4,KOPERNIK ZNANY I NIEZNANY

MIKOŁAJ KOPERNIK ZNANY I NIEZNANY
"Czegokolwiek chwycił się ten wielki
człowiek, we wszystkim prawie zostawił
piętno swego twórczego rozumu" - pisał
o Mikołaju Koperniku wielki uczony polski
Jan Śniadecki. Pogląd ten całkowicie
odpowiada prawdzie. Mikołaj Kopernik
wcielił się w pełni renesansowy ideał:
człowieka uniwersalnego i wszechstronnie
uzdolnionego.
Jego
zainteresowania
obejmowały astronomię, politykę, filologię,
prawo, poezję, sztuki piękne, geografię,
kartografię,
ekonomię,
medycynę,
a ponadto matematykę i geometrię.
Kopernik wykonywał własnoręcznie przyrządy
astronomiczne. Były zrobione przez niego
z drewna, według wzorów opisanych przez
Ptolemeusza. Należały do nich:
kwadrant, trikwetrum (instrument
paralaktyczny), astrolabium (na
zdjęciu - przyrząd do wyznaczania
położenia ciał na sferze niebieskiej,
służył on też żeglarzom do
określania szerokości geograficznej, a także do pomiaru czasu
i ustalania godziny). Obserwacje
i
pomiary
dokonane
przez
Kopernika ( w latach 1497-1541
dokonał ich 60 ) były tak dokładne,
że wprowadzały w podziw wielu późniejszych
astronomów.
Na apel Soboru Laterańskiego w 1513 r.
opracował i wysłał do Rzymu własny
projekt reformy kalendarza. Miał on
szczególne znaczenie dla ustalenia daty
wiosennego zrównania dnia z nocą, od której
zależało oznaczenie dat świąt ruchomych. Nie
odniósł sukcesu. Brakowało bowiem jeszcze
dokładnych obliczeń lat i miesięcy i ruchów
Słońca i Księżyca.
Dopiero w swoim głównym dziele
opublikował dane na temat długości roku
zwrotnikowego. One właśnie, w połączeniu
z tzw. Tablicami Pruskimi sporządzonymi przez
Erazma Reinholda na podstawie obliczeń
Kopernika, stały się później podwaliną tak
zwanej gregoriańskiej reformy kalendarza.
Dzisiejszy nasz kalendarz, obowiązujący niemal
na całym świecie, został wprowadzony w 1582 r.
za pontyfikatu papieża Grzegorza XIII.
Wiele
uwagi
poświęcił
sprawom
monetarnym. Wyniki swych przemyśleń
przedstawił w trzech rozprawach: "Rozmyślania"
lub inaczej "O ocenie pieniądza"(1517r.),
"Traktat o monetach" (1519r.), "Sposób bicia
monety" (1528 r.). Kopernik postulował
przeprowadzenie
reformy
pieniężnej.
W tym celu zaproponował zastąpienie kilku
mennic dwiema nowymi, które miały bić monetę
tej samej wartości. Pierwszy sformułował ważną
w ekonomii zasadę wypierania z obiegu lepszej
monety przez gorszą ("lepszy pieniądz" jest
gromadzony przez ludzi, "gorszy pozostaje
w
obiegu"),
przypisywane
Tomaszowi
Greshamowi
(1519-1579)
angielskiemu
ekonomiście, doradcy Elżbiecie I. Portret
Mikołaja Kopernika widniał przed denominacją
na banknocie tysiączłotowym.
Kopernik był znanym i cenionym
lekarzem. Jeden z wczesnych biografów
Kopernika - Szymon Starowolski w swoim
pierwszym w Polsce słowniku biograficznym
Setnik
pisarzów
polskich
wyrażał
się
o Koperniku:" W medycynie miał
sławę
STRONA 4
PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory www.pdffactory.pl/