D - Sąd Apelacyjny w Katowicach

Sygn. akt III AUa 245/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 października 2012 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący
SSA Ewa Piotrowska (spr.)
Sędziowie
SSA Jolanta Ansion
SSA Maria Małek - Bujak
Protokolant
Sebastian Adamczyk
po rozpoznaniu w dniu 2 października 2012 r. w Katowicach
sprawy z odwołania A. K. (A. K. )
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.
o prawo do emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych
na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Katowicach
z dnia 5 października 2011 r. sygn. akt X U 2795/10
oddala apelację.
/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Małek-Bujak
Sędzia Przewodnicząca Sędzia
Sygn. akt III AUa 245/12
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 5 października 2011 roku Sąd Okręgowy - Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach zmienił
zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 30 listopada 2010 roku, odmawiającą
przyznania ubezpieczonemu A. K. prawa do emerytury i przyznał mu prawo do emerytury począwszy od dnia 29
listopada 2010 roku.
Ubezpieczony, urodzony (...), w dniu (...) roku. zgłosił w organie rentowym wniosek o przyznanie prawa do emerytury;
będąc uprawnionym do pobierania zasiłku przedemerytalnego.
Organ rentowy uznał, że ubezpieczony do dnia 31 grudnia 1998 roku udokumentował 29 lat, 1 miesiąc i 11 dni okresów
składkowych oraz 1 rok, 2 miesiące i 16 dni okresów nieskładkowych - łącznie 30 lat, 3 miesiące i 27 dni.
Organ rentowy odmówił zaliczenia okresu pracy w warunkach szczególnych w okresie od dnia 9 września 1968
roku do dnia 28 października 1970 roku i od dnia 18 października 1972 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku w
Przedsiębiorstwie (...) w M., bowiem pracodawca wskazując, że w spornym okresie ubezpieczony wykonywał pracę w
warunkach szczególnych na stanowisku mechanika samochodowego wymienioną w wykazie A dział XIV poz. 16 pk.1
nie wskazał, iż chodzi
o mechanika zatrudnionego w kanałach remontowych.
Na podstawie zeznań świadków J. K., K. Z., A. Z., S. G. oraz wyjaśnień ubezpieczonego Sąd ustalił, że ubezpieczony w
spornym okresie pracował jako mechanik w pełnym wymiarze czasu pracy.
Jak zeznał świadek K. Z. w 90% naprawa samochodów ciężarowych odbywała się w kanale lub też jak to określił A. Z.
na 8 godzin pracy mechanik przepracowywał co najmniej 6 godzin w kanałach remontowych. Praca praktycznie cały
czas odbywała się w tych kanałach z przerwą gdy trzeba było pójść do narzędziowni po narzędzia. Prace przy regulacji
zaworów, wymianie uszczelek pod głowice były wykonywane poza kanałem i takie prace zajmowały w ciągu dniówki
około godziny. Ubezpieczony wykonywał te same czynności jak świadek K. Z.. Ubezpieczony pracował na głównej hali,
pomiędzy mechanikami nie było specjalizacji pracy, każdy robił to co mu zlecono.
Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, wskazując, że pracowali oni w tym samym zakładzie
i miejscu razem z ubezpieczonym przez wiele lat: świadek J. K. był pracownikiem tego zakładu w okresie od 1979r. do
1998r. i pracował na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, świadek K. Z. pracował w tym zakładzie w latach
1966 - 1991 jako mechanik, do jego obowiązków należała naprawa samochodów ciężarowych, przeszedł na emeryturę
w wieku 60 lat. Okres pracy w przedsiębiorstwie został mu uznany jako praca w warunkach szczególnych, świadek
A. Z. pracował w tym zakładzie
w latach 1971-1997 pracując na stanowisku kierownika stacji obsługi oraz kierował pracą wszystkich mechaników
tokarzy, spawaczy oraz pracą narzędziowni, świadek S. G. w tym przedsiębiorstwie pracował od 1 września 1979r.
(wtedy był jeszcze uczniem Zasadniczej Szkoły Zawodowej) do 30 grudnia 2000 roku, a po zakończeniu nauki świadek
pracował jako mechanik na sali głównej. Po zakończeniu pracy otrzymał świadectwo wykonywania pracy w warunkach
szczególnych.
Sąd I instancji, mając na względzie treść art. 184, art. 32, art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227) oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43), w szczególności § 2 ust. 1 oraz § 4 tego rozporządzenia
a także zebrany materiał dowodowy uznał, że ubezpieczony w okresie spornym, datującym się od dnia 18 września
1980 roku do dnia 30 listopada 1993 roku (13 lat, 2 miesiące
i 13 dni), wykonywał pracę na stanowisku maszynisty spycharek i ciągników gąsienicowych, o którym mowa w
załączniku nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia
1983 roku w sprawie stanowisk pracy
w zakładach pracy podległych ministrowi budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych, na których
wykonywane są prace w szczególnych warunkach, a po doliczeniu wyżej ustalonego okresu do okresów pracy w
warunkach szczególnych uznanych przez organ rentowy (w ilości 4 lat, 2 miesięcy i 19 dni ) stwierdził, że ubezpieczony
posiada co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych.
Nadto na podstawie przedłożonego przez ubezpieczonego świadectwa pracy Sąd Okręgowy ustalił, że rozwiązanie
stosunku pracy ubezpieczonego nastąpiło z dniem
28 grudnia 2010 roku.
Wprawdzie Sąd I instancji zwrócił uwagę, że prawidłowość decyzji organu rentowego ocenia się według stanu rzeczy
istniejącego w chwili jej wydania, jednakże Sąd może przyznać ubezpieczonemu świadczenie, jeżeli warunki je
uzasadniające zostały spełnione po wydaniu zaskarżonej decyzji (art. 316 § 1 k.p.c. - wyrok SN z dnia 10.III.1998r.
II UKN 555/97).
Dlatego, mając powyższe rozważania na względzie Sąd Okręgowy uznał, że z dniem 29 grudnia 2010 roku
ubezpieczony spełnił wszystkie warunki do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury - wynikające z art. 184 ustawy
emerytalnej.
Apelację od wyroku wniósł organ rentowy.
Zaskarżając w całości wyrok Sądu Okręgowego zarzucił mu naruszenie przepisów prawa materialnego - art.184 i art.
32 ust. l ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony spełnia warunki do przyznania wcześniejszej emerytury
a w szczególności, że posiada wymagany okres zatrudnienia w szczególnych warunkach.
Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania albo o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że treść § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983
roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze wskazuje,
że okresami pracy uzasadniającymi prawo do wcześniejszej emerytury są okresy, w których praca w szczególnych
warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.
Apelujący podkreślił, że nie zaliczył do okresów pracy w szczególnych warunkach okresy zatrudnienia od 9 września
1968 roku do 28 października 1970 roku oraz okresu od
18 października 1972 roku do 31 grudnia 1998 roku, kiedy to ubezpieczony zatrudniony był na stanowisku mechanika
samochodowego w Przedsiębiorstwie (...) w M., ponieważ pracodawca nie wykazał, że chodzi
o mechanika zatrudnionego na kanałach remontowych
Ponadto podkreślił, że z zeznań świadków oraz samego ubezpieczonego wynika,
że ubezpieczony na 8 godzin pracy tylko 6 godzin wykonywał pracę w kanałach samochodowych, a prace poza
kanałami w ciągu dniówki zajmowały co najmniej 1 godzinę.
Dlatego ubezpieczony nie wykazał, że posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych.
Sąd Apelacyjny po rozpoznaniu sprawy zważył, co następuje:
Apelacja organu rentowego podlega oddaleniu.
Sąd I instancji rozpoznał bowiem sprawę prawidłowo, przeprowadzając szczegółowe postępowanie dowodowe, zaś
ocena zebranego w sprawie materiału nie budzi wątpliwości
w świetle zasady z art. 233 kpc, toteż Sąd Apelacyjny w pełni tę ocenę podziela i przyjmuje za swoją.
Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo do emerytury w wieku niższym niż powszechny wiek emerytalny
pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnych. Żądanie ubezpieczonego opiera się na przepisach art. 184
ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2009/153/1227 t.j.) w zw. z art. 32 tej ustawy i w zw.
z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983/8/43).
Ubezpieczony powinien był zatem wykazać spełnienie pięciu przesłanek łącznie: stażu pracy (okresów składkowych
i nieskładkowych) w wymiarze co najmniej 25 lat, w tym 15 lat pracy w warunkach szczególnych, ukończenia
wieku 60 lat, nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków
zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu
państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem, przy czym dwie
pierwsze przesłanki winny zostać spełnione do dnia 31.12.1998 r.
Sporna w sprawie była jedynie przesłanka 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Za pracownika
wykonującego pracę w warunkach szczególnych uważa się pracowników wykonujących pracę na stanowiskach
wymienionych w załączniku do rozporządzenia z dnia 7.02.1983 r. powołanego wyżej.
W okresach spornych, od 9 września 1968r. do 28 października 1970r. oraz 18 października 1972r. do 31 grudnia
1998r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w M. jako „mechanik samochodowy”
w warunkach szczególnych. Za pracę w warunkach szczególnych uznał czynności ubezpieczonego jego pracodawca
wystawiając prawidłowe pod względem formalnym świadectwo pracy w warunkach szczególnych z określeniem
pozycji w załączniku do zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12.08.1983 r. (Wykaz A Dział XIV
poz. 16 pkt 1). W załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. stanowisko to odpowiada poz. 16 Działu
XIV Wyk. A: „Prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych”.
Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd I instancji w sposób szczegółowy i rzetelny pozwoliło na
ustalenie, że ubezpieczony pracując przez około 23 lata u pracodawcy, który wystawił świadectwo pracy w warunkach
szczególnych, wykonywał pracę mechanika samochodów ciężarowych w kanałach w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym na tym stanowisku. Okoliczność, że mechanik w czasie obowiązujących go
8 godzin pracy, wychodził z kanału na przerwę, po konieczne do naprawy narzędzie lub
w celu zdemontowania części naprawianego pojazdu poza kanałem po to, aby tę część ponownie zamontować w
pojeździe, w kanale, nie jest niezgodna z normą przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia RM. Celem ustawodawcy było
bowiem przyznanie szczególnych przywilejów pracownikom, których główne i jedyne zadanie koncentrowało się na
wykonywaniu prac
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Specyfika pracy w dużych jednostkach
transportowo-spedycyjnych, w halach naprawczych sprawiała, że praca mechanika odbywała się w kanałach, ale
czynności pomocnicze do wykonania zadań
w kanale musiał wykonać sam mechanik, stąd w zeznaniach świadków określenie czasu spędzanego poza kanałem „około 1 godziny”.
Mając na uwadze wielkość bazy samochodowej pracodawcy ubezpieczonego i ilość samochodów ciężarowych (od 270
w latach 70-tych do 100 w latach 90-tych) posiadanych
i naprawianych w bazie, nie ulega wątpliwości, że praca mechaników odbywała się
w systemie ciągłym, dwuzmianowym. Zeznania świadków, w tym zeznania św.A. Z., zatrudnionego w latach 1971 do
1997, jako kierownik stacji obsługi, przełożony ubezpieczonego, są szczegółowe i wiarygodne. Oddają w sposób nie
budzący wątpliwości charakter pracy odwołującego.
Wbrew twierdzeniu apelacji, Sąd I instancji w sposób wszechstronny i z zachowaniem zasady z art. 233 kpc oraz zasad
logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, potwierdzając
tym samym, że świadectwo pracy w warunkach szczególnych, wystawione przez pracodawcę ubezpieczonego, nie
naruszało przepisów prawa.
Uznając zatem, że zaskarżony wyrok jest zgodny ze stanem faktycznym i prawnym niniejszej sprawy, zaś apelacja nie
zawiera uzasadnionych zarzutów, Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na mocy art. 385 kpc.
/-/ SSA J. Ansion /-/ SSA E. Piotrowska /-/ SSA M. Małek-Bujak
Sędzia Przewodnicząca Sędzia
JM