniane
piwnice, które na pewno warto obejrzeć.
Na pewno nie da się przeoczyć monumentalną konkatedrę Wniebowzięcia Panny Marii
zbudowaną w 14 wieku, która tworzy dominantę centrum historycznego. Ten największy
budynek śląskiego gotyku z cegły w Czechach z największą wieżą na Śląsku, która ma 102 m, znajduje się w zasięgu wzroku
od Hlásky, w sąsiedztwie placu zwanego Rybi targ (Rybí
trh). Drugi obiekt wszak, kaplica św. Krzyża, który miejscowi nie nazwą inaczej niż Szwecka Kaplica, będzie
wymagał dłuższych poszukiwań. Leży poza zwykłymi
trasami turystycznymi na przedmieściu Kateřinky,
koło dość ruchliwego skrzyżowania ulic Raciborskiej
i Hluczyńskiej. Ośmiokątna kaplica z filarami narożnymi, ufundowana przez księcia Przemka I Opawskiego, jest dostępna po uzgodnieniu z Centrum Informacyjnym Opawa. Wnętrza zdobią malowidła ścienne
z 15 wieku z motywami apokalipsy.
Dziedzict wo kulturowe
Gotyk śląski w Opawie – konkatedra
Wniebowzięcia Panny Marii, kaplica
św. Krzyża 9
Muzeum Śląskie - historyczny
gmach wystawowy 7
­ tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz ­ tel.: +420 553 714 809, www.szm.cz Kościoły klasztorne w Opawie – św. Wojciech,
św. Duch, św. Wacław, św. Jan Chrzciciel 10
Miejska wieża Hláska
8
Przy spacerze po zabytkowym centrum Opawy nie powinno
się zrezygnować z wejścia na Hlásku, nieskazitelnie białą
60 metrową wieżę renesansową znajdującą się na Rynku
Górnym (Horní náměstí). Z wieży, która jest dostępna
po uzgodnieniu w Centrum Informacyjnym Opawa,
macie miasto jak na dłoni. Wieżę zbudował w roku
1618 budowniczy Krzysztof Prochhuber. Okoliczne
budynki były zbudowane aż w roku 1903 według
projektu architekta Rudolfa Srnetze. Przyjemnym
bonusem jest jeszcze miejscowa stała wystawa opowiadająca historię obiektu, w którego skład wchodzi
nie tylko kawiarnia, ale przede wszystkim ratusz, przed
którym znajduje się fontanna, której centralna kula jest
równocześnie środkiem miejskiego szlaku planetarnego.
Dominantą wschodniej strony Rynku Dolnego (Dolní náměstí) jest kościół Jezuitów św. Wojciecha z oryginalnym Kolegium Jezuitów, w którym dzisiaj znajduje się Archiwum Ziemskie.
Zatrzymajmy się na chwilę aby poczuć atmosferę tego miejsca. Wnętrze kościoła było bardzo
uszkodzone pod koniec drugiej wojny światowej a dzisiejszy ołtarz główny pochodzi z kościoła
w Fulneku. W Alei Masaryka, jednej z głównych arterii historycznego centrum, nie możemy
minąć jednonawowy kościół Ducha Świętego z przyległym klasztorem Minorytów. Wnętrze
kościoła często wypełnia muzyka odbywających się tam koncertów. Unikatową atmosferę zlikwidowanego, zniszczonego a niedawno delikatnie konserwowanego
wnętrza byłego kościoła Dominikanów pod wezwaniem św. Wacława na ulicy Mnišskiej użyjecie najlepiej przy niezliczonych imprezach. Te
organizuje miasto, które w byłym klasztorze
prowadzi Dom Sztuki. Inny, pierwotnie gotycki, klasztorny kościół tym razem związany z zakonem Szpitalników możemy zobaczyć w Smetanových sadech.
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz
6
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz 7
Jeżeli podróżujemy z Vítkova, dwie wieże tego barokowego kościoła już z daleka awizują, że zbliżamy się do Budišova nad Budišovką. Majestatyczna pamiątka kulturalna, która
dominuje nad centrum historycznym, ma kilka charakterystycznych cech, takich jak trzy
wejścia na przedniej stronie. Ta jest wprawdzie orientowana na wschód, ale ołtarz główny
jest umieszczony na zachód, co nie bywa zwykiem u innych budynków sakralnych. Niezwykłe jest również zdobienie lewej strony ławek drzewcami z wyrzeźbionymi znakami
cechów budišovskich. Te wcześniej oznaczały, gdzie mają siedzieć szewcy, gdzie kowale,
tkacze, kuśnierze i przedstawiciele innych rzemiosł. Na uwagę zasługuje również krzyż pokutny z południowej strony kościoła, którego pochodzenie jest zupełnie nieznane, oraz
inne fragmenty, w które kościół obfituje.
tel.: +420 556 305 334, www.budisov.eu­ Kościół św. Jana Chrzciciela
w Sudicach 12
Na zboczu wzgórza, z dala od zgiełku głównej drogi,
wznosi się neogotycki trzynawowy kościół z czerwonej cegły i kamienia. Równie wyjątkowe jest jego
wnętrze z cenną dekoracją, które można obejrzeć
przez oszklone drzwi wewnętrzne. Ołtarz, ambona
i chrzcielnica są rzeźbione z cennego włoskiego
marmuru Carrara. Na uwagę zasługuje cały obszar
z plebanią, bramą wejściową i kaplicą pogrzebową
zaprojektowaną przez budowniczego Seyfrieda.
tel.: +420 553 761 022, www.obecsudice.cz­ Drewniany kościół św. Piotra i Pawła
w Hněvošicach 13
Do jedynego dochowanego kościoła drewnianego Śląska Opawskiego musicie udać się
do Hněvošic. Nie pożałujecie. Rzeźbione ołtarze, bogato zdobiona ambona z czworokątną
mównicą i inne części kościoła są klejnotami architektury śląskiej. Po obejrzeniu tych charakterystycznych wnętrz drewnianego zabytku barokowego z roku 1730, po wcześniejszym uzgodnieniu, można udać się do pobliskiego rezerwatu przyrody Hněvošicki gaj.
8
Zabytkowy skansen wiejski Lipina
14
Architektura ludowa wschodnich Sudetów zachowała się w wiosce Lipina koło Grodźca nad Morawicą. Jest to jedyna wieś raabizacyjna (reformowana przez Raaba) w szerokiej
okolicy, która jest przypomnieniem
reform przeprowadzonych w czasach Józefa II, gdy dwory zastąpiło
wiele małych gospodarstw, których wielkość odpowiadała
potrzebom jednej rodziny.
W Lipinie, założonej w 1783
roku, jak gdyby czas się zatrzymał pod koniec 18 wieku. Zatrzymajcie się i wy,
droga tu kończy. W czasie powrotu otworzy się
przed wami szeroki widok
na Nizinę Śląską, coś na ząb
znajdziecie na byłej plebani
na terenie pałacu štáblovickiego, gdzie obecnie znajduje się
restauracja.
Dziedzict wo kulturowe
Kościół Wniebowzięcia Panny Marii,
Budišov nad Budišovką 11
­ tel.: +420 553 669 041, www.obecstablovice.cz Teatr Śląski w Opawie
15
Na Rynku Górnym (Horní náměstí) naprzeciwko Hláski stoi neorenesansowy budynek,
który w przeszłości zniszczyły pożary w latach 1909 i 1945.
Jest to drugi najstarszy budynek teatralny w Czechach, zaraz po słynnym praskim Teatrze
Stavovskie Divadlo. Kiedy w czasie
przedstawienia teatralnego lub
opery będziecie oglądać wnętrza
teatru zainspirowane stylem
Ludwika XVI, musicie pamiętać, że obecny wygląd
zyskał obiekt stosunkowo
niedawno, w latach 1990
- 1992.
­ tel.: +420 555 537 411, www.divadlo-opava.cz tel.: +420 553 762 669, www.hnevosice.cz 9
Mozaika dziedzictwa kulturowego Śląska
Opawskiego 18
16
Gdy z Vítkova-Podhradí wespniecie się, po stromej
pełnej zakrętów ścieżce, na skaliste wzgórze nad
rzeką Morawicą, natraficie na ruiny zamku z 13
wieku. Na częściowo zagospodarowanym dziedzińcu stoi wieża widokowa, która na początku 20
wieku, wyrosła w miejscu starszej wieży. Koniecznie wejdźcie na górę a w nagrodę otrzymacie przepiękny widok do doliny. Tablice informacyjne, dzięki
którym dowiecie się o szczegółach zamku i jego historii, zaprowadzą was do rozległych piwnic zamku. Na zamek można również dostać się po starej drodze zamkowej
ze strony północnej, z drogi Opawa - Vítkov. Na uwagę na pewno
zasługuje tutejsze otwarcie sezonu turystycznego i inne imprezy, którymi
Vikštejn żyje, zwłaszcza w lecie.
Tym, którzy są na fali zbieranie doznań, wystarczy tylko mała zachęta... taka jak informacja o Kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kružberku, jednym z najstarszych kościołów w regionie, który szczyci się całkowicie zrekonstruowanymi organami z największą liczbą zachowanych części oryginalnych na Śląsku. Albo wzmianka o interesujących
budynkach sakralnych w Třebomi, Deštném, Melči, Ludgeřovicach i Hluczynie lub o kaplicach św. Tadeusza i Zwiastowania Panny Marii w Oticach. Bezsprzeczny wdzięk mają
również liczne obiekty historyczne, które nie są wprawdzie udostępnione, ale i tak mogą
gości przemówić niepowtarzalną atmosferą albo otoczeniem wprost stworzonym do spacerów, spokojnego odpoczynku lub zajęć sportowych i towarzyskich. Przykładem może
być romantyczny, historycystyczny budynek o trzech skrzydłach w Šilheřovicach, z rozległym trawiastym terenem parku angielskiego, ze stawami i jeziorem Eweliny. Właśnie tutaj
znajduje się jedno z najbardziej znanych pól golfowych w kraju. W pierwotnie oranżerii
pałacowej ma siedzibę klub golfowy, w domku myśliwskim i mleczarni są restauracje.
tel.: +420 556 312 255, www.vitkov.info Nowoczesna architektura – Leopold
Bauer, bracia Šlapetovi, Otto Reichner
17
Miłośnicy znanego wiedeńskiego śląskiego architekta Leopolda Bauera (1872-1938), pochodzącego z Krnova, docenią, podczas wizyty w Opawie, trzy obiekty, których jest twórcą. Bauer jest autorem projektu reprezentacyjnego budynku Izby Gospodarczej i Handlowej, dzisiejszej biblioteki Petra Bezruča w Opawie. Jego niepowtarzalny styl nosi również
późniejszy projekt domu towarowego Breda & Weinstein przy Placu Republiki, w swoim
czasie pierwszego nowoczesnego domu towarowego w Czechosłowacji. Budynek przyciąga oryginalną fasadą i wnętrzem z przestronnym holem przykrytym szklaną kopułą.
Jeśli będziecie szukać innej pracy Leopolda Bauera, kościoła św. Jadwigi wyruszcie na plac
o tej samej nazwie. Warto zapoznać się z trudnym losem tego obiektu sakralnego i dowiedzieć się, dlaczego uroczysta konsekracja odbyła się dopiero w roku 1993.
Zwolennicy funkcjonalizmu mogą wyruszyć w poszukiwaniu budynków czołowych architektów, którzy stali się najważniejszymi przedstawicielami tego stylu. Chyba najbardziej wyraźną twarzą międzywojennej architektury opawskiej był architekt Otto Reichner
(1888–1961), którego, poza kąpieliskiem miejskim i budynkiem mieszkalnym miejskiej
Kasy Oszczędności na Placu Górnym (Horní náměstí), przypominają w Opawie również
willa Bruna Vogela i dwie wille braci Lassmannovych. Widoczny podpis funkcjonalistyczny
pozostawili w Opawie również bliźniacy Čestmír i Lubomír Šlapeta. Na podstawie projektu
tych architektów były zbudowane domy jednorodzinne Radima Hessa, Jaroslava Klimeša
i Karla Martínka. Na uwagę zasługuje również wybitne dzieło Lubomíra Šlapety, którym
jest willa rejonowego weterynarza Františka Kremera w Hluczynie. Jest uważana za najbardziej konsekwentny przykład aerodynamicznego stylu początku 30 lat u nas.
10
Na pewno warto udać się na granicę z Polską, do Chuchelnej, aby obejrzeć neogotycką kaplicę św. Krzyża z grobem rodziny książęcej Lichnovskich lub samodzielnie lub jako uczestnik pielgrzymki odwiedzić niektóre z miejsc pielgrzymek w diecezji Ostrawsko-Opawskiej.
Dzięki temu możemy odkryć sławę sanktuarium Wniebowzięcia Panny Marii w Hrabyni,
legendarnej kaplicy Zbawiciela w Dolnych Životicach albo stosunkowo nowego miejsca
pielgrzymek poświęconego modlitwom za pokój i pojednanie między narodami. Jest nim
kościół św. Wawrzyńca w Píšti z obrazem Panny Marii Częstochowskiej, który ma ponad 300 lat
i z drogą krzyżową na zewnątrz oraz
parkiem zachęcającym do odpoczynku. Możecie również, ubrani
w stroje historyczne, uczestniczyć w procesji historycznej
do kaplicy św. Jana Nepomucena na Hůrce koło
Štemplovca. Można też
wybrać się na spacer
koło Melča i Filipovic
do miejsca pielgrzymkowego zwanego Maria Talhof, gdzie znajduje się mała kaplica,
drewniany krzyż i zbudowana z kamieni grota
Lourdes.
Dziedzict wo kulturowe
Ruiny Vikštejn
­ tel.: +420 553 650 138, www.chuchelna.com tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz 11
Zaby tki
Techniczne
Nie wahaj się i wyrusz na wyprawę śladami
przeszłości technicznej Śląska Opawskiego!
Podziwiać możesz umiejętności naszych
przodków, przyjrzyj się tajemnicom rzemiosła,
spaceruj w przyrodzie, która niesie znaki
twórczego potencjału człowieka. Odkryj magię
zabytków techniki, którymi jest tym region
dosłownie przepełniony.
Bezpośrednio na szczycie wzgórza Hrabyňskiego wznosi się do nieba
pomnik, na pierwszy rzut oka przypominający gigantyczną lufę działa.
Bardzo blisko tego miejsca miały miejsce, podczas II wojny światowej,
jedny z najbardziej zaciekłych walk na terytorium dzisiejszej Republiki Czeskiej. Dlatego też, dla wspomnienia tego okresu, wybudowano
w roku 1970 pomnik właśnie tutaj.
Wystawa z bogatym materiałem ilustracyjnym i oryginalnymi artefaktami przynosi informacje o kulisach wojny i znaczących operacjach wojskowych i bitwach. Dużo uwagi
poświęca się zarówno krajowemu jak i zagranicznemu ruchu oporu, jak również codziennemu życiu zwykłych ludzi – obywateli Protektoratu. Większość eksponatów ma swoją
oryginalną historię, podarowali je bezpośredni uczestnicy walk. Dorośli na pewno ocenią
dokumenty filmowe, wśród których znajduje się film Evalda Schorma, dzieci prawdopodobnie najbardziej zainteresuje część na zewnątrz z przykładami techniki wojskowej.
Emocjonalnym przeżyciem, które ta doskonale opracowana wystawa Muzeum Śląskiego
zapewnia, pomnoży wizyta na symbolicznym cmentarzu z ponad 13 tysiącami nazwisk
ofiar operacji Ostrawskiej, który wchodzi w skład pomnika.
Zaby tki techniczne
Pomnik II wojny światowej w Hrabyni
i park kwiatowy osobistości 1
Szczególnie na wiosnę i w lecie może wędrówkę do Hrabyni ożywić zwiedzenie kwiatowego parku osobistości znajdującego się na terenie miejscowego ośrodka rehabilitacyjnego. Wielobarwne obrazy z kwiatów przedstawiają na przykład Karla Gotta, Jaromira Nohavicę i inne popularne twarze naszej sceny kulturalnej, którzy już występowali w ośrodku
i, w miarę możliwości, wracają w ramach koncertów dla mieszkańców i pacjentów.
­ tel.: +420 553 775 091, www.szm.cz­ Wiatrak w Cholticach
4
13
Krajobraz łupku 2
Wiatrak w Cholticach
Gdziekolwiek spojrzysz na Budišovsku i Vítkovsku, ujrzysz przynajmniej mały fragment
łupka. Ten fenomen przyrodniczy jest tak charakterystyczny dla lokalnego krajobrazu, że
byłoby grzechem nie poświęcić mu uwagi przy wędrówkach po Śląsku Opawskim. Ile
minerałów ma własne muzeum? Łupek je ma w byłym młynie w Budišovie nad Budišovką.
Tu możecie dowiedzieć się wszystkiego nie tylko o powstaniu, obróbce i wykorzystaniu
łupka, ale także o historii miasta lub rozwoju geologicznym ziemi. Może nawet odniesiecie
ze sobą własnoręcznie wykonane serduszko z łupka. Może wam ono towarzyszyć przy
wyprawie Edukacyjną trasą łupka, która jest rozszerzoną ekspozycją naturalną muzeum.
Na 33 kilometrach, które można różnie skrócić, znajduje się 13 przystanków tematycznych
z tablicami informacyjnymi, dzięki którym dowiecie się na przykład, gdzie znajduje się
grób Rodriqueza.
Piętnaście minut drogi samochodem z Opawy, niedaleko Litultovic, wiatr obraca skrzydła
największego koła wiatrowego w Republice Czeskiej. Należy ono do drewnianego wiatraka niemieckiego typu znajdującego się w północnej części Choltic, gdzie w roku 1878
przewieziono ten 12,5 m wysoki obiekt ze wsi Sádek. Wstęp do doskonale zachowanej wystawy w mącznicy można uzgodnić telefonicznie. Zwiedzanie obejmuje również fachowe
informacje przewodnika. Inny, niedostępny wiatrak stoi koło Hlavnicy.
Zdecydowanie naszych żołnierzy przed drugą wojną światową i stygmat paktu w Monachium mają wyraźny wpływ na atmosferę Obszaru Umocnień Czechosłowackich w Hluczynie-Darkovičkach, jednego z kolejnych obszarów Muzeum Śląskiego. Przy zwiedzaniu
lekkich umocnień i trzech bunkrów piechoty, które należą do najbardziej uznawanych
muzeów fortyfikacyjnych w kraju i w Europie, ocenicie na pewno autentyczność miejsca,
które jest elementem Trasy atrakcji technicznych, tzw. technotrasy, łączącej znaczące zabytki przemysłowe województwa morawsko-śląskiego i trasy edukacyjnej wzdłuż linii umocnień czechosłowackich na Hluczyńsku. Wrażenie, że załoga wojskowa w każdej chwili wróci
z marszu, wzmacnia podziwu godna ilość różnorodnej techniki wojskowej, broni, amunicji i wyposażenia koniecznego na wypadek obrony fortyfikacji. Tutaj regularnie odbywają
się defilady jednostek armii Czeskiej Republiki, we wrześniu odbywa się marsz wzdłuż linii
umocnienia, bunkry piechoty w Darkovičkach należą do 18 ciężkich obiektów na dzisiejszym terenie Śląska Opawskiego. Dostępne dla publiczności są również fortyfikacje w Milostovicach, Miloticach nad Opawą, w Smolkovie lub koło Velkich Hoštic.
14
Planetarny szlak w Opawie
i południk w Pustej Polomi
tel.: +420 595 051 110, www.szm.cz 5
Wycieczka po Śląsku Opawskim oferuje wiele doznań, nie brak nawet drogi w kosmos z widokiem na osiemnasty południk. Wystarczy wyruszyć szlakiem planetarnym, który zaczyna się
przy słońcu na Placu Górnym (Horní náměstí) przed budynkiem Hláski i w większości prowadzi
na terenie Opawy. Na jego koniec, do karłowatej planety Pluton, dostaniecie się aż po 9,5 kilometrach przy Arboretum w Novym Dvoře. Osiemnasty południk, co prawda, nie przecina tej
drogi kosmicznej, ale mimo to możemy go zobaczyć. Przechodzi przez Pustą Polom, jej centrum, tuż przed budynkiem szkoły podstawowej, gdzie możecie zrobić sobie selfie z fragmentem przedstawiającym jedną z 360 najkrótszych linii łączących biegun północny i południowy.
­ tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz­ tel.: +420 556 305 334, www.krajinabridlice.cz­ Obszar Umocnień Hluczyn-Darkovičky
i inne umocnienia wojskowe 3
­ tel.: +420 555 559 541, www.litultovice.cz Zaby tki techniczne
Albo możecie udać się szlakiem edukacyjnym Dziedzictwo łupku prowadzącą koło hałd
zarosłych brzozami i koloni przedziwnych chat i starych kopalni łupka. Wybierać możecie
z kilku wariantów trasy. Ta najdłuższa ma około 5 kilometrów. Wybierać mogą i turyści,
rowerzyści i rodziny z dziećmi. Wyobrażona linia startu tej trasy znajduje się na terenie
pensjonatu Biały Gołąbek w Mokřinkach, gdzie znajduje się mini-ekspozycja wydobycia
tego minerału zwana Łupkowe Imaginarium. Tutaj odbywa się, między innymi, oficjalne
rozpoczęcie sezonu turystycznego albo imprezy służące pokazaniu tej porywającej krainy
i tradycyjnego rzemiosła, typowego dla tego terenu. Czy wiecie, że dekarzy, którzy pracowali z łupkiem, nazwano schieferdeckerzy?
4
Wieża widokowa Šance koło Jakubčovic
6
Jeżeli chcecie delektować się malowniczym widokiem na najwyższe szczyty Jesioników i Beskidów, zobaczyć pałac w Grodźcu nad Morawicą i Opawę, musicie wspiąć się
na 61 schodów tej, wysokiej 15,5 metrów, wieży widokowej, której nazwa jest związana
z niedalekimi wałami obronnymi z 18 wieku. Jakubčovicka wieża widokowa, zbudowana
z ponad 30 metrów sześciennych drzewa modrzewiowego, jest dostępna od kwietnia
do końca września.
­ tel.: +420 553 783 940, www.muhradec.cz­ Zapora Kružberska
7
Zbiornik wodny na rzece Morawicy rozsławił serial
telewizyjny Wielkie siodło i fakt, że jest to drugi co
do wielkości zbiornik wodny na północy Moraw.
Kąpiel w tym zbiorniku o areale 306 hektarów nie
jest wprawdzie możliwa, ale za to można tu łapać ryby, spacerować po pewnej zaporze o długości 285 metrów i wysokości 35 metrów trzymającej prawie 93 tysięcy metrów sześciennych
wody. Ewentualnie możecie zbadać okolicę lub
wypróbować wspinaczkę na niedalekich skałach.
­ tel.: +420 556 311 029 www.kruzberk.cz 15
8
Po uzgodnieniu z Centrum Informacyjnym Opawa można, na opawskim Rybim targu, odwiedzić podstację prądu elektrycznego. Obiekt, zapisany na listę zabytków chronionych, jest jednym z najciekawszych zabytków techniki w Republice Czeskiej również dlatego, że jest zachowany w takim stanie, w jakim był w roku 1985 przy swym wyłączeniu z eksploatacji. Podstacja
zbudowana w roku 1929 służyła do zamiany prądu zmiennego z elektrowni na prąd stały.
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz Muzeum Młynarstwa i szlak młynarski,
Háj ve Slezsku–Lhota 11
Lhotski młyn U Wodnika Slámy jest dostojnym przypomnieniem wyjątkowości rzemiosła
młynarskiego. Opowiada o nim Młynarski szlak edukacyjny, który pokazuje Śląsk Opolski
jako kraj, w przeszłości, posiany kołami młyńskimi i turbinami wodnymi. Muzeum bywa
otwarte w czasie różnych imprez albo po uprzednim uzgodnieniu. Można tam powąchać
zioła w wielkim zielniku albo zaznajomić się z rdzennymi odmianami drzew owocowych
Opawska w miejscowym sadzie.
­ tel.: +420 724 803 462, www.uslamy.cz ­ Kanał Weisshuhna
9
Szlak turystyczny prowadzący z Grodźca nad Morawicą do Vítkova-Podhradí doprowadzi
was uroczym brzegiem rzeki Morawicy aż do stale działającego kanału doprowadzającego
wodę do papierni z roku 1891. Kanał z trzema tunelami wodnymi, dwoma akweduktami
i kilkoma upustami wgryza się do wzgórz niedaleko Žimrovic i razem z otaczającą przyrodą tworzy wspaniałą scenerię. Cóż dodać? Chyba tylko to, że to wyjątkowe dzieło, o długości 3,5 kilometrów, niesie imię swego budowniczego, przedsiębiorcy Carla Weisshuhna,
dziadka znanej, pochodzącej z Opawy, Joy Adamson, przedsiębiorczego i wykształconego
człowieka, którego czyny pozostawiły wyraźne ślady w dolinie rzeki Morawicy.
tel.: +420 553 783 940, www.muhradec.cz­ Turbina Kaplana i młynówka w Młynie
Dawida 10
Historia Młyna Dawida w Starych Těchanovicach sięga do połowy 17 wieku. Dzisiaj
teren ten skrywa nie tylko trzy stawy
pełne ryb oraz wiele możliwości
wykorzystania wolnego czasu,
ale dziś również unikatowy zabytek techniki. Dzięki w pełni
działającej elektrowni wodnej
z oryginalną turbiną Kaplana
z roku 1932 jest ten obszar
samowystarczalny energetycznie i przyjazny dla środowiska w swoim otoczeniu.
tel.: +420 552 308 389, www.daviduvmlyn.cz Zegar słoneczny
12
Zaby tki techniczne
Podstacja prądu elektrycznego w Opawie
­ tel.: +420 595 041 617, www.info.hlucin.com Štěpánkovice, Rohov, Sudice, Ludgeřovice, Dolny Benešov Píšť,
to są miejsca, gdzie czas odmierzają zegary słoneczne.
Prawdziwym unikatem są te
w Píšti, w czasie swego powstania były największym
zegarem
słonecznym
w Europie. Na pewno
zauważycie je na skrzyżowaniu przed kościołem
św. Wawrzyńca.
Kamienny most
w Budišovie nad Budišovką
13
Most z 17 wieku, który stoi w zasięgu wzroku od Muzeum Łupku, przypomina, że do tej
krainy nieodłącznie należy nie tylko ta skała ale i kamień. Autorem rzeźby św. Jana Nepomucena, która stoi na centralnym filarze, jest rzeźbiarz z okresu baroku Jiří Antonín Heinz, którego inne wyobrażenia św. Jana można obejrzeć na rynku w Velkich Hošticach lub
w pałacu w Kravařach.
­ tel.: +420 556 305 334, www.budisov.eu­ 16
17
Przyroda
1
Kaniony ze ścianami o wysokości do 120 metrów, łęgi w dolinach, lasy
w jarach i stuletni cedrowy gaj, piętnaście siedlisk zagrożonych i chronionych gatunków, romantyczne dolinki leniwie płynących potoków i dziki krzyk rzeki, impresjonistyczne scenerie jak z obrazów Moneta i niezwykle czyste powietrze.
Nie wahaj się i wyrusz na wyprawę przyrodą
Śląska Opawskiego! Daj działać na siebie
ciszę lasów i mokradeł, zbadaj szlaki
edukacyjne, zabaw się przy wyławianiu
stawu rybnego albo oddaj hołd któremuś
z drzew pomników przyrody. Tutejsza przyroda
jest wyjątkowa o każdej porze roku i w każdej
chwili dnia. A wyjątkowe będą chwile, które tu
spędzicie.
Arboretum Nový Dvůr
3
To wszystko ukrywa, a równocześnie szczodrze oferuje, Krajobrazowy park Morawica,
największy, najlepiej zachowany i mający największą wartość chroniony teren Opawska, do którego należy jedna z najpiękniejszych dolin rzecznych w Republice Czeskiej,
a mianowicie od Kružberka do Grodźca nad Morawicą. Wyprawić się tu znaczy wstąpić
do cichego świata, w którym można zobaczyć stado muflonów albo jeleni lub zbudzić
z drzemki borsuka a na dnie rzeki rozświetlonym przez słońce obserwować wygrzewające
się raki. Łąki błyszczą tu żółcią jaskrów, błękitem chabrów, fioletowymi dzwonkami i różnokolorową paletą innych, często bardzo rzadkich roślin.
Przyroda
Parki przyrodnicze Morawica
i Mariánské louky (Łąki Mariańskie)
Grodziec nad Morawicą jest magicznym miejscem spotkania dwóch parków przyrodniczych. Tym drugim są Łąki Mariańskie. Prawie dwukilometrowy szlak edukacyjny, odpowiedni zarówno dla pieszych i rowerzystów, zaczyna się przy kanale doprowadzającym
wodę za hotelem Belaria, kieruje się w stronę Žimrovickiego jazu wybudowanego na rzece już w 16 wieku a dalej prowadzi aż do elektrowni wodnej, którą dał wybudować, w roku
1921, książę Lichnovski. Trasa ta prowadzi parkiem przyrodniczym, który jest częstym miejscem dla sportu i odpoczynku.
­ tel.: +420 553 783 940, www.muhradec.cz­ 19
2
Odwiedzić miasto zwykle oznacza oddalić się od przyrody. Bardzo szybko pozbędziecie się tego uprzedzenia, jeżeli wstąpicie do wieńca
opawskich parków miejskich otaczających centrum miasta. Mają
bogatą historię, którą spotkacie na każdym kroku i są wyjątkowym elementem krajobrazowym, którym od Dvořákowych
Sadów aż po Sad U muzea prowadzi dwukilometrowa trasa
z 18 przystankami. Znajdziecie tu cenne drzewa, alpinum
i rzeźby sławnych osób. Mniej więcej godzinny spacer przez
parki miejskie wzbogacają tablice informacyjne umieszczone w miejscach o znaczeniu przyrodniczym lub kulturowym.
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz Arboretum Nový Dvůr
3
Pragniecie zdobywać lasy północnoamerykańskie, odległy Sybir, zachwycać się pięknem przyrody Himalajów i z rozmarzeniem błąkać
się po ogrodach japońskich? W takim przypadku nie musicie wybierać się do biura podróży, ale odwiedzić Arboretum Nový Dvůr, gdzie
to wszystko macie na wyciągnięcie ręki. O żadnej porze roku nie będziecie żałować odwiedzin.
W szklarniach i w bogatym dendrologicznym zbiorze drzew z pięciu kontynentów zgromadzono ponad siedem tysięcy rodzajów roślin, drzew, krzewów i ziół. W jego skład
wchodzi również jeden z największych zbiorów rododendronów w Republice Czeskiej,
którego unikatowość ocenicie zwłaszcza w maju, gdy kwitnie w nieskończonym festiwalu
kolorów. Charakterystyczna atmosfera arboreta dana jest
również przez to, że powstało ono w miejscu byłego parku pałacowego. Co prawda nie ma już tu
starego pałacu, ale pseudorenesansowy budynek do tego nowego pasuje doskonale,
tak jak i błyszczące powierzchnie wodne
i przemyślnie rozmieszczone altanki
i różne ławeczki albo ścieżki biegnące
aleją kosatców. Uwagę odwiedzających przyciągają również imprezy
organizowane przez Muzeum Śląskie,
do którego arboretum należy.
20
Szlaki edukacyjne
4
Gdziekolwiek wyjdziecie w tym regionie możecie być sobie pewnym,
że stoicie na którymś ze szlaków edukacyjnych, którymi kraina jest dosłownie przepleciona. Każdy z nich ma swój urok, ale zwrócić uwagę
można tylko na niektóre...
Szlak edukacyjny koło potoku Hvozdnice, na który możemy wstąpić koło Slavkova, Hertic, Otic
albo Uhlířova, poprowadzi was oparem lasu
łęgowego ze stawami rybnymi i podmokłymi łąkami a spotkacie po drodze
Štáblovicki Młyn. Leśny szlak krajo­
brazowy i historyczny Hanuše,
który zaczyna się w Grodźcu nad
Morawicą, wiedzie koło Morawicy Vitkovską wyżyną aż na szczyt
pagórka Hanuše resztkami fortyfikacji z końca 18 wieku. Przez
Hanuši prowadzi również 25 kilometrowy szlak Bezruča, którym
chadzał znany poeta.
Przyroda
Parki miejskie w Opawie
Szlak Bolacice, o długości 6 kilometrów. zaczyna się a także kończy
w miejscowości, od której wziął nazwę.
Prowadzi najpiękniejszymi miejscami lasu
Chuchelenskiego, do których należy miejsce
odpoczynku na Pinkadélku.
Imię budowniczego zapory Kružberskiej niesie szlak edukacyjny Čermáka, który poprowadzi was malowniczym Kružberskiem, jego wsiami, lasami i łąkami na obu brzegach
Morawicy i doprowadzi nas na zaporę.
Do średniowiecznego Hluczyna zaprowadzi was
szlak po murach Hluczyna. Swój czar ma
również odkrywcza wędrówka Szlakiem
łupka i dosyć nowym szlakiem edukacyjnym Dziedzictwo łupku, który
na Vítkovsku nawiązuje na szlaki
turystyczne i rowerowe. Oba zajmują się czarnym bogactwem,
tak charakterystycznym dla Śląska Opawskiego.
tel.: +420 553 661 975, +420 553 661 031, www.szm.cz 21
Jakartovickie kamieniołomy łupka 5
Hněvošicki gaj i wzgórze Alminy
Kamieniołomy te nazywane są szybry albo
szyfry według niemieckiej nazwy łupka.
Niektóre są zatopione i w miesiącach letnich służą jako kąpieliska naturalne, wykorzystują je
również płetwonurkowie.
Możecie się wszak przekonać, że kraina Niskich
Jesioników, do której
należą kamieniołomy
w trójkącie między Jakartovicami, Bohdanovicami i Svobodnymi
Heřmanicami jest interesująca również pod
pierzyną śniegu.
Rezerwat przyrody niedaleko od granicy z Polską jest rajem dębów, grabów i niezliczonej
ilości najróżniejszych rodzajów roślin, które poznacie dzięki tablicom informacyjnym. Nad
tą czarowną krainą, jakby stworzoną dla skrzatów i wróżek, góruje wzgórze Alminy o wysokości 315 m npm. Jest to magiczne miejsce, które było wykorzystywane do rytuałów religijnych i medytacji, dzięki swej silnej energii, i podobno ma dobroczynny wpływ na organizm ludzki.
tel.: +420 553 666 128, www.jakartovice.cz Park przyrodniczy Hvozdnice
i Wulkan Oticki 6
W skład rezerwatu przyrody w pobliżu Slavkova u Opavy, w nizinnych obszarach regionu, znajduje się jeden
z ostatnich terenów. Zjawiskowa sceneria lasów łęgowych, wzmocniona osobliwymi kształtami pni białego wiązu, jest przepiękna o każdej porze roku, ale
najpiękniej jest tu na wiosnę, która upaja mnóstwem
kolorowych kwiatów. Kraina z potokiem i trzema stawami jest koronowana przez zabytek przyrody o nazwie Wulkan Oticki, który jest najwyższym punktem
miejscowości Otice. Nie jest to wszak prawdziwy wulkan, ale jama powstała w wyniku wydobywania kamienia
i piasku w latach 1890 do 1949.
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz­ Štěpán (Szczepan)
– Natura 2000 8
Miejsce o znaczeniu europejskim Děhylovskiego strumienia i rezerwat przyrody wokół stawu Szczepan rozkłada
się na prawym brzegu rzeki Opawy.
Tutaj znajdziemy się wśród szelestu
trzcin, turzycy i piór ptaków, w idealnym środowisku, w którym może
rozwijać się wielu gatunków roślin
chronionych. Dlatego też obszar ten
należy do systemu obszarów chronionych Natura 2000.
Červená hora
(Czerwona góra)
Przyroda
­ tel.: +420 553 762 669, www.hnevosice.cz ­ tel.: +420 595 041 617, www.info.hlucin.com 9
Z Guntramovic możemy wybrać się na Czerwoną górę, dla turystów najbardziej atrakcyjny
wulkan w regionie. Na tym najwyższym wierzchołku Opawska, który umożliwia obejrzeć
szeroką panoramę Wyżyny Domašovskiej, znajduje się najbardziej odległa stacja meteorologiczna w kraju i wieża naprowadzająca wykorzystywana w czasie
II wojny światowej przez Luftwaffe. Niedaleko od wierzchołka góry stoi Złota Lipa,
pod którą w czerwcu 1758 roku odpoczywał generał Laudon po zwycięstwie nad wojskiem pruskim. Kiedy
tu zawitacie, mielibyście absolwować również szlak czesko-niemieckiego porozumienia z kaplicą pod
wezwaniem św. Jana Nepomucena.
22
7
tel.: +420 556 305 334, www.budisov.eu 23
10
Najcenniejsze zachowane obszary podmokłe Hluczyńska jest rezerwat Koutské i Zábřežskie łąki rozciągający się w pobliżu Dolnego Benešova i Kravař na powierzchni ponad
375 hektarów. Dzięki regularnemu wykaszaniu
znowu pojawiły się, na tych podmokłych
łąkach cenne rodzaje roślin. Można
tu zobaczyć na przykład czarcikęs
łąkowy, siedmiopalecznik błotny albo nasięźrzał pospolity.
Atmosfera łęgów z martwymi ramionami rzeki Opawy spodoba
się każdemu, kto tu
wkroczy.
Podobne
przeżycia może przynieść również spacer
po bliskich łąkach
kozmickich, które są
nazywane „ptasimi”.
Są bowiem ornitologiczną perłą regionu.
Mokradła Raduňskie
i dolina Raduňki 12
Tonie pełne płazów, ptaki gnieżdżące się
w koronach drzew i na wilgotnej ziemi i szelest trawy poruszonej przez
biegnącego gada... Nie wpadnie
wam do głowy, że Mokradła
Raduňskie nie są dziełem
przyrody, ale działania ludzi,
którzy na początku 21 wieku zdecydowali się pomóc tutejszej przyrodzie
i przywrócić jej pierwotny
kształt. Tak samo przemówi
do was malownicza dolina
Raduňki. Koło Grodźca nad
Morawicą trasa prowadzi
koło wzgórza Kalwaria z drogą krzyżową.
Przyroda
Łąki Kozmickie, Zábřežskie i Koutskie
­ tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz tel.: +420 553 777 955, www.kravare.cz­ System stawów koło Dolnego Benešova
Systemowi tutejszych stawów w formie kaskadowo zróżnicowanych zbiorników dominuje 65 hektarowy Nezmar,
dostojna pamiątka tradycji hodowli ryb, której
korzenie na Dolnym Benešovsku sięgają aż
do połowy 13 wieku. Podczas gdy większość
stawów była wybudowana na potoku
Opusta, Nezmar zasila potok Štěpánka,
który płynie przez Koutskie i Zábřežskie
łąki. Wspaniałym przeżyciem może być
odławianie ryb uzupełnione ich sprzedażą oraz tematyczne wystawy.
­ tel.: +420 553 651 285, www.dolnibenesov.cz­ 24
Drzewa pomniki przyrody
13
Kto je posadził i czego były świadkami na przestrzeni wieków, tego się
już nigdy nie dowiemy...
11
Odpowiedź na to pytanie albo tylko chwile odpoczynku można znaleźć na przykład w lipowej alei lamującej byłą drogę powozów, która prowadzi z kościoła w Radkovie do pałacu
w Duboviej, lub patrząc na cypryśnik błotny przy gajówce w Šilheřovicach. Wysokość tego
drzewa pamiątkowego przekracza 22 metry, podobnie wysoko wyrosły również drzewa
pamiątkowe na terenie Hluczyna. Lipa drobnolistna przy drodze dojazdowej obok stodoły
Krömerowego młyna w Jasénkách, której wiek szacuje się na 300 do 400 lat, osiągnęła
wysokość 23 metrów i szczyci się największym obwodem pnia w regionie (683 centymetrów). Takim samym wzrostem szczyci się buk leśny czerwonolistny w parku miejskim, ale
klon zwyczajny, rosnący na lewo od wejścia do Domu Dzieci i Młodzieży Hluczyn, osiągnął
aż 26 metrów. Między drzewa pamiątkowe możemy zaliczyć również dwudziestopięcio
metrowa lipa drobnolistna koło kościoła w Kravařach, metasekwoja chińska w Oldřišovie
koło domu nr 175 i drzewa, za którymi można wyruszyć do Raduni. Bezpośrednio przy
budynku szkoły nie przeoczcie aleję dwunastu dębów, trochę bardziej skomplikowane
będzie znalezienie dębu Raduňki koło tutejszego potoku albo wyśledzenie chronionej
grupy brzóz czarnych koło stawów Raduňskich.
25
Niewahaj odnieść ze Śląska Opawskiego
jak najwięcej doświadczeń aktywnych!
Co tak spływ Morawicy lub Opawy,
pokonanie skałek treningowych, gra
w golfa lub pływanie w basenie lub
którymś z jezior? Po prostu wypróbujcie
komfort tutejszych nowoczesnych miejsc
uprawiania sportu lub relaksu. Możliwości
jest wiele. Jedno jest wszak pewne: tu
nigdy nie budziecie się nudzić!
Kružberskie skałki treningowe 12
1
Scena jak z filmu o mistrzach golfu odgrywa się w parku pałacowym
przemienionym na najlepszy green. W roli głównej wy – a teraz to
najlepsze – to wcale nie jest sen!
Jesteśmy w Šilheřovicach znanych jako jedno z najpiękniejszych poli golfowych w kraju, gdzie okazałą scenerię dwustuletnich drzew dopełnia pałac i wiele detali architektury.
Tak samo możecie owszem być na 18 dołkowym polu Silesia Golf Resortu Kravaře, które
rozpościera się w rozległym Parku Krajobrazowym tutejszego, barokowego pałacu. Jeżeli chcecie tylko golf spróbować, macie do dyspozycji publiczne pole golfowe albo łąkę
treningową, ewentualnie, poza sezonem, również 3D symulatory golfowe lub grę do sieci. W Kravařach możecie owszem odwiedzić również Adventure Golf w kompleksie Buly
Areny. Na wysokiej jakości, wyglądającym naturalnie terenie minigolfu na przemian występują części kamienne i trawiaste powierzchnie torów wijących się między jeziorkami
i krzaczkami, słychać tu i bulgotanie wodospadu.
Minigolf znajdziecie wszak również w innych częściach regionu. Zagrać możecie na kąpielisku miejskim Opawa albo w Oticach, gdzie znajduje się 18 torów położonych w malowniczym sąsiedztwie potoku Hvozdnice, pola minigolfowe mają także Vítkov i Píšť. Wiele
zabawy z rodziną lub przyjaciółmi możecie użyć przy putting golfu na 18 dołkowym polu
golfowym do patowania ze sztuczną trawą, które znajduje się na na terenie Młynu Dawida
a w Starých Těchanovicach.
Odpoczynek aktywny
Odpoczynek
aktywny
Golf we wszystkich formach
Symulatory golfowe, które umożliwią wam zagrać na 50 polach golfowych świata, czekają
na was w Golf Indoor Tenis Centru Opawa w parku miejskim. Poza golfem, który możecie
tu zagrać w miłym otoczeniu nawet przy silnych mrozach, możecie tu zagrać również
w tenisa i w badmintona.
Opawa jest jednym z niewielu miejsc w kraju, które ma pole discgolfowe. Nie wiecie jeszcze co to jest discgolf? Wybierzcie się nad Srebrne
Jezioro. Albo możecie za tym sportem, wykorzystującym latający dysk, wyprawić
się do Jakartovic, gdzie znajduje
się pole z koszami, do których
wrzuca się dyski, należące
do Pensonajatu Nad Stajnią.
Znajduje się tutaj również
basen i szkółka jeździecka, także nie można
narzekać na brak
możliwości uprawiania sportu.
27
Jeżeli najlepiej odpoczywacie przy sporcie, tutaj znaleźliście odpowiednie do tego miejsce. Ten raj sportu oferuje wspaniałe warunki dla piłki nożnej i hokeja. Zagrać
tu można również w badmintona,
koszykówkę albo bowling. Nie
brak tu aquaparku ze wszystkim,
co do niego należy. Bicze wodne,
armatki wodne, ławki do masażu,
jacuzzi, jaskinie z bąbelkami, wodospadem, dzika rzeka i 65 metrowa zjeżdżalnia są gwarancją
wielu przeżyć.
Teren relaksacyjny Młyn U vodníka Slámy
(U wodnika Słomy) 4
Pływanie w balii, końskie zawody, jarmarki, workshopy i wiele innych imprez zabawnych i edukacyjnych możecie znaleźć w osobliwym świecie
na czarującej wyspie między młynówką a rzeką Opawą. Jest ona rajem wędkarzy, turystów,
rowerzystów i miłośników sportów wodnych, którzy ocenią jej całoroczną spławność.
Odpocząć mogą potem w miejscowym Muzeum Młynarstwa albo w sadzie dawnych
i miejscowych gatunków drzew owocowych
Opawska. Miłym bonusem jest wyjątkowa gastronomia tutejsza.
­ tel.: +420 724 803 462, www.uslamy.cz ­ Jezioro Hluczyńskie
tel.: +420 553 653 937, www.bulyarena.cz­ Kompleks rekreacyjny Młyn Dawida
3
W Starych Těchanovicach, niedaleko Kružberku i w pobliżu rzeki Morawicy, powstało centrum wolnego czasu i sportu z niewyczerpaną ilością różnych możliwości. Dzieci i dorośli
mogą się tu wybić w centrum linowym, odkrywać
uroki putting golfu i wędkowania, w zimie
biegać na nartach na dwóch trasach
biegowych albo jeździć na łyżwach
na stawach. Jeżeli komuś nie dość
tego, może sprawdzić swój talent w pracowni ceramicznej
albo uczestniczyć w różnych,
organizowanych tu, kursach.
W skład kompleksu wchodzą
dwie restauracje z daniami
rybnymi i wypożyczalnia rowerów.
Odpoczynek aktywny
Kompleks sportowo-relaksacyjny Buly
Arena i Aquapark Kravaře 2
5
Štěrkovna, jak nazywają to naturalne jezioro miejscowi, jest ulubionym miejscem rekreacyjnym. Na brzegach 130 hektarowego zbiornika wodnego, który oferuje jedno z najlepszych kąpani na Śląsku, wyrósł rozległy ośrodek z trawiastymi plażami, basenami
naturalnymi i wieloma utrzymywanymi boiskami sportowymi. Przede wszystkim wszak
znajdziecie tu idealne warunki do uprawiania nart wodnych, windsurfingu, jachtingu,
przejażdżek na łódkach i rowerach wodnych oraz łowienia ryb. Zwłaszcza w lecie jest Štěrkovna znanym miejscem koncertów, dyskotek i imprez towarzyskich. W pobliżu znajduje
się ranczo dziecięce, gdzie zainteresowani
mogą pojeździć na koniu, odwiedzić minizoo albo rozległy
­ tel.: +420 595 041 617, www.info.hlucin.com­ plac zabaw dla dzieci.
­ tel.: +420 552 308 389, www.daviduvmlyn.cz 28
29
Tak trochę inny park. Coś takiego wpadnie wam do głowy po wejściu na teren opawskich
Miejskich Sadów. Pełnia życia, pełnia sportu. Biegacze kochają zwłaszcza trasę rowerową
między sadami a rzeką Opawą, dość często są tu organizowane biegi przełajowe. In-line
wrotkarze mają do dyspozycji trzy podstawowe trasy ze specjalną powierzchnią, ewentualnie wyruszają na trasę rowerową wzdłuż rzeki Opawy, która prowadzi z Miejskich Sadów do Malých Hoštic. Albo wyruszają do skateparku, gdzie mogą wybić się razem z skateboardzistami i bikerami. Dużą popularnością cieszy się również strefa fitness znajdująca
się w Miejskich Sadach niedaleko od kąpieliska, gdzie ludzie mogą trenować w przyrodzie.
Poza powierzchnią tartanową i powierzchni z granulatu gumowego można tu znaleźć
wielofunkcyjne konstrukcje uzupełnione TRX systemem podwieszeń, który wykorzystuje ciężar ćwiczącego. W Sadach nie brak również placów zabaw dla dzieci i mała trasa linowa.
Przyjemne kąpanie w przyrodzie oferuje zatopiona kopalnia gipsu, znaną również jako Sádrák, w malowniczej części Kateřinek
za lewym brzegiem rzeki
Opawy. Możecie tutaj spędzić czas przy kąpaniu, łowieniu ryb i nurkowaniu,
grać w piłkę na boisku
asfaltowym albo discgolf na dziewięciodołkowym polu albo po prostu odpoczywać patrząc
na srebrną taflę jeziora otoczoną pierścieniem drzew.
Miejscem odpowiednim na przyjemne
spacery i zabawę są również parki miejskie. Na przykład oryginalne elementy
służące przede wszystkim do ćwiczenia równowagi znajdują się
na boisku w Sadach Křížkowskiego
w miejscu zwanym Ptasi Wierch
(Ptačí vrch).
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz­ Spływy rzeki Morawicy
7
Morawica lubi kajakarzy a kajakarze kochają Morawicę
płynącą przez przepiękny park przyrodniczy, odcinki
lasów i otwartymi przestrzeniami łąk. Kajakarze co
roku „otwierają” Morawicę przy wypuszczaniu zapory Kružberskiej i spływają nią od Kružberku aż
do Grodźca nad Morawicą. W trakcie roku urządzają Majową Morawicę, spływ maszkar i letnie
spływy kajakowe, na koniec sezonu rzekę „zamykają”. Wędrówkę po powierzchni wody możecie wypróbować również w przypadku, że
nie jesteście zbyt dobrym kajakarzem. Jeżeli się
wszak zamoczycie, możecie się wysuszyć i zagrzać w tutejszych miłych restauracjach, pensjonatach i centrach sportowych i relaksacyjnych.
8
Odpoczynek aktywny
Miejskie sady i parki w Opawie
Stříbrné jezero (Srebrne jezioro)
w Opawie 6
tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz tel.: +420 553 756 143, www.opava-city.cz­ Łaźnie Miejskie Opawa
9
Łaźnie Miejskie znajdują się w centrum Opawy, pod adresem Zámecký Okruh 4. Popływać
tu można w 25 metrowym basenie, do dyspozycji jest również oczyszczająca łaźnia parowa, pedicure, masaże albo sauna.
­ tel.: +420 553 627 688, www.tsopava.cz 30
31
Iść na basen nie znaczy tylko opalać się na słońcu i od czasu do czasu wskoczyć do basenu. Odwrotnie, można tu angażować się w wiele różnych działań, dzięki którym spędzicie
naprawdę aktywny dzień.
Na przykład na miejskim kąpielisku Opawa można użyć sobie na dwóch zjeżdżalniach
albo spędzić czas grając petanque, minigolf lub siatkówkę plażową. Tę można zagrać
na kąpielisku w Píšti, gdzie można również zagrać w minigolf albo kręgle ewentualnie
dokazywać w jednym z dwóch odkrytych basenów. Czynności sportowe nie musicie
opuścić również na kąpielisku w Grodźcu nad Morawicą, dla którego charakterystyczna
jest uzdatniona woda z rzeki Morawicy. Baseny są wyposażone w bicze wodne, nie brak
zjeżdżalni dla dzieci, bonus stanowi przyjemne otoczenie pełne
zieleni. Podobnie jest w nowo zrekonstruowanym kompleksie kąpieliska w Bolacicach, gdzie można zagrać
w siatkówkę plażową, siatkówkę, kręgle, krykiet,
petanque, tenisa stołowego, badmintona
i soft tenis. W miejscowym centrum fitness
można jeszcze odwiedzić saunę albo
solarium, ewentualnie wypróbować
siłownię, albo można zwiedzić okolicę po znakowanych trasach rowerowych i ścieżkach leśnych. A na dodatek tylko kilometr ztąd znajduje
się Albertovec znany z hodowli koni.
Na pewno będzie wam się podobać
na kąpielisku w Vítkovie, którego spokojne kulisy tworzy zieleń parku i niedaleki kościół Wniebowzięcia Panny
Marii. Tutaj również są możliwości i warunki dla sportu, który możecie uprawiać
również na terenie kąpieliska w Chlebičovie.
To jest poza tym znane ze zjazdów motocyklistów, rockowych dyskotek i zawodów ochotniczej
straży pożarnej.
Loty widokowe na lotnisku w Zábřehu
11
Z lotniska oddalonego około 12 kilometrów od Opawy można wylecieć do chmur i skierować się albo w stronę Jesioników, albo Beskidów. W każdym przypadku czeka was wyjątkowe przeżycie, które umożliwi obejrzeć z lotu ptaka cały rozległy Śląsk Opawski. Najlepiej
jest lot widokowy zamówić z góry.
tel.: +420 553 655 077, www.lkza.cz 32
Kružberskie skałki treningowe
12
Malinowy komin, Čochtanova, Svatební, Cik-cak-rincal, to tylko parę nazw tras, którymi można
wspiąć się na te skałki treningowe. Głównie łupkowa formacja znajdująca się
bezpośrednio pod zaporą Kružberk,
który wchodzi w skład przepięknej
krainy Niskiego Jesioniku zainteresuje zarówno turystów jak
i wspinaczy, którzy tu zawitają. Drogi wspinaczkowe mają
trwałe punkty asekuracyjne
i mają różne stopnie trudności. Tylko od was i waszych
doświadczeń zależy, którą wybierzecie.
tel.: +420 556 312 255, www.vitkov.info­ Odpoczynek aktywny
Kąpieliska w Opawie, Píšti, Grodźcu n. M.,
Bolaticach, Vítkovie, Chlebičovie 10
Priessnitzowe kąpiele w Běle,
pstrągarnia, labirynt 13
Jest tak dobrze schowana wśród lasów w pobliżu granicy z Polską, że moglibyście ją łatwo ominąć. Nie odwiedzić wszak Bělą byłaby szkoda, między innymy i z powodu tego
wszystkiego co oferuje przybyszom. Źródło lecznicze Židlo bijące w lesie Pavlačka stało
się podstawą unikatowej strefy relaksacyjnej i odpoczynkowej
z Priessnitzowymi basenkami przeznaczonymi do leczenia
kończyn i z chodniczkiem z otoczaków, po którym możecie spacerować boso. Atrakcyjność tego miejsca
podkreśla 576 metrów długi labirynt. Jest to kopia labiryntu z Chartres zbudowana ze stuletniej
cegły klinkierowej. Warto wspomnieć wizytę
w pięknie odrestaurowanej stajni dworu Rothschilda – pierwotnego majątku ziemskiego
rodziny Rothschildów z połowy 19 wieku.
Często odwiedzana jest też pstrągarnia. Tutaj,
po wypożyczeniu wędki, można własnoręcznie złowić pstrąga i zdecydować, czy go przyrządzicie w domu, albo poprosicie o to fachowców.
­ tel.: +420 553 650 940, www.obecbela.cz 33
Muzeum Śląskie
Tradycje
1
Kto chce bliżej poznać Śląsk, jego historię, przyrodę i kulturę, miałby w Opawie odwiedzić neorenesansowy budynek, którego stała wystawa jest poświęcona właśnie temu najmniejszemu historycznemu terytorium republiki. Cenne przedmioty, zebrane w trzecim
co do wielkości czeskim muzeum, umieszczone są na trzech piętrach obiektu i w jego
pomieszczeniach w piwnicy. Poza nowoczesnym przedstawieniem zbiorów muzealnych
znajdziecie tu również komfortowe zaplecze odpowiadające obecnym wymaganiom.
Warto poznać tradycje Śłąska Opawskiego!
Obejrzeć interaktywne wystawy, odwiedzić
skanseny przypominające życie naszych
przodków, zwrócić uwagę na święta ludowe
i festiwale muzyczne. Na pewno nie przegapić
doznania, które pozostawi spotkanie
z miejscową gastronomią tradycyjną tak samo
oryginalną jak region, do którego należy.
Tradycje
Atrakcyjne wystawy interaktywne tego najstarszego muzea publicznego w Republice Czeskiej na pewno przemówią do tych, którzy dążą
do aktywnego spędzenia czasu wolnego.
Historyczny budynek wystawowy jest jednym z sześciu terenów wystawowych Muzeum
Śląskiego. Poza Arboretum Nový Dvůr należy do niego również Narodowy Pomnik II wojny
światowej w Hrabyni i Obszar Umocnień Czechosłowackich Hluczyn-Darkovičky, znaczna
uwaga jest również poświęcona osobie Petra Bezruča. Jego pomnik, z którym związane
jest powstanie festiwalu kulturalnego Bezručova Opava, znajduje się na opawskiej ulicy
Ostrožnej w domu rodzinnym poety, gdzie poza stałą wystawą bywają również wystawy okolicznościowe, czytania autorskie i workshopy zamierzone nie tylko na twórczość
literacką. Inną pamiątką autora Pieśni Śląskich jest chata drewniana na Ostrawicy, której
część mieszkalną udało się zachować w postaci zaprojektowanej i używanej przez samego Bezruča.
­ tel.: +420 553 622 999, www.szm.cz Muzeum Śląskie
1
35
Muzea lokalne
2
Bezpośredni w Pałacu hluczyńskim było otwarte
muzeum koncentrujące się na historii, etnografii,
sztuce i pięknie przyrody Hluczyńska. Poza stałą
wystawą interaktywną opowiadającą o ludziach
na Hluczyńsku, która na pewno zasługuje na uwagę. Znajdują się tu również wystawy tematyczne. Ze
względu na to, że są tu regularnie organizowane różnorodne programy edukacyjne, spotkania i zwiedzania,
zawsze będzie czekać tu na was coś nowego, interesującego,
także na pewno opłaci się tu zawitać wielokrotnie. Jeżeli będziecie
chcieć poznać coś więcej, nowości dotyczące wydarzeń w regionie, otrzymacie je w Centrum Informacyjnym, które również działa w muzeum.
3
Jeżeli będziecie uważać, po drodze z Opawy do Krnova zobaczycie,
po prawej stronie drogi nr 57, byłe gospodarstwo wiejskie złożone
z barokowego spichlerza z końca 18 wieku i nieco młodszych
zabudowań gospodarczych. Ma tu siedzibę muzeum skupiające się na wsi śląskiej w pierwszej połowie 20 wieku. Atmosferę
pierwszej republiki tworzy tu zabytkowe wyposażenie części
mieszkalnej i zabudowań gospodarczych, pokazy rzemiosł
tradycyjnych i wnętrze szkoły publicznej i inne artefakty.
tel.: +420 608 880 559, slezskyvenkov.cz­ Skansen Tradycji Ludowych, Bolacice
Również w Bolacicach wybudowali miejscowi entuzjaści skansen tradycji i rzemiosł ludowych.
Znajduje się obok kościoła św. Stanisława
w byłym majątku ziemskim Buriana –
zachowanym tradycyjnym budynku
wiejskim z przełomu 19 i 20 wieku. Odbywają się tu różne zabawy ludowe i imprezy kulturalne
a na uwagę na pewno zasługuje
największa, dostępna publicznie,
kolekcja krzemieni.
Dzięki entuzjazmowi i inicjatywie mieszkańców nie zapomina się
na historię ani w innych miejscowościach Śląska Opawskiego.
Około 150 lat stary dom na rynku małej wioski Hoštice, który jako jedyny zachował się
w oryginalnym stanie, stał się osobliwym skansenem. Wystawy wewnątrz, między innymi prezentują znaleziska archeologiczne odkryte na tym terenie, które zdominowała tzw.
Hoštická Wenus.
Niezwykły drewniany wózek dziecięcy, starożytne meble, fotografie historyczne uwieczniające pałac i życie towarzyskie w dawnych czasach i wiele innych artefaktów zgromadzono w Muzeum Historii Litultovic w Starym Pałacu.
Była radkovska plebania z roku 1800 jest dzisiaj Muzeum życia Wiejskiego. Wśród przedmiotów codziennego użytku znajdują się również unikaty w postaci pralki dźwigniowej
i korbowej. Interesujący jest również pokój proboszcza i część poświęcona hrabiemu Camillovi Razumovskiemu, właścicielowi pałacu w Radkovie-Dubovej.
tel.: +420 595 041 617, muzeum.hlucin.com ­ Muzeum Wsi Śląskiej Holasovice
5
Tradycje
Muzeum Hluczyńska
4
Do wędrówek za przeszłością regionu nie zapomnijcie włączyć Muzeum Łupku w Budišovie
nad Budišovką albo Slámowe Muzeum w Háju ve Slezsku, które wchodzi w skład kompleksu
młyńskiego U Wodnika Slámy i przypomina pracę młynarza i codzienne życie jego rodziny.
Miejski Dom i Dom Sztuki w Opawie
6
Neobarokowy budynek dawnego banku w bezpośrednim
sąsiedztwie Sadu Svobody, dzisiejszy Miejski Dom, jest
centrum obecnego życia towarzyskiego i kulturalnego miasta a równocześnie przypomina historię
Opawy. Tej jest poświęcona stała wystawa, którą
uzupełniają wystawy krótkotrwałe. Do realizacji wystaw przedstawiających współczesną
twórczość artystyczną, z akcentem na autorów z Opawy, służy wyposażona nowocześnie Galeria Miejskiego Domu.
Za doznaniami kulturalnymi możecie wyruszyć również do Domu Sztuki w Opawie. Zainteresują was nie tylko wystawy
i barwny program, ale także architektura reprezentowana przez były klasztor Dominikanów i obiekty z pieczęcią modernizmu.
­ tel.: +420 553 791 947, www.oko-opava.cz ­ tel.: +420 553 654 999, www.bolatice.cz­ 36
37
7
Śląsk Opawski trzeba postrzegać wszystkimi zmysłami. To znaczy,
że musicie go również skosztować! Wyjątkowość gastronomii
regionalnej dana jest połączeniem historycznym trzech
kultur – niemieckiej, polskiej i czeskiej – a wynikiem
jest naprawdę oryginalne i bardzo smaczne menu
pełne wyjątkowych pokarmów o tajemniczych nazwach. Zamówcie Śląskie niebo, kluski, brotkę albo
haleczki i poznajcie słodycz kołaczy hluczyńskich,
bínensztyku albo kreplí które możecie popić kawą
prażoną w Kateřinkach albo Vítkovie. Zdecydowanie nie zrobicie głupstwa jeżeli spróbujecie piwa
regionalne lub tradycyjne alkohole.
Prawdziwym festiwalem pokarmów regionalnych
zrobionych z miejscowych surowców jest kwietniowy Tydzień Kuchni Śląskiej, degustacją jakościowych
win z wyróżnikiem i występami kapeli miejscowych przemówi do was jesienny Opawski targ wina.
Macierz Śląska
8
O zachowanie i rozwój historycznych, kulturalnych, artystycznych i narodowych tradycji
Śląska dba Macierz Śląska, która ma siedzibę w Domu Macierzy w Opawie. Historia tego
stowarzyszenia sięga do roku 1877 a jej obecne działania obejmują dziesiątki wydanych
publikacji, wycieczki krajoznawcze, cały szereg imprez towarzyskich, oświatowych i kulturalnych, którymi wzbogaca życie na Śląsku.
tel.: +420 606 732 270, www.maticeslezska-opava.cz ­ Imprezy tradycyjne
9
Bawcie się i odwiedzajcie głośne festiwale, zabawy ludowe, dożynki, odpusty i kiermasze.
Open Air festival Budišovskie Letni­
ce odbywa się w czerwcu na terenie
kempingu w Budišově nad Budišovką. Poza nowoczesną czeską sceną
muzyczną na pewno was tu zainteresuje bogaty program towarzyszący, któremu dominuje konkurs
rzeźbiarski O Złotą Lipę.
38
Koniec wakacji jest na Hluczyńsku
pod znakiem Kravařskiego odpu­
stu, o którym znawcy twierdzą, że
jest drugą co do wielkości imprezą
tego rodzaju w kraju.
Wrzesień jest czasem wielorodzajowego festiwalu Bezručova Opava, jednego z najstarszych festiwali kulturalnych
w republice. Pierwotnie impreza skupiająca się na literaturze daje dziś przestrzeń
również najróżniejszym niszowym gatunkom
i jest pełna wyjątkowych projektów innowatorskich.
W skład festiwalu wchodzi również regionalny przegląd zespołów folklorystycznych i cymbałowych
i ludowych zespołów muzycznych Śląska Opawskiego
o nazwie Chodníčky k domovu.
Tradycje
Gastronomia tradycyjna
Najlepszych muzyków z całego świata sprowadza do czerwcowego Grodźca nad Morawicą międzynarodowy konkurs i festiwal
Beethovena Hradec. Jedna z największych imprez kulturalnych w regionie
Morawsko-Śląskim odbywa się co roku
w Wielkiej Sali Czerwonego pałacu.
Jesień jest pod znakiem opawskiego
Międzynarodowego konkursu orga­
nowego Petra Ebena, który w okresach
dwuletnich daje szansę młodym, obiecującym organistom. Ich występy w bibliotece Petra Bezruča, w kościele Ducha Świętego
i konkatedrze Wniebowzięcia Panny Marii są
naprawdę wyjątkowym przeżyciem.
Festiwal kultury Hluczyńska, który prezentuje tradycyjną kulturę i rzemiosła, przyprowadzi was do lipcowego Hluczyna. Ten ożywią dźwięki dziesiątków występów i ożyje jarmarkiem zamierzonym głównie na tutejsze rzemiosła. Prezentacją hluczyńskich zespołów tańca i muzyki
ludowej oraz miejscem dla gawędziarzy ludowych jest również festiwal Kolaja v Hati.
W ciągu całego roku odbywają się niezliczone Festyny ludowe, wymienić wszystkie nie
jest chyba możliwe. Nie przegapcie wszak dożynki, odpusty i kiermasze, które ożywiają
wiele miejscowości, wyjątkowym przeżyciem może być Jazda Huberta w Mikolajicach
z zawodami koni i końskich powozów i najróżniejszymi konkursami, w których rolę główną odgrywają konie.
39
10
Region ten jest miejscem urodzenia wielu znanych osobistości, które
swym dziełem i czynami zapisały się do historii regionu i republiki.
W Opawie, w roku 1867, urodził się poeta Petr Bezruč, autor Pieśni Śląskich, którego pomnik jest elementem Muzeum Śląskiego.
Pomnik Śląskiego Ruchu Oporu na Ostrej
Hůrce w Háju ve Slezsku 11
Miejsce, gdzie w 19 wieku odbywały się zgromadzenia ludu, stało się pamiątkom ofiar
I i II wojny światowej. Na wzgórzu ściśle związanym z odrodzeniem śląskim wznosi się
obecnie do nieba, widoczny już z daleka, granitowy pomnik.
Dom rodzinny z tablicą pamiątkową, która przypomina urodziny pisarza Vladislava Van­
čury w roku 1891, znajduje się w Háju ve Slezsku. Tu ma siedzibę również Stowarzyszenie
Vladislava Vančury, które mimo inne organizuje festiwal Kapryśne lato.
Tradycje
Osobistości Śląska Opawskiego
Na domu na ulicy na Rybníčku 48 w Opawie wisi tablica pamiątkowa przypominająca, że właśnie tutaj
urodziła się w roku 1910 kobieta, którą cały
świat zna pod imieniem Joy Adamson.
Z osobą tej pisarki i ochrończyni zwierząt związana jest również okolica
zapory Kružberskiej, gdzie chętnie
spędzała wakacje.
Na cmentarzu w Vitkovie
możecie zatrzymać się przy
grobie studenta Jana Zajíce,
który się w roku 1969 zapalił
w Pradze na wzór Jana Palacha. Autorem nagrobka jest
rzeźbiarz Olbram Zoubek.
Na budynku szkoły przypomina Jana Zajíce tablica pamiątkowa i popiersie rzeźbiarza Gottharda Jandy.
W wielu kościołach na Hluczyńsku,
na przykład w Bohuslavicach, Dolnym
Benešově, Hluczynie, Kobeřicach, Sudicach,
Štěpánkovicach i gdzie indziej, można obejrzeć
obrazy, których autorem jest malarz Jan Bochenek. Rodak z Hluczyna, gdzie ujrzał światło dzienne w roku 1831, chętnie
wracał tu pod koniec życia.
Architekt Josef Maria Olbrich, który urodził się w Opawie w roku 1867, uważany jest
za konkurenta Gaudíego, znaczącego przedstawiciela secesji. Na Śląsku Opawskim można
się zaznajomić z jego twórczością w Melču, gdzie reprezentuje ją kościół św. Antoniego
z Padwy. W jego mieście rodzinnym przypomina go, na placu Osvoboditelów, zmniejszona kopia fontanny, którą stworzył dla Darmstadtu, i popiersie z pracowni rzeźbiarza
Gottharda Jandy.
40
­ tel.: +420 553 773 322, www.hajveslezsku.cz Stała wystawa gminy Slavkov i dzieła
malarza Bohumíra Bociana 12
W miejscowej remizie strażackiej można obejrzeć zarówno stałą wystawę przypominającą
historię Savkova u Opavy, jak i salę wystawową poświęconą dziełu znanego, pochodzącego stąd malarza Bohumíra Bociana i obywatela honorowego Slavkova.
41
Szlak Bursztynowy nr 5
Ten słynny szlak rowerowy, który wchodzi w skład europejskiej sieci EuroVelo nr 4, kopiuje dawny szlak handlowy łączący północ Europy z południem. Na teren kraju wstępuje
w Hati i prowadzi przez Darkovički do Hluczyńskiej Żwirowni a potem w kierunku Ostrawy. Wrócić do punktu wyjścia możecie, w przypadku potrzeby, pociągiem z możliwością
przewozu rowerów, albo możecie jechać dalej, gdzie prowadzi was szlak i wasze chęci.
Magistrala Śląska nr 55
Nie wahaj się wyruszyć na wycieczki po Śląsku
Opawskim! Po obszarze tym, pełnym malowniczych
scenerii, możecie błądzić od tak, motywowani
intuicją, ciekawością i radością z ruchu. Na piechotę,
na rowerze lub na in-line wrotkach możecie dać się
prowadzić ścieżkami, które łączą te najpiękniejsze
miejsca regionu i prowadzą od przygody
do przygody.
Opawa, Kravaře, Mokré Lazce, Háj ve Slezsku, Jilešovice i Hluczyn. Przez te miejscowości
przebiega, o długości około 27 kilometrów, odcinek trasy, której cała długość ma całych
111 kilometrów. Magistrala Śląska podąża wzdłuż rzeki Opawicy i równocześnie tworzy
granicę z Polską aż do Krnova. Części zagospodarowane z dobrze wyposażonym zapleczem, które obejmuje również stojaki rowerowe i tablice informacyjne, przeplata się
z nieoznaczonymi trasami rowerowymi prowadzącymi po szosach i przyrodą. Koło jeziora
Hluczyńskiego łączy się Magistrala Śląska z Szlakiem Bursztynowym nr 5, także oferuje rowerzystom, wrotkarzom, turystom, a w zimie również narciarzom biegowym, wiele możliwości poznawania regionu.
Propozycje wycieczek
Propozycje wycieczek
Szlakiem Łupków nr 7
Niezbyt trudny, 33 kilometrowy szlak edukacyjny, odpowiedni zarówno dla pieszych jak
i rowerzystów, zaczyna się i kończy w Budišovie nad Budišovką. Jak sama nazwa wskazuje,
jego głównym tematem jest łupiek, który na każdym kroku przypominają nie istniejące już
kopalnie i zalane jamy wydobywcze.
Śladami II wojny światowej
Mniej więcej 21kilometrowa, średnio trudna trasa prowadząca z Darkoviček do Hrabyni,
łączy miejsca przypominające walki operacji Ostrawsko – Opawskiej. Na terenie fortyfikacji między Hluczynem i Hatí możecie obejrzeć bunkry piechoty i inne obiekty, dalej
droga was poprowadzi koło Pomnika na Ostrej Hůrce aż do pomnika w Hrabyni. Można
iść na piechotę albo jechać na rowerze, decyzja zależy od was.
Do Arboretum Nový Dvůr nr 6167
Pokonanie tej trasy rowerowej jest w kierunku z Hlavnice do Opawy mało wymagające
fizycznie, w odwrotnym kierunku trzeba liczyć się z niewielkim wzniesieniem. Trasa prowadząca po drogach I i III klasy prowadzi koło Arboretum Nový Dvůr.
43
Sławkow Wczoraj i Dziś
Jeżeli zdecydujecie się na tę trasę rowerową, musicie liczyć się z 15 kilometrami, które
łączą Grodziec nad Morawicą z Pustą Polomí. Prowadzi ona lekko pofalowanym terenem
po asfalcie i utwardzonej powierzchni i zapewnia niezliczone możliwości zachwycania się
przepięknym krajobrazem i dziełami rąk ludzkich, do których należy na przykład droga
krzyżowa prowadząca na wierzchołek wzgórza Kalwaria koło Grodźca nad Morawicą.
Piesza trasa tematyczna Sławkow Wczoraj i Dziś, czyli Historia magistra vitae, ktrórą można przejechać również na rowerze, prowadzi przez całą miejscowość i za pośrednictwem
ośmiu przystanków z tablicami informacyjnymi opowiada o przeszłości i teraźniejszości
Sławkowa koło Opawy. Goście mogą się tak szczegółowo zaznajomić na przykład z kościołem św. Anny i budynkiem byłego pałacu, gdzie dziś znajduje się Senior-centrum. Trasa
płynnie nawiązuje na trasę edukacyjną Hvozdnice.
Wzdłuż Morawicy nr 551
Trasy Młynarskie w Háju ve Slezsku,
Trasy łupka, krajobrazowe trasy
edukacyjne, projekt Jedziemy wszyscy
Jeżeli zdecydujecie się pokonać tę trasę rowerową, o długości 43 kilometry, prowadzącą
z Opawy do zapory Kružberskiej, nie będziecie żałować. Musimy się wszak liczyć z terenem,
pokonanie którego wymaga większego wysiłku fizycznego. Ale okolice rzeki Morawicy należą
do najpiękniejszych miejsc Śląska Opawskiego i całego kraju. W przypadku, że nie odważycie
się na całą trasę, albo po prostu nie macie dość czasu, nie mielibyście zrezygnować przynajmniej z najbardziej atrakcyjnego odcinka między Grodźcem nad Morawicą a Podhradím.
Prajzska trasa rowerowa nr 6092
Możliwości poznawania Śląska Opawskiego pieszo lub na rowerze jest naprawdę mnóstwo. Wystarczy wybrać to, co jest dla nas najbliższe...
W Háju ve Slezsku możecie wybrać jedną z trzech tras. Jedna koncentruje się na wodzie
i wszystkim co z nią związane, druga mapuje drogę zboża do młyna, od zasiania do transportu,
a na trzeciej spotkacie postacie bajkowe z wody, wraz z komiksem o miejscowym wodniku.
Niewymagający teren Płaskowzgórza Głubczyckiego jako by wprost wzywał do budowania licznych tras rowerowych. A jest tu ich na prawdę bez liku, większość dobrze znakowanych i wyposażonych w tablice informacyjne. Przykładem jest 13 kilometrowa trasa
rowerowa nr 6092, która jest najbardziej atrakcyjna w lecie.
Dzięki trasie edukacyjnej Dziedzictwo Łupka i Imaginaria możecie zanurzyć się do historii
wydobywania łupka w Mokřinkach, Zálužne i okolicy i do przepięknych krajobrazów, którymi tutejsza kraina jest przepleciona wielu innymi trasami edukacyjnymi. Te prowadzą
na przykład przez teren Hanuše, poprowadzą was Bukowym Chodnikiem i innymi miejscami, które warto zobaczyć.
Szlakiem pałaców na Śląsku
Na Opawsku zaczyna się również trasa projektu Jedziemy wszyscy, który koncentruje się
na wykorzystaniu rowerów elektrycznych i umożliwia wspólne wyjazdy nie tylko celem
zwiedzania. Uczestnicy projektu wspólnie wyruszają kibicować na zawody sportowe,
uczestniczą w imprezach związanych z otwieraniem
sezonu turystycznego, ewentualnie dla
atmosfery sportu i kultury, lub
po prostu dla relaksu wyruszają do różnych miejsc
w regionie. Ulubionym
celem wycieczek jest
na przykład Klokočowski
Dwór
Franciszka.
Już sama nazwa podpowiada, że ta 26 kilometrowa, średnio trudna trasa jest przeznaczona przede wszystkim dla rowerzystów pragnących w czasie jednej wędrówki jak najwięcej
pamiątek. W tym przypadku mogą wędrować od pałacu w Šilheřovicach na Obszar Umocnień Hluczyn-Darkovičky, zobaczyć neogotycką kaplicę w Dolnym Benešovie i Skansen
tradycji ludowych w Bolacicach a swój odkrywczy maraton zakończyć w Kravařach z barokowym pałacem i kościołem św. Bartłomieja.
Młynarskie trasy rowerowe w Starých
Těchanovicach
Propozycje wycieczek
Doliną Raduňki nr 6141
Niedaleko od zapory Kružberskiej, w dolinie rzeki Morawicy są zbudowane Ścieżki Młynarskie. Są to krótsze trasy o różnym stopniu trudności przeznaczone dla ogółu społeczeństwa. Przejezdne są tylko w jednym kierunku, piesi mają wstęp wzbroniony. Po adrenalinowych doświadczeniach możecie kontynuować jazdę na rowerze po trasach w okolicy
zapory Kružberskiej i Jánskich kąpieli.
44
45
Dziedzictwo kulturowe
Zabytki techniczne
Przyroda
18
12 12
X
Odpoczynek aktywny
X
Tradycje
X
7 13
18
13
6
18
1 10 18 12
11
3
10
4 4 10
12
3
5 3
5
3 5 1
12
4
5 1
6
1 3
1 18
1 13 18
1 3
11 12
10
3 11
18
18
13
10
4 5 11
4
4 5
1 2 13
5
2 4 13 18
12 18
8
12 13 2
1 1 18
7
4
1 1 10
14
4 18 12 7
1 3 7 10
4
6
7
18
18
5
9
5
4 2
7
13
7 16
1 6
4 11 2 13 5
10
2 1 10
1 8
9 10
9
X
Umieszczenie punktów na mapie
jest tylko orientacyjne.
12
3
X
9
17
8 5 8 9 6 15
2
8
1 7 7
Centra Informacyjne
Centrum informacyjne Vítkov
náměstí Jana Zajíce 7
749 01 Vítkov
tel.: +420 556 312 255
e-mail: [email protected]
Centrum informacyjne Kravaře
Náměstí 43
747 21 Kravaře
tel.: +420 553 777 955
e-mail: [email protected]
Centrum informacyjne Hluczyn
Zámecká 4
74801 Hlučín
tel.: +420 595 041 617
e-mail: [email protected]
Centrum informacyjne
Grodziec nad Morawicą
Opavská 265
747 41 Hradec nad Moravicí
tel.: +420 553 783 940
e-mail: [email protected]
Miejskie centrum informacyjne Opava
Horní náměstí 67
747 26 Opava
tel.: +420 553 756 143
e-mail: [email protected]
Centrum informacyjne
Budišov nad Budišovkou
Na mlýnské strouze 230
747 87 Budišov nad Budišovkou
tel.: +420 556 305 334
e-mail: [email protected]
Druki promocyjne
Nie do sprzedaży
1 wydanie 2015
Broszura jest aktualna w czasie wydania.
Wydawca: Destinační management turistické oblasti Opavské Slezsko
Projekt graficzny i realizacja: Agentura API s.r.o.
Teksty: Lenka Gulašiová
Fotografie: archiwum obszaru turystycznego Śląsk Opawski, jego gmin człąkowskich i center informacyjnych, związek gmin Hluczyńska, miejscowa grupa akcyjna Opawsko, miejscowa grupa akcyjna Hluczyńsko, euroregion silesia, Młyn Dawida, młyn U vodníka Slámy, Buly
arena, Muzeum Śląskie, SilesiaGolf Resort, Luděk Wünsch, Petra Chroustová, Muzeumwsi
Śląskiej, Jakub Kubačka, archiwum mikroregionu Macierz Śląska,Lumír Moučka
Nakład: 3000 szt po czesku, 1000 szt po niemiecku, 1000 szt po polsku, 1000 szt po angielsku
Publikacja ta była wydana w ramach projektu „Plan działania na rzecz regionu turystycznego Śląsk Opawski 2014–2015“, który jest współfinansowany przez Unię Europejską za pośrednictwem ROP.
48
Legenda mapy
www.opavske-slezsko.cz