„PZL-DĘBICA” S.A. - Technika chłodnicza i klimatyzacyjna
Transkrypt
„PZL-DĘBICA” S.A. - Technika chłodnicza i klimatyzacyjna
artykuły sponsorowane Nowe rozwiązania w urządzeniach do klimatyzacji górniczej produkcji WUCh „PZL-Dębica” S.A. mgr inż. Bogdan MAZUR WUCh „PZL-Dębica” S.A. 1 WSTĘP WUCH „PZL-Dębica” S.A., to dobrze znana polska firma chłodnicza z ponad 80-letnim doświadczeniem w tym 55 lat w chłodnictwie przemysłowym, zajmująca się produkcją sprężarek zarówno tłokowych jak i śrubowych, agregatów chłodniczych, montażem instalacji chłodniczych oraz agregatów do gazu typu ASR, które przeznaczone są do sprężania gazów takich jak: propan, butan, gaz ziemny i inne węglowodory. W sprężarkach produkowanych w WUCH „PZL-Dębica” S.A. w ostatnich latach wprowadzono wiele istotnych z punktu widzenia trwałości i funkcjonalności zmian, np. omawianą niedawno sprężarkę SR163 z automatyczną regulacją sprężu. Nie były to zmiany widowiskowe, a ich wprowadzanie było ostrożne tak, aby na rynek trafiły sprężarki dobrze przebadane i sprawdzone w trakcie badań eksploatacyjnych. Stąd też dopiero teraz ruszają prace nad kolejnymi sprężarkami w typoszeregu. Rozwój sprężarek umotywowany jest zapotrzebowaniem w przemyśle chłodniczym i klimatyzacyjnym, a w szczególności do klimatyzacji kopalń. Niezaprzeczalnym faktem jest to, że głębokość pokładów złóż i eksploatacja kopalń surowców naturalnych wpływa znacząco na pogarszanie się warunków pracy dla pracowników podziemnych kopalń. Występująca tam wysoka temperatura pierwotna skał przy dużej wilgotności obniża znacznie komfort pracy, co powoduje niską wydajność wydobywania zasobów. W przypadku klimatyzacji kopalń nie mamy do czynienia z luksusem, czy nawet komfortem pracy – chodzi tutaj o możliwość pracy. W wielu przypadkach bez klimatyzacji praca człowieka jest niemożliwa, lub możliwa w bardzo ograniczonym wymiarze, a zagrożenie wybuchem metanu wymuszają specjalną budowę, inne niż na lądzie są również parametry pracy. Historia produkcji agregatów w WUCH „PZL-Dębica” Tabela 1 Dane techniczne GMC 630 GMC 1000 GMC 2000 pośredni pośredni pośredni Qo= 632 kW R 134a +5÷+40°C 3600/1500/2600 4000/1500/2600 Qo= 1108 kW R 134a +5÷+40°C 15403/1390/2960 Qo= 2000 kW R 134a +5÷+40°C 17490/1765/2810 tłokowa śrubowa śrubowa Śrubowa Pn= 110 kW n= 1450 obr/min Un=500/1000 V Pn= 200 kW n= 2950 obr/min Un=500/1000 V Un=6000 V Pn= 355 kW n= 2950 obr/min Un=6000 V Pn= 630 kW n= 2950 obr/min Un=6000 V Qk= 487 kW 28 m3/h - obieg otwarty 41 m3/h - obieg zamknięty +20÷+26°C +35÷+42°C Qo= 832 kW 72 m3/h Qk= 1450 kW 125 m3/h Qk= 2900 kW 250 m3/h +28°C +38°C +28°C +38°C +28°C +38°C Wydajność chłodnicza Przepływ wody Temp. wody wlot Temp. wody wylot Przepływ powietrza Temperatura powietrza wlotowego Qk= 359 kW Qo= 632 kW 42 m3/h +16°C +3°C - Qk= 1108 kW 69 m3/h +16°C +3°C - Qk= 2000 kW 127 m3/h +16°C +3°C - Temperatura powietrza wylotowego +12oC - - - Typ działania Wydajność chłodnicza Czynnik chłodniczy Warunki pracy (otoczenia) Wymiary d/s/w GMC 350/TA Bezpośredni /pośredni Qo= 395 kW R407C +5÷+40°C 3400/900/1300 Sprężarka Typ Silnik napęd. Moc Obroty Napięcie zasilania Skraplacz Wydajność chłodnicza Przepływ wody Temp. wody wlot Temp. wody wylot Parownik 8,3 m3/s +31°C technika chłodnicza i klimatyzacyjna 5/2016 199 artykuły sponsorowane 2 S.A. do klimatyzacji kopalń sięga lat 70-tych, kiedy głównym produktem były jednostki chłodnicze bezpośredniego działania montowane w pobliżu wyrobiska. Wytwarzaniem tych urządzeń zakład zajmował się z przerwami od roku 1978. W okresie przemian politycznych ich sprzedaż zanikła aż do momentu podjętej współpracy z firmą z branży górniczej, oraz znacznej intensyfikacji prac rozwojowych na przełomie 2005/2006 roku. Wtedy powstała koncepcja nowego typoszeregu agregatów do klimatyzacji kopalń. Są to nowoczesne, proekologiczne i energooszczędne urządzenia przewidziane do pracy w warunkach kopalnianych w strefie zagrożenia wybuchem. Są to zarówno urządzenia o małej wydajności tj. 350-360 kW z bezpośrednim odparowaniem czynnika w chłodnicy zabudowywane w pobliżu przodka, jak i urządzenia duże o wydajności 1000 - 2000 kW o działaniu pośrednim do zabudowy w specjalnej komorze w pobliżu szybu wentylacyjnego. Dla przypomnienia przedstawiamy opracowany w 2005 roku dla potrzeb klimatyzacji kopalń przedstawiony w tabeli 1. Uwzględniając rozwój nowoczesnych technologii, konstrukcji oraz zapotrzebowanie i wymagania klientów, po upływie kilku lat wprowadzono nowe rozwiązania. W tabeli 2 zestawiono dane techniczne zbudowanych ostatnio agregatów. W niniejszej publikacji ograniczono się do omówienia agregatów bezpośredniego działania (RC360B), tzn. urządzenia do bezpośredniego ochładzania powietrza kopalnianego przepływającego przez te urządzenia i pośredniego do chłodzenia wody lodowej (GMC1800, GMC-E 1000 i RC360P). BUDOWA I DZIAŁANIE GÓRNICZEJ MASZYNY CHŁODNICZEJ GMC 1800 DO KLIMATYZACJI GRUPOWEJ Urządzenie GMC 1800, to najnowsza wyprodukowana maszyna dla potrzeb klimatyzacji grupowej. Ze względu na wymaganą dużą wydajność chłodniczą, parametry pracy i panujące w kopalniach warunki, zbudowana została ona na bazie dławnicowej sprężarki śrubowej. Na wstępie należy wyjaśnić dlaczego sprężarka „otwarta” dławnicowa i dlaczego z łożyskami ślizgowymi do przenoszenia sił poprzecznych: - dławnicowa bowiem musi istnieć możliwość łatwej i szybkiej wymiany uszkodzonego silnika; - dławnicowa, ponieważ istnieje konieczność doboru silnika pod istniejące zasilanie w kopalni (1000 V, 3000 V, 6000 V); - z łożyskami ślizgowymi, ponieważ musi być odporna na trudne warunki tj. przekroczenia parametrów pracy, podlewanie ciekłym czynnikiem, również uderzenia podczas transportu, czy tąpnięcia podczas pracy (łożyska toczne są wrażliwe na wszelkiego rodzaju uderzenia czy znaczne przeciążenia). Wyjaśnienia wymaga również fakt, że aktualnie stosowane nowoczesne uszczelnienia dławnicowe renomowanych firm zapewniają niezbędną szczelność w całym okresie eksploatacji. Główne podzespoły funkcjonalne Górniczej Maszyny Chłodniczej GMC 1800, to sprężarka śrubowa SR 255, silnik Tabela 2 Dane techniczne RC360B RC360P GMC E-1000 GMC 1800 Typ działania Bezpośredni Pośredni Pośredni Pośredni Wydajność chłodnicza Qo= 360 kW Qo= 300 kW Qo= 1000 kW Qo= 1800 kW Czynnik chłodniczy R134a R134a R 407C R 404A Warunki pracy (otoczenia) +5÷+40°C +5÷+40°C +5÷+40°C +5÷+40°C Wymiary d/s/w 3600/960/1295 3600/960/1295 4450/1285/2070 10915/1980/2655 śrubowa śrubowa śrubowa-semihermetyczna śrubowa Moc Pn= 110 kW Pn= 110 kW Pn= 400 kW Pn= 710 kW Obroty n= 2950 obr/min n= 2950 obr/min n= 2950 obr/min n= 2950 obr/min Napięcie zasilania Un=500/1000 V Un=6000 V Un=500/1000 V Un=6000 V Un=500/1000 V Un=500/1000 V Un=6000 V Wydajność chłodnicza Qk= 460 kW Qk= 450 kW Qo= 1500 kW Qo= 2700 kW Przepływ wody 36 m /h 36 m /h 135 m /h 150 m3/h Temp. wody wlot +34°C +34°C +34°C +28°C Temp. wody wylot +44°C +44°C +44°C +38°C Qk= 360 kW Qk= 300 kW Qo= 1050 kW Qo= 1800 kW Przepływ wody 20 m /h 70 m /h 75 m3/h Temp. wody wlot +16,5°C +18°C +18°C Temp. wody wylot +3°C +6°C +3°C Sprężarka Typ Silnik napęd. Skraplacz 3 3 3 Parownik Wydajność chłodnicza 3 3 Przepływ powietrza 11,2 m3/s - - - Temperatura powietrza wlotowego +32°C - - - Temperatura powietrza wylotowego +19°C - - - 200 5/2016 technika chłodnicza i klimatyzacyjna artykuły sponsorowane Rys. 1 Schemat instalacji agregatu typu GMC1800 elektryczny, odolejacz, skraplacz, parownik, zawór rozprężny, wodna chłodnica oleju. Podkreślić należy fakt, że zarówno sprężarka, wszystkie aparaty, oraz silnik są produktem krajowym, a dotychczasowe doświadczenia eksploatacyjne potwierdzają prawidłowość przyjętych założeń, obliczeń, oraz wysoką jakość wykonania. Górnicza Maszyna Chłodnicza GMC 1800 przeznaczona jest do pracy z czynnikiem R404A, co wynika z jego korzystnych właściwości w zestawieniu z wymaganymi parametrami pracy. Czynnik R404A został zastosowany z następujących powodów: - wymagana niska temperatura wody na wylocie z parownika (3°C) przy niestabilnym jej przepływie i dużej wydajności sprężarki (1800 kW), czyli dużej bezwładności; - trudne warunki pracy – wysoka temperatura skraplania i częste przekraczanie nominalnej wartości, co wynika z zabudowy wyparnych chłodnic wody w powietrzu zużytym wyrzucanym z kopalni (duża wilgotność, wysoka temperatura i duża ilość zanieczyszczeń); - przy zastosowaniu czynnika R404A, który jest mieszaniną zeotropową grupy HFC powszechnie stosowaną w niskoi średniotemperaturowych zastosowaniach chłodniczych. Górnicza Maszyna Chłodnicza typu GMC 1800 jest zbudowana technika chłodnicza i klimatyzacyjna 5/2016 z kilku zespołów transportowych zmontowanych na dwóch ramach nośnych połączonych ze sobą przy pomocy specjalnych uchwytów. Ramy ustawione są na podłożu na wibroizolatorach tłumiących ewentualne drgania, oraz umożliwiających dokładne wypoziomowanie ram i całej maszyny GMC 1800. Nie ma konieczności kotwienia do podłoża. Rama I jest sztywną kratownicową konstrukcją nośną zespołu sprężarkowego. Na tej ramie zabudowana jest sprężarka SR255 z silnikiem, elementami układu olejowego wraz z pompą oleju i chłodnicą oleju. Rama II jest prostą płaską konstrukcją usztywnianą zabudowanym na niej odolejaczem, skraplaczem płaszczowo-rurowym i parownikiem płaszczowo-rurowym. Głównymi zespołami maszyny GMC 1800 są: Sprężarka śrubowa Sprężarka zainstalowana w agregacie GMC 1800, to jednostopniowa dławnicowa sprężarka śrubowa typu SR 255 produkcji WUCH „PZL-Dębica” S.A. z wirnikami o specjalnym zarysie asymetrycznym, stosunkiem objętości wbudowanej Vi=2,6, suwakowym hydraulicznie poruszanym układem regulacji wydajności i odciążenia przy rozruchu, dławnicą obrotową (typu odciążonego) wraz ze ślizgowymi łożyskami promieniowymi i kulkowymi łożyskami skośnymi. 201 artykuły sponsorowane Parownik PG 1800 jest poziomym, dwustopniowym aparatem płaszczowo-rurowym zbudowanym na bazie rur miedzianych i płaszcza stalowego. Składa się z dwóch zbiorników: parownika wstępnego i parownika głównego. Woda przepływa w przestrzeni zewnątrz rurowej, a czynnik R404A w przestrzeni wewnątrz-rurowej. Dla intensyfikacji wymiany ciepła od strony czynnika wprowadzono specjalne rozdzielacze i elementy zawirowujące wewnątrz parownika. Dzięki tym rozwiązaniom uzyskano schłodzenie wody o 15 K tj. z temperatury 18°C do 3°C, oraz możliwość utrzymania temperatury 3°C, przy temperaturze odparowania 0,5°C, niestabilnym przepływie wody i zmiennej temperaturze skraplania. Zmniejszając gabaryty całego agregatu zmuszeni byliśmy „zawinąć” parowniki tj. umiejscowić obydwie części równolegle obok siebie. Rys. 2 Agregat typu GMC1800 w kopalni Skraplacz SG 2700 Skraplacz SG 2700 jest wymiennikiem płaszczowo-rurowym zbudowanym na bazie żebrowanych rur miedzianych i płaszcza stalowego. Woda chłodząca przepływa wewnątrz rurek, jej przepływ jest czteroprzepływowy. Czynnik chłodniczy jest skraplany w przestrzeni na zewnątrz rurek. Para doprowadzana jest czterema króćcami od góry do przestrzeni rozdzielającej równomiernie na całej długości rurek. Skraplacz został zaprojektowany dla temperatury skraplania 42°C przy temperaturze wody na wlocie 28°C i jej temperaturze na wylocie 38°C. Rys. 3 Skraplacz typu SG2700 Sprzęgło elastyczne metalowe W skład sprzęgła wchodzą sprężyste wieszaki płytkowe i tuleja dystansowa umożliwiającą demontaż sprzęgła i dławnicy obrotowej sprężarki bez potrzeby odsuwania silnika lub sprężarki. Sprzęgło jest wyważone dynamicznie, nie posiada ono elementów gumowych, ani z tworzyw sztucznych, co pozwala na jego zastosowanie w strefie zagrożenia wybuchem bez dodatkowych badań. Silnik elektryczny: Silnik asynchroniczny o mocy 710 kW, 2950 rpm, napięcie zasilania 3 x 1 kV, 50 Hz. Dwustopniowy odolejacz poziomy OHS 255G Odolejacz OHS 255G składa się z dwóch przestrzeni: wstępnej i końcowej. W części wstępnej znajdują się wkłady do wstępnego odolejania. Dolna, wstępna część odolejacza pełni rolę zbiornika oleju. Z tej części olej jest zabierany przez pompę oleju do układu olejowego. W części końcowej znajdują się demistery dokładnego odolejenia. Parownik (parowacz) PG 1800 202 Chłodnica oleju GWCO 120 Chłodnica oleju GWCO 120 jest wymiennikiem płaszczowo -rurowym zbudowanym na bazie rur miedzianych i płaszcza stalowego. Woda przepływa wewnątrz rurek, a olej jest schładzany w przestrzeni zewnątrz-rurowej. Wodna chłodnica oleju GWCO 120 została zaprojektowana dla temperatury oleju na wlocie do chłodnicy 80°C i wylocie 54 do 60°C przy temperaturze wody na wlocie 28°C i jej temperaturze na wylocie 38°C. Pompa oleju Śrubowa pompa oleju służy do utrzymania odpowiedniego ciśnienia oleju, zapewniając możliwość chłodzenia i smarowania sprężarki oraz regulację jej wydajności. Ciśnienie oleju w zakresie 2,5 do 3,5 bar utrzymywane jest za pomocą zaworu upustowego. Górnicza Maszyna chłodnicza GMC 1800 wyposażona jest w odpowiednie czujniki przeznaczone do pomiaru: ciśnienia parowania, ciśnienia skraplania, ciśnienia oleju przed filtrem, ciśnienia oleju przed sprężarką, temperatury tłoczenia, temperatury ssania, temperatury oleju w odolejaczu, temperatury oleju za chłodnicą oleju, temperatury wody chłodzonej – wej5/2016 technika chłodnicza i klimatyzacyjna artykuły sponsorowane ście, temperatury wody chłodzonej – wyjście, temperatury wody chłodzonej – łącznik pomiędzy parownikami, temperatury wody chłodzącej skraplacz – wejście, temperatury wody chłodzącej skraplacz – wyjście, temperatury wody na wlocie do chłodnicy oleju, temperatury wody na wylocie z chłodnicy oleju, przepływu wody chłodzonej, przepływu wody chłodzącej skraplacz. Górnicza Maszyna Chłodnicza GMC 1800 została wyposażona w niezbędne urządzenia zabezpieczające i umożliwiające kontrolę jej pracy. Zabezpieczenia ograniczają możliwość wzrostu wartości ciśnień i temperatur ponad wartości dopuszczalne, przekroczenia dopuszczalnych różnic ciśnień wpływających na bezpieczeństwo pracy sprężarki, pompy i filtrów. 3 BUDOWA I DZIAŁANIE GÓRNICZEJ MASZYNY CHŁODNICZEJ GMC-E 1000 DO KLIMATYZACJI GRUPOWEJ Górnicza Maszyna Chłodnicza typu GMC-E 1000 przeznaczona jest do stosowania w instalacjach klimatyzacyjnych w zakładach górniczych. Może ona być instalowana w pomieszczeniach niezagrożonych wybuchem metanu i pyłu węglowego. Maszynę GMC-E 1000 opracowano specjalnie dla potrzeb klimatyzacji lokalnej, przede wszystkim w górnictwie węgla kamiennego, rud metali, soli oraz przy drążeniu tuneli. Jej zadaniem jest schładzanie powietrza w wyrobiskach górniczych za pomocą medium pośredniego, którym jest woda. Agregat chłodniczy schładza wodę do temperatury około 4oC, która następnie jest transportowana za pomocą rurociągów do chłodnic powietrza. Tam odbiera ciepło od powietrza i ponownie jest zawracana do agregatu. Maszyna może być eksploatowana w zakładach górniczych jako urządzenie stacjonarne lub niestacjonarne. Dla tej maszyny opisano tylko ogólnikową budowę poszczególnych bloków. Górnicza maszyna chłodnicza GMC-E 1000 posiada budowę blokową. Podstawowym jej elementem jest blok agregatu BA-E. W zależności od opcji zamówienia, blok agregatu uzupełniany jest o blok przyłączy wodnych BPW-E oraz blok zasilania BZ-E. Blok agregatu BA-E składa się z agregatu chłodniczego GMC-E 1000 i urządzenia sterującego SMC-2. Zadaniem tego bloku jest schładzanie wody krążącej w obiegu chłodnic powietrza - agregat oraz sterowanie i monitoring urządzeń głównych i pomocniczych wchodzących w skład instalacji klimatyzacyjnej. Blok BA-E może stanowić samodzielne urządzenie pracujące w różnych konfiguracjach z istniejącymi lub projektowanymi układami klimatyzacyjnymi. Zadaniem bloku przyłączy wodnych BPW-E jest odfiltrowanie, przepompowanie i rozdział wody na poszczególne aparaty zarówno w obiegu skraplacza jak i parownika. W skład tego bloku wchodzą: pompa obiegowa wody lodowej (pompy), filtry wody oraz armatura odcinająca. Blok zasilania BZ-E realizuje funkcje zasilania, sterowania oraz zabezpieczeń napędów silnikowych, automatyki i telemetrii wszystkich urządzeń i aparatów wchodzących w skład bloków agregatu i przyłączy wodnych. Górnicza maszyna chłodnicza GMC-E 1000 zestawiona z w/w. bloków stanowi kompletne, autonomiczne urządzenie klimatyzacyjne, do którego należy doprowadzić jedynie: - kablowe przyłącze elektroenergetyczne, - rurociągi wody lodowej, - rurociągi wody chłodzącej. Do budowy agregatu użyto sprężarki typu SRC-S-985, która wyposażona jest w odolejacz, silnik elektryczny, filtr oleju i układ regulacji wydajności. Wszystkie elementy umieszczone są w jednej zwartej obudowie. Rys. 4. Schemat instalacji agregatu typu GMC-E 1000 technika chłodnicza i klimatyzacyjna 5/2016 203 artykuły sponsorowane tomatyki zabezpieczającej i sterującej, tak jak w agregacie typu RC360P, z tą różnicą że parownikiem jest chłodnica powietrza. Całość umieszczona jest w kompaktowej zabudowie. Proces wytwarzania „zimna” w tym urządzeniu realizowany jest w obiegu zamkniętym z bezpośrednim odparowaniem czynnika chłodniczego w chłodnicy powietrza 6 PRÓBY DZIAŁANIA URZĄDZENIA W SYMULOWANYCH WARUNKACH TERMICZNYCH Badania stoiskowe przeprowadzono dla agregatu typu GMC 1800. Rys. 5 Widok agregatu sprężarkowego typu GMC-E 1000 BUDOWA I DZIAŁANIE GÓRNICZEJ MASZYNY CHŁODNICZEJ RC360P DO KLIMATYZACJI GRUPOWEJ 4 Agregat RC360P jest przystosowany do pracy z czynnikiem R134a. Wyposażony jest on w odpowiedni zestaw aparatów, automatyki zabezpieczającej i sterującej, umożliwiającej rozruch i prawidłową pracę urządzenia. Podstawowe elementy składowe agregatu są podobnej budowy jak w urządzeniu GMC1800, a są to: • sprężarka śrubowa SR163, • silnik elektryczny, • dwustopniowy odolejacz poziomy OHS 163G, • parownik PG 300, • skraplacz SG 450, • chłodnica oleju WCHO 30G, • pompa oleju, • automatyka chłodnicza, • system sterowania. Całość umieszczona jest w kompaktowej zabudowie. Proces wytwarzania „zimna” w tym urządzeniu realizowany jest w obiegu zamkniętym z pośrednim odparowaniem czynnika chłodniczego w parowniku płaszczowo-rurowym. 5 BUDOWA I DZIAŁANIE GÓRNICZEJ MASZYNY CHŁODNICZEJ RC360B DO KLIMATYZACJI BEZPOŚREDNIEJ Agregat RC360B jest przystosowany do pracy z czynnikiem R134a. Wyposażony jest on w odpowiedni zestaw aparatów, au- Przebieg prób: • zamontowano Górniczą Maszynę Chłodniczą GMC 1800 na stoisku badawczym na wibroizolatorach oraz dokładnie wypoziomowano, • sprawdzono kompletność i poprawność montażu urządzenia, • sprawdzono poprawność wykonania połączeń elektrycznych i sterowania, • sprawdzono wyosiowanie silnika ze sprężarką, • przeprowadzono montażową próbę szczelności instalacji czynnika chłodniczego, • sprawdzono podłączenie Górniczej Maszyny Chłodniczej GMC 1800 do stoiska, • odpowietrzono Górniczą Maszynę Chłodniczą GMC 1800, • napełniono Górniczą Maszynę Chłodniczą GMC 1800 olejem zgodnie z DTR, • napełniono Górniczą Maszynę Chłodniczą GMC 1800 czynnikiem chłodniczym R404A, • dokonano pierwszego uruchomienia na czynniku chłodniczym zgodnie ze wskazaniami DTR, • przeprowadzono wielokrotny (4 - 6) rozruch Górniczej Maszyny Chłodniczej GMC 1800, • sprawdzono poprawność działania sytemu sterowania i elementów regulacyjnych. • sprawdzono poprawność działania urządzenia przy kontrolowanych parametrach pracy (min. poprawność pracy sprężarki, parownika i skraplacza), • dokonano pomiarów przy znamionowych parametrach pracy. Znacznym ułatwieniem badań i rejestracji parametrów było zastosowanie zdalnego monitoringu i rejestracji (komunikacja przez modem). Parametry pracy były rejestrowane dwoma metodami tj. tradycyjny pomiar przyrządami analogowymi i zapis w arkuszach pomiarowych co 15 min, oraz zdalnie, automatycznie na kompu- Rys. 6 Schemat instalacji agregatu sprężarkowego typu RC360P 204 5/2016 technika chłodnicza i klimatyzacyjna artykuły sponsorowane Rys. 7 Schemat instalacji agregatu sprężarkowego typu RC360B terze biurowym co 5 s dla umożliwienia odtworzenia przebiegu ewentualnych stanów awaryjnych. Przyrządy pomiarowe zastosowane podczas prób: a) wchodzące w skład systemu sterowania urządzenia: Przetworniki ciśnienia: • Aplisens PC-28, zakres 0÷30 bar; • Aplisens PC-28, zakres -l÷8 bar; Czujniki temperatury: • Limatherm APTOPGN-II-70-9-M20xl,5-B-2 zakres -50÷150°C, • Limatherm APTOPGN-1 l-80-9-M20xl,5-B-2 zakres 0÷100°C, • sterownik z wyświetlaczem; b) przyrządy stoiskowe: • przepływomierz Jansen MIG23/SLF-65-I, NF 7091721 zakres od 0÷2000 1/min; • licznik zużycia wody (wodomierz skrzydełkowy); • manowakuometry seria 113.53.100-R/-1…24bar/ M20x1,5 kl. 1,6; • manometry seria 311.10 f160 zakres 0-600 kPa, kl. 0,6; • termometry laboratoryjne zakres 0÷50 °C i 0÷100°C TRLc/R/0+50/5D/0350/001 i 0-100oC TRLc/R/0+100/5D/ 0350/001; • komputer PC do zdalnej rejestracji danych, • czujnik zegarowy MDA10 (∆±0,005mm) – do osiowania sprężarki i silnika; • przyrząd do pomiaru hałasu Brűel & Kjǽr typ 1613; • przyrząd do pomiaru drgań REUTLINGER typ 703.00.020; • amperomierze IME typ RQ96/72/96M kl. 1,5 (pomiar na każdej fazie); • woltomierze IME typ RQ96/72/96M kl. 1,5 (pomiar na każdej fazie). Ocena prób prototypu Dane zaczerpnięte z protokołu przeprowadzonych prób pozwalają na następującą ocenę: • stwierdzono, że Górnicza Maszyna Chłodnicza GMC 1800 została wykonana i zmontowana zgodnie z dokumentacją konstrukcyjną; technika chłodnicza i klimatyzacyjna 5/2016 • montażowa próba szczelności przestrzeni czynnika chłodniczego dała wynik pozytywny; • rozruch Górniczej Maszynę Chłodniczej GMC 1800 przebiegał bez zakłóceń; • system sterowania działał poprawnie zarówno w zakresie sterowania jak i zabezpieczeń; • w czasie pracy nie wystąpiły usterki i wady mające wpływ na poprawną pracę Górniczej Maszyny Chłodniczej GMC 1800; • Górnicza Maszyna Chłodnicza GMC 1800 uzyskała parametry zgodne z założeniami. Program prób w zakresie badania parametrów pracy został wykonany w całości. Parametry pracy Górniczej Maszyny Chłodniczej GMC 1800 notowane były co 15-30 min. w kartach pomiarowych, oraz dodatkowo na dysku komputera. Praca Górniczej Maszyny Chłodniczej była stabilna i płynna w całym zakresie badanych parametrów. Odnosi się to zarówno do sprężarki jak również do aparatów i całego agregatu. Uzyskane wyniki potwierdziły przyjęte założenia i wykonane obliczenia, oraz pozwoliły na prowadzenie dalszych prac nad typoszeregiem. 7 EKSPLOATACJA AGREGATÓW WODY LODOWEJ DO KLIMATYZACJI GRUPOWEJ Nadzorowanie nad budową prototypów i prace badawcze pracujących maszyn nie kończą się w momencie zakończenia prób stoiskowych, a jedynie zmienia się miejsce pracy prototypu. Następuje przeprowadzenie prób eksploatacyjnych i to jest jeden z najważniejszych etapów badań. Pozytywny wynik prób stoiskowych jedynie potwierdza słuszność koncepcji, funkcjonowanie urządzenia i osiąganie założonych parametrów. Próby eksploatacyjne, to zderzenie z rzeczywistością, z normalnymi warunkami eksploatacji i docelową obsługą często bez przeszkolenia chłodniczego, po krótkim instruktażu na miejscu pracy (podczas prób stoiskowych urządzenia są obsługiwane przez przeszkolonych i doświadczonych serwisantów). Eksploatacja Górniczych Maszyn Chłodniczych GMC jest zbliżona do eksploatacji agregatów sprężarkowych śrubowych, parametry pracy regulowane są przy pomocy sterownika i oprzyrządowania pomiarowego, wymiana materiałów eksploatacyjnych takich jak olej filtry itp. są bez zmian. Jednak bardzo dużym ułatwieniem w urządzeniach przeznaczonych do klimatyzacji grupowej jest 205 artykuły sponsorowane Przykładowe wyniki pomiarów: Wielkość mierzona, lub wyliczana Pomiar Temperatura odparowania Temperatura skraplania Położenie suwaka Wydajność chłodnicza Temperatura tłoczenia Temperatura oleju w odolejaczu Ciśnienie odparowania Ciśnienie skraplania Temperatura wody na wlocie do parownika I Temperatura wody na rurociągu łączącym parowniki Temperatura wody na wylocie z parownika II Przepływ wody przez parownik Oznacz. Jedn. Parametry Pomiar 1 0,2 46,4 72 1533,0 70,7 70,5 5,0 20 12,9 Parametry Pomiar 2 -0,2 45,4 72 1499,0 67,1 66,6 5,0 19,6 11,2 Parametry Pomiar 3 0,3 43,1 58 1464,0 67,1 67,1 5,0 18,6 11,7 To Tk H Qo Ttł T1 po pk Tw5 Tw7 Tw6 Vp [oC] [oC] [%] [kW] [oC] [oC] [bar] [bar] [oC] [oC] [oC] [m3/h] 4,0 148 2,5 149 3,2 149 Wielkość mierzona, lub wyliczana Pomiar Temperatura odparowania Temperatura skraplania Położenie suwaka Temperatura tłoczenia Temperatura oleju w odolejaczu Ciśnienie odparowania Ciśnienie skraplania Temperatura wody na wlocie do parownika I Temperatura wody na rurociągu łączącym parowniki Temperatura wody na wylocie z parownika II Przepływ wody przez parownik Oznacz. Jedn. Parametry Pomiar 4 Parametry Pomiar 5 Parametry Pomiar 6 To Tk H Ttł T1 po pk Tw5 Tw7 Tw6 Vp [oC] [oC] [%] [oC] [oC] [bar] [bar] [oC] [oC] [oC] [m3/h] 0 45,4 75 69 68,5 5,0 19,6 13,8 0 44,7 75 68,3 66,9 5,0 19,1 13,1 0 19,7 73 68,3 67,8 5,0 19,7 13,6 4,5 130 4,0 129 4,3 130 Wielkość mierzona, lub wyliczana Oznacz. Jedn. Parametry Parametry Parametry Pomiar 7 Pomiar 8 Pomiar 9 Pomiar Temperatura odparowania To [oC] 0 0 -0,2 47 Temperatura skraplania Tk [ C] 44,8 44,7 Położenie suwaka H [%] 48 51 51 Temperatura tłoczenia Ttł [oC] 70 70 72,1 Temperatura oleju w odolejaczu T1 [oC] 70 69,7 71,6 Ciśnienie odparowania po [bar] 5,0 5 4,9 Ciśnienie skraplania pk [bar] 19,2 19,3 20,3 Temperatura wody na wlocie do parownika I Tw5 [oC] 11,7 11,9 11,2 Temperatura wody na rurociągu łączącym parowniki Tw7 [oC] Temperatura wody na wylocie z parownika II Tw6 [oC] 3,5 3,2 3 Przepływ wody przez parownik Vp [m3/h] 129 130 130 Oznacz. Jedn. Wielkość mierzona, lub wyliczana o Pomiar Parametry Parametry Parametry Pomiar 10 Pomiar 11 Pomiar 12 Temperatura odparowania To [oC] 0 0 0 Temperatura skraplania Tk [oC] 19,6 44,5 45,5 Położenie suwaka H [%] 56 51 52 Temperatura tłoczenia Ttł [oC] 70,5 69 70,7 Temperatura oleju w odolejaczu T1 [oC] 70 68,8 70,9 Ciśnienie odparowania po [bar] 5 5 5 Ciśnienie skraplania pk [bar] 19,6 19,1 19,6 Temperatura wody na wlocie do parownika I Tw5 [oC] 11,9 11,2 11,2 Temperatura wody na rurociągu łączącym parowniki Tw7 [oC] Temperatura wody na wylocie z parownika II Tw6 [oC] 3,2 3,0 3,2 Przepływ wody przez parownik Vp [m3/h] 130 130 130 206 5/2016 technika chłodnicza i klimatyzacyjna artykuły sponsorowane Rys. 8 Schemat instalacji stanowiska do wykonania prób agregatu sprężarkowego typu GMC 1800 zblokowanie wszystkich aparatów, armatury i automatyki w jednym miejscu, co usprawnia ich obsługę i eksploatację. W wyniku obserwacji eksploatowanych urządzeń, w celu ułatwienia obsługi agregatów do klimatyzacji grupowej, ich funkcjonalności, trwałości, niezawodności i zmniejszenia zużycia energii, rozbudowano mikroprocesorowy system sterowania o opomiarowanie i sterowanie dodatkowymi urządzeniami takimi jak np. chłodnice wyparne, czy chłodnice powietrzne. Ważnym czynnikiem przemawiającym za stosowaniem agregatów wody lodowej do klimatyzacji grupowej jest zastosowanie sprężarek śrubowych, nie tylko ze względu na ich moc i mniejsze gabaryty w porównaniu do sprężarek tłokowych, ale przede wszystkim na długie okresy remontowe. W warunkach kopalnianych wykonywanie remontów na miejscu lub transportowanie sprężarki na powierzchnię ziemi jest bardzo uciążliwe i bardzo kosztowne. P ODSUMOWANIE I WNIOSKI Górnicze Maszyny Chłodnicze zbudowane na bazie sprężarek śrubowych, ze względu na ich dużą trwałość, niezawodność, łatwość obsługi, w tym regulacji wydajności znajdą swoje miejsce w górnictwie. Duże Górnicze Maszyny Chłodnicze o działaniu pośrednim zabudowane w specjalnych komorach w pobliżu szybu, gdzie zgromadzone są wszystkie urządzenia dużej mocy technika chłodnicza i klimatyzacyjna 5/2016 takie jak silniki kompresorów i pomp wody, oraz systemy sterowania co znacząco wpływa na obniżenie kosztu doprowadzenia energii elektrycznej i kosztów eksploatacji. W efekcie wypierają one małe agregaty do klimatyzacji lokalnej o działaniu pośrednim zbudowane na bazie sprężarek tłokowych. Niebagatelną rolę w eksploatacji Górniczych Maszyn Chłodniczych o działaniu pośrednim spełnia znikome zużycie części i długie okresy między remontowe, oraz bardzo duża trwałość sprężarek. Pośrednim nośnikiem ciepła jest tu woda, którą można łatwo transportować w dowolne miejsce za pomocą szeregu izolowanych rurociągów. Nowoczesny agregat typu RC 360B z bezpośrednim odparowaniem czynnika chłodniczego w chłodnicy powietrza zbudowany na bazie sprężarki śrubowej również zalicza się do grupy agregatów o dużej żywotności. Okresowa jego obsługa (przeglądy) sprowadza się do sprawdzenia rejestru parametrów w systemie sterowania, czyszczenia filtrów oleju, sprawdzenia oleju oraz ewentualnej jego wymiany. Zarówno próby stoiskowe jak i praca urządzenia zamontowanego w miejscu swojego przeznaczenia potwierdziły prawidłowość założeń konstrukcyjnych oraz ich funkcjonalność w warunkach eksploatacyjnych. Dotychczasowe doświadczenia z eksploatacji, a zwłaszcza dane z monitoringu potwierdzają przypuszczenia, że założone parametry pracy są znacznie przekraczane. Również w tych warunkach Górnicza Maszyna Chłodnicza GMC1800 pracuje prawidłowo. & 207