Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW

Transkrypt

Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Studium wykonalności
dla projektów inwestycyjnych
aplikujących o dofinansowanie ze
środków Małopolskiego Regionalnego
Programu Operacyjnego na lata
2007-2013
Szkolenie dla Beneficjentów Działania 1.1A MRPO
Monika Kisiel
DOKUMENTY
Podstawowy dokument, regulujący sposób przygotowania studium wykonalności :
Wytyczne do studium wykonalności dla projektów inwestycyjnych realizowanych w ramach
Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 (MRPO), Kraków, styczeń
2008 r. (zwane dalej Wytycznymi do SW)
Pozostałe dokumenty pomocne przy opracowywaniu studium wykonalności:
1. Dokumenty programowe (MRPO/Uszczegółowienie MRPO)
2. Podręcznik kwalifikowania wydatków objętych dofinansowaniem w ramach MRPO na lata 2007 2013
http://www.wrotamalopolski.pl/root_FEM/Wazne+dokumenty/MRPO/default.htm
3. Dokumentacja konkursowa, w szczególności instrukcja wypełniania wniosku aplikacyjnego
i załączników
4. Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w zakresie wybranych zagadnień związanych z
przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód
5. Wytyczne branŜowe
Idea i ogólne zasady dotyczące przygotowania
studium wykonalności
Studium ma na celu pokazanie szerokiego kontekstu realizacji inwestycji – ma dać
jasną odpowiedź na pytania:
• Komu i do czego jest potrzebna inwestycja?
(powód/problem/cel)
• Co trzeba zrobić i jak moŜna to zrobić ?
(warianty realizacji)
• Co, gdzie, kiedy i w jaki sposób zostanie wykonane?
(zakres rzeczowy)
• Dlaczego inwestycja będzie realizowana w ten a nie w inny sposób?
(uzasadnienie wyboru)
• Kto będzie realizował oraz zarządzał inwestycją?
(wnioskodawca/partner/
/podmiot zarządzający)
• Ile to będzie kosztować?
(budŜet)
• Skąd zostaną pozyskane środki na realizację i utrzymanie inwestycji?
(źródła finansowania)
•Czy i w jakim stopniu inwestycja spełni potrzeby?
(stopień realizacji celów)
Idea i ogólne zasady dotyczące przygotowania
studium wykonalności
NIE JEST WAśNA OBJĘTOŚĆ OPRACOWANIA - WAśNA JEST KLAROWNOŚĆ
PRZEKAZU (TOK ROZUMOWANIA)
Struktura dowolna, ale pozwalająca łatwo zlokalizować wymagane informacje (zwłaszcza istotne w
przypadku elementów podlegających ocenie).
Przygotowując studium wykonalności, w pierwszej kolejności opieramy się na zapisach dokumentu
podstawowego tj. zapisach Wytycznych do SW, a w przypadku braku uregulowań w danym zakresie
na pozostałych dokumentach.
UWAGA: Wytyczne do studium wykonalności mają - z uwagi na bardzo szeroki zakres zastosowania (tj.
m.in. od projektów dotyczących społeczeństwa informacyjnego, poprzez projekty z zakresu
zagospodarowania terenu , po infrastrukturę drogową, czy wodno-kanalizacyjną) - charakter ogólny.
Z tej teŜ przyczyny, moŜe się zdarzyć, ze dany projekt, ze względu na swoją specyfikę, nię będzie
mógł spełnić wszystkich wymogów opisanych w wytycznych (Np. tworzenie stałych miejsc pracy
w ramach projektów drogowych). Wówczas, naleŜy taki wymóg opatrzyć komentarzem (w
opracowaniu nie dokonano/pominięto analizę…. , poniewaŜ ………; albo: w opracowaniu oparto się
na zapisach dokumentu X……., poniewaŜ ….. ).
Generalnie wszelkie odstępstwa od wytycznych powinny być opatrzone komentarzem.
Wymagane elementy studium
1. Wstęp
2. Podstawowe informacje na temat projektu
3. Analiza otoczenia społeczno-gospodarczego
4. Zidentyfikowane problemy
5. Logika interwencji
6. Analiza instytucjonalna, trwałość projektu
7. Analiza odbiorców projektu/analiza popytu
8. Analiza techniczna i technologiczna inwestycji
9. Analiza oddziaływania na środowisko
10. Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu/sektora
11. Analiza finansowa
12. Analiza ekonomiczno-społeczna
13. Analiza wraŜliwości i ryzyka
14. Wpływ na polityki horyzontalne
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
UNIA EUROPEJSKA
1. WSTĘP
Krótkie streszczenie tematu wskazujące: cele i przedmiot projektu,
ramy czasowe, budŜet projektu, w tym określenie kosztów
kwalifikowalnych i niekwalifikowalnych, wyniki i wnioski z analizy
finansowej i ekonomicznej, wnioskowany poziom dofinansowania.
2. PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT PROJEKTU
Tytuł projektu, miejsce realizacji, zakres rzeczowy, etapy realizacji,
inwestor (Beneficjent), podmiot zarządzający produktami projektu.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
3. ANALIZA OTOCZENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO WRAZ Z
UWZGLĘDNIENIEM KONTEKSTU DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH.
• Sytuacja na danym terenie i/lub w danym sektorze (poparta statystyką).
W przypadku projektów edukacyjnych istotne będą dane demograficzne oraz
dane nt. ilości funkcjonujących na danym terenie placówek edukacyjnych oraz ich
oddziałów.
• Zgodność projektu z kierunkami rozwoju wyznaczonymi w strategiach:
lokalnej, regionalnej, branŜowej
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
4. ZIDENTYFIKOWANE PROBLEMY
Wnioski z przedstawionej analizy otoczenia społeczno-gospodarczego
oraz strategicznych załoŜeń rozwoju, wskazujące problemy/potrzeby
wymagające rozwiązania/spełnienia.
Określenie, które z problemów/potrzeb projekt ma rozwiązać/spełnić
lub przyczynić się do ich rozwiązania/spełnienia.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
5. LOGIKA INTERWENCJI
Mając zdiagnozowane problemy/potrzeby danego terenu, wnioskodawca
winien opisać, jaki stan docelowy otoczenia byłby poŜądany/wymagany.
Określenie stanu docelowego wyznacza tym samym cele, które
wnioskodawca chciałby osiągnąć w perspektywie czasu (cel(e) ogólne).
Z reguły osiągniecie celów ogólnych, to długofalowy skutek wielorakich
działań róŜnych podmiotów i czynników. W przypadku realizowanego
projektu naleŜy wskazać jego długofalowe konsekwencje.
Cel główny /bezpośredni – przypisany danemu projektowi
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
5. LOGIKA INTERWENCJI c.d.
Produkty projektu – opis co powstanie i w jakiej ilości. Szerszy, ale
spójny z wnioskiem opis.
Rezultaty projektu – natychmiastowe efekty realizacji projektu, opis
rodzaju i ilości efektów. Opis szerszy, ale spójny z wnioskiem.
Komplementarność z innymi działaniami – opisanie innych
realizowanych lub przesądzonych do realizacji zadań/inwestycji
przyczyniających się do osiągnięcia postawionych celów ogólnych
(pokazanie efektu synergii).
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
6. ANALIZA INSTYTUCJONALNA, TRWAŁOŚĆ PROJEKTU
Analiza instytucjonalna – opis:
• statusu prawnego Beneficjenta: forma prawna, podstawa prawna
funkcjonowania i in.
• partnerów zaangaŜowanych w realizację projektu
• statusu podmiotu zarządzającego (jeŜeli zarządzającym jest inny
podmiot niŜ Beneficjent), w tym powiązania z Beneficjentem.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
6. ANALIZA INSTYTUCJONALNA, TRWAŁOŚĆ PROJEKTU c.d.
Analiza trwałości projektu – opis:
• posiadanych/tworzonych/planowanych struktur organizacyjnych (zasobów ludzkich,
rzeczowych) dające gwarancje sprawnej realizacji inwestycji i jej utrzymania (trwałość
organizacyjna). Na etapie realizacji np. obsługa prawna, inŜynier kontraktu itd.,
• w przypadku projektów z zakresu edukacji naleŜy wykazać czy Beneficjent dysponuje
programem wykorzystania obiektu/urządzenia, czy zaplanował sposób i zakres eksploatacji
produktów projektu (trwałość programowa).
• zdolności do pokrycia kosztów inwestycji (trwałość finansowa),
• wykonalności formalno-prawnej projektu (zestawienie wszelkich potrzebnych do
wykonania i uŜytkowania inwestycji decyzji/pozwoleń/uzgodnień/dokumentów),
• promocja projektu.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
7. ANALIZA ODBIORCÓW PROJEKTU/ANALIZA POPYTU
Wskazanie, jakie grupy odbiorców i w jakiej liczbie korzystać będą z
produktów i rezultatów projektu, czyli opisanie
zapotrzebowania/popytu na inwestycję wraz z podaniem źródła
pozyskania takich informacji.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
8. ANALIZA TECHNICZNA I TECHNOLOGICZNA INWESTYCJI
Opis zastosowanych rozwiązań architektonicznych,
technicznych/technologicznych wraz z ich uzasadnieniem (odnoszącym
się m.in. do najlepszych praktyk, optymalnej jakości do ceny,
innowacyjności).
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
8. ANALIZA TECHNICZNA I TECHNOLOGICZNA INWESTYCJI c.d.
Analiza wariantowa
NaleŜy wskazać, jakie istnieją alternatywne warianty rozwiązania danej sytuacji
problemowej i dokonać ich analizy. Z analizy winno jasno wynikać, Ŝe wybrany przez
wnioskodawcę wariant jest najlepszym (tj. najbardziej efektywnym, najmniej
szkodliwym itd.) sposobem realizacji postawionych celów.
W przypadku braku alternatywnych rozwiązań, naleŜy dokonać analizy skutków
„wariantu 0”, czyli pozostawienia sytuacji bez zmian.
W przypadku projektów edukacyjnych warianty alternatywne mogą dotyczyć
np. nowy budynek lub adaptacja juŜ istniejącego budynku.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
9. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
NaleŜy streścić:
- raport z oceny oddziaływania na środowisko ( o ile był sporządzany)
- wynik oceny oddziaływania na środowisko,
W przypadku, gdy - zgodnie z prawem - ww. dokumenty nie są
wymagane, opisać, czy przyjęte rozwiązania są przyjazne środowisku.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
10. ANALIZY SPECYFICZNE DLA DANEGO RODZAJU PROJEKTU/SEKTORA
W tym punkcie naleŜy zamieścić informacje istotne z punktu widzenia danej branŜy lub
sektora, w który wpisuje się projekt.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA
Podstawowe zadania analizy to ustalenie :
Ile potrzeba środków na zrealizowanie i utrzymanie inwestycji?
Kiedy i w jakiej wysokości będą nam potrzebne te środki?
Skąd je pozyskać (montaŜ finansowy)?
Jaka jest efektywność finansowa inwestycji ?
Dodatkowe zadania nałoŜone na analizę finansową, związane z aplikowaniem o
dofinansowanie w ramach MRPO to:
-
Określenie poziomu dochodu netto w przypadku projektów generujących przychody i nie
podlegających zasadom pomocy publicznej.
Weryfikacja trwałości (płynności) finansowej projektu – tj. sprawdzenie, czy wnioskodawca
zabezpieczył finansowanie inwestycji w wystarczającym zakresie.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Zakres analizy ustalony w ramach Wytycznych do SW, uzaleŜniony jest od:
wielkości projektu oraz faktu generowania lub nie przychodów przez projekt.
Zasadniczo, większą część analizy finansowej przeprowadzamy w załączonych do
Wytycznych do SW arkuszach Excel (załącznik 1 lub 2)
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
PROJEKT
Do 20 mln PLN
Generujący przychód
Informacje na temat:
− planu nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych
− przychodów i kosztów operacyjnych
− zapotrzebowania na kapitał obrotowy
− źródeł finansowania, w tym zdysk. doch netto
− wskaźników efektywności finansowej
− trwałości finansowej projektu
Projekcje sprawozdań finansowych:
− rachunek przepływów pienięŜnych
Analiza wraŜliwości:
− trwałości finansowej i wskaźników efektywności
Nie generujący
przychodu
Informacje na temat:
− planu nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych
− kosztów operacyjnych
− źródeł finansowania, w tym poziom dofinansowania
− trwałości finansowej projektu
Projekcje sprawozdań finansowych:
− rachunek przepływów pienięŜnych
Analiza wraŜliwości: - trwałości finansowej
Pow. 20 mln PLN
Informacje na temat:
− planu nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych
− przychodów i kosztów operacyjnych
− zapotrzebowania na kapitał obrotowy
− źródeł finansowania, w tym zdysk. doch. netto
− wskaźników efektywności finansowej
− trwałości finansowej projektu
Projekcje sprawozdań finansowych:
−rachunek przepływów pienięŜnych
−bilans oraz rachunek zysków i strat
Analiza wraŜliwości:
− trwałości finansowej i wskaźników efektywności
Informacje na temat:
− planu nakładów inwestycyjnych i odtworzeniowych
− kosztów operacyjnych
− źródeł finansowania, w tym poziom dofinansowania
− trwałości finansowej projektu
Projekcje sprawozdań finansowych:
− rachunek przepływów pienięŜnych
−bilans oraz rachunek zysków i strat
Analiza wraŜliwości: trwałości finansowej
Macierz obrazująca wymagania zakresie analizy finansowej
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
A N A LIZA FIN A N SO W A
1 . O k r e ś le n ie z a ło Ŝ e ń d la
s p o r z ą d z e n ia a n a liz y
fin a n s o w e j i z e s t a w ie n ie
p r z e p ły w ó w p ie n ię Ŝ n y c h
p ro je k tu
-
n a k ła d y in w e s ty c y jn e
p r z y c h o d y g e n e r o w a n e p rz e z p r o je k t
k o s z ty o p e ra c y jn e p r o je k tu
w a rto ś ć r e z y d u a ln a
z a p o trz e b o w a n ie n a k a p ita ł o b ro to w y
2 . U s t a le n ie w a r t o ś c i
w s k a ź n ik a d o fin a n s o w a n ia
-
u s ta le n ie w a r to ś c i d o fin a n s o w a n ia
z fu n d u s z y U E
3 . U s t a le n ie w a r t o ś c i
w s k a ź n ik ó w e fe k t y w n o ś c i
fin a n s o w e j p r o j e k t u
-
fin a n s o w a w e w n ę trz n a s to p a z w ro tu
z in w e s ty c ji ( F R R / C ) i z k a p ita łu
(FR R /K )
fin a n s o w a z a k tu a liz o w a n a w a r to ś ć
n e tto in w e s ty c ji ( F N P V / C ) i k a p ita łu
(FN PV /K )
w s k a ź n ik k o rz y ś c i/ k o s z t y z in w e s ty c ji
( B / C - C ) i z k a p ita łu ( D /C - K )
-
-
4 . W e r y f ik a c ja f in a n s o w e j
t r w a ło ś c i p r o je k t u
-
w s k a z a n ie , Ŝ e z a s o b y fin a n s o w e
w y s ta r c z ą n a s fin a n s o w a n ie o g ó łu
k o s z t ó w p ro je k tu w c a ły m h o r y z o n c ie
c z a s o w y m , w k a Ŝ d y m z a n a liz o w a n y c h
la t
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Analiza finansowa winna być przeprowadzona w oparciu o metodologię
zdyskontowanego przepływu środków pienięŜnych – metoda DCF (ang. Discounted
Cash Flow)
Wszelkie wielkości finansowe przyjęte w ramach analizy finansowej (nakłady
inwestycyjne, przychody operacyjne, koszty operacyjne itd.) dotyczące projektu
(określające przepływy pienięŜne projektu), ujmowane są z punktu widzenia
Beneficjenta/Beneficjentów. Szczególny przypadek dotyczy sytuacji, gdy w
realizację projektu zaangaŜowanych jest więcej niŜ jeden podmiot (np. projekt
realizowany przez związek międzygminny itp.). W tym przypadku naleŜy
przeprowadzić analizę finansową jedynie dla projektu.
Metoda DCF uwzględnia wyłącznie przepływ środków pienięŜnych, tj. rzeczywistą
kwotę pienięŜną wypłacaną lub otrzymywaną w ramach danego projektu. W
rezultacie, nie mogą być przedmiotem analizy DCF niepienięŜne pozycje rachunkowe
takie jak: amortyzacja.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
ZAŁOśENIA do analizy finansowej:
Stopa dyskontowa
5%, dyskontujemy od pierwszego roku (którym jest rok poniesienia
pierwszych wydatków na rzecz projektu)
Rok obrotowy
Rok obrotowy = rok kalendarzowy
Jednostka pienięŜna
PLN, (wartości zaokrąglane do pełnych złotych)
Ceny
Stałe
VAT
Ceny netto
(gdy VAT jest kwalifikowany, wówczas ceny brutto, ale podawane w
rozbiciu: ceny netto, stawka i kwota VAT, ceny brutto)
Okres odniesienia
Okres odniesienia = faza realizacji + określona wytycznymi faza
eksploatacji
określona wytycznymi faza faza eksploatacji: Edukacja – 20 lat.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Projekcja przepływów pienięŜnych
2 metody ustalenia przepływów:
- Metoda standardowa (zał. Nr 1 do wytycznych do SW)
- Metoda róŜnicowa (zał. Nr 2 do wytycznych do SW)
Przepływy pienięŜne ustalane w wyniku zestawienia następujących pozycji :
całkowite nakłady inwestycyjne (-)
koszty operacyjne (-)
przychody operacyjne (+)
wartość rezydualna (końcowa) (+)
Projekcja przepływów w arkuszu „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Nakłady inwestycyjne i nakłady odtworzeniowe
Nakłady inwestycyjne (ponoszone w okresie realizacji projektu) :
- w ramach nakładów inwestycyjnych pokazujemy: koszty przygotowawcze (koszty fazy
przedrealizacyjnej), wszelkie koszty związane z obsługa projektu (np. wynagrodzenia
inŜyniera kontraktu), wydatki inwestycyjne.
- nakłady inwestycyjne pokazujemy w ujęciu kwartalnym,
- dzielimy je na kwalifikowane i niekwalifikowane
- wskazujemy źródło szacunków (kosztorys, oferty itp.)
Arkusz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Nakłady odtworzeniowe (ponoszone w okresie eksploatacji projektu):
- plan nakładów odtworzeniowych ponoszonych w okresie eksploatacji
- nakłady odtworzeniowe pokazujemy w ujęciu rocznym
! Nakłady odtworzeniowe powodują wzrost wartości księgowej środków trwałych (wpływają
na wzrost odpisów amortyzacyjnych).
! Nie naleŜy ich mylić z kosztami bieŜących napraw/remontów/konserwacji zaliczanych do
kosztów operacyjnych.
Arkusz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Przychody operacyjne
Przychody – oczekiwane, naleŜne jednostce kwoty za sprzedane produkty, towary, materiały
i inne rzeczowe oraz finansowe składniki zasobów majątkowych (np. zbędne maszyny,
urządzenia, środki transportu, nieruchomości itp.).
Projekty generujące dochód (przychód) w myśl art. 55 Rozporządzenia Rady (WE)
nr 1083/2006:
są to wszelkie operacje obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której
podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie operacje
pociągające za sobą sprzedaŜ gruntu lub budynków lub dzierŜawę gruntu lub najem
budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Przychody operacyjne c.d.
Wymagane elementy prognozy przychodów:
-ustalenie programu (prognozy) sprzedaŜy na bazie przeprowadzonej we wcześniejszej
części studium analizy popytu
- ustalenie opłat/cen/taryf za usługi/towary/produkty z zachowaniem przepisów prawa
- prognoza przychodów w podziale na grupy produktów/usług/towarów oraz na grupy
odbiorców (np. odbiorcy indywidualni/przedsiębiorcy)
Obliczony poziom przychodów ze sprzedaŜy musi wynikać wprost z planowanej ilości
sprzedaŜy oraz przyjętych opłat (cen) za produkty/usługi/towary.
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Obliczenia własne” – zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Prognoza kosztów operacyjnych
Koszty operacyjne – całość kosztów poniesiona w związku z eksploatacją i utrzymaniem
inwestycji.
Prognoza kosztów operacyjnych:
1. opis załoŜeń przyjętych do prognozy kosztów
Arkusz „ZałoŜenia”
2. projekcja kosztów operacyjnych wg układu rodzajowego tj.:
Arkusz „Obliczenia własne”
zuŜycie materiałów i energii
amortyzacja
Zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
usługi obce
wynagrodzenia
ubezp. społ. i inne świadczenia
podatki i opłaty
pozostałe koszty rodzajowe
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Prognoza kosztów operacyjnych c.d
ZuŜycie materiałów i energii
koszty zuŜytych materiałów podstawowych (materiałów bezpośrednich), koszty materiałów o charakterze
pomocniczym, koszt zuŜytej energii elektrycznej, opałowej, wody, gazu, paliwa samochodowego oraz
wartość środków obrotowych zaliczanych bezpośrednio w koszty (np. materiały biurowe, opakowania
itp.).
Usługi obce
koszty usług obcych to np. wydatki na: najmem obiektów, prace remontowe, serwis i konserwacje
środków trwałych, łącznością (usługi pocztowe, telekomunikacyjne), transport towarów i osób, dozór
mienia przez obce jednostki, sprzątanie obiektów, inne świadczenia zaliczone do usług (np. usługi
informatyczne, wydawnicze, szkoleniowe, pralnicze, komunalne itp.).
Wynagrodzenia
koszty wynagrodzeń naleŜy prognozować na podstawie planowanego zatrudnienia oraz przewidywanego
przeciętnego wynagrodzenia brutto wynikającego z wewnętrznych uwarunkowań jednostki.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Amortyzacja majątku trwałego:
1. amortyzacja powstałych w wyniku realizacji inwestycji środków trwałych i wartości niematerialnych i
prawnych - oszacowana na podstawie poniesionych nakładów inwestycyjnych oraz ekonomicznego
okresu Ŝycia tego składnika,
2. amortyzacja od nakładów odtworzeniowych.
Okres amortyzacji dla kaŜdej grupy aktywów trwałych powinien odzwierciedlać jego minimalny okres
amortyzacji wynikający z przepisów podatkowych: „Ustawy o rachunkowości”, „Ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych”.
Wysokość amortyzacji naleŜy określić dla poszczególnych grup środków trwałych i wartości
niematerialnych (dotyczy to równieŜ nakładów odtworzeniowych).
Amortyzacja, nie jest uwzględniana w przepływach finansowych, ale potrzebna jest do: ustalenia wartości
rezydualnej inwestycji*, oraz sprawozdań finansowych.
*Wartość rezydualna – to wartość netto majątku (tj. wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych i
odtworzeniowych na zakup/wytworzenie aktywów trwałych, pomniejszona o amortyzację majątku
trwałego z całego okresu jego uŜytkowania) w ostatnim roku okresu objętego analizą.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Koszty wynagrodzeń naleŜy obciąŜyć narzutami na płace (składki ZUS, składka na
ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, FP, FGŚP i inne) w wysokości, która
wynika z obowiązujących przepisów prawa i danych finansowo-księgowych podmiotu.
Podatki i opłaty
Do podatków i opłat o charakterze kosztowym zalicza się przede wszystkim: podatek od
nieruchomości, podatek od środków transportu, opłata za wieczyste uŜytkowanie gruntów,
opłaty skarbowe i notarialne, opłaty środowiskowe.
Pozostałe koszty rodzajowe
koszty, które nie zostały uwzględnione powyŜej. NaleŜą do nich m.in.: składki ubezpieczeń
majątkowych i osobowych, koszty podróŜy słuŜbowych, koszty reprezentacji i reklamy itp.
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Prognoza zapotrzebowania na kapitał obrotowy
Kapitał obrotowy netto – to róŜnica między bieŜącymi aktywami a bieŜącymi pasywami. Pozwala
ustalić na koniec okresu rozliczeniowego jaki jest stan bieŜących rozliczeń operacyjnych (z
dostawcami materiałów/usług/towarów oraz odbiorcami naszych usług/produktów/towarów), w celu
zabezpieczenia płynności prowadzonej działalności.
Projekcja zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto wynika z załoŜonego cyklu rotacji naleŜności,
zapasów i zobowiązań (bieŜących).
UWAGA: W przypadku inwestycji, w których poziom kapitału obrotowego jest niewielki bądź nie
występuje, ten element analizy finansowej moŜna pominąć.
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Obliczenia własne” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Poziom dofinansowania projektów ze środków MRPO
PROJEKT PODLEGA ZASADOM POMOCY PUBLICZNEJ
NIE
TAK
Poziom
dofinansowania wg
zasad i limitów
danego programu
pomocy publicznej
PROJEKT GENERUJE PRZYCHODY
NIE
TAK
PROJEKT GENERUJE DOCHÓD NETTO
TAK
Poziom dofinansowania w oparciu
o metodę luki w finansowaniu
NIE
Poziom
dofinansowania wg
Uszczegółowienia
MRPO/regulamin
konkursu
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Poziom dofinansowania ze środków MRPO c.d.
Projekty generujące przychody
KaŜdy projekt generujący przychody (w rozumieniu art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr
1083/2006) winien na potrzeby ustalenia właściwego poziomu dofinansowania obliczyć
poziom dochodu netto.
Dochód netto: jest to wartość bieŜąca przepływów pienięŜnych netto (róŜnica pomiędzy
przychodami operacyjnymi i kosztami operacyjnymi bez amortyzacji oraz nakładami
odtowrzeniowymi, a w ostatnim roku horyzontu czasowego skorygowana o wartość
rezydualną).
Gdy projekt generuje dochód netto (obliczony poziom dochodu netto > 0), naleŜy obliczyć
poziom dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik luki w finansowaniu.
„Luka w finansowaniu” - to ta część zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych pierwotnej
inwestycji, która nie jest pokryta zdyskontowanym dochodem netto z projektu,
generowanym w okresie referencyjnym.
Arkusz „Luka w finansowaniu” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
UWAGA!
Nastąpiła zmiana sposobu ujmowania nakładów odtworzeniowych w luce w finansowaniu
w stosunku do zapisów Wytycznych do SW (ze stycznia 2008 r.). Obecnie nakłady
odtworzeniowe winny być uwzględniane przy obliczaniu dochodu netto, po stronie
kosztów operacyjnych.
Szczegóły komunikatu w tej sprawie na stronie:
http://www.wrotamalopolski.pl/root_FEM/Wazne+dokumenty/MRPO/default.htm
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Ustalenie
poziomu
dochodu
netto
Arkusz „Luka w
finansowaniu” zał.1 lub 2
Wytycznych do
SW
S p o rzą d ze n ie p ro jek cji p rzy ch o d ó w
U w zg lę d n ie n ie w a rto ś ci re z y du a ln e j
w o s ta tn im rok u h o ry zo n tu cza s o w e g o
S p o rząd zen ie pro je kcji ko sztó w o pe racyjn ych
(bez a m o rtyza cji)
U w zg lęd n ien ie n ak ła d ó w o d tw o rzen io w ych
U s ta len ie w a rto ś ci p rzy ch o d ó w (d o ch od ó w )
n e tto p ro je k tu
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Obliczenie poziomu dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik
luki w finansowaniu.
1. Ustalenie wielkości wskaźnika luki w finansowaniu
L
F
=
NI
ZD
−
NI
DN
ZD
× 100 %
ZD
gdzie:
NIZD – suma zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych wraz z uwzględnieniem
zmiany w zapotrzebowaniu na kapitał obrotowy netto,
DNZD – suma zdyskontowanych dochodów netto
Arkusz „Luka w finansowaniu” - zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Obliczenie poziomu dofinansowania projektu w oparciu o wskaźnik
luki w finansowaniu.
2. Określenie wskaźnika rzeczywistego poziomu dofinansowania
WrzF = LF x MaxWF
Gdzie:
WrzF
- wskaźnik rzeczywistego poziomu dofinansowania ze środków UE
LF - wskaźnik luki w finansowaniu
MaxWF - maksymalna stopa współfinansowania ustalona w Uszczegółowieniu MRPO
3. Określenie rzeczywistej kwoty dofinansowania („kwoty decyzji”).
KD = Kkw × WrzF
Gdzie Kkw – wysokość kosztów kwalifikowanych projektu
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Obliczenie wskaźników efektywności inwestycji
Podstawą obliczenia wskaźników rentowności są przepływy pienięŜne projektu ustalone jako róŜnica
pomiędzy wpływami i wydatkami projektu w kolejnych latach projekcji finansowej.
UWAGA: projekty nie generujące przychodów nie mają obowiązku liczenia wskaźników efektywności
finansowej.
Obliczenia dotyczą dwóch grup następujących wskaźników finansowych,:
1. wskaźniki efektywności finansowej inwestycji t.j.:
•
•
•
finansowa bieŜąca wartość netto (FNPV/C),
finansowej stopy zwrotu (FRR/C),
wskaźnika Korzyści/Koszty z inwestycji (B/C-C),
2. wskaźniki efektywności finansowej z kapitału własnego (krajowego) tj.:
• finansowa bieŜąca wartość netto kapitału własnego (FNPV/K),
•
•
finansowej stopy zwrotu kapitału własnego (FRR/K),
wskaźnika Korzyści/Koszty kapitału własnego (B/C-K).
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
1. Wskaźniki efektywności finansowej inwestycji
Obliczane są na podstawie prognozy przepływów pienięŜnych odpowiadającej przyjętemu horyzontowi
czasowemu projektu obejmującej:
•
nakłady inwestycyjne i odtworzeniowe,
•
koszty działalności operacyjnej (bez amortyzacji),
•
przychody generowane przez projekt,
•
wartość rezydualną aktywów na koniec okresu referencyjnego,
•
zmiana kapitału obrotowego netto (jeŜeli występuje)
2. Wskaźniki efektywności finansowej z kapitału własnego (krajowego)
Do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej z kapitału stosuje się następujące kategorie
strumieni pienięŜnych:
•
po stronie wpływów - przychody operacyjne, wartość rezydualna;
•
po stronie wydatków: koszty operacyjne (bez amortyzacji), koszty finansowe, spłata kredytów i
poŜyczek, kapitał własny prywatny (wolne środki Beneficjenta), krajowy wkład publiczny (na
poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym) inne wydatki.
Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Weryfikacja finansowej trwałości
projektu
Weryfikacja trwałości finansowej
projektu polega na zbadaniu salda
niezdyskontowanych (nominalnych)
skumulowanych przepływów
pienięŜnych generowanych przez
projekt. Projekt uznaje się za trwały
finansowo, jeŜeli saldo to jest większe
bądź równe zeru we wszystkich
latach objętych analizą.
PRZYCHODY
ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
NAKŁADY INWESTYCYJNE
KOSZTY OPERACYJNE (bez amortyzacji) I
NAKŁADY ODTWORZENIOWE
INNE PRZEPŁYWY (M.IN.KOSZTY FINANSOWE,
SPŁATA KREDYTÓW/POśYCZEK)
PRZEPŁYWY PIENIĘśNE NETTO
SKUMULOWANE PRZEPŁYWY PIENIĘśNE
NETTO
Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Pro forma sprawozdania finansowe
NiezaleŜnie od formy organizacyjnej podmiotu eksploatującego projekt (zakład
budŜetowy, spółka prawa handlowego), prognoza finansowa dla wszystkich
podmiotów musi być przygotowana w ujednoliconej formie, zgodnej z
obowiązującym prawem dla podmiotów gospodarczych. Oznacza to, Ŝe dla
wszystkich podmiotów sporządzić naleŜy sprawozdania finansowe zgodne z
wymogami Ustawy o rachunkowości.
Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych elementów
studium wykonalności
11. ANALIZA FINANSOWA c.d.
Pro forma sprawozdania finansowe c.d.
Dla projektów:
1. o wartości całkowitej powyŜej 20 mln zł naleŜy przygotować pro forma
sprawozdania finansowe:
- bilans,
- rachunek zysków i strat,
- sprawozdanie z przepływów pienięŜnych
2. o wartości poniŜej 20 mln zł naleŜy opracować jedynie sprawozdania z
przepływów pienięŜnych.
UWAGA: JeŜeli beneficjent i operator to dwa roŜne podmioty, to naleŜy
sporządzić sprawozdania dla projektu.
Arkusz „Wyniki”-- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA
Analiza ekonomiczna: jest kolejnym etapem analizy projektu, konieczność jej stosowania jest
uzasadniona moŜliwością oszacowania kosztów i korzyści projektu z punktu widzenia całej
społeczności. Przygotowanie tej analizy ma na celu ocenę wpływu projektu na obszar
społeczno-gospodarczy, na który będzie oddziaływać w okresie realizacji oraz po jej
zakończeniu; zatem za pomocą analizy ekonomicznej naleŜy sprawdzić, czy inwestycja jest
uzasadniona z ogólnospołecznego punktu widzenia, jeŜeli nawet z finansowego punktu
widzenia (wyniki analizy finansowej) pociąga za sobą koszt netto.
Rodzaje analiz ekonomicznych projektów realizowanych w ramach MRPO:
• dla projektów, których nakłady inwestycyjne nie przekraczają łącznie 20 mln zł naleŜy
dokonać analizy przy wykorzystaniu metody wielokryterialnej,
• dla projektów, których nakłady inwestycyjne przekraczają łącznie 20 mln zł naleŜy
przygotować pełną analizę ekonomiczną czyli analizę kosztów i korzyści CBA (CostBenefit-Analysis),
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
I.Metoda wielokryterialna – dla projektów o wartości poniŜej 20 mln zł
Analiza ta ma na celu jakościową i ilościową ocenę ekonomicznych i społecznych korzyści,
jakie generuje projekt dla otoczenia. Beneficjent powinien wymienić i opisać wszystkie istotne
środowiskowe, ekonomiczne i społeczne skutki projektu i – jeśli to moŜliwe – ująć je ilościowo
(np. liczba nowozatrudnionych, poprawa ochrony zdrowia itp.) Prawidłowe zastosowanie
metody wielokryterialnej w ramach analizy ekonomicznej wymaga:
• prezentacji korzyści i kosztów społecznych (rezultaty i oddziaływania),
• przypisania im (w miarę moŜliwości) określonych wartości, niekoniecznie wyraŜonych
w pieniądzu. MoŜe zostać zastosowana dowolna jednostka wartościująca zjawisko.
• uzasadnienia przedstawionych korzyści i metodologii szacunków. Wykazanie związków
przyczynowo-skutkowych osiągnięcia poszczególnych rezultatów i oddziaływań.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
II. Analiza kosztów i korzyści - dla projektów o wartości powyŜej 20 mln zł
1. ZAŁOśENIA:
a. Punktem wyjścia analizy kosztów i korzyści są przepływy pienięŜne określone w analizie
finansowej projektu. Oznacza to, Ŝe uwzględniamy jedynie pozycje, które powodują
wpływy i wydatki u inwestora spowodowane projektem (w sytuacji gdy w ramach analizy
finansowej stosowano metodę róŜnicową do określenia wielkości przepływów, dla potrzeb
ekonomicznej analizy kosztów i korzyści stosujemy wielkości róŜnicowe).
b. Do oszacowania kosztów i korzyści ekonomicznych stosowana jest podobnie jak w analizie
finansowej metodologia DCF.
c. W analizie ekonomicznej w wycenie kosztów i korzyści społecznych naleŜy zastosować
ceny stałe (tzn. bez uwzględnienia wpływu inflacji).
d. Rachunek korzyści i kosztów społecznych winien być przygotowany w jednostce
pienięŜnej - w PLN.
e. Okres referencyjny - taki sam jak w analizie finansowej.
Arkusz „ZałoŜenia”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
f. Wartość ekonomicznej stopy dyskontowej, która zostanie zastosowana do wyliczenia
wskaźników ekonomicznej efektywności, powinna wynosić 5%.
g. Wycena kosztów i korzyści społecznych odbywa się w cenach netto (tzn. bez
uwzględniania podatku VAT).
h. W celu dokonania oceny ekonomicznej projektu naleŜy posłuŜyć się następującymi
ekonomicznymi wskaźnikami efektywności:
• ekonomiczną wartością bieŜącą netto (ENPV);
• ekonomiczną stopą zwrotu (ERR);
• relacją korzyści do kosztów (B/C).
i. Zaleca się, aby te czynniki społeczno-gospodarcze, których nie da się wyrazić w
wartościach pienięŜnych, zostały opisane ilościowo i jakościowo z uwzględnieniem
wszystkich istotnych społecznych, ekonomicznych i środowiskowych skutków realizacji
projektu.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNOSPOŁECZNA c.d.
2. ETAPY PRZYGOTOWANIA ANALIZY
ANALIZA EKONOMICZNA
1. Korekta o efekty fiskalne
-
wyeliminowanie z przepływów
pienięŜnych określonych w ramach
analizy finansowej tych strumieni,
które nie mają odpowiednika w
realnych zasobach (m.in. podatki
pośrednie, cła, inne transfery)
2. Rachunek kosztów
i korzyści ekonomicznych
-
identyfikacja i wycena efektów nie
uwzględnionych w analizie finansowej
3. Ustalenie wskaźników
efektywności ekonomicznej
projektu
-
ekonomiczna wewnętrzna stopa
zwrotu z inwestycji (EIRR)
ekonomiczna zaktualizowana wartość
netto inwestycji (ENPV)
wskaźnik korzyści do kosztów (B/C)
-
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
Korekty fiskalne – polegają na eliminacji podatków pośrednich oraz subwencji i dotacji, z jednej
strony pokazanych po stronie inwestora (jako wpływ lub wydatek) z drugiej strony dotyczących Państwa
(wpływ bądź wydatek).
Korektę o efekty fiskalne stosuje się w celu wyeliminowania płatności transferowych z przepływów
pienięŜnych wyliczonych w trakcie analizy finansowej.
Płatności transferowe to przepływy pienięŜne, które nie stanowią kosztów ani korzyści ekonomicznych,
poniewaŜ wiąŜą się tylko z przekazaniem kontroli nad pewnymi zasobami pomiędzy grupami
społecznymi.
Ten etap analizy polega na skorygowaniu przepływów pienięŜnych sporządzonych w analizie finansowej
o następujące pozycje:
• odliczeniu podatków pośrednich od cen nakładów, produktów, usług itp. (np. podatku VAT,
który w analizie finansowej jest uwzględniany w cenach, pod warunkiem, Ŝe nie podlega
zwrotowi);
• korekta o cła importowe na np. na wyposaŜenie, surowce itp., w przypadku, gdy dostawcą jest
podmiot spoza UE;
• płatności na ubezpieczenia społeczne będące kosztem dla pracodawcy,
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
Rachunek kosztów i korzyści ekonomicznych – polega na identyfikacji i wycenie
efektów społeczno-ekonomicznych powstałych w wyniku realizacji projektu; jego
zadaniem jest ustalenie wartości pozytywnych i negatywnych skutków projektu, w tym
celu naleŜy:
1. Zidentyfikować i opisać pozytywne jak i negatywne oddziaływanie zewnętrzne z
uwzględnieniem związków przyczynowo-skutkowych.
2. Przedstawione powyŜej pozytywne i negatywne zjawiska określić ilościowo.
3. Przyjąć jednostkowe wartości dla potrzeb wyceny.
4. Wartościowo przedstawić koszty i korzyści społeczne na podstawie określonej ilości i
przyjętej jednostki wyceny.
Z uwagi na fakt, iŜ brak jest jednej uniwersalnej metodologii dla wyceny wszystkich efektów
jak równieŜ standardowych wartości jednostkowych, naleŜy podać i uzasadnić przyjęcie
danego wskaźnika wyceny.
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
Korzyści społeczne projektu z zakresu infrastruktury dydaktycznej szkolnictwa wyŜszego
mogą obejmować następujące elementy:
Wzrost efektywnej stopy rekrutacji w porównaniu do wskaźników naboru potencjalnego,
Osiągnięcie uprzednio przyjętych, mierzalnych standardów dydaktycznych,
Podniesienie jakości materiałów dydaktycznych,
Wzrost wyposaŜenia i wskaźnika jego wykorzystania,
Przyrost liczby badań,
Ilość nowych osób poddanych programowi edukacyjnemu dzięki realizacji inwestycji,
Wzrost kapitału ludzkiego określany jako skrócenie czasu na poszukiwanie pracy po
uzyskaniu wykształcenia,
Wzrost wynagrodzenia po uzyskaniu wykształcenia,
Wzrost dochodów dzięki innym pobudzonym przez inwestycję formom działalności, tam
gdzie moŜna ich oczekiwać,
Inne.
Arkusze „ZałoŜenia” oraz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
Wskaźniki efektywności ekonomicznej projektu – przeprowadzone korekty przepływów
pienięŜnych z analizy finansowej: o efekty fiskalne oraz rachunek kosztów i korzyści
zewnętrznych prowadzą do ustalenia ekonomicznych przepływów pienięŜnych, które są
podstawą obliczenia wskaźników ekonomicznej efektywności projektu.
NaleŜą do nich:
• Ekonomiczna Zaktualizowana Wartość Netto (ENPV) – obliczana poprzez
zdyskontowanie wszystkich przepływów ekonomicznych netto związanych z
projektem i zsumowanie tych strumieni. Wartość ENPV informuje, o ile wartość
spodziewanych korzyści społecznych netto projektu (wyraŜona w jednostkach
pienięŜnych) przekracza wartość nakładów i przyszłych kosztów operacyjnych
projektu.
Arkusz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
12. ANALIZA EKONOMICZNO-SPOŁECZNA c.d.
• Ekonomiczna Wewnętrzna Stopa Zwrotu (ERR) - jest to stopa dyskontowa, przy której
zrównuje się wartość teraźniejsza prognozowanych korzyści i wydatków projektu, inaczej
mówiąc, przy której ekonomiczna zdyskontowana wartość korzyści netto (ENPV) jest równa
zero. Projekt naleŜy uznać za efektywny, gdy wartość ERR jest wyŜsza od przyjętej do
obliczeń ENPV stopy dyskontowej tj. powyŜej 5%.
• Ekonomiczny Wskaźnik Korzyści/Koszty [B/C] - Swoją konstrukcją jest on podobny do
Zaktualizowanej Wartości Netto (NPV). Wskaźnik B/C jest miarą zwrotu nakładów projektu,
pozwala określić, jaki zysk (stratę) wygeneruje projekt z jednostki dodatkowego nakładu.
Projekt naleŜy uznać za rentowny z ekonomicznego punktu widzenia, jeŜeli wskaźnik
Korzyści/Koszty przyjmie wartość większą od jedności, co oznacza, Ŝe zdyskontowane
korzyści projektu są większe od zdyskontowanych wydatków.
Arkusz „Wyniki”- zał.1 lub 2 Wytycznych do SW
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA
Analiza wraŜliwości i ryzyka ma na celu identyfikację kluczowych czynników, jakościowych i
ilościowych, mogących mieć wpływ na zakres, harmonogram, efektywność finansowo-ekonomiczną
przedsięwzięcia oraz płynność finansową. Podstawowym zadaniem tej analizy jest wykazanie, czy
określone czynniki ryzyka nie spowodują utraty trwałości finansowej projektu.
Analiza wraŜliwości i ryzyka obejmuje badanie wpływu poszczególnych czynników na:
stan środków pienięŜnych,
wskaźniki efektywności finansowej oraz ekonomicznej (o ile są obliczane) projektu tj. wskaźniki NPV i
IRR.
Składa się z:
1. analizy wraŜliwości, której celem jest wskazanie krytycznych zmiennych, które w istotny sposób
wpływają na zmianę badanych wielkości (trwałość finansowa, IRR i NPV). Następnie naleŜy przedstawić
wyniki analizy przy czynnikach, które mogą ulec zmianie/zmienionych w pewnym zakresie (np. od -20%
do +20%) w stosunku do wielkości załoŜonej.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
2. jakościowej analizy ryzyka gdzie ocenić naleŜy prawdopodobieństwo faktycznego
wystąpienia danego ryzyka (niskie, średnie, wysokie) i omówić okoliczności, które sprawią
wystąpienie określonej sytuacji.
UWAGA!
Ze względu na niepewność, która zawsze występuje w projektach inwestycyjnych, naleŜy
przygotować analizę wraŜliwości i ryzyka dla wszystkich projektów (bez względu na
ich wielkość).
Ad. 1) Przeprowadzając analizę wraŜliwości naleŜy:
1. zidentyfikować
wszystkie zmienne słuŜące do kalkulacji wyników i nakładów w analizie
zi
finansowej i ekonomicznej i zebrać je w jednorodne kategorie,
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
2. zidentyfikować zmienne w pełni zaleŜne, które mogą zniekształcić wyniki analizy i być
przyczyną wielokrotnego uwzględnienia tych samych czynników;
3. dokonać analizy oddziaływania poszczególnych czynników, co pozwoli wybrać te, które
wykazują niewielką lub marginalną elastyczność. Późniejszą analizę moŜna ograniczyć do
najbardziej znaczących zmiennych;
4. do ostatecznej analizy wraŜliwości naleŜy przyjąć maksymalnie pięć do siedmiu
zmiennych. Jako kryterium dodatkowe naleŜy przyjąć załoŜenie, Ŝe w pierwszej kolejności
uwzględnione zostaną czynniki wpływające na zmianę w poziomie nakładów
inwestycyjnych i w dalszej kolejności kosztów operacyjnych projektu.
UWAGA!
Szczegółowej analizie naleŜy poddać zmienne krytyczne wpływające na poziom
nakładów inwestycyjnych projektu, np. wzrost cen stali
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
W sytuacji, gdy dla projektu trudna będzie do przeprowadzenia identyfikacja zmiennych
krytycznych, wówczas naleŜy analizę wraŜliwości i ryzyka przeprowadzić dla następujących
zmiennych:
• nakładów inwestycyjnych,
• kosztów mediów, materiałów i surowców,
• kosztów zatrudnienia,
• przychodów operacyjnych,
• innych istotnych w zaleŜności od typu projektu i sektora, w którym będzie realizowany.
Analizę wraŜliwości przeprowadzić naleŜy przy uwzględnieniu następujących załoŜeń:
• zmianie poddawana być powinna jedna ze zmiennych, przy załoŜeniu niezmienności
pozostałych załoŜeń i parametrów,
• zakłada się zmianę czynnika w całym horyzoncie czasowym analizy.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
Prezentacje wyników analizy wraŜliwości warto wykonać w formie tabelarycznej, graficznej
(wykres) oraz opisowej w odniesieniu do:
•
•
analizy trwałości finansowej – która powinna wykazać, Ŝe określone czynniki ryzyka nie
spowodują utraty płynności finansowej, analizę tę naleŜy przeprowadzić dla scenariusza
pesymistycznego i porównać go do wariantu wyjściowego-scenariusz podstawowy, dobór
parametrów i poziom ich zmian zaleŜy indywidualnie od typu i charakteru projektu,
zmiany wartości tych czynników powinny wynikać ze znajomości sektora i lokalnych
warunków rynkowych,
efektywności projektu – mierzonej wskaźnikami NPV i IRR (finansowej i
ekonomicznej). NaleŜy wykazać, jak wyliczone wartości wskaźników (IRR i NPV)
zmieniają się wraz ze wzrostem (spadkiem) parametrów słuŜących do ustalania kosztów i
korzyści projektu.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
Tabela. Analiza wraŜliwości trwałości finansowej
Zmienna krytyczna
np.
10%
wzrost
inwestycyjnych:
a)1-wszy rok realizacji
b)2-gi rok realizacji
c)…
20%
wydłuŜenie
okresu
projektu:
a)1-wszy rok realizacji
b)2-gi rok realizacji
c)…
Scenariusz podstawowy
Scenariusz pesymistyczny
nakładów
realizacji
15%
wzrost
największego
eksploatacyjnego
a)1-wszy rok eksploatacji
b)2-gi rok eksploatacji
c)3-ci rok eksploatacji
d)4-ty rok eksploatacji
e)5-ty rok eksploatacji
kosztu
Zmiana innych istotnych czynników
(Wypełniając tabele naleŜy podać dla określonej zmiany parametrów krytycznych wartość skumulowanych przepływów
pienięŜnych (dla obu scenariuszy) dla kolejnych lat realizacji i 5-ciu lat eksploatacji projektu)
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
Tabela. Wpływ zmiennych krytycznych na wskaźniki efektywności projektu (NPV)
Zmienna
krytyczna
FNPV/C
[-20%]
Np.
nakłady
inwestycyjne
wielkość
popytu
Inne istotne
czynniki…
[+20%]
FNPV/K
[-20%]
[+20%]
ENPV
[-20%]
[+20%]
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
Tabela. Wpływ zmiennych krytycznych na wskaźniki efektywności projektu (IRR)
Zmienna
krytyczna
FRR/C
[-20%]
[+20%]
FRR/K
[-20%]
[+20%]
EIRR
[-20%]
[+20%]
Np.
nakłady
inwestycyjne
wielkość
popytu
Inne istotne
czynniki…
UWAGA!
W przypadku projektów, do których stosowana jest uproszczona analiza finansowa naleŜy przeprowadzić analizę wraŜliwości jedynie w
zakresie weryfikacji trwałości finansowej.
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
13. ANALIZA WRAśLIWOŚCI I RYZYKA c.d.
Analiza ryzyka powinna mieć charakter jakościowy, gdzie ocenia się prawdopodobieństwo
faktycznego wystąpienia danego ryzyka (niskie, średnie, wysokie) w odniesieniu do analizy trwałości
finansowej projektu.
NaleŜy w tym miejscu równieŜ omówić okoliczności, które sprawią wystąpienie określonej sytuacji,
dla zmiennych ustalonych na etapie analizy wraŜliwości.
Zaleca się wykorzystanie do tego celu poniŜszej tabeli.
Jakościowa analiza ryzyka trwałości finansowej
Ryzyko/Zmiana parametru
np.
10% wzrost nakładów inwestycyjnych
20% wydłuŜenie
projektu
okresu
15% wzrost największego
eksploatacyjnego
realizacji
kosztu
Zmiana innych istotnych czynników….
Prawdopodobieństwo
Niskie
Średnie
Wysokie
Komentarz
Omówienie poszczególnych
elementów studium wykonalności
14. WPŁYW NA POLITYKI HORYZONTALNE
Beneficjent winien dowieść iŜ realizowana przez niego inwestycja, będzie zgodna z politykami
horyzontalnymi.
W punkcie tym naleŜy wykazać, co najmniej neutralny wpływ projektu w zakresie:
• równości szans kobiet i męŜczyzn, równości osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych,
równości obszarów miejskich i wiejskich
• zrównowaŜonego rozwoju
Neutralny wpływ oznacza, Ŝe projekt spełnia wyznaczone w danym zakresie minimum (np.
limit zanieczyszczeń) lub teŜ, Ŝe brak jest bezpośredniego, logicznego powiązania pomiędzy
realizowanym projektem a daną polityką.
Wszelkie zaś działania podejmowane przez Beneficjenta wykraczające poza niezbędne
minimum, będą traktowane jako pozytywny wpływ (np. stosowanie technologii szczególnie
przyjaznych środowisku).
Dziękuję
za uwagę!