1 Gospodarka wodno – ściekowa Zaspokajanie zbiorowych potrzeb

Gospodarka wodno – ściekowa
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę oraz usuwania
i oczyszczania ścieków komunalnych, zgodnie z ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym (tekst jedn. z 2001r., Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), należy do zadań własnych
gminy. Natomiast w gestii powiatu zgodnie z ustawą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
powiatowym (Dz. U. Nr 91, poz. 578 z późn. zm.), leżą zadania z zakresu gospodarki wodnej,
ochrony środowiska i przyrody. Według danych GUS na koniec 2010 roku 87 % mieszkańców
powiatu korzystało z sieci wodociągowej, a 60 % z sieci kanalizacyjnej. Dla porównania w
województwie dolnośląskim na koniec 2010 roku 91,5 % ludności korzystało z sieci
wodociągowej, zaś 68 % z sieci kanalizacyjnej. Brak danych dotyczących 2011 roku.
Z komunalnych oczyszczalni ścieków w 2011 r. korzystało na terenie naszego powiatu 75,6%
ogólnej liczby ludności, przy czym w miastach 100%, a na wsiach – 41,1%, natomiast średnia
dla województwa dolnośląskiego w tym samym okresie wynosiła 77,9 % ogółem, przy czym w
miastach 96,5 %, a na wsiach - 34,9%.
Porównanie zaopatrzenia w urządzenia gospodarki wodno-ściekowej w latach 1999, 2010 i 2011 na
terenie powiatu kamiennogórskiego przedstawia poniższa tabela.
Urządzenia gospodarki wodno-ściekowej powiatu w latach 1999, 2010 i 2011 .[źródło: GUS oraz
dane z gmin]
Długość sieci
Wyszczególnienie
rok
wodocią-
kanaliza-
gowej
cyjnej
Komunalne oczyszczalnie ścieków
w tym z podwyższonym
biologiczna
usuwaniem biogenów
rozdzielczej
liczba
przepustowość
liczba
3
Km
przepustowość
/w m3/d/
/w m /d/
Województwo
1999
11 417,1
4604,4
156
583 149
20
123 563
Dolnośląskie
2010
14 429,5
8 248,6
216
1428 988
73
517 265
2011
14 345,2
8 733,2
144
228 487
71
639 686
Powiat
1999
191,6
151,9
5
18 273
-
-
Kamiennogórski
2010
266,6
134,6
10
21 316
3
15 404
2011
308,3
179,2
11
21 816
3
15 404
Miasto Kamienna
1999
57,3
34,7
1
12 250
-
-
Góra
2010
53,8
34,7
1
14 730
1
14 730
2011
53,8
34,9
1
14 730
1
14 730
1
Gmina Kamienna
Góra
Gmina Lubawka
Gmina Marciszów
1999
69,5
21,6
2
675
-
-
2010
100,9
25,7
5
973
-
-
2011
105,8
25,7
5
973
-
-
1999
43,7
44,5
2
5 348
-
-
2010
63,3
68,3
3
5 413
1
473
2011
65,9
73,3
3
5 413
1
473
1999
21,1
-
-
-
-
-
2010
48,6
5,9
1
200
1
200
2011
82,8
45,3
2
700
1
200
Podane w tabeli wartości odnoszą się do długości sieci czynnej bez przyłączy prowadzących
do budynków i innych obiektów, a w przypadku sieci kanalizacyjnej do sumarycznej długości sieci
ogólnospławnej i na ścieki gospodarcze.
Ludność korzystająca z sieci wodociągowo-kanalizacyjnej – stan na 31 grudnia 2010 roku
(dane z GUS)
Wyszczególnienie
Ludność korzystająca z sieci
Ludność korzystająca z sieci
wodociągowej w %
kanalizacyjnej w %
Powiat
87,3
60,2
Kamienna Góra miasto
98,1
81,0
Gmina Wiejska Kamienna Góra
80,5
34
Gmina Lubawka (ogółem)
81,8
61,3
Lubawka miasto
98,8
67,9
Lubawka – obszar wiejski
60,9
53,2
Marciszów
65,9
15,4
1.Zaopatrzenie w wodę
1.1 Sieć wodociągowa
Stan zwodociągowania powiatu kamiennogórskiego należy uznać za zadowalający. Ujęcia
wody i wodociągi posiadają wszystkie gminy.
 Zaopatrzenie w wodę miasta Kamienna Góra
Miasto Kamienna Góra zapewnia dostawę wody pitnej dla prawie 100% swoich
mieszkańców (98,1%). Dostawcą wody jest Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji
Sp. z o.o. w Kamiennej Górze. Na system dystrybucji wody w mieście składa się 53,8 km
przewodów magistralnych i rozdzielczych oraz 7 km przyłączy domowych. Niewątpliwą zaletą
2
jest pierścieniowy układ magistral wodociągowych, który zapewnia niezawodność dostawy wody
do większości odbiorców. Miasto zaopatrywane jest w wodę pitną głównie z ujęcia wody
podziemnej w Janiszowie, którego wydajność wynosi 7.100 m3/d. Charakteryzowane ujęcie
założone jest w czwartorzędowym piętrze wodonośnym i składa się z siedmiu studni wierconych, z
tym że obecnie eksploatowane są cztery z nich. W sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania
kamiennogórskie MPWiK zakupuje wodę z ujęcia „Betlejem” zlokalizowanego w Krzeszowie.
 Zaopatrzenie w wodę na terenie Gminy Kamienna Góra
Z sieci wodociągowej na koniec 2011 roku korzystało 98 % mieszkańców Gminy Wiejskiej
Kamienna Góra. 19 na 21 wsi jest zwodociągowanych, w tym 17 w całości. Sieci wodociągowej
nie posiada Czarnów i Nowa Białka. Łączna długość tejże sieci na terenie Gminy Kamienna Góra
wynosi obecnie 105,8 km. Gmina Kamienna Góra korzysta z 2 ujęć wody powierzchniowej:
Leszczyniec i Rędziny oraz 7 ujęć wody podziemnej: Krzeszów „Betlejem”, Krzeszówek,
Leszczyniec, Rędziny, Raszów, Przedwojów oraz Ogorzelec. W celu zaopatrzenia mieszkańców
niektórych miejscowości (Janiszów, Dębrznik, część Ptaszkowa) Gmina Kamienna Góra zakupuje
wodę od innych jednostek. Na terenie gminy funkcjonują trzy stacje uzdatniania wody: w
Rędzinach, Leszczyńcu i w Ogorzelcu. System wodociągowy na charakteryzowanym obszarze ma
układ otwarty. Szeregowa współpraca przewodów dostarczających wodę z miejsca produkcji do
odbiorców jest przyczyną problemów z dostawą, występujących w przypadku awarii na sieci.
 Zaopatrzenie w wodę na terenie Gminy Lubawka
Na terenie gminy Lubawka zwodociągowanych jest 8 miejscowości: Lubawka, Chełmsko
Śląskie, Błażejów, Paprotki, Błażkowa, Bukówka, Stara Białka, Opawa i Niedamirów oraz w
niewielkim stopniu Miszkowice. Woda pobierana jest z pięciu ujęć wody: Lubawka – ujęcie
głębinowe, Lubawka-Podlesie - ujęcie głębinowe, Błażejów – ujęcie drenażowe, Paprotki – ujęcie
drenażowe, Niedamirów - ujęcie powierzchniowe na potoku Ostrężnik i Miszkowice - ujęcie
brzegowe na potoku Złotna. Łączna długość sieci wodociągowej na terenie gminy Lubawka
wynosi 65,9 km, a przyłączy 31,13 km. Wg stanu na 31 grudnia 2010 r. – 81,8% mieszkańców
korzystało z sieci wodociągowej.
Na terenie Gminy Lubawka zupełnie lub częściowo niezwodociągowane są takie
miejscowości jak: Paczyń, Szczepanów, Jarkowice, Okrzeszyn i Uniemyśl.
 Zaopatrzenie w wodę na terenie Gminy Marciszów
Na terenie gminy Marciszów głównym dostawcą wody jest Wałbrzyskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Wałbrzychu, eksploatujące ujęcia wód podziemnych
poziomu czwartorzędowego „Marciszów Górny” i „Marciszów Dolny” oraz ujęcie wody
powierzchniowej na rzece Bóbr w miejscowości Dębrznik. Niepełną sieć wodociągową posiadają:
3
Marciszów, Sędzisław, Ciechanowice, Nagórnik i Wieściszowice. Pozostałe miejscowości gminy
nie są zwodociągowane. Łączna długość sieci wodociągowej na terenie Gminy Marciszów wynosi
48,7 km. Z sieci wodociągowej korzysta wg danych z GUS ok. 66 % ogółu mieszkańców gminy.
Gminy powiatu kamiennogórskiego korzystają głównie z ujęć wód podziemnych.
2. Gospodarka ściekowa
2.1.
Sieć kanalizacyjna
Stopień skanalizowania powiatu kamiennogórskiego należy uznać za niezadowalający.
Łączna długość sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu w 2011 roku wynosiła 179,2 km.
Stan skanalizowania miast powiatu jest satysfakcjonujący. I tak miasto Kamienna Góra jest
skanalizowane w 94,6 %. W podobnym stopniu skanalizowane jest miasto Lubawka. Znacznie
gorzej jest z wyposażeniem w sieć kanalizacyjną terenów wiejskich powiatu. Jednakże obecnie na
terenie gmin trwają prace nad budową nowych sieci kanalizacyjnej bądź modernizacją już
istniejących. W październiku ubiegłego roku zakończono prace nad budową nowej biologicznomechanicznej oczyszczalni w Marciszowie. Podobnie na terenie Gminy Lubawka oddano do użytku
kanalizację sanitarną w Niedamirowie, Opawie oraz w Jarkowicach.
Wg danych GUS pod koniec 2010 roku średni procent mieszkańców powiatu
kamiennogórskiego korzystających z sieci kanalizacyjnej wynosił 60,2 %.Wartość ta jest znacznie
niższa dla terenów wiejskich, w przypadku których jedynie 34,7 % ich mieszkańców korzysta z
kanalizacji.
 Miasto Kamienna Góra – według danych uzyskanych od MPWiK Sp. z o.o w Kamiennej
Górze, 81 % mieszkańców miasta korzystało z sieci kanalizacji sanitarnej. Ścieki komunalne
odprowadzane są przy pomocy sieci kolektorów o łącznej długości 34,9 km do miejskiej
oczyszczalni ścieków. Kamienna Góra posiada niejednolity system kanalizacyjny, którym
odprowadzane są zarówno ścieki sanitarne jak i wody opadowe. Wiele ulic na terenie miasta
posiada po dwa ciągi kanalizacji lub kanalizację rozdzielczą podłączoną do kanału
ogólnospławnego. W starej części miasta natomiast funkcjonuje kanalizacja ogólnospławna. Na
terenie miasta konieczne jest dalsze porządkowanie gospodarki ściekowej m.in. poprzez
wykonanie rozdziału kanalizacji ogólnospławnej z odprowadzaniem ścieków sanitarnych do
istniejącej oczyszczalni oraz odprowadzanie wód opadowych do cieków powierzchniowych.
Wykonanie wspomnianego rozdziału kanalizacji jest zalecane z uwagi na fakt, że w obecnej
sytuacji doprowadzanie do oczyszczalni wód opadowych w okresach intensywnych opadów i
roztopów prowadzi do przeciążenia hydraulicznego jej urządzeń. Zaleca się także
wypracowanie racjonalnego sposobu gospodarowania osadami ściekowymi powstającymi w
kamiennogórskiej oczyszczalni.
4
 Na terenie gminy Kamienna Góra jedynie 6 spośród 21 wsi posiada kanalizację. Tylko 2 wsie
skanalizowane są w całości ( Krzeszów, Przedwojów).Częściowo skanalizowane są: Czadrów,
Ogorzelec, Ptaszków i Pisarzowice. Na terenie gminy funkcjonuje 5 oczyszczalni ścieków.
Ścieki powstające na terenie Ptaszkowa natomiast trafiają do miejskiej oczyszczalni ścieków w
Kamiennej Górze. W miejscowościach Jawiszów i Olszyny funkcjonują przydomowe
oczyszczalnie ścieków obsługujące tylko pojedyncze budynki wielorodzinne. Łączna długość
sieci kanalizacyjnej na terenie Gminy Kamienna Góra, wg danych GUS, wynosi obecnie 25,7
km. Sieć ma charakter wyłącznie sanitarny. Trafiają do niej jedynie ścieki bytowo-gospodarcze.
Wody opadowe nie są ujmowane w system kanalizacyjny. Sieć kanalizacyjna na całej swojej
długości jest grawitacyjna. Lokalnie przepływ ścieków wspierany jest przepompowniami, które
znajdują się w Krzeszowie, Ptaszkowie i Pisarzowicach. Na koniec 2011 roku ok. 38 %
mieszkańców Gminy Kamienna Góra korzystało z sieci kanalizacyjnej.
 Na terenie Gminy Lubawka funkcjonuje system kanalizacji sanitarnej, obejmujący obecnie 73
km sieci oraz prawie 27 km przyłączy. Skanalizowana jest znaczna część miasta Lubawka,
Chełmsko Śląskie, Błażejów, Bukówka, Okrzeszyn, Uniemyśl, Niedamirów, Opawa oraz
częściowo Miszkowice i Jarkowice. Z możliwości odprowadzania ścieków do sieci
kanalizacyjnej na terenie gminy według stanu na 1 stycznia 2011 r. korzystało 61,3%
mieszkańców. Na terenie miasta Lubawka korzystało 67,9 % ludności, zaś na terenach
wiejskich – 53,2 %. Na przeważającej części obszaru gminy Lubawka sieć kanalizacyjna ma
charakter wyłącznie sanitarny. Wyjątkiem jest nieznaczna część Lubawki i Chełmska Śląskiego,
gdzie funkcjonuje kanalizacja ogólnospławna. Gmina Lubawka posiada trzy oczyszczalnie, do
których trafiają ścieki z Lubawki, Bukówki, Miszkowic, Jarkowic, Opawy, Niedamirowa,
Chełmska Śląskiego i części Błażejowa, jak również Okrzeszyna i Uniemyśla. Ścieki z
pozostałych miejscowości gminy są dowożone do oczyszczalni taborem asenizacyjnym lub po
podczyszczeniu w przydomowych oczyszczalniach wprowadzane do wód lub ziemi.
 Na terenie gminy Marciszów została wybudowana i oddana w ubiegłym roku do eksploatacji
gminna mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Marciszowie, o przepustowości
hydraulicznej wynoszącej Qśrd = 500 m3/d i Qmaxd = 650 m3/d. Docelowo oczyszczalnia ma
obsługiwać następujące miejscowości: Marciszów, część Ciechanowic, Wieściszowice i część
Pustelnika. Obecnie trwają prace nad budową sieci kanalizacyjnej, która została podzielona na
trzy etapy. Wykonano już dwa z nich, a mianowicie skanalizowano część Ciechanowic,
Marciszów i Pustelnik, na 2013 roku planowany jest do realizacji III etap – pozostała część
Ciechanowic i Wieściszowice. Ponadto skanalizowowany jest Sędzisław, gdzie również istnieje
oczyszczalnia
ścieków.
W
miejscowości
Wieściszowice
i
Ciechanowice,
zostało
wybudowanych 15 mini oczyszczalni ścieków typu Turbojet o przepustowościach od 2,5 do 18
m3/d, które zostały oddane do eksploatacji w 1999 roku. W 2010 roku zostały one
5
wyremontowane i uzyskano nowe pozwolenie wodnoprawne. Z sieci kanalizacyjnej na koniec
2010 roku wg GUS korzystało 15,4% mieszkańców gminy. Obecnie brak danych, gdyż trwają
prace przyłączeniowe.
2.2. Oczyszczalnie ścieków
Według danych GUS na koniec 2011 roku z oczyszczalni ścieków korzystało 75,6 %
ogólnej liczby mieszkańców powiatu, z czego w miastach – 100 % ludności, a na terenach
wiejskich jedynie 41,1 %. Na terenie powiatu obecnie funkcjonuje 11 komunalnych oczyszczalni
ścieków (mechaniczno-biologicznych), w tym 3 z podwyższonym usuwaniem biogenów, o łącznej
przepustowości ok. 21 700 m3/d.
Oczyszczalnie ścieków – stan na 31.12.2011 r. [dane GUS oraz gmin].
Komunalne oczyszczalnie ścieków
Ludność korzystająca z
oczyszczalni w % ludności
Wyszczególnienie / Rok
ogółem
ogółem
w tym biol.
1
2
3
4
5
Województwo
1999
188
159
67,1
Dolnośląskie
2000
200
165
68,6
2001
204
157
69,0
2002
197
144
73,1
2003
196
138
73,7
2006
200
141
74,6
2007
200
140
75,34
2008
203
135
75,96
2009
209
138
75,85
2010
289
216
77,1
2011
217
144
77,9
1999
5
5
66,9
2000
7
7
69,9
2001
8
7
71,2
2002
8
7
73,6
2003
8
7
74,5
2006
9
9
75
2007
9
7
74,76
2008
9
7
74,77
2009
9
7
72,12
2010
10
8
72,5
2011
11
11
75,6
Powiat Kamiennogórski
Z przedstawionej powyżej tabeli wynika, że średni procent mieszkańców powiatu
kamiennogórskiego obsługiwanych przez komunalne oczyszczalnie ścieków jest porównywalny do
6
średniego
procentu
mieszkańców
województwa
dolnośląskiego.
Oczyszczalnie
ścieków
zlokalizowane na terenie powiatu są oczyszczalniami biologicznymi, których skuteczność pracy jest
dosyć istotnie zróżnicowana. Dużą skuteczność pracy wykazują oczyszczalnie w Kamiennej Górze,
Lubawce, Chełmsku Śląskim, Przedwojowie czy Krzeszowie. Wiele do życzenia pozostawia
natomiast praca obu oczyszczalni w Pisarzowicach. Dodatkowo w granicach administracyjnych
powiatu kamiennogórskiego funkcjonują oczyszczalnie z podwyższonym usuwaniem biogenów
(oczyszczalnie w Kamiennej Górze, Chełmsku Śląskim i Sędzisławiu), które gwarantują eliminację
ze ścieków mineralnych produktów rozkładu zanieczyszczeń organicznych. Na terenie powiatu
brak oczyszczalni mechanicznych. Wiele z funkcjonujących na terenie powiatu obiektów posiada
rezerwy umożliwiające przyjęcie większej ilości ścieków, np. z terenu nieskanalizowanych dotąd
miejscowości, co obrazuje poniższa tabela.
Charakterystyka istniejących komunalnych oczyszczalni ścieków w powiecie kamiennogórskim (stan
na 31.12.2011 rok - dane z gmin).
Lp
Nazwa gminy
1 Gmina Miejska
Kamienna Góra
2 Gmina
Lubawka
Ilość
miejscowości w
gminie
Lokalizacja
oczyszczalni
Rodzaj
oczyszczalni
Średnie
dobowe
natężenie
przepływu
ścieków
(m3/d)
Średnia ilość
ścieków
dopływająca
do
oczyszczalni w
skali roku
(m3/d)
Rezerwa
Ilość
miejscowości
podłączonych do
oczyszczalni
1
Kamienna
Góra
Lubawka
Chełmsko Śl.
mech.-biol.chem.
mech.-biol.
mech.-biol.chem.
mech.-biol.
14 730
8 710
6 020
2
4 875
473
1 614
155
3 261
318
4
2
65
brak danych
-
2
mech-biol.
mech.-biol.
mech.-biol.
mech.-biol.
mech.-biol.
mech.-biol.chem.
mech.-biol.
550
190
30
30
55
200
368
176
15
15
21
93
182
14
15
15
34
107
2
1
1
1
1
1
500
brak danych
-
3
21 698
11 167
9 966
15
Okrzeszyn
3 Gmina
Kamienna Góra
21
4 Gmina
Marciszów
9
Krzeszów
Przedwojów
Pisarzowice
Pisarzowice
Ogorzelec
Sędzisław
Marciszów
Powiat
46
Na terenie powiatu kamiennogórskiego największy udział w ogólnej masie zanieczyszczeń
wprowadzanych w ściekach oczyszczonych do wód powierzchniowych mają oczyszczalnie
komunalne. Jest to skutkiem głównie ograniczania produkcji i zmniejszającej się ciągle liczby
zakładów przemysłowych. Istniejące zakłady przemysłowe i usługowe zlokalizowane głównie na
terenie Kamiennej Góry i Lubawki korzystają z oczyszczalni komunalnych.
Niewątpliwie uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie powiatu kamiennogórskiego
przyczyni się do poprawy jakości wód powierzchniowych.
7