streszczenie 2(83)

Tekst w języku polskim
Texts in English
ŚWE Nr 2’2009 (83)
ŚWE No 2’2009 (83)
W numerze
CONTENTS
SŁOWO WSTĘPNE
FOREWORD
UCHRONIĆ OD ZAPOMNIENIA
Aleksy Kuźnik: Oddział Zagłębia Węglowego SEP ma
juŜ 90 lat !
TO RESCUE FROM OBLIVION
Aleksy Kuźnik: Coal Basin Division of SEP is already 90
years old!
Streszczenie: W artykule przedstawiono w sposób skondensowany historię dziewięćdziesięciu lat działalności Oddziału Zagłębia Węglowego Stowarzyszenia Elektryków
Polskich w Katowicach. Artykuł oparty jest w duŜej mierze
na ksiąŜce dr inŜ. Zbigniewa Białkiewicza p. t. „80 lat Oddziału Zagłębia Węglowego Stowarzyszenia Elektryków
Polskich” wydanej w 1999 roku. Omówienie dekady 1999 –
2008 oparto na bieŜących zapisach i sprawozdaniach,
publikowanych m.in. w dwumiesięczniku „Śląskie Wiadomości Elektryczne”.
Abstract: The short history of 90 years of activity of Coal
Basin Division of Association of Polish Electrical Engineers
(SEP) in Katowice has been presented in the article. The
paper based on the book “80 years of Coal Basin Division
of Association of Polish Electrical Engineers” wrote by Dr
Zbigniew Białkiewicz, published in 1999. The review of
decade 1999-2008 based mainly on current records and
reports published in “Silesian Electrical Journal”.
Andrzej Przytulski: Sławny elektrotechnik z Wielkopolski – Hermann Aron
Andrzej Przytulski Hermann Aron – a famous electrotechnician from Wiekopolska
Streszczenie: W artykule przedstawiono krótką biografię
urodzonego w drugiej połowie XIX wieku w Wielkopolsce
Hermanna Arona. Jego nazwisko kojarzone jest przede
wszystkim zeznanym układem do pomiaru mocy czynnej i
biernej w obwodach trójfazowych, realizowanym za pomocą dwóch watomierzy. Godna uwagi jest nie tylko jego kariera naukowa, ale równieŜ działalność przemysłowa, w
której z niewielkiego warsztatu wyrosło w krótkim czasie
uznane międzynarodowe przedsiębiorstwo Aron-Werke.
To w tej fabryce powstawały pierwsze opatentowane przez
Arona liczniki energii elektrycznej.
Abstract: A short biography of Hermann Aron, born in Polth
ish Province Wielkopolska in the first half of the 19 century, has been presented in the paper. His surname is associated first of all with the well-known system used for
measuring both active and reactive powers in three-phase
circuits by means of two wattmeters. Not only his scientific
career is notable but also his industrial activity. AronWerke, a company of international renown, came into existence from a small workshop in a short period of time. The
first electricity meters, patented by Aron, came into being
precisely in this factory.
MASZYNY ELEKTRYCZNE
Sławomir Szymaniec: Eksploatacja i diagnostyka silników indukcyjnych trójfazowych klatkowych w przemyśle
ELECTRIC MACHINES
Sławomir Szymaniec: Operation and Diagnostics of
Three-Phase Squirrel-Cage Induction Motors in
Industry.
Abstract:
Streszczenie: W przemyśle jako maszyny elektryczne
The most popular are 6 kV motors, i.e. high-voltage monapędzające inne urządzenia najczęściej stosowane są
tors that in the greater part drive the most important masilniki elektryczne indukcyjne z wirnikiem klatkowym. Wynika to z kilku przyczyn: między innymi z racji przystępnej chine units. This results from many reasons, among others, from their affordable price and fairly high reliability.
ceny i stosunkowo duŜej niezawodności. Szczególne
miejsce zajmują tutaj silniki na napięcie 6 kV – silniki wy- The most popular are 6 kV motors, i.e. high-voltage mosokonapięciowe (WN), które stanowią w większości napęd tors that that drive the most important machine units. The
w najwaŜniejszych zespołach maszynowych. W artykule article presents principles of operation of these motors in
przedstawiono zasady eksploatacji tych silników w prze- the industry and discusses methods of operation: operamyśle oraz omówiono metody eksploatacji: eksploatację tion until failure occurrence, planned and preventive operation and operation dependent on a machine condition.
do wystąpienia awarii, eksploatację planowoThe paper demonstrates conditions of appropriate motor
zapobiegawczą i eksploatację zaleŜną od stanu maszyny. Podano uwarunkowania prawidłowej eksploatacji sil- operation in the industry.
It also discusses diagnostics, the concept of “motor life”
ników w przemyśle. Omówiono zagadnienie diagnostyki,
in industrial drives and types of their damages as well as
„czasu Ŝycia silników” w napędach przemysłowych oraz
damage statistics.
rodzaje ich uszkodzeń i statystykę uszkodzeń.
Jakub Bernatt, Stanisław Gawron: Nowe rozwiązania
maszyn elektrycznych w „Komelu”
Streszczenie: Maszyny elektryczne z magnesami trwałymi umieszczonymi na wirniku są prostej budowy, mają
najwyŜszą sprawność energetyczną ze wszystkich znanych i stosowanych rodzajów maszyn elektrycznych porównywalnej wielkości, mają takŜe największą gęstość
mocy. Maszyny tego typu stosowane są jako prądnice w
Jakub Bernatt, Stanisław Gawron: The new solutions of
electric machines in “Komel”
Abstract: : Electric machines with permanent magnets
on rotor have a simple design, the highest energy efficiency among all known and applied kinds of electric machines of comparable power, have also the greatest
power density. The machines of this type are applied as
małych elektrowniach wiatrowych i wodnych i jako silniki,
głównie w napędach róŜnego typu pojazdów. W artykule
omówiono silniki wzbudzane magnesami trwałymi zaprojektowane i produkowane przez „Komel” z przeznaczeniem do lokomotywy kopalnianej, pojazdów elektrycznych
i motolotni. „Komel” opracował i produkuje prądnice o
mocach od 0,3 kW do 110 kW przeznaczone do elektrowni wiatrowych i wodnych. Prądnice te są takŜe przedstawione i omówione
generators in a small wind power plants and waterpower
plants and as motors , mainly in drives of various kinds
vehicles. The article discusses the motors with excitation
from permanent magnets, designed and produced in
“Komel” for mining locomotives, electric vehicles and
powered hang-glider. “Komel” has designed and produces generators from 0,3 kW to 110 kW for wind power
plants and water power plants. That generators are also
presented and discussed..
ELEKTROTERMIA
Antoni Sawicki, Łukasz Świtoń: Uproszczone modele
łuku prądu przemiennego i ich implementacja w programie
MATLAB-SIMULINK
ELECTROTHERMICS
Antoni Sawicki, Łukasz Świtoń: Simplified AC arc models and their implementation in MATLAB-SIMULINK
program
Streszczenie: W pracy przeanalizowano uproszczone
modele matematyczne łuku prądu przemiennego w postaci hiperboliczno-wykładniczej, Cassie’go, Mayra i hybrydowego Cassie-Mayra. Dokonano implementacji tych
modeli w programie MATLAB-Simulink. Zaprezentowano
wyniki symulacji procesów elektrycznych, dobierając parametry adekwatne do łuków, jakie występują w urządzeniach
elektrotermicznych i spawalniczych małej mocy.
Abstract: In this paper, the simplified AC arc models are
analyzed in hyperbolic-exponential form, Cassie's form,
Mayr's form and hybrid Cassie-Mayr's form. The implementation of these models have been done in the MATLAB-Simulink program. The paper presents results of
electrical processes simulation, done with parameters
chosen adequately for arcs found in low power electrothermal and welding devices.
BIULETYN INFORMACYJNY ŚLĄSKIEJ OKRĘGOWEJ IZBY INśYNIERÓW BUDOWNICTWA
Nr 2’2008 (30) (DLA ELEKTRYKÓW)
Teresa Skowrońska: Seminaria szkoleniowe w Katowicach organizowane przez OZW SEP + ŚlOIIB
w okresie 21 V – 18 VI 2009 r.
Janina Rotyńska-Banaś: Zjazd Sprawozdawczy
Śląskiej Okręgowej Izby InŜynierów Budownictwa
w Katowicach
INFORMATION-BULLETIN OF SILESIAN
BRANCH OF BUILDING ENGINEERS’ CHAMBER № 2’2009 (30) (for electricians) .
Teresa Skowrońska: Training seminars organized in
Katowice by the Coal-Basin Division of SEP and
ŚlOIIB, in the period from 21th May till 18th June 2009
Janina Rotyńska-Banaś: The Reporting Convention of
Silesian Branch of Building Engineer’s Chamber in Katowice
BEZPIECZEŃSTWO W ELEKTRYCE
Witold Jabłoński:: Tendencje i aktualny stan prawny
w zakresie środków technicznych ochrony przeciwporaŜeniowej w instalacjach i liniach niskiego napięcia (cz.II)
SAFETY IN ELECTRICITY
Witold Jabłoński: Tendency and the actual legal status in the area of technical agents for electric shock protection in wiring systems and power lines low voltage
(Part 2nd)
Streszczenie: Druga część artykułu omawia obowiązujące w Unii Europejskiej akty normatywne dotyczące
ochrony przeciwporaŜeniowej w obiektach elektroenergetycznych niskiego napięcia, terminologię, zasady i podstawowe kryteria skuteczności ochrony przeciwporaŜeniowej w wyŜej wymienionych obiektach oraz w ramach
realizacji ochrony przeciwporaŜeniowej w instalacjach
elektrycznych niskiego napięcia według normy PN-IEC
60364 – środki ochrony podstawowej i zakres ich zastosowania oraz źródła zagroŜenia poraŜeniowego przy
uszkodzeniu (przy dotyku pośrednim).
Abstract: The second part of the article discusses the
binding in European Union prescriptive standards concerning to the electric shock protection in electrical installations low voltage, terminology, principles and basic criteria of effectiveness of electric shock protection in the
above-mentioned installations and in the sphere of realization of the electric shock protection in electrical installations low voltage by the standard PN-IEC 60364 – base
protection agents and range of their application and
sources of electric shock hazard during damage (by intermediate touch).
Julian Wiatr: Zasady instalowania ppoŜ. wyłącznika prąJulian Wiatr: The principles of installation of the fire produ oraz uzgadniania projektu budowlanego pod wzglętection switch for current and the adjusting of building
dem ppoŜ.
design with regard to the fire protection
Streszczenie: W artykule zostały przedstawione zalecenia dla projektantów, jakich zasad naleŜy przestrzegać
przy instalowaniu przeciwpoŜarowego wyłącznika prądu,
oraz na czym polega uzgadnianie projektu budowlanego
pod względem przeciwpoŜarowym.
Anna Gembalska-Kwiecień: Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy wśród pracowników słuŜby dozoru i na stanowiskach robotniczych w badanym
przedsiębiorstwie
Streszczenie: Prezentowana praca zajmuje się problemem
przestrzegania przez pracowników zasad bezpieczeństwa i
Abstract: The article presents recommendations for designers which principles are necessary to adhere by installation of the fire protection switch for current and what means
the adjusting of building design with regard to the fire protection.
Anna Gembalska-Kwiecień: Observance of the principles
of industrial safety among the workers of the service of
supervision and on workplaces in the studied enterprise
przestrzegania przez pracowników zasad bezpieczeństwa i
higienę pracy na swoich stanowiskach. W pracy przeprowadzono badania w oparciu o analizę dokumentów dotyczące
pracowników zatrudnionych na stanowiskach słuŜby dozoru
oraz pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych.
Abstract: The presented work discusses the problem of
observance of the principles of the industrial safety by
the workers on their positions. The investigations were
conducted on the basis of the analysis of documents relating to the positions of attendants and on the workplaces.
TELEKOMUNIKACJA
Jerzy Barglik: Światowy Dzień Komunikacji i Społeczeństwa Informacyjnego
TELECOMMUNICATION
SYLWETKI WYBITNYCH ELEKTRYKÓW
K. Januszkiewicz: Prof. zw. inŜ. Bronisław Sochor
(1909-1989)
Bolesław Szafnicki: InŜ. Stanisław Szafnicki, elektryfikator miast galicyjskich (1891-1967)
Jerzy Barglik: World Telecommunication and Information
Society Day
SILHOUETTES OF EMINENT ELECTRICIANS
K. Januszkiewicz: Professor Eng. Bronisław Sochor
(1909-1989)
Bolesław Szafnicki: Eng. Stanisław Szafnicki,
electrician who made electrification in towns in
Galicia (1981-1967)
TOWARZYSTWA NAUKOWE
Marian Pasko: Spotkanie noworoczne Oddziału Gliwicko-Opolskiego Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej
SCIENTIFIC SOCIETES
Marian Pasko: The New-Year’s meeting of GliwiceOpole Branch of the Polish Association of Theoretical
and Practical Electrical Engineering
Z śYCIA ODDZ. BIELSKO-BIALSKIEGO SEP
Bogdan Wiśniewski: Spotkanie w Międzybrodziu
śywieckim członków Terenowego Koła SEP w Kętach
EVENTS IN THE BIELSKO-BIAŁA DIVISION OF SEP
Bogdan Wiśniewski: Meeting of the local branch of SEP
at Kęty in Międzybrodzie śywieckie
Z śYCIA ODDZ. CZĘSTOCHOWSKIEGO SEP
Marek Kurkowski: Kalendarium Oddziału Częstochowkiego SEP 14 stycznia – 19 marca 2009 r.
Z śYCIA ODDZIAŁU GLIWICKIEGO SEP
Andrzej Sielski: Kalendarium Oddziału Gliwickiego
SEP 26 stycznia – 11 marca 2009 r.
EVENTS IN THE CZĘSTOCHOWA DIVISION OF SEP
Marek Kurkowski: Events in the Częstochowa Divison of SEP for the period from 14th January till
19th March 2009
EVENTS IN THE GLIWICE DIVISION OF SEP
Andrzej Sielski: Events in the Gliwice Division
of SEP for the period from the 26th January till the
11th March 2009
Andrzej S. Grabowski: Szkolenie zawodowe przygotowujące do sporządzania świadectw charakterystyki energe- Andrzej S. Grabowski: The vocational training
preparing to make out the certificates of energy
tycznej
characteristic.
Z śYCIA ODDZIAŁU OPOLSKIEGO SEP
EVENTS IN THE OPOLE DIVISION OF SEP
Benon Soppa: Kalendarium Oddziału Opolskiego
Benon Soppa: Events in the Opole Division of SEP
SEP 28 stycznia – 25 lutego 2009 r.
for the period from the 28th January till the 25th February 2009
Z śYCIA ODDZ. ZAGŁĘBIA WĘGLOWEGO SEP
EVENTS IN THE COAL-BASIN DIVISION OF SEP
Iwo Cholewicki: Kalendarium Oddziału Zagłębia WęIwo Cholewicki: Events in the Coal-Basin Division of
główego SEP 12 stycznia – 9 marca 2009 r.
SEP in Katowice for the period from the 12th January
till the 9th March 2009
KSIAśKI, WYDAWNICTWA
BOOKS, PUBLICATIONS
Franciszek Szczucki: Stefan Januszewski, Henryk
Franciszek Szczucki: S. Januszewski, H. Świątek, K.
Świątek, Krzysztof Zymmer „Przyrządy energoelekZymmer „Energy-electronic instruments and
troniczne i ich zastosowania”
their applications
KĄCIK ŚLĄSKI
Andrzej Czajkowski: Śląskie Techniczne Zakłady
SILESIAN COLUMN
Naukowe
Andrzej Czajkowski: Silesian Technical Scientific Plants